Chủ đề 4: Phương Pháp Sản Xuất Giá Trị Thặng Dư | Kinh tế chính trị Mác - Lênin | Đại học Tôn Đức Thắng

I/ CÁC PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ
1. Sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối:
-Khái niệm: Giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được do kéo dài ngày lao động
vượt quá thời gian lao động tất yếu, trong khi năng suất lao động, giá trị sức lao động và thời
gian lao động tất yếu không thay đổi.
a) Điều kiện hình thành: o
Thời gian lao động tất yếu không đổi o
Ngày lao động thay đổi (kéo dài)
b) Cơ sở hình thành: kéo dài thời gian lao động (tăng thời gian lao động hay cường độ lao động) c) Giới hạn: o
Thể chất và tinh thần của người công nhân o
Cuộc đấu tranh giai cấp ngày càng gay gắt đòi giảm giờ làm
2. Sản xuất giá trị thặng dư tương đối:
-Khái niệm: Giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được nhờ rút ngắn thời gian lao
động tất yếu, do đó kéo dài thời gian lao động thặng dư trong khi độ dài ngày lao động không đổi
hoặc thậm chí rút ngắn.
a) Điều kiện hình thành: o
Thời gian lao động tất yếu thay đổi (rút ngắn) o Ngày lao động thay đổi
b) Cơ sở hình thành: Tăng năng suất lao động xã hội
-Giá trị thặng dư siêu ngạch: là giá trị thặng dư thu được do tăng năng suất lao động cá biệt,
nhờ đó giá trị cá biệt thấp hơn giá trị xã hội của nó
-CNTB đã trải qua 3 giai đoạn: o Hợp tác đơn giản o Công trường thủ công o Đại công nghiệp cơ khí
 Nâng cao trình độ sản xuất giá trị thặng dư đồng thời cũng được xem là cuộc cách mạng
về kỹ thuật và quản lý SO SÁNH
Sản xuất giá trị thặng dư
Sản xuất giá trị thặng tuyệt đối dư tương đối Điều kiện hình thành Ngày lao Thay đổi (kéo dài) Không đổi động Thời gian lao Không đổi Thay đổi (rút ngắn) động tất yếu Cơ sở hình thành
Tăng thời gian lao động (hay Tăng năng suất lao
tăng cường độ lao động) động xã hội
II/ GIẢI THÍCH VẤN ĐỀ ƯU TIÊN PHÁT TRIỂN LĨNH VỰC CÔNG NGHỆ CAO Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
1. Khái niệm "Lĩnh vực công nghệ cao"
Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Công nghệ cao 2008 có giải thích công nghệ cao là lĩnh
vực công nghệ có hàm lượng cao về nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; được tích hợp
từ thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại; tạo ra sản phẩm có chất lượng, tính năng vượt trội,
giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường; có vai trò quan trọng đối với việc hình thành
ngành sản xuất, dịch vụ mới hoặc hiện đại hóa ngành sản xuất, dịch vụ hiện có.
Theo điều 5 Luật Công nghệ cao 2008, các lĩnh vực công nghệ cần tập trung phát triển công
nghệ cao bao gồm : Công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ tự động hoá. 2. Tại sao lại ưu tiên?
Theo phương pháp sản xuất thặng dư tuyệt đối, để tạo tra được gía trị thặng dư thì người sản xuất
cần có cách để làm rút ngắn thời gian lao động tất yếu từ đó kéo dài được thời gian lao động
thặng dư trong khi độ dài ngày lao động không thay đổi hoặc thậm chí rút ngắn. Để giảm thời
gian lao động tất yếu tức là giảm giá trị sức lao động thì phải giảm giá trị các tư liệu sinh hoạt và
dịch vụ cần thiết để tái sản xuất sức lao động, do đó phải tăng năng suất lao động trong các
ngành sản xuất ra tư liệu sinh hoạt và các ngành sản xuất ra tư liệu sản xuất để chế tạo ra tư liệu
sinh hoạt đó. Vậy phát triển công nghệ cao là phương án tối ưu hiện nay để kích thích, thúc đẩy
năng suất quá trình sản xuất tăng cao. Thực tế cho thấy đã có nhiều cuộc cách mạng công nghiệp
diễn ra để nâng cao hiệu quả lao động, tạo điều kiện mới cho phát triển khoa học và công nghệ,
thúc đẩy sản xuất nói chung và sản xuất giá trị thặng dư nói riêng phát triển nhanh. Bước vào
thời đại 4.0, công nghệ cao bùng nổ trở thành đối tượng hàng đầu trong việc cải tiến, chính vì thế
việc ưu tiên phát triển lĩnh vực công nghệ cao là điều cần thiết ngày nay.
