Giải Sinh 10 Bài 20: Thành tựu của công nghệ vi sinh vật và ứng dụng của vi sinh vật | Cánh diều

Giải Sinh 10 Bài 20: Thành tựu của công nghệ vi sinh vật và
ứng dụng của vi sinh vật CD
I. Công nghệ vi sinh vật và một số ứng dụng vi sinh vật trong thực tiễn
Câu 1 trang 124 SGK Sinh 10 CD
Nêu các cơ sở khoa học của việc ứng dụng vi sinh vật trong thực tiễn. Lời giải
Các cơ sở khoa học của việc ứng dụng vi sinh vật trong thực tiễn là các hoa ̣t đô ̣ng
sống của vi sinh vâ ̣t:
- Vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân giải và tổng hợp các chất
hữu cơ, chuyển hoá các chất vô cơ tạo ra nhiều sản phẩm hữu ích cho tự nhiên và con người.
- Nhiều vi sinh vật có khả năng sinh trưởng nhanh hoặc sống trong các môi trường cực kì khắc nghiệt.
Câu 2 trang 124 SGK Sinh 10 CD
Kể tên mô ̣t số chế phẩm vi sinh vâ ̣t dùng trong chăn nuôi, trồng tro ̣t mà em biết. Lời giải
Mô ̣t số chế phẩm vi sinh vâ ̣t dùng trong chăn nuôi, trồng tro ̣t:
- Chế phẩm thuốc trừ sâu sinh ho ̣c: Thuốc trừ sâu vi sinh Bt, thuốc trừ sâu Pethian,
thuốc trừ sâu Muskardin,…
- Chế phẩm phân vi sinh: Phân vi sinh cố đi ̣nh đa ̣m, phân vi sinh phân giải lân, phân
vi sinh phân giải silicat,…
Câu 3 trang 124 SGK Sinh 10 CD
Viê ̣c ứng du ̣ng vi sinh vâ ̣t trong sản xuất phân hữu cơ dựa trên cơ sở khoa ho ̣c nào? Lời giải
Viê ̣c ứng du ̣ng vi sinh vâ ̣t trong sản xuất phân hữu cơ dựa trên cơ sở khoa ho ̣c: Mô ̣t
số vi sinh vâ ̣t có vai trò quan tro ̣ng trong phân giải lân khó tan trong đất, tăng cường
cố đi ̣nh đa ̣m, phân giải mùn và các chất hữu cơ trong đất thành chất khoáng vô cơ
mà cây có thể hấp thu ̣ được, hỗ trợ và kích thích sinh trưởng bô ̣ rễ cây trồng,… giúp
cây sinh trưởng và phát triển tốt hơn.
Câu 4 trang 125 SGK Sinh 10 CD
Quan sát hình 20.4 và cho biết nguyên liệu đầu vào và sản phẩm đầu ra của ngành
công nghiệp sản xuất ethanol sinh học. Hãy kể tên những sản phẩm của ngành công
nghiê ̣p sản xuất ethanol sinh ho ̣c trên thi ̣ trường hiê ̣n nay mà em biết. Lời giải
- Nguyên liệu đầu vào của ngành công nghiệp sản xuất ethanol là đường mía, tinh
bột ngô, sinh khối thực vâ ̣t, phụ phẩm của trồng trọt.
- Sản phẩm đầu ra của ngành công nghiệp sản xuất ethanol là ethanol sinh học.
- Trên thị trường hiện nay, mô ̣t số sản phẩm của ngành công nghiệp sản xuất
ethanol sinh học là: xăng sinh ho ̣c, chấ t tẩy rửa sơn mực, nước hoa, dung di ̣ch tẩy rửa, dược phẩm,…
Câu 5 trang 125 SGK Sinh 10 CD
Quan sát hình 20.5 và cho biết nguyên liệu đầu vào và sản phẩm đầu ra của ngành
công nghiệp sản xuất khí sinh học (biogas). Sản phẩm của ngành công nghiệp sản
xuất khí sinh học được ứng dụng trong những lĩnh vực nào? Lời giải
- Nguyên liệu đầu vào của ngành công nghiệp sản xuất khí sinh học biogas là: rác
thải hữu cơ, phân và nước thải chăn nuôi, sinh khối thực vật, phụ phẩm của trồng trọt.
- Sản phẩm đầu ra của ngành công nghiệp sản xuất khí sinh học là: khí gas hữu cơ
(methan) và phân bón hữu cơ.
- Sản phẩm của ngành công nghiệp sản xuất khí sinh học được ứng dụng trong lĩnh
vực như nông nghiê ̣p, công nghiê ̣p, môi trường:
+ Sử dụng khí sinh học để đun nấ u.
+ Sử dụng khí sinh học để ta ̣o ra điê ̣n.
+ Dùng nước xả và phân từ hầm khí sinh học làm phân hữu cơ cho cây trồng.
