Dàn ý về năng lực dự đoán tương lai và bài học thực tiễn | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Bách Khoa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61601590 Dàn ý tư tưởng HCM
Tìm hiểu năng lực dự đoán tương lai của Hồ Chí Minh.
Bài học thực tiễn đối với công tác dự báo. I.
Phân tích chi tiết những biểu hiện về năng lực dự đoán tương lai của Hồ Chí Minh:
a) Xác định con đường cứu nước đúng đắn:
• Trong bối cảnh các phong trào yêu nước đầu thế kỷ XX như của Phan Bội Châu và Phan
Chu Trinh thất bại, hay con đường khởi nghĩa của
Hoàng Hoa Thám còn mang nặng "cốt cách phong kiến", Nguyễn Ái Quốc đã sớm nhận
ra con đường cứu nước cũ không còn phù hợp.
• Dựa trên sự nghiên cứu các học thuyết trên thế giới và nắm bắt xu thế thời đại với sự
trỗi dậy của chủ nghĩa Mác - Lênin và Cách mạng Tháng Mười Nga, Người đã khẳng định:
"Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản".
• Sự lựa chọn này xuất phát từ nhận định về bản chất của chủ nghĩa đế quốc là kẻ thù
chung của các dân tộc thuộc địa và giai cấp công nhân toàn thế giới. Người thấy rõ sự
áp bức, bóc lột của chủ nghĩa thực dân... và mối quan hệ mật thiết giữa vấn đề dân tộc
và vấn đề giai cấp trong cách mạng giải phóng dân tộc theo con đường cách mạng vô sản
• Giải phóng dân tộc phải gắn liền với giải phóng nhân dân lao động, giải phóng giai cấp
công nhân. Đây là một dự đoán mang tính chiến lược, định hướng cho toàn bộ tiến trình cách mạng Việt Nam.
b) Đánh giá vai trò của cách mạng thuộc địa:
• Nguyễn Ái Quốc đã nhấn mạnh đến vai trò tích cực, chủ động của các dân tộc thuộc địa
trong cuộc đấu tranh giải phóng khỏi ách áp bức, bóc lột của chủ nghĩa thực dân
• Người khẳng định cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính
quốc có mối quan hệ khắng khít với nhau, nhưng không phụ thuộc vào nhau. Thậm chí,
cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa có thể bùng nổ và giành thắng lợi trước cách
mạng vô sản ở chính quốc
• Dự đoán này cho thấy sự hiểu biết sâu sắc về mâu thuẫn chủ yếu ở thuộc địa là mâu
thuẫn giữa dân tộc bị áp bức với chủ nghĩa thực dân..., khác với mâu thuẫn giữa giai cấp
vô sản và tư sản ở các nước tư bản phương Tây. Do đó, nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng
ở các nước thuộc địa là giải phóng dân tộc
c) Dự báo về tính chất lâu dài và gian khổ của cuộc đấu tranh:
• Hồ Chí Minh nhận thức sâu sắc sức mạnh của chủ nghĩa tư bản từ giai đoạn tự do cạnh
tranh chuyển sang giai đoạn độc quyền đã xác lập quyền thống trị trên phạm vi toàn thế
giới. Chủ nghĩa đế quốc trở thành kẻ thù chung lOMoAR cPSD| 61601590
• Người chỉ rõ, muốn giành được thắng lợi trong việc giải phóng gông cùm nô lệ cho đồng
bào là một việc "bất kỳ lớn bé, bất kỳ khó dễ, nếu không ra sức thì chắc không thành
công… quyết chí làm thì làm được".
• Chủ trương "đánh lâu dài" xuất phát từ sự so sánh lực lượng lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch
nhiều. Đồng thời, tự lực cánh sinh được xác định là một phương châm chiến lược quan
trọng, cho thấy sự chuẩn bị cho một cuộc chiến đầy khó khăn.
d) Vạch ra các giai đoạn phát triển của cách mạng Việt Nam:
• Tư tưởng Hồ Chí Minh bao gồm quá trình sản sinh tư tưởng và hiện thực hóa tư tưởng
theo các mục tiêu độc lập dân tộc, dân chủ, chủ nghĩa xã hội; giải phóng dân tộc; giải
phóng giai cấp; giải phóng con người.
• Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo đã xác định nhiệm
vụ chống đế quốc giành độc lập dân tộc là hàng đầu, nhưng đã bao hàm một phần giải
phóng giai cấp và giải phóng con người
• Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo đã xác định nhiệm
vụ chống đế quốc giành độc lập dân tộc là hàng đầu, nhưng đã bao hàm một phần giải
phóng giai cấp và giải phóng con người
e) Tiên liệu những thách thức trong xây dựng chủ nghĩa xã hội:
• Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội từ một nước nông
nghiệp lạc hậu..., phải trải qua quá trình cải biến nền sản xuất lạc hậu thành nền sản xuất
tiên tiến, hiện đại
• Người nhấn mạnh phải thận trọng, tránh nôn nóng, chủ quan, đốt cháy giai đoạn trong
xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vấn đề cơ bản là phải xác định đúng bước đi và hình thức phù
hợp với trình độ của lực lượng sản xuất, biết kết hợp các khâu trung gian, quá độ, tuần
tự từng bước, từ thấp đến cao
• Đặc biệt, Người quan tâm lớn nhất về Đảng cầm quyền là làm sao cho đảng không trở
thành Đảng quan liêu, xa dân, thoái hóa, biến chất, làm mất niềm tin của dân. Sự tiên
liệu này cho thấy sự lo lắng sâu sắc về những nguy cơ tiềm ẩn khi có quyền lực.
f) Nhấn mạnh sức mạnh của đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế
• Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, cơ
bản, nhất quán và lâu dài, xuyên suốt tiến trình cách mạng. Người chỉ rõ cách mạng là
sự nghiệp của quần chúng, và để quy tụ được mọi lực lượng cần phải có chính sách và
phương pháp phù hợp với từng đối tượng
• Hồ Chí Minh gắn chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế vô sản, đại đoàn
kết dân tộc với đoàn kết quốc tế. Người nhận thấy phong trào cộng sản và công nhân
thế giới là một lực lượng ủng hộ mạnh mẽ công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở
các nước thuộc địa. Sự tiên đoán về tầm quan trọng của cả hai yếu tố đoàn kết này đã
được lịch sử chứng minh.
g) Định hướng xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân lOMoAR cPSD| 61601590
• Hồ Chí Minh quan niệm Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là nhà nước của dân, do
dân, vì dân..., xác định dân là chủ. Tuy nhiên, Người cũng nhấn mạnh nhà nước bao giờ
và ở đâu cũng mang bản chất của một giai cấp, thể hiện bản chất giai cấp công nhân
thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc
• Người đặc biệt coi trọng việc phát huy cao độ dân chủ, đồng thời phát huy cao độ tập
trung trong nguyên tắc tổ chức và hoạt động của nhà nước. Sự định hướng này đã đặt
nền móng cho việc xây dựng một nhà nước mang đậm tính chất dân chủ.
h) Đề cao vai trò của văn hóa, đạo đức và con người
• Hồ Chí Minh khẳng định văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong kinh tế và chính
trị, phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế.... Người thấy
rõ trình độ văn hoá của nhân dân nâng cao sẽ giúp cho chúng ta đẩy mạnh công cuộc
khôi phục kinh tế, phát triển dân chủ
• Người đặt lên hàng đầu nhiệm vụ của cách mạng xã hội chủ nghĩa là đào tạo con người,
coi con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng.... Chiến lược "trồng
người" được xem là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội II.
