Đề cương môn Kinh tế chính trị Mac Lênin  - trường đại học kinh tế Quốc dân

Tổng quan chính sách tiền tệ ở Việt Nam trong giai đoạn 2020 -2024.
1.2. Giai đoạn 2020-2022
Trong giai đoạn 2020-2022, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã thực
hiện các chính sách tiền tệ linh hoạt và chủ động nhằm ứng phó với những biến
động kinh tế do đại dịch COVID-19 và tình hình kinh tế toàn cầu. Các biện pháp
này không chỉ tập trung vào việc ổn định kinh tế vĩ mô mà còn nhằm hỗ trợ phục
hồi nền kinh tế trong bối cảnh khó khăn và thách thức lớn. Dưới đây là tổng quan
chi tiết về các chính sách tiền tệ của NHNN trong từng năm của giai đoạn này.
Bối cảnh kinh tế trong năm 2020 là một năm đầy khó khăn với sự bùng phát của
đại dịch COVID-19, khiến nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái. Các hoạt động
sản xuất, kinh doanh gần như đình trệ, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao và chuỗi cung ứng
toàn cầu bị gián đoạn. Tình hình này cũng gây tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế
Việt Nam khi nền kinh tế đã gặp phải những khó khăn chưa từng có trong tiền lệ.
Để đối phó với tình hình này, NHNN đã thực hiện một loạt các chính sách tiền tệ
linh hoạt và kịp thời. Cụ thể, NHNN đã giảm các mức lãi suất điều hành để giúp
giảm chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và người dân, qua đó hỗ trợ nền kinh tế và
tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể tiếp cận được nguồn vốn với chi phí
thấp. Đặc biệt, NHNN đã ban hành Thông tư số 01/2020/TT-NHNN, quy định về
cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay cho những doanh nghiệp và người dân
chịu ảnh hưởng trực tiếp từ dịch bệnh COVID-19. Các chính sách này giúp các
doanh nghiệp và hộ gia đình có thể duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, vượt qua khó khăn tạm thời.
Bên cạnh đó, NHNN cũng đã chủ động điều hành tỷ giá trung tâm và thực hiện
các biện pháp mua/bán ngoại tệ để bình ổn thị trường ngoại hối. Các động thái này
giúp duy trì sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô và tạo niềm tin cho thị trường trong
bối cảnh biến động tài chính toàn cầu.
Mặc dù trong năm 2021 nền kinh tế toàn cầu tiếp tục phải đối mặt với những
thách thức nghiêm trọng do đại dịch COVID-19, NHNN đã tiếp tục duy trì các
chính sách tiền tệ hỗ trợ nền kinh tế. Đại dịch kéo dài và tác động sâu rộng khiến
nền kinh tế trong nước vẫn gặp nhiều khó khăn. Chính phủ Việt Nam tiếp tục thực
hiện các biện pháp giãn cách xã hội và phong tỏa, khiến nhiều ngành nghề bị đình
trệ, gây áp lực lớn lên tăng trưởng kinh tế và tăng trưởng tín dụng.
Trong bối cảnh này, NHNN tiếp tục điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều
hành nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí
thấp. Các biện pháp này đã giúp duy trì nguồn vốn cho sản xuất, kinh doanh, đồng
thời thúc đẩy các tổ chức tín dụng mở rộng tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên.
NHNN cũng thực hiện việc kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn
rủi ro như bất động sản và chứng khoán. Điều này nhằm ngăn ngừa các tác động
tiêu cực đến nền kinh tế khi các dòng vốn có thể đổ vào những lĩnh vực đầu cơ và không bền vững.
Bên cạnh các biện pháp tiền tệ, NHNN còn phối hợp chặt chẽ với các chính
sách tài khóa và các biện pháp vĩ mô khác của Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn
cho sản xuất, kinh doanh. Các chính sách hỗ trợ đã được triển khai nhằm duy trì ổn
định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và đồng thời thúc đẩy phục hồi tăng trưởng
trong khi vẫn duy trì an toàn hệ thống tài chính ngân hàng.
