Giải KHTN Lớp 6 Bài 38: Đa dạng sinh học | Kết nối tri thức

Giải KHTN Lớp 6 Bài 38: Đa dạng sinh học Phần mở đầu
❓Sự tồn tại của bất cứ loài sinh vật nào cũng đóng một vai trò nhất định trong
tự nhiên và góp phần tạo nên đa dạng sinh học. Đa dạng sinh học có vai trò
quan trọng như thế nào và tại sao phải bảo vệ đa dạng sinh học? Trả lời:
- Vai trò của đa dạng sinh học:
● Trong tự nhiên, đa dạng sinh học góp phần bảo vệ đất, bảo vệ nguồn
nước, chắn sóng, chắn gió, điều hòa khí hậu, duy trì sự ổn định của hệ sinh thái.
● Trong thực tiễn, đa dạng sinh học cung cấp các sản phẩm sinh học cho
con người như: lương thực, thực phẩm, dược liệu,…
→ Đa dạng sinh học là nguồn tài nguyên quý giá đối với tự nhiên và con người.
Vì vậy, chúng ta cần bảo vệ đa dạng sinh học.
- Phải bảo vệ đa dạng sinh học vì: Đa dạng sinh học có nhiều vai trò quan trọng
đối với đời sống của con người và các sinh vật khác. Bảo vệ đa dạng sinh học
chính là bảo vệ cuộc sống của con người và các sinh vật khác.
I. Đa dạng sinh học là gì?
❓Quan sát hình 38.1 và 38.2, hãy lấy ví dụ về đa dạng loài ở thực vật, động vật. 1 Trả lời:
Ví dụ về đa dạng loài ở thực vật, động vật:
- Đa dạng loài ở thực vật: Ở trong rừng mưa nhiệt đới, có rất nhiều loài thực vật
như rêu, dương xỉ, phong lan, các cây bụi thấp, các cây dây leo, các cây gỗ lớn,…
- Đa dạng loài ở động vật:
● Động vật trên cạn: bọ ngựa, cú mèo, hổ, hươu, rắn, chồn, khỉ, sâu, địa y, giun,…
● Động vật dưới nước: san hô, cá thu, cá voi, cá mập, sứa, bạch tuộc, tôm hùm,…
II. Vai trò của đa dạng sinh học
❓Quan sát hình 38.3 và cho biết điều gì sẽ xảy ra nếu loài sau trong hình bị
giảm số lượng hoặc biến mất. 1. Cú mèo 2. Thực vật 2 Trả lời:
Điều xảy ra nếu một loài động vật bị giảm số lượng hoặc biến mất là:
1. Cú mèo: Số lượng cú mèo giảm hoặc biến mất mà chuột là thức ăn của cú
mèo → Số lượng chuột sẽ tăng → Các loài sử dụng chuột làm thức ăn như mèo
rừng sẽ có số lượng tăng lên, các loài là thức ăn của chuột như thực vật sẽ có số
lượng giảm → Chuỗi thức ăn sẽ mất cân bằng và có thể bị biến đổi.
2. Thực vật: Thực vật là sinh vật khởi đầu của chuỗi thức ăn nên khi thực vật bị
giảm sút hoặc biến mất thì tất cả các loài đều bị ảnh hưởng → Chuỗi thức ăn sẽ không thể tồn tại.
❓Kể tên các loại thực phẩm và đồ dùng của con người có nguồn gốc từ động vật và thực vật. Trả lời: - Thực phẩm:
● Thức ăn (thịt, cá, trứng, sữa…)
● Lương thực (lúa, ngô, khoai, sắn,…)
● Các chế phẩm từ sữa (pho mát, sữa chua,….)
● Các loại rau củ quả 3 - Đồ dùng:
● Quần áo (lông cừu, lông dê…)
● Giày, túi xách (da cá sấu, da rắn, da bò,…)
● Bàn, ghế (cây gỗ như lim, đàn hương, trắc,…) ● Giấy
III. Nguyên nhân gây suy giảm đa dạng sinh học và hậu quả 1. Nguyên nhân
❓Quan sát hình 38.7 và nêu các nguyên nhân gây suy giảm đa dạng sinh học. Trả lời:
Những hoạt động làm suy giảm đa dạng sinh học:
● Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật quá mức.
● Săn bắt động vật hoang dã → Gây suy giảm các loài động vật hoang dã,
ảnh hưởng đến các lưới thức ăn. 4
● Các hoạt động khai thác rừng quá mức → Mất rừng khiến các loài động
vật không có thức ăn, nơi sinh sống nên số lượng các loài động vật cũng sẽ suy giảm.
● Các thiên tai như cháy rừng, núi lửa,…
❓Kể thêm các hoạt động khác của con người có thể gây suy giảm đa dạng sinh học. Trả lời:
Một số hoạt động khác của con người gây ra suy giảm đa dạng sinh học: ● Đốt rừng làm rẫy.
● Xây dựng đập thủy điện ảnh hưởng đến môi trường sống tự nhiên của các loài.
● Chuyển đổi các phương thức sử dụng đất: mở rộng các khu công nghiệp, các khu đô thị,… 2. Hậu quả
❓Quan sát hình 38.8 và thực hiện các yêu cầu sau:
1. Nêu sự suy giảm đa dạng sinh học do phá rừng. Phân tích những tác hại do
suy giảm đa dạng sinh học từ việc phá rừng có thể gây ra.
2. Nêu thêm những tác hại khác của suy giảm đa dạng sinh học, từ đó cho biết
vì sao cần phải bảo vệ đa dạng sinh học. 5 Trả lời:
1. Phá rừng dẫn đến những hậu quả nặng nề đối với đa dạng sinh học:
● Giảm đa dạng thực vật: Số lượng thực vật giảm.
● Giảm đa dạng động vật: Mất đi thực vật, động vật không còn nguồn thức
ăn, nơi ở dẫn đến sự tồn tại của các loài động vật cũng sẽ bị đe dọa.
● Các thiên tai lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất,… xảy ra thường xuyên và nghiêm
trọng hơn, gây đe dọa đến sự sống của tất cả các loài: Mất đi thực vật,
nước mưa rơi xuống không được tán cây cản bớt làm nước chảy mạnh tạo
thành lũ lụt; không có rễ cây bám giữ đất nên đất cũng dễ bị rửa trôi gây sạt lở đất.
→ Phá rừng làm giảm sự đa dạng sinh học của cả động thực vật và ảnh hưởng
trực tiếp đến đời sống của con người.
2. Những tác hại khác của suy giảm đa dạng sinh học:
● Mất cân bằng sinh thái, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của con
người, đe dọa sự phát triển bền vững của sự sống Trái Đất.
● Ảnh hưởng đến an ninh lương thực, con người phải đối mặt với nguy cơ đói nghèo. 6
● Suy giảm nguồn gen và đặc biệt là biến đổi khí hậu dẫn đến hàng loạt các
thảm họa thiên nhiên đe dọa cuộc sống của con người.
Phải bảo vệ đa dạng sinh học vì: Đa dạng sinh học có nhiều vai trò quan trọng
đối với đời sống của con người và các sinh vật khác. Bảo vệ đa dạng sinh học
chính là bảo vệ cuộc sống của con người và các sinh vật khác.
IV. Bảo vệ đa dạng sinh học
Quan sát hình 38.9, nêu các biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học và tác dụng
của mỗi biện pháp đó. Kể thêm các biện pháp khác. Trả lời:
- Tên các biện pháp và tác dụng:
• Trồng rừng: phủ xanh đồi trọc, cung cấp chỗ ở cho các loài động vật
• Xây dựng hệ thống các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên: bảo vệ,
cung cấp môi trường sống tự nhiên cho các loài sinh vật
• Nghiêm cấm khai thác, mua bán, tiêu thụ sản phẩm từ các loài động, thực
vật quý hiếm: giảm săn bắt, khai thác các động, thực vật quý hiếm
- Tên một số biện pháp khác:
• Không lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật
• Tuyên truyền các hậu quả của suy giảm đa dạng sinh học 7
• Vận động mọi người cùng tham gia bảo vệ đa dạng sinh học
Thực hành tuyên truyền và thực hiện các Luật Bảo vệ môi trường, Luật Đa
dạng sinh học, Luật Bảo vệ và Phát triển rừng Trả lời:
Luật Đa dạng Sinh học (2008)
Luật bắt đầu có hiệu lực từ 01/7/2009. Luật đa dạng sinh học của Quốc hội khóa
XII, kỳ thứ tư số 20/2008/QH12 qua ngày 13 tháng 11 năm 2008. Luật dành
riêng một Chương IV với 18 điều quy định về bảo tồn và phát triển bền vững
các loài sinh vật. Theo đó, các loài động vật hoang dã sẽ được xem xét đưa vào
Danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ nhằm bảo vệ những vật
nuôi đặc hữu hoặc có giá trị đang bị đe dọa tuyệt chủng, quy định loài hoang dã
bị cấm khai thác và loài hoang dã được khai thác có điều kiện trong tự nhiên.
Luật cũng quy định về khu bảo tồn, phân cấp khu bảo tồn và những hành vi bị cấm trong khu bảo tồn.
Luật Bảo vệ và Phát triển Rừng (2004)
Luật bắt đầu có hiệu lực từ 01/04/2005. Theo đó, những hành vi săn, bắn, bắt,
bẫy, nuôi nhốt, giết mổ động vật rừng trái phép bị nghiêm cấm. Đồng thời Luật
cũng quy định việc khai thác, động vật rừng phải được phép của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền và tuân theo các quy định của pháp luật về bảo tồn động
vật hoang dã. Việc Kinh doanh, vận chuyển, xuất khẩu, nhập khẩu, tạm nhập tái
xuất, tạm xuất tái nhập, quá cảnh thực vật rừng, động vật rừng phải tuân theo
quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập. 8 Em có thể?
Câu 1: Thực hiện những hành động thiết thực góp phần bảo vệ đa dạng sinh học Trả lời:
Những hành động thiết thực góp phần bảo vệ đa dạng sinh học:
• Tham gia trồng cây gây rừng.
• Tuyên truyền, nâng cao ý thức của mọi người về việc bảo vệ rừng.
• Tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường: vệ sinh khu vực sống, không vứt rác bừa bãi,…
• Tích cực tố giác với cơ quan chức năng các hành vi khai thác và săn bắn
động thực vật hoang dã trái phép.
Câu 2: Tuyên truyền cho mọi người biết được sự cần thiết phải bảo vệ đa dạng
sinh học và các biện pháp thực hiện Trả lời:
- Sự cần thiết của việc bảo vệ đa dạng sinh học:
• Trong tự nhiên, đa dạng sinh học góp phần bảo vệ đất, bảo vệ nguồn
nước, chắn sóng, chắn gió, điều hòa khí hậu, duy trì sự ổn định của hệ sinh thái.
• Trong thực tiễn, đa dạng sinh học cung cấp các sản phẩm sinh học cho
con người như: lương thực, thực phẩm, dược liệu,…
→ Đa dạng sinh học là nguồn tài nguyên quý giá đối với tự nhiên và con người.
Vì vậy, chúng ta cần bảo vệ đa dạng sinh học.
- Các biện pháp thực hiện bảo vệ đa dạng sinh học: 9
• Bảo vệ môi trường sống cho các loài động vật hoang dã.
• Bảo tồn động vật hoang dã. • Trồng cây gây rừng. • Xử lí rác thải.
• Nhân giống các loài cây quý hiếm.
• Ngoài ra, còn có rất nhiều biện pháp góp phần bảo vệ đa dạng sinh học
như: xây dựng các khu bảo tồn sinh vật, xây dựng các chế tài xử lí
nghiêm các hành vi phá rừng và săn bắn động vật trái phép, tuyên truyền
giáo dục rộng rãi trong nhân dân để mọi người tham gia bảo vệ môi trường,… 10