Phân tích chi tiết bài học thực tiễn đối với công tác dự báo
Từ năng lực dự đoán tương lai của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta có thể rút ra những bài học
sâu sắc cho công tác dự báo hiện nay:
• Kết hợp chặt chẽ lý luận với thực tiễn: Tư tưởng Hồ Chí Minh được xây dựng trên nền
tảng triết học (thế giới quan và phương pháp luận) nhất quán, hình thành trên cơ sở
thực tiễn nhất định và trở lại chỉ đạo hoạt động thực tiễn, cải tạo hiện thực. Công tác
dự báo cần vận dụng lý thuyết vào phân tích tình hình thực tế một cách biện chứng....
• Phân tích lịch sử và nắm vững quy luật phát triển: Hồ Chí Minh đã nghiên cứu sự thất
bại của các phong trào yêu nước trước đó và nắm bắt quá trình mang tính quy luật của
sự sản sinh và hiện thực hóa tư tưởng. Dự báo cần dựa trên việc nghiên cứu lịch sử để
nhận diện các xu hướng và quy luật vận động của các hiện tượng tự nhiên và xã hội.
• Xây dựng tầm nhìn chiến lược và xác định mục tiêu rõ ràng: Tư tưởng Hồ Chí Minh
hướng đến các mục tiêu độc lập dân tộc, dân chủ, chủ nghĩa xã hội; giải phóng dân tộc;
giải phóng giai cấp; giải phóng con người.... Công tác dự báo cần xác định rõ mục tiêu và
xây dựng các kịch bản phát triển dài hạn.
• Phát triển khả năng phân tích và tổng hợp thông tin: Hồ Chí Minh đã biết cách giải quyết
trước người khác tất cả những vấn đề chính trị - sách lược, các vấn đề về tổ chức, về
những yếu tố vật chất của phong trào không phải một cách... mà dựa trên sự phân tích
và tổng hợp. Dự báo đòi hỏi năng lực thu thập, phân tích đa dạng thông tin từ nhiều lĩnh vực.
• Đảm bảo tính khách quan và khoa học: Phương pháp là hệ thống các nguyên tắc điều
chỉnh nhận thức và hoạt động cải tạo thực tiễn xuất phát từ các quy luật vận động của lOMoAR cPSD| 61601590
khách thể được nhận thức. Công tác dự báo cần dựa trên các phương pháp khoa học,
khách quan, tránh duy ý chí.
• Áp dụng quan điểm toàn diện và hệ thống: Tư tưởng Hồ Chí Minh được nhận diện như
một hệ thống tri thức tổng hợp, bao gồm: tư tưởng triết học, tư tưởng kinh tế, tư
tưởng chính trị, tư tưởng quân sự, tư tưởng văn hóa, đạo đức. Để nghiên cứu hệ thống
tư tưởng này cần áp dụng các phương pháp liên ngành khoa học xã hội nhân văn, lý
luận chính trị. Tương tự, dự báo cần xem xét các yếu tố một cách toàn diện, liên ngành.
• Nâng cao khả năng thích ứng và điều chỉnh: Việc vận dụng các phương pháp phải căn cứ
vào nội dung nghiên cứu. Trong bối cảnh thế giới có những chuyển biến to lớn, tư duy
dự báo cần linh hoạt, sẵn sàng điều chỉnh khi có những thay đổi mới.
• Chú trọng yếu tố con người: Hồ Chí Minh luôn coi nhân dân là gốc..., là lực lượng quyết
định thành công của cách mạng.... Công tác dự báo trong lĩnh vực kinh tế, xã hội cần đặc
biệt chú trọng đến yếu tố con người, tâm lý và hành vi của quần chúng. III. Kết luận
Năng lực dự đoán tương lai của Hồ Chí Minh không chỉ là sự nhạy bén chính trị mà còn là kết quả
của một quá trình nghiên cứu, phân tích sâu sắc dựa trên cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn
cách mạng. Những bài học từ tư tưởng của Người về phương pháp tiếp cận vấn đề, nắm bắt quy
luật, xây dựng tầm nhìn và coi trọng yếu tố con người có giá trị to lớn đối với việc nâng cao chất
lượng công tác dự báo trong mọi lĩnh vực hiện nay, góp phần thực hiện mục tiêu "dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh"