Chuyên đề thực tập cuối khóa - Luật kinh tế | Trường đại học Luật, đại học Huế

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP CUỐI KHÓA Đề tài:
THỰC TIỄN CÔNG TÁC KIỂM SÁT THỤ LÝ VÀ GIẢI
QUYẾT CÁC VỤ ÁN KINH DOANH THƯƠNG MẠI TẠI
VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HUẾ
Thời gian thực tập: 18/6/2018 – 17/8/2018
Địa điểm thực tập: Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Huế
Sinh viên thực hiện: Võ Thị Huyền
Lớp: Luật kinh tế K39D
Mã số sinh viên: 15A5021114
HUẾ, THÁNG 9 NĂM 2018 LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp này, ngoài sự nổ lực, cố gắng của
bản thân, vận dụng những kiến thức mà thầy, cô đã tận tình chỉ dạy trong những
năm qua, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường và các thầy, cô
giáo, cán bộ, công chức của trường Đại học Luật- Đại học Huế đã truyền đạt cho
tôi những kiến thức quý báu trong suốt thời gian tôi học tập và rèn luyện ở trường.
Đặc biệt, Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể ban lãnh đạo, cùng các cô, các chú,
các bác, các anh, các chị là cán bộ trong Viện kiểm sát đã cho phép và đã tận tình
hướng dẫn, giải đáp mọi thắc mắc, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong
suốt thời gian thực tập tại cơ quan, để tôi được tiếp xúc với thực tiễn, vận dụng
những kiến thức được học vào thực tế , giúp tôi có thể hiểu rõ hơn về cơ cấu tổ
chức cũng như hoạt động của Viện và để tôi hoàn thành tốt chuyên đề thực tập này.
Trong quá trình nghiên cứu, mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên bản thân
chưa có nhiều kinh nghiệm, trình độ lý luận cũng như kiến thức còn nhiều hạn chế
nên trong quá trình thực tập cũng như việc làm báo cáo chuyên đề không thể tránh
khỏi những thiếu sót. Vì vậy, rất mong nhận được sự đóng góp của quý thầy cô,
ban giám hiệu và các cán bộ trong Viện kiểm sát để chuyên đề được hoàn thiện
hơn. Và hơn thế, bản thân tôi có thể học tập thêm nhiều kinh nghiệm, trau dồi
thêm nhiều kiến thức, hoàn thiện thêm kỹ năng, góp phần vào hành trang khi bước
vào làm việc trong tương lai.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN MỤC LỤC
1. Cơ cấu tổ chức chức năng nhiệm vụ Viện kiểm sát nhân dân Thành phố
Huế............................................................................................................................5
1.1 Cơ cấu tổ chức.....................................................................................................5
1.2 Chức năng nhiệm vụ............................................................................................6
2. Công tác áp dụng pháp luật tại VKSND TP Huế.............................................6
2.1 Thực tiễn công tác kiểm sát giải quyết các vụ án kinh doanh thương mại..........6
2.2 Nhận xét việc áp dụng pháp luật trong phạm vi đề tài.......................................9
3. Những kiến thức học tập và những kỹ năng đạt được qua quá trình thực
tập tại VKS nhân dân thành phố Huế.................................................................11
3.1. Những kiến thức học tập được qua quá trình thực tập tại VKS nhân dân thành
phố Huế....................................................................................................................11
3.2. Những kỹ năng đạt được qua quá trình thực tập tại VKS nhân dân thành phố
Huế..........................................................................................................................13
4. Một số kiến nghị về đổi mới tổ chức hoạt động của VKS nhân dân thành
phố Huế và hoàn thiện việc áp dụng pháp luật trong trong vấn đề kiểm sát
giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại...................................................14
4.1. Những kiến nghị chung....................................................................................14
4.2. Những kiến nghị cụ thể....................................................................................15
4.2.1. Giải pháp về phương diện pháp luật sửa đổi, bổ sung về pháp luật kinh
doanh, thương mại...................................................................................................15
4.2.2. Hoàn thiện công tác đào tạo cán bộ...............................................................18
4.2.3 Tăng cường phối hợp với các đơn vị hữu quan.............................................19
NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
1. Cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ Viện kiểm sát nhân dân Thành
phố Huế (VKSND TP Huế)
1.1 Cơ cấu tổ chức
Cùng với sự ra đời của hệ thống Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế,
VKSND TP Huế được thành lập vào năm 1975. Qua 43 năm xây dựng và trưởng
thành, đến nay lực lượng đã lớn mạnh hơn rất nhiều cả về số lượng lẫn chất lượng.
