Chương 1: Phức chất | Bài giảng môn Hóa vôn cơ | Đại học Bách khoa hà nội
Chương 1: Phức chất | Bài giảng môn Hóa vôn cơ. Tài liệu trắc nghiệm môn Hóa vôn cơ giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Preview text:
Bμi tËp ho¸ v« c¬ 2
Ch−¬ng I: Phøc chÊt
1. ViÕt c«ng thøc cña phøc gi÷a ion Cr2+ víi H O vμ víi en vμ h·y dù ®o¸n sè e ®éc th©n 2
(unpaired) trong tõng phøc biÕt H O lμ phèi tö tr−êng yÕu (a weak - field ligand), en lμ phèi tö 2
tr−êng m¹nh (a strong – field ligand).
2. EDTA lμ phèi tö ®a cμng (polidentate) th−êng ®−îc dïng ®Ó xö lý sù O
®éc h¹i cña ch× do nã t¹o ®−îc phøc rÊt bÒn víi ch× (xem h×nh bªn).
[Pb(EDTA)]2- cho biÕt DLPT cña EDTA vμ SPT cña Pb2+ trong phøc O O: C nμy. CH C CH 2 2 :N CH
3. Ion [Ni(CN) ]2- lμ nghÞch tõ, cßn ion [NiCl ]2- thuËn tõ. H·y tr×nh bμy O: 2 4 4 Pb
gi¶n ®å ph©n t¸ch tr−êng tinh thÓ ®èi víi tõng phøc. BiÕt chóng cã cÊu O: :N CH
h×nh h×nh häc (geometry): tø diÖn hoÆc vu«ng ph¼ng. 2 C CH2 CH O: 2
4. Sù hÊp thô max cña phøc [Co(NH ) ]3+ t¹i λ = 470nm. H·y dù ®o¸n O C 3 6
mμu cña phøc nμy vμ tÝnh Δ (KJ.mol). o O
5. Bμi tËp 14.1 (S¸ch bμi tËp trang 96)
Momen tõ cña [FeF ]3- lμ 6μ vμ cña ion [Co(NH ) ]3+ b»ng kh«ng. h·y m« t¶ sù t¹o 6 B 3 6
thμnh hai phøc trªn tõ nh©n trung t©m vμ c¸c phèi tö theo c¸c thuyÕt liªn kÕt trong phøc chÊt.
Phøc chÊt nμo lμ spin cao , spin thÊp? Z = 26, Z = 27. Fe Co
6. Bμi tËp 14.5 (S¸ch bμi tËp trong 96) TÝnh n¨ng
l−îng lμm bÒn bëi tr−êng tinh thÓ cña hai ion phøc sau: [Co(NH ) ]2+; Δ = 10 100 cm-1 P = 22 500 cm-1 3 6 o [Co(NH ) ]3+; Δ = 22 900 cm-1 P = 21 000 cm-1 3 6 o
Tõ kÕt qña thu ®−îc h·y dù ®o¸n xem liªn kÕt trong ion phøc nμo bÒn h¬n.
7. Vμo n¨m 1895 mét sinh viªn ®iÒu chÕ ®−îc 3 hîp chÊt phèi trÝ (Coordination compound)
chøa crom, víi c¸c tÝnh chÊt sau: C«ng thøc Mμu s¾c
Sè ion Cl- trong dung dÞch / mét ®¬n vÞ c«ng thøc a. CrCl .6H O TÝm 3 3 2 b. CrCl .6H O Lôc s¸ng 2 3 2 c. CrCl .6H O Lôc sÉm 1 3 2
H·y viÕt c¸c c«ng thøc “®óng” cho c¸c hîp chÊt trªn.
