Đề thi học kì 2 lớp 10 môn Ngữ văn Cánh diều năm 2023 - Đề 1

PHÒNG GD&ĐT……..
ĐỀ THI HỌC KÌ 2 NĂM 2022 - 2023
TRƯỜNG THPT …………
MÔN: NGỮ VĂN 10 SÁCH CÁNH DIỀU
Thời gian làm bài: 90 phút
Phần 1: Đọc hiểu (6 điểm)
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi: ĐẤT NƯỚC Ở TRONG TIM
Đất nước mình bé nhỏ vậy thôi em
Nhưng làm được những điều phi thường lắm
Bởi hai tiếng nhân văn được cất vào sâu thẳm
Bởi vẫn giữ vẹn nguyên hai tiếng đồng bào.
Em thấy không? Trong nỗi nhọc nhằn, vất vả, gian lao
Khi dịch bệnh hiểm nguy đang ngày càng lan rộng
Cả đất nước mình cùng đồng hành ra trận
Trên dưới một lòng chống dịch thoát nguy.
Với người láng giềng đang lúc lâm nguy
Đất nước mình không ngại ngần tiếp tế
Dù mình còn nghèo nhưng mình không thể
Nhắm mắt làm ngơ khi ai đó cơ hàn.
Với đồng bào mình ở vùng dịch nguy nan
Chính phủ đón về cách ly trong doanh trại
Bộ đội vào rừng chịu nắng dầm sương dãi
Để họ nghỉ ngơi nơi đầy đủ chiếu giường.
Với chuyến du thuyền đang "khóc" giữa đại dương
Mình mở cửa đón họ vào bến cảng
Chẳng phải bởi vì mình không lo dịch nạn
Mà chỉ là vì mình không thể thờ ơ.
Thủ tướng phát lệnh rồi, em đã nghe rõ chưa
"Trong cuộc chiến này sẽ không có một ai bị để lại"
Chẳng có điều gì làm cho mình sợ hãi
Khi trong mỗi người nhân ái được gọi tên.
Từ mái trường này em sẽ lớn lên
Sẽ khắc trong tim bóng hình đất nước
Cô sẽ nối những nhịp cầu mơ ước
Để em vẽ hình Tổ quốc ở trong tim.
Nhớ nghe em, ta chẳng phải đi tìm
Một đất nước ở đâu xa để yêu hết cả
Đảng đã cho ta trái tim hồng rạng tỏa
Vang vọng trong lòng hai tiếng gọi Việt Nam! (Chu Ngọc Thanh)
Câu 1 (1,0 điểm): Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Cho biết phương
thức biểu đạt chính của bài thơ.
Câu 2 (1,0 điểm): Bài thơ trên nói về sự kiện gì? Cảm xúc của tác giả trong bài thơ?
Câu 3 (1,0 điểm): Việc trích dẫn ý kiến của thủ tướng trong bài thơ có tác dụng gì?
Câu 4 (1,0 điểm): Nêu ý nghĩa của hai dòng thơ:
Chẳng có điều gì làm cho mình sợ hãi
Khi trong mỗi người nhân ái được gọi tên.
Câu 5 (2,0 điểm). Hãy rút ra thông điệp của bài thơ? Từ thông điệp ấy, anh/chị
thấy bản thân mình cần học tập và phát huy điều gì để làm rạng danh con người Việt Nam.
Phần 2: Viết (4 điểm)
Anh/chị hãy viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung
và hình thức nghệ thuật của một tác phẩm văn học em đã được học.
Đáp án đề thi học kì 2 Ngữ văn 10
Phần 1: Đọc hiểu Câu Đáp án Điểm
Câu - Thể thơ: tự do 1,0 1 điể
- Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm m
– Bài thơ trên nói về sự kiện:
+ Dịch cúm Covid-19 đang diễn ra và sự đoàn kết của cả nước trước đại dịch.
Câu + Tấm lòng nhân ái của đất nước ta với láng giềng và công dân 1,0 2
các nước khác trên du thuyền. điểm
+ Trách nhiệm của chính phủ Việt Nam với công dân của mình ở vùng dịch.
