Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý và dạy học | Sáng kiến kinh nghiệm môn giáo dục học đại cương Trường đại học sư phạm kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh

Sáng kiến kinh nghiệm
ĐẨY MẠNH ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ DẠY HỌC MỤC LỤC
Phần thứ nhất: ĐẶT VẤN ĐỀ.......................................................................3
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.............................................................................3 2
Phần thứ nhất: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay, đất nước chúng ta đang trải qua sự thay đổi, tiến bộ và
phát triển liên tục, trong đó mỗi cá nhân đóng góp bằng cách tích cực
học tập và rèn luyện kỹ năng, để đạt hiệu quả cao nhất. Sự tiến bộ không
ngừng của công nghệ thông tin đã tạo ra nhiều cơ hội cho mọi tầng lớp
nhân dân tiếp cận các phương pháp học tập mới và thông minh hơn,
trong kỷ nguyên số này. Ngoài ra, các công nghệ thông tin cũng cung cấp
cho chúng ta các giải pháp giáo dục tiện lợi và hiệu quả hơn. Chẳng hạn
như các ứng dụng học tập trực tuyến, video học tập, trò chơi giáo dục và
các khoá học trực tuyến có thể giúp cho việc học tập trở nên thú vị và tương tác hơn.
Trong văn kiện Đại hội, Đảng ta luôn nhấn mạnh rằng phát triển giáo
dục và đào tạo là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy công
nghiệp hóa, hiện đại hóa và là điều kiện để phát huy tối đa tiềm năng
con người, góp phần phát triển xã hội và kinh tế bền vững. Đến Đại hội
XIII, Đảng tiếp tục khẳng định việc ứng dụng CNTT trong giáo dục là một
trong những nhiệm vụ quan trọng trong việc đổi mới giáo dục, nâng cao
chất lượng giáo dục và đáp ứng yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội.
Văn kiện nhấn mạnh sự quan trọng của việc phát triển và ứng dụng công
nghệ số trong giáo dục, đặc biệt là ứng dụng các nền tảng, ứng dụng và
dịch vụ công nghệ tiên tiến để tăng cường tính tương tác, tính linh hoạt
và tính hấp dẫn trong giáo dục. Đồng thời, văn kiện cũng đề cập đến việc
cải thiện hạ tầng và tăng cường đầu tư cho giáo dục về CNTT, đồng thời
đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực giáo dục về CNTT để đáp ứng nhu cầu
của thị trường lao động và phát triển kinh tế - xã hội. Trong “Báo cáo về
xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 – 2030”, có
nói rằng: “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu
của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển bền vững
của đất nước; đổi mới mạnh mẽ giáo dục và đào tạo, đẩy mạnh ứng dụng 3
công nghệ thông tin trong giáo dục và đào tạo” (Văn kiện Đại hội XIII, 2021).
Trong thời đại công nghệ 4.0, việc ứng dụng CNTT trong giáo dục là
vô cùng cần thiết để cải thiện chất lượng giáo dục và đáp ứng nhu cầu
thực tiễn của xã hội. Tuy nhiên, việc ứng dụng CNTT trong giáo dục còn
rất hạn chế ở một số vùng ngoại ô thành thành phố. Việc nâng cao chất
lượng nghiệp vụ giảng dạy và quản lý cũng là một trong những yêu cầu
quan trọng để đảm bảo hiệu quả trong việc ứng dụng CNTT trong giáo
dục. Để giúp xây dựng một xã hội học tập và đáp ứng nhiệm vụ giáo dục
trong thời đại mới, việc tăng cường ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy-
học là rất quan trọng. Vì vậy, trường Tiểu học Lại Hùng Cường đã triển
khai các chỉ đạo của các cấp, các ngành liên quan để đẩy mạnh ứng
dụng CNTT trong giáo dục. Trường đã tuyên truyền cho phụ huynh và học
sinh về việc này, khai thác và sử dụng hiệu quả các thiết bị và phần mềm
có sẵn để hỗ trợ công tác quản lý và giảng dạy. Ngoài ra, trường còn
hướng dẫn giáo viên để tìm hiểu và khai thác thông tin, tạo điều kiện về
cơ sở vật chất và trang thiết bị để Cán bộ giáo viên - công nhân viên nhà
trường có thể sử dụng và ứng dụng CNTT vào công tác quản lí và giảng
dạy. Tuy nhiên có nhiều điều kiện khách quan và chủ quan làm cho việc
ứng dụng CNTT vào công tác quản lí và giảng dạy vẫn chưa đạt hiệu quả
cao. Bên cạnh nhiều điều đáng phát huy, cũng có một vài điểm cần quan
tâm khắc phục và đổi mới để thích hợp với xu thế của thời đại.
