Cấu thành của quan hệ pháp luật - Pháp luật đại cương | Đại học kinh tế quốc dân NEU

lOMoAR cPSD| 44919514
Cấu thành của quan hệ pháp luật: chủ thể + khách thể + nội dung 1. Chủ thể
a. Khái niệm chủ thể: cá nhân hay pháp nhân tham gia qhe pháp luật để hưởng
quyền và làm nghĩa vụ pháp lý theo quy định pháp luật.
( pháp nhân: một tổ chức có tư cách pháp lý độc lập, có thể tham gia vào các hoạt
động kinh tế, chính trị, xã hội, khái niệm này dùng để phân biệt với thể nhân ( cá
nhân ) và các tổ chức khác)
- Các bên chủ thể đạt các điều kiện do pháp luật quy định để tham gia quan hệ
pháp luật, và điều kiện đó được gọi là năng lực chủ thể: năng lực pháp luật +
năng lực hành vi pháp luật.
Năng lực pháp luật
Năng lực hành vi pháp luật
khả năng được hưởng quyền và làm khả năng thực hiện quyền và nghĩa vụ
nghĩa vụ pháp lý khi tham gia qhe pháp pháp lý và tự chịu trách nhiệm về những luật. hành vi ấy -
Xuất hiện từ khi sinh ra, được -
Xuất hiện từ khi đạt độ tuổi nhất
công nhận về địa vị pháp lý và chấm định, có nhận thức và làm chủ dc
dứt khi cá nhân chết đi hoặc chấm dứt hành vi của mình và chấm dứt khi cá
tư cách chủ thể. (cá nhân)
nhân chết đi hoặc chấm dứt tư cách
chủ thể. (cá nhân) -
Từ khi thành lập hợp pháp đến -
Từ khi thành lập hợp pháp đến
lúcchấm dứt sự tồn tại (pháp nhân)
lúcchấm dứt sự tồn tại (pháp nhân)
Cá nhân, pháp nhân có năng lực pháp Khác với năng lực pháp luật, năng lực
luật thì được hoặc phải tham gia qhe hành vi pháp luật mang tính chủ động (
pháp luật nhất định => xác định địa vị các chủ thể tự bản thân ( bằng hành vi
pháp lý cho chủ thể => cơ sở để chủ thể của mình ) thực hiện các quyền và nghĩa
thụ động tham gia qhe pháp luật hoặc vụ dc pháp luật quy định => tự mình dc pháp luật bảo vệ
tham gia qhe pháp luật để hưởng quyền
( Sự thụ động thể hiện ở chỗ các chủ thể và nghĩa vụ)
không thể tự mình tạo ra quyền và nghĩa
vụ pháp lý. Trong các qhe pháp luật cụ
thể , quyền và nghĩa vụ có thể do pháp
luật hoặc người thứ ba tạo nên ) Kết luận: lOMoAR cPSD| 44919514
+ Mỗi chủ thể khi tham gia các qhe pháp luật khác nhau sẽ hưởng quyền và làm
nghĩa vụ khác nhau và được pháp luật quy định.
+ Việc tham gia vào qhe pháp luật nào, ở mức độ nào thì phụ thuộc vào năng lực
chủ thể của từng cá nhân đó.
====> Năng lực pháp luật là tiền đề làm xuất hiện năng lực hành vi pháp luật. b. Các loại chủ thể
+ Cá nhân: là người, có danh tính cụ thể: công dân + người nước ngoài + người không quốc tịch
• Công dân: cá nhân mang quốc tịch 1 nước và có quyền, nghĩa vụ pháp luật
theo quy định của pháp luật nước đó, là chủ thể phổ biến nhất của qhe pháp luật.
• Người nước ngoài: cá nhân sinh sống tại 1 quốc gia nhưng lại mang quốc
gia khác ( Ở VN, người nước ngoài là người có quốc tịch quốc gia khác
nhưng sinh sống và làm việc trên lãnh thổ VN)
• Người không có quốc tịch: cá nhân không mang quốc tịch của bất kì quốc
gia nào, là thực trạng pháp lý của 1 cá nhân do nhiều nguyên nhân.
Cá nhân có thể tham gia với tư cách là chủ thể gián tiếp hoặc chủ thể trực tiếp
• Chủ thể gián tiếp khi có năng lực pháp luật nhưng chưa đầy đủ hoặc bị hạn
chế hoặc bị mất năng lực pháp luật, phù hợp với quy định pháp luật điều
chỉnh. Khi đó, việc tham gia qhe pháp luật của họ phải thông qua hành vi
của người khác - người đại diện.
• Chủ thể trực tiếp khi cá nhân có đủ năng lực pháp luật và năng lực hành vi
pháp luật, phù hợp với quy định pháp luật điều chỉnh.
+ Pháp nhân: tổ chức có đầy đủ các điều kiện do pháp luật quy định để tham gia
qhe pháp luật với tư cách là chủ thể độc lập. Các điều kiện :
• Được thành lập theo quy định của pháp luật
• Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ
• Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình.
• Nhân danh mình tham gia qhe pháp luật 1 cách độc lập
Các loại pháp nhân: pháp nhân thương mại + pháp nhân phi thương mại
• Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu là tìm kiếm lợi nhuận rồi
chia cho các thành viên ( doanh nghiệp + các tổ chức kinh tế khác) lOMoAR cPSD| 44919514
• Pháp nhân phi thương mại là pháp nhân không có mục tiêu là tìm kiếm
lợi nhuận, nếu có thì không phân chia cho các thành viên. 2. Kh ách thể
Khi tham gia qhe pháp luật, chủ thể mong muốn đạt mục đích nhất định để thỏa
mãn nhu cầu ( lợi ích mà chủ thể mong muốn ). Các lợi ích sẽ đạt được khi họ
thực hiện quyền và nghĩa vụ trong qhe pháp luật => lợi ích đó được gọi là khách thể
Khách thể là những lợi ích mà chủ thể tham gia qhe pháp luật mong muốn đạt
được khi tham gia qhe đó. Gồm 2 dạng:
Những lợi ích vật chất mà các bên trong qhe pháp luật mong muốn đạt được.
Những lợi phi vật chất thỏa mãn nhu cầu về tinh thần hoặc nhu cầu sủ dịch vụ của chủ thể.
* Các lợi ích mà chủ thể hướng tới phải phù hợp với lợi ích của nhà nước 3. Nội dung
Bao gồm quyền và nghĩa vụ pháp lí của chủ thể Quyền Nghĩa vụ
Khả năng của chủ thể được xử sự theo Cách xử sự mà các chủ thể trong qhe
cách thức mà pháp luật cho phép
bắt buộc phải thực hiện nhằm đảm
bảo quyền của chủ thể bên kia
Chủ thể tự thực hiện hành vi nhất định, Chủ thể phải thực hiện một số hoạt động
yêu cầu chủ thể có nghĩa vụ phải thực nhất định; không dc thực hiện 1 số hoạt
hiện những hành động để dảm bảo động nhất định; phải chịu trách nhiệm
quyền của mình trong qhe.
khi không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình đối với bên kia.
* Quyền và pháp lý là hai mặt thống nhất, thông thường, quyền bên này tương ứng
với nghĩa vụ của phía bên kai và ngược lại. Không thể có quyền nằm ngoài mối
liên hệ nghĩa vụ bảo đảm cho quyền đó thực hiện và ngược lại.