Đề cương môn Luật hành chính - Trường Đại học lao động -  xã hội.

LUẬT HÀNH CHÍNH (*) VẤN ĐỀ 1:
1. Phân biệt hoạt động quản lý hành chính nhà nước với hoạt động lập pháp, tư pháp.
# Giống nhau: đều là hoạt động quản lý NN được thực hiện theo trình
tự, thủ tục nhất định # Khác nhau: Tiêu Hoạt động Hoạt động lập pháp Hoạt động tư pháp chí QLHCNN
Định Là hoạt động quản Là thực hiện nhiệm
Là hoạt động điều tra, nghĩa lý của NN trong vụ làm HP, sửa đổi truy tố, xét xử, thi việc thi hành PL; HP; làm luật và sửa hành án do các cơ tổ chức, chỉ đạo đổi luật nhằm thực quan điều tra, viện thực hiện PL (tác thi QLNN. kiểm sát, toà án thực
động đến đối tượng hiện trong khuôn khổ
quản lý để hiện PL quy định. thực hoá VBQPPL) Đối
Chủ thể có tư cách Hệ thống PL, toàn Chủ thể có tranh
tượng chủ thể PL + tham XH chấp, VPPL tác gia quản lý HCNN động Mục Bảo vệ trật tự
Cơ sở để xây dựng hệ Đảm bảo việc thực đích QLHCNN
thống PL (là cơ sở vì thi nghiêm chỉnh HP là nguồn quan VBQPPL
trọng nhất, bên cạnh đó còn có nghị định,..) Chủ - chủ yếu là Quốc hội - toà án thể CQHCNN (Chính - viện kiểm sát thực phủ + UBND các hiện cấp + bộ, cơ quan ngang bộ) - CQNN khác
(quản lí nội bộ): + bổ nhiệm các chức vụ + tuyển dụng công chức + khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức VD: toà án tuyển công chức, viện trưởng VKSND Hà Nội điều động ông B sang phòng khác - Cá nhân, tổ chức được trao quyền (chỉ khi được trao quyền trong những trường hợp nhất định, KHÔNG có quyền xử phạt)
>< người có thẩm quyền (VD: công an,…) Thủ
Thủ tục hành chính Thủ tục lập pháp Thủ tục tố tụng tục - Được quy định - Được quy định
- Tố tụng hình sự (tội trong các bộ luật trong luật ban hành phạm) chuyên ngành khác VBQPPL - Tố tụng dân sự - VD thủ tục đăng - Bao gồm: thủ tục - Tố tụng hành chính kí hôn nhân khác lập pháp đầy đủ + (dân kiện quan) thủ tục khai tử thủ tục lập pháp rút khác thủ tục cấp gọn) giấy phép kinh doanh,…)
2. Nhận diện quan hệ quản lý hành chính nhà nước trong tình huống
cụ thể và chứng minh tính bất bình đẳng về ý chí giữa hai bên chủ thể
trong quan hệ quản lý hành chính nhà nước
- Quan hệ quản lý hành chính NN:
+ Quan hệ giữa NN - người sử dụng đất
A có hành vi lấn chiếm đất đai trái quy định PL, A bị UBND huyện
B thu hồi quyền sử dụng đất xử phạt VP hành chính và thu hồi đất của A
+ Quan hệ giữa NN - người tham gia giao thông
A có hành vi vượt đèn đỏ trái quy định PL, A bị cảnh sát giao thông
lập biên bản và xử phạt VP hành chính.
Công an điều tiết giao thông.
- Tính bất bình đẳng về ý chí giữa hai bên chủ thể trong quan hệ QLHCNN:
(1) Chủ thể quản lý nhân danh NN áp đặt ý chí của mình lên đối tượng quản lý + TH1:
✓ Bên A ra mệnh lệnh cụ thể/ quyết định bắt buộc + kiểm tra việc thực hiện của bên B
✓ Bên B: nghĩa vụ thực hiện mệnh lệnh/ quyết định
VD: QH ban hành nghị quyết, các cơ quan cấp dưới (HĐND các cấp) có
nghĩa vụ phải thực hiện nghiêm chỉnh + TH2:
✓ Bên A: ra yêu cầu, kiến nghị
✓ Bên B: xem xét, giải quyết, đáp ứng hay không yeu cầu/ kiến nghị đó
VD: A yêu cầu UBND giải quyết cho chuyển hộ khẩu => UBND xem xét,
giải quyết, đáp ứng nếu yêu cầu của A đủ điều kiện
+ TH3: Cả 2 bên đều có quyền hạn nhất định, bên này quyết định điều gì
thì phải được bên kia đồng ý
VD: Bộ khác quyết định hình thức, quy mô đào tạo phải được sự đồng ý
của bộ giáo dục và đào tạo
(2) Chủ thể quản lý áp dụng những biện pháp cưỡng chế nhằm buộc đối
tượng quản lý thực hiện mệnh lệnh của mình
VD: NN sử dụng những chế tài với người VPPL nhằm đảm bảo PL được
mọi người thực hiện nghiêm chỉnh
(3) Tính chất đơn phương + bắt buộc trong các quyết định hành chính (ý
kiến đóng góp trong hội nghị cũng chỉ mang tính chất tham khảo)
3. Nguồn của luật hành chính: khái niệm, hệ thống nguồn. 3.1. Khái niệm
Nguồn của LHC là những VBQPPL do CQNN có thẩm quyền ban
hành theo trình tự, thủ tục nhất định, có nội dung là các QPPL hành
chính, có hiệu lực bắt buộc thi hành với đối tượng có liên quan và được
đảm bảo thực hiện bằng cưỡng chế NN.