Do đó, trong cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức
tự học và sáng tạo”, những người quản lý giáo dục cần “hành động đi đôi
với lời nói” và đứng đầu trong việc sử dụng CNTT. Việc chỉ tuyên truyền
và khuyến khích giáo viên sử dụng CNTT để đổi mới phương pháp giảng
dạy sẽ không hiệu quả nếu chúng ta không dẫn đầu trong việc áp dụng
CNTT trong quản lý giáo dục. Tuy nhiên, việc ứng dụng CNTT một cách
hiệu quả trong công tác quản lý giáo dục tại cơ sở vẫn là một thách thức
đối với những nhà quản lý giáo dục. Vì vậy tôi chọn đề tài: “Đẩy mạnh
ứng dụng Công nghệ Thông tin trong công tác quản lý và dạy 4
học”. Đây là một chủ đề trọng điểm trong lĩnh vực quản lý giáo dục vì
ứng dụng CNTT trong công tác quản lý và dạy học đã trở thành một yêu
cầu cấp thiết để đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ của công tác giáo dục trong thời kì mới.
Đề tài này sẽ tập trung phân tích và đề xuất các giải pháp dựa trên
kinh nghiệm bản thân trong việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công
tác quản lý và dạy học, bao gồm việc áp dụng các phần mềm và công cụ
CNTT vào quản lý và giảng dạy; đào tạo và nâng cao năng lực sử dụng
CNTT của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh; đề xuất phát triển các
giải pháp CNTT tiện ích trong dạy học; và đẩy mạnh việc kết nối giữa
trường học với các lực lượng giáo dục thông qua các phương tiện CNTT.
Hy vọng, có thể cùng với anh chị em đồng nghiệp tìm ra những giải pháp
tốt hơn nữa để thúc đẩy chất lượng hoạt động giáo dục, cụ thể là bằng
cách đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý và dạy học.
2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
Đề tài phân tích hiện trạng ứng dụng công nghệ thông tin trong công
tác quản lý và dạy học tại đơn vị. Trên cơ sở tìm hiểu các giải pháp và
kinh nghiệm tốt nhất để đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác quản
lý và dạy học, đề tài sẽ đề xuất các hướng giải quyết và giải pháp cụ thể
để tăng cường hiệu quả của hoạt động này góp phần cải thiện chất lượng giáo dục.
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Đại hội XIII của Đảng đã xác định mục tiêu đổi mới giáo dục với nhiều
nội dung quan trọng, trong đó có việc đẩy mạnh ứng dụng Công nghệ
thông tin (CNTT) trong giáo dục. Việc này được xem là cần thiết để cải
thiện chất lượng giáo dục, nâng cao dân trí và phát triển kinh tế - xã hội đất nước. 5
Thực tế, không phải mãi đến đại hội XIII, từ đại hội IX Đảng đã nhận
thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của sự kết hợp giữa hai lĩnh vực
Giáo dục - Đào tạo và Khoa học Công nghệ. Đảng đã đề ra chủ trương
“Xây dựng một nền giáo dục hiện đại đáp ứng yêu cầu đất nước trong
thời đại mới” và định hướng phát triển Khoa học Công nghệ phải tạo điều
kiện cho sự phát triển của Giáo dục - Đào tạo. Từ đó, sự kết hợp giữa hai
lĩnh vực này đã được chú trọng và đẩy mạnh hơn trong thời gian tiếp
theo, điển hình là việc đưa CNTT vào giáo dục. Do đó, mặc dù việc nghiên
cứu và đề xuất các giải pháp, hướng đi để đẩy mạnh ứng dụng CNTT
trong công tác quản lý và dạy học không còn là cấp bách, song vẫn giữ
một vai trò quan trọng và xuyên suốt trên con đường công nghiệp hoá rút
ngắn dựa vào tri thức của Đảng và Nhà nước ta.
Tổ chức UNESCO đã hai lần nhắc đến yêu cầu về người giáo viên
trong thời đại mới về CNTT (2011 và 2019). Theo đó, một người giáo viên
trong thời đại mới phải thoả mãn các yêu cầu của xã hội hiện đại như:
1. Phải có sự hiểu biết về CNTT và khả năng sử dụng các công cụ
CNTT để tạo ra các nội dung dạy học phù hợp và thu hút học sinh.
2. Phải có khả năng sử dụng các ứng dụng CNTT để tăng cường giáo
dục và tương tác với học sinh, phụ huynh và cộng đồng.
3. Phải đáp ứng được các yêu cầu về đào tạo liên quan đến CNTT để
có thể áp dụng những kiến thức đó vào công việc.
4. Phải có khả năng quản lý và bảo trì hệ thống CNTT, đảm bảo tính
ổn định và an toàn cho hệ thống.
5. Phải có khả năng thích nghi với các thay đổi về CNTT và cập nhật
các kiến thức mới liên quan đến CNTT để có thể đáp ứng nhu cầu của học sinh và xã hội.
