lOMoAR cPSD| 45619127 NHÓM 5 VAI TRÒ XÃ H I H CỘ Ọ
1. Khái ni m vai trò xã h i h cệ ộ ọ :
Xuấất x khái ni m vai trò xuấất phát t ngh thu t sấn khấấu, vai trong nh ngứ ệ
ừ ệ ậ ữ v diễnễ . Có th hi u vai trò là nh ng khuôn mấễu c a hành vi tở ể ể ữ ủ
ương ng v i ứ ớ m t v thễấ c th giônấ g nh m t k ch b n con ngộ ị ụ ể ư ộ ị ả
ười cấần nh n th c.ậ ứ
Vai trò xã h i chính là khái ni m ch toàn b nh ng nghĩa v và quyễộ ệ ỉ ộ ữ ụ nầ l i c a
con ợ ủ người gắấn liễnầ v i m t đ a v , m t v trí xã h i nào đó đáp ng s monớ ộ ị ị ộ ị
ộ ứ ự g đ i và phùợ h p các giá tr , chu n m c xã h i.ợ ị ẩ ự ộ Ví d ụ
M t bác sĩ ph i có vai trò ch a b nh, chắm sóc b nh nhấnộ ả ữ ệ ệ
Sinh viễn ph i có vai trò h c t p, rèn luy n đ o đ cả ọ ậ ệ ạ ứ
2. Phân lo i vai tròạ
- Có nhiễầu lo i vai trò: vai trò th yễuấ và vai trò ch yễấu,vai tạ ứ ủ
rò chính và vai trò ph , vai trò then chôất và vai trò không then chôtấ , vai
tụ rò c b n và vai trò ơ ả không c b n...ơ ả
- Trễn th c tễấ seễ có m t sôấ trự ộ ường h p xuấất hi n ợ ệ căng th ng vai
tròẳ và xung đ t vai trò ộ
2.1 Xung đ t vai tròộ Khái ni m:ệ
Xung đ t vai trò: là kễất qu khi cá nhấn đôấi di n v i nh ng mong đ i trái ộ ả ệ ớ ữ
ợ chiễuầ , xuấất phát t vi c h ph i nắấm gi a hai hay nhiễầu v thễấ ừ ệ ọ ả ữ ị cùng m t lúc.ộ Ví d :ụ
Ch y theo xu hạ ướng phát tri n c a xã h i và áp l c đôầng trang l a, sinh viễn ể ủ
ộ ự ứ ngoài h c t p trễn gi ng đọ ậ ả ường, h còn có nhu cấầu tm kiễấm kinh nghi
m t ọ ệ ừ các ho t đ ng ngo i khóa hay tham gia th c t p các công ty. Tuy nhiễn, lOMoAR cPSD| 45619127
do ạ ộ ạ ự ậ ở ph i đ m nh n nhiễuầ vai trò nh thễấ, v a hoàn thành bài t p trả ả
ậ ư ừ ậ ễn l p, v a ớ ừ hoàn thành công vi c riễng c a mình, đôi lúc sinh viễn r i
vào xung đ t vai trò.ệ ủ ơ ộ
2.2 Căng th ng vai tròẳ Khái ni mệ
Cắng th ng vai trò: Là trẳ
ường h p x y ra khi cá nhấn nh n thấấy nhợ ả ậ
ững trông đ i đôấi v i m t vai trò nào đó là không thích h p, b i thễấ h khó khắn khi th cợ ớ ộ ợ ở ọ ự hi n vai trò đó.ệ Ví d :ụ Khi m t ngộ
ười đ ng trứ ước 2 s l a ch n: gia đình và s nghi p, thì hự ự ọ ự ệ
ọ se ễ b ị xung đ t vai trò đễấn m t m c đ nào đó seễ
dấnễ đễấn cắng th ngộ ộ ứ ộ ẳ vai trò. - Theo R.lin ton Vai trò xã h i ộ Thuyễtấ tương tác Thuyễất ch c nắngứ Cách ng x đứ ử ược quy đ nh có ị Sắễn có tnh áp đ tặ Đ a v gánị ịĐ a v đ t đị ị ạ ược
Cá nhấn không ph i b côngả ỏ
Bắầng s nôễ l c c a mình mà đ t đự ự ủ ạ ược
S c, tễần tài mà do đứược th a hừưởng
VD: đ a v gán: cha truyễnầ con nôấi ị ị
- Theo G.H.Mead lOMoAR cPSD| 45619127 Vai trò xã h iộ Thuyễất tương tác Thuyễất ch c nắng ứ
Mang tnh rèn luy n, sáng t o ệ
ạ VD: tr em bắất chẻ ước theo ngườ ới l n
3. Đ c đi m c a vai trò xã h iặ ể ủ ộ :
- Vai trò xã h i là s kễất h p c a khuôn mấễu tác phong bễn ngoài (c ch , ộ ự ợ ủ
ử ỉ hành đ ng…) v i n i dung tnh thấần bễn trong (kiễấn th c thái đ …) c a ch ộ
ớ ộ ứ ộ ủ ủ th th c hi n vai trò ể ự ệ
- M t vai trò xã h i có th có nhiễầu m c đ bi u hi n vễầ khuôộ ộ ể ứ ộ ể ệ n mấuễ
tác phong được xã h i chấpấ nh n.ộ ậ
- N i dung c a bấất kì vai trò xã h i nào cũng luôn độ ủ ộ ược liễn h đễấn vai trò xã ệ h i khácộ
4. Phân bi t căng th ng vai trò v i xung đ t vai tròệ ẳ ớ ộ
Trước hễất muônấ hi u t i sao l i có s xung đ t vai trò ta ph i hiể ạ ạ ự ộ ả ểu vai trò là gì -
Theo quan đi m c a xã h i h c, vai trò c a cá nhấn trong xã hể ủ ộ ọ ủ
ội là các mô hình hành đ ng mà xã h i mong đ i môễi cá nhấn.ộ ộ ợ ở -
Trong xã h i, môễi cá nhấn có rấất nhiễầu v trí, v thễấ khác nhau. Ví d m t ộ ị ị ụ
ộ người có th là 1 ngể
ười cha trong gia đình nh
ng ra ngoài xã h i là 1 giám ư ộ đôấc ho c bác sĩ ặ -
Xung đ t vai trò là m t cu c xung đ t gi a các vai trò tộ ộ ộ ộ ữ ương ng v i hai hayứ
ớ nhiễầu tr ng thái ạ -
Nguyễn nhấn c a tnh tr ng này là do nh đã nói môễi cá nhấn có ủ ạ ư
rấất nhiễuầ vai trò nh ng đôi khi các vai trò nay mấu thu n v i
nhau m t cách sấu sắấcư ẩ ớ ộ lOMoAR cPSD| 45619127 -
Vd: khi b n đang làm vi c chu n b tài li u cho sễpấ đi h p mà đạ ệ ẩ ị ệ ọ
ột nhiễn có người trong gia đình g i đi n đễấn
c quan yễu cấầu b n vễầ vì con ôấm thì khi ọ ệ ơ ạ đó n y sinh
mấu thu n gi a vi c đi vễầ thì có nguy c mấất viả ẩ ữ ệ ơ ệc. -
Hướng gi i quyễất c a tnh tr ng này thả ủ ạ ường được phấn theo hai
trường h p: nễấu mấu thu n đó không cấn bắnầ g t c là có m t vai trò mợ
ẩ ứ ộ à b n không ạ th trì hoãn th c hi n thì lúc đó b n u tễn cho vi c nào
cấần thiễất h n.C ể ự ệ ạ ư ệ ơ ụ th nễuấ b n đang nhà thì u tễn vi c chắm
con, nễấu b n côể ạ ở ư ệ ạ ở ng ty seễ u ư tễn cho công vi cệ -
Cắng th ng vai trò n y sinh khi cá nhấn không hoàn thành tr ng trách, vai ẳ
ả ọ trò c a mình trong t ng v trí còn g i là không hoàn thành tr ng trách
thì ủ ừ ị ọ ọ thường dấnễ đễấn cắng th ng c chễấ là m t nguyễn nhaanh
gấy stẳ ứ ộ ress trong xã h i hi n đ iộ ệ ạ -
Vd: nễấu m t ngộ ười đ ng trứ ước hai s l a ch n m t bễn là gia đình bễn
kia ự ự ọ ộ là s nghi p h seễ b xung đ t vai trò đễấn m t m c đ nào đó seễ
dấễn đễấn ự ệ ọ ị ộ ộ ứ ộ stress - Xung đ t vai tròộ - Cắng th ng vai trò ẳ
Là s xung khắấc mấu thuấễn gi a cácự ữ Là s xung khắấc
mấu thuấnễ gi a cácự ữ
vai trò tương ng v i m t v thễấ xã ứ ớ ộ ị vai
trò tương ng v i hai v thễấ xã ứớ ị h i nhấất đ nh ộ ịh i tr lễn ộ ở
Vd: v thễấ là m t sinh viễn đang thi ị ộ
Vd kễất thúc h c phấần trễn l p khác v i ọ ớ ớ lúc đi làm thễm
Vị thế xã hội và vai trò xã hội luôn gắn bó mật thiết với nhau. Không thể nói tới vị
thế xã hội mà không nói tới vai trò xã hội và ngược lại. Nhiều vị thế sẽ dẫn đến
nhiều vai trò xã hội; vị thế xã hội càng cao thì đòi hỏi vai trò xã hội càng tích cực.
Khi vị thế xã hội thay đổi thì vai trò xã hội cũng thay đổi theo.
- Vị thế xã hội quyết định vai trò xã hội
- Vai trò xã hội tác động trở lại vị thế xã hội
->Việc thực hiện vai trò tốt hay không tốt sẽ ảnh hưởng đến vị thế bạn đang có