Câu 6 trang 126 SGK Sinh 10 CD
Việc ứng dụng vi sinh vật để sản xuất nước tương, nước mắm dựa trên cơ sở khoa học nào? Lời giải
Cơ sở khoa ho ̣c của việc ứng dụng vi sinh vật để sản xuất nước tương, nước mắm:
Mô ̣t số vi sinh vâ ̣t có khả năng sinh tổng hợp protein ngoa ̣i bào để phân giải protein
trong đâ ̣u tương, cá thành các sản phẩm giàu amino acid như nước tương, nước mắ m.
II. Một số thành tựu và dự án điều tra sản phẩm thương mại của công nghệ vi sinh vật
Câu 7 trang 127 SGK Sinh 10 CD
Để sản xuất các enzyme hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cao thì cần sử dụng
nhóm vi sinh vật nào? Vì sao? Lời giải
- Để sản xuất các enzyme có thể hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cao thì cầ n sử
dụng nhóm vi sinh vật ưa nhiê ̣t vì các vi sinh vật ưa nhiê ̣t có thể sống trong điều
kiê ̣n nhiê ̣t đô ̣ cao mà protein của chúng không bi ̣ biến tính (bất hoa ̣t) tức là enzyme
của chúng hoa ̣t đô ̣ng được trong điều kiê ̣n nhiê ̣t đô ̣ cao.
- Ví dụ: Các enzyme thuỷ phân tinh bột, lipid của các vi khuẩn ưa kiề m, chịu nhiệt
được dùng trong công nghiệp giặt tẩy vì enzyme này có độ bền cao trong môi
trường kiềm và nhiệt độ cao của quy trình giặt tẩy.
III. Ngành nghề liên quan đến công nghệ vi sinh vật và triển vọng của công nghệ vi sinh vật
Câu 8 trang 129 SGK Sinh 10 CD Quan sát hình 20.7:
a) Cho biết người hoạt động trong lĩnh vực công nghệ vi sinh vật có thể làm việc
trong các cơ quan, đơn vị nào?
b) Công nghệ vi sinh vật hiện nay đang cung cấp những sản phẩm gì cho phát triển
kinh tế, xã hội ở Việt Nam?
c) Các sản phẩm của công nghệ vi sinh vật được ứng dụng trong các lĩnh vực nào? Lời giải
a) Người hoạt động trong lĩnh vực công nghệ vi sinh vật có thể làm việc trong các
bộ và sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, bô ̣ và sở Khoa học và Công nghệ, bô ̣
và sở Tài nguyên và Môi trường,…; các Viện nghiên cứu trực thuô ̣c Chính phủ, các
bô ̣ và sở, các trường đa ̣i ho ̣c và các công ty sản xuất liên quan đến công nghê ̣ vi sinh
vâ ̣t; các nhà máy sản xuất các sản phẩm liên quan đến công nghệ vi sinh vật.
b) Công nghệ vi sinh vật hiện nay đang cung cấp nhiều sản phẩm cho phát triển
kinh tế, xã hội ở Việt Nam gồm:
- Các sản phẩm lên men, nước mắm, nước tương, đồ uống,…
- Chất phụ gia cho thức ăn chăn nuôi, thuỷ hải sản; men vi sinh, thuốc thú y, vaccin
cho vật nuôi, thuỷ hải sản;…
- Phân hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh cho cây trồng; thuốc trừ sâu sinh học.
- Vaccine cho người, men vi sinh và các chất hoa ̣t tính sinh ho ̣c hỗ trợ điều tri,̣ dược phẩm sinh học.
- Các acid hữu cơ, dung môi hữu cơ.
- Chế phẩm vi sinh sản xuất enzyme cho công nghiệp giấy, dệt nhuộm, thuô ̣c da, mĩ phẩm,…
- Chế phẩm vi sinh xử lí nước thải, khí thải và chất thải rắ n, phế phu ̣ phẩm nông nghiê ̣p,…
c) Các sản phẩm của công nghệ vi sinh vật được ứng dụng trong lĩnh vực sau:
- Chế biến thực phẩm - Chăn nuôi - Trồng tro ̣t - Y – dươ ̣c ho ̣c - Môi trường - Hóa chất
- Các ngành công nghiê ̣p khác như công nghiê ̣p giấy, dê ̣t nhuô ̣m, thuô ̣c da, mĩ phẩm,…
Câu 9 trang 130 SGK Sinh 10 CD
Kể tên các hướng phát triển của công nghệ vi sinh vật trong tương lai. Lời giải
Các hướng phát triển của công nghệ vi sinh vật trong tương lai:
- Chỉnh sửa, tạo đột biến định hướng các gene trong tế bào vi sinh vật
- Tìm kiếm và khai thác các nguồn gene vi sinh vật
- Thiết lập các hệ thống lên men lớn, tự động, liên tục và đồng bộ với công nghệ thu hồi
+ Xây dựng các giải pháp phân tích vi sinh vật tự động trong công nghiệp, nông
nghiệp và xử lí môi trường