Chức vụ là gì? Chức vụ, chức danh và vị trí khác nhau thế nào?

Chức vụ là gì? Chức vụ, chức danh và vị trí khác nhau thế nào?
Hiện nay, trong các văn bản pháp luật không có định nghĩa cụ thể thế nào là chức danh,
thế nào là chức vụ. Nhưng có thể hiểu đơn giản như sau:
1. Chức vụ là gì?
Chức vụ là vị trí, địa vị của một cá nhân gắn với việc quản lý, lãnh đạo trong một tổ chức
xã hội, tổ chức chính trị,…
Không hướng đến việc thể hiện chuyên môn và kỹ năng như chức danh, các chức vụ trong
công ty được dùng để phân cấp bậc, vai trò trong công việc của người lao động. Để được nắm
giữ một chức vụ, thì các cá nhân phải trải qua quá trình tuyển dụng, phân bổ và nhận được sự
công nhận của tổ chức, cơ quan nào đó.
Ví dụ về chức vụ như hiệu trưởng, trưởng khoa, trưởng phòng, phó giám đốc, giám đốc, chủ tịch huyện, ….
2. Chức danh là gì?
Chức danh là bổn phận và sự ghi nhận một vị trí được tổ chức xã hội, tổ chức nghề nghiệp,
tổ chức chính trị... hợp pháp công nhận. Chức danh thường gắn với công việc.
Ví dụ về chức danh là: giáo viên, bác sĩ, luật sư, cán bộ tư pháp, phát thanh viên, ...
Một người vừa có thể có chức danh và chức vụ hoặc chỉ có chức danh mà chưa có chức
vụ hoặc có chức vụ nhưng không có chức danh. Ví dụ như, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân
Phúc là người có chức danh cử nhân kinh tế Trường Đại học Kinh tế quốc dân, đồng thời giữ
chức vụ Chủ tịch nước. Một giảng viên thì là chức danh nhưng giảng viên đó làm trưởng khoa
thì trưởng khoa là chức vụ....
3. Sự khác nhau giữa vị trí của chức danh và chức vụ 3.1. Sự công nhận
+ Chức danh: Chức danh được sự công nhận của xã hội, có thể nói đây là công nhận quá
trình phấn đấu của một cá nhân đối để có được một chức danh đó.
Một số chức danh có thể kể đến được như: Giáo sư, tiến sỹ, phó giáo sư, thạc sĩ, cử nhân,
giáo viên, phát thanh viên Quá trình phấn đấu của cá nhân không chỉ là quá trình học tập mà
còn phải nói đến sự tuyển dụng.
+ Chức vụ: Chức vụ không chỉ được sự công nhận của xã hội mà quan trọng là phải được
sự công nhận của tổ chức.
Chức vụ phải được sự công nhận của tổ chức về vị trí, quyền hạn và chức năng mà chức
vụ cá nhân đang nắm giữ. Nếu không có sự công nhận của tổ chức đang quản lý chức vụ này
thì cá nhân đó sẽ không được ghi nhận 3.2. Chức năng
+ Chức danh: Người nắm giữ chức danh thực hiện chức danh của mình gắn liền với tên gọi.
Ví dụ như Giáo viên – dạy học; bác sỹ – chữa bệnh
+ Chức vụ: Người giữ chức vụ thường có nhiều chức năng khác nhau. Nhưng thông thường
chức vụ sẽ nắm giữ một vị trí quan trọng nhất định trong một tổ chức. đơn vị. Chính vì vậy thì
chức năng của chức vụ sẽ được tổ chức quy định cụ thể .
3.3. Đơn vị quản lý
+ Chức danh: Người nắm gi chức danh có thể được một tổ chức hay một đơn vị quản lý
hoặc không. Không bắt buộc người nắm giữ chức danh phải thuộc đơn vị nào quản lý
+ Chức vụ: Người nắm giữ chức vụ phải được một tổ chức, đơn vị quản lý. Bởi vì một
trong những đặc điểm cơ bản của chức vụ là được một tổ chức đơn vị công nhận. ghi nhận vị
trí, chức năng, nhiệm vụ , quyền hạn của cá nhân đó đối với chức vụ đang nắm giữ.
4. Một số câu hỏi thường gặp
Chức danh và chức vụ thường đi cùng với nhau, và dễ gây nhầm lẫn chung với nhau. Dưới
đây là một số trường hợp dễ gây nhầm lẫn:
4.1. Nhân viên là chức danh hay chức vụ?
Từ nhân viên phải đi kèm với một vị trí cụ thể nào đó mới có thể xác định chính xác được
là chức danh hay chức vụ. Nhưng cũng có thể dựa vào những tiêu chí như: cá nhân này được
xã hội công nhận trong quá trình gì, kế tiếp là cá nhân này đảm nhận vấn đề gì có nằm trong
cơ quan nào quản lý hay không. Kế tiếp, cá nhân này có đảm bảo đảm nhiệm được vai trò,vị
trí nào tại cơ quan/tổ chức hay không. Vì thông thường chức vụ nắm giữ những vị trí quan
trọng trong tổ chức. Do tính chất cuối cùng nêu trên nên trong thực tế nhân viên là chức danh
chứ không phải chức vụ.
4.2. Hiệu trưởng là chức danh hay chức vụ?
Ta có thể khẳng định được rằng Hiệu trưởng là một chức vụ thông qua phân tích từ những
phân tích trên. Có thể nói rằng hiệu trưởng là một chức vụ quan trọng trong một trường học.
Chức năng này nắm giữ nhiều nhiệm vụ quản lý các chức danh phía dưới. Để nắm giữ chức vụ
hiệu trưởng phải trải qua quá trình bổ nhiệm phức tạp và tuân theo quy trình của pháp luật, tiếp
theo sau khi được bổ nhiệm vào chức danh trên thì Hiệu trưởng được sự quản lý của các cơ
quan nhà nước có thẩm quyền Nhưng từ ví dụ này ta có thể phân tích sâu hơn: Có thể thấy
được rằng hiệu trưởng nắm giữ nhiều chức năng, quyền hạn quản lý trong trường học, được bổ
nhiệm qua các quy trình thủ tục. Nhưng trong trường học thì hiệu trưởng cũng là một giáo viên,
cũng thực hiện các chức năng nhiệm vụ của một giáo viên Mà Giáo viên lại là một trong những
chức danh được công nhận bởi pháp luật Việt Nam. Chính từ phân tích này ta có thể thấy được
rằng hiệu trưởng vừa là có thể là chức danh vừa là chức vụ Trong thực tế một cá nhân khi vừa
nắm giữ chức vụ vừa có thể có chức danh. Hai thuật ngữ này thường xuyên đi cùng nhau nhưng
không phải trong mọi trường hợp. Một cá nhân có thể có một trong hai thuật ngữ trên hoặc có cả hai.
4.3. Bí thư Đảng ủy là chức danh hay chức vụ?
Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 92/2009/NĐ-CP, cán bộ cấp xã có các chức vụ sau:
- Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy;
- Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân;
- Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân;
- Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
- Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;
- Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam;
- Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam (áp dụng đối với xã, phường, thị trấn có hoạt động
nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và có tổ chức Hội Nông dân Việt Nam); - Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam.
Còn công chức cấp xã có các chức danh sau đây: - Trưởng Công an;
- Chỉ huy trưởng Quân sự;
- Văn phòng – thống kê; ......
Như vậy Bí thư Đảng ủy cấp xã sẽ là chức vụ.
4.4. Đảng viên là chức danh hay chức vụ?
Đảng viên là chức danh nhưng đảng viên đấy làm bí thư chi bộ chẳng hạn thì bí thư chi bộ
là chức vụ của đảng viên và chức danh vẫn chỉ là đảng viên.
4.5. Trưởng ban thanh tra nhân dân trong trường học có phải là chức vụ hay chứ danh?
Trưởng ban thanh tra ở đây thể hiện chức năng nhiệm vụ trong công việc, cụ thể là trong
trường học. Như vậy câu trả lời ở đây trưởng ban thanh tra nhân dân trong trường học là chức
vụ đối với công việc đó.
4.6. Hiệu trưởng là chức danh hay chức vụ?
Có thể thấy hiệu trưởng nắm giữ nhiều quyền hạn, chức năng, nhiệm vụ quản lý trong
trường học, thông qua các quy trình thủ tục để được bổ nhiệm, theo đó, hiệu trưởng là chức vụ.
Người được bổ nhiệm làm hiệu trưởng phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của
pháp luật nhưng trước tiên người này phải là một giáo viên. Mà giáo viên là chức danh, do vậy,
hiệu trưởng cũng là chức danh.