Nguồn của LHC = VBQPPL + chứa đựng các QPPLHC
VD: BLHS, luật tố tụng dân sự, luật tố tụng hành chính, luật dân sự
không phải nguồn của LHC do không thoả mãn điều kiện 2
=> KHÔNG phải bất kì VBQPPL nào do QH ban hành cũng là nguồn của LHC
3.2. Hệ thống nguồn
3.2.1. VBQPPL của các CQ quyền lực NN
- Luật, bộ luật: HP, luật có chứa đựng QPPLHC
VD: Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Cán bộ, công chức,… - Nghị quyết của QH
VD: nghị quyết của QH số 64/2013/QH13 ngày 28/11/2013 quy định một
số điểm thi hành HP nước CHXHCNVN - Pháp lệnh của UBTVQH
VD: Pháp lệnh của UBTVQH số 02/2022/UBTVQH15 ngày 18/8/2022
xử phạt VPHC đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng - Nghị quyết của UBTVQH
VD: Nghị quyết của UBTVQH số 594/NQ-UBTVQH15 ngày 12/9/2022
hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND. Thường trực HĐND, Ban của
HĐND, tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND
- Nghị quyết của HĐND (cấp tỉnh, huyện)
VD: Nghị quyết của HĐND thành phố Hà Nội số 21/2022/NQ-HĐND
ngày 12/9/2022 phân cấp quản lý NN trong một số lĩnh vực cụ thể kinh tế
- xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội
3.2.2. VBQPPL của chủ tịch nước Lệnh + quyết định
VD: Quyết định của CTN số 585-QĐ/CTN ngày 16/4/2018 về chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của văn phòng CTN
3.2.3. VBQPPL của CQHCNN
- Nghị định của Chính phủ
- Quyết định của thủ tướng chính phủ
VD: quyết định của TTCP số 39/2021/QĐ-TTg ngày 30/12/2021 quy
định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách TW và tỷ lệ
vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện chương trình mục tiêu
quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và
miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1: từ năm 2021 đến năm 2025
- Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ
VD: Thông tư của Bộ trưởng Bộ GD và ĐT số 30/2023/TT-BGDĐT ngày
29/12/2023 quy định về ứng dụng CNTT trong đào tạo trực tuyến đối với giáo dục đại học
- Quyết định của UBND (tỉnh, huyện, xã)
VD: Quyết định của UBND thành phố HCM số 47/2024/QĐ-UBND
ngày 30/7/2024 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ
chức của Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thuộc Sở khoa học và công nghệ thành phố HCM
3.2.4. VBQPPL của TANDTC và VKSNDTC
- Nghị định của Hội đồng thẩm phán TANDTC
VD: Nghị quyết của hội đồng thẩm phán TANDTC số 02/2011/NQ-
HĐTP ngày 27/9/2011 hướng dẫn thi hành một số quy định của luật tố tụng HC
- Thông tư của Chánh án TANDTC, viện trưởng VKSNDTC
VD: Thông tư của Chánh án TANDTC số 01/2020/TT-TANDTC ngày
18/6/2020 quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TAND
3.2.5. VBQPPL của Tổng Kiểm toán NN
VD: Quyết định của Tổng Kiểm toán NN số 08/2023/QĐ-KTNN ngày
29/5/2023 về việc ban hành Quy trình kiểm toán của Kiểm toán NN
3.2.6. VBQPPL liên tịch
VD: nghị quyết liên tịch của Chính phủ, đoàn chủ tịch UBTWMTTQVN
số 01/2023/NQLT-CP-ĐCTUBTƯMTTQVN ngày 10/10/2023 về công
tác phối hợp giữa chính phủ với ĐCTUBTƯMTTQVN
UChá c cá nhân, tổ chức được QLHC thì cũng được ban hành VB luật là nguồn của LHC => SAI
=> vì công an, văn phòng và phòng công chứng,… không có quyền ban hành VB luật