lOMoAR cPSD| 45619127
ĐỐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU -
Xhh là khoa h c nghiên c u vêề hành đ ng xã h iọ ứ ộ ộ (Max Weber) -
Xhh là khoa h c nghiên c u vêề “S ki n xã h i”ọ ứ ự ệ ộ (Emile Durkheim) -
Xhh là khoa h c nghiên c u vêề các quy lu t t ch c xã h i (August Comte)ọ ứ ậ ổ ứ ộ -
Xhh là khoa h c vê ề xã h i v i t cách là siêu sinh th (Herbert Spencọ ộ ớ ư ể er) -
Xhh là khoa h c đ c bi t vêề xã h i chuyên nghiên c u các hình th c c a mốối tọ ặ ệ ộ ứ ứ ủ
ương tác xã h iộ (Georg Simmel)
ĐIÊỀU KI N, TIÊỀN ĐÊỀ RA ĐỆ ỜI XHH
1.1 Điềều ki n kinh tềế - xã h iệ ộ
Cuốối thêố k 18 – các máy móc ra đ i ỷ ờ
Cách m ng Công nghi p và thạ
ệương m i cuôếi thềế k 18ạ ỷ
Lay chuy n t n gốốc tr t t kinh têố cũể ậ ậ ự
Hình thái kinh têố xã h i ki u phong kiêốn s p độ ể ụ ổ
Thay đ i vêề kinh têốổ - Lao đ ng th cống ộ ủ Lao đ ng máy mócộ
Tăng năng suấtố và chấốt lượng s n ph m ả ẩ -
T do hóa thự ương m i, t do hóa s n xuấốt, t do hóa lao đ ngạ ự ả ự ộ
H thốống qu n lý thay đ iệ ả ổ
Hình thành trung tấm kinh têố m i và khu đố th m i. H thốống nhà máy, xí nghi p, t p đoàn ớ ị ớ
ệ ệ ậ kinh tê ố ra đ i.ờ
Thay đ i vêề xã h iổ ộ -
Đấtố đai, c a c i r i vào tay giai cấpố t s n.ủ ả ơ ư ả -
Phấn chia giai cấốp, phấn tấnề g xã h i, phấn hóa giàu – nghèo diộ êễn ra trên quy mố r ng.ộ -
Đố th hóa. (ố nhiêễm mối trị ường, an ninh...) -
Nống dấn di c lên thành th kiêốm sốống. ư ị -
C cấuố gia đình thay đ i.ơ ổ -
T ch c tốn giáo mấốt dấền vai trò và quyêền l c thốống tr . Lu t pháp điêều tổ ứ ự ị ậ êtố QHXH m i.ớ -
Thiêốt chêố và t ch c hành chính xã h i thay đ i: ổ ứ ộ ổ lOMoAR cPSD| 45619127
Phong kiêốn Hướng th dấn hóa, cống dấn hóaị
S xuấốt hi n và phát tri n h thốống TBCN phá v tr t t xã h i phong kiêốn, xáo tr n đ i sốống ự ệ ể
ệ ỡ ậ ự ộ ộ ờ xã h iộ
Nhu cấều nh n th c nhăềm gi i quyêốt các vấnố đêề n y sinh trong cu c sốốngậ ứ ả ả ộ
Xã h i h c ra đ i đáp ng nhu cấều nh n th c các biêốn đ i xã h i và l p l i tr t tộ ọ ờ ứ ậ ứ ổ ộ ậ ạ ậ ự xã h i ộ
1.2 Điềều ki n chính tr ệ ị Chính tr : TK 17, 18ị - Đ i CM Pháp (1789)ạ
- Biêốn đ ng chính tr Anh, ộ ị ở Đ c, Italia...ứ
L t đ chêố đ phong kiêốnậ ổ ộ Xác l p th chêố TBCNậ ể
Quyêền l c chính tr thu c vêề giai cấốp TS và ngự ị ộ ười năốm TLSX
Thay đ i vêề ổ giai cấốp thốống trị
Giai cấốp phong kiêốn b tị ước b quyêền l c, thay vào đó là quyêền l c c a giaỏ ự ự ủ i cấpố t s nư ả
Thay đ i vêề cách th c t ch c xhổ ứ ổ ứ
S thốnố g tr d a trên s kêốt h p gi a vự ị ự ự ợ ữ ương quyêền và thấền quyêền v i v trí qớ ị
uan tr ng c a ọ ủ quý t c và tăng l độ ữ ược thay thêố băềng chêố đ Ngh vi nộ ị ệ mang tnh
chấốt dấn ch sau cách ủ m ng t s nạ ư ả
- S năốm quyêền c a chêố đ TBCNự ủ ộ
hình thành nh ng điêuề ki n có l i cho t do ữ ệ ợ ự buốn bán, s n xuấtố t s n, bóc l tả ư ả ộ cống nhấn
- Mấu thuấễn giai cấpố khống được gi i quyêốtả
Phấn hóa giai cấpố sấu săốc gi a TS và VSữ
Phấn hóa giàu nghèo, phấn tấnề g xã h iộ
- Mấu thuấễn xã h i: ộ
TS >< VS ngày càng quyêốt li t và sấu săcốệ lOMoAR cPSD| 45619127
S ra đ i và phát tri n c a các phong trào ự ờ
ể ủcống nhấn (Cống xã Pari 1871, CM T10 Nga 1917)
- Đ i CMTS Pháp v i kh u hi u ạ ớ ẩ ệ
“t do, bình đ ng, bác ái”ự ẳ Kh i d yơ
ậ nh ng biêốn đ i mang ữ ổ
tính CM trong văn hóa, t
tư ưởng, nh n th c và ậ ứ hành đ ng chính tr c a giai cấpố cống nhấn, nhấn dấn lao đ ng vêề ộ ị ủ ộ
quyềền con người và quyềền bình đ ng giai cấếpẳ
1.3 Tiềền đềề t tư ưởng và lý lu n khoa h cậ ọ
Phong trào văn hóa Ph c h ng n a cuốối thêố k XV đêốn n a đấuề thêố k XIX làụ ư ử ỉ ử ỉ m đòn bấyễ
cho s phát ự tri n khoa h c, lý lu n, t tể ọ ậ ư ưởng cho thêố k XVI, XVII vàthêố k XVIII sau này. Con
ngỉ ỉ ười có quyêền và các thiêtố chêố ph i tốn tr ng, b ovê. Cấnề xóa b áp b c, bấtố cống, l p l iả ọ ả
ỏ ứ ậ ạ tr t t xã h i m i phù h pậ ự ộ ớ ợ b n chấốt vàđáp ng nhu cấều con ngả ứ ười. S
phát tri n m nh meễ c a khoa h c và phự ể ạ ủ ọ ương pháp lu n vào thêố k XVI,XVII đ c bi t
là thêố k ậ ỉ ặ ệ ỉ XVIII. Lấnề đấuề tên thêố gi i đớ ược coi là m t th thốốngnhấốt có tr t t , vì vộ ể ậ
ự ậy có th hi u, gi i thích ể ể ả được. Các ngành KHTN đã pháthi n ra QLTN đ gi i thích thêố gi i, gi i
phóng con ngệ ể ả ớ ả ười kh i s chiỏ ự phốối c atốn giáo.ủ T
thành t u c a khoa h c, các nhà XHH đã xấy d ng: cách nghiên c u, cáchxấy d ng lý thuyêốt, ừ ự ủ ọ ự ứ
ự khao khát nghiên c u. Các nhà XHH đã đ t con ngứ ặ
ười vêềđúng v trí c a mình, lấền đấều tên đ t ra ị ủ
ặ vấốn đêề xã h i.ộ
Xã h i h c xuấốt hi n chấu Âu thêố k XIX v i t cách là m t tấtố yêốu l chô o ê ơ y ơ ư ô i s xã h i. Tính
tấốt yêốu ư ô đó th hi n nhu cấều và s phát tri n chín muốềi các điêều ki n và têền đêề biê ê ơ ư ê
ê ênố đ i và nh n th c ô â ư đ i sốống xã h i.ơ ô 2.1.
AUGUST COMTE (1798-1857) 2.1.1. Ti u sểử
Là nhà toán h c, v t lý h c, thiên văn h c, triêốt h c th c ch ng ngọ ậ ọ ọ ọ ự ứ ười Pháp
Người khai sinh ra Xã h i h cộ ọ
Hai tác ph m gănố liêền v i s nghi p c a Auguste Comte: Triêốt h cẩ ớ ự ệ ủ ọ th c ch ng (1830-1842)
và H ự ứ ệ thốống chính tr h c th c ch ng (1851-1854)ị ọ ự ứ
2.1.3. Nh ng đóng góp cho XHHữ
Đóng góp vêề m t lý thuyêốtặ lOMoAR cPSD| 45619127
* Quan ni m vêề xã h i h c và c cấuố c a xã h i h cệ ộ ọ ơ ủ ộ ọ
Xã h i h c là khoa h c vêề các quy lu t c a xã h i v i các b ph n cấuố thànộ ọ ọ ậ ủ ộ ớ ộ ậ
h nên xã h i và ộ các quá trình têốn tri n chung c a xã h i loài ngể ủ ộ ười C cấếu c a XHHơ ủ
- Tĩnh h c xã h iọộ : nghiên c u thành phấền và cấốu trúc xã h i c a h thốống xã h i loài ngứ ộ ủ ệ ộ ười
+ Đ n v nh nhấốt cấuố thành nên cấuố trúc xã h i là các cá nhấn; Giaơ ị ỏ ộ đình
Cấuố trúc xã h iộ : Cấuố trúc xã h i v i t cách là m t h thốống bao gi cũng độ ớ ư ộ ệ ờ ược t o nên t
cácạ ừ cấuố trúc xã h i khác nh h n, đ n gi n h n ộ ỏ ơ ơ ả ơ + Tr t t xã h iậ ự
ộ : Tr t t xã h i là gì? Làm thêố nào đ thiêtố l p và duy trì tr t t xã h i?Lậ ự ộ ể ậ ậ ự ộ
àm thêố nào duy trì được mốối liên kêốt
gi a các b ph n khi m c đ phấn hóa ch c năng ngày m t tăng lên ữ ộ ậ ứ ộ ứ ộ trong xã h i?ộ
Đ ng h c xã h iộ ọ ộ : nghiên c u các quá trình v n đ ng và biêốn đ i xã h i đ tm ra các quy lu t c a ứ
ậ ộ ổ ộ ể ậ ủ s phát tri n chung c a XHự ể ủ
Quy lu t 3 giai đo nậ ạ
Đ ng h c xã h iộ ọ ộ : nghiên c u các quá trình v n đ ng và biêốn đ i xã h i đ tm ra các quy lu t c a ứ
ậ ộ ổ ộ ể ậ ủ s phát tri n chung c a XHự ể ủ
Quy lu t 3 giai đo nậ ạ
Giai đo n thấền h c – tạ ọ ưởng tượng
+ M i quan ni m chung và quan ni m riêng đêều b chi phốối b i s tọ ệ ệ ị ở ự ưởng tượng vêề
thêố l c ự siêu t nhiên, siêu nhấnự
+ Thấền bí, do con người tưởng tượng
+ QHXH: b chi phốối b i quan h quấn sị ở ệ ự
Lãnh đ o và qu n lý xã h i: Năốm gi v trí cao trong h thốống t ch c tốn giáo (giáo sĩ, m cạ ả ộ ữ ị ệ ổ ứ ụ s , tăng l )ư ữ
+ GĐ này tương ng v i th i đ i chiêốm h u nố l trong l ch s loài ngứ ớ ờ ạ ữ ệ ị ử ười lOMoAR cPSD| 45619127
Giai đo n siều hình – tr u tạ ừ ượng
+ Nh ng gì quan sát đữược vấễn b chi phốối b i trí tị
ở ưởng tượng c a con ngủ ười
+ Vai trò c a băềng ch ng tr nên rõ r t bu c quan ni m c a đấuề óc con ngủ ứ ở ệ ộ ệ ủ ười ph
iả thay đ i cho phù h p v i th c têốổ ợ ớ ự
+ QHXH: Khống còn c ng nhăốc, m t chiêều vì m c têu quấn s n a mà thay đ i linh ho t ứ ộ ụ ự ữ ổ
ạ nhăm m c têu kinh têốụ
+ Vai trò c a pháp lu t đủ ậ ược nấng cao
+ Lãnh đ o và qu n lý xã h i: Nhà thống thái, triêốt h cạ ả ộ ọ
+ Th i kỳ này tờ ương ng v i th i phong kiêốnứ ớ ờ
Giai đo n th c ch ng – khoa h cạự ứ ọ
+ Yêốu tốố quan sát và băềng ch ng chi phốối m nh trí tứ
ạ ưởng tượng c a con ngủ ười.
+ Tri th c khoa h c th c ch ng thốống tr s hi u biêốt c a con ngứ ọ ự ứ ị ự ể ủ ười
+ QHXH: Thiêtố l p và v n hành trên c s quan h s n xuấốt cống nghậ ậ ơ ở ệ ả i pệ
+ Lãnh đ o và qu n lý xã h i: Nhà khoa h c và nhà th c ch ng lu nạ ả ộ ọ ự ứ ậ
+ Th i đ i khoa h c cống nghi pờ ạ ọ ệ
b. Đóng góp vềề m t phặương pháp
a. Phương pháp quan sát cấền ph i s d ng phả ử ụ ương pháp quan sát các s ki n xã hự ệ ội,
thu th p băềng ch ng xh.ậ ứ
+ Quan sát băềng con măốt lý lu n khoa h c (găốn v i lý lu n, đậ ọ ớ ậ ược soi r i
b i lý thuyêốt, có m c đích; ọ ở
ụ tuấn theo quy lu t c a hi n tậ ủ ệ ượng nghiên c u)ứ Đ gi i thích các hi n tể ả ệ ượng xã h i ộ
2.2.EMILE DURKHEIM (1858-1917)
Là nhà XHH người Pháp, người đ t nêền móng xấy d ng ch nghĩa ch c năng vặ ự ủ
ứà ch nghĩa cấuố trúcủ
- Các quy tăốc c a phủ ương pháp XHH (1895) - T t ự ử (1897)
2.2.3. Nh ng đóng góp cho XHHữ lOMoAR cPSD| 45619127
Quan ni m vêề xhh và đốối tệượng nghiên c u c a nó ứ ủ
Ông coi xhh là khoa h c vêề các” s ki n xh”. ống ch ra đốối tọ ự ệ ỉ ương c a
xhh là các s ki n xh. S ki nủ ự ệ ự
ệ xh là tấtố c nh ng cái tốnề t i bên ngoài
cá nhấn nh ng có kh năng chi phả ữ ạ ư ả
ốối, điêều khi n hành vi c aể ủ cá nhấn.
Ông phấn bi t 2 lo i : S ki n Xh v t chấốt và s ki n xh phi v t chấốt. S ki n xh v t chấốt là nh ng ệ ạ ự ệ
ậ ự ệ ậ ự ệ ậ ữ quan h mà chúng ta có th quan sát đệ ể ược, đo lường được thì g i là s ki n xh v t
chấốt (cá nhấn, ọ ự ệ ậ nhóm Xh, t ch c Xh, c ng đốềng XH ...) ổ ứ ộ
S ki n xh khống th quan sát đự ệ ể
ược hay khó quan sát, ph i dùng đêốn trí tả
ưởng tượng đ hình ể dung ra thì g i là s ki n xh phi v t chấốt. (Quan ni m xh, giá tr chuọ ự ệ ậ ệ ị
ẩn m c xh, lý tự ưởng niêềm tn xh, tnh c m xh..)ả
T quan ni m nh v y vêề s ki n xh ống nêu ra 3 đ c đi m :ừ ệ ư ậ ự ệ ặ ể *
Tính khách quan: Tốền t i bên ngoài các cá nhấn. Nhiêều s ki n xh đã tốền t i trạ ự ệ ạ
ước khi các cá nhấn xuấốt hi n. Nó mang tnh khách quan . ệ *
Tính ph quát: Là cái chung cho nhiêuề ngổ
ười (Giá tr hiêốu th o là cái pị ả h
biênố đốối v i nhiêều ổ ớ người) đấu có con ngở
ười, có s XH hoá cá nhấn thì đó có s ki n xh ự ở ự ệ *
S ki n xh có s c m nh ki m soát, điêều ch nh và gấy áp l c đốối v i cá nhấn. Dù muốốn hay ko, cácự ệ ứ ạ ể ỉ ự
ớ cá nhấn vấễn ph i tuấn theo các s ki n
xh. Theo ống xhh chính là s nghiên c u các s ki n xh.ả ự ệ ự ứ ự ệ -