CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: - Hội đồng xét duyệt sáng kiến Phòng giáo dục Thành Phố Tam Điệp.
- Hội đồng xét duyệt sáng kiến Sở giáo dục tỉnh Ninh Bình. Tôi là: Tỷ lệ (%) Trình đóng góp Ngày độ TT Họ và tên
Nơi công tácChức vụ vào việc sinh chuyên tạo ra môn sáng kiến TH Trần Giáo viên
1 Nguyễn Thị Ngân 1983 ĐHSP100% Phú Mĩ thuật
Tôi là tác giả của sáng kiến này, tôi đề nghị hội đồng các cấp xét công nhận
sáng kiến kinh nghiệm: “Phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh qua hoạt
động vẽ tranh theo chủ đề môn Mĩ thuật lớp 5 ”.
Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật
và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Tôi xin chân thành cảm ơn! XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO
Tam Điệp, ngày 25 tháng 4 năm 2019 ĐƠN VỊ CƠ SỞ Người nộp đơn Nguyễn Thị Ngân 1 MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG I NỘI DUNG 3 ĐẶT VẤN ĐỀ 3
A. Giải pháp thường làm. 4 1. Ưu điểm. 6 2. Nhược điểm. 6
B. Giải pháp mới cải tiến. 7
Giải pháp 1: Chuẩn bị chu đáo đồ dùng dạy học. 10 1.1. Lựa chọn đồ dùng. 10
1.2. Cách sử dụng đồ dùng trong tiết học. 11
Giải pháp 2: Vận dụng linh hoạt các hình thức dạy học. 12 2.1. Học cá nhân. 12 2.2. Học theo nhóm. 13
2.3. Tạo hứng thú cho học sinh. 14
Giải pháp 3: Tổ chức hoạt động tạo hứng thú cho học sinh. 19
Giải pháp 4: Phối hợp các phương pháp tạo giờ học nhẹ nhàng hiệu quả. 20
4.1. Phương pháp trực quan. 20
4.2. Phương pháp đàm thoại. 20 4.3. Phương pháp quan sát. 21
4.4. Phương pháp thực hành luyện tập. 22
Giải pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. 22
III HIỆU QUẢ SAU KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN. 24
* Điều kiện và khả năng áp dụng. 27
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 28 1. Kết luận. 28 2. Kiến nghị. 28 PHỤ LỤC 30 2
I. Tên sáng kiến: “Phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh qua
hoạt động vẽ tranh theo chủ đề môn Mĩ thuật lớp 5 ”
- Lĩnh vực áp dụng: Dạy học Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực
theo dự án hỗ trợ giáo dục Mĩ thuật tiểu học của Bộ giáo dục và đào tạo. II. NỘI DUNG: ĐẶT VẤN ĐỀ
Mĩ thuật là một môn học có vai trò quan trọng trong chương trình giáo dục
phổ thông. Với môn học này học sinh sẽ biết cách cảm nhận cái đẹp, yêu cái đẹp,
từ đó biết cách rèn luyện đôi bàn tay, trí óc của mình để tạo ra cái đẹp qua việc
phát huy óc sáng tạo, tính độc lập của mình. Môn Mĩ thuật cùng với các môn học
khác giáo dục học sinh phát triển toàn diện về Đức- Trí- Thể- Mỹ.
Là môn học nghệ thuật nên Mĩ thuật đòi hỏi ở học sinh ý thức làm việc cá
nhân, độc lập và sáng tạo. “Mỗi học sinh sẽ là một nghệ sĩ nếu như giáo viên biết
khai thác, động viên và phát huy tính sáng tạo riêng của các em”. Nếu như chúng
ta xây dựng cho các em có ý thức học tập tốt, tạo ra không khí thoải mái khi học
thì sẽ đạt được hiệu quả tốt nhất.
Dạy đã khó, dạy mĩ thuật lại càng khó hơn. Bởi ngoài việc dạy học sinh
những kiến thức cơ bản thì thông qua cái đẹp để giáo dục tình cảm con người,
tình yêu quê hương đất nước, yêu thiên nhiên, cuộc sống, từ đó giúp học sinh tiếp
xúc, làm quen, thưởng thức cái đẹp, tạo ra cái đẹp và vận dụng nó vào cuộc sống hằng ngày.