8. Ion Cu2+ t¹o ®−îc víi NH 4 phøc øng víi c¸c h»ng sè bÒn β , β , β , β cã c¸c gi¸ trÞ lgβ = 3 1 2 3 4 1
4,13; lgβ = 7,61; lgβ = 10,48; lgβ = 12,59. TÝnh pK , pK , pK , pK . (K , K , K , K lμ c¸c 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
h»ng sè ph©n li (hay h»ng sè kh«ng bÒn) nÊc cña phøc [Cu(NH ) ]2+. 3 4
9. Bμi tËp 14.12 (S¸ch bμi tËp trang 97)
Cã dung dÞch [Cu(NH ) ]2+ 1M. Ion phøc nμy bÞ ph©n huû trong m«i tr−êng axit theo 3 4
ph¶n øng sau: [Cu(NH ) ]2+ + 4H+ Cu2+ + 4NH + 3 4 4 1
TÝnh pH cña dung dÞch ë ®ã 99,9% ion phøc bÞ ph©n huû. BiÕt r»ng h»ng sè bÒn tæng cña
ion phøc lμ β =1012 vμ h»ng sè ®iÖn li axit K cña NH + lμ 10-9,2. 4 a 4
Ch−¬ng II. TÝnh chÊt chung cña c¸c nguyªn tè d
1. V× sao c¸c nguyªn tè chuyÓn tiÕp ®Òu lμ kim lo¹i vμ chóng cã nhiÒu sè oxi ho¸ h¬n so víi c¸c kim lo¹i ë nhãm A.
2. TÝnh bÒn cña sè oxi ho¸ d−¬ng max t¨ng hay gi¶m theo chiÒu tõ Sc ®Õn Mn vμ theo chiÒu tõ Mn ®Õn Re? Gi¶i thÝch.
3. a. S¾p xÕp theo chiÒu Δ t¨ng cña c¸c phøc sau: [V(H O) ]2+; [Cr(H O) ]2+; [Mn(H O) ]2+ . o 2 6 2 6 2 6 Gi¶i thÝch?
b. 3 phøc [Mn(H O) ]2+ ; [MnF ]4 - vμ [Mn(CN) ]4+ cã c¸c th«ng sè ph©n t¸ch Δ øng víi 2 6 6 6 o
c¸c gi¸ trÞ 101,4; 308,9; 90,2 KJmol-1
- H·y ghi gi¸ trÞ cña Δ cho tõng phøc, c¨n cø vμo ®©u ghi ®−îc nh− vËy o
- N¨ng l−îng ghÐp cÆp P cña Mn2+ lμ 304,2 KJmol-1. H·y cho biÕt phøc nμo lμ phøc thÊp spin, cao spin.
Ch−¬ng iii. Nhãm viib
1. C©u 19.5 (S¸ch bμi tËp trang 112)
ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau d−íi d¹ng ion (nÕu cã) vμ ph©n tö:
a. Cr (SO ) + NaOH(dd, thiÕu vμ d−) 2 4 3
b. Na [Cr(OH) ] + thªm tõ tõ H SO lo·ng cho tíi d− 3 6 2 4
c. Na [Cr(OH) ] + Br + NaOH(dd) 3 6 2 d. Cr (SO ) + Na CO (dd) 2 4 3 2 3 e. K CrO K +? Cr O 2 4 2 2 7 +?
g. K Cr O + HCl ®Æc (SO + H SO lo·ng) 2 2 7 2 2 4 h. (X = Cr, Mo, W): X + O → to 2 Cr3+ Cr - 0,41V 2+ 2. Cr - 0,91V TCr(OH) = 7.10-31 3 a. TÝnh εoCr(OH) /Cr 3
b. TÝnh thÕ ®iÖn cùc cña ®iÖn cùc sau: Cr/dung dÞch b·o hoμ Cr(OH) 3
3. Trong dung dÞch tån t¹i c©n b»ng sau ë 25oC 2CrO 2- 2- 4 + 2H+ Cr 2O7 + H 2O K = 1014,4
Mét dung dÞch Cromat 1M th× 90% crom n»m ë d¹ng cromat vμ 10% ë d¹ng dicromat. TÝnh pH cña dung dÞch.
4. A lμ dung dÞch K Cr O 0,1M 2 2 7 a. TÝnh pH cña dugn dÞch A
b. Thªm x mol NaOH vμo mét lit dung dÞch A (coi thÓ tÝch kh«ng thay ®æi) 0,02 <
x < 0,18. H·y lËp biÓu thøc pH = f(x) vμ tÝnh pH khi x = 0,1mol 2
c. Khi thªm 20ml dung dÞch BaCl vμo 20ml dung dÞch A, sÏ t¹o ra kÕt tña BaCrO 2 4
(Tt = 10 – 9,7). TÝnh pH trong dung dÞch thu ®−îc.
