lOMoAR cPSD| 48541417
Gen Z và các khía cạnh tâm lí “ Thếế hệ dếễ bị tổn thương – thếế hệ lo âu?”
là thếế hệ đầầu tến hoàn toàn lớn lến với Internet và điện thoại thông minh, có
trải nghiệm rầết khác vếầ thếế giới so với thếế hệ trước. Đầy cũng là thếế hệ đầầu
tến tếếp xúc với nội dung độc được gầy ra bởi các phương tện truyếần thông và
công nghệ như quầếy rôếi, bắtế nạt trến mạng xã hội.
Chính vì vậy, thếế hệ Z trở thành đôếi tượng dếễ mắếc phải các hội chứng tầm lý
nghiếm trọng như trầầm cảm, rôếi loạn lo ầu. Họ ngày càng trở nến đơn độc vì cứ
phải gôầng gánh trến vai những trách nhiệm lớn lao và cao cả, với giầếc mộng
khẳng định vị thếế bản thần, với nôễi lo không sánh bắnầg bạn bè đônầg trang lứa.
• Thếế hệ dếễ bị tổn thương
vôến dĩ là những đứa trẻ tưởng như được sinh ra trong một thời kỳ phát
triển thuận lợi. Nhưng đi kèm theo đó là những vầnế đếầ phát sinh của
thời đại mới. Cuộc sôếng ngày càng hiện đại đônầg nghĩa với sự xuầết
hiện của áp lực liến quan đếến phương tện truyếnầ thông xã hội và công
nghệ. Ví dụ, nếuế trước đầy việc bắết nạt chỉ có thể diếễn ra trực tếpế
thì bầy giờ các bạn trẻ có thể phải đôếi mặt với điếầu này trến mạng xã
hội, với mức độ phức tạp và cắng thẳng gầếp nhiếầu lầần. Hay chỉ đơn
giản là áp lực từ bài vở, công việc, những thứ mà chúng ta đang phải nôễ
lực môễi ngày để chạy đua với tôếc độ phát triển chung của xã hội.
Cắng thẳng còn có thể gia tắng do các vầến đếầ thếế giới như biếnế đổi
khí hậu, chính trị, nhập cư và lo sợ vếầ tương lai nói chung. Từ đó,
những cắn bệnh liến quan đếến tnh thầnầ xuầết hiện ngày càng nhiếuầ
và đang có xu hướng “trẻ hóa”.
• Là một thếế hệ đầầy lo ầu
“ mở nhiếầu tab hệ thôếng khiếến máy quá tải” được cho là một cầu ẩn
dụ cho thếế hệ Gen Z bầy giờ. lOMoAR cPSD| 48541417
phải liến tục chuyển đổi giữa các màn hình: mạng xã hội, học tập, công
việc, giải trí… Và cùng lúc đó, hàng ngàn những môếi lo khác cũng đang vầy quanh tầm trí họ.
Gen Z là một thếế hệ bùng nổ trong lo ầu: 50% vầến đếầ sức khoẻ tầm lý
xảy ra ở tuổi teen (13-19 tuổi) và 75% diếnễ ra ở tuổi 24. 1/6 người trẻ
hiện tại đang bị rôếi loạn lo ầu. Thếế hệ Z là thếế hệ được đặt nhiếầu kỳ
vọng nhầtế, nhưng cũng là thếế hệ mong manh nhầết
o Áp lực thành công từ thếế hệ đi trước: Với thếế hệ 8x và 9x, áp
lực thành công còn lớn hơn do được sinh ra trong điếuầ kiện
kinh tếế tôết hơn, nhận được sự đầầu tư và chắm sóc hếtế
mực từ bôế mẹ nến lại càng “không có lý do gì để thầết bại”.
Đặc biệt, các cặp cha mẹ chầu Á thường đặt nhiếầu áp lực,
muôến con cái học giỏi, thành công, xuầết sắếc ở nhiếuầ lĩnh
vực nến từ nhỏ đã đặt áp lực lến chính con cái mình – tạo nếần
móng lo ầu cho một thếế hệ. Sinh ra trong thời đại bùng nổ
vếầ công nghệ và thông tn, gen Z không những luôn bị bội thực
bởi hàng núi thông tn mà còn bị áp lực của bạn bè xung quanh.
“Hội chứng sợ bị bỏ lỡ” (fear of missing out, hay FOMO) là một
hiện tượng thường thầếy trong giới trẻ hiện nay. Việc cập nhật
liến tục thông tn và hình ảnh vếầ cuộc sôếng của người khác
làm cho thếế hệ này có thường xuyến có cảm giác thầết vọng vếầ bản thần.
o Áp lực từ những điếầu chưa chắếc chắến: Một đặc điểm của
lứa tuổi thếế hệ Z là mọi thứ đếầu chưa ổn định, cả vếầ sự
nghiệp, tài chính hay các môếi quan hệ. Đầy là giai đoạn mà sự
thay đổi diếnễ ra thường xuyến và nhanh chóng như thay đổi
công việc, chuyển đếnế một nơi khác sôếng, tnh cảm… “Khủng
hoảng tuổi 25” (Quarter life crisis) được xem là một dạng lo ầu
điển hình khi người trẻ suy nghĩ và đôếi mặt với tương lai vô
định nhiếuầ chọn lựa, không biếết ơi chắếc rắầng lựa chọn nào seễ là tôết nhầtế. lOMoAR cPSD| 48541417
• Dù là thếế hệ dếễ bị tổn thương nhưng GenZ cởi mở để chữa lành:
Cho dù được coi là một thếế hệ mong manh yếuế đuôếi nhưng GenZ
là một thếế hệ đi đầầu vếầ việc tm hiểu và chắm sóc sức khỏe của
bản thần cũng như sức khỏe vếầ tnh thầần.
