Đặc Điểm & Cơ Hội Thương Mại USMCA Của Thị Trường Khu Vực Bắc Mỹ | Môn Thương mại quốc tế - Đại học Kinh Tế Quốc Dân

lOMoAR cPSD| 61429799
1. Thị trường khu vực và đặc điểm của thị trường khu vực
Thị trường khu vực là thị trường của một nhóm nước có những cam kết với nhau về thương mại. Đặc trưng:
Thị trường khu vực chịu ảnh hưởng của các Hiệp định Thương mại song phương và
các Hiệp định quốc tế khác được ký kết giữa các quốc gia hay vùng lãnh thổ. Việc
buôn bán trong nội bộ khu vực thường được thúc đẩy bởi các chính sách khuyến
khích phát triển các quan hệ thương mại trong khu vực.
2. Thị trường khu vực Bắc Mỹ và đặc điểm của thị trường khu vực Bắc Mỹ
- Bắc Mỹ (North America) là một khu vực của Châu Mỹ. Khu vực này ở phía Bắc
và được bao quanh bởi ba đại dương quan trọng: Bắc Băng Dương ở phía bắc, Đại
Tây Dương ở phía nam và Thái Bình Dương ở phía tây
2.1. Gần cận địa lý (Nearshoring) trong thị trường Bắc Mỹ là xu hướng các doanh
nghiệp chuyển chuỗi cung ứng và sản xuất đến các quốc gia lân cận thay vì duy trì
ở những khu vực xa hơn như châu Á. Cơ hội:
-Việc sản xuất và cung ứng hàng hóa gần thị trường tiêu thụ giúp giảm chi phí vận
chuyển, tránh được rủi ro gián đoạn do địa lý hoặc thiên tai.
-Hiệp Định USMCA (Thay thế NAFTA): Thỏa thuận thương mại giữa Mỹ, Canada,
Mexico (USMCA) tạo điều kiện thuận lợi về thuế quan, chuyển dịch lao động và
đầu tư, thúc đẩy dòng vốn và công nghệ trong khu vực.
-Điểm tương đồng về văn hóa và pháp lý:
+Ngôn ngữ chủ đạo là tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha, giúp các doanh nghiệp dễ
dàng tiếp cận và mở rộng thị trường.
+Hệ thống luật pháp tương đối nhất quán, đặc biệt trong thương mại và đầu tư.
-Gần gũi địa lý giúp doanh nghiệp điều chỉnh nhanh chóng chuỗi cung ứng, tránh rủi
ro từ biến động quốc tế như căng thẳng thương mại hoặc đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu.
-Hệ thống pháp lý ổn định: Các quy định pháp lý rõ ràng và minh bạch giúp bảo vệ
quyền lợi của doanh nghiệp và nhà đầu tư. lOMoAR cPSD| 61429799
-Mô hình gần cận địa lý (nearshoring) đang phát triển mạnh, giúp các doanh nghiệp
sản xuất tại Mexico và xuất khẩu sang Mỹ, giảm thiểu rủi ro từ chiến tranh thương
mại và chi phí vận chuyển. Thách Thức:
-Mặc dù chi phí lao động ở Mexico rẻ hơn Mỹ và Canada, nhưng vẫn cao hơn nhiều
so với các nước châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ hay Việt Nam.
-Sự Cạnh Tranh Gia Tăng: Khi nhiều doanh nghiệp chuyển dịch sang gần cận địa lý,
sự cạnh tranh trong ngành sản xuất và logistics sẽ trở nên gay gắt hơn.
-Hạn Chế về Cơ Sở Hạ Tầng và Công Nghệ tại Một Số Khu Vực: Mexico và một
số bang tại Mỹ chưa có đủ cơ sở hạ tầng hoàn thiện để hỗ trợ sản xuất quy mô lớn
như tại Đông Á. 2.2. Điểm tương đồng:
1.Điểm Tương Đồng Về Kinh Tế
Bắc Mỹ có một nền kinh tế phát triển cao, với sự hội nhập chặt chẽ giữa ba quốc gia.
Một trong những yếu tố quan trọng giúp khu vực này trở thành trung tâm kinh tế
toàn cầu là Hiệp định Thương mại USMCA (United States-Mexico-Canada
Agreement), thay thế NAFTA. USMCA tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy hàng
hóa, dịch vụ và đầu tư, giúp giảm bớt rào cản thương mại và thúc đẩy chuỗi cung ứng trong khu vực.
Ngoài ra, Mỹ, Canada và Mexico đều có hệ thống tài chính phát triển và thị trường
chứng khoán minh bạch, giúp các doanh nghiệp dễ dàng huy động vốn và mở rộng
hoạt động. Sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại, hệ thống ngân hàng ổn định và nền
tảng thương mại điện tử phát triển đã tạo nên một môi trường kinh doanh thuận lợi.
2. Điểm Tương Đồng Về Văn Hóa & Xã Hội
Một trong những lợi thế lớn của thị trường Bắc Mỹ là sự tương đồng về văn hóa tiêu
dùng và thói quen mua sắm. Người tiêu dùng tại Mỹ, Canada và Mexico có xu hướng
mua sắm trực tuyến ngày càng nhiều, với sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng
thương mại điện tử như Amazon, eBay, Walmart và MercadoLibre.
Bên cạnh đó, ngôn ngữ cũng là một yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp dễ dàng
tiếp cận thị trường. Tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha là hai ngôn ngữ chính trong lOMoAR cPSD| 61429799
khu vực, giúp giảm rào cản giao tiếp và hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng hoạt động kinh
doanh một cách hiệu quả hơn.
3. Điểm Tương Đồng Về Hệ Thống Pháp Lý & Đầu Tư
Hệ thống pháp lý tại Bắc Mỹ có nhiều điểm tương đồng, đặc biệt trong lĩnh vực
thương mại, đầu tư và sở hữu trí tuệ. Cả ba quốc gia đều có quy định bảo vệ quyền
lợi doanh nghiệp, chống cạnh tranh không lành mạnh và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ,
giúp tạo một môi trường kinh doanh minh bạch và ổn định.
Ngoài ra, Mỹ, Canada và Mexico đều có các chính sách hỗ trợ đầu tư nước ngoài,
giúp doanh nghiệp dễ dàng mở rộng hoạt động mà không gặp quá nhiều rào cản pháp lý. =>Cơ hội:
- Ngôn ngữ & Giao tiếp thuận lợi:
Bắc Mỹ có hai ngôn ngữ chính: tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha, giúp giảm rào cản
trong giao tiếp và kinh doanh, tăng hiệu quả hợp tác, giảm chi phí đào tạo nhân viên
và đẩy nhanh quá trình mở rộng thị trường.