– Cảm xúc của tác giả trong bài thơ: yêu thương, tự hào
– Tác giả trích dẫn ý kiến của thủ tướng: “Trong cuô ̣c chiến này sẽ
không có mô ̣t ai bi ̣ để la ̣i” – Tác dụng:
Câu + Làm bài thơ trở nên sinh động, hấp dẫn, giàu tính biểu cảm, giàu 1,0 3 sức thuyết phục. điểm
+ Thể hiện tinh thần, truyền thống nhân văn cao đẹp của con
người Việt Nam: tinh thần tương thân tương ái của người Việt và
trách nhiệm cao cả, sự quan tâm lớn lao của chính phủ với công dân của mình.
Ý nghĩa của hai dòng thơ:
– Đề cao lòng nhân ái, tình yêu thương. Khẳng định “nhân ái”
chính là sức mạnh lớn nhất giúp con người vượt qua mọi nỗi sợ Câu 1,0 hãi. 4 điểm
– Khi trong mỗi con người ai cũng có lòng nhân ái thì sẽ tạo nên
một xã hội văn minh, đoàn kết; con người sẽ không còn sợ sự cô độc, lạc lõng.
– Thông điệp của bài thơ: Hãy sống yêu thương nhân ái và trách nhiệm. Câu 2,0 5
– Đưa ra những điều bản thân em cần học tập và phát huy. điểm
Gợi ý: Các em có thể tham khảo
+ Rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của bản thân.
+ Sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội.
+ Thể hiện tình yêu thương, lòng nhân ái và trách nhiệm bằng các hành động thiết thực.
+ Sống có ước mơ hoài bão, góp phần phát triển đất nước.
+ Lên án lối sống vô trách nhiệm, thờ ơ, vô cảm.
Phần 2: Viết (4 điểm) Câu Đáp án Điểm
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài
khái quát được vấn đề. 0,25 điểm
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ
thuật của một tác phẩm văn học em đã được học. 0,25 điểm
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng
tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
Dưới đây là một vài gợi ý cần hướng tới: 2,5 điểm
- Giới thiệu tên tác phẩm, tác giả, bối cảnh lịch sử (nếu cần) và
khái quát giá trị của tác phẩm.
-Nêu tóm tắt nội dung chính của tác phẩm.
- Phân tích giá trị của tác phẩm (nội dung và nghệ thuật)
- Đánh giá (nhận xét, bình luận) về thành công của tác giả trong
việc thể hiện nội dung và nghệ thuật
- Khái quát về vị trí, ý nghĩa của tác phẩm đối với sự nghiệp văn học của tác giả. 0,5
- Nêu ấn tượng và cảm xúc của anh/chị về các yếu tố đã phân tích. điểm
d. Chính tả, ngữ pháp 0,5
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. điểm e. Sáng tạo
- Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.
Ma trận đề kiểm tra học kì 2 Văn 10
Mức độ nhận thức Kĩ
Nhận Thông Vận Vận T năng Nội dung Tổng biết hiểu
dụng dụng cao
TN TL TN TL TN TL TN TL Đọc 1 Thơ tự do 0 2 0 2 0 1 0 hiểu 60
Viết bài văn nghị luận phân tích,
2 Viết đánh giá mộ 0 1* 0 1* 0 1* 0 1* 40 t tác phẩm văn học Tổng
0 25 0 35 0 30 0 10 100 Tỉ lệ % 25% 35% 30% 10% Tỉ lệ chung 60% 40%
BẢNG ĐẶC TẢ ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II
Số câu hỏi theo mức độ nhận thức Chương/ Nội dung/ TT đơn vị kiến
Mức độ đánh giá chủ đề Vận thức
Nhận Thông Vận dụng
biết hiểu dụng cao Nhận biết:
- Nhận biết được thể thơ, từ ngữ, các biện
pháp tu từ trong bài thơ.
- Nhận biết được phong cách ngôn ngữ, phương
1 Đọc hiểu Thơ tự do thức biểu đạt. 2TL 2TL 1TL - Nhận biệt được bố cục, những hình ảnh
tiểu biểu, các yếu tố tự
sự, miêu tả được sử dụng trong bài thơ. Thông hiểu:
- Hiểu và lí giải được tình cảm, cảm xúc của
nhân vật trữ tình được thể hiện qua ngôn ngữ văn bản. - Hiểu được nội dung chính của văn bản.
- Rút ra được chủ đề, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc.
- Hiểu được giá trị biểu
đạt của từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ… Vận dụng:
- Trình bày được những
cảm nhận sâu sắc và rút
ra được những bài học ứng xử cho bản thân.
