Giải Kinh tế và Pháp luật 10 Bài 6: Thuế KNTT
Mở đầu trang 33 SGK KTPL 10 KNTT
Em cùng các bạn tham gia trò chơi “Tiếp sức”: Kể tên các loại thuế có ở Việt Nam.
Trong cùng một thời gian, đội nào kể được nhiều hơn sẽ chiến thắng. Lời giải
Các loại thuế có ở Việt Nam là: - Thuế giá trị gia tăng
- Thuế tiêu thụ đặc biệt - Thuế nhập khẩu
- Thuế thu nhập doanh nghiệp - Thuế thu nhập cá nhân - Thuế tài nguyên
- Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp...
1. Thuế và vai trò của thuế
Câu hỏi trang 33 SGK KTPL 10 KNTT: Em hãy đọc trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
Ông X đã bán một căn nhà và phải nộp thuế 2% từ việc chuyển nhượng bất động
sản đó theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân.
1. Vì sao ông X phải nộp thuế?
2. Ông X nộp thuế cho ai? Lời giải
1. Vì thuế là khoản thu bắt buộc của nhà nước, mà ông X là chủ thể kinh tế có nghĩa
vụ phải nộp vào ngân sách nhà nước vì ông X đã có đủ điều kiện nhất định.
2. Ông X phải nộp thuế cho nhà nước, ra các cơ quan có thẩm quyền để nộp.
Câu hỏi trang 35 SGK KTPL 10 KNTT: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp và
quan sát sơ đồ sau để trả lời câu hỏi:
Theo em, vì sao Nhà nước phải thu thuế? Lời giải
- Thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước.
- Thuế là công cụ quan trọng để nhà nước điều tiết thị trường. Qua thuế, nhà nước
hướng dẫn tiêu dùng theo hướng tích cực, bảo vệ thị trường trong nước.
- Thuế góp phần điều tiết thu nhập, thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo cân bằng lợi ích trong xã hội
2. Một số loại thuế phổ biến
Câu hỏi trang 36 SGK KTPL 10 KNTT: Em hãy đọc trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
Theo em, ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp X còn phải nộp loại thuế
nào khác? Chia sẻ hiểu biết của em về những loại thuế đó. Lời giải
Ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp X còn phải nộp:
+ Thuế trực thu: loại thuế điều tiết trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của người nộp
thuế: Thuế thu nhập cá nhân.
+ Thuế gián thu là thuế điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hoá, dịch vụ: - Thuế giá trị gia tăng - Thuế nhập khẩu
- Thuế tiêu thụ đặc biệt
- Thuế bảo vệ môi trường - Thuế tài nguyên
- Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.
3. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân trong việc
thực hiện pháp luật thuế
Câu hỏi trang 37 SGK KTPL 10 KNTT: Em hãy đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:
1. Vì sao nộp thuế là quyền lợi và nghĩa vụ của công dân?
2. Hãy nêu ví dụ về một số quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế. Lời giải
1. Công dân có quyền lợi và nghĩa vụ phải nộp thuế vì đấy là nghĩa vụ của công dân
khi tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội. Các khoản thu từ thuế vào ngân
sách là để phục vụ lợi ích của công dân. Công dân nộp thuế để được hưởng lợi ích
từ ngân sách nhà nước.
2. Ví dụ về một số quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế.
- Được hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế; cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện
nghĩa vụ, quyền lợi về thuế.
- Hưởng các ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế; được
biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền thuế không được hoàn và căn cứ pháp lí
đối với số tiền không được hoàn.
- Yêu cầu cơ quan quản lý thuế giải thích về việc tính thuế, ấn định thuế; yêu cầu cơ
quan, tổ chức giám định số lượng, chất lượng, chủng loại hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.
- Được giữ bí mật thông tin theo quy định của pháp luật.
- Nộp tiền thuế đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm.
- Chấp hành chế độ kế toán, thống kê và quản lý, sử dụng hoá đơn, chứng từ theo
quy định của pháp luật.