Việc đổi mới chương trình phổ thông và thay sách giáo khoa mới là phù
hợp với xu thế thời đại, với yêu cầu mới của nền giáo dục nước ta. Vấn đề này đặt
ra yêu cầu thiết thực về đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên đổi mới cách
dạy - học sinh đổi mới cách học. Việc đổi mới cách dạy của giáo viên phải làm
sao để học sinh yêu thích môn học.
Qua thực tế nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy việc tạo hứng thú cho học
sinh trong giờ học Mĩ thuật nói chung và vẽ tranh nói riêng là rất quan trọng và
cần thiết. Học sinh tiểu học nhìn chung rất ham vẽ nhưng các em vẫn thường vẽ
theo một lối suy nghĩ chung, chưa phong phú, chưa sáng tạo, chưa có sự đặc sắc
riêng của từng em. Điều này ảnh hưởng đến việc nhận thức thẩm mĩ của các em,
khiến các em không tự tin vào khả năng thẩm mĩ vốn có của mình. 3
Các em phát triển tư duy, óc sáng tạo của mình bằng chính sự tưởng tượng
phong phú, nhớ lại những gì đã quan sát, đã được tham gia, để rồi tái tạo lại bằng
hình ảnh, đường nét, màu sắc để có được những hình ảnh về cảnh đẹp quê hương,
đất nước, cảnh sinh hoạt, lao động, vui chơi,…vẽ nên những bức tranh đẹp của
chính tâm hồn các em. Vì vậy, có hứng thú sẽ giúp cho các em đạt được những
bài vẽ có sự sáng tạo của riêng em, giúp em nói lên tình cảm của riêng mình,
không lặp lại, không sáo rỗng,…
Có hứng thú em mới ham mê thực sự và thực sự yêu thích với bức tranh-tác
phẩm của mình và bức tranh ấy mới thực sự có giá trị thẩm mĩ cao, thực sự có
hồn, có cảm xúc của người vẽ tranh.
Song thực tế việc dạy và học bộ môn Mĩ thuật còn gặp nhiều khó khăn.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng có một nguyên nhân khiến giáo viên Mĩ
thuật băn khoăn nhất là về mặt nhận thức. Rất nhiều người cho rằng Mĩ thuật là
môn học phụ, học cũng được mà không học cũng chẳng sao cho nên thường có tư
tưởng coi nhẹ. Chính tư tưởng coi nhẹ của bố mẹ ảnh hưởng nhiều đến các em học sinh.
Trước tình hình và chất lượng giảng dạy như vậy cùng với sự chỉ đạo sát
sao, đòi hỏi ngày càng cao của Sở giáo dục và Phòng giáo dục về việc nâng cao
chất lượng bộ môn, bản thân tôi đã nhận thức được một cách sâu sắc: Phải học
hỏi, tìm tòi để có được một phương pháp dạy phù hợp, đạt kết quả cao nhất.
Vậy làm thế nào chỉ trong một thời gian ngắn ở trên lớp giáo viên có thể phát huy
những tình cảm vốn có của các em, gây hứng thú cho các em niềm say mê sáng
tạo, để các em có những xúc cảm, những cảm nhận trước những điều kỳ diệu của
cuộc sống, con người quanh em? Đó cũng chính là lý do tôi chọn đề tài: “Phát
huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh qua hoạt động vẽ tranh theo chủ đề môn Mĩ thuật lớp 5 ”
A. Giải pháp thường làm:
Hiện nay trong chương trình dạy học Mỹ thuật mới các bài vẽ tranh theo chủ
đề được lồng ghép trong các hoạt động Mỹ thuật, không còn tách bạch là một
phân môn riêng như trước đây. Để tổ chức học tập cho học sinh giáo viên thường
thực hiện theo 4 hoạt động:
Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu: 4 -
Tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm -
Gợi ý cho học sinh nhớ lại những trải nghiệm, nêu hiểu biết của bản thân
liên quan tới chủ đề với các câu hỏi:
+ Kể tên những hoạt động em đã từng biết, hoặc tham gia?
