Chương 2: Kỹ năng quản trị cảm xúc và các bước thực hiện môn Phát triển kỹ năng | Trường Đại học Thủy Lợi

lOMoAR cPSD| 58511332
Chương 2: Kỹ năng quản trị cảm xúc Nội dung chương:
2.1 Khái quát về quản trị cảm xúc 2.1.1 Khái niệm cảm xúc 2.1.2 Phân loại cảm xúc
2.1.3 Khái niệm quản trị cảm xúc
2.1.4 Vai trò của quản trị cảm xúc
2.2 Các bước quản trị cảm xúc
Bước 1: Nhận diện cảm xúc
Bước 2: Hạ nhiệt cảm xúc
Bước 3: Tìm hiểu nguyên nhân cảm xúc và hợp thức hóa nguyên nhân đó
Bước 4: Chia sẻ và giải tỏa cảm xúc
Bước 5: Luyện tập thường xuyên cảm xúc tích cực, loại bỏ cảm xúc tiêu cực
2.3 Quản trị cảm xúc trong thời gian dài
2.3.1 Tập suy nghĩ lạc quan
2.3.2 Rèn luyện sự tự tin
2.3.3 Học cách kiểm soát cảm xúc bằng trí tuệ
2.3.4 Sử dụng ngôn từ phù hợp và khéo léo mang tính tích cực
2.1 Khái quát về quản trị cảm xúc 2.1.1 Khái niệm cảm xúc
Cảm xúc là tập hợp những phản ứng tự nhiên được bộ não phát ra một
cách tự động để giúp cơ thể và tâm trí chuẩn bị hành động thích hợp khi
cảm giác phát hiện ra điều gì đó đang xảy ra liên quan đến chúng ta
- Nếu một cái gì đó xảy ra và là một mối đe dọa thì não sẽ tiết ra
các hormone gây căng thẳng gồm adrenaline và cortisol
- Não sẽ tiết ra các hormone oxytocin, dopamine và serotonin khi đó là tình huống an toàn 2.1.2 Phân loại cảm xúc
❖ Năm 1972, nhà tâm lý học Paul Eckman cho rằng có 6 cảm xúc cơ
bản: sợ hãi, ghê tởm, giận dữ, bất ngờ, hạnh phúc và buồn bã.
Đến năm 1999, ông đã mở rộng thêm: bối rối. phấn khích, khinh
miệt, xấu hổ, tự hào, hài lòng lOMoAR cPSD| 58511332
❖ Năm 1980, tiến sĩ tâm lý người Mỹ - Robert PLutchik xây dựng
học thuyết bánh xe cảm xúc, xác định con người có 8 cảm xúc cơ bản
Cảm xúc xuất hiện trước nhận thức
2.1.3 Khái niệm quản trị cảm xúc
Quản trị cảm xúc là khả năng nhận ra, suy nghĩ thông suốt, sẵn sàng
chấp nhận và kiểm soát được những cảm xúc của bản thân trước
khi chúng biểu hiện thành hành vi 2.1.4 Vai trò của quản trị cảm xúc
❖ Quản trị cảm xúc góp phần giảm căng thẳng
❖ Quản trị cảm xúc giúp giao tiếp, đàm phán hiệu quả
❖ Quản trị cảm xúc giúp giải quyết mâu thuẫn hài hòa, mang tính xây dựng
❖ Quản trị cảm xúc giúp ta ra quyết định, giải quyết vấn tốt hơn
2.2 Các bước quản trị cảm xúc
BƯỚC 1: Nhận diện cảm xúc
❖ Là một bước quan trọng trong tự nhận thức
❖ Đối mặt với cảm xúc ❖ Gọi tên cảm xúc
❖ Hít thở sâu lấy lại bĩnh tĩnh
❖ Nhìn thẳng vào cảm xúc đang hiện diện
❖ Tìm cách xoa dịu, làm chủ cảm xúc
● Các cấp độ của cảm xúc: Không thoải mái -> Khó chịu -> Hiểu lầm