Công nghệ cao giúp tự động hóa các quy trình sản xuất, giảm thiểu sự phụ thuộc vào lao động
thủ công, từ đó nâng cao năng suất lao động. Đồng thời, với cùng số ngày lao động, thời gian lao
động tất yếu của người lao động cũng rút ngắn. Đó đều là những điều kiện và cơ sở hình thành
của phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối.
3. Việt Nam ta cần làm gì để phát triển lĩnh vực công nghệ cao?
a) Đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển
- Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và
phát triển công nghệ cao.
- Xây dựng các quỹ hỗ trợ đổi mới và sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ cao.
b) Đổi mới cơ chế và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp
- Thiết lập các chính sách thu hút và bảo vệ đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ cao.
- Tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi, giảm bớt các rào cản về thủ tục hành chính và giảm
thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư.
c) Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao
- Đầu tư vào giáo dục và đào tạo chuyên ngành công nghệ cao, đặc biệt là các ngành khoa học
máy tính, kỹ thuật điện tử, robot và trí tuệ nhân tạo.
- Khuyến khích hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp để đào tạo ra nguồn nhân lực có
kỹ năng cao phù hợp với yêu cầu thực tế của thị trường lao động.
d) Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp và sáng tạo
- Khuyến khích sự phát triển của các start-up và doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực công nghệ cao.
- Cung cấp hỗ trợ về vốn đầu tư, hỗ trợ pháp lý và các dịch vụ hỗ trợ khác để giúp các doanh
nghiệp khởi nghiệp có thể tồn tại và phát triển.
e) Tăng cường hợp tác quốc tế
- Học hỏi và áp dụng các kinh nghiệm quốc tế trong phát triển công nghệ cao.
- Xây dựng và tham gia vào các liên kết quốc tế, cộng đồng về nghiên cứu và phát triển công
nghệ cao để mở rộng cơ hội hợp tác và tiếp cận với các công nghệ mới. 4. Dẫn chứng thực tế
-Nông nghiệp: Công ty Nafoods Group đã số hóa vùng trồng và áp dụng công nghệ hiện đại để
sản xuất chanh leo. Họ đã xuất khẩu sản phẩm này đến 70 quốc gia trên thế giới, tạo giá trị hàng
trăm triệu USD. Công nghệ cao giúp tăng năng suất, giảm chi phí và đáp ứng yêu cầu khắt khe từ thị trường xuất khẩu.
-Ngư nghiệp: Tập đoàn Thủy sản Minh Phú đã áp dụng công nghệ sinh học MPBiO để nuôi tôm.
Công nghệ này sử dụng toàn bộ vi sinh đối kháng để ức chế mầm bệnh, dùng vi sinh để tăng
cường sức khỏe miễn dịch của tôm, và dùng vi sinh để xử lý nước trong ao. Theo đó, chi phí hóa
chất giảm 95%, tiền điện giảm 50-70%, tiền thức ăn giảm trên 30%... Với quy trình mới, Minh
Phú đã đi giới thiệu đến các khách hàng tại Mỹ, Nhật, châu Âu, Hàn Quốc,... từ đó công ty kỳ
vọng có sản lượng trên 70.000 tấn, cùng kết quả kinh doanh vượt bậc hơn trước.
-Y tế: Công nghệ PACS-CLOUD kết hợp lưu trữ hình ảnh PACS và điện toán đám mây đã giúp
kết nối dữ liệu liên bệnh viện và hỗ trợ khám chữa bệnh từ xa. Bác sĩ có thể đ ư a ra chuẩn đoán
chính xác hơn với thời gian ít hơn.