Năm 2022 là thời điểm nền kinh tế toàn cầu bắt đầu phục hồi nhưng vẫn phải
đối mặt với các thách thức lớn, đặc biệt là áp lực lạm phát gia tăng và những biến
động lớn trong nền kinh tế quốc tế. Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam đã dần
phục hồi từ những ảnh hưởng của đại dịch, nhưng vẫn đối diện với nhiều khó khăn,
đặc biệt là các yếu tố bên ngoài như giá cả hàng hóa thế giới tăng cao và nhu cầu
tăng trưởng nội địa chưa hoàn toàn ổn định.
Để thích ứng với tình hình kinh tế toàn cầu và giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô,
NHNN đã điều chỉnh tăng các mức lãi suất điều hành vào tháng 9 và tháng 10 năm
2022, với tổng mức tăng 2%/năm. Mức điều chỉnh này nhằm kiềm chế lạm phát
đang có xu hướng gia tăng trong bối cảnh kinh tế thế giới gặp nhiều biến động, đặc
biệt là giá năng lượng và hàng hóa thiết yếu tăng cao. Đồng thời, NHNN cũng nới
rộng biên độ tỷ giá và tăng cường bán ngoại tệ nhằm ổn định thị trường ngoại hối,
bảo đảm tỷ giá giữa đồng VND và USD ổn định trong bối cảnh thị trường tài chính
quốc tế biến động mạnh. NHNN cũng tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tăng trưởng tín
dụng, đặc biệt đối với các lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro cao, nhằm đảm bảo an toàn
cho hệ thống ngân hàng và duy trì sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô. Chính sách tín
dụng này giúp hạn chế việc tín dụng đổ vào các lĩnh vực không bền vững, đồng
thời đảm bảo nguồn lực tài chính được sử dụng hiệu quả trong các lĩnh vực sản
xuất, kinh doanh và đầu tư có tính bền vững.
Các chính sách tiền tệ của NHNN đã mang lại kết quả tích cực trong giai đoạn
này. Lạm phát trong năm 2022 được kiểm soát ở mức thấp, với chỉ số CPI bình
quân năm 2022 tăng 3,15% so với năm 2021, thấp hơn so với mục tiêu Quốc hội
đề ra là 4%. Tỷ giá USD/VND cũng ổn định với mức biến động thấp hơn so với
nhiều quốc gia khác trong bối cảnh tỷ giá quốc tế có sự biến động mạnh. Các chính
sách tiền tệ này đã góp phần quan trọng vào việc phục hồi nền kinh tế, hỗ trợ tăng
trưởng trong bối cảnh nhiều thách thức từ cả trong và ngoài nước.
1.3. Giai đoạn 2023 - 2024
Trong giai đoạn 2023-2024, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tiếp tục
điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt và chủ động nhằm ứng phó với các
biến động kinh tế trong nước và thế giới. Bối cảnh kinh tế toàn cầu trong thời gian
này vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức khi các nền kinh tế lớn đối diện nguy cơ suy
thoái, lạm phát gia tăng và chính sách tiền tệ thắt chặt được các ngân hàng trung
ương lớn trên thế giới áp dụng. Trong bối cảnh đó, NHNN đã triển khai các biện
pháp phù hợp nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ phục hồi
tăng trưởng một cách bền vững.
Năm 2023, nền kinh tế Việt Nam phải đối mặt với nhiều khó khăn khi xuất
khẩu suy giảm, thị trường bất động sản và chứng khoán có dấu hiệu trì trệ, trong
khi tiêu dùng trong nước chưa phục hồi mạnh mẽ. Trước tình hình này, NHNN đã
chủ động triển khai chính sách tiền tệ linh hoạt để hỗ trợ nền kinh tế. Một trong
những biện pháp nổi bật là việc điều chỉnh giảm lãi suất điều hành trong 4 đợt liên
tiếp từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023. Đây là động thái nhằm tạo điều kiện cho các
ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay, qua đó giúp doanh nghiệp và người
dân tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp hơn, hỗ trợ sản xuất kinh doanh trong bối
cảnh khó khăn. Việc giảm lãi suất cũng giúp giảm áp lực trả nợ của các doanh
nghiệp, qua đó góp phần ổn định thị trường tài chính và giữ vững niềm tin của nhà đầu tư.