Đủ sức thực hiện tốt nhiệm vụ của ngành và đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ
chính trị của địa phương, nhiều năm liền được công nhận là đơn vị xuất sắc.
Cơ cấu nhân sự bao gồm:
Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Huế có 23 đồng chí gồm:
- Kiểm sát viên: 15 đồng chí;
- Kiểm tra viên: 01 đồng chí;
- Chuyên viên: 04 đồng chí;
- Cán bộ, nhân viên: 03 đồng chí. Lãnh đạo Viện: Viện trưởng
Đồng chí Nguyễn Trung Kiên. Phó Viện trưởng Phó Viện trưởng Phó Viện trưởng Đồng chí Hà Viết Sơn. Đồng chí Phan Lộc Linh
Đồng chí Bùi Thị Thu Thanh
Với sự biên chế như vậy, Viện được tổ chức thành nhiều bộ phận khác nhau cùng
phối hợp thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật.
1.2 Chức năng nhiệm vụ
Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Huế là đơn vị trực thuộc Viện kiểm sát nhân
dân tỉnh Thừa Thiên Huế, có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt
động tư pháp theo quy định của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân trên địa bàn
Thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Huế có
nhiệm vụ góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ xã hội chủ
nghĩa và quyền con người, quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ tài sản của Nhà
nước, của tập thể, bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, tài sản, tự do, danh dự và nhân
phẩm của công dân, bảo đảm để mọi hành vi xâm phạm lợi ích của Nhà nước, của
tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân đều phải được xử lý theo pháp luật
nhằm góp phần đảm bảo pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
2. Công tác áp dụng pháp luật tại VKSND TP Huế
2.1 Thực tiễn công tác kiểm sát giải quyết các vụ án kinh doanh thương mại
Các hoạt động kinh tế luôn có vai trò hết sức quan trọng, nó quyết định sự tồn tại
và phát triển của xã hội. Khi những hoạt động này xảy ra sẽ không tránh khỏi
những mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh do nhiều nguyên nhân. Cùng với sự phát
triển ngày càng mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường, số lượng các tranh chấp trong
kinh doanh ngày càng tăng với mức độ ngày càng phức tạp. Vì vậy, việc giải quyết
các tranh chấp phát sinh là điều cần thiết để đảm bảo một môi trường kinh doanh
lành mạnh cho các chủ thể kinh doanh.
Với những chức năng của Viện kiểm sát, như một thông lệ, VKSND TP Huế đã
thực hiện có hiệu quả chức năng kiểm sát của mình nhằm đảm bảo sự công minh,
nhanh chóng, chính xác, kịp thời tránh tình trạng tồn động án, giải quyết án kéo dài
của Tòa án nhân dân Thành phố Huế để tránh gây phiền hà, mệt mỏi cho các bên đương sự. Năm Tổng số thụ lý Kiểm sát giải quyết Chưa giải quyết Thụ lý mới Án cũ chuyển qua 2014 112 66 46 61 51 2015 98 54 44 48 50 2016 96 67 29 41 55 2017 83 41 42 46 37
Bảng thống kê kiểm sát thụ lý vụ án kinh doanh thương mại từ 2014 – 2017
( Nguồn: số liệu báo cáo năm của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế)
Qua bảng số liệu trên ta có thể thấy, các vụ án kinh doanh thương mại đang có xu
hướng giảm qua các năm gần đây, cụ thể là:
- Tổng số án thụ lý qua các năm đang có xu hướng giảm.
+ Năm 2014: 112 vụ, thụ lý mới 61 vụ, án cũ chuyển qua 51 vụ, trong đó
kiểm sát giải quyết 66 vụ.
+ Năm 2015: 98 vụ, giảm 14 vụ so với cùng kì năm trước, thụ lý mới 48 vụ,
giảm 13 vụ so với cùng kì năm trước, án cũ chuyển qua 50 vụ, trong đó kiểm sát giải quyết 54 vụ.
+ Năm 2016: 96 vụ, giảm 02 vụ so với cùng kì năm trước, thụ lý mới 41 vụ,
giảm 07 vụ so với cùng kì năm trước, án cũ chuyển qua 55 vụ, trong đó kiểm sát giải quyết 67 vụ.
+ Năm 2017: 83 vụ, giảm 13 vụ so với cùng kì năm trước, thụ lý mới 46 vụ,
tăng 05 vụ so với cùng kì năm trước, án cũ chuyển qua 37 vụ ,trong đó kiểm sát giải quyết 41 vụ.
Và để hiểu rõ hơn về công tác kiểm sát của viện kiểm sát nhân dân Thành phố Huế,
có thể cụ thể thông qua bảng số liệu sau: Tiêu chí Tòa án gửi đúng hạn Tòa án gửi quá hạn Không gửi Thông báo thụ lý Năm 2014: 44 Năm 2014: 17 Năm 2014: không Năm 2015: 31 Năm 2015: 17 Năm 2015: không Năm 2016: 15 Năm 2016: 26 Năm 2016: không Năm 2017: 32 Năm 2015: 14 Năm 2015: không Bản án sơ thẩm Năm 2014: 05 Năm 2014: 01 Năm 2014: không Năm 2015: 05 Năm 2015: 03 Năm 2015: không Năm 2016: 15 Năm 2016: 07 Năm 2016: không Năm 2017: 04 Năm 2017: 03 Năm 2017: không Quyết định đình Năm 2014: 12 Năm 2014: 09 Năm 2014: không chỉ Năm 2015: 06 Năm 2015: 03 Năm 2015: không Năm 2016: 06 Năm 2016: 13 Năm 2016: không Năm 2017: 04 Năm 2017: 10 Năm 2017: không Quyết định tạm Năm 2014: 05 Năm 2014: 05 Năm 2014: không đình chỉ Năm 2015: 11 Năm 2015: 04 Năm 2015: không Năm 2016: 06 Năm 2016: 03 Năm 2016: không Năm 2017: 06 Năm 2017: 02 Năm 2017: không Quyết định công Năm 2014: 14 Năm 2014: 14 Năm 2014: không
nhận sự thỏa thuận Năm 2015: 13 Năm 2015: 09 Năm 2015: không Năm 2016: 10 Năm 2016: 07 Năm 2016: không Năm 2017: 07 Năm 2017: 05 Năm 2017: không Quyết định đưa vụ Năm 2014: 07 Năm 2014: không Năm 2014: không án ra xét xử Năm 2015: 07 Năm 2015: không Năm 2015: không Năm 2016: 10 Năm 2016: không Năm 2016: không Năm 2017: 07 Năm 2017: không Năm 2017: không Quyết định chuyển Năm 2014: 01 Năm 2014: không Năm 2014: không vụ án Năm 2015: 01 Năm 2015: không Năm 2015: không Năm 2016: không Năm 2016: không Năm 2016: không Năm 2017: 04 Năm 2017: không Năm 2017: không
Bảng thống kê kiểm sát thông báo thụ lý và giải quyết vụ án kinh doanh thương mại từ 2014 – 2017
( Nguồn: số liệu báo cáo năm của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế)
Qua kiểm sát công tác giải quyết các vụ án kinh doanh thương mại của VKSND TP
Huế thì có thể thấy rằng, hầu hết các thông báo, quyết định liên quan đến vụ án thì
Tòa án gửi chậm, quá hạn, điều này cũng cho thấy VKSND TP Huế đã áp dụng
chặt chẽ các quy định của pháp luật hiện hành để kiểm sát một cách có hiệu quả, từ
đó thông báo kịp thời cho Tòa án để khắc phục những tình trạng này.
2.2 Nhận xét việc áp dụng pháp luật trong phạm vi đề tài
VKSND TP Huế thực hiện tốt chức năng kiểm sát việc giải quyết các vụ việc trên
các mảng dân sự nói chung và vụ án kinh doanh thương mại nói riêng. Hiện nay số
lượng các vụ việc dân sự ngày một gia tăng, diễn ra hầu hết tại mọi địa phương. Vì
vậy, công tác kiểm sát các vụ việc dân sự nhất là trong lĩnh vực hôn nhân gia đình,
lao động, tranh chấp đất đai, kinh doanh thương mại,... được các cơ quan thực thi
pháp luật quan tâm, phục vụ công tác áp dụng pháp luật có hiệu quả.
Quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) và các nghị quyết hướng dẫn áp
dụng cũng được thay đổi để phù hợp với thực tiễn hiện tại, được xác định là cơ
quan tiến hành tố tụng dân sự (Điều 39 BLTTDS 2015) Viện kiểm sát tham gia các
phiên tòa sơ thẩm để thực hiện chức năng chính của mình là giám sát, kiểm sát
việc tuân theo pháp luật trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự (Điều 21,
39,45,48,51,85,124,174,207,211,195,234,249,250,251,253,256,262,264,280,313,3
16,317,358,372,388,395,404 BLTTDS )
Kiểm sát viên phải kiểm tra việc tuân theo pháp luật của Tòa án về thẩm quyền xét
xử, về thời hạn chuyển vụ án, thời hạn chuẩn bị xét xử, về việc ra quyết định:
quyết định áp dụng thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, quyết định đưa vụ
án ra xét xử, quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án và việc giao các quy định này theo Điều 182 BLTTDS
Nếu có phát hiện vi phạm thì báo cáo lãnh đạo viện kiến nghị, yêu cầu Tòa án khắc
phục hoặc kháng nghị theo các quy định của BLTTDS
Đặc biệt trong đề tài này sẽ chú trọng đến việc giải quyết các vụ án dân sự liên
quan đến lĩnh vực kinh doanh thương mại. Như vậy đối với các vụ án dân sự này,
sự tham gia tố tụng của Viện kiểm sát tại Tòa án cấp sơ thẩm được giới hạn tại
Điều 30 Bộ luật tố tụng Dân sự. VKSND tham gia phiên tòa đối với những các
phiên họp sơ thẩm đối với các việc dân sự; phiên tòa sơ thẩm đối với những vụ án
do Tòa án tiến hành thu thập chứng cứ hoặc đối tượng tranh chấp là tài sản công,
lợi ích công cộng, quyền sử dụng đất, nhà ở hoặc có đương sự là người chưa thành
niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự,
người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc trường hợp vụ việc dân
sự chưa có điều luật áp dụng.
Nhìn chung, trong những năm qua Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế đã đạt
được những kết quả cao, đảm bảo tiến trình thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu đã
đặt ra trong Kế hoạch công tác năm của đơn vị nói riêng và của Ngành Kiểm sát
nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung.
- Về ưu điểm:
Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế đã thực hiện tốt việc tiếp nhận, thụ lý
và lập hồ sơ đối với 100% các thông báo thụ lý, các quyết định giải quyết các vụ
việc dân sự do Tòa án gửi đến.
Kiểm sát viên đã tích cực nghiên cứu hồ sơ, xây dựng báo cáo đề xuất và
tham gia phiên tòa kinh doanh thương mại , Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế
đã tăng cường kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động xét xử vụ án dân
sự, kiểm sát các bản án, quyết định của Tòa án để phát hiện và tổng hợp đầy đủ vi
phạm, từ đó phân loại theo tính chất, mức độ và hậu quả của các vi phạm để kháng
nghị hoặc kiến nghị khắc phục theo quy định của pháp luật. Theo đó đơn vị đã kịp
thời ban hành được kháng nghị và đề nghị VKSND cấp trên kháng nghị theo thủ
tục phúc thẩm vụ án theo đúng quy định pháp luật đồng thời đảm bảo quyền và lợi
ích cho nhà nước cũng như đương sự. Mặt khác đối với công tác kiểm sát các
quyết định giải quyết các vụ việc, VKSND tp Huế cũng đã ban hành được các công
văn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm (quyết định CNSTT) và các kiến nghị.
Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế cũng đã phối hợp chặt chẽ với Tòa án
nhân dân thành phố Huế để giải quyết án kinh doanh thương mại sự quá hạn. Trong
những năm vừa qua, để khắc phục vi phạm đối với án kinh doanh thương mại, quá
hạn Tòa án nhân dân thành phố Huế đã gửi quyết định giải quyết vụ án quá hạn tới
Viện kiểm sát nhân dân thành phố Huế để thực hiện công tác kiểm sát theo luật
định, góp phần giảm số lượng án tồn đọng kéo dài trong thời gian qua.
Thực hiện công văn của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế, Viện
kiểm sát nhân dân thành phố Huế đã thực hiện công tác rà soát số liệu và đóng góp
ý kiến về quy chế kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự để báo cáo kịp thời đến cấp trên.
Ngoài ra, để hoàn thành chỉ tiêu nghiệp vụ của đơn vị năm, Viện kiểm sát
nhân dân thành phố Huế nói chung và các kiểm sát viên bộ phận dân sự nói riêng
đã tích cực lựa chọn và phối hợp tốt với Tòa án nhân dân thành phố Huế tổ chức
phiên tòa rút kinh nghiệm về dân sự, kinh doanh thương mại và hành chính.
- Về tồn tại:
Việc giải quyết các vụ án kinh doanh thương mại quá hạn vẫn còn chậm,
mặc dù đơn vị đã đốc thúc Tòa án nhân dân thành phố Huế thực hiện việc gửi các
quyết định giải quyết quá hạn sang cho Viện kiểm sát thực hiện công tác kiểm sát theo quy định.
