Chương 3 Môn Triết học Mác Lênin | Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế

lOMoAR cPSD| 59540283 III.
1. Nguồn gốc ra đời của nhà nước là gì?
Nguồn gốc nhà nước theo các quan điểm khác nhau thì nguồn gốc nhà nước được hình thành từ
các yếu tố khác nhau, nguồn gốc nhà nước được thể hiện thông qua hai quan điểm lớn như sau:
– Các quan điểm phi Mác- xít về nguồn gốc nhà nước điển hình:
+ Theo học thuyết thần quyền thì nhà nước ra đời do sự sắp xếp của thượng đế, thượng đế là người
đã tạo ra nhà nước nhằm bảo vệ trật tự xã hội, duy trì sự phát triền của nhân loại.
+ Theo học thuyết gia trưởng nhà nước được ra đời từ mô hình của một gia đình, gia tộc mở rộng về mặt quyền lực.
+ Theo học thuyết bạo lực thì nhà nước được ra đời từ các cuộc chiến tranh, tranh giành lãnh thổ
của các thị tộc, và thị tộc chiến thắng sẽ tạo nên một cơ quan là nhà nước để cai trị nô lệ.
+ Theo học thuyết khế ước xã hội thì nhà nước ra đời do việc những người cùng nhau ký kết tạo
nên một thỏa thuận hay khế ước, để tất cả cùng hoạt động sinh sống trong khuôn khổ đó.
– Quan điểm Mác – Lê nin về nguồn gốc nhà nước:
+ Theo quan điểm này nhà nước không xuất hiện hay ra đời từ những yếu tố siêu nhiên, mà nhà
nước ra đời khi xã hội đã phát triển đến một cột mốc nhất định. Nhà nước ra đời gắn liền với sự
xuất hiện của các giai cấp trong xã hội, các giai cấp này có sự đối kháng với nhau.
+ Nhà nước thực hiện nhiệm vụ điều tiết xã hội, thực hiện và bảo vệ các lợi ích chung trong toàn xã hội.
2. Bản chất của nhà nước là gì?
Nhà nước là một tổ chức đặc biệt của quyền lực chính trị, thực hiện mục đích bảo vệ địa vị, lợi
ích của giai cấp thống trị trong xã hội và quản lí, duy trì trật tự xã hội, vì sự tồn tại và phát triển của cả xã hội.
3. Chức năng của nhà nước là gì? lOMoAR cPSD| 59540283
Chức năng của nhà nước là những mặt hoạt động chủ yếu của nhà nước thể hiện bản chất nhà nước
và nhằm thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra trước nhà nước trong giai đoạn phát triển cụ thể.
4. Nhà nước vô sản khác gì so với các nhà nước trước đó trong lịch sử?
5. CMXH theo nghĩa hẹp và nghĩa rộng là gì? Lịch sử loài người đã trải qua mấy cuộc
CMXH? Liên hệ CMXH ở Việt Nam hiện nay?
Nghĩa rộng: là sự biến đổi có tính chất bước ngoặt vàcănbảnvềchất trên tất cả các lĩnh vực của đời
sống xã hội, làphươngthứcchuyển từ một HT KT-XH lỗi thời lên một HT KT-XHmới ở trìnhđộphát triển cao hơn
Nghĩa hẹp: là việc lật đổ một chế độ chính trị đãlỗi thời vàthiếtlậpmột chế độ chính trị tiến bộ hơn của giai cấpcáchmạng.
Trải qua 2 giai đoạn chính; + Giành chính quyền
+Xây dựng chính quyền mới
6. CMXH khác cải cách xã hội ntn? Cách mạng xã hội -
Là một quá trình của nhân dân hoặc một tổ chức mà trong đó các hoạt động đấu tranh diễn
ra liên tục nhằm xoá bỏ một chính quyền, tư tưởng, công nghệ kỹ thuật,... -
Một cuộc cách mạng có thể dẫn đến thay đổi trong các thể chế chính trị - xã hội hoặc thay
đổi lớn trong 1 nền kinh tế hay văn hóa. Cải cách xã hội -
Là những cuộc cải biến diễn ra trên một hay một số lĩnh vực của đời sống xã hội, trong
phạm vimột hình thái kinh tế - xã hội, nhằm hoàn thiện hình thái kinh tế - xã hội. IV.