+ Có những hoạt động gì ở đó? Cảnh vật, màu sắc ở đó như thế nào? Trang
phục của mọi người ... -
Yêu cầu học sinh quan sát tranh trong sách giáo khoa, hoặc bài vẽ do GV
sưu tầm đặt câu hỏi gợi mở:
+ Các bức tranh thể hiện nội dung gì trong chủ đề?
+ Hình ảnh chính, hình ảnh phụ trong tranh là gì?
+ Màu sắc, hình ảnh trong tranh gợi cho em cảm xúc gì?...
* Dựa vào câu trả lời, nhận xét của học sinh giáo viên sẽ chốt nội dung đề
tài, kiến thức nổi bật.
Hoạt động 2: Hướng dẫn cách thực hiện:
Giáo viên nêu câu hỏi gợi mở để HS thảo luận nhóm tìm hiểu các vẽ tranh theo chủ đề:
+ Nhóm em sẽ thể hiện nội dung gì?
+ Nội dung đó có các hình ảnh gì?
+ Hình ảnh nào là chính, hình ảnh nào là phụ?
+ Nhóm em sẽ thể hiện bằng hình thức nào? bằng chất liệu gì?...
Yêu cầu HS quan sát hình minh họa trong sách giáo khoa để nhận biết cách thực hiện. -
Hoạt động cá nhân: HS sẽ kí họa dáng người trực tiếp tại lớp do 1 số bạn
HS trong lớp đứng mẫu, diễn tả động tác hoặc vẽ theo trí nhớ.
Cách 1: Vẽ thêm chi tiết, vẽ màu cho nhân vật vừa kí họa.
Cách 2: Cắt rời các nhân vật ra khỏi tờ giấy để tạo kho hình ảnh. -
Hoạt động nhóm: Lựa chọn các hình ảnh trong kho hình ảnh, sắp xếp các
hình ảnh để tạo thành một bố cục hợp lí, thêm các chi tiết, hình ảnh khác
và màu sắc để là rõ nội dung chủ đề.
* Giáo viên quan sát hướng dẫn, hộ trợ thêm nếu cần.
Hoạt động 3: Hướng dẫn thực hành: Học sinh làm việc cá nhân hoặc theo
nhóm… Giáo viên quan sát hướng dẫn, hộ trợ thêm nếu cần. 5
Hoạt động 4: Tổ chức trưng bày, giới thiệu và đánh giá sản phẩm ( giáo viên
hướng dẫn học sinh trưng bày và hướng dẫn học sinh thuyết trình về sản phẩm của mình)
Qua 4 hoạt động cơ bản này cho thấy: 1.Ưu điểm:
Các chủ đề đưa ra tương đối gần gũi, sát với thực tế và học sinh có thể thể
hiện bằng nhiều cách, nhiều nguyên liệu khác nhau.
- Thông qua hoạt động vẽ tranh học sinh có cơ hội làm quen, tìm hiểu, phát
hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, con người và các hoạt động trong đời sống xã hội.
- Rèn luyện trí nhớ, khơi gợi óc tưởng tượng, sáng tạo giúp các em cảm
nhận được cái đẹp bằng đường nét, màu sắc. Hình thành khuynh hướng thẩm mĩ đúng đắn cho học sinh.
- Giúp học sinh vận dụng những hiểu biết về cái đẹp vào học tập sinh hoạt hàng ngày. 2. Nhược điểm:
Do đặc điểm tâm lí lứa tuổi học sinh tiểu học còn nhỏ, sự tập trung, tự giác
chưa cao, nhận thức của các em mới là làm quen với những kiến thức ban đầu
dẫn đến kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực hành còn lúng túng, chưa thực hiện
theo đúng các bước thực hành… Các em còn có thói quen vẽ ngay từng hình một,
vẽ hình xộc xệch, méo mó. Lắp ghép hình với nhau tạo nên bố cục mà không chú
ý đến các nhóm chính, nhóm phụ dẫn đến bài vẽ dàn trải không tập trung. Các
hình tượng thường được nhìn một cách chi tiết và cụ thể, không sinh động về
dáng và động tác, chủ yếu thể hiện ở góc độ chính diện. Phần lớn học sinh thường
bắt chước những hình vẽ có sẵn, lười suy nghĩ, vẽ giống truyện tranh… Khi trả
lời câu hỏi các em cũng lệ thuộc vào sách giáo khoa chưa liên hệ với thực tiễn, thiếu tính sáng tạo.