3. Những kiến thức học tập và những kỹ năng đạt được qua quá trình thực
tập tại VKS nhân dân thành phố Huế
3.1. Những kiến thức học tập được qua quá trình thực tập tại VKS nhân dân thành phố Huế
Quá trình thực tập tại VKS nhân dân thành phố Huế đã mang lại cho tôi những
kinh nghiệm bổ ích, góp phần củng cố và hoàn thiện thêm những kiến thức đã
được học, làm tiền đề cho việc nghiên cứu và các công tác trong ngành luật pháp
trong tương lai. Từ ngày đầu tiên đến cơ quan, tôi đã được cơ quan tiếp nhận một
cách tận tình, được Viện giới thiệu về hoạt động, chức năng, nhiệm vụ, công việc
chính của Viện cũng như phân công cán bộ hướng dẫn tôi trong quá trình thực tập,
được tiếp cận với hoạt động công việc chính của ngành. Tôi đã có cơ hội để áp
dụng những kiến thức đã học áp dụng vào thực tiễn làm việc tại Viện.
Sau khi được hướng dẫn, giới thiệu về cơ cấu tổ chức của VKS nhân dân thành phố
Huế cũng như được phổ biến về nội quy làm việc, tôi hiểu được việc tổ chức và
hoạt động cũng như chức năng nhiệm vụ của các bộ phận như thế nào và làm việc
ra sao. Qua đó, tôi có thể rút ra cho bản thân một số điều như:
Thứ nhất, tôi có thể nhận biết được sự khác nhau trong cơ cấu tổ chức và hoạt
động của VKS nhân dân thành phố Huế có gì khác biệt so với viện kiểm sát của
các tỉnh, thành phố khác trong cả nước.
Thứ hai, tôi học được cách áp dụng đúng quy định của phạm luật trong thụ lý
và giải quyết các vụ án tại VKS nhân dân thành phố Huế. Quá trình tôi thực tập tại
viện là thời gian các bộ luật mới vừa có hiệu lực được một thời gian ngắn (như Bộ
luật Tố tụng dân sự 2015, Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017,...) nên việc
áp dụng pháp luật có phần thay đổi so với nội dung các bộ luật cũ trước đây. Các
cô chú, các anh chị đã giải thích cho tôi hiểu thêm về nội dung các điều luật mới, ý
nghĩa sự thay đổi đó và cách áp dụng để kiểm sát giải quyết một vụ án. Đây là một
kiến thức thực sự bổ ích, giúp tôi hoàn thiện và làm rõ những vấn đề vẫn còn chưa
hiểu rõ khi nghiên cứu những bộ luật này, góp phần nâng cao kiến thức, phục vụ
quá trình học tập và liên hệ thực tiễn trong tương lai.
Thứ ba, thông qua việc nghiên cứu hồ sơ vụ án dân sự, vào sổ bút lục các vụ án
đã giúp bản thân tôi hiểu rõ hơn về quá trình từ nhận đến kiểm sát thông báo thụ lý
và đề xuất giải quyết, biết được để kiểm sát giải quyết một vụ án cần phải trải qua
các công đoạn như thế nào và tầm quan trọng của các công đoạn đó ra sao.
Thứ tư, trong thời gian thực tập tại Viện kiểm sát, tôi có cơ hội tham dự những
buổi xét xử trực tiếp. Dù đã được tiếp xúc nhiều với các phiên tòa lưu động diễn ra
tại trường học, hay là những phiên tòa thực tế được trực tiếp tham dự phiên tòa tổ
chức ngay tại Tòa án nhưng đây là lần đầu khi tôi vừa được thấy các công tác
chuẩn bị trước đó nhiều ngày, được nghe sự giải thích của anh chị kiểm sát viên và
hơn hết, sau các phiên tòa xét xử, kiến thức cũng như cách nhìn nhận bản án đối
với tôi đã có sự thay đổi rõ rệt, không còn mơ hồ và mang tính lý thuyết. Đây là
những kiến thức thực tiễn vô cùng bổ ích mà tôi không được học ở nhà trường.
Tuy thời gian tiếp xúc trực tiếp với những hoạt động chính của Viện kiểm sát
không dài, nhưng qua quá trình thực tập, tôi được học và tiếp cận với những hoạt
động của ngành, đặc biệt là tiếp cận với các hồ sơ vụ án của Viện. Được các anh
chị hướng dẫn cách kiểm sát các thông báo thụ lý, cách lập và sắp xếp một bộ hồ
sơ kiểm sát, hay là hướng dẫn làm để xuất giải quyết một vụ án đã mang lại cho
bản thân tôi nhiều kiến thức mới mẻ, thiết thực, giúp tôi nắm vững những kiến thức
mà mình đã được học tập, nghiên cứu trước đây và vận dụng có hiệu quả vào thực
tế. Ngoài ra, tôi còn học hỏi được kinh nghiệm từ thực tiễn và rút ra được rất nhiều
bài học quý báu sau khi kết thúc thời gian thực tập tại VKSND TP Huế.
3.2. Những kỹ năng đạt được qua quá trình thực tập tại VKS nhân dân thành phố Huế
Việc thực tập trong cơ quan nhà nước tạo cơ hội cho mỗi sinh viên được làm quen
với môi trường nề nếp kỷ luật và tinh thần tập thể. Qua thời gian thực tập tại
VKSND TP Huế, tôi cũng tích luỹ được một số kỹ năng nhất định như: việc đọc hồ
sơ, phân tích vụ án, làm báo cáo đề xuất, hướng giải quyết của các vụ án kinh
doanh thương mại, kỹ năng giao tiếp, cách làm việc trong môi trường công sở,
cách ứng xử trong công việc, xử lý tình huống khó khăn, tạo mối quan hệ với mọi
người một cách thân thiện nhưng không can thiệp vào công việc nội bộ trong cơ
quan thực tập, học cách bố trí công việc một cách hợp lý. Bên cạnh đó, tôi còn bổ
sung được các kỹ năng soạn thảo văn bản như: báo cáo, trích cứu bút lục, kỹ năng
khi tham gia vào các phiên toà.
4. Một số kiến nghị về đổi mới tổ chức hoạt động của VKS nhân dân thành
phố Huế và hoàn thiện việc áp dụng pháp luật trong trong vấn đề kiểm sát
giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại
4.1. Những kiến nghị chung
Qua quá trình thực tập và nghiên cứ hồ sơ vụ án tại VKS nhân dân thành phố Huế
với kiến thức và kinh nghiệm hạn chế của bản thân, tôi xin đưa ra một vài kiến nghị như sau:
- Cần tăng cường công tác phối hợp giải quyết vụ án giữa Tòa án nhân dân và
Viện kiểm sát nhân Thành phố Huế.
- Thường xuyên xây dựng các chuyên môn nghiệp vụ, tổ chức các hội nghị,
hội thảo, tập huấn về công tác thụ lý và giải quyết án tại tòa án để toàn thể cán bộ,
công chức học tập, rút kinh nghiệm nhằm nâng cáo chất lượng công việc. Tuy
nhiên các hoạt động nêu trên phải đước đầu tư kỹ càng, có chất lượng, tránh tình
trạng tổ chức tràn lan, cán bộ tập huấn chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc không có
kỹ năng truyền đạt, tài liệu phổ biến sơ sài, hiệu quả thấp.
- Trang bị tốt hơn cơ sở vật chất, các trang thiết bị hiện đại để phát huy tính
năng động cũng như hiệu quả công việc.
4.2. Những kiến nghị cụ thể
4.2.1. Giải pháp về phương diện pháp luật sửa đổi, bổ sung về pháp luật kinh doanh, thương mại
Hiện nay, để giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại phát sinh, các cơ
quan thực thi pháp luật dựa vào những quy định đã ban hành của pháp luật kinh
doanh, cụ thể là Bộ luật Tố tụng dân sự và một số luật chuyên ngành khác như
Luật Thương mại, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật phá sản,… Tuy nhiên,
khi các quy định trong những văn bản luật và các văn bản hướng dẫn sự thống
nhất với nhau chưa cao về nội dung thì sẽ dẫn đến tình trạng mơ hồ, không chính
xác của các cơ quan thực thi pháp luật trong quá trình giải quyết các tranh chấp
kinh doanh, thương mại. Trong các quy định về giải quyết tranh chấp kinh doanh,
thương mại hiện nay trong pháp luật kinh doanh ở nước ta, vẫn còn tồn tại những
mâu thuẫn trong việc xác định các tranh chấp kinh doanh, thương mại. Xác định
đâu là tranh chấp kinh doanh thương mại hiện đang có nhiều quan điểm do việc
không thống nhất trong các văn bản pháp luật và khiến không ít bản án sơ thẩm bị
sửa, hủy. Khoản 1 Điều 30 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định rõ rằng những
tranh chấp về kinh doanh thương mại là những tranh chấp phát sinh trong
hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh
với nhau và đều có mục đích lợi nhuận. Theo quy định này thì điều kiện có đăng
ký kinh doanh và mục đích lợi nhuận giữa các chủ thể tham gia là điều kiện bắt
buộc. Nếu chỉ có một bên có đăng ký kinh doanh hoặc chỉ có một bên có mục đích
lợi nhuận thì là tranh chấp về dân sự. Nếu một bên hoặc các bên của hợp đồng
không có “mục đích lợi nhuận” thì loại tranh chấp được xác định là tranh chấp dân
sự (khoản 3 Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015). Điều này phù hợp với quy định
tại khoản 16 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2014: “Kinh doanh là việc thực hiện liên
tục một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình, đầu tư, từ sản xuất đến
tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi.”
và khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại 2005: “Hoạt động thương mại là hoạt động
nhằm mục đich sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư,
xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.” Như vậy,
Viện kiểm sát muốn xác định tranh chấp nào là tranh chấp về dân sự và tranh chấp
nào là tranh chấp về kinh doanh thương mại thì phải căn cứ vào những quy định
của Bộ luật Tố tụng dân sự.
Hiện nay tình trạng chồng chéo giữa các văn bản trong pháp luật kinh doanh vẫn
còn tồn tại. Cụ thể đó là những quy định về cơ sở pháp lý được áp dụng để giải
quyết các tranh chấp trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại. Theo quy định tại
Điều 30 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì tranh chấp về kinh doanh, thương mại
thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án rất đa dạng, phức tạp, liên quan đến nhiều
lĩnh vực kinh tế, trong đó có tranh chấp vừa được điều chỉnh bởi quy định của Bộ
luật Dân sự, vừa được điều chỉnh bởi luật chuyên ngành. Chính vì lý do này mà
việc kiểm sát cũng như xét xử các tranh chấp kinh doanh, thương mại tại Viện
kiểm sát và Tòa án còn một số lúng túng, vướng mắc hoặc sai lầm khi áp dụng quy
định của Bộ luật Dân sự và quy định của luật chuyên ngành như Luật Thương mại
(thường xảy ra khi giải quyết các tranh chấp về hợp đồng mua bán tài sản đã được
quy định trong Bộ luật Dân sự); Hợp đồng mua bán hàng hóa, hợp đồng cung ứng
dịch vụ (được quy định trong Luật Thương mại); Hợp đồng dịch vụ, Hợp đồng bảo
hiểm (quy định trong Bộ luật Dân sự), Hợp đồng liên kết, liên doanh hợp đồng
hợp tác kinh doanh... theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư; Hợp
đồng bảo hiểm (quy định trong Luật Kinh doanh bảo hiểm)... Vướng mắc ở đây là
trường hợp nào thì áp dụng quy định của Bộ luật Dân sự, trường hợp nào thì áp
dụng quy định của luật chuyên ngành? Vì vậy, trong thực tiễn việc áp dụng quy
định của luật chuyên ngành, của Bộ luật Dân sự để kiểm sát giải quyết vụ án của
Tòa án còn chưa thống nhất như: có Tòa án áp dụng quy định của Bộ luật Dân sự,
có Tòa án áp dụng quy định của luật chuyên ngành, có Tòa án áp dụng đồng thời
quy định của Bộ luật Dân sự và quy định của luật chuyên ngành... Sự chồng chéo
và thiếu tính nhất quán đó ắt phải dẫn đến một hậu quả, đó là đưa ra những phán
quyết thiếu khách quan, ảnh hưởng đến quyền lợi của những người tham gia tố
tụng mà việc kiểm sát các vụ án này về phía Viện kiểm sát cũng gặp không ít khó
khăn. Theo quy định tại Điều 156 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015
thì việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật được thực hiện như sau:
"1. Văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng từ thời điểm bắt đầu có hiệu lực.
Văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng đối với hành vi xảy ra tại thời
điểm mà văn bản đó đang có hiệu lực. Trong trường hợp quy định của văn bản quy
phạm pháp luật có hiệu lực trở về trước thì áp dụng theo quy định đó.
2. Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác
nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn.
3. Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan
ban hành có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn
bản quy phạm pháp luật ban hành sau.
4. Trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật mới không quy định trách
nhiệm pháp lý hoặc quy định trách nhiệm pháp lý nhẹ hơn đối với hành vi xảy ra,
trước ngày văn bản có hiệu lực thì áp dụng văn bản mới.
5. Việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật trong nước không được cản trở
việc thực hiện điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành
viên. Trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật trong nước và điều ước quốc
tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác nhau về
cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó, trừ Hiến pháp".
Các quy định về giải quyết tranh chấp trong quan hệ kinh doanh thương mại
hiện nay còn chồng chéo và mâu thuẫn. Luật Thương mại là luật chuyên ngành
điều chỉnh quan hệ thương mại giữa thương nhân, nhưng không có quy định cụ thể
nào về tranh chấp thương mại. Do đó việc xác định chính xác thế nào là tranh chấp
thương mại không có cơ sở, các quy định về tranh chấp thương mại hiện nằm rải
rác trong các văn bản pháp luật.
4.2.2. Hoàn thiện công tác đào tạo cán bộ
Trong quá trình kiểm sát tố tụng các tranh chấp kinh doanh, thương mại nói riêng
và các tranh chấp khác được giải quyết tại tòa án nói chung, luôn cần đến sự hiểu
biết, công tâm của những người tham gia tiến hành giải quyết. Trình độ chuyên
môn nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp là điều mà các cán bộ của Viện kiểm sát
luôn quan tâm và không ngừng hướng đến để hoàn thiện bản thân. Viện kiểm sát
tiếp nhận một lượng án rất lớn với khối lượng công việc đồ sộ cần phải kiểm sát.
Tuy nhiên với số lượng cán bộ tại cơ quan như hiện nay thì khó lòng có thể giải
quyết một cách nhanh chóng và hiệu quả. Vì vậy, tôi xin kiến nghị bổ sung thêm số
lượng vào đội ngũ nhân viên tại Viện, giúp cho công tác kiểm sát thụ lý và giải
quyết được diễn ra thuận tiện và đem lại kết quả cao. Bên cạnh đó, tăng cường đào
tạo công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị cho
Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Chuyên viên, nhất là tập trung đào tạo cán bộ lãnh
đạo, quản lý trong diện đã quy hoạch, bảo đảm đội ngũ kế thừa. Khuyến khích
công chức học ngoại ngữ, tin học, để nâng cao năng lực, trình độ về mọi mặt, nhất
là cán bộ trẻ có khả năng phát triển để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ hội
nhập kinh tế quốc tế và mở rộng quan hệ đối ngoại. Thực hiện tốt công tác quy
hoạch, bổ sung quy hoạch định kỳ và quản lý quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý
trong ngành của VKSND TP Huế. Tiếp tục thực hiện công tác luân chuyển, biệt
phái, điều động, bổ nhiệm, chuyển đổi vị trí công tác đối với cán bộ trong ngành
theo nhu cầu và đặc điểm của từng Viện kiểm sát. Tăng cường thanh tra, kiểm tra,
giám sát, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm đối với tập thể và cá nhân cán bộ,
công chức trong ngành Kiểm sát có vi phạm, lợi dụng nghề nghiệp, chức vụ, quyền
hạn trong thi hành công vụ để tham nhũng, hối lộ, tiêu cực, lãng phí, cũng như các
biểu hiện vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi pham quy tắc ứng xử cán bộ, công chức
ngành Tòa án nhân dân; kiên quyết loại ra khỏi ngành những cán bộ, công chức vi
phạm quy chế hoạt động của ngành.
4.2.3 Tăng cường phối hợp với các đơn vị hữu quan
Tăng cường phối hợp với các đơn vị hữu quan trong việc kiểm sát các bản án,
quyết định giải quyết các vụ, việc dân sự của Tòa án. Thực hiện đầy đủ trách
nhiệm, thẩm quyền kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu theo quy định của pháp luật.
Phấn đấu nâng cao về số lượng, chất lượng kháng nghị, đẩy nhanh tiến độ, bảo
đảm chất lượng giải quyết khiếu nại đối với các bản án, quyết định đã có hiệu lực
pháp luật theo thẩm quyền. KẾT LUẬN
Qua quá trình thực tập được tìm hiểu, phân tích, đánh giá thực tiễn việc kiểm
sát giải quyết các tranh chấp kinh doanh thương mại tại địa phương, tôi hiểu được
tính chất của các vụ việc và nghiệp vụ kiểm sát của các cán bộ ở Viên kiểm sát. Từ
đó, tôi còn được củng cố hơn nữa về lí luận được học trên giảng đường và tích lũy
được những kinh nghiệm thực tiễn sau này.
Trên đây là những phân tích, đánh giá và những kiến nghị của tôi về vấn đề
giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại tại VKS nhân dân thành phố Huế. Vì
không có điều kiện để kiểm tra hồ sơ các vụ án một cách đầy đủ nhất, do thời gian
nghiên cứu về chuyên đề có hạn và bản thân vẫn còn nhiều hạn chế nhất định về
trình độ kiến thức, khả năng tư duy - phân tích, cách diễn đạt,…nên chuyên đề thực
tập của tôi sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy tôi rất mong nhận được sự
góp ý chân thành của quý thầy cô để giúp tôi nâng cao hơn nữa, hoàn thiện hơn
nữa kỹ năng nghiên cứu và phục vụ tốt công việc sau này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!