Soạn bài Sao băng | Ngữ văn 8 Bài 2: Thơ sáu chữ, bảy
chữ sách Cánh Diều
1. Soạn Văn 8 bài Sao băng phần Chuẩn bị
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Khi đọc văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên, các em cần chú ý:
+ Vì sao văn bản này được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên?
+ Hiện tượng tự nhiên được giới thiệu là hiện tượng nào?
+ Bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì?
+ Văn bản triển khai thông tin theo cách nào?
+ Qua văn bản, em hiểu thêm gì về hiện tượng được giới thiệu?
- Đọc trước văn bản Sao băng và tìm hiểu thêm về hiện tượng tự nhiên này từ các nguồn thông tin khác nhau.
- Em đã thấy hiện tượng sao băng chưa? Em nghĩ gì về hiện tượng này? Hãy chuẩn
bị để chia sẻ với bạn khi đọc học bài này. Hướng dẫn trả lời:
- Vì sao văn bản này được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên?
Đây là một văn bản thông tin giải thích một hiện tượng vì văn bản tập trung nêu lên
và trả lời các câu hỏi bằng những kiến thức có cơ sở khoa học về một hiện tượng tự nhiên.
- Hiện tượng tự nhiên được giới thiệu là hiện tượng nào?
Hiện tượng tự nhiên được giới thiệu trong văn bản là sao băng.
- Bố cục của văn bản gồm mấy phần? Nội dung chính của mỗi phần là gì? Bố cục: 6 phần:
● Phần 1 (từ đầu đến “trên lục địa”): Giới thiệu về sao băng
● Phần 2 (tiếp đến “mưa sao băng”): Nguyên nhân xuất hiện mưa sao băng
● Phần 3 (tiếp đến “ngày tháng chính xác”): Chu kì của sao băng
● Phần 4 (tiếp đến “khá thuận lợi […]”): Cách để xem sao băng
● Phần 5 (tiếp đến “cơ sở khoa học”): Điềm báo khi sao băng rơi
● Phần 6 (còn lại): Cách ước khi có sao băng
- Văn bản triển khai thông tin theo cách nào?
Văn bản triển khai thông tin theo quan hệ nguyên nhân - kết quả.
- Qua văn bản, em hiểu thêm những gì về hiện tượng được giới thiệu? Hướng dẫn trả lời:
Văn bản giúp em hiểu thêm về nguồn gốc của hiện tượng sao băng, mưa sao băng
và chu kì của chúng, bên cạnh đó là một số quan niệm dân gian về sao băng.
- Đọc trước văn bản Sao băng và tìm hiểu thêm về hiện tượng tự nhiên này từ
các nguồn thông tin khác nhau. Hướng dẫn trả lời:
Một số thông tin tìm hiểu thêm về sao băng: Sao băng, hay sao sa, là đường nhìn
thấy của các thiên thạch và vẫn thạch khi chúng đi vào khí quyển Trái Đất (hoặc của
các thiên thể khác có bầu khí quyển). Trên Trái Đất, việc nhìn thấy đường chuyển
động của các thiên thạch này là do nhiệt phát sinh ra bởi áp suất nén khi chúng đi
vào khí quyển. (Lưu ý là rất nhiều người cho rằng đó là do ma sát, tuy nhiên ma sát
ở các tầng cao của khí quyển là không đủ lớn để có thể làm nóng thiên thạch đến
mức phát sáng, do mật độ không khí ở đây rất loãng).
- Em đã thấy hiện tượng sao băng chưa? Em nghĩ gì về hiện tượng này? Hãy chuẩn
bị để chia sẻ với bạn khi học bài này. Hướng dẫn trả lời:
Em chưa từng được nhìn thấy sao băng nhưng chắc hẳn sao băng rất đẹp. Em rất
mong muốn một lần được nhìn thấy sao băng để có thể ước những điều mình mong muốn.
2. Soạn Văn 8 bài Sao băng phần Đọc hiểu
2.1 Trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1 (trang 61 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Đoạn sa pô này cho biết những gì? Hướng dẫn trả lời:
Đoạn sapo giới thiệu khái quát về sao băng, đặt câu hỏi về sự hiểu biết của người
đọc với nó, từ đó khơi gợi người đọc nội dung của văn bản.
Câu 2 (trang 61 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Các đề mục in đậm nghiêng khác để mục in đậm ở trên chỗ nào? Hướng dẫn trả lời:
Đề mục in đậm là đoạn sa pô dẫn dắt vào nội dung chính của văn bản. Còn đề mục
in đậm nghiêng là các câu hỏi được đặt ra để nội dung sau đó lí giải.
Câu 3 (trang 62 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Chú ý các nguyên nhân xuất hiện mưa sao băng. Hướng dẫn trả lời:
- Sao chổi là nguyên nhân xuất hiện sao băng.
- Nếu một ngôi sao chổi bay qua Trái Đất, các bụi và khí của nó sẽ bay vào khí
quyển làm xuất hiện rất nhiều sao băng nhỏ - mưa sao băng.
Câu 4 (trang 62 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Nội dung chính của phần này là gì? Hướng dẫn trả lời:
Nội dung chính của phần này là “chu kì xuất hiện của sao băng và mưa sao băng”.
Câu 5 (trang 63 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Khi nào khó xem được sao băng? Hướng dẫn trả lời:
Việc quan sát sao băng sẽ khó khăn bởi mây, thời tiết, độ ô nhiễm của không khí,...
Câu 6 (trang 63 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Người viết có tin vào điềm xấu khi thấy sao băng không? Hướng dẫn trả lời:
Người viết không tin vào điềm xấu khi thấy sao băng.
Câu 7 (trang 63 SGK Ngữ văn 8 tập 1)
Vì sao người ta lại ước khi nhìn thấy sao băng? Hướng dẫn trả lời:
Vì người ta tin rằng nếu bạn thành tâm ước một điều gì đó khi nhìn thấy sao băng
thì điều ước đó sẽ trở thành sự thật.
2.2 Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1):
Những thông tin chính mà văn bản Sao băng cung cấp là gì? Em dựa vào đâu để
nhận biết nhanh được các thông tin ấy? Trả lời:
- Những thông tin chính mà văn bản Sao băng cung cấp:
+ Giới thiệu và lí giải nguồn gốc của hiện tượng sao băng.
+ Trình bày những kiến thức khoa học cơ sở về sao băng và mưa sao băng: lí do
xuất hiện, chu kì xuất hiện và cách xem được chúng.
+ Những sự thật khi sao băng rơi và cách ước khi có sao.
- Em dựa vào những đề mục câu hỏi in đậm nghiêng trong văn bản để nhận biết
nhanh được các thông tin ấy.
Câu 2 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1):
Người viết đã triển khai ý tưởng và thông tin trong bài theo cách nào? Tóm tắt các
thông tin chính trong văn bản Sao băng bằng một sơ đồ tư duy. Trả lời:
- Người viết đã triển khai ý tưởng và thông tin trong bài theo quan hệ nguyên nhân –
kết quả: đưa ra các đề mục câu hỏi và diễn giải nội dung trong từng phần đó.
- Tóm tắt các thông tin bằng sơ đồ tư duy:
Câu 3 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Sao băng và mưa sao băng khác nhau
thế nào? Theo bài viết, vì sao có sao băng và mưa sao băng? Trả lời:
- Sự khác nhau của sao băng và mưa sao băng:
+ Sao băng: là những tia lửa thoáng qua trên bầu trời, là đường nhìn thấy của các
thiên thạch khi chúng đi vào khí quyển của Trái Đất.
+ Mưa sao băng: nguyên nhân chính là do sao chổi. Khi sao chổi chuyển động gần
Mặt Trời, nó sẽ bị tan ra tạo thành những dải bụi trên quỹ đạo của mình. Một ngôi
sao chổi đi qua gần Trái Đất, các bụi khí của nó sẽ bay vào khí quyển làm xuất hiện
rất nhiều sao băng nhỏ, tạo thành mưa sao băng.
- Khi các thiên thạch, mảnh vỡ của các sao chổi cũ, mảnh kim loại từ các tiểu hành
tinh va chạm với nhau, chúng xuyên qua khí quyển với vận tốc lớn khoảng 100 000
km/h và tạo nên sao băng và mưa sao băng.
Câu 4 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Có nhiều cách nhìn nhận về hiện
tượng sao băng. Dựa vào nội dung văn bản, em hãy nêu cách hiểu của em về hiện tượng này. Trả lời:
- Dựa vào nội dung văn bản, theo em hiểu, hiện tượng này xảy ra khi thiên thạch
chuyển động với vận tốc siêu thanh, nó sinh ra các sóng xung kích do nó "va chạm"
với các "hạt" của khí quyển. Với vận tốc cao như vậy, các phân tử không khí trên
đường đi của thiên thạch bị nung nóng bởi sóng xung kích và làm cho các thành
phần vật chất của thiên thạch bị nung đến nóng sáng.
Câu 5 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Nếu có lần thấy sao băng, em sẽ ước
nguyện điều gì? Vì sao lại ước nguyện điều đó? Trả lời:
- Nếu có lần thấy sao băng, em sẽ ước nguyện rằng mỗi lần sau băng rơi thay vì
cướp đi một sinh mạng trên Trái Đất, sao băng hãy mang tới sự sống một lần nữa
tới những con người thiếu may mắn đó. Em mong muốn như vậy vì em thấu hiểu
được những người sống còn lại đã từng đau buồn như thế nào khi chứng kiến sự ra
đi của chính người thân mình.
Câu 6 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Theo em, vì sao văn bản Sao băng lại
được coi là văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên? Trả lời:
- Theo em, văn bản Sao băng được coi là văn bản giải thích một hiện tượng tự
nhiên vì văn bản đưa ra giải thích, giải đáp các thắc mắc bằng những kiến thức khoa
học cơ sở về hiện tượng sao băng.
-----------------------------------------------------------------------------------