- Đánh giá được nét độc
đáo của bài thơ thể hiện qua cách nhìn riêng về con người, cuộc sống; qua cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu. Nhận biết:
- Giới thiệu được đầy đủ thông tin chính về tên
Viết bài văn tác phẩm, tác giả, thể nghị luận loại,… của tác phẩm. phân tích, 2 Viết đánh giá
- Trình bày được những 1TL* một tác nội dung khái quát của phẩm văn tác phẩm văn học. học Thông hiểu:
- Triển khai vấn đề nghị luận thành những luận
điểm phù hợp. Phân tích
được những đặc sắc về nội dung, hình thức
nghệ thuật và chủ đề của tác phẩm.
- Kết hợp được lí lẽ và
dẫn chứng để tạo tính
chặt chẽ, logic của mỗi luận điểm.
- Đảm bảo cấu trúc của
một văn bản nghị luận;
đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Vận dụng: - Nêu được những bài
học rút ra từ tác phẩm.
- Thể hiện được sự đồng tình / không đồng tình
với thông điệp của tác
giả (thể hiện trong tác phẩm). Vận dụng cao: - Đánh giá được ý
nghĩa, giá trị của nội dung và hình thức tác phẩm. - Thể hiện rõ quan điểm, cá tính trong bài
viết; sáng tạo trong cách diễn đạt. Tổng 2TL 2TL 1TL 1TL Tỉ lệ (%)
25% 35% 30% 10% Tỉ lệ chung 60% 40%
PHÒNG GD&ĐT……..
ĐỀ THI HỌC KÌ 2 NĂM 2022 - 2023
TRƯỜNG THPT …………
MÔN: NGỮ VĂN 10 SÁCH CÁNH DIỀU
Thời gian làm bài: 90 phút MA TRẬN
Mức độ nhận thức Nhận Thông Vận Vận dụng Kĩ Nội dung TT biết hiểu dụng cao năng Tổng TL TN TL TN TN TL TN TL 1 Đọc Thơ tự do 0 2 0 2 0 1 0 60 hiểu 2 Viết
Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá 0 1* 0 1* 0 1* 0 1* 40 một tác phẩm thơ Tổng 0 25 0 35 0 30 0 10 100 Tỉ lệ % 25% 35% 30% 10% Tỉ lệ chung 60% 40%
BẢNG ĐẶC TẢ ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II
Số câu hỏi theo mức độ nhận Chương/ Nội dung/ thức TT đơn vị kiến
Mức độ đánh giá Vận chủ đề Nhận Thông Vận thức dụng biết hiểu dụng cao 1
Đọc hiểu Thơ tự do Nhận biết:
- Nhận biết được thể thơ, từ
ngữ, các biện pháp tu từ trong bài thơ.
- Nhận biết được phong cách ngôn ngữ, phương thức biểu đạt.
- Nhận biệt được bố cục,
những hình ảnh tiểu biểu, 2TL 2TL 1TL
các yếu tố tự sự, miêu tả
được sử dụng trong bài thơ. Thông hiểu:
- Hiểu và lí giải được tình
cảm, cảm xúc của nhân vật
trữ tình được thể hiện qua ngôn ngữ văn bản.
- Hiểu được nội dung chính của văn bản.
- Rút ra được chủ đề, thông
điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc.
- Hiểu được giá trị biểu đạt
của từ ngữ, hình ảnh, vần,
nhịp, biện pháp tu từ… Vận dụng:
- Trình bày được những
cảm nhận sâu sắc và rút ra
được những bài học ứng xử cho bản thân.
- Đánh giá được nét độc
đáo của bài thơ thể hiện qua cách nhìn riêng về con
người, cuộc sống; qua cách
sử dụng từ ngữ, hình ảnh, giọng điệu. 2 Viết Viết bài văn Nhận biết: nghị luận
- Giới thiệu được đầy đủ phân tích,
thông tin chính về tên tác
đánh giá một phẩm, tác giả, thể loại,… tác phẩm thơ của bài thơ.
- Trình bày được những nội dung khái quát của tác phẩm văn học. Thông hiểu:
- Triển khai vấn đề nghị
luận thành những luận điểm
phù hợp. Phân tích được
những đặc sắc về nội dung,
hình thức nghệ thuật và chủ đề của tác phẩm.
- Kết hợp được lí lẽ và dẫn 1TL*
chứng để tạo tính chặt chẽ,
logic của mỗi luận điểm.