Ch−¬ng iii: nhãm viib
1. C©u 20.1 (S¸ch bμi tËp trang 115) LÊy c¸c vÝ dô minh ho¹:
a. TÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn tõ trªn xuèng trong nhãm
b. TÝnh bÒn cña c¸c hîp chÊt chøa nguyªn tè cã sè oxi ho¸ +II gi¶m dÇn, ®ång thêi
tÝnh bÒn cña c¸c hîp chÊt chøa nguyªn tè cã sè oxi ho¸ lín nhÊt +VII t¨ng dÇn tõ mangan ®Õn reni.
2. C©u 20.2 (S¸ch bμi tËp trang 115)
Gi¶n ®å thÕ khö chuÈn cña mangan vμ tali nh− sau: MnO - 0,56V 2- 2,26V 0,95V 1,51V -1,18V 4 MnO4 MnO2 Mn3+ Mn2+ Mn Tl3+ Tl 1,25V + Tl -0,34V
a. Ion nμo kh«ng bÒn trong m«i tr−êng axit? ViÕt ph−¬ng tr×nh ph©n huû cña nã.
b. Dù ®o¸n s¶n phÈm cña ph¶n øng sau: MnO - + Tl+ + H+ 4
3. Hoμn thμnh c¸c ph¶n øng sau: a. Mn + H SO (H SO , to) 2 4 lo·ng 2 4 ®Æc
b. M (Mn, Te, Re) + HNO3 lo·ng c. MnSO + NaOH 4
d. MnO + KNO + K CO (nãng ch¶y) hay NaOH (nãng ch¶y) to cao 2 3 2 3 e. K MnO + CO (Cl ) 2 4 2 2 g. KMnO + KNO + H SO 4 2 2 4
4. Bμi tËp 20.5 (S¸ch bμi tËp trang 116)
Dung dÞch Mn2+10 – 2M ®−îc b·o hoμ b»ng H S nång ®é 0,1M. Hái cã kÕt tña MnS 2 kh«ng? biÕt r»ng Tt
= 10 – 15 vμ K vμ K cña H S lÇn l−ît lμ 10 -7 vμ 10 -14. MnS 1 2 2
5. Bμi tËp 20.8 (S¸ch bμi tËp trang 116)
Ion MnO 2- tù ph©n huû trong dung dÞch nh− sau: 4
3MnO 2- + 2H O 2MnO - + MnO ↓ + 4OH- 4 2 4 2
a. Hái ion MnO 2- bÌn nhÊt trong m«i tr−êng nμo? 4
b. TÝnh h»ng sè c©n b»ng K ë 25oC cña ph¶n øng tù ph©n huû MnO 2- trong hai m«i 4
tr−êng (pH = 0 vμ pH = 14) xem cã phï hîp víi dù ®o¸n ë c©u a kh«ng? Sè liÖu εo
ë c©u 2 (bμi tËp 20.2 s¸ch bμi tËp trang 115) 3
6. ChuÈn ®é 10cm3 dung dÞch H O trong m«i tr−êng axit (pH = 0) b»ng dung dÞch 2 2
KMnO 0,1N. T¹i ®iÓm t−¬ng ®−¬ng thÓ tÝch dung dÞch KMnO 0,1N lμ V = 11cm3. 4 4 e
a. ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng vμ tÝnh nång ®é mol ®−¬ng l−îng cña H O vμ thÓ tÝch 2 2 O tho¸t ra (®ktc). 2
b. NÕu nhóng ®iÖn cùc Pt vμo dung dÞch H2O2 trªn ë 25oC thÕ ®iÖn cùc sÏ thay ®æi nh− V
thÕ nμo theo x = Ve (V lμ thÓ tÝch (ml) dung dÞch KMnO4 0,1N thªm vμo) khi 0 < x < 1. Coi PO2 = 1atm
ch−¬ng iv: nhãm viiib
1. C©u 21.8 (S¸ch bμi tËp trang 121)
ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau d−íi dn¹g ion (nÕu cã) vμ ph©n tö (M: Fe, Co, Ni): a. M + O 2 b. M + X (X: halogen) 2 c. M + S d. M + H SO (lo·ng) 2 4 e. M + HNO (lo·ng) 3
g. MSO + NaOH (dd, trong kh«ng khÝ) 4 h. Ni(OH) + Cl + NaOH d− 2 2 i. M(OH) + H SO lo·ng 3 2 4 k. MSO + KMnO + H SO lo·ng 4 4 2 4 l. FeSO + KCN (dd, d−) 4
m. CoSO + NH (®Æc, cã mÆt NH Cl d− trong kh«ng khÝ) 4 3 4 n. NiSO + NH (dd, d−) 4 3
2. Phøc Fe(SCN)2+ cã h»ng sè ®iÖn ly K = 10-2, trong dung dÞch sÏ cã mμu ®á nh×n thÊy
®−îc khi nång ®é ≥ 10-5.