-> Tức giận -> Khủng hoảng
BƯỚC 2: Hạ nhiệt cảm xúc
❖ Hành động tích cực, bình tĩnh tháo nút cảm xúc
❖ Suy nghĩ tích cực về đối phương để giảm kích động
❖ Im lặng và dừng cuộc trò chuyện sau một khoảng thời gian nhất định
❖ Nghĩ về những điều đã làm lúc bản thân cảm thấy hạnh phúc
❖ Thay đổi tư thế đứng/ngồi ❖ Mỉm cười
BƯỚC 3: Tìm hiểu nguyên nhân cảm xúc và hợp thức hóa nguyên nhân đó
❖ Tìm hiểu nguyên nhân chính gây ra cảm xúc
❖ Xoa dịu những cảm xúc tiêu cực để tìm động lực, an ủi lOMoAR cPSD| 58511332
BƯỚC 4: Chia sẻ và giải tỏa cảm xúc đó
❖ Tránh việc giam mình trong mình, tự trách bản thân ❖ Ra ngoài
một mình, đạp xe, ngắm cảnh,...
❖ Tìm người thân hay bạn bè để chia sẻ
BƯỚC 5: Luyện tập thường xuyên cảm xúc tích cực, loại bỏ cảm xúc tiêu cực
Việc cần làm để có những cảm xúc tích cực, loại bỏ những cảm xúc tiêu cực:
● Loại bỏ văn hóa đổ lỗi ● Không bào chữa
● Tự tin, can đảm nhận sai lầm và tìm cách giải quyết
● không tính toán, so đo thiệt hơn
● Tránh những lời phàn nàn, chỉ trích và thay thế bằng việc gia tăng lời khen
2.3 Quản trị cảm xúc trong thời gian dài
2.3.1 Tập suy nghĩ lạc quan
Những ý nghĩ tức cực cần hướng đến để làm chủ cảm xúc:
● Rồi mọi việc sẽ ổn
● Trên đời chẳng có gì là hoàn hảo cả
● Chúng ta sẽ nhanh chóng vượt qua chuyện đó
● Mình đủ lý trí để xử lý việc này
● Khó khăn thử thách cũng là cơ hội để trưởng thành
● Mình sẽ không cảm thấy tức giận lâu; đây chỉ là một cảm giác tạm thời
2.3.2 Rèn luyện sự tự tin
Để trở nên tự tin hơn, cần rèn luyện
● Tự tin thể hiện ở dáng vẻ và ngôn ngữ cơ thể
● Can đảm nhìn vào mắt người đối diện khi giao tiếp, không nên
lảng tránh giúp bạn được yêu mến và tin tưởng hơn
● Vượt qua sợ hãi, hãy nghĩ đến thành công khi làm bất cứ điều gì
và cố gắng làm mọi việc
● Can đảm thử sức trong mọi trường hợp, lĩnh vực và tự tin khám
phá những điều mới lạ
2.3.3 Học cách kiểm soát cảm xúc bằng trí tuệ
● Nhìn người đối diện bằng thái độ tích cực và nhân ái
● Tránh để những cảm xúc tiêu cực nảy sinh và điều khiển hành vi của mình lOMoAR cPSD| 58511332
● Biết cân bằng cảm xúc của mình
- Lắng nghe được xem như là chìa khóa dẫn tới sự đồng cảm
2.3.4 Sử dụng ngôn từ phù hợp và khéo léo mang tính tích cực
● Bỏ qua những lời phê phán, phàn nàn, chỉ trích ● Gia tăng lời khen
CÁC TÁC GIẢ VÀ TRÍCH CÂU
1. Nhà khoa học Antonia Damisio: “cảm xúc là nhận thức của trạng
thái cơ thể hiện tại, bắt nguồn từ bên trong và là hình thái thể hiện
trạng thái nội tâm của não bộ”. Jack Mayer2.
