Chi Phí Cơ Hội: Định Nghĩa, Tính Toán & Ý Nghĩa - Tài Chính 101

Chi Phí Cơ Hội Là Gì? Cách Tính Chi Phí Cơ Hội Và Ý Nghĩa
1. Chi phí cơ hội là gì?
Khái niệm chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội có tên tiếng anh là Opportunity Cost thể hiện lợi
ích tiềm năng mà một cá nhân hoặc tổ chức có thể bỏ lỡ bằng
cách chọn lựa chọn này thay vì lựa chọn khác.
Chi phí cơ hội không phải lúc nào cũng được thể hiện bằng tiền
mà còn bao gồm thời gian, công sức và các nguồn lực khác mà các chủ thể sử dụng.
Chi phí cơ hội không được thể hiện như các chi phí thông thường
khách trong báo cáo tài chính vì tính trừu tượng và tính tương đối
của nó, nhưng các cá nhân và tổ chức vẫn xem xét chi phí cơ hội khi đưa ra quyết định.
Ví dụ về chi phí cơ hội
Ví dụ: Lương làm thêm của anh A là 40.000 đồng/giờ. Tuy nhiên,
thay vì đi làm, anh A đã xin nghỉ một ngày và đi xem phim với bạn
của mình. Nó có giá 50.000 đồng và bộ phim kéo dài 2 giờ. Chi
phí cơ hội của việc đi xem phim là 40.000 x 2 = 80.000 đồng,
tương ứng với việc anh A làm việc trong 2 giờ,
Bên cạnh đó chi phí cơ hội của vốn được hiểu là lợi nhuận phải
đánh mất khi không sử dụng hay đầu tư vốn vào một phương án
khác với phương án mà công ty hay nhà đầu tư lựa chọn. Chi phí
cơ hội của một hàng hóa là lượng hàng hóa khác phải hy sinh để
sản xuất ra một hàng hóa khác.
Tham khảo: Khóa Học Tài Chính Cho Người Không Chuyên - Kế Toán Lê Ánh
2. Các quy luật chi phí cơ hội
Quy luật chi phí cơ hội tăng dần
Quy luật chi phí cơ hội tăng dần có tên tiếng Anh là The law of
increasing opportunity cost. Quy luật Chi phí Cơ hội tăng dần
phát biểu rằng khi bạn sử dụng càng nhiều nguồn lực hạn chế
vào một hoạt động, chi phí cơ hội sẽ tăng lên đối với mỗi "đơn vị"
bổ sung của nguồn lực đó.
Quy luật chi phí cơ hội giảm dần
Quy luật Chi phí Cơ hội giảm dần phát biểu rằng khi bạn giảm bớt
nguồn lực hạn chế vào một hoạt động, chi phí cơ hội sẽ giảm đi
đối với mỗi "đơn vị" nguồn lực giảm bớt đi đó.
3. Ý nghĩa của chi phí cơ hội là gì?
Bằng cách tính đến chi phí cơ hội khi xem xét các lựa chọn thay
thế, bạn có thể đưa ra các quyết định sáng suốt và hợp lý hơn về
mặt kinh tế để tối ưu hóa các nguồn lực của mình có thể làm được.
Tuy nhiên, chi phí cơ hội thường liên quan đến các sự kiện trong
tương lai và khó định lượng, vì vậy chúng không được đưa vào
tài khoản hoặc báo cáo tài chính của công ty. Đặc biệt nếu chi
phí cơ hội không phải là lợi ích tài chính.
4. So sánh chi phí cơ hội và chi phí chìm
Chi phí chìm là chi phí đã thực sự phát sinh trong quá khứ xuất
hiện trên bảng cân đối kế toán và báo cáo tài chính. Mặt khác,
chi phí cơ hội không phải là chi phí thực tế, mà là lợi ích tiềm
năng của một giải pháp thay thế không thể tạo ra trong tương lai
vì vốn đã được đầu tư vào một giải pháp thay thế khác.