Vậy làm sao để học sinh hứng thú với tiết học mĩ thuật nói chung, tiết học vẽ
tranh nói riêng? Làm sao để học sinh không cảm thấy tiết học này khô khan và
nhàm chán? Làm sao để phát huy tính tích cực, khả năng sáng tạo của các em qua
các giờ vẽ tranh? Đó chính là sự chuẩn bị, nghiên cứu chu đáo của giáo viên, là
sự vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, là sự sử dụng phương tiện dạy
học một cách hợp lí và hiệu quả. Chính vì những trăn trở đó tôi mạnh dạn đưa ra 6
một số giải pháp nhằm thay đổi phương pháp, hình thức tổ chức dạy học giúp cho
giờ học vẽ tranh theo chủ đề trở nên hấp dẫn và lôi cuốn học sinh mỗi ngày.
B. Giải pháp mới cải tiến:
* Mục tiêu của hoạt động vẽ tranh là:
- Thông qua học vẽ tranh tạo điểu kiện để học sinh có cơ hội làm quen, tìm hiểu,
phát hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, con người và các hoạt động trong đời sống xã hội.
- Rèn luyện trí nhớ, khơi gợi óc tưởng tượng, sáng tạo giúp các em cảm nhận
được cái đẹp bằng đường nét, màu sắc. Hình thành khuynh hướng thẩm mĩ đúng đắn cho học sinh.
- Giúp học sinh vận dụng những hiểu biết về cái đẹp và học tập sinh hoạt hàng ngày.
Hoạt động vẽ tranh là hoạt động thực hành, thông qua hoạt động này học sinh
sẽ chủ động tích cực tham gia và thể hiện hết khả năng của bản thân. Sự hướng
dẫn của giáo viên là cần thiết nhưng cần đúng lúc đúng chỗ và mang nhiều tính
động viên khích lệ, gợi ý, nếu không sẽ làm mất hứng thú và ảnh hưởng không
tốt đến kết quả bài vẽ.
* Tính mới, nét sáng tạo của giải pháp:
Như chúng ta đã biết, lứa tuổi học sinh tiểu học ưa thích hoạt động, ham hiểu
biết, vì vậy phần lớn các em đều thích vẽ. Vậy để tránh nhàm chán cho học sinh
trong hoạt động vẽ tranh đề tài tôi mạnh dạn đưa ra 5 giải pháp sau:
Giải pháp 1: Chuẩn bị chu đáo đồ dùng dạy học.
Giải pháp 2: Vận dụng linh hoạt các hình thức dạy học
Giải pháp 3: Tổ chức hoạt động tạo hứng thú cho học sinh.
Giải pháp 4: Phối hợp tốt các phương pháp tạo giờ học nhẹ nhàng hiệu quả.
Giải pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
Tại trường Tiểu học trần Phú để hướng dẫn học sinh vẽ tranh đề tài chúng
tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn khi áp dụng. * Thuận lợi:
- Sở, phòng giáo dục và đào tạo Thành phố, BGH nhà trường luôn
quan tâm, chỉ đạo sát sao, tạo mọi điều kiện để thày trò trường Tiểu học Trần Phú
thực hiện tốt nhiệm vụ năm học. Giáo viên Mỹ thuật được tham gia đầy đủ các 7
buổi chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, chia sẻ, rút kinh nghiệm định kì theo tháng.
- Phần lớn học sinh đều thích học vẽ.
- Quan điểm giáo dục đổi mới đã tác động tới tất cả mọi người vì vậy
không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh coi trọng, đầu tư hơn cho môn
học. Mĩ thuật trở thành môn học bổ ích, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và
bổ trợ tích cực cho các môn học khác.Vì thế các em đón nhận tiết học một cách nhiệt tình và hào hứng. * Khó khăn:
- Đặc điểm tâm lí lứa tuổi học sinh tiểu học sự tập trung chưa cao, khi vẽ
tranh thường sao chép sách giáo khoa, bắt chước, nhìn hoặc vẽ theo bạn,... Khả
năng liên hệ thực tế, kĩ năng thực hành theo nhóm chưa tốt, tranh vẽ na ná nhau, thiếu tính sáng tạo.