6. Phải đảm bảo tính minh bạch và đạo đức trong việc sử dụng CNTT
trong giáo dục và tránh các hành vi vi phạm quyền riêng tư hoặc lạm
dụng thông tin của học sinh. 6
Trước những yêu cầu của thời đại mới về CNTT, người giáo viên phải
có kỹ năng sử dụng CNTT trong công tác quản lý và giảng dạy. Đặc biệt,
họ cần phải hiểu rõ về ứng dụng CNTT trong giáo dục và đào tạo, nắm
vững các công nghệ thông tin mới nhất và biết cách áp dụng chúng vào
quá trình giảng dạy và quản lý. Bên cạnh đó, người giáo viên cần phải có
tư duy sáng tạo, kiên trì và không ngừng nâng cao kỹ năng sử dụng CNTT
để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của học sinh và cải tiến quá trình giảng dạy của mình.
Nhiều nghiên cứu của những nhà quản lý giáo dục cũng chỉ ra vai trò
của việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý và dạy học, như:
- Nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng CNTT trong
quản lý giáo dục tại Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Bích Thủy (2018)
đã chỉ ra rằng, mặc dù có nhiều tiềm năng của CNTT trong việc quản lý
giáo dục, nhưng việc sử dụng CNTT trong thực tế vẫn còn hạn chế. Các
yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng CNTT trong quản lý giáo dục bao
gồm: chính sách, tài nguyên, cơ sở hạ tầng, kỹ năng và kiến thức về
CNTT của người quản lý và nhân viên.
- Nghiên cứu “Ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục cấp huyện” của
tác giả Nguyễn Thị Thanh Huyền và các cộng sự (2017) đã khảo sát việc
ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục cấp huyện tại tỉnh Thái Nguyên và
cho thấy rằng, việc sử dụng CNTT trong quản lý giáo dục còn chưa đạt
hiệu quả cao. Các nguyên nhân bao gồm: thiếu cơ sở hạ tầng, thiếu
nguồn lực, thiếu kinh nghiệm và kiến thức về CNTT của người quản lý và nhân viên.
- Nghiên cứu “Ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục tại các trường
đại học Việt Nam” của tác giả Đỗ Thị Ngọc Ánh và các cộng sự (2019) đã
khảo sát việc ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục tại các trường đại
học Việt Nam và cho thấy rằng, việc sử dụng CNTT trong quản lý giáo dục
còn hạn chế. Các nguyên nhân bao gồm: thiếu nguồn lực, thiếu kinh 7
nghiệm và kiến thức về CNTT của người quản lý và nhân viên, và sự thiếu
hụt về chính sách và quy định liên quan đến ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục.
- Nghiên cứu “Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý giảng dạy
ở trường tiểu học” của tác giả Nguyễn Thị Kim Anh (Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội) và Nguyễn Hồng Nhung (Trường THCS Khuất Duy Tiến, Hà
Nội) đã đánh giá hiệu quả của việc áp dụng CNTT trong việc quản lý
giảng dạy tại một trường tiểu học ở Hà Nội. Kết quả cho thấy, việc áp
dụng CNTT đã giúp cho việc quản lý giảng dạy dễ dàng hơn, giảm thiểu
thời gian và tăng tính chính xác của thông tin được thu thập.
- Nghiên cứu “Đánh giá tác động của chương trình đào tạo ứng dụng
công nghệ thông tin trong quản lý giáo dục tại trường tiểu học” của tác
giả Nguyễn Thị Thanh Hà (Trường Đại học Giáo dục Hà Nội) và Đỗ Thị Thu
Hương (Trường THPT Chuyên Hà Tây) đã đánh giá tác động của việc đào
tạo ứng dụng CNTT trong quản lý giáo dục tại một trường tiểu học ở Hà
Nội. Kết quả cho thấy, việc đào tạo này đã giúp cho giáo viên và nhà
quản lý trường học có thêm kiến thức và kỹ năng về ứng dụng CNTT
trong quản lý giáo dục, tạo ra sự cải thiện về hiệu quả và chất lượng của
công tác quản lý giáo dục.
Như vậy, từ những chủ trương và đường lối của Đảng đến những hoạt
động cụ thể của các nhà quản lý giáo dục đều cho thấy ứng dụng CNTT
có một vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng của công tác
quản lý và dạy học tại trường tiểu học. Cũng như vai trò của việc đẩy
mạnh ứng dụng CNTT đối với hoạt động nâng cao chất lượng giáo dục tại đơn vị. 2. THỰC TRẠNG
2.1. Vài nét về trường Tiểu học Lại Hùng Cường – Huyện Bình Chánh, Tp. HCM
2.1.1. Tình hình chung a) Thuận lợi 8 b) Khó khăn
2.1.2. Thống kê tình hình chất lượng giáo dục
a) Về tình hình học sinh
b) Về kết quả giáo dục
c) Về cơ sở vật chất
d) Về đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và công nhân viên
2.2. Những vấn đề thực tiễn đặt ra liên quan đến ứng dụng CNTT
trong công tác quản lý và dạy học
2.3. NHỮNG GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 9
Phần thứ ba: KẾT LUẬN, ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ 1. KẾT LUẬN
2. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ 10