-Hệ thống pháp lý tương đồng, ổn định:
+Mỹ, Canada và Mexico có nhiều điểm chung trong hệ thống pháp luật thương mại
và đầu tư, giúp doanh nghiệp dễ dàng mở rộng hoạt động sang nhiều quốc gia mà
không gặp quá nhiều rào cản.
+Quy định về quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ người tiêu dùng và cạnh tranh công bằng
được đảm bảo trong khu vực, tạo môi trường đầu tư an toàn hơn.
-Hiệp định thương mại USMCA thúc đẩy thương mại nội khối
+Hiệp định thương mại USMCA thay thế NAFTA, giúp tạo ra một thị trường chung
với hàng rào thuế quan thấp và ưu đãi về đầu tư.
+Trong cùng khối, các quy tắc xuất xứ linh hoạt hơn, giúp doanh nghiệp dễ dàng tận
dụng nguồn nguyên liệu trong khu vực để được hưởng ưu đãi thuế. =>Thách thức:
-Sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt
+Khi thị trường Bắc Mỹ có nhiều điểm tương đồng, nhiều doanh nghiệp cùng nhắm
đến các phân khúc khách hàng giống nhau, làm tăng mức độ cạnh tranh. +Các công lOMoAR cPSD| 61429799
ty nội địa tại Mỹ và Canada thường có lợi thế hơn về thương hiệu và sự tín nhiệm,
khiến doanh nghiệp nước ngoài gặp khó khăn khi thâm nhập.
-Hệ thống thuế và quy định địa phương khác nhau: Dù có nhiều điểm chung, nhưng
mỗi nước vẫn có quy định thuế, thuế nhập khẩu, hải quan, lao động và môi trường
kinh doanh riêng biệt, buộc doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược phù hợp.
-Chênh lệch chi phí lao động và mức sống
+Chi phí lao động tại Mỹ và Canada cao hơn đáng kể so với Mexico, gây khó khăn
cho các doanh nghiệp sản xuất hoặc tuyển dụng nhân sự tại những quốc gia này.
+Mức sống và giá cả tiêu dùng khác biệt giữa các nước, đòi hỏi doanh nghiệp phải
điều chỉnh giá sản phẩm và dịch vụ phù hợp với từng thị trường.
+Mexico có chi phí sản xuất thấp hơn nhưng gặp thách thức về trình độ lao động và
công nghệ so với Mỹ và Canada.
2.3. Trong một liên kết kinh tế quốc tế -
Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) được Mỹ, Canada và Mexico
ký kết ngày 12/8/1993, có hiệu lực từ ngày 1/1/1994. Đây là một Hiệp định chỉ giới
hạn trong phạm vi của các vấn đề về trao đổi hàng hóa và dịch vụ thương mại- tài
chính, không liên quan đến các vấn đề về di chuyển người và lao động, cũng như các vấn đề khác. -
Mục đích của Hiệp định này là loại bỏ hàng rào thuế quan giữa ba nước với
thời hạn cuối cùng là năm 2010, từng bước giảm thiểu các hàng rào phi thuế quan
trong thương mại hàng hóa và dịch vụ, giảm nhẹ các quy chế để vốn đầu tư của Mỹ
và Canađa di chuyển vào Mêxicô một cách thuận lợi nhất. -
ngày 1/10/2018, NAFTA hồi sinh với tên gọi mới - Hiệp định Mỹ-
MexicoCanada (USMCA). Sự ra đời của USMCA sẽ đem lại lợi ích cho doanh
nghiệp và người dân Bắc Mỹ, nhưng vẫn có thể gây ra nhiều rào cản thương mại
mới. Hiệp định này sẽ tác động đến nền kinh tế cũng như an ninh toàn cầu, trong đó có Việt Nam. -
Những nội dung mới và quan trọng nhất của USMCA so với NAFTA bao gồm:
vấn đề mở cửa thị trường bơ sữa; sản xuất và nhập khẩu ôtô; kìm hãm tỷ giá hối lOMoAR cPSD| 61429799
đoái; giải quyết các tranh chấp; bổ sung vấn đề thương mại kỹ thuật số; quyền lợi
của người lao động; ký kết thỏa thuận thương mại tự do với "nền kinh tế phi thị
trường” và hiệu lực thi hành của thỏa thuận. Cơ hội: -
USMCA giúp thúc đẩy thương mại và đầu tư giữa các quốc gia thành viên,
tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp mở rộng thị trường và hợp tác kinh tế(
Mở rộng thị trường bơ sữa cho Canada, cải thiện quy định về xuất nhập khẩu ô tô giữa 3 nước.)
-Do có các quy định mới về thương mại điện tử, bảo vệ dữ liệu số, sở hữu trí tuệ
giúp các doanh nghiệp tiếp cận thị trường hiệu quả hơn, cấm đánh thuế hải quan đối
với hàng hóa số hóa như phần mềm, trò chơi điện tử, sách điện tử, âm nhạc và phim ảnh.
Điều này thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm số từ Mỹ, Canada và Mexico
-USMCA thiết lập quy tắc về thương mại kỹ thuật số, bảo vệ doanh nghiệp trong
khu vực khỏi những quy định hạn chế về lưu trữ dữ liệu.
-USMCA duy trì mô hình thương mại tự do 3 bên, giúp các doanh nghiệp xuất khẩu
ở Bắc Mỹ tiếp tục tiếp cận thị trường nội địa lớn mà không phải chịu thuế quan. Thách thức:
-Rào cản thương mại mới:
+USMCA yêu cầu nguồn gốc ô tô sản xuất trong khu vực Bắc Mỹ phải đạt 75% linh
kiện nội địa (cao hơn so với 62,5% của NAFTA), khiến chi phí sản xuất tăng, làm
giảm khả năng cạnh tranh của ngành xuất khẩu ô tô Bắc Mỹ
+USMCA siết chặt quy tắc xuất xứ của dệt may, yêu cầu nhiều nguyên liệu phải có
nguồn gốc từ Bắc Mỹ thay vì nhập khẩu từ các nước khác.=>gián đoạn chuỗi cung
ứng đối với các doanh nghiệp đang nhập khẩu nguyên liệu từ bên ngoài khu vực.
-USMCA yêu cầu tăng lương và cải thiện điều kiện làm việc trong ngành sản xuất,
đặc biệt là tại Mexico, dẫn đến chi phí nhân công cao hơn.
-USMCA quy định nếu Canada hoặc Mexico ký thỏa thuận thương mại với một
"nền kinh tế phi thị trường" (ám chỉ Trung Quốc), họ có thể bị loại khỏi
USMCA.=>hạn chế khả năng xuất khẩu của doanh nghiệp Bắc Mỹ sang thị trường
Trung Quốc hoặc nhập nguyên liệu giá rẻ từ Trung Quốc lOMoAR cPSD| 61429799
3. Tác động của thị trường khu vực Bắc Mỹ đối với Việt Nam
Thị trường khu vực Bắc Mỹ có nhiều thuận lợi cho xuất khẩu hàng hóa của Việt nam.
Việt Nam đều có quan hệ FTA với 3 quốc gia của thị trường khu vực Bắc Mỹ. Cơ hội:  Hợp tác với Canada
- Hiệp định CPTPP có hiệu lực từ tháng 12/2018 được coi là đòn bẩy thúc đẩy
mạnh mẽ thương mại giữa hai nước Canada – Việt Nam.
- Canada cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu cho 95% số dòng thuế và 78% kim
ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Canada ngay khi Hiệp định có hiệu lực.
Trong đó,100% kim ngạch xuất khẩu thủy sản và 100% kim ngạch xuất khẩu
gỗ được xóa bỏ thuế quan ngay khi Hiệp định có hiệu lực.
- Đáng chú ý, Thương vụ Việt Nam tại Canada thông tin, thị trường Canada còn
có nhu cầu lớn với một số lĩnh vực mặt hàng rất tiềm năng của Việt Nam như:
Dây cáp điện và các thiết bị điện nhỏ (đèn, ổ cắm, dây nối…); sản phẩm nhựa
gia dụng, túi nhựa và đồ chơi; sản phẩm giấy và carton; trang sức; cửa nhôm
nhựa và cửa sổ cuốn; dược mỹ phẩm hữu cơ và dầu thơm, thủ công mỹ nghệ,
thuỷ tinh, gốm sứ gia dụng và vệ sinh…  Hợp tác với Mexico:
- Về quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư: Mexico là đối tác thương
mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại Mỹ Latinh sau Brazil và Argentina, trong khi
Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ của Mexico tại khu vực châu Á.
- Với CPTPP, Mexico cam kết xóa bỏ 77% số dòng thuế ngay khi hiệp định có
hiệu lực, tương đương 36.5% kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam và sẽ xóa bỏ
thuế quan đối với 98% số dòng thuế vào năm thứ 10 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực.
- Nhờ đó, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam như thủy sản, cà phê, cao
su,điện thoại và linh kiện, phụ tùng ô tô vào Mexico thời gian gần đây đạt
mức tăng trưởng khá cao từ 27 - 65%. Ngược lại, Mexico cũng từng bước đẩy
mạnh xuất khẩu các sản phẩm thịt bò, thịt lợn, nông sản, đồ uống vào Việt Nam. lOMoAR cPSD| 61429799
- Một số mặt hàng Việt Nam có thể tận dụng ưu đãi về thuế trong hiệp định để
đẩy mạnh xuất khẩu sang Mexico bao gồm cá tra, cá basa, cá ngừ, gạo và hàng dệt may.
- Đơn cử, đối với mặt hàng cá ngừ, chỉ riêng trong tháng 4/2023, xuất khẩu cá
ngừ sang thị trường này tăng tới 117% so với cùng kỳ năm 2022, đạt gần 1,9
triệu USD.Tính lũy kế 4 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu sang Mexico đạt gần
7,4 triệu USD,tăng 44% so với cùng kỳ năm 2022.  Hợp tác với Mỹ:
- từ nhiều năm qua, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Sau khi
hiệp định thương mại Việt Mỹ (BTA) đã được ký kết và có hiệu lực từ ngày 10/12/2001
- Mỹ đã áp dụng quy chế quan hệ thương mại bình thường và Quy chế tối huệ
quốc (MFN), giảm mức thuế quan trung bình đánh vào hàng nhập khẩu từ
Việt nam từ 40% xuống 4%, mở cửa thị trường cho các nhà xuất khẩu Việt Nam.
- Các nhóm hàng xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam như dệt may, điện thoại,
máy vi tính, dày dép, đồ gỗ… đều có sự hiện diện ở Mỹ.
- Trong suốt những năm qua, sự hợp tác Việt-Mỹ với tư cách đối tác toàn diện
đã phát triển sâu rộng, hiệu quả và thực chất hiệu quả trên cả 3 bình diện song
phương, khu vực và quốc tế, với 9 lĩnh vực hợp tác chủ chốt, từ chính trị -
ngoại giao, kinh tế - thương mại, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo,
môi trường - y tế tới giải quyết hậu quả chiến tranh, quốc phòng - an ninh, bảo
vệ, thúc đẩy quyền con người và văn hóa - du lịch- thể thao.. ; trong đó, quan
hệ hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư là điểm sáng nổi bật, thành công nhất,
trở thành trọng tâm, nền tảng vật chất, động lực phát triển mạnh mẽ cho quan hệ chung giữa hai nước
Về quan hệ thương mại, năm 2022, Hoa Kỳ trở thành đối tác thương mại lớn thứ
2 và là thị trường xuất khẩu lớn nhất (chiếm tỷ trọng 20% trong tổng trị giá xuất
khẩu của cả nước) và cũng là thị trường xuất khẩu đầu tiên của Việt Nam vượt mốc 100 tỷ USD.
- Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 8 của Hoa Kỳ. Giai đoạn 2020-
2022, Hoa Kỳ vẫn duy trì vị thế là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt lOMoAR cPSD| 61429799
Nam,trong khi Việt Nam tiếp tục vươn lên, trở thành đối tác thương mại lớn
thứ 7 của Hoa Kỳ. Kim ngạch thương mại hai chiều Việt-Mỹ năm 2022 là
123 tỷ USD, tăng gấp 4 lần so với năm 2013 và tăng tới 273 lần so với chỉ
450 triệu USD vào năm 1994
- Việt Nam và Hoa Kỳ cũng đã ký Hiệp định hợp tác sử dụng hòa bình năng
lượng hạt nhân (Hiệp định 123) vào ngày 6/5/2014, mở ra một lĩnh vực hợp
tác mới, thu hút nhiều công ty công nghệ hàng đầu thế giới của Hoa Kỳ phát
triển hạt nhân dân sự ở Việt Nam. Thách thức
 Khi hợp tác với Canada:
- chi phí logistics nội địa tại Canada cao khiến giá xuất khẩu của Việt Nam kém
cạnh tranh với các nước láng giềng Nam Mỹ
- chính sách tỷ giá đồng CAD thấp
- các tiêu chí xã hội và môi trường;
- tiêu chuẩn bao bì và hàm lượng nhựa tái chế…
- xu hướng Canada đẩy mạnh chính sách hướng về khối kinh tế Nam Mỹ tác
động rõ rệt đến xuất khẩu một số mặt hàng Việt Nam có thế mạnh như:trái
cây, thuỷ sản, dệt may.
- Một số lĩnh vực mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam sang địa bàn
Canada có nguy cơ bị áp thuế chống phá giá hoặc xem xét gia hạn áp thuế
chống phá giá như tấm pin năng lượng mặt trời, thép chống ăn mòn, phụ kiện
ống đồng, ghế bọc nệm
- Ngoài ra, thị trường CPTPP có những tiêu chuẩn phát triển bền vững như bảo
vệ môi trường, giảm phát thải. Đây là trở ngại không nhỏ cho doanh nghiệp
Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.  Với Mexico
- khoảng cách địa lý xa xôi;
- thiếu thông tin và hiểu biết về tập quán thị trường; - khác biệt ngôn ngữ
- tiềm lực của đa số doanh nghiệp/đầu tư của hai nước còn hạn chế.
- Việt Nam và Mexico chưa thực sự quan tâm tới thị trường của nhau lOMoAR cPSD| 61429799
- Nổi bật nhất, Mexico – thành viên đầu tiên của CPTPP khởi xướng điều tra
chống bán phá giá với thép mạ nhập khẩu từ Việt Nam từ tháng 10/2021.  Với Hoa Kỳ
- Hoa kỳ chưa công nhận kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường
- các rào cản về thuế quan và phi thuế quan
- hàng nông sản xuất khẩu gặp nhiều rủi ro vì cách thức cũng như quy trình sản
xuất của cả doanh nghiệp và nông dân còn nhiều hạn chế.
- Một số mặt hàng của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ có tốc độ tăng trưởng
nhanh đã và đang vấp phải sự cản trở của những chính sách bảo hộ sản xuất
nội địa Hoa Kỳ( Cá tra và basa phi lê đang phải chịu thuế chống bán phá giá
từ 37% đến 64%. Tôm đông lạnh và đóng hộp cũng đang bị kiện bán phá giá)
- sự phức tạp của chính sách thương mại hoa kỳ làm cho doanh nghiệp nước ta
khó nắm bắt thông tin về thị trường cũng như các vấn đề pháp lý liên quan
- Hoa Kỳ vẫn tiếp tục tăng sức ép đòi Việt Nam thực hiện quyền sở hữu trí tuệ
- Những thước đo nghiêm ngặt về tiêu chuẩn kỹ thuật và vệ sinh an toàn thực
phẩm của Hoa Kỳ khiến cho các doanh nghiệp Việt Nam Khi xuất khẩu hàng
hóa vào thị trường Hoa Kỳ cũng gặp rất nhiều khó khăn
Ngày 1/2/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh áp thuế mới lên hàng
hóa nhập khẩu từ Canada, Mexico và Trung Quốc đã tạo ra một bước ngoặt quan
trọng trong bối cảnh thương mại quốc tế. Theo sắc lệnh này, từ ngày 4/2/2025,
Canada và Mexico sẽ phải chịu mức thuế 25% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu,
trong khi hàng hóa từ Trung Quốc sẽ bị đánh thuế 10%.
-Tình trạng căng thẳng thương mại giữa Mỹ - Trung Quốc, Canada và Mexico đã trở
thành một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế thế giới.
-Một trong những hệ lụy đáng chú ý của cuộc chiến này là xu hướng dịch chuyển
chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc. Nhiều công ty đã bắt đầu chuyển các hoạt động
sản xuất sang các nước Đông Nam Á và Mexico, nhằm giảm thiểu rủi ro từ sự bất
ổn trong thương mại. Sự dịch chuyển này không chỉ làm thay đổi bản đồ kinh tế mà
còn tạo ra cơ hội cho các nền kinh tế khác phát triển trong đó có Việt Nam.
Với Việt Nam, chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump đã tạo ra những
biến chuyển đáng chú ý trong quan hệ thương mại Mỹ - Việt Nam. Việc áp dụng
thuế quan cao đối với hàng hóa Trung Quốc đã khiến nhiều công ty đa quốc gia tìm lOMoAR cPSD| 61429799
kiếm các điểm đến thay thế cho hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Trong bối cảnh đó,
Việt Nam nổi lên như một lựa chọn hấp dẫn, nhưng đi kèm với nó là những rủi ro và thách thức đáng kể.
Việt Nam được coi là một đối tác thương mại quan trọng của Mỹ, đặc biệt với vị trí
địa chính trị chiến lược trong khu vực Đông Nam Á. Mỹ đang nỗ lực củng cố ảnh
hưởng của mình tại khu vực này nhằm kiềm chế sự bành trướng của Trung Quốc.
Trong những năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã gia tăng
mạnh mẽ, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ và dệt may. Nhiều công ty Mỹ đã
chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh bị chịu thuế quan, tạo
ra sự tăng trưởng đáng kể trong quan hệ thương mại giữa hai quốc gia.
Tuy nhiên, cùng với những lợi thế trên, nhiều rủi ro tiềm ẩn Việt Nam sẽ phải đối
mặt. Việt Nam hiện có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, với con số xuất khẩu lên
tới hơn 100 tỷ USD trong khi nhập khẩu chỉ khoảng 10 tỷ USD. Điều này đã khiến
Tổng thống Trump chỉ trích Việt Nam là "kẻ lợi dụng" trong thương mại, nhận định
rằng Việt Nam đang hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung mà không có
sự nhượng bộ tương xứng. Mỹ cũng bày tỏ nghi ngờ đối với một số mặt hàng Trung
Quốc được "đội lốt" xuất xứ Việt Nam, nhằm tránh thuế quan. Nếu không được kiểm
soát tốt, tình trạng này có thể dẫn đến việc Mỹ áp thuế lên hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.
Ngoài ra, việc Mỹ rút khỏi các hiệp định thương mại đa phương như TPP (Hiệp định
Đối tác Xuyên Thái Bình Dương) đã làm giảm đi cơ hội tăng cường kết nối và tiếp
cận thị trường giữa Việt Nam và các quốc gia thành viên khác. Điều này đòi hỏi Việt
Nam phải tìm kiếm các mối quan hệ thương mại mới và củng cố các hiệp định thương
mại song phương để bù đắp cho sự thiệt hại này.
Việt Nam đã và đang nổi lên như một trung tâm tiềm năng trong ngành bán dẫn toàn
cầu, với chiến lược phát triển rõ ràng đến năm 2050. Dựa trên thông tin cập nhật đến
tháng 2/2025, dưới đây là phân tích chi tiết về các yếu tố môi trường và khả năng
xuất khẩu vi mạch, đặc biệt liên quan đến Bắc Mỹ.
Bối cảnh sản xuất vi mạch tại Việt Nam
Dựa trên các số liệu gần đây, Việt Nam là nước xuất khẩu thiết bị bán dẫn lớn thứ 5
thế giới vào năm 2023, với tổng giá trị xuất khẩu đạt 7,93 tỷ USD với các thị trường
lớn như Hoa Kỳ (5,25 tỷ USD), Trung Quốc (845 triệu USD vào năm 2022 và
Canada (259 triệu USD vào năm 2022, dự kiến tương tự vào năm 2023).Điều này lOMoAR cPSD| 61429799
cho thấy Việt Nam đang trở thành một trung tâm sản xuất quan trọng, đặc biệt trong
giai đoạn hậu sản xuất, như lắp ráp và kiểm tra, với các công ty lớn như Intel,
Samsung, và Amkor Technology có mặt tại đây.
Mặc dù hiện tại chưa có nhà máy sản xuất vi mạch, Việt Nam đang có kế hoạch tham
vọng để xây dựng nhà máy đầu tiên vào năm 2030. Chính phủ Việt Nam đã ban hành
chiến lược phát triển ngành bán dẫn đến năm 2050, với mục tiêu đạt doanh thu 25 tỷ
USD vào năm 2030 và xây dựng thêm nhiều nhà máy sản xuất trong tương lai, theo
TrendForce News. Điều này cho thấy Việt Nam đang nỗ lực để không chỉ là trung
tâm lắp ráp mà còn tham gia vào giai đoạn chế tạo, sản xuất (tham gia vào chuỗi
cung ứng) tăng giá trị gia tăng trong ngành.
Nguồn ảnh: Vietnam's Semiconductor Exports Data
Phân tích môi trường sản xuất vi mạch tại Bắc Mỹ và mối quan hệ với Việt Nam Môi trường Kinh tế Mỹ
Hoa Kỳ là thị trường vi mạch lớn nhất Bắc Mỹ, với doanh thu dự kiến tăng trưởng
mạnh nhờ AI và trung tâm dữ liệu. Theo Semiconductor Industry Association, doanh
số bán chip toàn cầu đạt 51,3 tỷ USD vào tháng 7/2024, với khu vực châu Mỹ dẫn
đầu tăng trưởng 40,1% so với năm trước. Dự báo đến năm 2032, năng lực sản xuất
vi mạch nội địa sẽ tăng 203%, nhờ Đạo luật CHIPS.
Hoa Kỳ áp dụng mức thuế MFN cho nhập khẩu từ Việt Nam, nhiều sản phẩm vi
mạch (HTS 8541) có mức thuế 0%. Tuy nhiên, các chính sách thuế quan gần đây,
như tăng thuế lên Trung Quốc, có thể ảnh hưởng gián tiếp. lOMoAR cPSD| 61429799
Chính phủ Hoa Kỳ khuyến khích sản xuất nội địa, với hơn 80 dự án đầu tư mới trị
giá gần 450 tỷ USD kể từ khi Đạo luật CHIPS được thông qua. Canada
Canada có thị trường vi mạch nhỏ hơn, nhưng dự kiến tăng trưởng 7,19% từ
20232027, đạt 6,76 tỷ USD vào năm 2027. Nhu cầu tăng từ IoT và công nghệ ô tô điện.
Là thành viên CPTPP, Canada cam kết loại bỏ thuế quan cho 95% dòng thuế nhập
khẩu từ Việt Nam, với nhiều sản phẩm vi mạch có thuế 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực.
Canada hỗ trợ ngành vi mạch thông qua Quỹ Đổi mới Chiến lược, tạo điều kiện cho đầu tư từ Việt Nam. Mexico
Mexico dự kiến tăng trưởng 10,27% từ 2024-2029, đạt 76,83 tỷ USD vào năm 2029.
Nhu cầu tăng từ ngành điện tử và ô tô.
Là thành viên CPTPP, Mexico cam kết loại bỏ thuế quan cho 97-100% dòng thuế từ
Việt Nam, với vi mạch thường có thuế 0%.
Mexico có chương trình PROSEC nhằm giảm thuế quan cho ngành điện tử, tạo điều
kiện cho xuất khẩu từ Việt Nam.
Cơ hội và thách thức của Việt Nam Cơ hội:
1. Nhu cầu ngày càng tăng: Thị trường vi mạch toàn cầu dự báo sẽ đạt 2062,59
tỷ USD vào năm 2032, trong đó Bắc Mỹ đóng vai trò quan trọng nhờ sự phát
triển của AI và các trung tâm dữ liệu.
2. Hiệp định thương mại: Việc tham gia CPTPP mang lại quyền tiếp cận thị
trường ưu đãi tại Canada và Mexico, với mức thuế quan 0% cho nhiều sản
phẩm vi mạch. Mối quan hệ với Hoa Kỳ cũng có thể mang lại cơ hội vì mức
thuế MFN (Most-Favored-Nation) thường là 0%. lOMoAR cPSD| 61429799
3. Đa dạng hóa chuỗi cung ứng: Các công ty tại Bắc Mỹ đang tìm kiếm các
nguồn cung cấp mới, và Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để gia tăng xuất khẩu.
4. Đầu tư tiềm năng: Chính phủ Việt Nam đang thúc đẩy thu hút vốn đầu tư
trực tiếp nước ngoài (FDI), trong đó các công ty lớn như NVIDIA đã đầu tư
lên tới 10 tỷ USD vào nghiên cứu và sản xuất vi mạch tại Việt Nam. Thách thức:
1. Cạnh tranh: Việt Nam sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các ông
lớn như Intel và AMD, những nhà sản xuất vi mạch lớn tại Bắc Mỹ.
2. Chất lượng và tiêu chuẩn: Việc đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cao của
Bắc Mỹ, đặc biệt là các yêu cầu về độ tin cậy và nhãn hiệu, sẽ là một thách
thức lớn đối với các nhà sản xuất Việt Nam.
3. Bảo vệ sở hữu trí tuệ: Đảm bảo tuân thủ quyền sở hữu trí tuệ là điều quan
trọng, nhất là đối với các sản phẩm công nghệ cao, nhằm bảo vệ tài sản trí tuệ và duy trì uy tín.
4. Bất ổn kinh tế và chính trị: Các chính sách thuế quan tiềm ẩn từ Hoa Kỳ,
như việc tăng thuế 25% lên các sản phẩm từ Canada và Mexico, hoặc 10%
đối với Trung Quốc, có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam.
Môi trường Chính trị - Pháp luật Hoa Kỳ
Hoa Kỳ có hệ thống pháp lý mạnh mẽ, với Đạo luật Bảo vệ Chip Bán Dẫn năm
1984 bảo vệ thiết kế vi mạch, và Đạo luật CHIPS và Khoa học năm 2022, phân bổ
52,7 tỷ USD cho sản xuất và nghiên cứu, bao gồm ưu đãi thuế và hỗ trợ chuỗi cung
ứng. Ngoài ra, có các quy định xuất khẩu kiểm soát cho chip có ứng dụng quân sự,
và luật lao động liên bang, tiểu bang đảm bảo an toàn lao động.
Ngành sản xuất vi mạch chịu sự điều chỉnh bởi NESHAP, kiểm soát phát thải chất ô
nhiễm không khí nguy hiểm như axit hydrochloric, fluoride hydr. Tuân thủ Đạo luật
Không khí Sạch, Đạo luật Nước Sạch, và Đạo luật Xử lý Chất thải Rắn. Gần đây,
Đạo luật Xây dựng Chip tại Hoa Kỳ (2024) miễn một số đánh giá môi trường theo
Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia (NEPA), gây tranh cãi từ các nhóm môi
trường về tác động sức khỏe. Canada lOMoAR cPSD| 61429799
Canada là thành viên CPTPP, có hiệu lực từ ngày 30/12/2018, cam kết loại bỏ thuế
quan cho 95% dòng thuế từ Việt Nam, tương đương 78% kim ngạch xuất khẩu, bao
gồm nhiều sản phẩm vi mạch. Hầu hết hàng hóa công nghiệp, bao gồm vi mạch
(HTS 8541), được hưởng thuế 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực.
Canada có luật sở hữu trí tuệ mạnh, thuộc USMCA, và luật lao động theo Bộ luật
Lao động Canada, với các quy định an toàn lao động. Chính phủ đầu tư 240 triệu
CAD vào ngành bán dẫn, bao gồm 150 triệu CAD cho Quỹ Thách thức Bán dẫn
(2022) và 90 triệu CAD cho Trung tâm Sản xuất Quang tử Canada, hỗ trợ nghiên
cứu và sản xuất. Không có quy định pháp lý cụ thể cho ngành bán dẫn, nhưng các
doanh nghiệp phải tuân thủ luật thương mại và đầu tư. Mexico
Mexico cũng cam kết loại bỏ thuế quan cho 97-100% dòng thuế từ Việt Nam, với
nhiều sản phẩm vi mạch được hưởng thuế 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực từ ngày
30/12/2018. Điều này thúc đẩy xuất khẩu vi mạch sang Mexico, đặc biệt với nhu cầu
từ ngành điện tử và ô tô.
Mexico có chính sách mở cửa thương mại, nhưng cần theo dõi các thay đổi liên quan
đến quan hệ với Hoa Kỳ, đặc biệt qua Hiệp định giữa Hoa Kỳ, Mexico và Canada
(USMCA), có thể ảnh hưởng gián tiếp.
Mexico có luật sở hữu trí tuệ, nhưng thực thi có thể không đồng đều, thuộc USMCA
với các tiêu chuẩn lao động được cải thiện. Chính phủ đang khuyến khích đầu tư bán
dẫn, với các ưu đãi thuế và hợp tác với Hoa Kỳ qua Quỹ ITSI (2024), nhằm đánh
giá năng lực và nhu cầu lao động. Không có quy định pháp lý cụ thể cho ngành bán
dẫn, nhưng các doanh nghiệp phải tuân thủ luật thương mại và lao động.
Tuân thủ LGEEPA (luật về cân bằng sinh thái và bảo vệ môi trường), với quy định
về quản lý chất thải nguy hại, ô nhiễm nước, và không khí. Các doanh nghiệp sản
xuất vi mạch phải xin giấy phép tác động môi trường (EIA) và tuân thủ giới hạn xả
thải, nhưng không có tiêu chuẩn cụ thể cho ngành bán dẫn.
Cơ Hội và Thách Thức Cho Việt Nam Cơ Hội lOMoAR cPSD| 61429799
Việt Nam có thể thu hút đầu tư từ Bắc Mỹ bằng cách điều chỉnh quy định môi trường
theo tiêu chuẩn quốc tế, như Luật Bảo vệ Môi trường 2020, tập trung vào kiểm soát
ô nhiễm và quản lý chất thải. Điều này giúp doanh nghiệp Bắc Mỹ dễ dàng mở rộng sang Việt Nam.
Việt Nam có thể học hỏi từ Đạo luật CHIPS của Hoa Kỳ, cung cấp ưu đãi thuế và
miễn giảm thuê đất, như quy định trong Luật Đầu tư 2020, để khuyến khích sản xuất vi mạch.
Việt Nam đã hợp tác với Hoa Kỳ qua Quỹ ITSI (2023), khám phá cơ hội chuỗi cung
ứng bán dẫn, và có 19 hiệp định thương mại tự do (FTA), tạo điều kiện cho quan hệ đối tác.
Với các chính sách thuế quan của Hoa Kỳ, Việt Nam có cơ hội trở thành nhà cung
cấp thay thế cho Trung Quốc, đặc biệt là nếu phát triển các sản phẩm vi mạch chuyên
biệt, đáp ứng nhu cầu thị trường Bắc Mỹ. Thách Thức
Đảm bảo thực thi hiệu quả các quy định môi trường, như quản lý chất thải nguy hại,
đòi hỏi cơ chế giám sát mạnh mẽ và đầu tư công nghệ.
Doanh nghiệp Việt Nam cần hiểu và tuân thủ luật thương mại, sở hữu trí tuệ, và lao
động, cả trong nước và quốc tế, để cạnh tranh toàn cầu.
Các thay đổi chính sách tại Hoa Kỳ, bao gồm thuế quan bổ sung, có thể ảnh hưởng
đến xuất khẩu của Việt Nam. Đồng thời, quan hệ thương mại giữa Mexico và Hoa
Kỳ cũng cần được theo dõi để tránh những tác động tiêu cực đến xuất khẩu sang Mexico Môi trường công nghệ Hoa Kỳ
Là trung tâm công nghệ cao, Hoa Kỳ chiếm khoảng 12% sản lượng vi mạch toàn
cầu, với các công ty như Intel, AMD và Microchip Technology dẫn đầu. Đạo luật
CHIPS và Khoa học, được thông qua vào năm 2022, đã cung cấp 39 tỷ USD để xây
dựng nhà máy, nhằm tăng cường sản xuất trong nước và giảm phụ thuộc vào châu
Á. Công nghệ sản xuất tại Hoa Kỳ tập trung vào các chip tiên tiến, sử dụng máy móc
từ Đức, Nhật Bản và Hà Lan, với quy trình tự động hóa cao. lOMoAR cPSD| 61429799 Canada
Canada có hơn 100 công ty bán dẫn, tập trung vào nghiên cứu và phát triển, với 5 cơ
sở sản xuất thương mại và 30 phòng thí nghiệm nghiên cứu ứng dụng. Chính phủ đã
đầu tư 150 triệu USD vào Quỹ Đổi Mới Chiến Lược năm 2022 và thêm 59,9 triệu
USD vào năm 2024 để hỗ trợ IBM Canada và Trung tâm Đổi Mới MiQro, tập trung
vào photonics và đóng gói nâng cao. Công nghệ tại Canada nhấn mạnh vào sản phẩm
chuyên biệt, như cảm biến cơ học (MEMS) và thiết bị lượng tử. Mexico
Mexico đang phát triển như một trung tâm lắp ráp và đóng gói, với các nhà máy mới
được công bố tại Jalisco và Baja California. Công ty Micron Technology đã thông
báo xây dựng trung tâm kỹ thuật tại Guadalajara vào năm 2024, với kế hoạch tuyển
dụng 100 nhân viên vào cuối năm, tận dụng vị trí gần Hoa Kỳ và chi phí lao động
thấp. Mexico hưởng lợi từ Hiệp định USMCA, tạo điều kiện cho quan hệ sản xuất với Hoa Kỳ.