Bên cạnh việc hạ lãi suất, NHNN cũng yêu cầu các tổ chức tín dụng tập trung
đẩy mạnh tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là các ngành
nghề ưu tiên như nông nghiệp, công nghiệp chế biến, chế tạo và các doanh nghiệp
nhỏ và vừa. Việc khơi thông dòng vốn vào các lĩnh vực sản xuất thiết yếu giúp nền
kinh tế từng bước phục hồi sau những tác động tiêu cực kéo dài từ đại dịch
COVID-19. Ngoài ra, NHNN cũng chỉ đạo các tổ chức tín dụng triển khai các
chương trình hỗ trợ vốn ưu đãi cho các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực
có tiềm năng phát triển bền vững, đồng thời đảm bảo các khoản vay này được sử
dụng hiệu quả nhằm hạn chế rủi ro nợ xấu gia tăng.
Đồng thời, NHNN đã tăng cường các biện pháp quản lý thị trường ngoại hối
nhằm ổn định tỷ giá VND/USD trong bối cảnh đồng USD biến động mạnh do Cục
Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) liên tục nâng lãi suất. NHNN đã linh hoạt điều chỉnh
tỷ giá trung tâm, kết hợp với các biện pháp can thiệp trực tiếp thông qua hoạt động
mua/bán ngoại tệ. Các biện pháp này đã giúp ổn định thị trường ngoại hối, duy trì
niềm tin của doanh nghiệp và nhà đầu tư vào sự ổn định của đồng VND. Mặc dù
thị trường tài chính thế giới trong năm 2023 gặp nhiều biến động, tỷ giá VND/USD
chỉ tăng nhẹ, thể hiện sự chủ động và hiệu quả trong điều hành của NHNN. Sự ổn
định này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ giá trị đồng nội tệ, tạo điều kiện
thuận lợi cho các hoạt động xuất nhập khẩu và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài.
Về kiểm soát tín dụng, NHNN tiếp tục thực hiện chính sách kiểm soát chặt chẽ
dòng vốn vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao như bất động sản, chứng khoán và các
dự án đầu cơ. Thay vào đó, tín dụng được định hướng ưu tiên vào các lĩnh vực sản
xuất, kinh doanh thực chất nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững. NHNN cũng
khuyến khích các tổ chức tín dụng tích cực triển khai các gói tín dụng ưu đãi nhằm
hỗ trợ người dân mua nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá rẻ và các doanh nghiệp
trong lĩnh vực sản xuất chủ lực. Kết quả là tăng trưởng tín dụng năm 2023 đạt mức
13,5%, giúp nền kinh tế duy trì dòng vốn cần thiết trong bối cảnh khó khăn. Chính
sách này không chỉ góp phần giữ ổn định thị trường tín dụng mà còn hỗ trợ tích
cực cho các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh quan trọng của nền kinh tế.
Bước sang năm 2024, bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục đối diện với nhiều
thách thức, đặc biệt là áp lực lạm phát toàn cầu gia tăng, sự bất ổn tại các nền kinh
tế lớn như Mỹ và châu Âu, cũng như tình hình địa chính trị phức tạp. Trước tình
hình này, NHNN đã tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ linh hoạt, kết hợp chặt chẽ
với các chính sách tài khóa và các biện pháp kinh tế vĩ mô khác nhằm vừa kiểm
soát lạm phát, vừa hỗ trợ tăng trưởng.
Trong năm 2024, NHNN đặc biệt chú trọng vào việc duy trì ổn định thị trường
tài chính và tiền tệ. Các biện pháp quản lý thị trường ngoại hối tiếp tục được thực
hiện linh hoạt nhằm đảm bảo tỷ giá ổn định, tránh tác động tiêu cực từ biến động
thị trường quốc tế. NHNN cũng tăng cường phối hợp với các bộ, ngành để triển
khai các giải pháp thúc đẩy giải ngân đầu tư công, qua đó kích thích tăng trưởng
kinh tế trong nước. Đồng thời, NHNN tiếp tục thực hiện chính sách điều hành tín
dụng chặt chẽ, tập trung vốn cho các lĩnh vực ưu tiên, sản xuất, xuất khẩu và các
ngành có giá trị gia tăng cao. NHNN cũng chú trọng kiểm soát chất lượng tín dụng
nhằm ngăn ngừa nguy cơ nợ xấu gia tăng trong bối cảnh kinh tế gặp khó khăn.
Một điểm mới đáng chú ý trong chính sách tiền tệ năm 2024 là NHNN tập trung
mạnh vào các biện pháp thúc đẩy tài chính xanh và phát triển bền vững. NHNN đã
khuyến khích các ngân hàng thương mại mở rộng tín dụng vào các dự án năng
lượng tái tạo, công nghệ sạch và các hoạt động kinh doanh thân thiện với môi
trường. Bên cạnh đó, NHNN cũng hỗ trợ các tổ chức tín dụng xây dựng các sản
phẩm tài chính xanh nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn
phục vụ các dự án bền vững. Chính sách này không chỉ giúp nền kinh tế chuyển
đổi theo hướng xanh hóa mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận các thị trường xuất khẩu
lớn với các tiêu chuẩn môi trường khắt khe.
Ngoài ra, NHNN tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu hệ thống ngân hàng nhằm nâng
cao năng lực quản trị và an toàn tài chính. Các tổ chức tín dụng yếu kém tiếp tục
được giám sát chặt chẽ và triển khai các biện pháp xử lý phù hợp nhằm bảo đảm an
toàn hệ thống ngân hàng. NHNN cũng phối hợp với các cơ quan chức năng trong
việc xử lý nợ xấu, qua đó giúp hệ thống ngân hàng hoạt động hiệu quả và minh bạch hơn.
Kết quả là trong hai năm 2023-2024, các chính sách tiền tệ của NHNN đã góp
phần quan trọng vào việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và hỗ
trợ tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh nhiều biến động khó lường. Việc điều hành
chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, kết hợp với các giải pháp hỗ trợ nền kinh tế
đã giúp Việt Nam từng bước vượt qua giai đoạn khó khăn, tạo tiền đề vững chắc
cho sự phát triển kinh tế ổn định và bền vững trong tương lai.
Nguồn: https://kinhtedothi.vn/nam-2023-tang-13-5-ky-vong-tang-truong-tin-dung-
nam-2024.html#:~:text=%E2%80%9CV%E1%BB%9Bi%20t%E1%BB%B7%20l
%E1%BB%87%20t%C4%83ng%20tr%C6%B0%E1%BB%9Fng, %C4%91%E1%BB%93ng
%20%C4%91%C3%A3%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c%20b%C6%A1m %20ra.
https://nsti.vista.gov.vn/publication/view/dieu-hanh-chinh-sach-tien-te-cua-ngan-
hang-nha-nuoc-nam-2022-va-mot-so-khuyen-nghi-363439.html
https://www.sbv.gov.vn/webcenter/portal/vi/menu/trangchu/ttsk/ttsk_chitiet?
leftWidth=20%25&showFooter=false&showHeader=false&dDocName=SBV5690
16&rightWidth=0%25&centerWidth=80%25&_afrLoop=18612688577763774#
%40%3F_afrLoop%3D18612688577763774%26centerWidth
%3D80%2525%26dDocName%3DSBV569016%26leftWidth
%3D20%2525%26rightWidth%3D0%2525%26showFooter%3Dfalse
%26showHeader%3Dfalse%26_adf.ctrl-state%3D19zrow7nse_51
https://vietnambiz.vn/nhung-diem-nhan-chinh-sach-tien-te-2022-ty-gia-lai-suat-va-
thanh-khoan-he-thong-20221231181713383.htm
https://www.sbv.gov.vn/webcenter/portal/vi/menu/trangchu/ttsk/ttsk_chitiet?
leftWidth=20%25&showFooter=false&showHeader=false&dDocName=SBV5690
16&rightWidth=0%25&centerWidth=80%25&_afrLoop=18610146689511774#
%40%3F_afrLoop%3D18610146689511774%26centerWidth
%3D80%2525%26dDocName%3DSBV569016%26leftWidth
%3D20%2525%26rightWidth%3D0%2525%26showFooter%3Dfalse
%26showHeader%3Dfalse%26_adf.ctrl-state%3D19zrow7nse_9