lOMoARcPSD|44862240
Những tư tưởng có tính chất xã hội chủ nghĩa nêu trên có một quá trình hình thành, phát
triển lâu dài, mang những nội dung, khuynh hướng khác nhau, do những điều kiện lịch sử cụ thể
của mỗi thời kỳ khác nhau quy định.
+ Nghiên cứu lịch sử có thể thấy, các trào lưu tư tưởng xã hội chủ nghĩa chỉ xuất hiện từ
khi xã hội có chế độ tư hữu, có phân chia giai cấp, có đối kháng giai cấp và xuất hiện nạn áp
bức bóc lột giữa người và người. Nghĩa là, sự xuất hiện của chế độ tư hữu về ruộng đất và các
tư liệu sản xuất chính là nguồn gốc của sự phân chia xã hội thành giai cấp; thành kẻ giàu, người
nghèo, dẫn đến tình trạng bất bình đẳng, nạn áp bức bóc lột giữa người và người. Đây cũng
chính là điều kiện lịch sử cho các tư tưởng xã hội chủ nghĩa ra đời và tồn tại:
- Lần đầu tiên các tư tưởng có tính chất xã hội chủ nghĩa xuất hiện vào thời sơ kỳ
của chếđộ chiếm hữu nô lệ, khi nhân dân lao động mất quyền dân chủ, họ đã đấu tranh đòi lại
và mong muốn, ước mơ về một xã hội dân chủ, công bằng, tiêu biểu là các cuộc đấu tranh của
những người nô lệ chống giai cấp chủ nô.
- Do vậy, các tư tưởng xã hội chủ nghĩa đã xuất hiện suốt chiều dài của lịch sử loài
ngườikhi xã hội còn tồn tại sự phân chia giai cấp, đấu tranh giai cấp, áp bức bóc lột và nó sẽ
mất đi chừng nào trong xã hội không còn những tình trạng nêu trên.
+ Các tư tưởng xã hội chủ nghĩa được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau: Từ
phong trào hoạt động thực tiễn của nhân dân bị áp bức (cuộc khởi nghĩa của Spactaquýt,
Clêômen ở La Mã và Hy Lạp cổ đại); tư tưởng xã hội chủ nghĩa tiến dần từ những ước mơ, lý
tưởng xã hội chủ nghĩa sơ khai (thời cổ đại, trung đại – những câu chuyện thần thoại thể hiện sự
nuối tiếc về quá khứ); phát triển thành các tác phẩm văn học, tiêu biểu như Hòn đảo Không
tưởng của T.Mo-rơ (thế kỷ XVI); Thành phố Mặt trời của Campanenla (thế kỷ XVII); đặc biệt
thể hiện dưới dạng lý luận, tiêu biểu như Cương lĩnh hành động của G.Ba-bớp (thế kỷ XVIII);
đặc sắc hơn là học thuyết xã hội chủ nghĩa, tiêu biểu như học thuyết về giai cấp của Xanh
Ximông – (đầu thế kỷ XIX) và học thuyết khoa học (Chủ nghĩa xã hội khoa học - giữa thế kỷ
XIX, do C.Mác và Ph.Ăngghen sáng lập).
Như vậy, tư tưởng xã hội chủ nghĩa đã có quá trình phát triển lâu dài, trải qua các giai
đoạn khác nhau. Tuy nhiên, tư tưởng xã hội chủ nghĩa trước Mác phát triển rực rỡ vào thời cận
đại (từ thế kỷ XVI - đầu thế kỷ XIX), với các đại biểu tiêu biểu như: Tô-mát Mo-rơ (TK.XVI);
Campanenla (TK.XVII); G.Mê-liê, Mably, Ba-bớp (TK.XVIII); Xanh Xi-mông, Phu-riê, Ô-Oen