a. Thªm mét l−îng nhá muèi FeCl vμo dung dÞch KSCN 10-2M. TÝnh [Fe3+] khi nhËn 3
biÕt ®−îc mμu ®á cña phøc trªn.
b. Thªm KSCN vμo dung dÞch A chøa AgNO 0,01M vμ Fe(NO ) 10-4M th× sÏ t¹o ra kÕt 3 3 3
tña AgSCN↓ (Tt = 10-12). TÝnh [Ag+] khi trong dung dÞch cã mμu ®á cña phøc Fe(SCN)2+.
3. a. TÝnh pH ®Ó trong dung dÞch FeCl 0,1M b¾t ®Çu kÕt tña Fe(OH) . BiÕt Tt = 3 3 Fe(OH)3 4.10-38.
b. Fe3+ lμ mét axit: Fe3+ + 2H O Fe(OH)2+ + H O+ : K = 10-2,2 2 3 a
Hái ë nång ®é nμo vμ pH b»ng mÊy sÏ b¾t ®Çu kÕt tña Fe(OH) . 3 4. Hoμn thμnh d·y sau: CoSO to +dd HNO3lo·ng 4 Co(OH)2 Co(OH)3 A B 4 Ch−¬ng vi. Nhãm ib
1. Bμi tËp 22.8 (S¸ch bμi tËp trang 130)
ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau d−íi d¹ng ph©n tö vμ ion (nÕu cã): a. AgCl + Na S O (dd) 2 2 3 b. CuSO + KI (dd) 4 c. CuSO + KCN (d−) 4 d. Au(OH) + NaOH (dd) 3
e. M (Cu, Ag, Au) + HCl (HNO , H SO ) 3 2 4
2. Bμi tËp 22.4 (S¸ch bμi tËp trang 129)
T¹i sao tÝnh khö cña vμng t¨ng lªn khi trong dung dÞch cã mÆt ion Cl- hay ion CN-. LÊy vÝ dô minh ho¹.
3. Bμi tËp 22.10 (S¸ch bμi tËp trang trang 130)
Trong 1lÝt dung dÞch chøa 1mol AgNO vμ 2 mol NH : 3 3
a. TÝnh nång ®é c¸c ion Ag+, [Ag(NH ) ]+ vμ ph©n tö NH khi c©n b»ng. 3 2 3
b. Thªm HNO vμo dung dÞch trªn (thÓ tÝch dung dÞch hÇu nh− kh«ng bÞ biÕn ®æi). 3
TÝnh pH cña dung dÞch khi 99% [Ag(NH ) ]+ bÞ ph©n huû. 3 2
BiÕt β [Ag(NH ) ]+ = 107,2; K (NH +) = 10-9,2. 2b 3 2 a 4
4. Cho 0,001mol AgCl (Tt = 10-10) vμo mét lÝt n−íc, ph¶i thªm vμo mÊy mol NH ®Ó 3
®−îc dung dÞch trong suèt (coi thÓ tÝch kh«ng ®æi). BiÕt β [Ag(NH ) ]+ = 107,2. 2 3 2
5. Bμi tËp 22.14 (S¸ch bμi tËp trang 134)
Cho biÕt c¸c sè liÖu sau ë 25oC: εo(Au+/Au) = 1,7V; εo(O /H O) = 1,23V; h»ng sè 2 2
®iÖn li tæng cña ion phøc (Au[CN] )– l 7,04.10-40. Chøng minh r»ng khi cã mÆt ion CN 2
- trong dung dÞch kiÒm th× εo([Au(CN) - -
/Au) nhá h¬n εo(O /OH ), nghÜa lμ oxi oxi ho¸ 2 ®−îc vμng.
6. Dung dÞch A chøa ®ång thêi CuSO 0,1M, NaCl 0,2M, Cu bét d− vμ CuCl(r) d−. BiÕt 4
TCuCl = 10-7, εoCu2+/Cu+ = 0,15V; εoCu+/Cu = 0,52V;
a. Cho biÕt cã x¶y ra ph¶n øng sau kh«ng? Cu + Cu2+ + 2Cl- 2CuCl↓
b. TÝnh h»ng sè c©n b»ng cña ph¶n øng vμ nång ®é c¸c chÊt t¹i c©n b»ng.
7. Bμi tËp 22.19 (S¸ch bμi tËp trang 136)
Cho biÕt c¸c sè liÖu sau ë 25oC: o dε εo, V 1 , VK − dT Cu+ + e Cu 0,520 0,002 [Cu(NH ) ]+ + e Cu + 2NH - 0,110 0,003 3 2 3 Cu2+ + 2e Cu 0,34 5
a. TÝnh h»ng sè c©n b»ng ë 25oC cña ph¶n øng sau: Cu + Cu2+ 2Cu+
b. Mét dung dÞch Cu2+ 10-2M chøa Cu d−, tÝnh nång ®é Cu+ khi c©n b»ng.
c. TÝnh ΔGo, ΔHo vμ ΔSo ë 25oC cña ph¶n øng: Cu+ + 2NH [Cu(NH ) ]+ 3 3 2
ch−¬ng vii: nhãm iib
1. Bμi tËp 23.5 (S¸ch bμi tËp trang 138)
ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng sau d−íi d¹ng ion (nÕu cã) vμ ph©n tö (M – c¸c nguyªn tè nhãm IIB):
a. M(NO) + NaOH (dd, thiÕu vμ d−) 3
b. MCl + NH (dd, thiÕu vμ d−) 2 3
c. Hg(NO ) + KI (dd, thiÕu vμ d−) 3 2
d. HgCl + SnCl (dd, thiÕu vμ d−) 2 2
e. K [HgI ] + NH Cl + KOH (dd) 2 4 4
g. Hg (NO ) + Na S dd (NaOH dd; KCN dd, thiÕu, d−; Cl ) 2 3 2 2 2
2. Bμi tËp 23.6 (S¸ch bμi tËp trang 139) Hg (l) Hg (k)
ViÖc ®o ¸p suÊt h¬i cña Hg ë c¸c nhiÖt ®é kh¸c nhau ®· thiÕt lËp ®−îc ph−¬ng tr×nh: 2010 lgP = -4,80 - + 3,88lgT Hg T
P ë ®©y ®o b»ng mmHg. NhiÖt ®é s«i chuÈn cña Hg lμ 631K. TÝnh ΔHo cña c©n b»ng trªn ë Hg nhiÖt ®é s«i. 3. Sn4+ Sn2+ Sn 0,15V -0,14V Hg2+ Hg+ H -0,14V g 0,85V
a. TÝnh K c©n b»ng cña ph¶n øng Hg 2+ Hg2+ + Hg 2
b. ViÕt ph¶n øng x¶y ra khi cho bét Sn vμo dung dÞch chøa Hg2+.
4. Bμi tËp 23.13 (S¸ch bμi tËp trang 145). Hg2+ t¹o víi I - 28 -
kÕt tña mμu ®á HgI (Tt = 10-
), nÕu d− I th× HgI tan t¹o thμnh [HgI ]2- 2 2 4 (β = 10 -30). 4®l
Thªm dung dÞch KI 1M vμo 10cm3 dung dÞch Hg2+ 10-2M. TÝnh thÓ tÝch v dung dÞch KI 1
cÇn thªm vμo ®Ó b¾t ®Çu kÕt tña HgI vμ thÓ tÝch v dung dÞch KI cÇn thªm vμo ®Ó HgI b¾t ®Çu 2 2 2
tan hÕt. TÝnh nång ®é c¸c ion trong dung dÞch khi c©n b»ng trong c¶ hai tr−êng hîp. 6