Luyện tập và vận dụng SGK KTPL 10 KNTT
Luyện tập 1 trang 37 SGK KTPL 10 KNTT: Em đồng tình hay không đồng tình
với ý kiến nào sau đây? Vì sao? Lời giải
a. Đồng tình: vì đó là quyền và nghĩa vụ của các cá nhân tổ chức chịu thuế.
b. Đồng tình: vì theo quy định của Luật (thuế TNCN) hiện hành, cá nhân được trừ
các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trừ đi mức giảm
trừ gia cảnh, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, các khoản phụ cấp, trợ cấp
được trừ (nếu có)… số còn lại mới là thu nhập làm căn cứ tính thuế TNCN.
c. Đồng tình: Căn cứ công thức tính thuế trên, lợi nhuận doanh nghiệp lỗ hay lãi
theo số liệu kế toán chưa phản ánh được doanh nghiệp có phải nộp thuế thu nhập
doanh nghiệp hay không. Doanh nghiệp phải căn cứ vào thu nhập tính thuế để xác định.
d. Đồng tình. Vì theo Điều 2 Luật Thuế giá trị gia tăng, thuế giá trị gia tăng (VAT)
là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ
sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.
e. Đồng tình: Nhà nước điều tiết thu nhập của người tiêu dùng vào ngân sách một
cách công bằng hợp lý: ai tiêu dùng nhiều các hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ
đặc biệt thì nộp thuế nhiều hơn người tiêu dùng ít hoặc không phải nộp thuế nếu
không tiêu dùng các hàng hóa, dịch vụ đó. Hàng hóa bạn đưa ra này tuy là hàng hóa
hiện đại cũng đánh dấu sự phát triển của kinh tế đất nước nhưng hàng hóa đó có
nhiều thành tố cấu tạo nên sản phẩm thuộc đối tượng độc hại, rất khó phân hủy sau
khi sử dụng như vậy sản phẩm có chứa những chất có hại đó sẽ phải chịu phí cao.
Luyện tập 2 trang 37 SGK KTPL 10 KNTT: Em hãy gọi tên loại thuế mà các chủ
thể phải đóng và cho biết vai trò của thuế đó trong những trường hợp sau: Lời giải
a. Anh X đã đóng thuế thu nhập cá nhân: làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu
thụ giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng nên kinh tế đất nước, đảm bảo nguồn
thu nhập cá nhân là hợp lý.
b. Anh H đã đóng thuế thu nhập cá nhân: làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu
thụ giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng nên kinh tế đất nước, đảm bảo nguồn
thu nhập cá nhân là hợp lý.
c. Thuế tiêu thụ đặc biệt: hàng hóa có nhiều thành tố cấu tạo nên sản phẩm thuộc
đối tượng độc hại, rất khó phân hủy sau khi sử dụng như vậy sản phẩm có chứa
những chất có hại đó sẽ phải chịu phí cao.
d. Thuế bảo vệ môi trường: Áp dụng chế độ ưu đãi thuế đối với những doanh nghiệp
có hoạt động bảo vệ môi trường: Tập trung các biện pháp ưu đãi đối với thuế trực
thu trong việc khuyến khích giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ môi trường
Luyện tập 3 trang 38 SGK KTPL 10 KNTT: Em có nhận xét gì về các việc làm sau? Lời giải
a. Việc làm này là sai quy định của pháp luật bởi vì không kê khai đúng số thuế là
hành vi gian lận, thiếu trung thực, có thể hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
b. Việc làm trên là sai trái, là hành vi trốn thuế, phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
c. Việc làm như vậy là không hợp lí.
Luyện tập 4 trang 38 SGK KTPL 10 KNTT: Em hãy giải đáp thắc mắc giúp các bạn sau đây: Lời giải
a. Vì khoản thu vào ngân sách từ việc nộp thuế sẽ được dùng để phục vụ lợi ích của
công dân. Sở dĩ có nhiều người trốn thuế vì họ chỉ nhìn đến cái lợi trước mắt, họ
không hiểu rõ pháp luật.
b. Vì nó sẽ giúp cho giảm bớt khoảng cách giàu nghèo, làm tăng trưởng đất nước,
và chứng minh nguồn thu nhập của mình là hợp pháp.
c. Vì đang đánh bắt trên biển thuộc chủ quyền của quốc gia, nhà nước có trách
nhiệm bảo vệ an toàn, an ninh biển khi có cứ biến cố nào.
d. Các ca sĩ thu nhập từ năng khiếu của bản thân nhưng vẫn phải đóng tiền thuế thu
nhập cá nhân vì đó nhiệm vụ của mỗi công dân
Vận dụng 1 trang 38 SGK KTPL 10 KNTT: Hãy viết một bài tuyên truyền về
nghĩa vụ nộp thuế của công dân. Lời giải
– Tuyên truyền cho người nộp thuế biết họ có quyền: Được hướng dẫn thực hiện
việc nộp thuế; cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi về thuế;
được yêu cầu cơ quan quản lý thuế giải thích về việc tính thuế, ấn định thuế; yêu
cầu cơ quan, tổ chức giám định số lượng, chất lượng, chủng loại hàng hoá xuất khẩu,
nhập khẩu; Được giữ bí mật thông tin theo quy định của pháp luật; Được hưởng các
ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế; Được ký hợp đồng
với tổ chức kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế; Được nhận văn bản kết luận
kiểm tra thuế, thanh tra thuế của cơ quan quản lý thuế; yêu cầu giải thích nội dung
kết luận kiểm tra thuế, thanh tra thuế; bảo lưu ý kiến trong biên bản kiểm tra thuế,
thanh tra thuế; Được bồi thường thiệt hại do cơ quan quản lý thuế, công chức quản
lý thuế gây ra theo quy định của pháp luật; Được yêu cầu cơ quan quản lý thuế xác
nhận việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của mình; Được khiếu nại, khởi kiện quyết
định hành chính, hành vi hành chính liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của
mình; Được tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật của công chức quản lý thuế và tổ chức, cá nhân khác.
– Tuyên truyền cho người nộp thuế biết họ phải thực hiện các nghĩa vụ đối với Nhà
nước, gồm: Đăng ký thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định của pháp luật; Khai
thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn; chịu trách
nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế; Nộp tiền
thuế đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm; Chấp hành chế độ kế toán, thống kê và
quản lý, sử dụng hoá đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật; Ghi chép chính xác,
trung thực, đầy đủ những hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế, khấu trừ thuế và giao
dịch phải kê khai thông tin về thuế; Lập và giao hoá đơn, chứng từ cho người mua
theo đúng số lượng, chủng loại, giá trị thực thanh toán khi bán hàng hoá, cung cấp
dịch vụ theo quy định của pháp luật; Cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời thông tin,
tài liệu liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế, số hiệu và nội dung giao dịch của
tài khoản mở tại ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng khác; giải thích việc tính
thuế, khai thuế, nộp thuế theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế; Chấp hành quyết
định, thông báo, yêu cầu của cơ quan quản lý thuế, công chức quản lý thuế theo quy
định của pháp luật; Chịu trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của
pháp luật trong trường hợp người đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy
quyền thay mặt người nộp thuế thực hiện thủ tục về thuế sai quy định
Vận dụng 2 trang 38 SGK KTPL 10 KNTT: Em hãy tìm hiểu và tự đánh giá việc
thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của những người thân trong gia đình em. Lời giải
Em dựa vào gợi ý để hoàn thành bài tập.
- Gia đình em có bao nhiêu thành viên?
- Có bao nhiêu người trong gia đình đã đi làm?
- Những người đã đi làm phải đóng những thuế gì? Vì sao?
- Những người thân của em có thực hiện tốt nghĩa vụ đóng thuế của mình không?