- Một số học sinh chưa thực sự quan tâm đến bộ môn. Nhiều học sinh
không có năng khiếu nên sợ học vẽ. Trong giờ học các em chưa tập trung nên ảnh
hưởng đến chất lượng học tập.
- Trường chưa có phòng Mĩ thuật nên việc tổ chức các hoạt động học tập gặp
khó khăn. Đồ dùng: tranh, ảnh, mẫu vẽ còn thiếu, chưa đáp ứng đủ và phù hợp với nhu cầu đổi mới.
Mặt khác, sách đọc thêm, tài liệu tham khảo dành cho học sinh và giáo viên
còn thiếu, rất đắt chưa đáp ứng đúng, đủ nhu cầu học tập và nghiên cứu. Do quan
điểm của một số giáo viên và phụ huynh học sinh coi Mĩ thuật là môn học phụ
dẫn đến tình trạng giáo viên Mĩ thuật chưa chuyên tâm, tâm huyết với việc dạy…
Khảo sát chất lượng đầu năm
Ngay từ khi nhận lớp tôi đã tiến hành kiểm tra và phân định học sinh theo
kết quả khảo sát bằng một bài vẽ không vượt quá sức của các em: Vẽ tranh đề tài
tự chọn. Qua việc kiểm tra đánh giá kết quả cụ thể tôi nhận thấy khả năng của các
em được thể hiện như sau:
Kết quả khảo sát ở lớp 5A có 36 học sinh:
1- Bố cục hài hoà, màu sắc rõ đậm nhạt, có nét sáng tạo riêng: 12 học sinh 8
2- Hình được, bố cục cân đối, chưa tô màu xong: 11 học sinh
3- Hình rời rạc, chưa rõ chủ đề: 8 học sinh
4- Không định hình được bài: 5 học sinh
*Kết quả khảo sát học sinh khối 5 cuối năm học 2016 - 2017
(Khi chưa áp dụng sáng kiến) Tổng Chưa hoàn Tranh vẽ có
Vẽ rập khuôn, Hoàn thành Lớp số thành bài tại nét sáng tạo. sao chép... bài tại lớp học lớp sinh SL % SL % SL % SL % 5 A 35 12 34,3 23 65,7 20 57,1 15 42,9 5 B 37 8 21,6 29 78,4 22 59,4 15 40,6 5 C 36 10 27,8 26 72,2 25 69,4 11 30,6 5 D 38 9 23,7 29 76,3 24 63,1 14 36,9 5 E 36 11 31,2 25 68,8 20 55,6 16 44,4 5G 35 6 30,5 29 69,5 24 68,6 11 31,4 5H 33 7 21,2 26 78,8 20 60,6 13 39,4 Tổng 250 63 25,2 187 74,8 155 62 95 38
Qua kết quả khảo sát và điều tra, tôi nhận thấy có rất nhiều nguyên nhân dẫn
đến chất lượng ban đầu của học sinh trong đó nguyên nhân chính là do các em
chưa cảm thấy hứng thú trong khi vẽ. Vì vậy, tôi đã đặt ra chỉ tiêu phấn đấu như sau:
a, Đối với học sinh: Kết thúc 1 bài vẽ tranh theo chủ đề xếp loại Hoàn thành
tốt 40%, Hoàn thành 60%, Chưa hoàn thành 0 % b, Đối với giáo viên:
- Có phương pháp giảng dạy phù hợp đạt hiệu quả cao.
- Lập kế hoạch, đưa ra được các hình thức tổ chức hoạt động học tập có
chất lượng: Tốt 70%, khá 30%, trung bình 0%
Đứng trước thực trạng đó, xuất phát từ mục tiêu trên, qua quá trình giảng
dạy tôi đã mạnh dạn tìm tòi và nghiên cứu cho mình những giải pháp để học sinh
yêu thích môn mĩ thật nói chung, hoạt động vẽ tranh theo chủ đề nói riêng.
* Giải pháp khắc phục: 9
Giải pháp 1: Chuẩn bị chu đáo đồ dùng dạy học.