: “Cảm xúc hình thành khi những trạng thái nhận
thức trải nghiệm và tư duy nhất định xảy ra đồng thời”.
3. Barbara Fredrickson: “những cảm xúc tích cực là những cảm xúc
tốt cho thấy sự hưng thịnh của con người”.
4. Daniel Goleman: “Quản lý cảm xúc làm cho những năng lực tình
cảm của mình thích nghi với hoàn cảnh… con người tự trấn an
tinh thần của mình, thoát ra khỏi sự chi phối lo âu, buồn rầu và
giận giữ như thế nào. Những người không có năng lực tâm lý căn
bản này thường xuyên phải đấu tranh chống lại những tình cảm nặng nề”.
5. Tác giả Trịnh Đức Dương: “Quản trị cảm xúc là cách sử dụng lý trí
để điều khiển một phần cảm xúc”. Giáo sư Howard Gardner6.
: “Trung tâm trí tuệ về quan hệ giữa
con người là năng lực nắm được tâm trạng, tính khí, động cơ, ham
muốn của người khác và phản ứng lại thích hợp; đó là…”
7. Daniel Goleman: “Kỹ năng này chính là sự tự chủ trong những cảm
xúc vô hình có thể giảm thiểu sự xuất hiện của những cơn nóng
giận bất thường” là đang nói đến bước quản trị cảm xúc nào?
Luyện tập thường xuyên cảm xúc tích cực, loại bỏ cảm xúc tiêu cực.
Nhà tâm lý học Susan David8.
: “Những cảm xúc tiêu cực thật sự
khiến chúng ta suy nghĩ chậm lại và chú ý nhiều hơn đến các chi
tiết thay vì kết luận vội vàng”
9. Abraham Lincoln: “Con người chỉ vui khi họ quyết định để tâm trí mình vui vẻ”. Howard Gardner10.
: “Trí tuệ không chỉ bao gồm một khả
năng chung chung duy nhất, mà con người sở hữu nhiều loại trí lOMoAR cPSD| 58511332
tuệ, người này có thể vượt trội hơn người khác về mặt nào đó. Các
trí tuệ này bao gồm khả năng thấu hiểu cảm xúc của chính mình, vai
trò của chúng trong cách ứng xử (trí tuệ nội tâm) cũng như khả
năng thông hiểu hành vi cảm xúc của người khác (trí tuệ tương tác).” Justin Bariso1
1.: “Tự kiểm soát là khả năng quản lý cảm xúc
giúp bạn hoàn thành công việc, tiếp cận mục tiêu và mang lại lợi
ích. Nó bao gồm cả khả năng tự làm chủ những phản ứng cảm
xúc của bản thân”. 12.
Daniel Goleman: “Chỉ số IQ chỉ chiếm 25% trong sự thành
đạt trong khi đó chỉ số EQ lại chiếm đến 75%”. Justin Bariso13.
: “Đồng cảm là cảm giác trái tim tôi cũng
cảm nhận được nỗi đau bạn đang chịu đựng”. 14.
Roger Fisher và Daniel Shapiro: “Lắng nghe không chỉ mỗi
ca từ mà nghe cả giai điệu của bản nhạc và cần lắng nghe các
siêu thông điệp (bên trong thông điệp này còn có thông điệp khác)”. 15.
Giáo sư Malcolm Higgs và Victor Dulewics: “Cân bằng cảm
xúc là khả năng kiên định trong nhiều tình huống khó khăn và giữ
được hành vi ứng xử phù hợp; là khả năng cân bằng giữa nhu cầu
công việc và nhu cầu cá nhân và là khả năng tập trung trong một
chuỗi hành động hoặc kiên trì đạt mục tiêu trước thử thách”. 16.
Antoine De Saint - Exupery: “Với trái tim, người ta có thể
nhìn thấy những cái cốt yếu mà đôi mắt không thể nhìn thấy được”.