Đề tài thực hiện: Sự phát triển tiền tệ, vai trò và tác động của nó trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen

BỘ GIÁO DỤC VÀO ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HOA SEN ✮ ✮ ✮
BÀI THU HOẠCH THAM QUAN BẢO
TÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Đề tài thực hiện: Sự phát triển tiền tệ, vai trò và tác động
của nó trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
Nhóm thực hiện: Nhóm 2
Môn: Kinh tế chính trị Mác Lê-Nin Lớp: 2500
Giảng viên giảng dạy: Nguyễn Thị Điệp
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 4 năm 2024 LỜI CẢM ƠN 1
Nhóm tác giả xin chân thành gửi lời cảm ơn đến giảng
viên giảng dạy – cô Nguyễn Thị Điệp đã tận tình chỉ dạy
nhóm tác giả, cũng như truyền đạt các kiến thức bổ ích
trong môn Kinh tế chính trị Mác Lê-Nin. Bên cạnh đó
còn bổ sung các kiến thức ngoài môn học để giúp nhóm
chúng em có thêm hành trang để bước tiếp chặng đường sắp tới. 2
THÀNH VIÊN THAM GIA THỰC HIỆN STT HỌ VÀ TÊN MSSV 1 Lương Gia Hân 22111443 2 Võ Quỳnh Anh 22300530 3 Lê Nguyễn Bảo Trâm 22303816 4 Nguyễn Lê Thuỳ Trang 22206083 5 Lê Duy Hùng 22301250 6 Tô Thị Huyền Trân 22300342 7 Trần Sơn Nguyên 22200876 8 Lương Đức Trọng 22200324 3
Đề tài thực hiện: Sự phát triển tiền tệ,
vai trò và tác động của nó trong nền
kinh tế thị trường ở Việt Nam. I. MỞ ĐẦU
Giới thiệu về tầm quan trọng của tiền tệ trong nền
kinh tế thị trường:
Trong nền kinh tế thị trường, hàng hoá và sự trao đổi
hàng hoá là những yếu tố cơ bản và quan trọng nhất, đóng
vai trò mắt xích nhằm ổn định và vận hành cho cả hệ
thống kinh tế. Tiền tệ1ra đời như một loại hàng hóa có
tính chất trung gian, là đơn vị chung nhất để trao đổi
ngang bằng với bất kì mặt hàng nào trên thị trường, kể cả
loại hàng hoa đặc biệt là hàng hóa sức lao động. Có thể
nói rằng, nếu không có sự ra đời của tiền tệ, hàng hóa sức
lao động cũng không thể được nhà tư bản khai thác và sử
dụng một cách hiệu quả, vì sự trả công bằng chính sản
phẩm của mình làm ra là không thể cung cấp đầy đủ
những gì cần thiết cho cuộc sống của cười lao động. qua
đó không thu hút được nhân công.
Việc tìm hiểu và phân tích quá trình phát triển của tiền tệ
và tác động của nó trong nền kinh tế thị trường Việt Nam
cho ta một góc nhìn toàn cảnh về sự vận hành và lưu
thông của tiền tệ, thông qua đó nắm nắt được giá trị của 4
đồng tiền cũng như sự tương quan về tiềm lực kinh tế mà
giá trị của đồng tiền đang phản ánh. Hiểu được tiền tệ
giúp cho ta chủ động hơn khi tham gia vào nền kinh tế thị
trường, giúp ta định giá được sản phẩm, cân đối ngân
sách, trả công xứng đáng, điều đó nâng cao tính hiệu quả
của sự lưu thông tiền tệ, thúc đẩy quá trình đi lên chủ
nghĩa xã hội để đảm bảo một xã hội dân chủ, công bằng
và văn minh. Sau đây là những phân tích sâu hơn về tiền
tệ trong nền kinh tế thị trường Việt Nam. II. NỘI DUNG CHÍNH
1) Sự phát triển tiền tệ ở Việt Nam
Tiền tệ ở Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển
từ thời tiền sử đến hiện đại. Thời tiền sử sử dụng trao đổi
hàng hóa, tiền tệ có thể là các vật phẩm quý hiếm như
đồng vàng, đồng bạc, sò, hạt lúa... Giai đoạn cổ đại sử
dụng tiền bạc do các triều đại phong kiến đặt ra, như tiền
Trần, tiền Lê... Tiếp đến là giai đoạn thuộc địa và thời kỳ
chi phối của các nước lớn sử dụng các loại tiền của các
quốc gia chiếm đóng, như tiền Pháp, tiền Nhật...Giai đoạn
độc lập và phát triển kinh tế gồm sự xuất hiện của đồng
Việt Nam Đồng, sau đó đồng Xu. 5
Hiện đại là sự tích hợp vào nền kinh tế thế giới, phát triển
của Ngân hàng Nhà nước và các hệ thống ngân hàng
thương mại, việc sử dụng tiền mặt và tiền điện tử như Ví
điện tử... Mỗi giai đoạn có những đặc điểm và biến đổi
riêng, phản ánh sự phát triển của xã hội và nền kinh tế Việt Nam.
