Giá trị Tư tưởng Hồ Chí Minh với Cách mạng Việt Nam giai đoạn 1941-1969 | Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Đại học Bách Khoa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61601608
Chủ đề 3: Giá trị của Tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam thời kỳ 1941 – 1969 BÀI LÀM
Chủ tịch Hồ Chí Minh ( 1890-1969) là “ Anh hùng giải phóng dân tộc
Việt Nam, Danh nhân văn hóa thế giới” ( UNESCO – 1987), là “ một
trong một trăm nhân vật ảnh hưởng nhất thế kỷ XX” ( TIME – 2005).
Người là người con ưu tú nhất của dân tộc Việt Nam. Điếu văn của BCH
TW Đảng Lao động Việt Nam – 1969 viết: “ Dân tộc ta, nhân dân ta, non
sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ Tịch, người anh hùng dân tộc vĩ đại,
và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta”.
Hồ Chủ Tịch đã để lại cho dân tộc và nhân loại một di sản đồ sộ, vô cùng
quý báu. Đó là cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh. Trong kho tàng ấy, Tư tưởng Hồ Chí Minh giữ một vị trí đặc
biệt. Cùng với Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành
“kim chỉ nam cho hành động” của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Đó là
thứ vũ khí lý luận vô cùng sắc bén, là ngọn hải đăng soi đường chỉ lối cho
dân tộc Việt Nam tiến về phía trước. Việc nghiên cứu vè Hồ Chí Minh nói
chung và giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng đã được tiến hành từ mấy
chục năm nay với sự góp mặt của đông đảo các nhà nghiên cứu trong và
ngoài nước. Trong quá trình nghiên cứu ấy, các nhà lý luận một mặt
làm rõ khái niệm, các nội dung cụ thể của Tư tưởng Hồ Chí Minh,
mặt khác còn chia sự hình thành và phát triển của Tư tưởng Hồ Chí
Minh thành những giai đoạn khác nhau. Việc phân chia như vậy để ta
hiểu sâu sắc các mốc phát triển quan trọng, nắm được nội dung tư tưởng
quan trọng của Người trong từng thời kỳ. Đó không phải sự phân chia đứt
đoạn bởi Tư tưởng Hồ Chí Minh là một quá trình phát triển liên tục, nhất
quán, có kế thừa, phát triển, loại bỏ những quan điểm không phù hợp, có
những luận điểm tư tưởng của Người được hình thành, bổ sung suốt đời.
Vì vậy, tiêu chí cơ bản để phân kỳ cụ thể chứ không phải dựa vào các
mốc thời gian hoạt động của Người.
Trên cơ sở phân tích trên, chúng ta có thể phân chia sự hình thành và
phát triển của Tư tưởng Hồ Chí Minh thành năm thời kỳ như sau:
1. Từ nhỏ đến khi ra đi tìm đường cứu nước trước tháng 6/1911
2. Thời kỳ tìm đường cứu nước, đến với chủ nghĩa Mác - Lênin,
trởthành người cộng sản ( 1911 – 1920) lOMoAR cPSD| 61601608
3. Thời kỳ tư tưởng Hồ Chí Minh hình thành cơ bản ( 1920 – 1930)
4. Thời kỳ Hồ Chí Minh gặp những khó khăn, thử thách và sự kiênđịnh
của Người về cách mạng Việt Nam ( 1930 – 1941)
5. Thời kỳ Hồ Chí Minh về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạngViệt
Nam, thời kỳ phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh ( 1941 – 1969)
Trong năm giai đoạn đó, giai đoạn 1941 – 1969 giữ một vai trò đặc biệt
quan trọng, có thể coi đây là thời kỳ tư tưởng Hồ Chí Minh và đường
lối của Đảng về cơ bản là thống nhất.
Một số sự kiện keys word:
1.Tư tưởng HCM về độc lập dân tộc:
Ngày 28-1-1941, sau 30 năm hoạt động ở nước ngoài, Nguyễn Ái Quốc trở về Tổ quốc.
Từ 10-19/5/1941, với tư cách là đại biểu Quốc tế Cộng sản, đồng chí
Nguyễn Ái Quốc triệu tập và chủ trì Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(Hồ Chủ tịch đã ở lán này trong những ngày Hội nghị Trung ương Đảng
Cộng sản Đông Dương lần thứ 8 họp (tháng 5/1941)
- Hội nghị tổ chức trong rừng Khuổi Nậm, thuộc Pác Bó - Cao Bằng. lOMoAR cPSD| 61601608
- Trực tiếp chủ trì Hội nghị, Người viết thư Kính cáo đồng bào và chỉ rõ:
“ Trong lúc này quyền lợi dân tộc giải phóng là cao hơn hết thảy.”
- Người cùng với Trung ương Đảng khẳng định : “ Trong lúc này quyền
lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt trước sự sinh tử, tồn vong của
quốc gia dân tộc. Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân
tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn dân tộc, thì
chẳng những quốc gia, dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu mà quyền
lợi của bộ phận, của giai cấp đến vạn năm cũng không đòi được.”
- Tại đây, theo đề nghị của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, Hội nghị quyết
định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt
Minh), ra báo Việt Nam độc lập, thảo Mười chính sách của Việt Minh,
trong đó mục tiêu đầu tiên là: Cờ treo độc lập, nền xây bình quyền, Hồ
Chí Minh đã đúc kết ý chí đấu tranh cho độc lập, tự do của Nhân dân
ta trong một câu nói bất hủ: “ Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn
cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập!”
- Những quan điểm và đường lối đúng đắn, sáng tạo theo tư tưởng Hồ
Chí Minh được đưa ra và thông qua trong Hội nghị này có ý nghĩa
quyết định chiều hướng phát triển của cách mạng giải phóng dân tộc
ở nước ta, dẫn đến thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
2.Cách mạng tháng Tám năm 1945
- Từ tháng 3-8/1945, Đảng ta tiếp tục đề ra nhiều chủ trương nhằm
chuyển hướng đấu tranh cách mạng, củng cố lực lượng như: thống
nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân
- Đầu tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn
TânTrào làm căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước. Tại đây, Người đã
có Thư kêu gọi khởi nghĩa, ban hành Mệnh lệnh khởi nghĩa, công bố
Lệnh khởi nghĩa (Quân lệnh số 1 của Ủy ban Khởi nghĩa)… Chủ tịch lOMoAR cPSD| 61601608
Hồ Chí Minh với quyết tâm và tấm lòng khao khát giành độc lập dân
tộc đã khẳng định: “Lúc này, thời cơ thắng lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu,
dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập"
- Cũng nhờ chọn đúng thời cơ mà sức mạnh của Nhân dân ta đượcnhân
lên gấp bội: từ 14-18/8, cuộc Tổng khởi nghĩa nổ ra giành thắng lợi ở
nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền
Nam và ở các thị xã: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam...
+ Ngày 19/8, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội.
+ Ngày 23/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Huế và Bắc Kạn, Hòa Bình, Hải
Phòng, Hà Đông, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu...
+ Ngày 25/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn - Gia Định, Kon Tum, Sóc
Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre...
+ Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách
mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền.
( Hình ảnh những ngày Tháng Tám lịch sử ở Hà Nội ) ( Ảnh: hochiminh.vn) lOMoAR cPSD| 61601608
( . . . và ở Sài Gòn) ( Ảnh: hochiminh.vn)
- Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945 (từ 13 đến 28/8/1945), dưới
sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, 25 triệu đồng bào ta,
với tinh thần "đem sức ta mà giải phóng cho ta" đã nhất tề vùng lên
giành chính quyền, tổng khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn. Cách mạng Tháng Tám thành công.
 Là thắng lợi to lớn đầu tiên của chủ nghĩa Mác và tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Giai đoạn 1945-1956: Giai đoạn vừa kháng chiến, vừa kiến quốc
thực hiện kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh.
- Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), Chủ tịch Hồ Chí
Minh thay mặt Chính phủ lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn độc
lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: “Nước Việt Nam có quyền
hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập.
Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính
mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy!” Đó là nhà nước
dân chủ nhân dân đầu 琀椀 ên ở Đông Nam Á.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cầm quyền về nhà nước của dân, do dân, vì
dân có bước phát triển mới lOMoAR cPSD| 61601608 -
- Cũng trong thời gian đó, trong các bức thư và điện văn gửi tới Liên
Hợp Quốc và Chính Phủ các nước, Người đã trịnh trọng tuyên bố rằng:
“ Nhân dân chúng tôi thành thật mong muốn hòa bình. Nhưng
nhân dân chúng tôi cũng kiên quyết chiến đấu đến cùng để bảo
vệ những quyền thiêng liêng nhất : toàn vẹn lãnh thổ cho Tổ quốc
và độc lập cho đất nước.”
- Nhân dân ta hưởng độc lập chưa được bao ngày thì thù trong giặc ngoài câu
kết với nhau. Ngày 23/9/1945, thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta,
chúng núp sau quân đội Anh gây hấn ở Nam Bộ. Ở miền Bắc, hơn 20 vạn quân
Tưởng kéo vào hòng thực hiện âm mưu 琀椀 êu diệt Đảng ta. Trước 琀nh
thế ”Ngàn cân treo sợi tóc” đó, Hồ Chí Minh đã xuất sắc chèo lái con thuyền
Cách mạng Việt Nam vượt qua mọi gian nan tới bến bờ thắng lợi. •
Về đối nội: Người chủ trương củng cố chính quyền non trẻ, đẩy lùi
giặc đói (“Hũ gạo cứu đói”, ”Ngày đồng tâm”), giặc dốt, khắc phục lOMoAR cPSD| 61601608
nạn tài chính thiếu hụt .
(Hình ảnh Lớp học bình dân học vụ ) •
Về đối ngoại: Người vận dụng sách lược khôn khéo, mềm dẻo
thêm bạn, bớt thù" dĩ bất biến, ứng vạn biến", tranh thủ thời gian để
chuẩn bị thế và lực cho kháng chiến lâu dài.
Ngày 19-12-1946 với tư thế sẵn sàng và lòng 琀椀 n sắt đá vào cuộc kháng
chiến trường kỳ, Hồ Chí Minh đã phát động cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp.
- Người ra lời kêu gọi vang dậy núi sông: “ Không! Chúng ta thà hy
sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không
chịu làm nô lệ”. - - lOMoAR cPSD| 61601608
- Từ 1947-1950, Người lên Việt Bắc cùng trung ương Đảng chỉ đạo toàn quốc kháng chiến.
Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đài quan sát mặt trận Đông Khê, Chiến dịch Biên giới, ngày
16/9/1950. Ảnh: Vũ Năng An - nhiếp ảnh riêng của Bộ Tổng Tư lệnh
- Tháng 2/1951, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã triệu tập Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, đưa Đảng ra hoạt động công khai lOMoAR cPSD| 61601608
với tên Đảng Lao động Việt Nam. Đại hội cùng thông qua Cương lĩnh và
Điều lệ mới của Đảng, đề ra chủ trương, đường lối đúng đắn, giải quyết tốt
mối quan hệ giữa dân tộc và giai cấp, nhằm động viên toàn Đảng, toàn
quân, toàn dân ta kháng chiến chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ thắng lợi hoàn toàn.
Chủ tịch Hồ Chí Minh trình bày Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II
của Đảng (tháng 02/1951). Nguồn ảnh tư liệu: Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang.
- Đường lối đúng đắn mà Đại hội toàn quốc lần thứ II của Đảng vạch ra đã dắt
dẫn nhân dân ta 琀椀 ến lên làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu( 7/5/1954).
Là thắng lợi của đường lối chiến tranh nhân dân, toàn dân đánh giặc.
Thắng lợi của tư tưởng Hồ Chí Minh vừa kháng chiến, vừa xây dựng chế độ
dân chủ nhân dân, kết hợp chặt chẽ và đúng đắn giữa hai nhiệm vụ chống
đế quốc và chống phong kiến.
4. Giai đoạn 1954-1969:Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, cách mạng giải
phóng miền Nam thống nhất đất nước.
- Sau hiệp định Giơnevo (1954), miền Bắc hoàn toàn giải phóng nhưng hai
miền đất nước vẫn bị chia cắt.
- Đứng trước yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng. Hồ Chí Minh cùng với
Trung ương Đảng đã sớm xác định kẻ thù chính của nhân dân Việt Nam, đề lOMoAR cPSD| 61601608
ra cho mỗi miền Nam, Bắc Việt Nam một nhiệm vụ chiến lược khác nhau: 
Miền Nam 琀椀 ếp tục thực hiện cách mạng dân tộc, dân chủ;
 Miền Bắc đã được hoàn toàn giải phóng, từng bước 琀椀 ến dần lên chủ nghĩa xã hội.
Lần đầu 琀椀 ên trong lịch sử, một nước thuộc địa, nửa phong kiến, dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản đã thực hiện quá độ lên chủ nghĩa xã hội
không qua chế độ tư bản.
- Năm 1965,trước sự xâm lược hết sức tàn bạo của thực dân Mỹ ( chiến lược
chiến tranh cục bộ), Hồ Chí Minh khẳng định: “Chúng có thể đưa 50 vạn
quân, 1 triệu quân hoặc nhiều hơn nữa để đẩy mạnh chiến tranh xâm lược ở
miền Nam Việt Nam. Chúng có thể dùng hàng nghìn máy bay, tăng cường
đánh phá miền Bắc. Nhưng chúng quyết không thể lay chuyển được chí khí
sắt đá, quyết tâm chống Mỹ cứu nước của nhân dân Việt Nam anh hùng.
Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà
Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân
dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự do. Đến
ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng lại đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” lOMoAR cPSD| 61601608
Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ
xâm lược. Người khẳng định: "Không có gì quý hơn độc lập tự do". Hà Nội, ngày 17-7-1966.
Bản thảo “Lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước”do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo, năm 1966. Ảnh: baotanglichsu.vn
- Trước khi qua đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân,
toàn quân ta bản Di chúc thiêng liêng. Trong Di chúc, Người đã nói lên niềm
琀椀 n tất thắng vào sự nghiệp chống Mỹ cứu nước; tổng kết sâu sắc những
bài học đấu tranh và thắng lợi của cách mạng Việt Nam; đồng thời đề ra
những phương sách lớn để xây dựng lại đất nước sau chiến tranh nhằm
thực hiện mục 琀椀 êu: “Xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống
nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự
nghiệp cách mạng thế giới” - lOMoAR cPSD| 61601608
- Bản Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 5.Tổng kết
Trong thời kỳ này, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhiều vấn đề đã 琀椀 ếp tục được
bổ sung và phát triển, hợp thành một hệ thống những quan điểm lý luận về cách mạng Việt Nam:
 Tư tưởng về xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một nước vốn là thuộc địa nửa
phong kiến quá độ lên CNXH.
 Tư tưởng về đường lối chiến tranh nhân dân “toàn dân, toàn diện,
trường kỳ, dựa vào sức mình là chính”
 Tư tưởng về xây dựng nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân
 Tư tưởng về xây dụng đảng trong điều kiện Đảng cầm quyền.
 … về đại đoàn kết dân tộc; về kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức
mạnh của thời đại,v.v..
Câu hỏi thảo luận.