1.1. Lựa chọn đồ dùng
Là môn học của đường nét, hình mảng và màu sắc nên khi sử dụng đồ dùng
trực quan thì trong nó đã mang một lượng kiến thức nhất định. Có thể nói môn Mĩ
thuật trong trường tiểu học là môn học duy nhất nếu không có đồ dùng trực quan,
hình ảnh cụ thể thì không thể truyền tải kiến thức tới học sinh một cách toàn vẹn
được vì phải thông qua những hình ảnh, đối tượng cụ thể thì học sinh mới có cảm
xúc về đối tượng, mới có thể thể hiện được bài vẽ của mình. Là môn học về thẩm
mĩ chính vì vậy mà ĐDDH cũng phải mang tính thẩm mĩ nếu không sẽ phản tác
dụng trong giáo dục thẩm mĩ cho học sinh.
“Với học sinh tiểu học thì khả năng tư duy của các em là tư duy cụ thể
mang tính hình thức dựa vào đặc điểm bên ngoài. Tưởng tượng còn tản mạn, hình
ảnh tượng tượng đơn giản, hay thay đổi. Trí nhớ trực quan phát triển hơn trí nhớ
logic. Đối tượng gây cảm xúc cho học sinh tiểu học thường là sự vật hiện tượng
cụ thể nên xúc cảm, tình cảm của các em gắn liền với đặc điểm trực quan, hình
ảnh cụ thể.” (Đổi mới PPDH ở Tiểu học- Trang 15 )
Chính vì vậy, khi lựa chọn đồ dùng, tôi luôn đặt ra mục tiêu: -
Đồ dùng phải phù hợp nội dung bài, phù hợp đối tượng học sinh. - Mang tính thẩm mĩ cao. -
Có bài vẽ đẹp và chưa đẹp để học sinh tự rút ra bài học cho mình.
Ví dụ: Với chủ đề vẽ tranh phong cảnh tôi chọn 2 ảnh và 3 tranh phong cảnh
các vùng miền: cảnh miền núi, nông thôn, miền biển, thành phố, danh lam thắng
cảnh. Các tranh đều có khổ lớn, màu sắc tươi sáng, rực rỡ và phần lớn các tranh
được chọn là tranh của học sinh lớp trước. Với sự lựa chọn như vậy, khi quan sát
các em sẽ hiểu được nội dung đề tài và có sự so sánh giữa ảnh và tranh phong
cảnh để biết cách thể hiện vào bài vẽ của mình. Bên cạnh đó, các em được xem
tranh của chính các bạn của mình vẽ, các em sẽ rất thích thú, thán phục các bạn
mình và sẽ thấy tự tin hơn. Đồng thời cũng kích thích, khơi gợi tinh thần thi đua,
mong muốn của các em cũng được như bạn.
Bên cạnh những tranh đẹp, tôi cũng chọn những tranh chưa đẹp mà học
sinh hay mắc lỗi như: bố cục nhỏ, màu mờ nhạt, để các em có sự so sánh và rút kinh nghiệm cho mình. 10
Qua thực tế giảng dạy tôi nhận thấy đây là một công việc hết sức quan
trọng. Do đó, khi lựa chọn đồ dùng tôi luôn phải đưa ra những mục tiêu nhất định
như đồ dùng phải đạt được những tiêu chuẩn như thế nào cho bài dạy.
Ví dụ: Với chủ đề Trường em, tôi sử dụng những hình ảnh, video về các
hoạt động của trường mình để các em nhớ lại các hoạt động và chọn nội dung đề
tài. Các em được quan sát, nhớ lại các hoạt động, màu sắc, không khí ngày hội ở
trường, hoạt động thường ngày sẽ thấy đề tài gần gũi, quen thuộc với mình. Khi
hiểu sâu hơn về nội dung của bài học, các em sẽ dễ dàng thể hiện được và vẽ
tranh đề tài không còn là điều mơ hồ, trừu tượng với các em nữa.
Với cách lựa chọn đồ dùng cũng vậy, tôi nhận thấy học sinh rất thích thú và
hào hứng khi nhận xét tranh, trao đổi sôi nổi về nội dung mình sẽ vẽ và đây cũng
chính là động lực thúc đẩy các em làm bài tốt hơn.