Môi trường công nghệ tại Bắc Mỹ được hỗ trợ bởi đầu tư mạnh mẽ, cơ sở hạ tầng
hiện đại và mối quan hệ thương mại chặt chẽ, đặc biệt qua USMCA, có hiệu lực từ năm 2020.
Vị Thế và Chiến Lược của Việt Nam trong MT CN
Việt Nam đang theo đuổi chiến lược phát triển ngành bán dẫn đến năm 2050, với
Quyết định 1018/QD-TTg được Thủ tướng Phạm Minh Chính ký vào tháng 9/2024,
đặt mục tiêu xây dựng 3 nhà máy sản xuất, 20 cơ sở đóng gói và thử nghiệm vào
năm 2050, và đạt doanh thu 25 tỷ USD từ bán dẫn. Thị trường bán dẫn Việt Nam dự
kiến đạt 31,39 tỷ USD vào năm 2029, với tốc độ tăng trưởng CAGR 7% từ 2024 đến 2028.
Việt Nam tập trung vào giai đoạn lắp ráp, đóng gói và thử nghiệm (ATP), với các
công ty như Intel có nhà máy lớn nhất toàn cầu tại TP. Hồ Chí Minh và Amkor đầu
tư 1,6 tỷ USD tại Bắc Ninh. Chính phủ Việt Nam cung cấp ưu đãi thuế, như thuế thu
nhập doanh nghiệp 0% trong 4 năm đầu, và hỗ trợ 10-15% chi phí đào tạo tại các khu công nghiệp.
Cơ Hội cho Việt Nam trong môi trường Công nghệ lOMoAR cPSD| 61429799
Với xu hướng giảm phụ thuộc vào châu Á, các công ty Bắc Mỹ như Intel, Amkor và
Nvidia đang tìm kiếm địa điểm thay thế. Việt Nam, với chi phí lao động thấp (dự
kiến 6,16 tỷ USD doanh thu bán dẫn năm 2024) và vị trí chiến lược trong ASEAN, là lựa chọn hấp dẫn.
Năm 2024, 15 công ty Mỹ, bao gồm các công ty bán dẫn, bày tỏ ý định đầu tư 8 tỷ
USD vào cơ sở hạ tầng năng lượng sạch tại Việt Nam, có thể hỗ trợ ngành bán dẫn.
Nvidia đã đầu tư 250 triệu USD vào các đối tác nội địa như Viettel, FPT, Vingroup và VNG.
Với 19 FTA, bao gồm quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Hoa Kỳ (tháng
9/2023), Việt Nam có lợi thế tiếp cận thị trường Bắc Mỹ, với hỗ trợ 2 triệu USD từ
Hoa Kỳ cho phát triển lực lượng lao động bán dẫn.
Môi trường xã hội - văn hóa Hoa Kỳ
Theo báo cáo từ Sourceability (2023), ngành vi mạch tại Hoa Kỳ đang đối mặt với
tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng, với 345.000 việc làm cần thiết vào năm
2023, dự kiến tăng lên 460.000 vào năm 2030. Điều này dẫn đến việc trì hoãn sản
xuất, chẳng hạn như nhà máy của TSMC tại Arizona bị hoãn đến năm 2025 do thiếu
nhân lực, và các công đoàn lao động địa phương phản đối việc đưa công nhân được
đào tạo từ Đài Loan. Các sáng kiến giáo dục ngắn hạn, như chương trình chứng chỉ
kỹ thuật viên một năm của Intel, đang được triển khai để giải quyết vấn đề này.
CSIS (2023) chỉ ra rằng sự hợp tác giữa Hoa Kỳ, Canada và Mexico là cần thiết,
nhưng các tranh chấp chính trị, đặc biệt về di cư và tạo việc làm, có thể cản trở sự
phối hợp, đặc biệt là với Mexico.
Sản xuất vi mạch tại Hoa Kỳ đòi hỏi lượng nước lớn, với ước tính mỗi chip cần 2.200
gallon nước tinh khiết, và nhu cầu năng lượng hàng ngày lên đến hàng triệu
megawatt, đặt ra thách thức về tính bền vững. Canada
Theo Statistics Canada (2023), ngành vi mạch tại Canada hỗ trợ 123.694 việc làm
toàn thời gian (FTE) vào năm 2020, với 61,6% tại Ontario, tạo ra thu nhập lao động lOMoAR cPSD| 61429799
10,7 tỷ USD. Lương trung bình cho công việc trực tiếp khoảng 94.000 USD, cao
hơn mức quốc gia 91.000 USD, cho thấy lực lượng lao động cao cấp.
Chính phủ Canada đã công bố các sáng kiến như Quỹ Thách thức Bán dẫn với 150
triệu USD và 90 triệu USD cho Trung tâm Sản xuất Quang tử Canada vào năm 2022,
nhằm củng cố vai trò lãnh đạo toàn cầu trong lĩnh vực này.
Ngành công nghiệp tập trung mạnh tại Ontario, chiếm 62,8% giá trị gia tăng (GVA)
với 10,2 tỷ USD vào năm 2020, thúc đẩy đổi mới công nghệ và tạo ra các trung tâm công nghiệp quan trọng. Mexico
Mexico nổi bật với chi phí lao động thấp và lực lượng lao động được đào tạo,
với xuất khẩu bán dẫn đạt 720 triệu USD vào năm 2021. Đây là yếu tố thu hút
đầu tư từ các công ty lớn như Foxconn và QSM.