1. Tồn tại xã hội gồm những yếu tố nào?
Tồn tại xã hội bao gồm những yếu tố cơ bản: phương thức sản xuất vật chất, môi trường tự nhiên
(hoàn cành địa lý), dân số và mật độ dân số. Trong các yếu tố cơ bản trên, phương thức sản xuất
vật chất là yếu tố giữ vai trò quyết định, bởi vì, đây là yếu tố tạo ra mọi của cải vật chất đảm bảo lOMoAR cPSD| 59540283
sự tồn tại, phát triển của xã hội này.sản xuất vật chất là yếu tố giữ vai trò quyết định, bởi vì, đây là
yếu tố tạo ra mọi của cải vật chất đảm bảo sự tồn tại, phát triển của xã hội này.
2. Ý thức xã hội gồm những yếu tố nào?
Ý thức xã hội bao gồm: tâm lí xã hội và hệ tư tưởng xã hội. 3. …..
4. Ý thức tôn giáo khác ý thức khoa học như thế nào?
Ý thức tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội, tôn giáo cũng bao gồm có tâm lý tôn giáo và tư
tưởng tôn giáo. Tâm lý tôn giáo là những tình cảm, niềm tin, tập quán và biểu tượng tín ngưỡng
tôn giáo, v.v… Tư tưởng tôn giáo là những quan điểm tôn giáo phát triển thành những giáo lý tôn
giáo trở thành thế giới quan tôn giáo được thể hiện theo quan điểm của những giai cấp khác nhau
(trong xã hội có giai cấp). Sự tồn tại và phát triển của tôn giáo tương ứng với những nhu cầu tinh
thần của con người. Tuy nhiên, tính khách quan của bản thân nhu cầu đó không có nghĩa là tính
chân lí của những phương tiện tôn giáo nhờ đó mà nhu cầu được thỏa mãn.
Ý thức khoa học vừa là một hình thái ý thức xã hội, vừa là một hiện tượng xã hội đặc biệt. Xem
xét khoa học như một hình thái ý thức xã hội không thể tách rời xem xét nó như một hiện tượng xã hội.
5. Tại sao nói tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội?
Theo quan điểm thế giới quan duy vật thì vật chất có trước, nó sinh ra và quyết định ý thức. Trong
lĩnh vực xã hội thì quan hệ này được biểu hiện là: tồn tại xã hội có trước, nó sinh ra và quyết định
ý thức xã hội, điều đó được thể hiện cụ thể là:
Tôn tại xã hội nào thì sinh ra ý thức xã hội ấy. Tức là người ta không thể tìm nguồn gốc tư tưởng
trong đầu óc con người, mà phải tìm nó trong chính tồn tại xã hội. Do đó, phải tồn tại xã hội để lý
giải cho ý thức xã hội.
Khi tồn tại xã hội thay đổi một cách căn bản, nhất là khi phương thức sản xuất đã thay đổi thì sớm
hay muộn thì ý thức xã hội cũng phải thay đổi theo.
6. Ý thức xã hội có tính độc lập tương đối so với tồn tại xã hội được biểu hiện ntn?
Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội thể hiện ở: lOMoAR cPSD| 59540283
Ý thức xã hội thường lạc hậu so với tồn tại xã hội do không phản ánh kịp những thay đổi của tồn
tại xã hội do sức ỳ của thói quen, truyền thống, tập quán và tính bảo thủ của một số hình thái ý
thức xã hội v.v tiếp tục tồn tại sau khi những điều kiện lịch sử sinh ra chúng đã mất đi từ lâu; do
lợi ích nên không chịu thay đổi.
Ý thức xã hội có thể vượt trước tồn tại xã hội. Do tính năng động của ý thức, trong những điều
kiện nhất định, tư tưởng, đặc biệt là những tư tưởng khoa học tiên tiến có thể vượt trước sự phát
triển của tồn tại xã hội; dự báo được quy luật và có tác dụng tổ chức, hướng hoạt động thực tiễn
của con người vào mục đích nhất định.
Ý thức xã hội có tính kế thừa. Quan điểm, lý luận của mỗi thời đại được tạo ra trên cơ sở kế thừa
những thành tựu lý luận của các thời đại trước. Kế thừa có tính tất yếu khách quan; có tính chọn
lọc và sáng tạo; kế thừa theo quan điểm lợi ích; theo truyền thống và đổi mới. Lịch sử phát triển
của các tư tưởng cho thấy những giai đoạn hưng thịnh và suy tàn của suy tàn của nền kinh tế.
7. Lấy ví dụ về tính lạc hậu của ý thức xã hội?
8. Lấy ví về tính vượt trước của ý thức xã hội?
9. Ý nghĩa của nguyên lí tồn tại xã hội – ý thức xã hội là gì?