454 trang
58 lượt tải
Giáo án dạy thêm Văn 11 Kết nối tri thức
116
Giáo án dạy thêm Văn 11 Kết nối tri thức gồm 451 trang được biên soạn kỹ lưỡng, trình bày khoa học, rất đẹp mắt. Hi vọng thông qua giáo án này thầy cô có nhiều gợi ý tham khảo để nhanh chóng soạn giáo án cho mình chỉn chu nhất. Vậy sau đây là nội dung chi tiết trọn bộ giáo án dạy thêm Văn 11 Kết nối tri thức, mời quý thầy cô cùng tham khảo và tải tại đây.
Chủ đề: Giáo án Ngữ Văn 11 133 tài liệu
Môn: Ngữ Văn 11 1.2 K tài liệu
Sách: Kết nối tri thức
Tác giả:
Danh sách Quiz
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
:Đọc văn bản:
Mùa xuân ơi
Người gieo hạt trên cánh đồng kỉ niệm
Tháng ba sương khói như lòng
Tôi thả tình tôi trên một dòng sông
Chiều đồng giao nhức màu hoa bèo tím
Mặc năm tháng ngày đêm
Kí ức xanh một vùng bến bãi
Nôn nao nỗi niềm hoa cà hoa cải
Dáng con đò gầy như dáng chị tôi
Vàng đi nắng ơi
Cho nỗi buồn tôi rạng ngời hy vọng
Tôi mặc lòng tôi lang thang đầu con sóng
Nghe tiếng chuông nguồn cội nhắc tên mình
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Xin được bắt đầu bằng hai chữ bình minh
Cho bài hát hoài niệm về quê cũ
Dẫu tháng năm chưa bao giờ yên ngủ
Và trong tôi hoa gạo vẫn nhọc nhằn
Tôi đi xa để gần gũi ngàn năm
Nỗi đau đáu của một người viễn xứ
Ngày đang mới trong một chiều đã cũ
Gọi tên mùa trong tiếng lá dần xanh
Tự tình tháng ba, Chỉ em và chiếc bình pha lê biết
Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ là
A. Phong cách ngôn ngữ hành chính
B. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
C. Phong cách ngôn ngữ khoa học
D. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
Các phương thức biểu đạt của văn bản là:
A. Tự sự, nghị luận
B. Nghị luận, biểu cảm
C. Biểu cảm, tự sự
D. Thuyết minh, nghị luận
Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A. Bảy chữ.
B. Hiện đại.
C. Tự do.
D. Tám chữ.
. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ: “Dáng con đò gầy như dáng chị tôi”?
A. Nhân hóa
B. Đối lập
C. So sánh
D. Ẩn dụ
. Trong đoạn thơ, tháng ba được miêu tả như thế nào?
A. Sương mù
B. Mưa rào
C. Sương khói
D. Gió lùa
Màu hoa bèo trong đoạn thơ trên được miêu tả là:
A. Màu đỏ
B. Màu vàng
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
C. Màu xanh
D. Màu tím
Kí ức xanh trong bài thơ nghĩa là gì?
A. Kí ức tươi đẹp
B. Kí ức đau thương
C. Kí ức xanh biếc
D. Kí ức giàu sức sống
Con đò trong bài thơ được miêu tả như thế nào?
A. Dáng đầy đặn
B. Dáng thon gọn
C. Dáng mập mạp
D. Dáng tròn trịa
Ý nghĩa của câu “Tôi đi xa để gần gũi ngàn năm” trong đoạn thơ là gì?
Anh/chị hãy nhận xét tình cảm của nhân vật trữ tình dành cho quê cũ
trong đoạn trích.
(4,0 điểm): cảm nhận về giá trị nội dung, nghệ thuật bài thơ trên?
“Bát cháo húp xong rồi, thị Nở đỡ lấy bát cháo và múc thêm bát nữa. Hắn thấy mình vã bao
nhiêu mồ hôi. Mồ hôi chảy ra trên đầu, trên mặt, những giọt to như giọt nước. Hắn đưa tay áo
quệt ngang một cái, quệt mũi cười rồi lại ăn. Hắn càng ăn, mồ hôi lại càng nhiều. Thị Nở nhìn
hắn, lắc đầu thương hại. Hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn làm nũng với thị như với mẹ.
Ôi sao mà hắn hiền, ai dám bảo đó là thằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt mà đâm chém
người? Ðó là cái bản tính của hắn, ngày thường bị lấp đi hay trận ốm thay đổi hẳn về sinh lý,
cũng thay đổi cả tâm lý nữa? Những người yếu đuối vẫn hay hiền lành. Muốn ác, phải là kẻ
mạnh. Hắn đâu còn mạnh nữa. Và có lúc hắn ngẫm mình mà lo. Xưa nay hắn chỉ sống bằng
giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Ðã đành, hắn chỉ
mạnh vì liều. Nhưng hắn mơ hồ thấy rằng sẽ có một lúc mà người ta không thể liều lĩnh được
nữa. Bấy giờ mới nguy! Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết
bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại
không thể được. Họ sẽ nhận lại hắn vào cái xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người
lương thiện. Hắn băn khoăn nhìn thị Nở, như thăm dò. Thị vẫn im lặng, cười tin cẩn. Hắn thấy
tự nhiên nhẹ người. Hắn bảo thị:
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?
Thị không đáp, nhưng cái mũi đỏ của thị như càng bạnh ra. Hắn thấy thế cũng không có gì là
xấu. Bằng một cái giọng nói và một vẻ mặt rất phong tình theo ý hắn, hắn bảo thị:
- Hay mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui.
(Chí Phèo –Nam Cao, Ngữ văn 11, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, tr.151)
Giá trị nhân đạo của tác phẩm Chí Phèo là
A. Lên án xã hội tàn bạo đã phá cả thể xác và tâm hồn người nông dân lao động hiền lành,
chất phác.
B. Niềm cảm thông, chia sẻ, đau xót khi chứng kiến những con người hiền lành, lương thiện bị
dày vò, tha hóa thành con quỷ dữ.
C. Khẳng định niềm tin của tác giả vào bản chất lương thiện của những người nông dân.
D. Tất cả đều đúng
Nguyên nhân nào đã đẩy Chí Phèo từ một thanh niên hiền lành, lương thiện phải vào
tù?
A. Vì đánh bạc.
B. Vì ăn trộm đồ nhà Bá Kiến.
C. Vì giết người trong làng.
D. Vì bị Lí Kiến ghen tuông
Dòng nào sau đây khái khát đúng nhất về ý nghĩa đặc biệt của bát cháo hành mà thị
Nở mang cho Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao?
A. Vật đầu tiên Chí Phèo được cho, không do cướp giật mà có.
B. Vật biểu trưng cho hương vị ngọt ngào của hạnh phúc, tình yêu.
C. Vật biểu trưng cho tình người thơm thảo trong xã hội cũ.
D. Vật biểu trưng cho niềm khát khao hạnh phúc của Chí Phèo
Nhận định nào nêu được bao quát hơn cả ý nghĩa chủ yếu của nhân vật thị Nở trong
truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao?
A. Thị Nở là biểu hiện tập trung của cái nghèo, xấu, dở hơi, xuất thân thấp kém,...của con
người.
B. Thị Nở là hiện thân cho niềm mơ ước, khát khao bình dị, chính đáng nhưng không bao giờ
đạt được của Chí Phèo.
C. Thị Nở là nhịp cầu nối Chí Phèo với cuộc sống con người trong một xã hội "bằng phẳng,
thân thiện".
D. Thị Nở là hiện thân cho tình yêu, hạnh phúc, niềm khát khao và cả nỗi tuyệt vọng của Chí
Phèo.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. Miêu tả bi kịch bần cùng hóa của người nông dân.
B. Nói về những thủ đoạn cướp đất, giật nhà của lũ cường hào với dân lành.
C. Nói về tai họa bị tha hóa mất nhân hình lẫn nhân tính của người nông dân.
D. Người nông dân là nạn nhân của hoàn cảnh
Cuộc gặp gỡ với Thị Nở, Chí đã có những thay đổi như thế nào?
A Nhận thức được thế giới xung quanh
B Nhận thức về bản thân mình
C Hồi tưởng về quá khứ và hi vọng về tương lai
D Tất cả các đáp án trên
Đoạn văn không sử dụng phương thức biểu đạt nào sau đây
A. Tự sự
B.
Miêu tả
C. Thuyết minh
D. Biểu cảm
Tư tưởng nhân đạo mới mẻ của Nam Cao trong tác phẩm “Chí Phèo” là gì?
Ngôn ngữ và giọng điệu của tác phẩm “Chí Phèo”có gì đặc sắc?
Cảm nhận của anh/ chị về chi tiết bát cháo hành trong truyện Chí
Phèo ( Nam Cao)
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và
nhân vật trong tác phẩm trên.
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Ý nghĩa của câu “Tôi đi xa để gần gũi ngàn năm”
là: Tác giả đã rời xa quê hương để tìm kiếm
những giá trị văn hóa, truyền thống của dân tộc
nhằm giữ gìn trân trọng những kí ức xanh của
mình và cả một vùng bến bãi. Nó cũng thể hiện
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
tinh thần phiêu lưu, tìm kiếm và khao khát vươn
tới những điều mới mẻ đầy ý nghĩa
+ Yêu mến thiết tha, gắn bó sâu nặng, đau đáu
nhớ nhung về một miền quê lam lũ mà thơ mộng.
+ Đó là tình cảm đẹp đẽ của một con người có ý
thức về cội nguồn; tình cảm ấy được thể hiện
chân thành, sâu sắc và xúc động.
: D
: D
: C
: D
: C
: D
: C
: Tư tưởng nhân đạo của Nam Cao trong
truyện ngắn này mới mẻ và sâu sắc ở chỗ nhà văn
đã phát hiện và miêu tả phẩm chất tốt đẹp của
người lao động ngay khi tưởng như họ đã bị cái
xã hội tàn ác cướp mất cả bộ mặt lẫn linh hồn
người (Tư tưởng nhân đạo của phần lớn các cây
bút hiện thực khác chủ yếu thể hiện ở sự đồng
cảm với nỗi khổ của người nông dân, lên án cái
xã hội thực dân nửa phong kiến đẩy họ vào
đường cùng, ngợi ca phẩm chất của họ). Tác
dụng: - Cụ thể hóa cảm xúc một cách sinh động,
gợi cảm.
: Ngôn ngữ và giọng điệu của tác phẩm
“Chí Phèo”
Trong tác phẩm của Nam Cao ngôn ngữ không
chỉ là công cụ, là phương tiện miêu tả mà còn là
đối tượng miêu tả. Ngôn ngữ trong sáng tác của
Nam Cao là ngôn ngữ đa âm, phức điệu, hiện đại.
Ông không chỉ sử dụng đắc địa đại từ nhân
xưng: nó, hắn, y, thị, gã mà còn có khả năng hóa
thân, nhập vai vào tất cả các nhân vật, suy nghĩ
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
và nói năng bằng tiếng nói của nhân vật.
Đó là giọng điệu trần thuật hài hòa có sự kết hợp
giữa lời đối thoại và lời độc thoại, giữa trực tiếp và
lời nửa trực tiếp. Đọc cả câu chuyện chúng ta có có
thể cảm nhận được Nam Cao đang ở trong câu
chuyện đó, là người quan sát cả làng Vũ Đại và rồi
thi thoảng như vào sâu trong nội tâm nhân vật Chí
Phèo. Vì vậy, nhiều đoạn có sự lồng ghép giữa
ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật.
Ví dụ: đoạn kể về tiếng chửi của Chí, đoạn tả tâm
trạng Chí sau cuộc gặp với Thị Nở và khi bị từ
chối... Đối thoại Chí với Bá Kiến, Chí với Thị Nở...
Giọng điệu trần thuật này là những đóng góp quan
trọng của Nam Cao trong quá trình hiện đại hóa
của thể loại truyện ngắn hiện đại Việt Nam.
: Cảm nhận của anh/ chị về chi tiết bát
cháo hành trong truyện Chí Phèo ( Nam Cao)
Sự xuất hiện: Hình ảnh này xuất hiện ở phần giữa
truyện. Chí Phèo say rượu, gặp Thị Nở ở vườn
chuối. Khung cảnh hữu tình của đêm trăng đã đưa
đến mối tình Thị Nở – Chí Phèo. Sau hôm đó, Chí
Phèo bị cảm. Thị Nở thương tình đã về nhà nấu
cháo hành mang sang cho hắn.
* Ý nghĩa:
– Về nội dung:
+ Thể hiện tình yêu thương của Thị Nở dành cho
Chí phèo
+ Là hương vị của hạnh phúc, tình yêu muộn
màng mà Chí Phèo được hưởng
+ Là liều thuốc giải cảm và giải độc tâm hồn Chí :
gây ngạc nhiên, xúc động mạnh, khiến nhân vật ăn
năn, suy nghĩ về tình trạng thê thảm hiện tại của
mình. Nó khơi dậy niềm khao khát được làm hoà
với mọi người, hi vọng vào một cơ hội được trở về
với cuộc sống lương thiện. Như vậy, bát cháo hành
đã đánh thức nhân tính bị vùi lấp lâu nay ở Chí
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Phèo.
+ Là biểu tượng của tình người ấm áp.
+ Đều thể hiện bi kịch của nhân vật và hiện thực xã
hội: Ở “Chí Phèo” là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm
người [bát cháo hành rất bình di, thậm chí là nhỏ
bé, tầm thường nhưng đó là lần đầu tiên Chí được
cho mà không phải đi cướp giật]. Ở “Vợ nhặt”, số
phận con người cũng trở nên rẻ mạt.
+ Đều thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc, cái nhìn
tin tưởng vào sức mạnh của tình yêu thương con
người của các nhà văn.
– Về nghệ thuật:
+ Là chi tiết rất quan trọng thúc đẩy sự phát triển
của cốt truyện, khắc họa sâu sắc nét tính cách, tâm
lí và bi kịch của nhân vật.
+ Góp phần thể hiện sinh động tư tưởng Nam Cao:
tin tưởng vào sức mạnh cảm hoá của tình người.
+ Là biểu tượng của tình người ấm áp.
+ Đều thể hiện bi kịch của nhân vật và hiện thực xã
hội: Ở “Chí Phèo” là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm
người [bát cháo hành rất bình di, thậm chí là nhỏ
bé, tầm thường nhưng đó là lần đầu tiên Chí được
cho mà không phải đi cướp giật]. Ở “Vợ nhặt”, số
phận con người cũng trở nên rẻ mạt.
+ Thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc, cái nhìn tin
tưởng vào sức mạnh của tình yêu thương con người
của các nhà văn.
HS có trả lời theo suy nghĩ về giá trị của thời gian
đảm bảo sự thuyết phục với người đọc, người
nghe.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể vận dụng các thao tác lập luận phù
hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách
nhưng phải lí giải được sự lựa chọn của bản thân. Có
thể trình bày theo các hướng sau:
- Giới thiệu: Bài thơ “Tự tình tháng ba” của Bình
Nguyên là một tác phẩm thơ miêu tả cảm xúc của tác
giả về quê hương và tuổi thơ. Tác phẩm để lại ấn
tượng mạnh mẽ cho người đọc bởi sự tinh tế và sâu
sắc trong cảm nhận của nhà thơ về những giá trị tinh
thần của cuộc sống.
- Về nội dung: Bài thơ là bức tranh chân thật về quê
hương và tuổi thơ. Những hình ảnh về cánh đồng,
dòng sông, hoa cải, hoa cà và con đò…được tác giả
miêu tả một cách tinh tế và sâu sắc, tạo một không
gian đậm chất quê hương. Tác giả còn diễn tả những
hồi ức, cảm xúc của mình về quê hương và tuổi thơ,
qua đó thể hiện tâm trạng bồi hồi, xúc động, nhưng
cũng tràn đầy hi vọng. Những cảm xúc đó được diễn
tả một cách chân thật tạo nên một bài thơ đầy cảm
hứng, ý nghĩa
- Về mặt nghệ thuất: Bài thơ có nhiều đặc sắc, tác giả
đã sử dụng hình ảnh đậm chất thiên nhiên và giàu sắc
thái biểu cảm để tạo một bức tranh tuyệt đẹp về quê
hương và tuổi thơ. Các từ ngữ được sử dụng rất tinh
tế và đặc sắc phản ánh tình cảm chân thật và sâu sắc
của tác giả. Ngoài ra còn có sự phối hợp hài hòa giữa
các hình tượng tạo nên cảnh sống động và tươi sáng.
Điều này giúp cho bạn đọc có thể dễ dàng cảm nhận
và hình dung được những cảnh vật mà tác giả muốn
diễn tả.
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
Nam Cao là một nhà tư tưởng nhân đạo sâu sắc. Dù
trong đề tài người trí thức hay người nông dân, ông
luôn tìm thấy và nhận ra những điểm sáng trong tâm
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
hồn những kiếp người khốn khổ.
Truyện ngắn “Chí Phèo” lúc đầu có tên là “Cái lò
gạch cũ”. Khi in thành sách lần đầu (1941), Nhà xuất
bản Đời mới Hà Nội tự ý đổi tên là “Đôi lứa xứng
đôi”. Năm 1946, khi in trong tập “Luống cày”, tác giả
đặt lại tên là “Chí Phèo”.Đây là tác phẩm thành công
của Nam Cao viết về đề tài người nông dân. Nhân vật
Chí Phèo thể hiện tấn bi kịch tinh thần lớn nhất của
con người, đó là bi kịch bị tha hoá. Những thế lực
tàn bạo đã tước đoạt của người nông dân chất phác
hiền lành những khát vong và ước mơ về một cuộc
sống lương thiện, biến họ thành kẻ lưu manh. Và khi
lương tâm thức tỉnh, họ đã phải tự kết thúc đời mình
khi nhận ra rằng mình không còn con đường trở về
với cuộc sống lương thiện.
Tác phẩm “Chí Phèo” của nhà văn Nam Cao nói về
một bộ phận nông dân lương thiện bị đẩy vào con
đường tha hóa, đồng thời khẳng định tính lương thiện
của họ ngay trong khi bị mất cả nhân hình, nhân tính.
+ Bát cháo hành và tình thương yêu chăm sóc chân
thành của thị Nở tiếp tục đánh thức tính người trong
Chí Phèo (cử chỉ quệt mồ hôi cười, thấy lòng thành trẻ
con, muốn làm nũng với thị như với mẹ, nhận ra hiền
và ác…). Chí khao khát được làm người lương thiện,
được sống lương thiện Trời ơi! Hắn thèm lương
thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao! và
niềm tin thị Nở sẽ mở đường, mọi người sẽ thấy hắn
không làm hại được ai, sẽ lại nhận hắn vào xã hội
bằng phẳng, thân thiện…) và khát khao hạnh phúc (lời
nói với thị Giá cứ…, Hay là… , cảm giác nhẹ người,
vẻ mặt rất phong tình, cười nghe thật hiền…) tình tiết
hấp dẫn; giọng điệu đan xen biến hóa; ngôn ngữ sống
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
động, điêu luyện mà gần gũi, tự nhiên…
+ Nhân vật Chí Phèo được khắc họa qua các phương
diện nghệ thuật: cách miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo;
tạo tình huống truyện độc đáo với các tình tiết hấp dẫn;
giọng điệu đan xen biến hóa; ngôn ngữ sống động, điêu
luyện mà gần gũi, tự nhiên
*
Nam Cao phát hiện và miêu tả người nông dân với
phẩm chất tốt đẹp và bản chất lương thiện ngay khi
tưởng như họ bị biến thành quỷ dữ.
+ Đánh giá cách nhìn mang tính phát hiện về người
nông dân: Nhà văn đã khơi những nguồn chưa ai khơi
bằng sự hiểu biết sâu sắc về người nông dân trước
Cách mạng tháng Tám; bằng trái tim nhân đạo, giàu
tình yêu thương con người và niềm tin vào bản chất
lương thiện của người lao động ngay cả khi họ bị cướp
nhân hình lẫn nhân tính; bằng biệt tài diễn tả phân tích
tâm lí nhân vật.
. Qua đây, nhà văn muốn nhắn nhủ chúng ta hãy tin vào
con người, vào bản chất tốt đẹp của con người. Chúng
ta hãy cùng nhau xây đắp phần người trong mỗi cá
nhân ngày càng bền vững, mạnh mẽ. Chúng ta sống
trên đời cần có sự quan tâm, chia sẻ và tình cảm yêu
thương giữa con người với con người. Chính tình yêu
và tình thương sẽ làm giảm bớt sự hận thù, giữ gìn và
nuôi dưỡng nhân tính thậm chí có sức mạnh cảm hóa
con người.
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
…Trong khi ở nhà quê cũng vậy, làm đến chết người, cũng chỉ vì mỗi ngày mấy bữa cơm,
ngoài ra, chẳng hề có một cái lạc thú gì khác nữa, chẳng có một cái hy vọng gì hơn nữa. Cuộc
đời như thế kéo dài đã mấy năm rồi. Nó còn kéo dài ra năm năm, mười năm, hai mươi năm... biết
đến bao giờ? Thứ hoảng hốt nhận ra rằng đời y rất có thể cứ thế này mãi mãi, suốt đời. Hoảng
hốt như là y mới nhận ra cái điều thất vọng ấy lần đầu. Thì xưa nay y vẫn ngấm ngầm hy vọng
vào một cái gì mãi đó ư? Y vẫn cho rằng cuộc đời hiện tại của y chỉ là một cuộc sống tạm bợ mà
thôi. Y vẫn đợi chờ một cái gì, một cuộc đổi thay. Căn cứ vào đâu? Thứ mở to đôi mắt, sợ hãi,
nhận ra rằng bao nhiêu năm nay y đã sống như mơ ngủ vậy. Ôi chao! Còn cách gì có thể thay đổi
được đời y? Y không đánh bạc, không mua vé số, không có vốn để đi buôn, cái đời công chức, có
lẽ chẳng hơn cái đời y được bao nhiêu, mà lại có phần bó buộc hơn, chán nản hơn. Y chán ngay
từ lúc chưa vào. Vậy thì y còn có thể
[1]
... Mẹ của y, người đàn bà mắn con ấy. Y có sáu đứa em
thì ba đứa sẽ phải cưới vợ, ba đứa phải gả chồng, rồi lại phải giúp cho chúng có nghề nghiệp, có
cơ sở làm ăn. Y là con cả. Y đã được học nhiều. Cái bổn phận của y cố nhiên là phải to tát lắm. Y
có rất nhiều gánh nặng. Càng nhìn xa, y càng thấy đời y càng ngày càng thắt chặt vào, càng chật
chội thêm. Y chỉ có thể khổ hơn thế, không có thể sướng ra. Hết việc nọ đến việc kia, toàn những
việc phải tiêu. Y đúng như một con ngựa còm, cứ vừa mới ỳ ạch qua cái dốc này thì lại đến ngay
dốc khác. Tương lai sầm tối. Thứ vụt đã lại đã biến thành con người thực tế hơn. Y không còn
dám nghĩ gì đến những thú vui, những hy vọng cao xa. Y chỉ còn dám nghĩ đến cơm áo hằng ngày
của vợ con. Giả sử như y không đi dạy học được thì sao? Cố nhiên là y sẽ phải ăn nhờ cơm vợ,
cơm con. Nhưng vợ y sẽ làm gì cho cả nhà đủ gạo ăn? Khổ lắm, nghĩa là cả nhà y sẽ đói, sẽ chết
đói nữa, là thường lắm. Vậy thì y đi dạy học cũng còn là phúc đấy. Y quên hết cả những cái thiếu,
cái khổ, cái buồn, cái nhục. Trước mắt y toàn những cái lo. Y thành nhút nhát hơn. Y quý đồng
tiền. Y lại thấy ngại đi tìm nhà trọ khác. Ở chỗ khác, y sẽ phải trả nhiều tiền hơn bây giờ, có thể
gấp hai. Số tiền gửi về nhà quê, số tiền để dành sẽ hụt đi. Vợ con y sẽ khổ thêm. Mà biết đến bao
giờ y mới sạch công nợ, có được một số vốn con con để đỡ lo một chút? Vả lại ở nhà quê, vợ, các
con y, bố mẹ y chả ăn uống khổ sở hàng đời người rồi hay sao, còn có bao giờ được no xôi chán
chè lấy hai bữa, lấy vài tháng còn có bao giờ họ biết mùi thịt cá luôn, hay cũng chỉ cơm hẩm cá
hiu thôi? Vậy thì y được như hiện nay cũng là đủ lắm rồi. Tại sao y lại muốn sung sướng một
mình trong khi cả nhà còn đói khổ? Y nhớ đến một lần y ở Hà Nội về quê. Hồi ấy vợ chồng y mới
ăn riêng. Cái cảnh riêng tây còn là một sự chưa quen đối với y. Chưa bao giờ y nghĩ rằng có một
ngày, gia đình y và gia đình bố mẹ y lại là hai gia đình khác hẳn nhau. Bởi vậy lúc ăn cơm, khi
thấy bà, bố mẹ và các em ngồi một mâm, y thấy ngường ngượng mà lại buồn buồn. Khó chịu như
là ở mâm y lại có một đĩa cá kho, còn mâm kia chỉ toàn là rau. Y cau mặt khẽ trách Liên. Liên
chưa kịp trả lời thì bà mẹ y nhận thấy, đã cười và đáp hộ Liên:
- Dào ôi! Nhà chẳng có đâu. Chúng tôi ở nhà thì đến cơm cũng chẳng có mà ăn, còn có tiền
đâu mà sắm thức ăn? Mọi khi nó cũng chỉ có rau không. Đây là hôm nay, cụ Bá thấy nói con rể
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
cụ về, sợ con rể cụ xưa nay chỉ ở tỉnh thành, chịu kham khổ không quen nên bảo vợ mày đem về
cho mày một đĩa cá kho đấy chứ! Nó chẳng mua đâu mà mắng nó.
Y chép miệng:
- Hừ! Khéo vẽ!... Ăn thế nào mà chẳng được.
Rồi y bảo lấy một đĩa nữa, xé đĩa cá ra, bỏ sang mâm kia một nửa cho bà và các em ăn với.
Nhưng mọi người nhao nhao phản đối. Bà mẹ gắt lên:
- Thôi! Để đấy mà ăn. Chúng nó thì đến ăn cơm với tương cũng còn nhẵn cả nồi đấy, lọ là phải
thức ăn ngon! Có thức ăn ngon cho bọn chúng nó ăn thì đến nồi mười cơm cũng chẳng xuể!
- Thì mẹ cứ để cho chúng nó ăn, mẹ cũng xơi nhân thể.
Nhưng bà cụ đã vội và nốt bát cơm, buông đũa đứng lên.
- Thôi, tôi ăn xong rồi. Mỗi người có vài vực cơm, nhiều nhặn gì mà phải cá?
Thứ hơi phật ý. Y tưởng như bà và mẹ mỉa mai. Nhưng nghĩ cho kỹ, thì có lẽ các cụ chỉ nhường
nhịn đó thôi. Các cụ sợ nếu các cụ nhận ăn một lần thì lần sau, có món ăn gì Thứ cũng lại chia
cho. Nhà quá đông người. Nếu muốn mua thức ăn cho chồng mà vợ Thứ cứ phải mua cho đủ mọi
người ăn thì y lấy đâu ra tiền mà mua như vậy? Huống chi đĩa cá kho lại là của ông bố vợ Thứ
cho y. Ông cho y thì để y ăn, người khác ăn vào, mang tiếng. Thứ đoán như vậy, cái lý luận ngấm
ngầm của những kẻ quê mùa ấy. Y thấy họ thận trọng quá nhiều đối với một đĩa cá kho. Một đĩa
cá kho, giá trị chỉ độ nửa đồng hào, mà to tát đến thế ư? Y nhớ đến những bữa ăn hàng, y tiêu tốn
đến hàng đồng và thấy lòng ân hận. Suốt một bữa cơm, y nghĩ vẩn vơ. Y chẳng còn biết gì ngon.
Và nếu không trông thấy mặt Liên buồn buồn, hai mắt nhìn xuống như có ý tủi thân, thì có lẽ y đã
chẳng chạm đũa vào đĩa cá... Buổi chiều hôm ấy, y còn được dịp nghĩ ngợi nhiều hơn. Vừa mới
chập tối, bà y đã đi nằm. Bà mẹ, đang ngồi nói chuyện với y ở đầu hè, đột nhiên cũng đứng lên:
- Kìa! Nó đã dọn cơm kia kìa! Đi mà ăn cơm!
Bà chực lảng vào buồng, Thứ hỏi:
- Nhà chưa ăn kia à?
- Chưa, lát nữa mới ăn
Bà mẹ y vừa nói vừa tủm tỉm cười. Mấy đứa em y ngồi gần đấy cũng tủm tỉm cười. Y chợt đoán
ra.
- Ở nhà không ăn.
Bà mẹ đáp, sau một thoáng ngập ngừng:
- Không. Chúng nó ăn khỏe, ăn dồn cả vào một bữa cho đỡ lách ca lách cách. Đằng nào cũng
chỉ có bằng ấy gạo; chia ra hai bữa thì cũng thế.
Thứ thấy lòng sầm tối lại. Vợ y đặt trước y một cái mâm con, trên lỏng chỏng có một bát cơm
lồng, một đôi đũa, một cái bát con và đĩa cá kho trưa còn thừa lại. Cơm là cơm nguội.
(Trích Sống mòn-Nam Cao)
*Tóm tắt nội dung tác phẩm:
Thứ là một thanh niên được học hành, có hoài bão, chí hướng. Sau khi lấy được bằng Thành
chung, y vào Sài Gòn tìm kế mưu sinh. Nhưng sau 3 năm, nghèo khó, bệnh tật, y phải về quê,
chịu cảnh thất nghiệp. Trong thời gian đó, Thứ đứng tên hiệu trưởng và dạy ở trường tư do người
anh họ và vợ chưa cưới mở ở ngoại thành Hà Nội. Ban đầu Thứ hết lòng vì công việc nhưng sau
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
đó, việc nhiều mà chỉ được trả những đồng lương còm cõi, lại bị bớt xén khẩu phần ăn hằng ngày,
y khó chịu, chán nản, đôi khi muốn trả miếng nhưng rồi tự cảm thấy xấu hổ và ân hận. Y nhận
thấy cuộc sống của mình và những người xung quanh chẳng có ý nghĩa gì. Kiếp sống nghèo khổ
đã thui chột ước mơ, hoài bão và đẩy y đến cảnh “sống mòn”. Anh chua chát hình dung đời mình
sẽ mục ra, và sẽ “chết mà chưa kịp sống”. Nhưng nghĩ đến cuộc chiến tranh đang diễn ra, lòng
Thứ đột nhiên lóe lên tia hy vọng về một cuộc sống công bằng, tốt đẹp hơn.
Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ nhất.
B. Ngôi thứ hai,
C. Ngôi thứ ba.
D. Có sự thay đổi về ngôi kể, kết hợp cả ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba.
Trong đoạn trích, Thứ cho rằng mình không có cơ hội để thay đổi cuộc đời vì:
A. Y không đánh bạc, không mua vé số, không có vốn để đi buôn, cái đời công chức, có
lẽ chẳng hơn cái đời y được bao nhiêu, mà lại có phần bó buộc hơn, chán nản hơn.
B. Y không thể vứt bỏ lòng tự trọng và lương thiện của bản thân.
C. Y không có tài năng kinh doanh giống như người khác.
D. Nhà y giàu nên không cần thay đổi gì.
Cảm xúc của Thứ khi chứng kiến bữa cơm của gia đình: bà, bố mẹ và các em ăn riêng một
mâm toàn rau, Thứ ăn riêng một mâm có cả cá kho được miêu tả bằng các từ ngữ nào?
A. Bình thường.
B. Ngường ngượng, buồn rầu, khó chịu.
C. Đau đớn, xấu hổ.
D. Xót xa, tủi hổ.
Trong những câu văn sau, tác giả sử dụng hình thức ngôn ngữ nào? Bà mẹ, đang ngồi nói
chuyện với y ở đầu hè, đột nhiên cũng đứng lên:
- Kìa! Nó đã dọn cơm kia kìa! Đi mà ăn cơm!
Bà chực lảng vào buồng, Thứ hỏi:
- Nhà chưa ăn kia à?
- Chưa, lát nữa mới ăn.
A. Độc thoại.
B. Độc thoại nội tâm.
C. Đối thoại.
D. Kết hợp cả 3 hình thức ngôn ngữ trên.
Trong chuyện, bà mẹ Thứ cùng cả nhà chỉ ăn một bữa trưa và nhịn bữa tối vì:
A. Vì nhà nghèo quá, lại đông con nên không có tiền mua gạo.
B. Vì nhường cho Thứ được ăn no.
C. Vì ăn no buổi trưa rồi nên không muốn ăn nữa.
D. Vì cả nhà “ăn khỏe, ăn dồn cả vào một bữa cho đỡ lách ca lách cách. Đằng nào cũng chỉ có
bằng ấy gạo; chia ra hai bữa thì cũng thế” và vì các em của Thứ đông quá, nên nếu cho ăn bữa
tối thì “Khốn, nhưng rồi chúng quen đi thì chết đấy! Cứ bắt chúng nó nhịn cho quen chứ!”
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Nội dung đoạn trích xoay quanh những suy nghĩ của nhân vật ông giáo Thứ về tình cảnh
của bản thân và gia đình. Theo em, câu chuyện có đề tài viết về để tài nào trong các đề tài dưới
đây?
A. Đề tài về người nông dân.
B. Đề tài về người trí thức tiểu tư sản.
C. Đề tài về người công nhân.
D. Đề tài về người lao động nghèo
Nhân vật Thứ được xây dựng chủ yếu thông qua các yếu tố nào?
A. Diện mạo, lai lịch.
B. Cử chỉ, hành động.
C. Nội tâm.
D. Lời nhận xét của các nhân vật khác.
Em hãy kể tên những tác phẩm em đã học hoặc đã đọc có đề tài viết về
người trí thức tiểu tư sản?
Em có suy nghĩ và đánh giá gì về nhân vật ông giáo Thứ trong đoạn trích?
Khi xây dựng nhân vật ông giáo Thứ, nhà văn Nam Cao muốn hướng đến
điều gì?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và
nhân vật trong tác phẩm trên.
- Bảo Ninh
1
-
Các dòng sông trôi đi như thời gian, và cũng như thời gian, trên mặt nước các triền sông
biết bao nhiêu lần câu chuyện đời đã diễn ra. Nhất là về đêm, trên làn nước của dòng sông quê
hương tôi lấp lánh hằng hà những đốm sáng bí ẩn, có cả điều bí ẩn của đời tôi.
Năm ấy, nhằm trúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, một loạt bom Mỹ phá tan vệt đê canh giữ
đằng trước làng tôi. Dứt dây nổ của bom và tiếng gầm ghê rợn của máy bay cường kích là chuỗi
ầm ầm long lở của dòng sông phá bung đê tràn ngang vào đồng ruộng.
Từ trên điếm canh, tôi chạy lao về làng. Hồi chiều hay tin vợ ở nhà trở dạ nhưng tôi không
thể rời vị trí hộ đê. Bây giờ giời đất sập rồi, trong tôi chỉ còn con tôi, vợ tôi. Tôi dốc toàn lực bình
1
Nhà văn Bảo Ninh tên thật là Hoàng Ấu Phương, sinh năm 1952, tại Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Quê ông ở Xã Bảo Ninh, huyện Quảng
Ninh (nay thuộc thành phố Đồng Hới), tỉnh Quảng Bình. Ông vào bộ đội năm 1969, chiến đấu ở mặt trận Tây Nguyên. Sau 1975, ông giải
ngũ, học đại học, rồi làm ở Viện Khoa học Việt Nam. Từ 1984-1986, ông học khoá 2 trường viết văn Nguyễn Du (Nay là khoa Viết văn –
Báo chí, Đại học Văn hoá Hà Nội). Sau đó, ông làm báo, viết văn ở Hà Nội.
Bảo Ninh được biết tới với những tác phẩm viết về đề tài chiến tranh và hậu chiến, mà nổi tiếng nhất là tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh, in
lần đầu với tên gọi Thân phận của tình yêu (1990). Tác phẩm được đánh giá là tiểu thuyết viết về chiến tranh hay nhất trong văn học hiện
đại Việt Nam, được dịch và xuất bản ở 20 quốc gia, giúp nhà văn đạt nhiều giải thưởng cao quý như giải thưởng của Hội nhà văn Việt Nam
1991, giải thưởng văn học châu Á (2018). Ngoài ra, Bảo Ninh còn được biết đến là cây bút truyện ngắn xuất sắc. Ông là nhà văn có nhiều
đóng góp, quan trọng trong công cuộc đổi mới văn xuôi Việt Nam hiện đại giai đoạn từ sau 1975 tới nay.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
sinh vào đôi chân. Đằng sau, cơn đại hồng thuỷ đuổi bén gót.
Nước đã ngập làng. Tôi về, kịp dìu vợ leo lên mái. Mái nhà tranh của vợ chồng tôi bị lôi đi
trong đêm đen. Đến khi mái rạ sắp rã tan ra thì ơn trời nó vướng vào thân đa trước đình làng. Đã
có cả một đám đông bám trên các cành. Nhiều bàn tay chìa xuống giúp tôi đỡ vợ con trèo lên. Vợ
tôi ôm khư khư đứa con mới sinnh, nhất định không để tôi bế đỡ.
- Con trai… con trai mà… con trai… Để em ẵm, anh vụng…
Nhiều giờ trôi qua. Mưa tuôn, gió thổi. Mực nước không dâng cao hơn, nhưng chảy xiết
hơn. Cây đa đầy người hơn. Tôi mỏi nhừ. Tay ôm chặt vợ, tay níu mình vào chạc cây. Vợ tôi yếu
lả, ướt lướt thướt, lạnh ngắt.
Khoảng gần sáng, bỗng có tiếng quẫy nước ngay dưới cành đa của vợ chồng tôi. Một
giọng nghẹn sặc vói lên:
- Cứu mẹ con tôi mấy… cứu mấy, người ơi…
Một bàn tay nhớt và lạnh như tay ma rờ vào chân tôi đang bông thõng. Tôi vội cúi xuống,
đưa tay ra. Nhưng bàn tay của người đàn bà dưới nước truội đi, chìm nghỉm. Cành đa kêu rắc,
chao mạnh. Vợ tôi ối lên một tiếng thảng thốt, và “ùm”, con trai tôi, đứa con sơ sinh tôi chưa
được nhìn thấy mặt, tuột khỏi bọc ni lông trên tay mẹ nó, sa xuống làn nước tối tăm.
- Con tôi…! Vợ tôi hét rú lên và lao ngay lập tức xuống nước hòng chụp lấy con.
Tôi phóng mình theo. Nước lạnh, bùn ngầu, sâu hút và cuốn mạnh. Tôi với kịp thằng con,
nhao vội lên, trao nó cho những bàn tay đang chìa xuống, rồi lặn tiếp ngay để cứu vợ. Nhiều
người phi xuống theo để trợ sức tôi…
Tôi tỉnh lại, thấy trời sáng rồi và đã tạnh mưa. Tôi nằm trong khoang một ca nô cứu nạn
đầy ắp người. Hồi đêm, tôi đã vật lộn điên dại quyết sống mái một phen với làn nước giết người,
nhưng tôi đã thua cuộc. Ứa ra cả máu tai máu mũi mà không những không cứu nổi vợ, đến thi thể
cô ấy tôi cũng bất lực không tìm thấy. Khi ca nô quân đội tới, mọi người phải dùng sức để buộc
tôi rời mặt nước. Kiệt sức, tôi ngất đi. Khổ đau, tôi tỉnh dậy, nước mắt nóng rực, tê nhói. Một chị
phụ nữ chen tới bên tôi, lên lời an ủi:
- Phận chị ấy đã vậy, thôi thì anh phải nén lòng lại, giữ sức khoẻ mà nuôi con. Ơn trời,
anh còn kịp cứu được cháu. Chao ôi, vừa kịp khóc chào đời đã trải qua một cơn kinh hoàng hú
vía. Anh coi con anh này. Cứ như không. Đã bú, đã ngủ rồi đây này. Ngoan chưa này… Ôi chao,
nó tè dầm rồi này.
Chị nựng nịu, và từ từ giở bọc chăn chiên đang ủ kín con tôi. Chị thay tã cho nó. Tôi nhìn,
chết lặng.
- Con tôi… - Tôi khóc, đỡ lấy bọc chăn, - Con tôi.
Từ bấy tới nay, thời gian trôi qua và triền nước trôi đi, tôi đã có tuổi và con gái tôi đã
thành một thiếu nữ. Nó là đứa con của làn nước, mọi người đều nói thế bởi vì chuyện nó sa xuống
dòng nước lụt rồi được cha nó cứu lên thì cả làng ai cũng biết. Nhưng điều bí mật kia thì không ai
hay, kể cả con gái tôi cũng không thể biết. Chỉ có dòng sông biết.
Có ngày nào mà tôi không ra sông để ngắm dòng nước trôi. Vợ tôi, con tôi và người đàn
bà vô danh nhìn tôi từ đáy nước. Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử, tất cả đổi
thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi ấy là niềm đau không thể nói nên lời.
2
Câu chuyện được kể bằng hình thức người kể chuyện nào?
A. Người kể chuyện ngôi thứ nhất B. Người kể chuyện ngôi thứ ba
2
Tác phẩm trích trong Bảo Ninh – Những truyện ngắn, NXB Trẻ, 2021, tr.21-24.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
C. Người kể chuyện ngôi thứ hai D. Kết hợp các ngôi kể
Ở đoạn văn mở đầu và đoạn văn kết thúc, hai hình ảnh nào được xuất hiện đồng hành với
nhau?
A. Người vợ và dòng sông B. Dòng sông và thời gian
C. Người con và cơn lũ D. Dòng sông và quê hương
. Tình cảnh mà người kể chuyện trong tác phẩm phải gánh chịu là gì?
A. Mất mát, đau thương do bệnh dịch B. Mất mát, đau thương do sự phản bội
C. Mất mát, đau thương do ly tán, chia cắt D. Mất mát, đau thương do thiên tai và
bom đạn.
Tại sao bí ẩn của đời người kể chuyện lại được gọi là “bí ẩn của làn nước”?
A. Bí ẩn ấy gắn với dòng nước B. Bí ẩn ấy đã bị cuốn trôi theo dòng nước
C. Bí ẩn ấy chỉ có dòng nước biết D. Bí ẩn ất đã tạo ra ký ức về dòng nước
Tìm các chi tiết thể hiện tình cảnh éo le của nhân vật “Tôi” khi xóm làng ngập trong lũ.
Dù đang ở trong hoàn cảnh nguy hiểm, nhưng khi nghe lời kêu cứu của người đàn bà kêu
cứu dưới nước, nhân vật “Tôi” có phản ứng như thế nào? Phản ứng ấy gợi cho em cảm nhận gì?
Khi nhìn người phụ nữ thay tã cho con, đưa con lại cho anh sau khi cứu được từ dòng
nước lũ, nhân vật “Tôi” có phản ứng, tậm trạng như thế nào?
Em có đồng tình với cách hành xử của nhân vật “Tôi”, chọn im lặng và giữ bí mật về sự
việc suốt đời không? Vì sao?
Em hãy viết một văn bản nghị luận phân tích, bình luận về câu chuyện Bí ẩn của làn nước
của nhà văn Bảo Ninh trích trong phần Đọc hiểu nêu trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Đời thừa, Giăng sáng (Nam Cao)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Ông giáo Thứ trong đoạn trích là một con
người có đời sống nội tâm sâu sắc với những day
dứt và giằng xé giữa một bên là khát vọng về một
cuộc sống có ý nghĩa, xứng đáng là cuộc sống
con người, một bên là gánh nặng cơm áo gạo
tiền. Dù nhiều lúc Thứ có những suy nghĩ ích kỉ
nhưng xét đến cùng đây vẫn là một con người
lương thiện với tấm lòng vị tha, bao dung, luôn
muốn giúp đỡ người khác và sống trách nhiệm
với gia đình. Đây chính là đại diện tiêu biểu cho
tầng lớp trí thức tiểu tư sản lúc bấy giờ với những
đau khổ, những khát vọng và cả những phẩm chất
tốt đẹp.
Khi xây dựng nhân vật ông giáo Thứ,
nhà văn Nam Cao muốn:
- Thể hiện cuộc đời đầy bi kịch của tầng lớp trí
thức tiểu tư sản lúc bấy giờ, những người trí thức
có ý thức sâu sắc về giá trị sự sống và nhân
phẩm, có hoài bão, tâm huyết và tài năng, muốn
xây dựng một sự nghiệp tinh thần cao quý nhưng
lại bị gánh nặng cơm áo và hoàn cảnh xã hội ngột
ngạt làm cho “chết mòn”, phải sống như một kẻ
vô ích, một người thừa trong xã hội.
Thể hiện cái nhìn phát hiện về người trí thức
tiểu tư sản với khát vọng, một lẽ sống lớn,
có ích, có ý nghĩa, xứng đáng là cuộc sống con
người.
- Thông qua câu chuyện để kịch liệt phê phán sâu
sắc xã hội phi nhân đạo bóp nghẹt sự
sống, tàn phá tâm hồn con người.
Các chi tiết miêu tả tình cảnh éo le của nhân
vật “Tôi” khi xóm làng ngập trong lũ:
- Nhân vật Tôi về, kịp dìu vợ leo lên mái. Mái
nhà tranh bị lôi đi trong đêm đen. Đến khi mái rạ
sắp rã tan ra thì may mắn nó vướng vào thân đa
trước đình làng.
- Đã có cả một đám đông bám trên các cành
nhưng nhiều bàn tay chìa xuống giúp tôi đỡ vợ
con trèo lên.
- Người vợ của nhân vật tôi ôm khư khư đứa con
mới sinnh, nhất định không để ông bế đỡ vì lo
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
ông vụng về.
- Nhiều giờ trôi qua. Mưa tuôn, gió thổi. Mực
nước không dâng cao hơn, nhưng chảy xiết hơn.
Cây đa đầy người hơn. Nhân vật Tôi mỏi nhừ, tay
ôm chặt vợ, tay níu mình vào chạc cây. Người vợ
yếu lả, ướt lướt thướt, lạnh ngắt.
- Phản ứng của nhân vật “Tôi” khi nghe tiếng
kêu cứu dưới nước trong tình huống nguy hiểm:
Cúi xuống, đưa tay ra kéo người đàn bà dưới
nước.
- Nêu cảm nhận: HS có thể có nhiều cảm nhận
khác nhau nhưng xoáy vào 2 yếu tố:
+ Tình huống cấp bách, hiểm nguy, quyết định
sinh tử của cả người đàn bà dưới nước, đứa trẻ
lẫn gia đình nhân vật “Tôi”.
+ Hành động của nhân vật “Tôi” sẵn sàng cứu
giúp người khác dù sự sống của mình và gia đình
mong manh cho thấy tình yêu thương lớn lao,
lòng dũng cảm, lẽ sống cao cả, sẵn sàng cứu giúp
kẻ yếu gặp nguy hiểm.
7. Phản ứng của nhân vật “Tôi” khi nhìn người
phụ nữ thay tã cho con mình được cứu từ dòng
nước lũ: Tôi nhìn, chết lặng; Gọi không thành
tiếng: “Con tôi…”; Tôi khóc, đỡ lấy bọc chăn,
gọi “Con tôi!”
- Tâm trạng: Bàng hoàng, sửng sốt, chết lặng
trong đau đớn, xót xa, mất mát vì nhận ra đứa bé
không phải con mình, và con mình đã vĩnh viễn
bị dòng nước lũ cuốn đi.
Đây là ý hỏi mở, HS căn cứ vào nội dung văn
bản, tính chất sự việc để bộc lộ quan điểm của
mình. Dưới đây là hai yêu cầu căn bản:
- Nêu rõ quan điểm của bản thân: đồng tình,
không đồng tình, hoặc đồng tình một mặt, một
phương diện nào đó.
- Lý giải quan điểm của bản thân bằng lý lẽ,
chứng cứ thuyết phục từ nội dung, sự kiện của
truyện Bí ẩn của làn nước và những hiểu biết từ
thực tế cuộc sống.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
Nam Cao là một trong những nhà văn tiêu biểu
nhất của trào lưu hiện thực phê phán thời kỳ 1940 –
1945. Chỉ với 15 năm cầm bút, ông đã để lại cho đời
một văn nghiệp đô sộ với 2 tiểu thuyết, 50 truyện ngắn
và nhiều tập bút ký có giá trị. Sở trường của Nam Cao
là những câu chuyện miêu tả tâm lý con người, ít có
biến cố nhưng giàu chất triết lý, có sức ám ảnh, gợi
mở. Đề tài chính trong tác phẩm của ông trước cách
mạng tháng Tám thường là người nông dân nghèo và
tầng lớp trí thức nghèo mà Sống mòn là tác phẩm tiêu
biểu.
Tác phẩm “Sống mòn” được nhà văn Nam Cao
viết vào năm 1944, lúc đầu tác phẩm này có tên là
“Chết mòn”, sau đó được Nhà xuất bản Văn nghệ ra
mắt lần đầu vào năm 1956 và đổi lại là tên “Sống
mòn” cho đến tận bây giờ. Chủ đề của tác phẩm nói
lên bi kịch của người trí thức tiểu tư sản trong xã hội
cũ, cái xã hội tàn nhẫn đã vùi dập mọi ước mơ, hoài
bão của mình, tước đi ý nghĩa sự sống chân chính của
con người.
Tóm tắt về cuộc đời và lai lịch của nhân Giáo
Thứ – nhân vật chính trong truyện xuất thân là một
thanh niên được học hành tử tế, có hoài bão, có chí
hướng cống hiến cho đời. Sau khi lấy được bằng
Thành chung, Thứ vào Sài Gòn bắt đầu con đường
mưu sinh. Sau 3 năm vật lộn nơi đất khách quê người,
sống vất vả giữa nghèo khó và bệnh tật, Thứ phải bỏ
về quê và chịu cảnh thất nghiệp. Thứ được anh họ mời
về giảng dạy tại một trường tư. Ban đầu, Thứ dốc hết
lòng với nghề giáo nhưng bất mãn vì chỉ được trả
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
đồng lương còm cõi, lại còn bị bớt xén khẩu phần ăn
hàng ngày. Khó chịu, chán nản, có những lúc Thứ
muốn phản kháng nhưng lại tự vấn bản thân vì xấu hổ
và ân hận... Chẳng biết từ khi nào, vì điều gì, những
ước mơ thuở thiếu thời của y đã bị thui chột. Thứ bị
cái nghèo, cái nhỏ nhen đẩy đến cảnh sống mòn. Đến
kỳ nghỉ hè, Thứ những mong tâm hồn được nghỉ ngơi
nhưng lại phải đối mặt với những chuyện khó chịu
ngay tại thôn quê và trong chính gia đình mình. Trở lại
Hà Nội, Thứ gặp chuyện bất ngờ khi trường học phải
đóng cửa. Thứ buộc lòng phải trở về quê, anh chua
chát nghĩ lại cuộc đời phải chết khi chưa kịp sống. Lúc
này, anh chấp nhận với tình cảnh khốn khổ sẽ đến
ngay với mình. Tuy nhiên khi nghĩ về tình thế chiến
tranh đang xảy ra, đột nhiên trong đầu anh chợt có một
niềm tin len lói rằng mọi thứ trong tương lai sẽ tốt đẹp
và rộng mở hơn
Phân tích nội tâm và những suy nghĩ của nhân vật
giáo Thứ trong đoạn trích: Nam Cao dành phần chủ
yếu và tâm huyết cho việc khắc hoạ thế giới bên trong,
thế giới những dằn vặt, những nghĩ suy, ao ước, trăn
trở của một lớp trí thức nghèo.
+ Trong đoạn trích, nhân vật giáo Thứ cũng được đặt
trong những xung đột, được thể hiện trên nhiều bình
diện. Từ đó tính cách và bản chất của các nhân vật
được hình thành, phát triển.
+ Nhân vật giáo Thứ không được khắc hoạ nhiều ở
phương diện bên ngoài với diện mạo mà chủ yếu được
khắc họa bằng thế giới bên trong với nội tâm đầy
những mâu thuẫn...
- Thứ đã bỏ lại quê hương và người vợ trẻ để lên Hà
Thành dạy học trong chính ngôi trường của người anh
họ với mong ước, hoài bão một cuộc sống tươi đẹp
hơn. Thế nhưng, thực tế lại vô cùng khắc nghiệt, cuộc
sống chẳng dễ dàng gì với người giáo khổ trường tư,
Thứ bị đè nén trong gánh nặng cơm áo gạo tiền - một
cuộc sống bế tắc, ngột ngạt không hy vọng. Khao khát
cuộc sống có ích, cao cả nhưng cuộc đời bắt Thứ sống
cái lối sống quá chỉ biết kiếm thức ăn đổ vào dạ.
- Thứ vẫn đang hy vọng vào 1 tương lai tươi sáng hơn,
nhưng rồi Thứ mở to đôi mắt, sợ hãi, nhận ra cuộc
sống của mình chỉ là tạm bợ. Thì xưa nay y vẫn ngấm
ngầm hy vọng vào một cái gì mãi đó ư? Y vẫn cho
rằng cuộc đời hiện tại của y chỉ là một cuộc sống tạm
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
bợ mà thôi. Y vẫn đợi chờ một cái gì, một cuộc đổi
thay. Thứ nhìn nhận rõ rằng mình không có cơ hội để
thay đổi cuộc sống nghèo khó trước mắt. Thứ hoảng
hốt nhận ra rằng đời y rất có thể cứ thế này mãi mãi,
suốt đời. Thứ không còn cách nào đề thay đổi cuộc đời
Y không đánh bạc, không mua vé số, không có vốn để
đi buôn, cái đời công chức, có lẽ chẳng hơn cái đời y
được bao nhiêu, mà lại có phần bó buộc hơn, chán
nản hơn.
- Thứ thấy cái gánh nặng của gia đình đè lên đôi vai
của mình, thấy cái trọng trách nặng của một kẻ được
cho là học hành cao nhất nhà. Y đã được học nhiều.
Cái bổn phận của y cố nhiên là phải to tát lắm. Y có
rất nhiều gánh nặng.
- Thứ không còn dám hy vọng, không dám sống cho
bản thân Y không còn dám nghĩ gì đến những thú vui,
những hy vọng cao xa, không dám chuyển nhà vì cho
rằng nếu làm thế là mình ích kỉ, sống sung sướng trên
sự đau khổ và cơ cực của vợ con Tại sao y lại muốn
sung sướng một mình trong khi cả nhà còn đói khổ?
- Thứ nhớ về kí ức với bữa cơm cùng gia đình. Bữa
cơm của người nghèo cả ngày chỉ có một bữa với toàn
là rau. Chỉ có Thứ được ăn cơm 2 bữa với cá kho do
bố vợ cho. Thứ thấy được sự khổ cực của gia đình, của
vợ con, của bố mẹ và những đứa em đang tuổi lớn.
Thứ cay đẳng nhận ra sự bất công ấy vẫn đang diễn ra
hàng ngày mà chẳng bao giờ có thể thay đổi.
- Thứ cay đắng và chua chát khi nhận ra rằng, dù anh
có nhường cơm của mình cho mọi người thì cũng chả
ai dám ăn.
- Kết thúc đoạn trích là cảnh Thứ ngồi ăn cơm một
mình mà “Y ngồi thần mặt, buông đũa, quên cả đường
ăn. Y chợt nhận ra bà y, mẹ y, vợ y, các em y thật là
khổ... Miếng cơm nghẹn lại, y phải duỗi cổ ra để nuốt
đi. Và thiếu một chút nữa là y đã òa lên khóc...”.
Miếng cơm nghẹn lại hay cũng chính là sự bất lực và
bế tắc của Thứ trước cuộc sống nghèo khổ của bản
thân và gia đình.
*
Bằng ngôn ngữ bình dị gần gũi với cuộc sống,
kết hợp ngôi kể thứ nhất giúp người đọc có điều kiện
đi sâu tìm hiểu thế giới nội tâm với những suy nghĩ và
biến đổi tinh vi của nhân vật, nhà văn Nam Cao đã
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
thành công khi miêu tả sâu sắc tấn bi kịch tinh thần
của Thứ, cũng là nhân vật tiêu biểu cho những người
trí thức nghèo trong xã hội đương thời trước 1945,
những “giáo khổ trường tư” là những người trí thức có
ý thức sâu sắc về giá trị sự sống và nhân phẩm, có vài
bão, tâm huyết và tài năng, muốn xây dựng một sự
nghiệp tinh thần cao quý nhưng lại bị oanh nặng cơm
áo và hoàn cảnh xã hội ngột ngạt làm cho “chết mòn”,
phải sống như một kẻ vô ích, một người thừa trong xã
hội. Nhà văn kịch liệt phê phán sâu sắc xã hội phi
nhân đạo bóp nghẹt sự sống, tàn phá tâm hồn con
người. Đồng thời nói lên khát vọng, một lẽ sống lớn,
có ích, có ý nghĩa, xứng đáng là cuộc sống con người.
Đoạn trích trên là tiêu biểu cho nghệ thuật miêu
tả tâm lý của nhà văn Nam Cao ở đề tài trí thức tiểu tư
sản khi đi sâu vào thế giới nội tâm nhân vật ông giáo
Thứ với những mâu thuẫn giằng xé giữa một bên là
nhu cầu tối thiểu của bản thân và một bên là gánh
nặng và trách nhiệm với gia đình. Nam Cao đã chân
thực đến tàn nhẫn, bóc tách từng lớp lang sâu kín ở
lòng người. Cũng như cuộc đời, đôi khi ở đó sự ích kỷ
tầm thường chiến thắng, nhưng trong phần lớn trường
hợp, nhân vật Thứ - với bản chất trung thực và khả
năng tự kiểm điểm mình sâu sắc - vẫn hướng tới
những điều trong lành, tốt đẹp. Đồng thời, qua nhân
vật Thứ, Nam Cao cũng gửi gắm thông điệp với cuộc
sống. Sống, phải gắn với ý nghĩa, phải tạo nên ý nghĩa,
phải vượt lên trạng thái tồn tại bản năng đơn thuần và
vượt lên cả giới hạn của một đời sống cá nhân.
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
“Viết về người trí thức tiểu tư sản nghèo, Nam
Cao đã mạnh dạn phân tích và mổ xẻ tất cả, không né
tránh như Thạch Lam; không cực đoan, phiến diện
như Vũ Trọng Phụng, cũng không thi vị hóa như Nhất
Linh, Khái Hưng, ngòi bút của Nam Cao luôn luôn
tỉnh táo đúng mực”. Thật vậy, “Sống mòn” qua cuộc
sống với những bi kịch về tinh thần của nhân vật Thứ,
Nam Cao muốn tố cáo xã hội trước Cách mạng tháng
Tám đã bóp nát mọi ước mơ, mọi khả năng tiềm tàng
và mọi cái tốt đẹp trong con người, đã tàn phá tâm
hồn, giết mòn sự sống và khát vọng sống có ích của
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
họ. Cũng như các tác phẩm khác về đề tài người trí
thức nghèo, Nam Cao đã làm nổi bật vấn đề xã hội có
ý nghĩa to lớn triết lý sâu sắc về con người, cuộc sống
và nghệ thuật.
* Tóm tắt ngắn gọn cốt truyện qua một số sự việc, chi
tiết tiêu biểu sau:
+ Nhân vật “Tôi” nhìn dòng sông, nhớ lại kỷ niệm
buồn, gắn với những mất mát và bí ẩn của bản thân.
+ Tình huống nguy hiểm, của thiên tai, bom đạn: đê
vỡ, lũ ngập, người vợ đẻ con trai, nhân vật Tôi phải
đưa vợ lên nóc nhà tránh lũ. Rồi họ phải bám vào cành
cây đa trong tình cảnh ngàn cân treo sợ tóc.
+ Trong hoàn cảnh hiểm nguy, mong manh sống chết,
nhưng khi nghe tiếng kêu cứu từ dưới, nhân vật Tôi
vẫn chìa tay ra cứu người đàn bà và đứa con của bà
nhưng không thể được. Không may cành đa rung
chuyển, vợ của nhân vật tôi đánh rơi đứa con xuống
nước, rồi chị phóng luôn xuống nước tìm con.
+ Nhân vật Tôi lao xuống nước và cứu được con lên,
đưa cho người dân đang ở trên cây, tiếp tục xuống
dòng nước xiết tìm vợ nhưng thất bại.
+ Tới khi cano quân đội tới, họ phải dùng sức buộc
nhân vật Tôi rời mặt nước. Tôi nhận được sự an ủi,
động viên từ mọi người và nhận lại đứa con trai của
mình. Nhưng khi chị phụ nữ bế đứa trẻ, thay tã cho nó,
nhân vật Tôi nhìn, chết lặng, ú ớ gọi con, nhận lại đứa
trẻ… không phải con mình, là con của người đàn bà
kia.
+ Nhiều năm trôi qua, con gái của nhân vật Tôi đã
thành một thiếu nữ, được coi là đứa con của làn nước.
Nhưng bí mật kia thì “Tôi” không cho con gái biết,
cũng không ai hay, chỉ có dòng sông biết. Nhân vật tôi
vẫn ra đê ngắm làn nước, vẫn thấy vợ, con, người đàn
bà nhìn mình từ đáy nước; thời gian trôi nhưng nỗi
đau thì khôn nguôi bởi đó là nỗi đau không nói được
thành lời.
* Phân tích, đánh giá chủ đề, nội dung của câu
chuyện:
- Chủ đề câu chuyện trực tiếp nói về bí ẩn của cuộc
đời người kể chuyện xưng tôi gắn với làn nước, việc
tưởng chừng anh cứu được con trong lũ nhưng thực tế
đứa bé ông cứu là con gái người đàn bà bị lũ cuốn. Và
ông quyết định giữ bí mật ấy suốt đời, âm thầm, chỉ có
dòng nước biết dù nỗi đau không nguôi được theo năm
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
tháng.
- Rộng hơn, câu chuyện cũng nói về điều phổ biến
trong đời sống của mỗi con người là những bí mật,
những điều bí ấn khó nói, hoặc không thể nói ra, hoặc
khi nói ra mọi sự sẽ tồi tệ hơn.
- Việc giữ bí mật của nhân vật Tôi gợi cho người đọc
suy nghĩ về nhiều vấn đề trong cuộc sống:
+ Việc lựa chọn giữ hay tiết lộ những bí mật quan
trọng có thể liên quan tới cuộc sống của bản thân và
nhiều người; lựa chọn bản thân ôm nỗi đau cho người
khác cuộc sống tốt đẹp hay tự giải thoát cho mình khỏi
những bí ẩn giằng xé, đau xót; tức sống cho mình hay
cho người khác.
+ Trong những tình huống nguy nan, ranh giới sống
chết chỉ như sợi tóc, con người vẫn có thể sống yêu
thương, đùm bọc, sẻ chia, thậm chí hy sinh cả sinh
mạng cho người khác, cao thượng, anh dũng, nhân
hậu.
+ Trong cuộc sống vô tận, thời gian có thể xoá nhoà đi
nhiều thứ song có những nỗi đau, mất mát còn đọng
mãi, không thể nguôi yên. Hành động cao cả, tình
thương và đức hy sinh đôi khi khiến người ta vẫn phải
chịu ám ảnh, xót xa, day dứt vì những mất mát từ hành
động ấy.
* Phân tích, đánh giá nghệ thuật của tác phẩm:
- Cốt truyện nhiều biến cố bất ngờ, tình huống éo le,
thử thách, việc đảo thời gian trần thuật khiến các sự
kiện được đồng hiện, đem đến cái nhìn toàn diện.
- Trần thuật từ người kể chuyện ở ngôi thứ nhất, đi sâu
vào thế giới nội tâm của nhân vật, tạo điểm nhìn từ
bên trong, khiến tác phẩm chân thực, giàu chất trữ
tình.
- Nghệ thuật phân tích tâm lý nhân vật sâu sắc, kết hợp
các yếu tố tự sự, miêu tả với những lời trữ tình ngoại
đề, bộc lộ rõ chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.
- Chi tiết nghệ thuật đặc sắc, giàu sức gợi, đem đến
nhiều cảm xúc, đặc biệt là các chi tiết lặp lại ở phần
mở đầu và kết thúc tác phẩm.
* Đánh giá, nhận xét về tác phẩm:
- Trên cơ sở những nội dung và nghệ thuật đã phân
tích, học sinh đánh giá, nhận xét tác phẩm trên hai
phương diện nội dung, tư tưởng, chủ đề và đặc sắc
nghệ thuật, khẳng định giá trị của tác phẩm: đặt ra vấn
đề muôn thuở trong cuộc sống con người phải đối diện
với nhiều đau thương, mất mát; cuộc sống luôn đưa
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
con người phải đối mặt với tình huống trớ trêu mà lựa
chọn nào cũng xót xa, khó khăn, day dứt.
- Khẳng định những đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn của
Bảo Ninh đặc biệt là tổ chức cốt truyện, tạo tình huống
độc đáo, trần thuật theo dòng ý thức, trong lối viết súc
tích, cô đọng, giàu sức gợi,
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa lẩn trống đồn.
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,
Dặm liễu sương sa khách bước dồn.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Kẻ chốn trang đài
[1]
, người lữ thứ,
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?
( Bà Huyện Thanh Quan ,dẫn theo SGK Văn 8 NXBGD)
: Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A.Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
B. Thất ngôn bát cú Đường luật
C. Ngũ ngôn
D. Lục bát
: Bài thơ được gieo vần gì?
A.Vần lưng
B. Vần chân
C. Vần liền
D. Vần cách
:Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ là gì?
A.Vui mừng, phấn khởi
B. Xót xa, sầu tủi
C. Buồn, ngậm ngùi
D. Cả ba phương án trên
Bài thơ sử dụng phương thức biểu đạt nào là chính?
A.Nghị luận kết hợp biểu cảm
B. Biểu cảm kết hợp tự sự
C. Miêu tả kết hợp tự sự
D. Biểu cảm kết hợp miêu tả
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Nội dung của bài thơ là gì?
A. Tâm trạng buồn lê thê, một niềm sầu thương tê tái của người lữ khách đi xa nhớ nhà, nhớ
quê hương da diết.
B. Tâm trạng hân hoan, vui sướng khi nhớ về quê nhà
C. Nhớ tiếc một thời vàng son của Thăng Long cũng là trở về cội nguồn của dân tộc, tự hào về
sức sống và nền văn hiến Đại Việt
D. Hoài niệm về những tàn dư thủa trước
: Nhận định nào sau đây đúng nhất về thơ của Bà Huyện Thanh Quan?
A.Trang nhã, đậm chất bác học và thấm đẫm niềm hoài cổ.
B.Trẻ trung, mạnh mẽ đầy hơi thở dân gian.
C. Ngôn ngữ bình dị, gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày.
D.Trang nhã, đậm chất bác học.
Em có nhận xét gì về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Chiều hôm nhớ nhà?
A. Kết cấu bài thơ phù hợp với tâm trạng chủ thể trữ tình
B. Thủ pháp nghệ thuật phóng đại được sử dụng hiệu quả
C. Lời thơ trang nhã, sử dựng nhiều từ Hán Việt, giọng thơ man mác, hoài cổ
D. Ngôn ngữ thơ Nôm bình dị, hình ảnh gợi cảm, giàu màu sắc, nghệ thuật tả cảnh ngụ tình
đặc sắc
Căn cứ vào nội dung bài thơ cho thấy rõ nhất điều gì ở nhân vật trữ tình?
A. Lòng tự trọng
B. Yêu nhà, yêu quê hương
C. Sự hoài cổ
D. Cả ba ý trên
Việc sử dụng nhiều từ Hán Việt mang lại giá trị lớn cho bài thơ. Hãy phân tích điều đó
qua đoạn văn (5 – 7 dòng).
: Từ nội dung của bài thơ, em hãy nêu rõ vai trò của quê hương đối với mỗi người. (Trả
lời khoảng 5-7 dòng)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Theo anh/ chị lòng biết ơn trong cuộc sống có cần thiết không ? Hãy viết bài văn nêu suy
nghĩ của anh/chị về vấn đề này?
Nguyễn Nhật Ánh
Hổm rày ngồi ở quán Đo Đo nghe tiếng dế vẳng ra từ chậu cây um tùm cạnh chỗ ngồi
vào những chiều mưa, tự nhiên thấy lòng buồn man mác. Tiếng dế, tiếng chim, tiếng đập cánh
của bọ rầy là những âm thanh vọng về từ tuổi thơ. Những ai đã rời quê lên thành phố, hàng
ngày tai quen nghe tiếng máy, tiếng xe, tiếng huyên náo phố thị, một hôm bất chợt nghe tiếng
dế cất lên từ đâu đó thật gần, hẳn lòng cũng nao nao giống như tôi.
Tuổi thơ tôi lem luốc ngoài đồng, mùa hè nào cũng đội nắng lui cui khắp bờ bụi để bắt
dế, tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu, bẻ mía trộm hoặc chui vô vườn nhà hàng xóm để hái ổi,
hái mận rồi ù té chạy khi chủ nhà suỵt chó xồ ra sủa ầm ĩ.
Đá dế là trò chơi gắn liền với thời thơ ấu của bất cứ đứa trẻ thôn quê nào. Bọn tôi thường
nhốt dế trong hộp diêm, thức ăn cho dế là những nhánh cỏ non tơ nhất. Trước khi cho dế ra
trận, bọn tôi bứt tóc buộc chân dế rồi quay tít. Dế quay mòng mòng, chóng mặt nên nổi
khùng, vào trận là xông lên “liều mình như chẳng có”. Trong những cuốn sách về tuổi mới
lớn của tôi, khi đặt bút viết những câu “thảm thiết” kiểu như “có phải em đang quay tôi như
quay dế” ấy là lúc tôi đang mường tượng lại cảnh này.
Bạn bè tuổi thơ tôi có thằng Lợi sứt. Tôi đã viết về Lợi sứt trong tác phẩm Cô gái đến
từ hôm qua: Lợi sứt là thằng “trùm sò” nổi tiếng trong lớp tôi. Lúc nào nó cũng nghĩ đến
chuyện “thu vén cá nhân”. Đứa nào nhờ chuyện gì nó cũng làm nhưng phải trả công nó đàng
hoàng. Nó ra giá nghiêm chỉnh. Chép bài giùm là hai viên bi. Giữ dép trong giờ chơi thì một
viên. Lợi sứt làm giàu bằng cách đó.
Vậy mà một hôm tình cờ bắt được con dế lửa, Lợi sứt quý lắm, ai đổi gì cũng không đổi. Tụi
bạn gạ đổi mười viên bi, hai chục viên bi, Lợi sứt vẫn từ chối. Tôi nhịn ăn sáng một tuần, đem
năm đồng bạc năn nỉ nó bán con dế lửa cho tôi, nó vẫn nghênh nghênh lắc đầu thấy ghét.
Dế lửa có màu đỏ, nhỏ con hơn dế than nhưng đánh nhau không ai bì. Trong chiến
trận, dế lửa nổi tiếng lì đòn. Dế lửa có hàm răng rất khỏe, có thể cắn đứt chân những con dế
than to gấp đôi nó. Nhiều chú dế than chỉ mới thấy dế lửa phồng cánh gáy một tràng “rét re
re”, chưa đánh đấm gì đã quay đầu bỏ chạy, lấy cọng cỏ cứng lùa thế nào cũng không chịu
quay lại “võ đài”.
Tụi bạn trong lớp không gạ đổi được con dế lửa của Lợi sứt, đâm ra ghét nó. Đứa nào
cũng muốn làm Lợi sứt bẽ mặt, ít nhất một lần. Nhưng không con dế nào thắng được con dế
lửa của Lợi sứt. Muốn thắng được Lợi sứt, phải kiếm được một con dế lửa thứ hai, chiến hơn,
lì hơn, ngon hơn. Nhưng không thể đào đâu ra. Dế lửa là thứ “cao thủ” quý hiếm, lâu lâu mới
thấy “ra giang hồ” một con. Bờ thửa, đụn cát toàn dế than, dế nhũi, dế mọi, dế cơm.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Thằng Bảo móm bèn nghĩ mẹo. Đang ngồi trong lớp, nó thình lình thò tay tóm lấy túi quần
Lợi sứt, nó cầm hộp diêm nhốt dế qua lớp vải, lắc qua lắc lại thật mạnh. Nó xốc vài lần, con
dế lửa nổi quạu, gáy inh ỏi.
Thầy Phu đang chép bài trên bảng, nghe dế gáy ầm ĩ trong lớp, giận dữ quay xuống.
Nhìn bộ mặt xanh lè xanh lét của Lợi sứt, thầy đoán ra ngay thủ phạm. Một phút sau, hộp dế
của Lợi sứt đã nằm trên bàn thầy trước ánh mắt hả hê của tụi bạn.
Tai họa của Lợi sứt chưa dừng lại ở đó. Lợi sứt chắc mẩm sau buổi học, thế nào thầy Phu
cũng trả lại hộp dế cho nó. Thầy Phu cũng có ý đó thật. Nhưng đến khi tiếng trống tan trường
vang lên, thầy tìm hoài không thấy hộp dế dâu. Đến khi thầy sực nhớ ra, nhấc chiếc cặp to
đùng lên, hộp diêm của Lợi sứt đã bị đè xẹp lép từ đời nào.
Lợi sứt khóc rưng rức khi đón cái hộp diêm méo mó từ tay thầy. Tôi nhớ gương mặt thầy Phu
lúc đó trông áy náy ghê lắm, thầy có xin lỗi đứa học trò nhưng Lợi sứt không nghe thấy. Nó
mải khóc, cặp mắt đỏ hoe, nước mắt nước mũi chảy thành dòng.
Tất cả bọn tôi đều thấy lòng chùng xuống. Chẳng đứa nào sung sướng vì “trả thù”
được Lợi sứt nữa. Chẳng ai muốn thấy một “cao thủ dế” qua đời bằng cách đó. Bọn tôi chỉ
ghét Lợi sứt thôi chứ không ghét con dế lửa của nó. Mà ngay cả Lợi sứt, khi nhìn thấy nó khóc
như mưa bấc, bọn tôi cũng tan nát cõi lòng, chẳng còn tâm trạng nào mà ghét nó nữa.
Lợi sứt chôn chú dế lửa dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà nó. Nó đặt chú dế thân yêu
vào hộp các-tông rồi kiếm một tờ báo có in màu bọc lại, buộc quanh bằng những sợi lá chuối
tước mảnh. Đám tang chú dế, bọn tôi đều có mặt, im lìm, buồn bã, trang nghiêm.
Không biết nghe đứa nào báo mà thầy Phu cũng đến. Thầy chắp hai tay sau lưng, lặng
lẽ đứng nhìn Lợi sứt cử hành tang lễ cho chú dế.
Tôi cầm cuốc phụ Lợi sứt đào đất. Tôi cố đào cho thật sâu và vuông vức.
Khi Lợi sứt đặt chiếc hộp các-tông vào hố, cặm cụi sửa sang cho chiếc hộp nằm ngay ngắn,
cả bọn xúm vào ném từng hòn sỏi nhặt được chung quanh lên quan tài của chú dế rồi thi nhau
lấp đất cho thật đầy.
Khi ngôi mộ của chú dế đã vun cao, Lợi sứt cắm lên đó những nhánh cỏ tươi rồi như
không kềm được, nó bật khóc nức nở.
Tới lúc đó, thầy Phu không đứng bất động chắp tay sau lưng nữa. Thầy bước tới một
bước và đưa tay ra, bấy giờ bọn tôi mới biết nãy giờ thầy vẫn giấu sau lưng một vòng hoa kết
bằng những bông hoa tim tím.
Thầy bùi ngùi đặt vòng hoa lên mộ chú dế, rồi xoa tay lên mái tóc bù xù như tổ quạ của
Lợi sứt, thầy buồn buồn nói: “Đừng giận thầy nghe con”.
Thầy Phu bây giờ đã qua đời, Lợi sứt đã rất lâu tôi chưa gặp lại dù lần nào về quê tôi
cũng đi tìm nó. Nghe nói nó đã đi lập nghiệp phương xa. Cuộc sống bao nhiêu chuyện chất
chồng, bề bộn, tôi tưởng đã quên bẵng nó, cũng như quên bẵng câu chuyện này.
Nhưng tối nay có tiếng dế gáy vang bên cạnh chỗ tôi ngồi... 16-
5-2009
. Sắp xếp các sự kiện theo trình tự hợp lí phù hợp với sự kiện trong truyện Tuổi thơ tôi:
(1) Câu chuyện về sự chọc ghẹo của thằng Bảo khiến chú dế lửa chết
(2) Nhân vật tôi nhớ về Lợi và chú dế lửa.
(3) Lợi, các bạn và thầy Phu tổ chức tang lễ cho dế lửa
(4) Nhân vật tôi nghe tiếng dế vào những ngày mưa nhớ về tuổi thơ
A. (1)-(2)-(3)-(4) B. (4)-(2)-(1)-(3) C. (3)-(2)-(1)-(4) D. (2)-(1)-(3)-(4)
Nhân vật nào dưới đây trong văn bản Tuổi thơ tôi?
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. Thầy Phu B. Bạn Nga C. Lợi D. Dế lửa
. Văn bản Tuổi thơ tôi được kể theo ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ nhất B. Ngôi thứ hai C. Ngôi thứ ba D. Ngôi thứ nhất và thứ ba
. Nội dung chính của đoạn văn sau?
Tuổi thơ tôi lem luốc ngoài đồng, mùa hè nào cũng đội nắng lui cui khắp bờ bụi để bắt dế,
tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu, bẻ mía trộm hoặc chui vô vườn nhà hàng xóm để hái ổi, hái
mận rồi ù té chạy khi chủ nhà sụyt chó xổ ra sủa ầm ĩ.
(Tuổi thơ tôi – Nguyễn Nhật Ánh)
A. Giới thiệu về chú dế lửa
B. Giới thiệu về tuổi thơ nghịch ngợm của nhân vật “tôi”
C. Giới thiệu về gia cảnh của nhân vật “tôi”
D. Giới thiệu về bạn bè của nhân vật “tôi”
Từ “hổm rày” trong câu văn Hổm rày ngồi ở quán Đo Đo nghe tiếng dế vẳng ra từ
chậu cây um tùm cạnh chỗ ngồi vào những chiều mưa, tự nhiên thấy lòng buồn man
mác nghĩa là gì?
A. Buồn rầu B. Mấy hôm nay C. Chiều qua D. Tuần trước
Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn văn sau?
Tuổi thơ tôi lem luốc ngoài đồng, mùa hè nào cũng đội nắng lui cui khắp bờ bụi để bắt dế,
tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu, bẻ mía trộm hoặc chui vô vườn nhà hàng xóm để hái ổi, hái
mận rồi ù té chạy khi chủ nhà sụyt chó xổ ra sủa ầm ĩ. (Tuổi
thơ tôi – Nguyễn Nhật Ánh)
A. Ẩn dụ B. Hoán dụ C. Liệt kê D. So sánh
Trong văn bản Tuổi thơ tôi, cảm xúc của các bạn cùng lớp trong câu chuyện chọc ghẹo
Lợi diễn biến như thế nào?
A. Từ nặng lòng, hối hận, tiếc nuối đến hả hê, vui sướng.
B. Từ ghen ghét, khó chịu đến vui sướng, hả hê.
C. Từ tức giận đến nặng lòng, hối hận, tiếc nuối.
D. Từ hả hê, vui sướng đến nặng lòng, hối hận, tiếc nuối.
Nêu khái quát nội dung câu chuyện
Nhận xét về giá trị nghệ thuật của văn bản
Văn bản trên gợi ra những bài học gì?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
8
B
B
C
D
A
A
C
B
Hướng dẫn chấm:
Mỗi câu trả lời đúng được 0,25 điểm.
:Giá trị của việc sử dụng từ Hán Việt trong
bài thơ:
- Yếu tố từ Hán Việt trong hai bài thơ đã thực sự
mang lại cho người đọc một sự cảm nhận tinh tế
về tình cảm, nỗi niềm, tài năng và nhân cách của
bà Huyện Thanh Quan.
- Điều đáng nói ở đây không phải là sự xuất hiện
nhiều từ Hán Việt trong bài thơ một cách điêu
luyện đã làm nên giá trị nghệ thuật đích thực cho
toàn thi phẩm, gợi cho thi phẩm vẻ đẹp của sự tao
nhã, đài các, thanh cao.
:
- Quê hương chính là nơi chôn nhau cắt rốn của
ta, là nơi nuôi ta lớn lên với biết bao kỉ niệm
chẳng thể phai nhòa.
- Quê hương dạy ta biết lớn khôn và trưởng thành
dần từ những ngây thơ, vụng dại của ngày bé.
Quê hương cho ta những năm tháng tuổi thơ tuyệt
vời mà suốt hành hình trình trưởng thành ta
không bao giờ tìm lại được.
- Quê hương ấy, những con người quen thuộc ấy
sẽ theo dấu chân ta trên suốt quãng đời của mình
và rồi trở thành dòng suối mát lành tắm mát và
gột rửa tâm hồn ta trước những muộn phiền, lo
toan của cuộc sống.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Nêu khái quát nội dung câu chuyện
- Trân trọng tình yêu thiên nhiên, sinh vật của các
nhân vật trong truyện đối xử với loài vật như đối
với con người
- Những kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng,
giản dị sẽ là kí ức đẹp đẽ với mỗi người
Nnận xét về giá trị nghệ thuật
của văn bản
Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn ngữ giản dị, trong sáng phù hợp với các
bạn nhỏ
- Sử dụng ngôi kể thứ I, là dòng hồi ức nhớ lại kỉ
niệm tuổi thơ của nhân vật tôi giúp bài văn trở
nên chân thật, sinh động và gần gũi hơn.
Văn bản trên gợi ra những
bài học gì?
- Biết trân trọng tuổi thơ, kí ức, kỷ niệm của bản
thân
- Biết thấu cảm và sẻ chia với mọi người để cuộc
sống tươi đẹp hơn
- Biết xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp với bạn
bè
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
- Mở bài: Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề cần bàn luận
(sự cần thiết phải có lòng biết ơn).
- Thân bài:
+Giải thích lòng biết ơn
+ Sự cần thiết phải có lòng biết ơn trong cuộc sống
. Lòng biết ơn là đạo lí, là lẽ sống, là truyền thống
quý báu của dân tộc.
. Lòng biết ơn là một tình cảm thiêng liêng, là cơ sở
của những hành động đẹp
. Lòng biết ơn chính là nền tảng, là tiền đề để xây
dựng một xã hội tốt đẹp.
. Mọi thứ không tự nhiên mà có, tất cả những gì
chúng ta được hưởng thụ đều phải đánh đổi bằng mồ
hôi, nước mắt, xương máu, thậm chí là tính mạng con
người. Bởi thế chúng ta cần biết ơn đến những người
đã đem đến cho chúng ta cuộc sống trọn vẹn như
ngày hôm nay.
+ Dẫn chứng
- Kết bài
- Khẳng định ý nghĩa của lòng biết ơn
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Bài học
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn thường viết về đề tài
tuổi thơ, tuổi mới lớn, bộc bạch những nỗi niềm tâm
sự của các bạn trẻ. Lối viết văn của Nguyễn Nhật
Anh hồn nhiên, trong sáng. Ngôn ngữ giản dị nhưng
giàu cảm xúc.
Tuổi thơ tôi là những hồi ức của nhân vật tôi về Lợi
và chú dế lửa. Qua câu chuyện đáng tiếc ấy, tác giả
nhắn nhủ mọi người cần có sự cảm thông, sẻ chia
trong cuộc sống.
Tình bạn cần có sự cảm thông, thấu hiểu lẫn nhau.
* Nhân vật Lợi:
- Nổi tiếng là thu vén, ai nhờ gì nó cũng làm nhưng
phải trả công đàng hoàng. Ra giá nghiêm chỉnh, chép
bài hai viên bi, giữ dép một viên ? Lợi làm giàu từ
cách đó.
- Từ hôm tình cờ bắt được chú dế lửa ai đổi gì Lợi
cũng không đổi ? Rất tự tin và hãnh diễn về chú dế
dũng mãnh của mình.
- Trong lớp không ai đổi được, nên đâm ra ghét nó,
đứa nào cũng muốn làm lợi bẽ mặt ít nhất một lần
* Chú dế lửa
- Ngoại hình: Có màu đỏ, nhỏ con, hàm răng rất khỏe
- Tính cách: Khỏe mạnh, lì đòn, hiếu chiến
- Đặc điểm: Rất khó để kiếm được dế lửa, thi thoảng
mới xuất hiện một con.
*
- Qua câu chuyện của nhân vật tôi cùng với Lợi sứt
và bạn bè đồng trang lứa đã cho người đọc cảm nhận
được nét đẹp hồn nhiên, trong sáng và đầy tinh
nghịch của tuổi thơ mỗi người.
- Qua những biến cố trong tình bạn của nhân vật tôi
với Lợi và bạn bè trong lớp cho chúng ta một bài học
đáng quý: hãy biết yêu thương, trận trọng và thấu
hiểu nhau hơn.
Đó là giá trị triết lí của tác phẩm.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Chủ đề của truyện giản dị nhưng để lại nhiều dư vị
trong suy nghĩ về cách sống, cách ứng xử của mọi
người.
- Câu chuyện đơn giản, nhân vật hồn nhiên, ngây thơ,
trong sáng góp phần khơi gợi về một kí ức êm đẹp,
nhiều kỷ niệm trong cuộc đời của mỗi người.
- Câu chuyện để lại cho chúng ta nhiều bài học sâu
sắc: biết trân trọng quá khứ, kỷ niệm; biết thấu cảm
và sẻ chia, biết quý trọng tình bạn,…
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh thành công với việc xây
dựng tác phẩm Tuổi thơ tôi, để lại dư vị trong nhận
thức về cuộc sống của mỗi người. Đồng thời, tác
phẩm cũng khẳng định được phong cách độc đáo của
nhà văn trong nền văn học đương thời; gương mặt
quen thuộc của tuổi trẻ ngày nay.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Khi ngồi ở bậc thềm trước nhà, tôi nhìn thấy một con kiến đang tha chiếc lá trên lưng.
Chiếc lá lớn hơn con kiến gấp nhiều lần.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Bò được một lúc, con kiến chạm phải một vết nứt khá lớn trên nền xi măng. Nó dừng lại giây
lát. Tôi tưởng con kiến hoặc là quay lại, hoặc là sẽ một mình bò qua vết nứt đó. Nhưng không,
con kiến đặt chiếc lá ngang qua vết nứt trước, sau đó đến lượt nó vượt qua bằng cách vượt lên
trên chiếc lá. Đến bờ bên kia, con kiến lại tha chiếc lá và tiếp tục cuộc hành trình.
Hình ảnh đó bất chợt làm tôi nghĩ rằng tại sao mình không thể học loài kiến nhỏ bé kia, biến
những trở ngại, khó khăn của ngày hôm nay thành hành trang quý giá cho ngày mai tươi sáng
hơn! (Theo Hạt giống tâm hồn, t5)
(0.5 điểm) Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì?
A. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
B. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
C. Phong cách ngôn ngữ chính luận
D. Phong cách ngôn ngữ báo chí
(0.5 điểm)Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. Tự sự
B. Miêu tả
C. Biểu cảm
D. Nghị luận
(0.5 điểm)Văn bản trên sử dụng thao tác lập luận gì?
A. Giải thích
B. Chứng minh
C. Bình luận
D. Bác bỏ
(0.5 điểm)Ý nào trong văn bản đúng với hình ảnh con kiến vượt qua trở ngại?
A. Cần sự giúp đỡ của đàn kiến để vượt qua sự trở ngại
B. Tìm cách vượt qua khó khăn để băng qua kẽ hở
C. Chùn bước trước khó khăn, trở ngại, thách thức trước mắt
D. Biến những khó khăn ngày hôm nay thành hành trang quý giá.
(0.5 điểm)“Vết nứt” trong văn bản được hiểu là :
A. Chỉ những khó khăn, trở ngại mà chúng ta cần phải vượt qua
B. Là vết nứt thông thường, là kẽ hở mà con người thường gặp trong cuộc sống.
C. Là những khó khăn, trở ngại trên hành trình của con kiến
D. Là nơi tạo nên sự nguy hiểm khi con kiến phải đối mặt
(0.5 điểm)Tác giả miêu tả hình ảnh con kiến vượt qua vết nứt có ý nghĩa gì đối với
chúng ta?
A. Trong cuộc sống, ta cần phải hiểu được vị trí địa lý của địa hình
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
B. Trong cuộc sống, con người cần phải vượt qua khó khăn thử thách
C. Vết nứt là nơi con kiến dừng lại trước những hiểm nguy
D. Đây là nơi không phải địa hình thuận lợi để đàn kiến xây tổ
(0.5 điểm)Ý nào thể hiện nội dung của văn bản?
A. Con kiến dừng lại chờ sự trợ giúp của đồng đội kiến
B. Con kiến vứt bỏ chiếc lá trên lưng để giải thoát chính mình
C. Con kiến dùng chiếc lá bắt ngang vết nứt để vượt qua kẽ hở
D. Con kiến tìm đường vòng để đi nhằm tránh kẽ hở
(0.5 điểm)Vì sao tác giả cho rằng: “tại sao mình không học loài kiến nhỏ bé kia, biến
trở ngại, khó khăn ngày hôm nay thành hành trang quý giá cho ngày mai”?
(1.0 điểm)Anh/chị nêu những yếu tố cần thiết để giải quyết những khó khăn khi mình
gặp phải?
(1.0 điểm)Anh/chị rút ra thông điệp gì sau khi đọc văn bản?
(Trích “Nhớ mẹ năm lụt” – Huy Cận)
Năm ấy lụt to tận mái nhà
Mẹ con lên chạn – Bố đi xa
Bốn bề nước réo, nghe ghê lạnh
Tay mẹ trùm con, tựa mẹ già.
Mẹ cắn bầm môi cho khỏi khóc
Thương con lúc ấy biết gì hơn ?
Nước mà cao nữa không bè thúng
Nếu chết trời ơi! Ôm lấy con.
Gọi với láng giềng, lời mẹ dặn
“Xẩy chi cứu giúp lấy con tôi!”
Tiếng dờn giữa nước mênh mông trắng
Đáp lại từ xa một tiếng “ời”
Nước, nước… lạnh tê như số phận
Lắt lay còn ngọn mấy hàng cau
Nhưng mà mẹ thức ngồi canh chạn
Mắt mẹ trừng sâu hơn nước sâu.
Nhan đề “Nhớ mẹ năm lụt” phản ánh khía cạnh nội dung nào của tác phẩm?
Anh/chị trả lời câu hỏi bằng cách viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
(6.0 điểm)
Một trong những tiến bộ đáng nể nhất của tư duy hiện đại là đã vượt qua thời nguyên lý loại trừ bước
sang kỷ nguyên của nguyên lý bổ sung.
Nguyên lý loại trừ có một sức ỳ thâm căn cố đế vì nó đã chế ngự tư duy nhân loại đằng đẵng hàng
nghìn năm trời.
Nó vận hành trên hai vế đúng sai và không công nhận, tuyệt đối không công nhận vế thứ ba.
Cách hành xử của nó là độc thoại và cao trào của nó là định kiến: kẻ nào không đi với ta là chống lại
ta.
Phong cách của nó là khép kín, bảo thủ, hẹp hòi và độc đoán.
Lịch sử còn nhớ lời phát ngôn nổi tiếng của Goebel một cánh tay đắc lực của Hitle: “Khi tôi nghe thấy
từ văn hóa, tôi rút súng ra”.
Nguyên lý bổ sung cung cấp cho vận hành tư duy hiện đại một vế thứ ba: cái khác.
Cách hành xử của nó là đối thoại. Phong thái của nó là cởi mở, dung nhận, thực sự cầu thị, bình đẳng
và đoàn kết.
Nó phủ nhận mọi chân lý độc tôn, tất định.
Nó khuyến khích mọi cuộc tranh luận, mọi ý kiến khác biệt trên con đường không có kết thúc (no
finoto) của hành trình chân lý.
Nguyên lý bổ sung của Bohr và đôi bạn đồng hành nguyên lý bất định của Heisenberg và nguyên lý
bất toàn của Godel hoạt động như bộ ba “ngự lâm quân pháo thủ” của tư duy hiện đại. Hiểu biết của
con người ngày một trưởng thành. Con người ngày càng hiểu rằng tri thức của mình là hữu hạn, rằng
chân lý là một quá trình tiếp cận trường kỳ, chân lý luôn luôn trên đường đi và không có ngày Chủ nhật
cũng như không có một công ty độc quyền chân lý.
Xây dựng một nền văn hóa đối thoại hết sức bức thiết nhưng cũng trường kỳ khó khăn vì loài người
sống quá lâu năm trong thói quen độc thoại. Nó như một bóng ma bất đắc kỳ tử luôn luôn ám ảnh hành
trình đối thoại của loài người. (Trích Đối thoại với đời và thơ, Lê Đạt, NXB Trẻ, 2018)
. Đoạn trích trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì?
A. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.
B. Phong cách ngôn ngữ chính luận.
C. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.
D. Phong cách ngôn ngữ báo chí.
. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là
A. nghị luận. B. tự sự C. miêu tả D. biểu cảm.
. Cách hành xử của nguyên lí loại trừ là gì?
A. Đối thoại. B. Bổ sung. C. Độc thoại. D. Cởi mở.
Điểm khác biệt của nguyên lí bổ sung trong tư duy hiện đại so với nguyên lí loại trừ là
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. chấp nhận cái khác biệt, phủ nhận chân lí độc tôn.
B. không chấp nhận vế thứ ba: cái khác.
C. chân lí là cái có sẵn, phủ nhận tinh thần đối thoại.
D. khuyến khích định kiến để khẳng định cá tính.
. Từ độc thoại được tác giả sử dụng trong đoạn trích có nghĩa là gì?
A. Tự nói với chính mình.
B. Đề cao ý kiến cá nhân.
C. Khuyến khích tranh luận.
D. Phủ nhận sự đối thoại.
Cụm từ không có ngày Chủ nhật trong đoạn trích được hiểu như thế nào?
A. Không có ngày cuối tuần.
B. Không có điểm dừng.
C. Không có quá trình tiếp cận trường kì.
D. Không độc quyền chân lí.
Nội dung chính của đoạn trích là gì?
A Bàn về sự khác biệt của nguyên lý loại trừ, nguyên lý bổ sung và sự cần thiết phải xây dựng
nền văn hóa đối thoại.
B Bàn về tính ưu việt của nguyên lí bổ sung và sự khó khăn khi xây dựng nền văn hóa đối thoại.
C. Bàn về sự tiến bộ của tư duy hiện đại là đã vượt qua thời nguyên lý loại trừ bước sang kỷ
nguyên của nguyên lý bổ sung.
D. Bàn về sức ì của nguyên lí loại trừ và sự khó khăn khi xây dựng nền văn hóa đối thoại.
Câu nói “Khi tôi nghe thấy từ văn hóa, tôi rút súng ra” của Goebel thể hiện cách hành xử như
thế nào?
Vì sao phải chấp nhận sự khác biệt?
Anh/ Chị hãy nêu một khó khăn gây cản trở trong việc xây dựng văn hóa đối thoại.
( 4.0 điểm):
Mau với chứ, vội vàng lên với chứ,
Em, em ơi, tình non đã già rồi;
Con chim hồng, trái tim nhỏ của tôi,
Mau với chứ! Thời gian không đứng đợi.
Tình thổi gió, màu yêu lên phấp phới;
Nhưng đôi ngày, tình mới đã thành xưa.
Nắng mọc chưa tin, hoa rụng không ngờ,
Tình yêu đến, tình yêu đi, ai biết!
Trong gặp gỡ đã có mầm ly biệt;
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Những vườn xưa, nay đoạn tuyệt dấu hài;
Gấp đi em, anh rất sợ ngày mai;
Đời trôi chảy, lòng ta không vĩnh viễn.(Giục giã,Xuân Diệu)
Căn nguyên sâu xa của lời giục giã là gì? Anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 500
chữ) phân tích đoạn thơ để trả lời câu hỏi trên.
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Bởi vì con người ngại khó, ngại khổ trước
những khó khăn, thử thách…
Những yếu tố cần thiết khi mình đứng
trước khó khăn:
-Không ngại khó, ngại khổ
-Tìm mọi cách để vượt lên những khó khăn
-Cần cù, kiên nhẫn, có nghị lực để vượt lên hoàn
cảnh.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
: Thông điệp được rút ra:
-Trước bất cứ những khó khăn trong cuộc sống,
ta cần kiên trì, nhẫn nại đối mặt và sẵn sàng vượt
qua
-Biết biến những trở ngại, khó khăn trước mắt
thành cơ hội, hành trang quý giá cho ngày mai.
-Để theo đuổi mục đích của mình, ta cần phải nỗ
lực khắc phục khó khăn vượt lên hoàn cảnh.
Câu nói “Khi tôi nghe thấy từ văn hóa,
tôi rút súng ra” của Goebel thể hiện cách hành
xử: độc đoán, tàn bạo.
Phải chấp nhận sự khác biệt, vì:
- Cái khác biệt là điều hiển nhiên; tạo ra sự đa dạng cho đời
sống.
- Tránh gây xung đột, tội ác.
: Gợi ý một vài khó khăn gây cản trở
trong việc xây dựng văn hóa đối thoại:
- Thói bảo thủ.
- Định kiến.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận:
b.Thân đoạn: Mối quan hệ giữa nhan đề và khía cạnh
nội dung của văn bản đó là: “nhớ mẹ năm lụt”
- Mùa lụt đến, bố vắng nhà một mình mẹ gánh vác
mọi việc: lo cho mẹ già và những đứa con thơ. Mẹ đã
hi sinh tất cả để gia đình được bình an giữa mùa lụt.
- Nhan đề “nhớ mẹ mùa lụt” gợi mở nhiều cảm xúc
cho người đọc về tình mẫu tử thiêng liêng, vừa hàm
súc, vừa chứa đựng thái độ trân trọng của tác giả…
- Đánh giá chung:
+ Nhan đề gần gũi với hiện thực của cuộc sống, dễ
hiểu, góp phần làm nên sức hấp dẫn của bài thơ, cho
thấy giá trị về tình mẫu tử thiêng liêng của mỗi con
người.
+ Ngôn từ gần gũi, giàu cảm xúc; ẩn chứa tấm lòng
của tác giả - vừa nhấn gửi thông điệp đến người đọc
về sự hi sinh cao cả của người mẹ.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
c.Kết đoạn: chốt lại vấn đề nghị luận.
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận
b.Thân đoạn: Lí giải được căn nguyên của một quan
niệm sống, trạng thái sống.
- Giục giã vì ý thức thời gian trôi tuyến tính, không có
gì vĩnh viễn.
- Giục giã xuất phát từ tình yêu thiết tha với cuộc sống
trần thế.
- Đoạn thơ có tính luận đề, được thể hiện bằng hệ
thống thi ảnh vừa tượng trưng vừa gần gũi.
c.Kết đoạn: chốt lại vấn đề nghị luận.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thức chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
:
Trưa một ngày sắp ngả sang đông
Thu, bỗng nắng vàng lên rực rỡ.
Đó là cuộc chia li chói ngời sắc đỏ
Tươi như cánh nhạn lai hồng
Tôi nhìn thấy một cô áo đỏ
Tiễn đưa chồng trong nắng vườn hoa
Chồng của cô sắp sửa đi xa
Cùng đi với nhiều đồng chí nữa.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Chiếc áo đỏ rực như than lửa
Cháy không nguôi trước cảnh chia li
Vườn cây xanh và chiếc nón trắng kia
Không giấu nổi tình yêu cô rực cháy
Không che được nước mắt cô đã chảy
Những giọt long lanh, nóng bỏng, sáng ngời
Chảy trên bình minh đang hé giữa làn môi
Và rạng đông đang hừng trên nét mặt
Một rạng đông với màu hồng ngọc.
Cây si xanh gọi họ đến ngồi
Trong bóng rợp của mình, nói tới ngày mai…
Ngày mai sẽ là ngày sum họp
Đã tỏa sáng những tâm hồn cao đẹp!
Nắng vẫn còn ngời trên những lá si
Và người chồng ấy đã ra đi…
Cả vườn hoa đã ngập tràn nắng xế
Những cánh hoa đỏ vẫn còn rung nhè nhẹ
Gió nói, tôi nghe những tiếng thì thào
“Khi Tổ quốc cần họ biết sống xa nhau…”
Nhưng tôi biết cái màu đỏ ấy
Cái màu đỏ như màu đỏ ấy
Sẽ là bông hoa chuối đỏ tươi
Trên đỉnh dốc cao vẫy gọi đoàn người
Sẽ là ánh lửa hồng trên bếp
Một làng xa giữa đêm gió rét…
Nghĩa là màu đỏ ấy theo đi
Như không hề có cuộc chia li…
(Nguyễn Mĩ, 9 – 1964)
Hãy xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của bài thơ trên?
Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của phép so sánh được tác giả sử dụng trong bài thơ?
Cụm từ “màu đỏ” được nhắc mấy lần trong khổ thơ cuối?Những hình ảnh nào tác giả
muốn xây dựng để gợi màu đỏ thị giác? Những hình ảnh nào không cảm nhận được bằng thị
giác? Ý nghĩa của những hình ảnh đó?
Hãy lí giải ý nghĩa thông điệp: Như không hề có cuộc chia li.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩa của anh (chị) về tuyên ngôn tình yêu
trong những năm kháng chiến chống Mĩ: Khi Tổ quốc cần họ biết sống xa nhau…
… Bà phó chẳng nói nửa lời, bê lấy bát cơm ăn. Mặt bà vẫn hầm hầm. Lũ con gái, con
nuôi, con ở, biết hiệu, vội vàng cũng làm theo. Chậm một tí, bà chửi cho phải biết! Có khi bà hắt
cả bát cơm vào mặt. Bà lão nhìn vòng quanh một lượt, rồi cũng cất bát cơm lên:
- Mời bà phó…
Nhưng bà vừa mới há mồm ra thì bà phó đã cau mặt quát:
- Thôi, bà ăn đi! Đừng mời!
Bà lão vội vàng ăn ngay. Nhưng họ ăn nhanh quá. Mọi người đều lặng lẽ, cắm cúi, mải
mốt. Đôi đũa này lên lại có đôi khác xuống. Liên tiếp luôn như vậy. Cứ tăm tắp tăm tắp. Tay bà
lão lờ rờ, không biết lợi dụng lúc nào để gắp rau vào bát mắm. Lập cập quá, bà đánh rơi cả mắm
ra ngoài bát. Bà phó lại cau mặt, gắt:
- Sẻ riêng cho bà ấy một bát mắm, để ra cạnh mâm cho bà ấy!
Một cô vội làm ngay. Từ đấy, bà lão dễ xoay xở hơn một chút. Nhưng bà mới ăn chưa hết
hai lượt cơm thì bà phó đã quăng bát đũa xuống đất. Chỉ một thoáng sau, mọi nguời khác cũng
thôi. Họ thôi gần đều một lượt. In như bà mẹ ra hiệu cho họ vậy. Thật ra thì lệ mỗi người chỉ
được ăn có ba vực cơm thôi. Mà phải ăn nhanh để còn làm. Nhưng bà lão nhà nghèo, đã quen
sống vô tổ chức, làm gì hiểu trong những nhà thừa thóc, thừa tiền, lại có sự hạn chế miệng ăn
như vậy? Bà đoán rằng họ khảnh ăn. No dồn, đói góp. Người đói mãi, vớ được một bữa, tất
bằng nào cũng chưa thấm tháp. Nhưng người no mãi, người ta có cần ăn nhiều lắm đâu. Vậy thì
bà cứ ăn. Ăn đến kì no. Đã ăn rình thì ăn ít cũng là ăn. Đằng nào cũng mang tiếng rồi thì dại gì
mà chịu đói? Bà ăn nữa thật. Cái đĩ ngượng quá, duỗi cổ ra, trợn mắt, nuốt vội mấy miếng cơm
còn lại như một con gà con nuốt nhái. Rồi nó buông bát đũa. Bà bảo cháu:
- Ăn nữa đi, con ạ. Nồi còn cơm đấy. Đưa bát bà xới cho.
Nó chưa kịp trả lời thì bà phó đã mắng át đi:
- Mặc nó! Nó không ăn nữa! Bà ăn bằng nào cho đủ thì cứ ăn!
À! Bây giờ thì bà lão hiểu. Người ta đứng lên tất cả rồi. Chỉ còn mình bà lão ngồi ăn với
bà phó Thụ ngồi lại để lườm với nguýt. Nhưng bà lão còn thấy đói. Còn cơm mà thôi ăn thì khí
tiếc. Vả đã đi ăn chực thì còn danh giá gì mà làm khách. Bà cứ ăn như không biết gì. Đến khi bà
đã tạm no, thì cơm vừa hết. Chỉ còn một ít bám dưới đáy và chung quanh nồi. Bà vẫn tiếc. Bà
kéo cái nồi vào lòng, nhìn, và bảo con bé cháu:
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Còn có mấy hột để nó khô đi mất. Tao vét cho mày ăn nốt đi kẻo hoài, đĩ nhé?
- Không, mặc kệ nó! Bà có ăn được hết thì ăn đi, đừng bảo nó. Nó không ăn vào đâu
được nũa. Ăn cho nó nứt bụng ra thì ăn làm gì?
Bà phó vội gắt gỏng bảo thế. Ừ, thì bà ăn nốt vậy! Bà cạo cái nồi sồn sột. Bà trộn mắm.
Bà rấm nốt. Ái chà! Bây giờ thì bà no. Bà bỗng nhận ra rằng bà no quá. Bụng bà tưng tức. Bà
nới thắt lưng ra một chút cho dễ thở. Bà tựa lưng vào vách để thở cho thoả thích. Mồ hôi bà toát
ra đầm đìa. Bà nhọc lắm. Ruột gan bà xộn xạo. Bà muốn lăn kềnh ra nghỉ, nhưng sợ người ta
cười, cố gượng. Ôi chao! Già yếu thì khổ thật. Đói cũng khổ mà no cũng khổ. Chưa ăn thì người
rời rã. Ăn rồi thì có phần còn nhọc hơn chưa ăn. Ôi chao!…
Xế chiều hôm ấy, bà lão mới ra về được. Bà bảo: về muộn cho đỡ nắng. Thật ra thì bà tức
bụng, không đi nổi. Mà bà uống nhiều nước quá. Uống bằng nào cũng không đã khát. Bà chỉ
càng thêm tức bụng. Đêm hôm ấy, bà lăn lóc rất lâu không ngủ được. Bà vần cái bụng, bà quay
vào lại quay ra. Bụng bà kêu ong óc như một cái lọ nước. Nó thẳng căng. Bà thở ì ạch. Vào
khoảng nửa đêm, bà thấy hơi đau bụng. Cơn đau cứ rõ thêm, cứ tăng dần. Chỉ một lúc sau, bà đã
thấy đau quắn quéo, đau cuống cuồng. Rồi bà thổ. Rồi bà tả. Ôi chao! Ăn thật thì không bõ mửa.
Bà tối tăm mặt mũi. Đến khi bệnh tả dứt thì bà lại sinh chứng đi lị. Ruột bà đau quằn quặn. Ăn
một tí gì cũng đau không chịu được. Luôn nửa tháng trời như vậy. Rồi bà chết. Bà phó Thụ,
nghe tin ấy, bảo: “Bà chết no”. Và bà dùng ngay cái chết ấy làm một bài học dạy lũ con gái, con
nuôi:
- Chúng mày xem đấy. Người ta đói đến đâu cũng không thể chết nhưng no một bữa là đủ
chết. Chúng mày cứ liệu mà ăn tộ vào!… (Trích “Một bữa no” -1943 - Tuyển tập truyện ngắn
Nam Cao).
Một bữa no kể về một bà lão chồng mất sớm, cả đời cặm cụi nuôi con. Khi lớn lên thì
đứa con nó lại bỏ bà ra đi. Vợ con trai bà sau khi chịu tang chồng cũng bỏ bà cùng con gái đi
tìm hạnh phúc mới. Bà đã nuôi đứa cháu trong nhiều năm liền. Nhưng rồi do quá khó khăn bà
đã phải bán đứa cháu gái duy nhất cho nhà bà Phó làm con nuôi. Nhưng sau khi bán cháu gái
thì cuộc sống của bà không mấy dễ dàng hơn. Đã nghèo mà còn ốm một trận thập tử nhất sinh.
Hôm ấy bà ra thăm cái Đĩ, nhưng bà lại bị bà phó Thụ hắt hỉu, miệt thị. Sau đó, bà được cho ăn
một bữa nhưng lại là một bữa ăn của sự khinh thường. Bà nén lại lòng tự trọng do quá đói mà
ăn bán sống bán chết. Đó là bữa cơm no nhất của bà cũng chính là bữa cơm cuối cùng của đời
bà.
* Nam Cao (1917 - 1951) là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam
hiện đại.
Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích?
A. Tự sự B.Miêu tả C.Nghị luận D.Thuyết minh
Xác định thể loại của văn bản trên.
A. Tiểu thuyết B. Kịch C. Truyện ngắn D. Truyền kì.
Xác định nhân vật chính trong văn bản.
A. Cái đĩ B.Bà phó Thụ C.Bà lão D.Lũ con ở
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Câu văn “Cái đĩ ngượng quá, duỗi cổ ra, trợn mắt, nuốt vội mấy miếng cơm còn lại như
một con gà con nuốt nhái.”có sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?
A.
Ẩn dụ B.Hoán dụ C.Điệp từ D.So sánh
Qua đoạn trích, ta thấy hoàn cảnh sống của người nông dân lúc bấy giờ:
A. Sung sướng B.Đói khổ, khốn cùng. C.Nhàn nhã D.Đủ ăn
Nó không ăn vào đâu được nũa. Ăn cho nó nứt bụng ra thì ăn làm gì? Nó ở đây là chỉ
nhận vật nào?
A. Cái đĩ B.Bà phó Thụ C.Bà lão D.Lũ con ở
Chúng mày xem đấy. Người ta đói đến đâu cũng không thể chết nhưng no một bữa là đủ chết.
Chúng mày cứ liệu mà ăn tộ vào!
A. Khuyên lũ con ở nên ăn nhiều B.Cảnh báo lũ con ở nếu ăn nhiều sẽ bị chết như
bà lão
C.Thể hiện lòng thương xót bà lão D.Vui mừng vì cái chết của bà lão.
Xác định ngôi kể trong đoạn trích?
Qua các lời thoại sau, hãy nhận xét tính cách của bà phó Thụ?
- Không, mặc kệ nó! Bà có ăn được hết thì ăn đi, đừng bảo nó. Nó không ăn vào đâu
được nữa. Ăn cho nó nứt bụng ra thì ăn làm gì?
- Chúng mày xem đấy. Người ta đói đến đâu cũng không thể chết nhưng no một bữa là đủ
chết. Chúng mày cứ liệu mà ăn tộ vào!…
Từ cái chết của bà lão, tác giả Nam Cao muốn nhắn gửi thông điệp gì?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
– Thể thơ của bài thơ trên được viết theo
thể tự do.
Chỉ ra phép so sánh:
“Đó là cuộc chia li chói ngời sắc đỏ
Tươi như cánh nhạn lai hồng “
“Chiếc áo đỏ rực như than lửa “
“ Cái màu đỏ như màu đỏ ấy
Sẽ là bông hoa chuối đỏ tươi
Trên đỉnh dốc cao vẫy gọi đoàn người
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Sẽ là ánh lửa hồng trên bếp “
– Cụm từ “màu đỏ” được nhắc lại bốn lần trong
khổ thơ cuối.
– Mỗi “màu đỏ” hiện lên theo bước chân người
ra trận. Cái “màu đỏ” đi hết hành trình của một tứ
thơ vận động từ tả thực sang ẩn dụ, từ tình cảm
lứa đôi hướng về những tình cảm lớn đối với đất
nước.
– Những hình ảnh tác giả muốn xây dựng để gợi
màu đỏ thị giác là:
+ Mùa đỏ của vườn hoa.
+ Của chiếc áo rực lên như than lửa.
+ Của cánh nhạn lai hồng.
+ Màu hồng ngọc của rạng đông.
– Những hình ảnh không cảm nhận được bằng
thị giác là:
+ Tình yêu cô rực cháy.
+ Bức tranh chan chứa sắc màu tình yêu.
+ Cuộc chia tay không mang nét bi thương.
+ Hùng tráng mạnh mẽ đầy tính sử thi.
– Ý nghĩa của những hình ảnh đó là: tượng trưng
cho tình yêu nồng cháy.
Ý nghĩa thông điệp: Như không hề có
cuộc chia li là:
– Cuộc chia li không mang nét bi thương, xót xa.
Mang cảm hứng lãng mạn.
– Như chưa hề có nghĩa tình yêu đồng hành
cùng chàng trai. Động viên tinh thần, không bao
giờ rời xa nhau.
Ngôi thứ 3
- Lạnh lùng, keo kiệt, hách dịch
- Sự tàn nhẫn, độc ác của giai cấp địa chủ phong
kiến Việt Nam.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Sự đồng cảm, xót thương đối với số phận người
nông dân Việt Nam trước CMT8
- Lên án, tố cáo giai cấp thống trị đã dồn người
nông dân vào bước đường cùng.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
- Mở đoạn:giới thiệu vấn đề cần nghị luận
- Thân đoạn:
– Chia li, cách xa người thân là điều không ai muốn.
Vượt lên trên tất cả vẫn là tình yêu đất nước.
– Sự hi sinh tình cảm cá nhân để chiến đấu vì nghĩa
lớn.
– Chia li là đau buồn nhưng cần thiết. Khi Tổ quốc
cần phải ra đi để gìn giữ đất nước, bảo vệ non sông.
– Có biết bao nhiêu người ra đi mà không trở về.
Nhưng những cuộc tòng quân vẫn cứ tiếp tục.
– Chia li để nối liền đất nước, mang hạnh phúc trở
về.
– Sẽ mãi không quên quá khứ đau thương, hào hùng
của dân tộc. Bài ca yêu nước sẽ vang vọng mãi.
– Lịch sử chứng kiến những cuộc tiễn đưa đầy nước
mắt.
– Tình yêu đất nước được đặt lên hàng đầu. Khi Tổ
quốc lên tiếng gọi họ sẵn sàng ra đi để bảo toàn sông
núi Việt Nam.
– Không vì lợi ích cá nhân mà họ quên đi nhiệm vụ. Sẵn
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
sàng gác nỗi nhớ, để vững tay súng.
– Luôn ra sức học tập và rèn luyện để bảo vệ thành
quả mà cha ông đã dày công xây dựng và để lại.
– Rèn luyện ý chí, sức vóc để cống hiến cho Tổ
quốc. Luôn “tu trí lực” để xây dựng bảo vệ Tổ quốc.
– Luôn đặt tình yêu Tổ quốc lên trên lợi ích cá nhân.
– Tiếp nối hành trình ra đi để xây dựng quê
hương xứng đáng với sự
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nam Cao là một trong những nhà văn xuất sắc của
văn học Việt Nam thế kỷ XX. Các sáng tác của ông
trước 1945 đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển
của văn xuôi trên các phương diện: khả năng miêu tả
và phân tích tâm lý, khả năng sử dụng ngôn ngữ nghệ
thuật... Đặc biệt, nhà văn được khẳng định là lá cờ
đầu của chủ nghĩa nhân đạo trong Trào lưu văn học
Hiện thực phê phán 1930-1945.
-Tác phẩm "Một bữa no" được trích từ "Tuyển tập
Nam Cao" của nhà xuất bản thời đại, được sáng tác
năm 1943 viết về đời sống đói khổ, khốn cùng của
người nông dân nước ta trước các mạng tháng Tám.
Đời sống đói khổ, khốn cùng của người nông dân
nước ta trước các mạng tháng Tám.
- :
+ Là một người nông dân già yếu, mất hết nơi nương
tựa ( chồng chết, con trai chết), có đứa cháu gái đã
bán cho nhà giàu…Bà cùng đương và sắp bị chết đói.
+ Bà thường thở dài, rên rỉ, oán thán cho cuộc đời,
số phận bạc bẽo của mình..Tất cả cũng vì họ quá khổ,
quá bần hàn, tuyệt vọng.
+ Cái chết của bà lão trong truyện ngắn Một bữa no là
một bản tố cáo đanh thép tội ác của bọn thực, phong
kiến ở nước ta trước cách mạng tháng Tám 1945. Bọn
chúng đã đẩy nhân dân ta vào hoàn cảnh khốn cùng,
dù vô tình hay hữu ý thì cuối cùng người nông dân
đều đi đến cái chết ( bà lão trong Một bữa no, Lão
Hạc và Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên…).
- : Đại diện cho giai cấp thống trị giàu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
có, hách dịch, keo kiệt, coi người như cỏ rác..
+ Lời nói mỉa mai, khinh miệt người khác…
+ Có uy quyền lớn trong gia đình làm cho người
trong gia đình ăn không dám ăn, nói cũng không dám
nói..
*
Hai nhân vật bào lão và bà phó Thụ là đại diện cho
hai giai cấp: nông dân và thực dân phong kiến ở nước
ta trước cách mạng tháng Tám – 1945, mà ở đó người
nông dân phải bị đẩy đến con đường bần cùng hoá và
phải chết.
+ Qua việc đánh giá, phân tích các nhân vật trong
truyện, người đọc sẽ thấy được vai trò quan trọng của
nhân vật trong việc thể hiện tư tưởng chủ đề của
truyện.
+ Nhà văn Nam Cao đã thể hiện sâu sắc đời sống đói
khổ, khốn cùng của người nông dân nước ta trước các
mạng tháng Tám. Từ đó , lên án, tố cáo giai cấp
thống trị lúc bấy giờ. Đồng thời đó còn là nỗi đồng
cảm, xót thương cho số phận bi thảm của người nông
dân.
+ Bài học rút ra từ câu chuyện ( tình thương yêu
giữa con người với con người, giúp đỡ người khác
khi họ đói khổ, khó khăn..Giáo dục lối sống hướng
thiện, nhân văn..) .
*
+ Xây dựng hình tượng nhân vật điển hình cho số
phận người nông dân trước cách mạng tháng Tám.
+ Ngôn ngữ, hình ảnh gần gũi, bình dị
+ Giọng điệu chua xót khiến con người cảm nhận rõ
được số phận bất công.
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
- Nam Cao rất xuất sắc trong việc xây dựng hình
tượng, qua đó thể hiện chân thực đầy đủ, rất hiện
thực. Có lẽ vì ông đề cao khuynh hướng, quan điểm
nghệ thuât ''vị nhân sinh'' trong hầu hết tác phẩm cuả
mình.Tác phẩm thể hiện số phận của người nông dân
do bần cùng hóa nên con người đặt miếng ăn cuả
mình lên hàng đầu.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
G cung cấp cho hs một đoạn văn mẫu và tài liệu NLXH
1/ "Lạc quan là niềm tin dẫn tới thành tựu. Bạn chẳng thể làm được điều gì mà thiếu đi hy vọng
và sự tự tin".
(Nữ văn sĩ Helen Keller)
[ Helen Adams Keller là nữ văn sĩ, nhà hoạt động xã hội, diễn giả người Mỹ. Bà là người
khiếm thị, khiếm thính đầu tiên giành học vị Cử nhân Nghệ thuật. Bà được tạp chí Time xếp vào
danh sách 100 nhân vật tiêu biểu của thế kỷ 20 ].
2/ "Một vài thứ trên thế gian này còn mạnh hơn một cú đẩy cật lực: Một nụ cười; một từ thể hiện
sự lạc quan và hy vọng; một câu nói: “bạn có thể làm được” khi mọi việc trở nên khó khăn".
(Doanh nhân tỷ phú người Mỹ Richard M Devos)
3/ "Lạc quan là hạt giống gieo trồng trên mảnh đất của niềm tin; bi quan là hạt giống cất giữ
dưới căn hầm ngờ vực".
(Nhà giáo dục người Mỹ William Arthur Ward - tác giả cuốn "Suối nguồn niềm tin").
4/ "Thay vì phàn nàn rằng khóm hồng đầy gai, hãy vui sướng rằng khóm cây đầy gai nở rộ hoa
hồng".
(Ngạn ngữ Đức)
5/ "Người bi quan phàn nàn về cơn gió; người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều; người thực tế điều
chỉnh lại cánh buồm".
(Nhà giáo dục người Mỹ William Arthur Ward - tác giả cuốn "Suối nguồn niềm tin").
6/ "Luôn luôn có ánh sáng đằng sau những đám mây".
(Tiểu thuyết gia người Mỹ - bà Louisa May Alcott)
7/ "Xa xa dưới ánh mặt trời là những hoài bão cao vời vợi của tôi. Có thể tôi không với được tới
chúng, nhưng tôi có thể nhìn lên và ngắm vẻ đẹp của chúng, tin tưởng và cố gắng đi theo chúng".
(Tiểu thuyết gia người Mỹ - bà Louisa May Alcott)
8/ "Sự bi quan dẫn tới sự yếu đuối, lạc quan dẫn tới sức mạnh".
(Nhà tâm lý học và triết học tiên phong người Mỹ - William James)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
9/ "Chỉ vì Số phận không chia cho bạn quân bài tốt không có nghĩa là bạn nên bỏ cuộc. Nó chỉ
có nghĩa là là bạn phải chơi những quân bài đó với tiềm năng tối đa của chúng".
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều
Quê hương biết mấy thân yêu
Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau
Mặt người vất vả in sâu
Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn
Đất nghèo nuôi những anh hùng
Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên
Đạp quân thù xuống đất đen
Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Việt Nam đất nắng chan hoà
Hoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanh
Mắt đen cô gái long lanh
Yêu ai yêu trọn tấm tình thuỷ chung.
( Trích Bài thơ Hắc Hải, tuyển thơ Nguyễn Đình Thi)
Bài thơ trên được sáng tác theo thể thơ gì?
A. Thất ngôn bát cú Đường luật
B. Song thất lục bát
C. Lục bát
D. Tự do
Nội dung chính của bài thơ trên là gì?
A. Tình cảm yêu mến, gắn bó, tự hào của tác giả dành cho con người và quê hương
Việt Nam.
B. Tác giả hồi tưởng về một thời kì “vất vả in sâu” nhưng rất “anh hùng” của dân tộc Việt
Nam.
C. Ngợi ca nền văn hóa ngàn năm của quê hương Việt Nam.
D. Ngợi ca vẻ đẹp giàu có của thiên nhiên, đất nước Việt Nam.
Bài thơ đã gợi cho em suy nghĩ gì về con người và cảnh sắc quê hương?
A. Tự hào với sự giàu có của thiên nhiên, với những nét đẹp về văn hóa và tinh thần được
hun đúc qua nhiều thế hệ của dân tộc Việt Nam.
B. Có ý thức tiếp nhận văn hóa của các nước phát triển nhằm mở rộng văn hóa của
dân tộc.
C. Có ý thức giữ gìn và phát huy những giá trị tinh thần tốt đẹp của dân tộc.
D. Yêu mến, tự hào đối với những con người đang ngày đêm canh giữ, bảo vệ những vùng
đất xa xôi của Tổ quốc.
Khi chọn hình ảnh "đỉnh Trường Sơn", tác giả muốn ca ngợi vẻ đẹp gì của thiên nhiên?
A. Vẻ đẹp dịu dàng, mộc mạc.
B. Vẻ đẹp hùng vĩ, tráng lệ.
C. Vẻ đẹp lãng mạn, thơ mộng.
D. Vẻ đẹp cao sang, lộng lẫy.
Hình ảnh "biển lúa" sử dụng biện pháp tu từ nào?
A. So sánh.
B. Ẩn dụ.
C. Nhân hóa.
D. Hoán dụ.
Nội dung chính của đoạn thơ sau là gì?
"Đất nghèo nuôi những anh hùng
Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên
Đạp quân thù xuống đất đen
Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa."
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. Bức chân dung của con người Việt Nam chịu thương, chịu khó.
B. Bức chân dung của con người Việt Nam kiên cường, bất khuất.
C. Bức chân dung của con người Việt Nam nỗ lực, kiên trì.
D. Bức chân dung của con người Việt Nam thuỷ chung, bất khuất.
Hình ảnh "áo nâu" trong câu thơ "Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn" có ý nghĩa gì?
A. Chỉ những người thuộc lớp trẻ phải vất vả, chịu thương chịu khó.
B. Chỉ những người già yếu phải vất vả, chịu thương chịu khó.
C. Chỉ những người nông dân vất vả, chịu thương chịu khó.
D. Chỉ những người nông dân nghèo khổ.
Tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước được thể hiện như thế nào trong văn
bản?
Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu sau và nêu tác dụng:
Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Từ nội dung gợi ra qua bài thơ “Việt Nam quê hương ta”, em thấy mình phải
làm gì để góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương Việt Nam mãi giàu đẹp? (Trả lời câu hỏi
bằng một chuỗi câu từ 3-5 câu)
( Thanh Tịnh)
Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều
(Ca dao)
Cô Thảo ra lấy chồng đã ba năm. Anh Vận chồng cô hiện làm hương thơ ở
làng Mỹ Lý. Anh Vận trước kia có theo học chữ Quốc ngữ, nhưng đã hai năm thi yếu
lược không đậu nên anh ta lại thôi. Qua năm sau dân trong xóm bầu anh ta lên làm
hương thơ trong làng. Ngày nào anh ta cũng đi nhà này qua nhà khác phát thư, rồi
chiều đến lại phải ra tận đình để lấy hòm thư đem lên huyện.
Công việc của anh tuy vất vả, nhưng lương tháng - hay nói cho đúng, lương
năm - của anh trông ít quá. Làng chỉ trích cho anh ta ba mẫu ruộng và năm đồng bạc
làm tiền lộ phí. Nhưng năm đồng ấy thì không bao giờ anh nhận được. Vì các viên
chức đã khéo léo trừ với món tiền phải đóng sưu này thuế khác gần hết.
Nhưng ở vùng quê, được một chức nghiệp như thế, anh Vận cũng cho là danh
giá lắm. Và bà Lại, mẹ anh Vận, lúc nói chuyện với những người quen, cũng không
quên tự hào được một người con ra đảm đương việc làng việc nước.
Cô Thảo ra lấy chồng vốn liếng không có nên không đi buôn bán gì hết. Cả nhà
chỉ trông vào một mẫu ruộng tranh và ba mẫu ruộng làng để sống năm này tháng
khác.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
(Gần đến ngày giỗ ông, cô Thảo muốn xin chồng về làng, lại không muốn nói thẳng.
Nhưng mãi đến chiều cũng không nghe chồng nói gì, nên cô phải mượn cây thanh trà để
nhắc xa xôi cho chồng nhớ. Anh Vận xin mẹ cho vợ về làng ăn giỗ. Mẹ chồng bảo cô mang
buồng chuối mật trong vườn về giỗ ông, lại cho cô một hào để đi đò. Anh Vận cũng chạy
quanh xóm mượn chỗ này, chỗ khác cho cô Thảo thêm bốn hào nữa)
Tối hôm ấy cô Thảo không đi ngủ sớm. Cô đặt con ngủ yên bên chồng xong
lại lật đật xách dao ra sau vườn chuối. Loay hoay một lúc lâu cô mới đem được
buồng chuối mật vào nhà. Cô đem để vào một góc thật kín vì cô sợ nửa đêm chuột
đến khới. Xong rồi cô mới qua bên nhà cô Thị mượn đôi hoa tai vàng và cái nón lá
mới. Sắp đặt đâu đó xong xuôi cô mới lên giường nằm ngủ.
Trời tờ mờ sáng cô Thảo đã trở dậy sắm sửa đi về làng. Làng cô ở cách xa làng
Mỹ Lý hơn mười lăm cây số. Vì vậy nên mỗi năm cô chỉ được về làng chừng hai ba
lượt là nhiều. Xưa kia cô từng qua lại làng Mỹ Lý ngày một để bán gạo, nhưng sau lúc
cô ra lấy chồng thì quê nhà đối với cô đã là nơi xa lạ.
Qua những con đường mòn chạy nấp theo bờ ruộng, cô lại nhớ đến quãng đời
bán gạo của cô ngày trước. Trong trí cô hiện ra lần lần hình ảnh của cô Thu, cô
Nguyệt, cô Hương, những cô bạn mà trước kia cô cho là thân nhất.
Nhưng đời các cô ấy cũng như cô, nghĩa là cũng có chồng, có con và
quãng đời làm dâu cũng vất vả, cũng phẳng lặng như nhau hết.
Đi chưa được bốn cây số cô Thảo đã thấy mỏi. Cô tự nhận thấy sức cô yếu hơn
trước nhiều lắm. Cô muốn đi đò cho đỡ chân, nhưng sực nhớ đến những món quà
cần phải cho em, cô lại gắng gượng đi nhanh hơn trước.
[…]
Về đến làng cô Thảo gặp ai cũng đón chào niềm nở. Lòng cô lúc ấy nhẹ
nhàng và vui sướng lắm. Còn họ gặp cô đi đằng xa đã kêu réo om sòm như gặp
được người sống lại. Họ hỏi thăm cô chuyện này chuyện khác, mục đích là để xem
cô ăn mặc độ này có khá hơn trước không. Cô Thảo thấy người làng chào hỏi
mình vồn vã nên đáp lại rất vui vẻ. Cô ta không quên lấy cái nón xuống, giả vờ quạt
vào mình để mấy người đứng chung quanh được thấy đôi hoa tai vàng của cô.
Đến trưa hôm ấy thì cô về đến nhà. Mấy cậu em đua nhau ra níu áo chị. Cô
Thảo xoa đầu đứa này đỡ cằm đứa khác, nụ cười trên môi cô không khi nào tắt.
Trông thấy mẹ trong nhà đi ra cô mừng quá. Cô chạy lại đứng bên mẹ cảm động quá
đến rưng rưng nước mắt. Một lúc sau cô đưa thằng Lụn cho mẹ ẵm rồi đi thẳng vào
nhà để chào những người quen biết.
Bà Vạn cứ quấn quít bên cháu, bên con quên cả ngày giờ. Bà giới thiệu cô Thảo
với người này người khác, bà nhắc đến chuyện cô Thảo lúc cô còn năm sáu tuổi. Bà
kể đến đoạn nào bà cũng có ý khoe cô Thảo đức hạnh và khôn ngoan đủ thứ. Bà nói
mãi mà không biết chung quanh bà không ai nghe bà hết.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Sung sướng nhất là cô con gái có chồng về nhà mẹ. Cô Thảo tuy về giỗ ông
nhưng không làm gì hết. Cô vào phòng mẹ nằm ngủ cả buổi chiều, mãi đến lúc gần
cúng cô mới chịu đi rangoài.
Lúc cô đứng lễ thì ông Vạn, thân sinh cô, vuốt râu cười nói:
- Con phải lễ thế phần chồng con nữa. Nó làm gì bên ấy mà không đến
Cô Thảo sau khi thụt lùi ra khỏi chiếu, mới khẽ đáp:
-
Dạ, nhà con mắc việcquan.
Cô Khuê, chị em chú bác với cô Thảo, đứng gần đấy trề môi nói tiếp:
-
Thứ đồ làm hương thơ mỗi năm ăn ba mẫu ruộng mà cũng gọi là việc quan.
-
Ai nấy đều nghe thấy nhưng không ai cãi lại. Ông Vạn đứng cúi đầu xuống hơi
ngượng. Còn cô Thảo gương mặt đỏ bừng, quay đầu nhìn xuống bếp. Nhưng ngay
lúc ấy cô lại gặp cặp mắt của mẹ đang nhìn cô chòng chọc. Cô đau lòng quá đến
để hai dòng lệ chảy dài trên má.
-
Sáng hôm sau, cúng cơm sáng xong xuôi, cô Thảo lại sắm sửa đi qua làng Mỹ Lý.
Cô gọi mấy đứa em đến gần rồi cho mỗi đứa năm xu. Trong nhà ai cũng khen cô
rộng rãi và biết thương em, nên cô vui sướng lắm. Đang lúc cao hứng cô còn hứa sẽ
gửi cho mẹ hai cặp quần áo mới để mặc Tết nữa. Nhưng chính cô cũng không biết sẽ
lấy đâu ra hai cặp quần áo ấy. Chỉ trong nháy mắt cô Thảo đã phân phát tất cả số
tiền cô đã dành dụm trong một năm.
-
[…]
-
Về nhà chồng, cô Thảo lại làm việc từ mai đến chiều, tối tăm cả mày mặt. Lúc nào
cô cũng nhớ đến mẹ nghèo, đến em thơ, nhưng nhớ thì lòng cô lại bùi ngùi, trí cô lại
bận rộn. Rồi chiều chiều gặp những lúc nhàn rỗi, cô lại ra đứng cửa sau vơ vẩn nhìn
về làng Quận Lão. Nhưng làng Quận Lão ẩn sau đám tre xanh đã kéo một gạch đen
dài trên ven đồi xa thẳm.
-
(Theo Tổng tập văn học Việt Nam, tập 33, NXB Khoa học xã hội, 2000.
Tr.819-823)
[…] Tôi giấu giếm vợ tôi, thỉnh thoảng giúp ngấm ngầm lão Hạc. Nhưng hình như lão cũng
biết vợ tôi không ưng giúp lão. Lão từ chối tất cả những cái gì tôi cho lão. Lão từ chối một cách
gần như là hách dịch. Và lão cứ xa tôi dần dần…
Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm. Những người nghèo nhiều tự ái vẫn
thường như thế. Họ dễ tủi thân nên rất hay chạnh lòng. Ta khó mà ở cho vừa ý họ… Một hôm,
tôi phàn nàn việc ấy với Binh Tư. Binh Tư là một người láng giềng khác của tôi. Hắn làm nghề
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lão lương thiện quá. Hắn bĩu môi và bảo:
- Lão làm bộ đấy! Thật ra thì lão chỉ tẩm ngẩm thế, nhưng cũng ra phết chứ chả vừa đâu: lão
vừa xin tôi một ít bả chó…
Tôi trố to đôi mắt, ngạc nhiên. Hắn thì thầm:
- Lão bảo có con chó nhà nào cứ đến vườn nhà lão… Lão định cho nó xơi một bữa. Nếu
trúng, lão với tôi uống rượu.
Hỡi ơi lão Hạc ! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết… Một người như thế
ấy !... Một người đã khóc vì trót lừa một con chó !... Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi
không muốn liên lụy đến hàng xóm, láng giềng… Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót
Binh Tư để có ăn ư ? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn…
Không ! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một
nghĩa khác. Tôi ở nhà Binh Tư về được một lúc lâu thì thấy những tiếng nhốn nháo ở bên nhà
lão Hạc. Tôi mải mốt chạy sang (…) Lão Hạc đang vật vã ở trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần
áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. (…) Lão vật vã đến hai giờ đồng hồ rồi mới chết. Cái chết
thật là dữ dội. Chẳng ai hiểu lão chết vì bệnh gì mà đau đớn và bất thình lình như vậy. Chỉ có
tôi với Binh Tư hiểu… (Trích Lão Hạc, Nam Cao)
Câu 1. Nhân vật trung tâm của đoạn trích trên là ai?
A. Nhân vật “tôi” B. Nhân vật lão Hạc C. Nhân vật Binh Tư D. Vợ của nhân vật
“tôi”
Câu 2. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích là:
A. Miêu tả B. Tự sự C. Biểu cảm D. Thuyết minh
Câu 3. Đâu là sự kiện chính của đoạn trích nói trên?
A. Lão Hạc từ chối sự giúp đỡ của nhân vật “tôi” B. Nhân vật “tôi” hiểu lầm
Lão Hạc
C. Lão Hạc xin Binh Tư bả chó D. Lão Hạc ăn bả chó để tự
tử
Câu 4. Nhân vật “tôi” có thái độ như thế nào đối với Lão Hạc?
A. Kính trọng B. Thất vọng C. Khinh bỉ D. Xa lánh
Câu 5. Ý kiến nào nói đúng nhất nguyên nhân sâu xa khiến lão Hạc phải lựa chọn cái chết?
A. Lão Hạc ân hận vì trót lừa cậu Vàng. B. Lão Hạc rất thương con.
C. Lão Hạc ăn phải bả chó. D. Lão Hạc không muốn làm liên lụy đến
mọi người.
Câu 6. Dấu ba chấm (dấu chấm lửng) được nhắc lại nhiều lần trong đoạn văn sau có tác
dụng gì:
"Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết...Một con người thế
ấy!...Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi
không muốn liên lụy đến hàng xóm, láng giềng...Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót
Binh Tư để có ăn ư? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày thêm đáng buồn..." (Lão Hạc,
Nam Cao)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. Ngụ ý rằng còn nhiều điều ông giáo biết về lão Hạc mà chưa kể hết. B. Làm dãn nhịp
điệu câu văn.
C. Thể hiện sự ngập ngừng, ngỡ ngàng đau đớn trong lòng ông giáo. D. Cả A, B, C đều
đúng
Câu 7. Cái chết của lão Hạc phản ánh bi kịch gì của người nông dân trước Cách mạng
tháng Tám?
A. Bi kịch bị tha hóa B. Bi kịch bị lưu manh hóa
C. Bi kịch bị bần cùng hóa D. Bi kịch bị cự tuyệt
Câu 8 Theo bạn, tình tiết nào giúp tạo nên sự kịch tính cho văn bản? Vì sao?
Từ văn bản trên, bạn rút ra được bài học gì khi đánh giá một con người?
Nêu cảm nhận của bạn về vẻ đẹp nhân cách của nhân vật lão Hạc được
thể hiện ở đoạn trích trên. (Viết khoảng 5 – 7 dòng)
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về chủ đề và nhân vật lão Hạc trong tác phẩm trên.
Trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân có đoạn:
…Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu
cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho
con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì…
Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt… Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau
sống qua được cơn đói khát này không.
Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà áo đã
rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy
đến con mình. Mà con mình mới có vợ được… Thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo lắng được
cho con… May ra mà qua khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề nó,
chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được ?
Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với “nàng dâu mới” :
- Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng…
Tràng thở đánh phào một cái (…) Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời:
- Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông giời
cho khá… Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời ? Có ra thì rồi con cái chúng mày về sau”.
Bà lão đăm đăm nhìn ra ngoài. Bóng tối trùm lấy hai con mắt. Ngoài xa dòng sông sáng trắng uốn
khúc trong cánh đồng tối. Mùi đốt đống rấm ở những nhà có người chết theo gió thoảng vào khét lẹt.
Bà lão thở nhẹ ra một hơi dài. Bà lão nghĩ đến ông lão, nghĩ đến đưa con gái út. Bà lão nghĩ đến cuộc
đời cực khổ dài dằng dặc của mình. Vợ chồng chúng nó lấy nhau, cuộc đời chúng nó liệu có hơn bố mẹ
trước kia không?...
(Trích Vợ nhặt, Kim Lân, Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2013,tr 28-
29)
: Nhân vật chính trong đoạn trích trên là ai ?
A. Tràng. B. Cô con dâu. C. Bà cụ Tứ. D. Tất cả đều đúng.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Người mẹ động viên con mình đều gì ?
A. Làm đám cưới để nở mày nở mặt.
B. Bảo nhau làm ăn, ông trời sẽ cho khá.
C. Đùm bọc nhau qua nạn đói.
D. Tất cả đều sai.
Đoạn truyện trên được viết trong hoàn cảnh nào ?
A. Nạn đói. B. Chiến tranh. C. Thời bình. D. Tất cả đều
sai
Tâm trạng của bà cụ Tứ ở đoạn 1 văn bản là gì ?
A. Tủi thân vì không lo cho con một đám cưới đàng hoàng.
B. Lo lắng cho tương lai hai đứa con.
C. Xót xa, tủi hờn.
D. Tất cả đều đúng.
Đoạn trích viết theo ngôi kể thứ mấy ?
A. Ngôi thứ nhất. B. Ngôi thứ ba. C. Tất cả đều sai. D. Tất cả đều đúng.
Nội dung chính của đoạn trích trên ?
A. Kể về một gia đình nghèo trong nạn đói.
B. Miêu tả ngoại hình của bà cụ Tứ.
C. Nói về diễn biến tâm trạng bà cụ Tứ khi nghe tin con trai có vợ.
D. Tất cả đều đúng.
Câu văn sau: Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời ?sử dụng biện pháp nghệ
thuật nào ?
A. Liệt kê. B. So sánh. C. Câu hỏi tu từ. D. Ẩn dụ.
Theo em, bà cụ Tứ là người như thế nào ?
Em hiểu như thế nào về câu văn sau: Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai
dòng nước mắt… Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không. ?
Em hãy viết một đoạn văn (5-7 dòng) trình bày suy nghĩ của mình về tình mẫu tử.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và nhân
vật trong tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
Tình cảm yêu mến, quý trọng với quê
hương, đất nước, dân tộc và con người Việt
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Nam.
9. + Nhân hóa: ơi
+ Ẩn dụ: Biển lúa
+ So sánh: Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Tác dụng: Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, yên
bình, mênh mông, khoáng đạt. Nền cảnh đặc
trưng của Việt Nam.
10. Câu hỏi mở, Gv linh hoạt chấm điểm.
Học sinh tự do lựa chọn tình tiết, miễn là có
lí giải thuyết phục. Tham khảo: Tình tiết Lão
Hạc xin bả chó của Binh Tư. Vì nó gây ra sự
hiểu lầm và thất vọng cho nhân vật tôi. Để rồi,
khi hiểu ra sự thật, nhân vật tôi sẽ lại càng thêm
kính trọng lão Hạc.
9. Bài học: Khi đánh giá một con người, chúng
ta cần cẩn trọng, không nên vội vàng; phải giữ
vững niềm tin vào bản chất tốt đẹp, tính bản
thiện của con người.
10. Tham khảo một số ý sau:
- Dù nghèo những giàu lòng tự trọng:
+ Không nhận sự giúp đỡ từ nhân vật tôi
+ Nhịn ăn để tiền làm ma vì không dám liên lụy
đến hàng xóm, láng giềng.
- Giàu tình thương:
+ Khóc vì trót lừa một con chó
+ Quyết chết để giữ lại mảnh vườn cho con trai.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- Phạm vi dẫn chứng:
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
- Nhan đề và lời đề từ của truyện có thể gợi ra những
suy nghĩ như: Quê là nơi gia đình, dòng họ đã nhiều
đời làm ăn sinh sống, nơi gắn bó thân thương với mỗi
người. Nói đến quê mẹ là nói đến nơi ta sinh ra, lớn
lên, gắn bó suốt tuổi thơ, khi đi xa thì quê mẹ là nơi
chốn yêu thương để ta nhớ, lúc buồn khổ ta hướng về
để được chia sẻ.
- Lời đề từ của truyện là ca dao về nỗi niềm và tâm
trạng của người con gái lấy chồng xa.
- Nhân vật cô Thảo trong truyện ngắn Quê mẹ được
khắc hoạ qua những chi tiết cụ thể gắn với tâm trạng,
hành động, cử chỉ : đêm trước khi về dỗ ông, trên
đường về quê, khi về đến làng, khi về đến nhà mẹ, khi
trở lại nhà chồng.
Nhân vật cô Thảo là mẫu phụ nữ tiêu biểu cho gia
đình, cô là ngươi “ít hay chữ” nhưng nặng lòng với
quê hương, gia đình. Cô con dâu chăm chỉ luôn biết
giữ gìn nề nếp gia phong; “cô gái có chồng về nhà
mẹ” luôn nở nụ cười với hàng xóm, với những đứa em
thơ cô sẵn sàng phân phát cho các em “ cả số tiền cô
đã dành dụm trong một năm”… Hình ảnh cô Thảo đã
nói lên nỗi lòng của người con gái lấy chồng xa quê,
nói lên mong ước của Thanh Tịnh về cuộc sống bình
dị, chân thành, ca ngợi những con người quê hương
luôn giàu tình người, tình quê.
* Qua câu chuyện, có thể rút ra những thông điệp: tình
yêu quê hương, gia đình và nỗi nhớ quê trong lòng
người con gái.
* Nhận xét về cách ửng xử của các nhân vật trong
truyện ngắn Quê mẹ:
- Anh Vân hơi vô tâm nhưng yêu thương vợ.
- Mẹ chồng cô Thảo ân cần, quan tâm đến con dâu.
- Cô Thảo luôn lễ phép, khéo léo trong các mối quan
hệ, thân thiện với bà con lối xóm.
Đó là những ứng xửu đẹp và rất đời thường, vừa
truyền thống vừa hiện đại.
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nam Cao (1917 – 1951) là nhà văn hiện thực lớn,
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
một nhà báo kháng chiến, một trong những nhà văn
tiêu biểu nhất thế kỷ 20, với những truyện ngắn,
truyện dài chân thực viết về hai mảng đề tài chính:
người nông dân nghèo đói bị vùi dập và người trí thức
nghèo, sống mòn mỏi bế tắc trong xã hội xưa cũ.
- Lão Hạc là một truyện ngắn xuất sắc của Nam Cao
viết về người nông dân ở xã hội phong kiến cũ, đăng
báo lần đầu năm 1943.
- Giới thiệu về nhân vật lão Hạc – nhân vật trung tâm
của tác phẩm.
- Phản ánh bi kịch bần cùng hóa của người nông dân
trước Cách mạng tháng Tám.
- Thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao.
Nhân vật lão Hạc: là nhân vật giúp thể hiện chủ
đề của tác phẩm.
-Tóm tắt sơ lược hoàn cảnh nhân vật: Là người nông
dân nghèo, lương thiện, bị bần cùng hóa đến mức phải
bán con chó mà lão thương yêu, và cuối cùng, vì quyết
để lại mảnh vườn cho con trai lấy vợ, đã phải ăn bả
chó tự vẫn.
- Phân tích nhân vật trong mối quan hệ giữa các nhân
vật:
+ Lão Hạc là người cha yêu thương con: khi con đi
làm đồn điền cao su luôn nhớ về con, luôn cố gắng
chắt chiu cuộc sống để sau này con có nền móng an cư
lạc nghiệp.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
+ Lão Hạc là một người có lòng nhân hậu, sống tình
nghĩa: lão đối xử với con chó Vàng của lão rất tốt, coi
nó như một người bạn tâm giao, lão ăn gì cho nó ăn
nấy, cùng nhau bầu bạn trong cuộc sống. Đến khi túng
quẫn vào bước đường cùng phải bán chó đi để lấy tiền,
lão đã vô cùng đau khổ, day dứt, thậm chí đã chảy
nước mắt vì đã lừa một con chó đã gắn bó với mình.
Lão đau xót trước cảnh người ta trói con chó mang đi.
+ Lão Hạc là người giàu lòng tự trọng: dù là một
người bạn thân của ông giáo nhưng lão không nhận
bất kỳ sự giúp đỡ nào của ông giáo. Vì xấu hổ khi đã
lừa một con chó, lão quyết định tự tử bằng cách ăn bả
chó để chuộc lỗi với nó, trước khi tự tử đã gửi lại ông
giáo chút tiền để lo ma chay và nhờ ông giáo giúp đỡ
trông coi mảnh vườn để cho cậu con trai khi về có cái
làm ăn.
*
- Lão Hạc là nhân vật điển hình cho quá trình bần
cùng hóa của người nông dân trước Cách mạng:
+ Vợ mất sớm, một mình nuôi con khôn lớn.
+ Tài sản trong nhà không có gì ngoài ba sào vườn,
một túp lều nhỏ và một con chó.
+ Không có tiền cho con trai cưới vợ, người con trai
bỏ đi đồn điền cao su, bỏ lại lão sống một mình.
+ Sau một trận ốm, trong nhà không còn gì để ăn, lão
quyết định bán cậu Vàng - kỉ vật mà anh con trai để
lại, không chỉ là một con vật mà còn giống như một
người bạn.
+ Cuối cùng, vì tự trọng và vì khốn quẫn, lão đã phải
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
ăn bả chó để tự tử.
- Lão Hạc là nhân vật thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu
sắc của Nam Cao:
+ Ông đã làm toát lên vẻ đẹp tâm hồn của người nông
dân: dù nghèo nhưng họ giàu tình yêu thương, đầy
tinh thần trách nhiệm và lòng tự trọng.
+ Nam Cao đã thể hiện sự đồng cảm, xót thương với
bi kịch của lão Hạc, được gửi gắm qua lời của nhân
vật ông giáo
+ Gián tiếp lên án, tố cáo xã hội đương thời đã đẩy
người nông dân vào cảnh cùng đường.
- Lão Hạc là một nhân vật điển hình, đại diện cho tầng
lớp những người nông dân trong xã hội cũ: Tuy đói
nghèo nhưng có những phẩm chất cao đẹp.
- Nam Cao đã rất thành công trong cách xây dựng
nhân vật. Thông qua cái nhìn ông giáo – một nhà trí
thức, Nam Cao đã gián tiếp thể hiện tấm lòng trân
trọng của mình với người nông dân và đặt ra vấn đề
“đôi mắt”:cần có cái nhìn nhân ái, bao dung, bao quát
nhiều chiều để đánh giá một con người.
(Mở rộng phần sau của tác phẩm: “Chao ôi! Đối với
những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu
họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu
xa, bỉ ổi... toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không
bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không
bao giờ ta thương...”. )
- Tác giả cũng đã sử dụng nghệ thuật miêu tả tâm lý
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
nhân vật rất rõ nét. Tâm lý nhân vật lão Hạc được thể
hiện qua những hành động, lời nói của lão, nhiều đoạn
đối thoại mà như độc thoại. Bên cạnh đó, tác giả cũng
sử dụng nhiều khẩu ngữ, làm câu chuyện chân thực,
sinh động, gần gũi với người nông dân.
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
G cung cấp cho hs một đoạn văn mẫu
1/ Đừng sợ thất bại. Không phải thất bại, mà chính mục tiêu thấp kém mới là tội lỗi. Khi bạn nỗ
lực hết mình, ngay cả sự thất bại cũng vẻ vang.(Lý Tiểu Long)
2/ Không ai có được bảo đảm chắc chắn thành công. Chắc chắn những yếu tố như cơ hội, sự
may mắn và thời điểm là quan trọng. Nhưng xương sống của thành công thường được tìm thấy
trong các khái niệm cơ bản, cổ hủ như làm việc chăm chỉ, quyết tâm, lên kế hoạch cẩn thận và
kiên trì.(Nữ cầu thủ người Mỹ Mia Hamm)
3/ Trong sự đương đầu giữa dòng suối và hòn đá, dòng suối luôn luôn thắng, không phải qua sức
mạnh mà bằng sự bền bỉ.
(H. Jackson Brown)
4/ Sự vẻ vang lớn nhất của chúng ta không phải nằm ở chỗ chưa bao giờ bị thất bại mà nằm ở
chỗ vươn lên mỗi khi thất bại.
(Ralph Waldo Emerson)
5/ Chỉ những người dám thất bại mới đạt được thành công lớn.(John F. Kennedy)
6/ Tham vọng là con đường dẫn đến thành công. Đức kiên trì là chiếc xe chở bạn trên con đường
đó.(JV, William Eardley)
7/ Tất cả vinh quang đều đến từ sự dám bắt đầu.(Eugene F Ware)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
8/ Hãy mơ ước bất cứ điều gì bạn muốn mơ. Đó là vẻ đẹp của trí tuệ con người. Hãy làm bất cứ
điều gì bạn muốn làm. Đó là sức mạnh của ý chí con người. Hãy tin tưởng vào bản thân để thử
thách những giới hạn của mình. Đó chính là lòng can đảm để thành công.(Bernard Edmonds)
9/ Thành công không phải là chìa khóa mở cánh cửa hạnh phúc. Hạnh phúc là chìa khóa dẫn tới
cánh cửa thành công. Nếu bạn yêu điều bạn đang làm, bạn sẽ thành công.(Albert Schweitzer)
10/ Đừng phấn đấu để thành công mà hãy phấn đấu để mình có ích.(Albert Einstein)
11/ Chinh phục bất cứ một sự khó khăn nào luôn đem lại cho người ta một niềm vui sướng thầm
lặng, bởi điều đó cũng có nghĩa là đẩy lùi một đường ranh giới và tăng thêm tự do của bản
thân.(Henri Frederic Amiel)
12/ Tất cả những người đàn ông và phụ nữ thành công đều là những người mơ mộng. Họ mơ
mộng về tương lai của họ, lý tưởng trên mọi phương diện, và rồi họ lao động mỗi ngày hướng
về viễn cảnh xa xôi ấy, mục tiêu hay cái đích đó.(Brian Tracy)
13/ Chìa khóa thành công là tập trung lý trí của chúng ta vào những điều chúng ta muốn chứ
không phải những điều chúng ta sợ.(Brian Tracy)
14/ Tôi chưa thất bại. Tôi chỉ là đã tìm ra 10,000 cách không hoạt động.(Thomas Edison)
15/ Không có bí mật nào tạo nên thành công. Đó chỉ là kết quả của sự chuẩn bị, làm việc hết sức
mình và rút ra kinh nghiệm từ sự thất bại.(Colin Powell)
16/ Chỉ vì bạn đã từng thất bại, không có nghĩa là bạn sẽ mãi thất bại trong mọi việc. Hãy tiếp
tục cố gắng, kiên trì, và luôn luôn, luôn luôn, luôn luôn tin vào chính bạn, bởi vì nếu không thì
ai sẽ tin bạn đây?(Marilyn Monroe)
17/ Hãy luôn sợ phải hối tiếc, hơn là sợ phải thất bại.(Taryn Rose)
18/ Thất bại là người thầy của chúng ta, không phải người quyết định. Thất bại là sự trì hoãn,
không phải sự kết thúc.
(William Ward)
10/ "Khi cuộc đời đẩy ngã bạn, hãy cố hạ cánh bằng lưng. Bởi vì nếu bạn có thể nhìn lên, bạn có
thể đứng dậy. Hãy để lý trí kéo bạn dậy".
(Nhà diễn thuyết, tác gia nổi tiếng người Mỹ - Les Brown).
11/ "Tôi tin rằng cuộc sống là một chuyến hành trình, thường khó khăn và đôi khi tàn nhẫn
không ngờ, nhưng chúng ta đều được chuẩn bị tốt cho nó nếu chúng ta biết nắm lấy tài năng của
bản thân và cho phép chúng nảy nở".
(Les Brown)
12/ "Quá nhiều người trong chúng ta không sống với giấc mơ của mình vì chúng ta sống với nỗi
sợ hãi".
(Les Brown)
13/ "Giới hạn duy nhất cho những triển vọng của ngày mai là những cái 'nhưng' bạn sử dụng
hôm nay".
(Les Brown)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
14/ "Khi trời đủ tối, bạn có thể nhìn thấy những vì sao".
(Nhà sử học người Mỹ Charles A. Beard)
15/ "Sự bi quan dẫn tới sự yếu đuối, lạc quan dẫn tới sức mạnh".
(Nhà tâm lý học và triết học tiên phong người Mỹ - William James)
16/ "Để thật sự cười, anh phải có thể lấy nỗi đau của mình ra và chơi với nó!"
(Diễn viên, đạo diễn phim hài người Anh - Vua hề Sác Lô Charlie Chaplin)
17/ "Bạn thành công khi bạn hài hòa với quá khứ, tập trung vào hiện tại, và lạc quan về tương
lai".
Steve Jobs (tên đầy đủ: Steven Paul Jobs), sinh ngày 24/02/1955 tại San Francisco, bang
California, Mỹ, là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng rất lớn đối với thế giới công
nghệ nói chung và sự phát triển của Apple nói riêng. Tại thời điểm Steve Jobs qua đời, ông được
xem là doanh nhân công nghệ vĩ đại nhất trong lịch sử, người dẫn dắt công ty có giá trị lớn nhất
thế giới và có những đóng góp to lớn góp phần thay đổi cách thức con người tương tác với máy
móc.
Mặc dù có nhiều ý tưởng táo bạo nhưng không phải tất cả đều thành công. Job cũng đã từng
phải đối mặt với hàng loạt thất bại, trong đó phải kể đến là máy tính cá nhân của Apple Lisa -
từng được biết đến như là "thế hệ đầu tiên" của máy tính Mac (Early Mac), được ra mắt vào năm
1983 với mức giá "cắt cổ": 10.000 USD. Tuy vậy, với nỗ lực bền bỉ và không bao giờ từ bỏ thất
bại, Steve Jobs đã gặt hái được rất nhiều thành công khiến cả thế giới phải khâm phục.
Trong cuộc sống, Jobs sống một cuộc đời khiêm tốn với gia đình trong một căn nhà rộng 530
m2 tại Palo Alto thay vì lựa chọn những biệt thự xa hoa. Trong một cuộc phỏng vấn năm 1993
với The Wall Street Journal, ông cũng chia sẻ việc trở thành người giàu nhất nghĩa trang không
quan trọng. Điều quan trọng với ông đó chính là mỗi khi đi ngủ và nghĩ rằng mình đã làm được
điều gì đó tuyệt vời.
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
LÁ ĐỎ Nguyễn Đình Thi
Gặp em trên cao lộng gió
Rừng lạ ào ào lá đỏ
Em đứng bên đường như quê hương
Vai áo bạc quàng súng trường
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Đoàn quân vẫn đi vội vã
Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa
Chào em, em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn. 1974.
Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A. Thể thơ 5 chữ B. Thể thơ 6 chữ
C. Thể thơ 7 chữ D. Thể thơ tự do
Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong:“Em đứng bên đường như quê hương”
A. Nhân hóa B. So sánh C. Hoán dụ D. Ẩn dụ
Các hình ảnh miêu tả thiên nhiên: đỉnh Trường Sơn lộng gió, rừng ào ào lá đỏ khắc
họa khung cảnh Trường Sơn như thế nào?
A. Khoáng đạt, hùng vĩ B. Thơ mộng, trữ tình
C. Khắc nghiệt, dữ dội D. Tráng lệ, kì vĩ
. Nhân vât trữ tình trong bài thơ là ai?
A. Người lính Trường Sơn B.Nguyễn Đình Thi
C.Em gái tiền phương D.Người lính Trường Sơn và em gái tiền phương
Hai câu cuối bài thơ gợi ra điều gì?
Chào em, em gái tiền phương
Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn
A. Niềm tin và hi vọng vào ngày chiến thắng của người lính Trường Sơn
B. Lời chào và lời ước hẹn của cô gái tiền phương và người lính Trường Sơn
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
C. Cả A và B đều đúng D. Cả A và B đều sai
Cảm xúc của tác giả qua bài thơ:
A. niềm vui, tự hào và hy vọng vào tương lai của người lính Trường Sơn.
B. niềm vui, lạc quan, tin tưởng, tự hào và hy vọng vào ngày mai chiến thắng.
C. niềm vui sướng, hạnh phúc khi gặp lại người em gái tiền phương.
D. niềm tin tất thắng vào cuộc kháng chiến.
Không khí hành quân hào hùng thần tốc được thể hiện qua hình ảnh nào?
A. Bụi Trường Sơn B. Đoàn lính Trường Sơn hành quân vội vã
C. Đoàn quân đi vội vã, bụi Trường Sơn nhòa trong trời lửa D. Ào ào lá đỏ
Trình bày ngắn gọn nội dung của bài thơ.
Câu thơ “Vai áo bạc quàng súng trường” gợi lên vẻ đẹp gì của người con gái tiền
phương?
Hình ảnh “em gái tiền phương” gợi lên cho anh/chị suy nghĩ gì về sự góp mặt của
những người phụ nữ trong chiến tranh bảo vệ tổ quốc?
Bàn tay đã cho ta, tất cả.
Nếu là con chim, chiếc lá,
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh.
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình? ( , Tố Hữu)
Anh/chị hãy viết một bài luận (khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về quan niệm
sống của Tố Hữu trong câu thơ “Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình?”. Từ đó hình thành
cho mình về lối sống đẹp.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa lẩn trống đồn.
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,
Dặm liễu sương sa khách bước dồn.
Kẻ chốn trang đài
[1]
, người lữ thứ,
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?
( Bà Huyện Thanh Quan
Dẫn theo SGK Văn 8 NXBGD)
: Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A.Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
B. Thất ngôn bát cú Đường luật
C. Ngũ ngôn
D. Lục bát
: Bài thơ được gieo vần gì?
A.Vần lưng
B. Vần chân
C. Vần liền
D. Vần cách
:Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ là gì?
A.Vui mừng, phấn khởi
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
B. Xót xa, sầu tủi
C. Buồn, ngậm ngùi
D. Cả ba phương án trên
Bài thơ sử dụng phương thức biểu đạt nào là chính?
A.Nghị luận kết hợp biểu cảm
B. Biểu cảm kết hợp tự sự
C. Miêu tả kết hợp tự sự
D. Biểu cảm kết hợp miêu tả
Nội dung của bài thơ là gì?
A. Tâm trạng buồn lê thê, một niềm sầu thương tê tái của người lữ khách đi xa nhớ nhà, nhớ
quê hương da diết.
B. Tâm trạng hân hoan, vui sướng khi nhớ về quê nhà
C. Nhớ tiếc một thời vàng son của Thăng Long cũng là trở về cội nguồn của dân tộc, tự hào về
sức sống và nền văn hiến Đại Việt
D. Hoài niệm về những tàn dư thủa trước
: Nhận định nào sau đây đúng nhất về thơ của Bà Huyện Thanh Quan?
A.Trang nhã, đậm chất bác học và thấm đẫm niềm hoài cổ.
B.Trẻ trung, mạnh mẽ đầy hơi thở dân gian.
C. Ngôn ngữ bình dị, gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày.
D.Trang nhã, đậm chất bác học.
Em có nhận xét gì về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Chiều hôm nhớ nhà?
A. Kết cấu bài thơ phù hợp với tâm trạng chủ thể trữ tình
B. Thủ pháp nghệ thuật phóng đại được sử dụng hiệu quả
C. Lời thơ trang nhã, sử dựng nhiều từ Hán Việt, giọng thơ man mác, hoài cổ
D. Ngôn ngữ thơ Nôm bình dị, hình ảnh gợi cảm, giàu màu sắc, nghệ thuật tả cảnh ngụ tình
đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Căn cứ vào nội dung bài thơ cho thấy rõ nhất điều gì ở nhân vật trữ tình?
A. Lòng tự trọng
B. Yêu nhà, yêu quê hương
C. Sự hoài cổ
D. Cả ba ý trên
Việc sử dụng nhiều từ Hán Việt mang lại giá trị lớn cho bài thơ. Hãy phân tích điều đó
qua đoạn văn (5 – 7 dòng).
: Từ nội dung của bài thơ, em hãy nêu rõ vai trò của quê hương đối với mỗi người. (Trả
lời khoảng 5-7 dòng)
Theo anh/ chị lòng biết ơn trong cuộc sống có cần thiết không ? Hãy viết bài văn nêu suy
nghĩ của anh/chị về vấn đề này?
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
D
B
A
C
C
B
C
Hướng dẫn chấm:
Mỗi câu trả lời đúng được 0,25 điểm.
Khung cảnh cuộc hành quân hào hùng,
thần tốc; vẻ đẹp của thiên nhiên rừng Trường
Sơn; vẻ đẹp của người con gái trẻ trung, tươi
tắn; niềm tin tất thắng vào cuộc kháng chiến.
: Gợi ý : gợi lên vẻ đẹp gần gũi, thân
thương, vừa mộc mạc, tảo tần vừa kiên cường,
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
rắn rỏi,… của người con gái tiền phương
Gợi ý:
- Hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong
trên tuyến đường Trường Sơn thật đẹp và oai
hùng.
- Họ không tiếc tuổi xuân, không sợ nguy hiểm
mà đã ra trận. Họ ra đi với tinh thần “ Xẻ dọc
Trường Sơn đi đánh
Mĩ
: Giá trị của việc sử dụng từ Hán Việt trong
bài thơ:
- Yếu tố từ Hán Việt trong hai bài thơ đã thực sự
mang lại cho người đọc một sự cảm nhận tinh tế
về tình cảm, nỗi niềm, tài năng và nhân cách của
bà Huyện Thanh Quan.
- Điều đáng nói ở đây không phải là sự xuất hiện
nhiều từ Hán Việt trong bài thơ một cách điêu
luyện đã làm nên giá trị nghệ thuật đích thực cho
toàn thi phẩm, gợi cho thi phẩm vẻ đẹp của sự tao
nhã, đài các, thanh cao.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
:
- Quê hương chính là nơi chôn nhau cắt rốn của
ta, là nơi nuôi ta lớn lên với biết bao kỉ niệm
chẳng thể phai nhòa.
- Quê hương dạy ta biết lớn khôn và trưởng thành
dần từ những ngây thơ, vụng dại của ngày bé.
Quê hương cho ta những năm tháng tuổi thơ tuyệt
vời mà suốt hành hình trình trưởng thành ta
không bao giờ tìm lại được.
- Quê hương ấy, những con người quen thuộc ấy
sẽ theo dấu chân ta trên suốt quãng đời của mình
và rồi trở thành dòng suối mát lành tắm mát và
gột rửa tâm hồn ta trước những muộn phiền, lo
toan của cuộc sống.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
*Mở đoạn:giới thiệu vấn đề cần nghị luận quan niệm
sống của Tố Hữu qua câu thơ “Sống là cho đâu chỉ
nhận riêng mình”, qua đó hình thành lối sống đẹp cho
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
bản thân.
* Thân đoạn:
- Quan niệm sống của Tố Hữu qua câu thơ: Sống
không chỉ hưởng thụ, nhận về mà phải biết cho đi,
cống hiến.
- Hình thành lối sống đẹp cho bản thân:
+ Sống có lí tưởng, có mục đích tốt đẹp.
+ Sống yêu thương, chan hòa với những người xung
quanh, không tính toán nhỏ nhen.
+ Giúp đỡ, yêu thương, quan tâm những người xung
quanh, lan tỏa những thông điệp tốt đẹp đến với mọi
người.
Đánh giá:
- Quan niệm sống tích cực, mang tính nhân văn.
- Là kim chỉ nam cho thế hệ trẻ hình thành cho mình
lối sống đẹp, sống có ích cho bản thân, gia đình, xã
hội.
*Kết đoạn: chốt vấn đề.
- