lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Chương 4:
MÔ HÌNH KINH DOANH TRONG TMĐT
(Electronic Commerce Business Models) Nội dung chính
K/n và các nhân tố cơ bản của MHKD TMĐT
Các MHKD chủ yếu trong TMĐT B2C
Các MHKD chủ yếu trong TMĐT B2B
Các MHKD đặc trưng của TMĐT 1 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Khái niệm mô hình KD TMĐT
• Mô hình kinh doanh là một kiến trúc đối với các dòng
hàng hóa, dịch vụ và thông tin, bao gồm việc mô tả các
nhân tố kinh doanh khác nhau và vai trò của chúng, mô
tả các lợi ích tiềm năng đối với các nhân tố kinh doanh
khác nhau, và mô tả các nguồn doanh thu. (Paul Timmers, 1999)
• Mô hình kinh doanh là phương pháp kinh doanh của
một doanh nghiệp nhằm tạo ra lợi nhuận, điều kiện cơ
bản để tồn tại và phát triển trên thị trường. (Efraim Turban, 2006)
Khái niệm mô hình KD TMĐT
Mô hình kinh doanh TMĐT là mô hình kinh
doanh khai thác và tận dụng những đặc trưng
riêng có của Internet và Web để tiến hành các hoạt động kinh doanh. 2 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Các nhân tố cơ bản của MHKD TMĐT Mục tiêu giá trị Lợi thế cạnh tranh Mô hình doanh thu
Chiến lược thị trường Cơ hội thị trường
Sự phát triển của tổ chức Môi trường cạnh tranh Đội ngũ quản trị
Các nhân tố cơ bản của MHKD TMĐT
Tại sao khách hàng lại mua hàng của doanh nghiệp? Mục tiêu giá trị
DN cung cấp cho KH những gì mà DN
khác không cung cấp được hoặc cung
cấp với chất lượng kém hơn? 3 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Mục tiêu giá trị Cá biệt hoá sản phẩm, dịch vụ, truyền thông
Thuận tiện trong giao dịch Giảm chi phí tìm kiếm sản phẩm, so sánh giá 4 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Vnexpress.net (9/2011) 5 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 6 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 7 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 So sánh giá 8 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Mô hình doanh thu
Là cách thức để doanh nghiệp có doanh thu, tạo ra
lợi nhuận và có mức lợi nhuận trên vốn đầu tư lớn
hơn các hình thức đầu tư khác. Mô hình doanh thu Quảng cáo Liên kết Đăng ký Phí giao dịch Bán hàng 9 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Mô hình doanh thu quảng cáo
Doanh nghiệp cung cấp một website với các nội
dung hữu ích hoặc để các đối tác đưa các thông tin
kinh doanh, giới thiệu các sản phẩm hay các dịch
vụ hoặc cung cấp vị trí để họ quảng cáo và thu phí
từ các đối tượng quảng cáo này. 10 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Mô hình doanh thu liên kết
Doanh nghiệp tiến hành xây dựng một website liên
kết - hợp tác với các doanh nghiệp sản xuất hay các nhà phân phối.
Doanh thu là khoản phí dẫn khách (hay phí liên kết
kinh doanh) (referral fee) hoặc một khoản phần
trăm (%) trên doanh thu của các hoạt động bán
hàng thực hiện trên cơ sở các liên kết giới thiệu trên.
Các hình thức quảng cáo 11 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Quảng cáo hiển thị: cách tính phí
Tính phí cố định/ trọn gói Tính phí linh hoạt Dantri.com.vn 12 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 13 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Quảng cáo tương tác: cách tính phí 5giay.vn 14 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Mô hình doanh thu đăng ký
Doanh nghiệp cung cấp các thông tin hay dịch vụ
thông qua một website. Người sử dụng sẽ phải trả
một khoản phí đăng ký cho việc truy cập tới một số
hoặc toàn bộ các nội dung nói trên.