1.2. Cách sử dụng đồ dùng dạy học trong tiết học
Đồ dùng dạy học có thể là những bài vẽ của học sinh nhưng nếu các em chỉ
nhìn mà không biết phân tích, nhận xét thì các em không nhận thấy ở cuộc sống
xung quanh có biết bao điều hấp dẫn và lý thú để có thể thể hiện trong bài vẽ. Vì
vậy giáo viên luôn luôn phải là người dẫn dắt các em.
Khi treo tranh lên tôi thường yêu cầu các em quan sát tranh và trả lời câu
hỏi. Khi đưa câu hỏi tôi luôn chú ý việc đặt câu hỏi phải gần gũi đối với lứa tuổi
của các em, đặc biệt các câu hỏi phải ngắn gọn, dễ hiểu, sát với mục tiêu bài dạy.
Ví dụ: Chủ đề “Cuộc sống quanh em”, khai thác nội dung: An toàn giao thông
phục vụ cho việc tuyên truyền và tham gia thi vẽ tranh an toàn giao thông.
Giáo viên cho học sinh quan sát tranh di động giống hình rối dẹt (do giáo viên
tự làm) chơi trò chơi hai bạn Mít và Bo tham gia giao thông trên đường đi học về,
nhận xét bạn nào đi đúng và bạn nào đi sai đường.
+ Bạn nào đi đúng đường? Tại sao em biết?
+ Bạn nào đi sai đường? Vì sao?
- Quan sát các bạn đi trên đường xảy ra điều gì (Giáo viên di động hình các
nhân vật) Bo đi trên vỉa hè rất an toàn còn Mít đi dưới lòng đường không để ý, xe ô tô lao tới.
+ Bạn Mít xảy ra điều gì? (giáo viên diễn tả hành động Mít bị ô tô đâm vào và ngã ra sau). 11
+ Các em học tập bạn nào ?
Hôm nay, các em có thích tham gia giao thông cùng bạn Bo và bạn Mít qua
bài Vẽ tranh An toàn giao thông không?
Đồ dùng dạy học nếu được dùng đúng lúc, đúng chỗ sẽ đạt hiệu quả cao.
Khi hướng dẫn cách vẽ, tôi thường lưu ý học sinh cách bố cục và sử dụng màu
bằng các bài vẽ để học sinh tự tìm ra kiến thức cho mình.
Ví dụ: chủ đề “Chú bộ đội của chúng em” tôi treo 4 tranh: -
Tranh 1: Bố cục hợp lý, màu mờ nhạt, chưa đẹp. -
Tranh 2: Bố cục chưa hợp lý, hình nhỏ. -
Tranh 3: Hình vẽ quá to, tham nhiều màu. -
Tranh 4: Bố cục cân đối, màu đẹp. -
Con có nhận xét gì về những bức tranh này? -
Bức nào chưa đẹp? Tại sao? -
Theo con, con sẽ sửa thế nào? -
Khi vẽ tranh cần lưu ý điều gì?
Khi học sinh trả lời xong, tôi khẳng định những câu trả lời đúng và bổ sung
thêm nếu câu trả lời chưa đầy đủ.
Qua đây tôi thấy rằng sau khi được xem, được nhận xét những bức tranh có
nội dung phù hợp với nội dung mà các em đang học và đặc biệt là các em được
chủ động lĩnh hội kiến thức thì các em cũng hứng thú hơn khi bước vào phần thực hành.
Giải pháp 2: Vận dụng linh hoạt các hình thức dạy học
Để giúp học sinh tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng và thoải mái, giáo viên
cần biết vận dụng linh hoạt các hình thức học tập. Trong quá trình giảng dạy phân
môn vẽ tranh tôi thường áp dụng 2 hình thức học tập chính, đó là: học cá nhân và học theo nhóm.
2.1. Học cá nhân
Mục tiêu của hình thức học cá nhân là học sinh tự chiếm lĩnh tri thức mới
theo sự dẫn dắt của giáo viên để luyện tập thực hành theo khả năng của cá nhân,
tự kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của mình. Hoạt động chủ yếu: 12