- Đảm bảo cấu trúc của một
văn bản nghị luận; đảm bảo
chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. Vận dụng:
- Nêu được những bài học
rút ra từ tác phẩm thơ.
- Thể hiện được sự đồng
tình / không đồng tình với
thông điệp của tác giả (thể hiện trong tác phẩm). Vận dụng cao:
- Đánh giá được ý nghĩa,
giá trị của nội dung và hình thức tác phẩm.
- Thể hiện rõ quan điểm, cá
tính trong bài viết; sáng tạo trong cách diễn đạt. Tổng 2TL 2TL 1TL 1TL Tỉ lệ (%) 25% 35% 30% 10% Tỉ lệ chung 60% 40% ĐỀ BÀI
Phần 1: Đọc hiểu (6 điểm)
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng
Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng
Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi?
Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ
Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ
Sông của miền Nam nước Việt thân yêu"
(Nhớ con sông quê hương - Tế Hanh)
Câu 1 (1,0 điểm): Xác định thể loại và phương thức biểu đạt chính trong bài thơ.
Câu 2 (1,0 điểm): Nêu nội dung chính của đoạn trích Nhớ con sông quê hương.
Câu 3 (1,0 điểm): Chỉ ra biện pháp tu từ trong bài thơ và nêu hiệu quả biểu đạt.
Câu 4 (1,0 điểm): Anh/chị hãy nhận xét về tình cảm của tác giả đối với quê hương trong bài thơ.
Câu 5 (2,0 điểm): Nêu thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm trong bài thơ. Từ thông
điệp đó em hãy viết mô ̣t đoa ̣n văn ngắn khoảng 5-7 dòng bàn về giá trị của quê hương
đối với cuộc đời của mỗi con người?
Phần 2: Viết (4 điểm)
Anh/chị hãy viết bài văn nêu cảm nhận của mình về bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi. HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần 1: Đọc hiểu (6 điểm) Câu Đáp án Điểm
Câu - Thể loại: thơ tự do 1,0 1
- Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm điểm
Bài thơ Nhớ con sông quê hương là sự ca ngợi về vẻ đẹp của con sông quê vô Câu 1,0
cùng bình dị và chân thật trong tâm tưởng của nhà thơ – đẹp hiền hòa, êm dịu; 2 điểm
đồng thời bày tỏ tình cảm gắn bó với quê hương của ông.
Câu Các biện pháp tu từ trong đoạn thơ: 1,0 3
+ Ẩn dụ hình thức: "Nước gương trong" điểm
+ Nhân hóa: "Soi tóc những hàng tre"
+ So sánh: "Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè" - Hiệu quả:
+ Tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
+ Làm nổi bật hình ảnh một dòng sông hiền hòa, thơ mộng
+ Giúp tác giả bày tỏ tình cảm của mình một cách tự nhiên, sinh động, mượt mà.
- Trong bài thơ "Nhớ con sông quê hương", tác giả đã bộc lộ tình cảm trân trọng
và yêu tha thiết, mến thương quê hương. Qua bài thơ chúng ta cũng thấy được
những khoảng không gian kỉ niệm gần gũi luôn hiện lên vẹn nguyê trong ngần Câu 1,0
qua dòng hồi tưởng của tác giả mỗi khi nhớ về quê hương. 4 điểm
- Quê hương nuôi dưỡng tâm hồn tác giả, vun đắp cho ông những khát vọng tươi
đẹp trong cuộc đời. Quê hương luôn hiện diện trong sâu thẳm tâm hồn và trong trái tim tác giả.
- Thông điệp: Hãy luôn trân trọng, yêu quý vẻ đẹp bình dị của quê hương mình.
Vì những điều bình dị, mộc mạc ấy đã làm đẹp đời sống tâm hồn ta và giúp ta có
thể sống, cống hiến. Cần luôn trân trọng, luôn khắc ghi bóng hình quê hương dẫu Câu 2,0
ta có đi nơi đâu đi chăng nữa. 5 điểm
- HS trình bày về giá trị của quê hương đối với cuộc đời của mỗi con người.
+ Đảm bảo yêu cầu hình thức: đoạn văn.
+ Đảm bảo yêu cầu nội dung.
Document Outline

• Đáp án đề thi học kì 2 Ngữ văn 10
• Ma trận đề kiểm tra học kì 2 Văn 10