Giải Chủ đề 3: Rèn luyện bản thân sách Kết nối tri thức
Hoạt động 1: Tìm hiểu biểu hiện của người có trách nhiệm
Câu 1. Thảo luận để xác định những biểu hiện của người có trách nhiệm.
Câu 2. Chia sẻ về việc thể hiện tính trách nhiệm của bản thân khi thực hiện nhiệm vụ
được giao và hỗ trợ người khác cùng tham gia thực hiện nhiệm vụ. Gợi ý đáp án:
Câu 1. Xác định những biểu hiện của người có trách nhiệm:
● Trách nhiệm trong công việc: bảo đảm hoàn thành các công việc được giao.
● Trách nhiệm trong việc hỗ trợ người khác: hướng dẫn cách làm, cho lời khuyên.
Trách nhiệm trong cuộc sống:
● Biết coi trọng thời gian.
● Biết chịu trách nhiệm trong mọi việc, hiểu được trách nhiệm phải do nỗ lực mới có được.
● Lập kế hoạch cho mọi thứ. ● Biết cách tập trung.
● Không đổ lỗi và luôn tôn trọng sự cố gắng của người khác.
● Không than thở và không viện cớ. Thừa nhận sai trái.
Câu 2. Việc thể hiện tính trách nhiệm của bản thân khi thực hiện nhiệm vụ được giao
và hỗ trợ người khác cùng tham gia thực hiện nhiệm vụ:
● Chăm lo học tập tốt, hoàn thành bài tập về nhà và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.
● Nghiêm chỉnh thực hiện các quy định của nhà trường.
● Có mục đích học tập định hướng tương lai nghề nghiệp rõ ràng.
● Giúp đỡ nhiệt tình, giảng bài cho bạn khi học và làm bài tập nhóm cùng nhau.
Hoạt động 2: Tìm hiểu những việc làm thể hiện sự tự chủ, tự trọng, ý chí vượt khó
Câu 1. Thảo luận để xác định những việc làm thể hiện sự tự chủ, tự trọng và ý chí vượt khó.
Câu 2. Thảo luận để xác định những việc làm thể hiện sự tự chủ, tự trọng và ý chí
vượt khó trong tình huống sau:
Từ ngày bố mẹ đi làm xa, hai anh em Vinh chuyển đến ở cùng ông bà. Do có tính tự
chủ từ nhỏ, Vinh đã sắp xếp thời gian, phân công công việc hợp lí giữa việc học và
giúp đỡ ông bà. Vinh cũng hứa với bố mẹ chăm sóc, bảo ban em trai học hành. Ngoài
việc học, giúp đỡ ông bà việc nhà, Vinh còn tranh thủ làm thêm những công việc phù
hợp với khả năng của bản thân. Anh họ thấy Vinh vất vả, muốn giúp đỡ nhưng Vinh
nói: "Khi nào thực sự khó khăn, em sẽ nhờ anh và các bác, các cô, các chú giúp". Tuy
vất vả nhưng kết quả học tập của anh em Vinh đều rất tốt. Vinh luôn được thầy yêu,
bạn mến và là niềm tự hào của ông bà, bố mẹ.
Câu 3. Chia sẻ về việc thực hiện sự tự chủ, tự trọng, ý chí vượt khó của bản thân. Gợi ý đáp án:
Câu 1. Những việc làm thể hiện sự tự chủ, tự trọng và ý chí vượt khó:
● Việc làm thể hiện sự tự chủ: quyết định tham gia câu lạc bộ phù hợp với sở
thích, khả năng của bản thân, không theo người khác hoặc số đông.
● Việc làm thể hiện ý chí vượt khó: vượt lên khó khăn để hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
● Việc làm thể hiện sự tự trọng: hoàn thành công việc được giao.
Câu 2. Xác định những việc làm thể hiện sự tự chủ, tự trọng và ý chí vượt khó trong tình huống:
● Vinh sắp xếp thời gian, phân công công việc hợp lí giữa việc học và giúp đỡ ông bà.
● Vinh hứa với bố mẹ chăm sóc em, bảo ban em học hành.
● Vinh giúp đỡ ông bà.
● Vinh tranh thủ làm thêm những công việc phù hợp với khả năng của bản thân.
● Khi thật sự khó khăn, Vinh mới nhờ đến sự giúp đỡ của các bác, các cô chú.
● Kết quả học tập của Vinh rất tốt.
Câu 3. HS chia sẻ về việc thực hiện sự tự chủ, tự trọng, ý chí vượt khó của bản thân.
Hoạt động 3: Tìm hiểu biểu hiện của người có tư duy phản biện
Câu 1. Thảo luận để xác định biểu hiện của người có tư duy phản biện.
Câu 2. Xác định các yêu cầu khi tư duy phản biện.
Câu 3. Chia sẻ về những biểu hiện của tư duy phản hiện mà em đã có. Gợi ý đáp án Câu 1
Xác định biểu hiện của người có tư duy phản biện:
● Luôn tự đặt nhiều câu hỏi về sự vật, hiện tượng.
● Luôn suy nghĩ từ nhiều góc độ khác nhau.
