Giải bài tập Hóa 12 nâng cao bài 3
Bài 1 (trang 18 sgk Hóa học 12 nâng cao): Hãy chọn khái niệm đúng:
A. Chất giặt rửa là những chất có tác dụng giống như xà phòng nhưng được tổng hợp từ dầu mỏ
B. Chất giặt rửa là những chất có tác dụng làm sạch các vết bẩn trên bề mặt vật rắn
C. Chất giặt rửa là những chất khi dùng cùng với nước thì có tác dụng làm sạch
các vết bẩn bám trên bề mặt vật rắn
D. Chất giặt rửa là những chất khi dùng cùng với nước thì có tác dụng làm sạch
các vết bẩn bám trên bề mặt vật rắn mà không gây ra phản ứng hóa học với các chất đó. Lời giải: Đáp án D
Bài 2 (trang 18 sgk Hóa 12 nâng cao): a) Hãy cho biết sự giống nhau và khác
nhau về cấu tạo giữa các “phân tử xà phòng” và các phân tử chất giặt rửa tổng hợp
b) Vì sao xà phòng có tác dụng giặt rửa Lời giải:
a) Cấu tạo của phân tử xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp đều gồm hai phần:
một đầu phân cực (ưa nước), tan tốt trong nước và một đuôi dài không phân cực
(kị nước, ưa dầu mỡ), tan tốt trong dầu mỡ là nhóm: CxHy (thường x > 15).
Sự khác nhau là ở đầu phân cực:
+ Ở phân tử xà phòng là nhóm –COONa+
+ Ở phân tử chất giặt rửa là nhóm –OSO3Na+.
b) Vì sao xà phòng có tác dụng giặt rửa
đuôi ưa dầu mỡ của xà phòng thâm nhập vào vết dầu bẩn, còn nhóm –COONa+
ưa nước lại có xu hướng kéo các vết bẩn ra phía các phân tử nước. Kết quả là
các vết bẩn được chia rất nhỏ, bị giữ chặt bởi các phân tử xà phòng, không bám
vào vật rắn nữa mà phân tán vào nước rồi bị rửa trôi đi.
Bài 3 (trang 18 sgk Hóa 12 nâng cao): a) Hãy kể ra một vài loài hoa quả hoặc
cây và cách dùng chúng để giặt rửa?
b) Nêu ưu, nhược điểm của bồ kết, xà phòng, bột giặt. Lời giải:
Loại quả và cách dùng chúng để giặt rửa
a) Bồ kết là một loại quả được nhân dân ta sử dụng từ lâu đời làm chất giặt rửa.
Thí dụ để gội đầu, người ta nước quả bồ kết, sau đó bẻ nhỏ loại quả này vào
chậu nước nóng. Phơi nắng khoảng 30 phút là có thể dùng nước bồ kết để gội
đầu rất sạch và không sợ bị rụng tóc.
b) Nêu ưu, nhược điểm của bồ kết, xà phòng, bột giặt
Mặc dù có nhiều ưu điểm như thân thiện môi trường, tác dụng giặt rửa tốt,
nhưng dùng bồ kết hạn chế là mát nhiều thời gian chuẩn bị, sử dụng chưa được
thuận tiện cho cuộc sống hiện đại
Xà phòng có ưu điểm là trong nước cứng và có thể gây dị ứng với những người mẫn cảm
Bột giặt có thể giặt rửa ngay trong nước cứng, nhưng nhược điểm chính là khó
bị phân hủy vi sinh, do đó có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.
Bài 4 (trang 18 sgk Hóa 12 nâng cao): Chọn dự đoán đúng trong hai dự đoán sau:
- Bồ kết có tác dụng giặt rửa vì trong đó có chất oxi hóa mạnh hoặc khử mạnh
- Bồ kết có tác dụng giặt rửa vì trong đó có những chất có cấu tạo kiểu “đầu
phân cực” gắn với "đuôi không phân cực" giống như "phân tử xà phòng"
Em hãy lấy nước bồ kết, nước xà phòng và nước Giaven. Nhúng vào mỗi loại
nước đó một mẩu giấy màu hoặc một cánh hoa hồng để quan sát. Sau đó cho
vào một giọt dầu ăn, lắc kĩ rồi quan sát. Kết quả thí nghiệm này sẽ giúp các em
lựa chọn dự đoán đúng Lời giải: Dự đoán thứ 2 đúng
- Cho một mẩu giấy màu hoặc một cánh hoa hồng vào nước Giaven thì xảy ra
hiện tượng tẩy màu (biến thành màu trắng), do phản ứng hóa học. Còn khi cho
một mẩu giấy màu hoặc một cánh hoa hồng vào nước xà phòng hay nước xà
phòng thì không bị mất màu
- Khi cho thêm một giọt dầu ăn vào nước bồ kết hay nước xà phòng thì giọt dầu
ăn tan ra (bị phân tán vào nước) do đầu kị nước (ưa dầu mỡ) của phân tử các
chất này bám vào. Nhưng khi cho giọt dầu ăn vào nước Giaven thì giọt dầu ăn không bị phân tán
Bài 5 (trang 18 sgk Hóa 12 nâng cao): Có ba ống nghiệm: ống A chứa 3 ml
nước cất và 3 giọt dung dịch canxi clorua bão hòa, ống B chứa 3ml nước xà
phòng, ống C chứa 3ml nước xà phòng và 3 giọt dung dịch canxi clorua bão hòa.
Cho vào mỗi ống nghiệm 5 giọt dầu ăn, lắc đều. Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra và giải thích Lời giải:
Ống nhiệm 1: phân thành hai lớp: dầu ăn ở trên và dung dịch canxi clorua ở
dưới do dầu ăn là phân tử không phân cực, không tan vào dung môi có cực (nước, CaCl2)
Ống nghiệm 2: đồng nhất do dầu ăn tan vào trong xà phòng.
Ống nghiệm 3: phân thành 2 lớp và có kết tủa xuất hiện. Nguyên nhân là do xà
phòng có kết tủa với ion Ca+ và bị mất tác dụng nên không hòa tan được vào dầu ăn
Bài 6 (trang 18 sgk Hóa 12 nâng cao): Tiến hành thí nghiệm như ở bài tập 5
nhưng thay nước xà phòng bằng nước bột giặt. Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra và giải thích. Lời giải:
Ống nghiệm 1 và ống nghiệm 2 hiện tượng giống bài 5 do tác dụng của bột giặt
giống xà phòng, nhưng nếu xà phòng tạo ra kết tủa với ion Ca+ thì bột giặt lại
không nên ở ống nghiệm 3 hiện tượng xảy ra như ở ống nghiệm 2.