Vị trí gần Hoa Kỳ mang lại lợi thế logistics, được hỗ trợ bởi các hiệp định
thương mại như USMCA, giúp dòng chảy linh kiện và sản phẩm hoàn thiện dễ dàng.
Một số công ty tại Mexico đã triển khai chương trình hỗ trợ tài chính cho công
nhân mắc bệnh liên quan đến công việc, chẳng hạn như các chương trình bồi
thường cho công nhân bán dẫn, nhấn mạnh trách nhiệm xã hội.
Cơ hội và thách thức cho Việt Nam Cơ hội
● Phát triển lực lượng lao động: Việt Nam có thể học hỏi từ các chương trình
giáo dục và đào tạo của Bắc Mỹ, chẳng hạn như các sáng kiến của Hoa Kỳ
như chương trình chứng chỉ kỹ thuật viên của Intel. Chính phủ Việt Nam đã
đặt mục tiêu đào tạo 20.000 kỹ sư và 250.000 kỹ thuật viên vào năm 2030,
theo chiến lược phát triển ngành bán dẫn đến năm 2050.
● Hỗ trợ chính phủ: Việt Nam đã ban hành Quyết định 1018/QD-TTg vào năm
2024, cung cấp các ưu đãi như miễn giảm tiền thuê đất và thuế thu nhập doanh
nghiệp cho các dự án đầu tư vào ngành bán dẫn, tương tự như các chính sách tại Canada. lOMoAR cPSD| 61429799
● Sức khỏe và an toàn lao động: Áp dụng các chương trình hỗ trợ công nhân
như ở Mexico có thể nâng cao uy tín của Việt Nam, đặc biệt khi ngành công nghiệp mở rộng.
● Đa dạng văn hóa: Thúc đẩy sự đa dạng và hòa nhập trong lực lượng lao động
có thể mang lại nhiều góc nhìn, học hỏi từ mô hình đa dạng tại Bắc Mỹ. Thách thức
● Thiếu hụt lao động: Theo Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, ngành
bán dẫn chỉ đáp ứng 20% nhu cầu lao động, với yêu cầu 150.000 kỹ sư CNTT
và kỹ thuật số mỗi năm, nhưng chỉ đáp ứng 40-50%. Điều này đòi hỏi đầu tư mạnh vào giáo dục.
● Bền vững môi trường: Với sản xuất tăng lên, Việt Nam cần quản lý tác động
môi trường, học hỏi từ thách thức về nước và năng lượng tại Bắc Mỹ, đặc biệt
là Hoa Kỳ, nơi mỗi chip cần 2.200 gallon nước tinh khiết.
● Sự chênh lệch khu vực: Đảm bảo phát triển cân bằng trên cả nước là cần
thiết, tránh tập trung vào các khu vực như TP.HCM, học hỏi từ Canada, nơi Ontario chiếm ưu thế.
● Phụ thuộc thương mại: Giảm phụ thuộc vào thị trường bên ngoài, chẳng hạn
như Trung Quốc, là cần thiết, học hỏi từ Canada, nơi nhập khẩu 7,3 tỷ USD
và xuất khẩu 3,4 tỷ USD vào năm 2020.
● Rào cản văn hóa và xã hội: Văn hóa tập thể và tôn trọng cấp trên tại Việt
Nam có thể ảnh hưởng đến phong cách quản lý, đòi hỏi sự thích nghi khi hợp
tác với các đối tác Bắc Mỹ, nơi có sự đa dạng và bình đẳng cao hơn. Môi trường tự nhiên Hoa Kỳ
● Nguồn nước: Nghiên cứu cho thấy sản xuất vi mạch cần hàng triệu gallon
nước mỗi ngày, với một nhà máy có thể sử dụng lượng nước tương đương nhu
cầu hàng ngày của một thành phố nhỏ (122.000 dân). Hoa Kỳ có vùng với
nguồn nước dồi dào như Ohio, nhưng khu vực như Arizona đối mặt hạn hán,
gây lo ngại cho mở rộng sản xuất. lOMoAR cPSD| 61429799
● Đất đai: Có nhiều đất đai sẵn sàng, đặc biệt ở Arizona và Texas, nơi đang thu
hút đầu tư nhờ chính sách như Đạo Luật CHIPS, với gần 400 tỷ USD đầu tư tư nhân.
● Khí hậu: Khí hậu đa dạng, nhưng các nhà máy vi mạch được thiết kế với môi
trường kiểm soát, giảm tác động thời tiết bên ngoài. Tuy nhiên, các sự kiện
thời tiết cực đoan như bão ở vùng Vịnh có thể gián đoạn hoạt động.
● Tài nguyên tự nhiên: Hoa Kỳ có chuỗi cung ứng mạnh mẽ cho silicon và
khoáng sản cần thiết, hỗ trợ sản xuất.
● Quy định môi trường: EPA ban hành NESHAP cho ngành bán dẫn, kiểm soát
phát xạ hóa chất như axit hydrochloric và hydro fluoride. Đạo Luật Xây Dựng
Chíp Tại Hoa Kỳ (Building Chips in America Act) gần đây miễn trừ một số
đánh giá môi trường, gây tranh cãi về tác động sức khỏe cộng đồng và môi trường. Canada
● Nguồn nước: Canada có nguồn nước dồi dào, không gặp vấn đề khan hiếm,
hỗ trợ tốt cho sản xuất vi mạch, vốn cần nước siêu tinh khiết (UPW).
● Đất đai: Có diện tích đất lớn, thuận lợi cho phát triển công nghiệp, với các
khu vực như Ontario và Quebec có tiềm năng.
● Khí hậu: Khí hậu lạnh ở một số vùng, nhưng các nhà máy vi mạch được thiết
kế với môi trường kiểm soát, giảm tác động thời tiết.
● Tài nguyên tự nhiên: Có nhiều khoáng sản như indium, hỗ trợ sản xuất vi mạch.
● Quy định môi trường: Áp dụng CEPA, với quy định liên bang và khu vực,
tập trung vào quản lý chất thải và phát xạ. Mexico
● Nguồn nước: Một số khu vực như miền bắc gặp hạn hán, nhưng vẫn có vùng
với đủ nước, đặc biệt gần biên giới Hoa Kỳ, hỗ trợ sản xuất.
● Đất đai: Có đất đai sẵn sàng, đặc biệt ở các khu công nghiệp như Tijuana và
Guadalajara, gần thị trường Hoa Kỳ.
● Khí hậu: Khí hậu ôn hòa, thuận lợi cho sản xuất, với ít sự kiện thời tiết cực
đoan so với một số vùng Hoa Kỳ.
● Tài nguyên tự nhiên: Có một số tài nguyên, nhưng phụ thuộc vào nhập khẩu
một số nguyên liệu như silicon.