● Luôn chủ động tìm hiểu những lí lẽ và dẫn chứng khi đánh giá.
● Tiếp nhận và phân tích những thông tin, quan điểm trái chiều trước khi đánh giá.
Câu 2. Các yêu cầu khi tư duy phản biện: Suy nghĩ độc lập.
Lắng nghe các quan điểm khác nhau.
Đặt ra các câu hỏi: Như thế nào? Tại sao? Khi nào? Ở đâu? Với ai? Cái gì?
Cập nhật và sàng lọc, kiểm tra độ tin cậy của thông tin. Tư duy mở.
Lắng nghe các quan điểm khác nhau.
Câu 3. HS chia sẻ về những biểu hiện của tư duy phản hiện mà em đã có.
Hoạt động 4: Tìm hiểu về kế hoạch tài chính cá nhân
Câu 1. Thảo luận về các loại kế hoạch tài chính cá nhân.
Câu 2. Thảo luận về cách xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân của bạn Trang.
Câu 3. Chia sẻ cách xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân. Gợi ý đáp án
Câu 1. Các loại kế hoạch tài chính cá nhân:
● Kế hoạch tài chính ngắn hạn.
● Kế hoạch tài chính trung hạn.
● Kế hoạch tài chính dài hạn.
Câu 2. Cách xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân của bạn Trang:
● Thời gian thực hiện kế hoạch: 6 tháng.
● Xác định loại kế hoạch: Kế hoạch tài chính.
● Mục tiêu kế hoạch: mua 1 chiếc máy tính phục vụ học tập, giá 5 triệu đồng.
● Cách thực hiện kế hoạch:
● Làm rau mầm, nước giải khát, đồ thủ công,....để bán.
● Thu gom giấy báo cũ, vỏ chai,....để bán.
● Tiết kiệm tiền tiêu vặt trong vòng 6 tháng.
Câu 3. HS chia sẻ cách xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân.
Hoạt động 5: Thực hành thể hiện trách nhiệm, tự chủ, tự trọng, ý chí vượt khó
Câu 1. Đề xuất cách thể hiện trách nhiệm, tự chủ, tự trọng và ý chí vượt khó trong các tình huống sau:
Tình huống 1: Quân được chuyển đến học tại trường mới mà ở đó các bạn đều học giỏi môn
Tin học. Một số bạn có thái độ coi thường Quân khi thực hiện nhiệm vụ chung.
Tình huống 2: Vân được phân công làm một video clip về bảo tồn cảnh quan thiên
nhiên ở địa phương nhưng bạn chưa thành thạo kĩ thuật dựng clip.
Tình huống 3: Phương là đội trưởng đội tuyển điền kinh của trường. Gần đến ngày thi đấu,
Phương không may bị chấn thương khi luyện tập.
Tình huống 4: Ngọc và Tuấn là đôi bạn học cùng lớp. Ngọc học tốt tiếng Anh. Trong khi đó,
Tuấn lại gặp khó khăn trong việc học tiếng Anh.
Câu 2. Xác định những việc bản thân cần làm để thể hiện trách nhiệm, tự chủ, tự
trọng, ý chí vượt khó để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Gợi ý đáp án Câu 1
Đề xuất cách thể hiện trách nhiệm, tự chủ, tự trọng và ý chí vượt khó trong các tình huống:
Tình huống 1: Làm quen và giúp đỡ Quân để bạn tự tin hơn với môi trường mới.
Trong học tập, nhất là với môn Tin học, cùng bạn học tập, giải đáp những thắc mắc,
hướng dẫn và chia sẻ những kiến thức mà mình học được với bạn.
Tình huống 2: Chủ động đề xuất, hướng dẫn và dậy cho Vân kĩ thuật dựng clip và
cùng bạn thực hành kĩ thuật dựng clip.
Tình huống 3: Động viên, an ủi bạn khi bạn không may gặp phải chấn thương khi
luyện tập. Nhắc nhở bạn chú ý giữ gìn sức khỏe để sức khỏe ổn định chờ đến ngày thi đấu.
Tình huống 4: Ngọc chủ động học cùng và giúp Tuấn trong việc ôn luyện và làm bài
tập môn tiếng Anh, để giúp bạn cùng tiến bộ.
Câu 2. HS xác định những việc bản thân cần làm để thể hiện trách nhiệm, tự chủ, tự
trọng, ý chí vượt khó để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Hoạt động 6: Rèn luyện tư duy phản biện
Câu 1. Em hãy sử dụng tư duy phản biện để nhận xét, đánh giá những nhận định sau:
Đại học là con đường ngắn nhất để thành công.
Những người học giỏi bao giờ cũng là những người bạn tuyệt vời.
Câu 2. Chia sẻ những nhận xét, đánh giá của em và lắng nghe ý kiến đánh giá của các bạn. Gợi ý đáp án
Câu 1. Sử dụng tư duy phản biện để nhận xét, đánh giá những nhận định:
Đại học là con đường ngắn nhất để thành công:
Giáo dục đại học có nghĩa là “giáo dục thường được diễn ra ở các trường đại học, viện
đại học, đại học, trường cao đẳng, học viện và viện công nghệ. Giáo dục đại học nói
chung bao gồm các bậc sau trung học như cao đẳng, đại học và sau đại học và gồm cả
một số cơ sở giáo dục bậc đại học hay cao đẳng như các trường huấn luyện nghề và
trường kinh doanh có trao văn bằng, học thuật hay cấp chứng chỉ chuyên nghiệp.
