DÀN Ý BÀI THƠ LÁ ĐỎ (NGUYỄN ĐÌNH THI) LÁ ĐỎ
Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ
Em đứng bên đường như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa.
Chào em, em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn… I. MỞ BÀI:
 Tố Hữu từng nói: “thơ là tiếng nói trái tim”. Thật vậy, thơ là tiếng nói
của tình cảm xuất phát từ những rung cảm của người nghệ sĩ trước cuộc
đời. Và có lẽ tiếng nói tri âm đầy cảm xúc ấy đã được Nguyễn Đình Thi
gửi gắm qua bài thơ “Lá đỏ”. Bài thơ là tiếng lòng nhà thơ về cảnh thiên
nhiên Trường Sơn lá đỏ ào ào tung bay trong gió, trở thành khúc ca ra
trận dọc theo chiều dài đất nước. II. THÂN BÀI: 1. Tiền đề:
a. Giới thiệu về tác giả Nguyễn Đình Thi (1924 – 2003)
- quê ở Hà Nội, là một nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình văn học, nhạc sĩ.
- THUỘC THẾ HỆ NHÀ THƠ TRƯỞNG THÀNH TRONG CUỘC KCC PHÁP
- PCST: VỪA TỰ DO, PHÓNG KHOÁNG, VỪA HÀM SÚC, TRẦM
LẮNG SUY TƯ, THẤM ĐẪM DẤU ẤN THƠ CA HIỆN ĐẠI b. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh ra đời: tháng 12 năm 1974 – thời điểm cuộc kháng chiến
thống nhất đất nước bước vào giai đoạn cuối, toàn dân ta đang dồn sức cho tiền tuyến.
- Bài thơ Lá đỏ của Nguyễn Đình Thi mang ý nghĩa tái hiện cả một cuộc
hành quân vĩ đại của dân tộc ta trong cuộc chiến tranh nhân dân bảo vệ
Tổ quốc – cuộc hành quân trên đường Trường Sơn, tiến vào Sài Gòn, giải phóng miền Nam.
2. Phân tích bài thơ (3 phần)
Phần 1: 2 câu thơ đầu tiên: không gian nơi hai người gặp nhau.
“Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ + Trên cao.
 đầu tiên là nói về vị trí địa lý có thể là lúc đó tác giả đã gặp được em
từ trên núi cao, đèo cao.
 vị trí về tình cảm trong lòng của tác giả, tình cảm thiêng liêng này
được đặt trên cao hơn mọi tình cảm khác.
+ Lộng gió, rừng lá đỏ:
 Giữa khung cảnh bầu trời xanh mát mẻ, nổi bật lên là hình ảnh là đỏ,
màu lá đỏ như tô điểm thêm cho bầu trời Trường Sơn giữa lúc khói lửa
mịt mù, do bom đạn thả xuống đất Trường Sơn, phải chăng chính hình
lá đỏ đó đã chạm đến trái tim của tác giả.
=> Giữa lúc đất nước đang diễn ra cuộc chiến đấu căng co và gay gắt, màu
lá đỏ như tiếp thêm sức mạnh cho những người lính trên chiến trường có
thêm sức mạnh để chiến đấu vì quê hương, đất nước thân yêu của mình.
Phần 2: 4 câu thơ tiếp theo: hình ảnh con đường Trường Sơn.
Em đứng bên đường, như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường
+ Mở đầu là hình ảnh cô thanh niên xung phong đứng bên đường.
 Nhắc đến con đường Trường Sơn không thể thiểu hình ảnh những cô
gái thanh niên xung phong, vì lòng yêu nước mà sẵn sàng lên đường.
 Hình ảnh cô gái trẻ trung, xinh đẹp, dồi dào sức trẻ.
 Đáng lẽ ra những cô gái này phải được hưởng cuộc sống yên bình,
hạnh phúc >< sẵn sàng lên đường, đôi vai gầy vẫn sẵn sàng quàng súng xông ra chiến trường.
+ Hình ảnh con đường Trường Sơn được tác giả nhắc đến trong hai câu thơ:
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa.
 Đó là con đường đầy gian khổ và khắc nghiệt.
 Nhưng đoàn quân ta vẫn bước chân trập trùng, hối hả. Nó như rung
chuyển đạp lên mọi khó khăn, thử thách.
 “Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa” bầu trời, khung cảnh Trường Sơn mịt
mù, không phải do sương hay do cát bụi mà đây là do bom đạn, súng pháo bay nghi ngút.
-> Khung cảnh thật khốc liệt làm sao!
=> Qua câu thơ này ta có tể cảm nhận được khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp
nhưng cũng vô cùng khốc liệt và máu lửa. Đó là một không gian đẹp và cũng
chính là một biểu tượng của chiến tranh đã được bài thơ khắc họa.
Phần 3: 2 câu thơ cuối: Lời chào tạm biệt và lời hứa hẹn gặp lại giữa Sài Gòn
khi đất nước ta thống nhất.
Chào em em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn.... - Hình ảnh em:
 Vừa là hậu phương đang dồn mọi sức lực cho tiền tuyến
 vừa là người lính ở tiền phương.
+ Lời chào với em gái tiền phương, hẹn gặp giữa SG
 Một lời chào nghe thì rất đơn giản nhưng ẩn sâu bên trong lời chào đấy
là lời hứa hẹn về ngày trở lại khi đất nước đã giành được độc lập.
 Ưóc mong gặp nhau giữa Sài Gòn là gặp nhau trong ngày toàn thắng.
Không còn khói bụi rực trời nữa mà là khung cảnh vui mừng khôn xiết
khi đất nước ta giành được độc lập. Phần 4: Tổng kết I. Nội dung:
- Vẻ đẹp diệu kỳ, lãng mạn của bức tranh thiên nhiên Trường Sơn bao la,
với sắc đỏ phủ trời xanh của màu lá đỏ. Khí thế ra trận oai phong, lẫm liệt,
nắm chắc ngày chiến thắng để trở về II.Nghệ thuật: - BPTT so sánh đặc sắc - Hình ảnh biểu tượng
- Hình tượng ý nghĩa (cô giao liên, cô gái thanh niên xp)
- Thể thơ tự do đặc sắc III. KẾT BÀI:
- Bằng thể thơ tự do, giọng thơ chân thực. Hình ảnh của bài thơ cũng
rất gần gũi, khái quát được vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt
Nam ta. Đặc biệt hình ảnh lá đỏ tạo cảm giác mạnh, mang ý nghĩa biểu
trưng cho những dự cảm, dự báo về thắng lợi tất yếu của dân tộc. Bài
thơ Lá đỏ là một bài thơ hay và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.