Ví dụ: Giả sử bạn mua một chiếc váy với giá 2 triệu đồng trên
mạng. Tuy nhiên, chiếc váy đã mua không giống với ảnh của
người bán và chiếc váy đó không được hoàn lại tiền. Dù bỏ hay
mặc lại chiếc váy cũng không thể lấy lại 2 triệu đồng này. Số tiền
này là chi phí chìm.
Bạn có thể sử dụng 2 triệu đồng đó thay vì mua một chiếc váy và
đăng ký một khóa học tiếng Trung trực tuyến. Chi phí cơ hội của
việc mua một chiếc váy là cơ hội học tiếng Trung. Ngoài ra, chi
phí chìm thường bị loại trừ khi xem xét chi phí cơ hội trong quá
trình ra quyết định, vì chúng không thể được phục hồi bằng bất kỳ lựa chọn nào.
5. Cách tính chi phí cơ hội chi tiết
Công thức tính chi phí cơ hội: Chi phí cơ hội được tính theo công thức sau: OC = FO - CO Trong đó: •
OC (Opportunity cost): Chi phí cơ hội •
FO (Return on Best Foregone Option): Lợi nhuận của phương án hấp dẫn nhất •
CO (Return on chosen option): Lợi nhuận của phương án được chọn
Ví dụ: Ông A có số dư chưa sử dụng là 100 triệu đồng. Anh ấy có
một kế hoạch đầu tư và đang xem xét hai lựa chọn:
Phương án 1: Đầu tư 100 triệu đồng vào cổ phiếu với tỷ suất sinh
lời ước tính 12%/năm. Nói cách khác, mỗi năm anh A kiếm được
12 triệu đồng. Phương án 2: Mở tài khoản tiết kiệm tại ngân hàng
với lãi suất 6,5%/năm. Kế hoạch này sẽ cho phép ông A kiếm
được 6,5 triệu đồng hàng năm. Nếu ông A chọn gửi toàn bộ 100
triệu đồng vào ngân hàng, chi phí cơ hội được tính như sau:
OC = FO - CO = 12.000.000 - 6.500.000 = 5.500.000 VND
6. Một số tình huống về chi phí cơ hội
Ông A hiện đang sở hữu căn nhà trên đường Hàng Đào và có 3
phương án sử dụng căn nhà này. Kế hoạch cụ thể như sau.
Phương án 1: Ông A trực tiếp bán hàng tạp hóa tại nhà này. Lợi
nhuận trung bình mỗi tháng có thể ước tính khoảng 100 triệu đồng.
Theo GT A, đây cũng là số tiền tối đa ông A có thể kiếm được.
Phương án 2: Ông A cho người khác thuê nhà và mở cửa hàng
kinh doanh quần áo với 30 triệu đồng mỗi tháng. Đồng thời, ông
đăng ký đi làm ở công ty và nhận thu nhập 10 triệu đồng/tháng.
Tổng thu nhập của ông A hiện tại là 40 triệu/tháng.
Phương án 3: Ông A cho thuê nhà và ở nhờ nhà với con trai.
Ông vẫn kiếm được 30 triệu đồng mỗi tháng mà không cần làm gì
cả. Đây được gọi là lợi nhuận thụ động.
Giả sử trường hợp của ông A là phương án thứ hai. Tại thời điểm
này, ông ấy bỏ qua lựa chọn tốt nhất, lựa chọn A (buôn bán trực
tiếp để kiếm lợi nhuận). GT A là 50 triệu đồng và GT B là 4 triệu
đồng. Ta có thể áp dụng cách tính chi phí cơ hội từ đây để có kết quả như sau:
CPCH = GT A - GT B = 50 - 40 = 10 triệu đồng.
Chi phí cơ hội không phải là chi phí chính thức hay thực tế,
nhưng việc đưa nó vào quá trình ra quyết định của bạn có thể
giúp bạn chọn các phương án thông minh hơn và khả thi hơn về
mặt kinh tế. Với những thông tin về chi phí cơ hội ở trên, mình
mong rằng bạn có thể đưa ra lựa chọn đúng đắn và tận dụng tối
đa nguồn lực khan hiếm của mình.
Document Outline

• Khái niệm chi phí cơ hội
• Ví dụ về chi phí cơ hội