Hiện nay nhiều người quan niệm rằng vào đại học là con đường tiến thân duy nhất của giới trẻ.
Nhận định này chỉ đúng ở một phần nào đó, không đúng hoàn toàn.
Đại học là con đường, là mơ ước khát vọng đẹp đẽ mà bất cứ người trẻ nào cũng
hướng đến. Đó là chân trời rộng mở, chân trời của tri thức, tự do và sự khám phá, trải
nghiệm của bản thân. Vào đại học cũng là cách thức để chúng ta khẳng định bản thân
và lập nghiệp. Chúng ta đang sống trong thời đại khoa học kĩ thuật, với sự phát triển
như vũ bão của công nghệ. Nền kinh tế tri thức làm chủ đạo, bởi vậy nếu con người
không ngừng học tập sẽ trở nên thụt lùi, lạc hậu và không bắt kịp với xu thế chung của
thời đại. Bên cạnh đó, nền kinh tế ngày càng có sự phân loại và chuyên môn hóa cao,
nếu chúng ta chỉ có kiến thức của cấp bậc phổ thông không thôi sẽ là chưa đủ, mà cần
phải có kiến thức chuyên sâu của bậc đại học để tham gia vào quá trình lao động sản
xuất. Hơn nữa, tuổi trẻ là tuổi để dễ dàng tiếp thu các tri thức mới, tiến bộ của nhân
loại, lại cộng thêm với sự truyền đạt của những người thầy hàng đầu sẽ giúp các bạn
trẻ tiếp cận tri thức một cách dễ dàng hơn. Và cuối cùng, cuộc đời con người là cả một
quá trình học hỏi không ngừng, đúng như Lênin đã từng nói: “Học, học nữa, học mãi”.
Sau khi học phổ thông chúng ta tiếp tục học đại học sẽ tạo nên mạch liên tục cho việc tiếp thu tri thức.
Vào đại học cũng là con đường ngắn nhất để các bạn có nền tảng vững chắc, được
theo đuổi một công việc mình mơ ước, đáp ứng nhu cầu sống của bản thân. Bởi vậy,
mỗi chúng ta khi bước chân vào cánh cổng đại học cần phải chuyên cần, tập trung
năng lực để tiếp thu tri thức. Không nên ham chơi, mải mê, lãng phí thời gian, tuổi trẻ.
Nhưng bên cạnh đó, chúng ta cũng cần thấy rõ rằng: Đại học không phải là con đường
tiến thân duy nhất đối với mỗi người. Tùy vào hoàn cảnh, năng lực của mỗi cá nhân
mà chúng ta có những cách lập thân và lập nghiệp khác nhau. Nếu điều kiện gia đình
bạn không cho phép học đại học, hãy trở thành một người thợ lành nghề, làm việc thật
cần cù, chăm chỉ, khi ấy bạn sẽ trở thành người thành công. Trong cuộc sống của
chúng ta có không ít người không vào đại học nhưng vẫn trở thành tấm gương thành
công để mọi người noi gương học tập. Có thể kể đến như Michael Dell, nhà sáng lập
của tập đoàn Dell. Ông bỏ học đại học năm 19 tuổi và với số vốn ít ỏi ông đã mở công
ty, phát triển công ty nhỏ bé của mình thành một tập đoàn hùng mạnh như hiện nay.
Hay Henry Ford, ông chưa tốt nghiệp trung học, nhưng ông đã sáng lập nên một trong
những tập đoàn sản xuất ô tô lớn nhất thế giới Ford.
Quả thực vào đại học là con đường nhanh nhất, ngắn nhất để chúng ta đi đến cái đích
của sự thành công. Nhưng chúng ta cũng cần hiểu rằng vào đại học không phải là con
đường duy nhất. Chúng ta sẽ có rất nhiều con đường khác nhau, có thể xa hơn, vòng
vèo, vất vả hơn nhưng nếu có ý chí và nghị lực, nhất định ai cũng sẽ vươn đến cái đích
của sự thành công. Vào đại học chỉ là một bước đệm còn quan trọng nhất vẫn là ở bản
thân, ở ý chí, nghị lực của mỗi con người.
Những người học giỏi bao giờ cũng là những người bạn tuyệt vời: Một trong những
kiểu bạn bè mà chúng ta nên kết bạn đó là những người bạn học giỏi. Những người
bạn học giỏi sẽ động viên và khích lệ chúng ta cố gắng hơn mỗi ngày. Bạn ấy sẽ là
tấm gương để bạn học tập và cũng là người giúp đỡ chúng ta trong học tập. Làm bạn
với người bạn ấy, chúng ta sẽ không bao giờ ngừng học tập chăm chỉ.
Câu 2. HS chia sẻ những nhận xét, đánh giá của em và lắng nghe ý kiến đánh giá của các bạn.