Trong cuôến tểu thuyếtế Rừng Na Uy, Haruki Murakami có viếết:
“Chuyện gì seễ xảy đếến khi con người mở lòng mình ra?” – “Họ seễ
thầếy tôết hơn”. Có leễ hiểu được điếầu đó, những người trẻ thếế hệ
Z không còn muônế bản thần phải chịu đựng hay bị kìm hãm bởi
những trở ngại tnh thầần. Họ tm đếnế những phương pháp để điếầu
trị với tầm niệm bản thần có thể trở nến tôtế hơn, cuộc sônếg thực
sự ý nghĩa hơn. Họ để ý đếnế bản thần mình hơn và tm hiểu vếầ nó
để đảm bảo mình đang ở trong tnh trạng ổn định.
• họ trưởng thành sau những áp lực
“Tích cực lến, đừng trầầm cảm nữa!” là một cầu nói đầầy sáo rônễg.
Thật vậy, vầnễ có nhiếuầ người không thể hiểu được vầnế đếầ sức khỏe
tnh thầần mà thếế hệ Z nói riếng, thếế hệ trẻ nói chung đang phải đôếi
mặt. Dù là lo ầu, trầầm cảm hay bầết kỳ vầến đếầ sức khỏe vếầ tnh
thầnầ, người bệnh luôn cầần được trầnế an rắầng họ không đơn độc
một mình trong cuộc chiếnế này. Họ cầần được nhắếc nhở rắnầg mình
seễ được đôầng hành, sẻ chia và thầuế hiểu bởi những người xung quanh lOMoAR cPSD| 48541417
Thếế hệ Z và cá Tính khác biệt khi ở trong một tập thể
• Tính vượt trội, hiếếu thắếng
Những bạn trẻ thuộc thếế hệ Z luôn cạnh tranh trong hầầu hếết các lĩnh vực của
cuộc sônếg, từ lựa chọn trường đại học tôtế, có điểm sôế vượt trội, cho đếnế tm
công việc với mức thu nhập cao.
đã quen với phong cách làm việc có tnh cạnh tranh và thích thử thách bản thần để
đôếi đầầu với người khác. Điếuầ này có thể mang lại cảm giác tếu cực cho những
thếế hệ khác khi làm việc cùng họ.
• Thích sự độc lập trong công việc
Bản chầết cạnh tranh của Gen Z góp phầần khiếnế họ muôến tự kiểm soát của,
không dựa dầmễ. Cũng chính vì vậy mà các gen khác thường xuyến cảm thầếy
Gen Z tự cao trong giao tếếp và ngại lắếng nghe những phế bình. Tuy nhiến, điếầu
này vầễn có thể được nhìn nhận theo một khía cạnh khác. Thếế hệ Z luôn chủ
động tm tòi và tếếp cận với nhiếuầ nguôần thông tn, vì vậy họ có những ý kiếến
mạnh meễ và muôến chúng được lắnếg nghe.Họ đặc biệt mong muôến tạo sự
đóng góp bình đẳng trong một tập thể, và được trao quyếần tự quản lý, dầnễ
dắết các việc làm để vững bước hơn.Song, điếầu này không có nghĩa Gen Z không
thể cùng hợp tác với những cá nhần khác.
• sự nhanh nhạy với công nghệ
Sinh ra trong thời kỳ phát triển hưng thịnh của Internet và các sản phẩm công
nghệ. Chính vì vậy, họ được xem như những “người bản địa” trong thếế giới kyễ
thuật sôế. Các đôầng nghiệp có leễ seễ không quá ngạc nhiến khi một bạn Gen Z
có thể dếễ dàng sử dụng thành thạo các loại máy móc trong vắn phòng; hay thao
tác nhanh nhạy với các phầnầ mếmầ nội bộ phức tạp chỉ qua một vài lầần hướng dầễn. lOMoAR cPSD| 48541417
họ cũng có thể vận dụng lợi thếế này cực kì hiệu quả khi muôến tm kiếếm thông
tn, những ý tưởng kinh doanh mới hoặc sáng kiếnế cải thiện công việc.
• cởi mở với đa dạng sắếc tộc
Gen Z không bị ảnh hưởng quá nhiếầu bởi sự khác biệt vếầ chủng tộc, xu
hướng tnh dục hay tôn giáo của những người xung quanh. Những bạn trẻ
thuộc thếế hệ này thường đánh giá và nhìn nhận một người phụ thuộc
vào chính con người và tnh cách, chứ không phải là từ xuầết thần của người đó.
Điếầu này tương đôếi dế ễhiểu khi Gen Z được sinh ra trong thời kỳ hội
nhập. Cùng với sự phát triển mạnh meễ của Internet, họ có nhiếầu cơ
hội được tếếp xúc và giao lưu với những nếần vắn hóa khác nhau từ rầết sớm.
Vì vậy, sự đa dạng trở thành chuẩn mực và trong thếế giới của Gen Z
không còn chôễ cho những đánh giá chủ quan vếầ đặc điểm nhận dạng của đôếi phương.