2) Những đặc điểm nổi bật của từng giai đoạn:
Mỗi giai đoạn trong lịch sử phát triển tiền tệ của Việt
Nam có những đặc điểm riêng biệt. Dưới đây là một phân
tích sơ bộ về những điểm nổi bật của từng giai đoạn: 6
Thời tiền sử họ dụng hình thức trao đổi hàng hóa như làm
tiền tệ. Tiền tệ không có tính đồng nhất và không được
quy đổi chính thống. Các vật phẩm được sử dụng làm tiền
tệ thường là những vật phẩm quý hiếm, có giá trị đối với
cộng đồng như vàng, bạc, sò, lúa... Tiếp nối chính là giai
đoạn cổ đại. Sự phát triển của các triều đại phong kiến và
việc thiết lập hệ thống tiền tệ riêng. Tiền tệ có sự đồng
nhất hơn, thường là tiền bạc, được đúc hoặc đúc thủ công.
Tiếp theo là giai đoạn thuộc địa và thời kỳ chi phối của
các nước lớn là sự chi phối của các quốc gia lớn như
Pháp, Nhật Bản, Trung Quốc trong việc quản lý tiền tệ.
Việc sử dụng tiền của các quốc gia chiếm đóng, thường là
tiền bạc. Thoát khỏi sự độ hộ của các nước giai đoạn độc 7
lập và phát triển kinh tế dần hình thành. Sự ra đời của các
đồng tiền quốc gia, như đồng Việt Nam Đồng và đồng
Xu, thể hiện sự độc lập của quốc gia. Quá trình tái cơ cấu
kinh tế và tiền tệ, điều chỉnh để phản ánh nhu cầu của nền
kinh tế mới mở. Sự tích hợp vào nền kinh tế thế giới
thông qua các hệ thống ngân hàng quốc tế và quản lý tiền
tệ. Sự phát triển của các hình thức thanh toán không dùng
tiền mặt như thẻ tín dụng, chuyển khoản điện tử, và tiền
điện tử như Bitcoin. Sự cần thiết của việc duy trì ổn định
tiền tệ trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu và biến
động thị trường tài chính.
3) Những thành tựu đạt được trong sự phát triển của tiền tệ Việt Nam.
Ổn định giá trị đồng tiền:
Trong quá trình ổn định giá trị đồng tiền, việc kiểm soát
lạm phát đóng vai trò quan trọng. Sau khủng hoảng kinh
tế năm 1997, lạm phát tại Việt Nam tăng cao, gây ảnh
hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế - xã hội. Nhận thức
được vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai nhiều
biện pháp hiệu quả như điều chỉnh chính sách tiền tệ,
kiểm soát nguồn cung tiền, và tăng cường giám sát hoạt
động ngân hàng. Nhờ các biện pháp này, lạm phát đã
được kiểm soát tốt và duy trì ở mức ổn định trong những
năm gần đây. Ví dụ, năm 1997, tỷ lệ lạm phát đã lên tới
23,2%, trong khi đó, vào năm 2023, tỷ lệ lạm phát chỉ còn 8
3,6%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 4%. Ngoài ra, việc
giữ giá trị thực của đồng tiền cũng đóng vai trò quan
trọng trong quá trình này. Nhờ vào việc kiểm soát tốt lạm
phát, giá trị thực của đồng Việt Nam đã được duy trì ổn
định. Điều này giúp người dân có thể yên tâm mua bán,
tích lũy và đầu tư mà không lo sợ mất giá trị tài sản. Ví
dụ, giá trị một đồng Việt Nam vào năm 2023 có thể mua
được nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn so với năm 1997.
Đồng thời, sự ổn định của giá trị đồng tiền cũng đã góp
phần tăng cường niềm tin của người dân đối với hệ thống
tiền tệ Việt Nam. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho
việc huy động vốn và đầu tư phát triển kinh tế
Trong việc phát triển hệ thống thanh toán, việc hiện đại
hóa và đa dạng hóa là các mục tiêu chính. Để đạt được
điều này, việc áp dụng các công nghệ tiên tiến như thanh
toán qua thẻ chip, thanh toán di động, và thanh toán QR
code là rất quan trọng. Ngoài ra, việc phát triển các hệ
thống thanh toán điện tử liên ngân hàng và thanh toán
quốc tế cũng cần được tăng cường. Đồng thời, cần nâng
cao chất lượng dịch vụ thanh toán để đảm bảo an toàn và
bảo mật cho người sử dụng.
Góp phần nâng cao vị thế quốc tế. Việc niêm yết đồng
Việt Nam trên các sàn giao dịch ngoại hối quốc tế như
Bloomberg, Reuters đã đóng góp vào việc tăng cường
tính thanh khoản của đồng tiền này, thu hút đầu tư từ 9
nước ngoài và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động
giao dịch thương mại quốc tế. Đồng thời, việc sử dụng
đồng Việt Nam trong các giao dịch thương mại quốc tế,
đặc biệt là với các nước láng giềng như Trung Quốc, Lào,
Campuchia, là minh chứng rõ ràng cho sự phát triển và
hội nhập quốc tế của nền kinh tế Việt Nam. Điều này
cũng đã góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên
trường quốc tế, mở ra cơ hội hợp tác kinh tế quốc tế và
thu hút đầu tư từ nước ngoài.
Góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế
Để thúc đẩy phát triển kinh tế, việc huy động vốn là một
phần quan trọng không thể thiếu. Ngân hàng Nhà nước
thực hiện các chính sách tiền tệ để huy động vốn từ các
nguồn trong nước và nước ngoài. Những khoản vốn huy
động này sau đó được sử dụng để cho vay đầu tư vào các
lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội.
Ngoài ra, để thúc đẩy đầu tư phát triển, Ngân hàng Nhà
nước cũng có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vay
vốn. Các tổ chức tín dụng cũng đóng vai trò tích cực
trong việc cho vay đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên như
nông nghiệp, công nghiệp, và xuất khẩu. Điều này giúp
tăng cường nguồn vốn cho các doanh nghiệp và cũng
đồng thời thúc đẩy sự phát triển toàn diện của nền kinh tế.
4) Vai trò của tiền tệ trong nền kinh tế thị trường 10
Tiền tệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế
thị trường, góp phần thúc đẩy hoạt động trao đổi, mua
bán, tích trữ, đầu tư, v.v., từ đó thúc đẩy sự phát
triển chung của nền kinh tế. Tiền tệ là đơn vị đo lường giá
trị chung của mọi hàng hóa, dịch vụ trong nền kinh
tế. Nhờ có tiền tệ, giá trị của các hàng hóa, dịch vụ khác
nhau có thể được so sánh một cách khách quan, tạo điều
kiện cho việc trao đổi, mua bán được diễn ra thuận lợi. Ví
dụ: Nhờ có tiền, ta có thể so sánh giá trị của 1kg gạo với
giá trị của 1 lít sữa, từ đó quyết định mua sắm hợp lý.
Tiền tệ được sử dụng để thanh toán cho các giao dịch mua
bán hàng hóa, dịch vụ. Nhờ có tiền tệ, người mua không
cần phải mang theo hàng hóa để trao đổi trực tiếp, mà chỉ
cần thanh toán bằng tiền. Ví dụ: Khi mua sắm tại cửa
hàng, ta thanh toán bằng tiền mặt, thẻ ATM hoặc chuyển
khoản ngân hàng. Tiền tệ giúp cho quá trình lưu thông
hàng hóa, dịch vụ diễn ra nhanh chóng, thuận lợi. Nhờ có
tiền tệ, người bán có thể nhanh chóng thu hồi vốn để tái
sản xuất, người mua có thể dễ dàng mua sắm những hàng
hóa, dịch vụ cần thiết. Tiền tệ có thể được tích trữ để sử
dụng cho các nhu cầu trong tương lai. Nhờ có tiền tệ,
người dân có thể bảo toàn giá trị tài sản của mình và sử
dụng khi cần thiết. Ví dụ: Tiết kiệm tiền trong ngân hàng,
mua vàng, ngoại tệ,... Tiền tệ được sử dụng để thanh toán
cho các giao dịch quốc tế như xuất nhập khẩu hàng hóa,
dịch vụ, chuyển kiều hối, đầu tư nước ngoài, v.v. Ví dụ:
Doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu gạo sang Hoa Kỳ và 11
được thanh toán bằng USD. Ngân hàng trung ương sử
dụng các công cụ tiền tệ để điều tiết nền kinh tế, chẳng
hạn như điều chỉnh lãi suất, tỷ giá hối đoái,... Hệ thống
tiền tệ ổn định, hiệu quả góp phần thúc đẩy đầu tư, sản
xuất, kinh doanh và tăng trưởng kinh tế.
Vai trò cụ thể của tiền tệ trong nền kinh tế thị trường, bao gồm
Tiền tệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế
thị trường, góp phần thúc đẩy sản xuất, lưu thông hàng
hóa, tăng cường tính thanh khoản, kích thích đầu tư và
tiết kiệm, đồng thời góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.
Thúc đẩy sản xuất và lưu thông hàng hoá
Tiền tệ đóng vai trò như vật trung gian trong quá trình
trao đổi hàng hóa, dịch vụ, giúp cho việc mua bán được
diễn ra thuận lợi, nhanh chóng hơn. Nhờ có tiền tệ, người
bán không cần phải mang theo hàng hóa để trao đổi trực
tiếp, mà chỉ cần thanh toán bằng tiền. Người mua cũng có
thể dễ dàng mua sắm những hàng hóa, dịch vụ cần thiết
mà không cần phải lo lắng về việc trao đổi trực tiếp bằng
hàng hóa khác. Việc trao đổi hàng hóa bằng tiền tệ giúp
tiết kiệm thời gian, chi phí và công sức, đồng thời thúc
đẩy sản xuất và lưu thông hàng hóa trong nền kinh tế. 12