Người sử dụng có thể trả theo tháng hoặc theo năm. 15 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 16 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Mô hình doanh thu phí giao dịch
Doanh nghiệp nhận được một khoản phí khi các
đối tác thực hiện giao dịch thông qua website của doanh nghiệp.
Là doanh thu đặc thù của các mô hình trung gian. 17 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 18 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Mô hình doanh thu bán hàng
Doanh nghiệp sử dụng mô hình này có được
doanh thu từ việc bán hàng hoá, dịch vụ và thông tin cho khách hàng. VD: vinabook.com, 25h.vn… 19 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 20 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 25h.vn 21 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhận định MHDT:
• Liên quan tới app (ứng dụng):
– Phí tải app: là MHDT nào?
– Phí quảng cáo: là MHDT nào?
– Mua bán trong app: là MHDT nào?
– Nâng cấp tài khoản app (free-to-premium): là MHDT nào? Cơ hội thị trường
Nhằm chỉ tiềm năng thị trường và toàn bộ cơ hội
tài chính tiềm năng mà doanh nghiệp có khả
năng thu được từ thị trường đó.
Cơ hội thị trường thực tế được hiểu là khoản
doanh thu doanh nghiệp có khả năng thu được ở
mỗi vị trí thị trường mà doanh nghiệp có thể giành được. 22 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Môi trường cạnh tranh
• Phạm vi hoạt động của các doanh nghiệp khác kinh
doanh sản phẩm cùng loại trên cùng thị trường.
• MTCT bao gồm các nhân tố:
+ Số lượng đối thủ cạnh tranh (ĐTCT) + Phạm vi hoạt động
+ Thị phần và lợi nhuận thu được
+ Mức giá bán của ĐTCT… Môi trường cạnh tranh
ĐTCT chia làm 2 loại: ĐTCT trực tiếp và ĐTCT gián tiếp.
MTCT là căn cứ quan trọng đánh giá tiềm năng hoạt
động của thị trường.
Góp phần giúp doanh nghiệp quyết định nên đầu tư
vào đoạn thị trường nào có lợi nhất. 23 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Lợi thế cạnh tranh
Là khả năng sản xuất loại sản phẩm có chất lượng
cao hơn, tung ra thị trường sản phẩm có mức giá
thấp hơn, có quy mô hoạt động rộng hơn hầu hết các ĐTCT.
Lợi thế cạnh tranh có thể liên quan đến những
điều kiện thuận lợi. Lợi thế tạo nên tính bất đối xứng trên thị trường. Lợi thế cạnh tranh
• Lợi thế cạnh tranh hình thành trên cơ sở bất bình
đẳng giữa các doanh nghiệp.
• Lợi thế cạnh tranh còn có tính chất đòn bẩy, tạo ra
các lợi thế ở các thị trường phụ cận và mở rộng
phạm vi hoạt động, lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp.
• Lợi thế cạnh tranh là không vĩnh viễn. 24 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Câu chuyện Rùa và Thỏ Tập 1: Tập 2: 25 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Tập 3: 26 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Tập 4: 27 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Chiến lược thị trường
Chiến lược và chiến lược marketing được doanh nghiệp rất coi trọng.
Nghiên cứu các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Kế hoạch xúc tiến đưa sản phẩm, dịch vụ của
doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu khách hàng.
Sự phát triển của tổ chức
Doanh nghiệp cần có một hệ thống tổ chức đảm
bảo thực hiện hiệu quả các kế hoạch và chiến lược kinh doanh.
Theo doanh nghiệp kinh doanh điện tử, một kế
hoạch của tổ chức được hiểu là cách bố trí, sắp xếp
và thực thi các công việc kinh doanh nhằm đạt được
mục tiêu của doanh nghiệp. 28 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Đội ngũ quản trị
• Là nhân tố quan trọng của một MHKD, có trách
nhiệm xây dựng mẫu công việc trong kinh doanh.
• Vai trò đội ngũ quản trị trong quản lý các hoạt động
kinh doanh và tổ chức thực hiện kế hoạch và MHKD rất quan trọng.
• Kỹ năng và trình độ của nhà quản trị là một trong
những lợi thế cạnh tranh chủ yếu của doanh nghiệp. Đội ngũ quản trị
• Để đánh giá khả năng của nhà quản trị, cần xem xét
kinh nghiệm quản lý và các yếu tố khác như:
- Kiến thức cơ bản của nhà quản lý
- Kinh nghiệm giám sát, điều hành
- Số năm kinh nghiệm chuyên môn
- Khả năng phối hợp các bộ phận khác nhau trong DN
- Khả năng và kinh nghiệm trong việc tìm kiếm và kí
kết hợp đồng thu hút nguồn tài chính từ nhà đầu tư bên ngoài DN. 29 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Michael Del (1965) Jeff Bezos (1964) Steve Jobs (1955-2011)
Các MHKD chủ yếu trong TMĐT B2C Cổng thông tin Nhà cung Nhà bán cấp dịch lẻ điện tử vụ Nhà cung cấp cộng đồng Nhà tạo Nhà cung thị trường cấp nội dung Nhà trung gian giao dịch 30 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Cổng thông tin • Mô tả:
Đưa ra các dịch vụ trọn gói và các nội dung như
tìm kiếm, tin tức, thư tín điện tử, tán gẫu (chat),
âm nhạc, chương trình video, lịch, thời tiết...
Cổng thông tin theo chiều rộng
Cổng thông tin theo chiều sâu 31 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 32 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Cổng thông tin Quảng cáo Mô hình doanh Liên kết thu Đăng ký, Giao dịch
Cơ hội thị trường: Hầu hết người sử dụng đều thông qua
các cổng thông tin để truy cập vào các website thương
mại trên khắp thế giới. Nhà bán lẻ điện tử Mô tả:
Phiên bản trực tuyến của cửa hàng bán lẻ, nơi
khách hàng có thể mua sắm hàng hóa ngay tại nhà
hoặc ở công sở vào bất kỳ thời gian nào. Trananh.vn 33 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 34 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà bán lẻ điện tử Bán hàng Mô hình doanh thu Dịch vụ đi kèm
Cơ hội thị trường: Mọi người sử dụng trên Internet
đều có thể là khách hàng tiềm năng của các doanh
nghiệp bán lẻ điện tử
Các nhà cung cấp nội dung
Cung cấp thông tin, các chương trình giải trí (như
báo chí, các vấn đề thể thao…) và các chương trình
trực tuyến, các tin tức thời sự cập nhật, các vấn đề
quan tâm đặc biệt, những chỉ dẫn hay lời khuyên trong các lĩnh vực. Vnexpress.net vietnamnet.vn Tinthethao.com.vn Mp3.zing.vn 35 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà cung cấp nội dung Quảng cáo Mô hình doanh Liên kết thu Đăng ký, Download
Cơ hội thị trường: Chủ yếu vẫn thuộc về các nhà cung
cấp thông tin truyền thống, có chuyên môn và thâm niên kinh nghiệm. 36 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà trung gian giao dịch
Các nhà trung gian giao dịch cung cấp những bộ xử
lý giao dịch bán hàng trực tuyến tương tự như các
nhà môi giới chứng khoán hay các đại lý du lịch. Etrade.com Ameritrade.com Schwab.com 37 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà trung gian giao dịch Mô hình doanh Phí giao dịch thu
Cơ hội thị trường: Với sự phát triển của Internet, sự gia
tăng của thị trường tài chính và thị trường chứng
khoán khiến cho cơ hội thị trường ngày càng mở rộng. 38 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà tạo thị trường
Các doanh nghiệp trên cơ sở Web sử dụng Internet
để tạo nên thị trường, kết nối người mua và người bán. eBay.com priceline.com chodientu.vn 39 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 40 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà tạo thị trường Phí giao dịch Mô hình doanh thu Đăng ký
Cơ hội thị trường: Do sự phát triển của kinh doanh
trên mạng, làm gia tăng số lượng các cá nhân tham gia
giao dịch -> tiềm năng rất lớn. Nhà cung cấp dịch vụ
Các doanh nghiệp chủ yếu kiếm tiền bằng việc cung Symantec.com Box.com 41 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 42 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà cung cấp dịch vụ Mô hình doanh Bán dịch vụ thu
Cơ hội thị trường: Vì nhu cầu của người tiêu dùng ngày
càng cao nên cơ hội thị trường rất lớn. 43 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Nhà cung cấp cộng đồng
Những site nơi các cá nhân có cùng mối quan tâm,
sở thích có thể tới chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi,
thảo luận về những vấn đề quan tâm. Facebook Twitter Google+ Opera
Nhà cung cấp cộng đồng Quảng cáo Mô hình doanh Liên kết thu Đăng ký, Bán hàng
Cơ hội thị trường: Cùng với sự gia tăng số lượng người sử
dụng Internet, các mối quan tâm của người tiêu dùng ở
các cộng đồng trên mạng cũng ngày càng tăng. 44 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Các MHKD chủ yếu trong TMĐT B2B Sàn giao dịch điện tử
Nhà phân phối điện tử Nhà cung cấp dịch vụ Nhà môi giới giao dịch Trung gian thông tin Sàn giao dịch điện tử
Là một khoảng không gian điện tử số hóa nơi các
nhà cung ứng và các DN TMĐT tiến hành các hành vi thương mại. Alibaba.com Ecvn.com 45 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Sàn theo chiều dọc Chemconnect Sàn theo chiều ngang Alibaba.com Sàn giao dịch điện tử Đăng ký A Mô hình doanh thu
Phí giao dịch B
Cơ hội thị trường: + Phụ thuộc vào quy mô lĩnh vực KD và
số lượng người sử dụng đăng ký tham gia thị trường.
+ Bị thay thế dần bởi các giao dịch
ngang hàng trực tiếp. 46 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021
Nhà phân phối điện tử
• Là doanh nghiệp thực hiện phân phối trực tiếp sản
phẩm, dịch vụ cho các tổ chức kinh doanh cá thể trong TMĐT.
Nhà phân phối điện tử Mô hình
Bán hàng hoá B doanh thu
Cơ hội thị trường: Phụ thuộc vào uy tín của doanh nghiệp
và tính chuyên nghiệp trong lĩnh vực phân phối. 47 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà cung cấp dịch vụ
• Là doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kinh doanh cho
các DN như: kế toán, kiểm toán, dịch vụ tài chính,
quản trị nguồn nhân lực, dịch vụ xuất bản, in ấn… Nhà cung cấp dịch vụ Mô hình Bán dịch vụ B doanh thu
Cơ hội thị trường: Đối với DN, việc bỏ phí để sử dụng dịch
vụ từ các nhà cung cấp ASP vẫn kinh tế và khả thi hơn so
với việc bỏ tiền để đầu tư xây dựng một hệ thống riêng -> Đầy tiềm năng 48 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Nhà môi giới giao dịch
• Là doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ môi giới, giúp
các doanh nghiệp tìm được các hàng hóa và dịch vụ mà họ cần. Nhà môi giới giao dịch Đăng ký A Mô hình doanh thu
Phí giao dịch B
Cơ hội thị trường: Phụ thuộc vào uy tín của DN và tính
chuyên nghiệp trong lĩnh vực môi giới. 49 lOMoARcPSD|40534848 10/4/2021 Trung gian thông tin
• Là doanh nghiệp tập hợp thông tin về khách hàng,
tiếp thị và bán những thông tin thu thập được cho
các DN, đồng thời bảo vệ tính riêng tư của các thông tin đó. Trung gian thông tin Bán hàng A Mô hình doanh thu Liên kết B
Cơ hội thị trường: Có tiềm năng rất lớn nhưng lại phụ thuộc
vào uy tín và năng lực của các DN trung gian thông tin 50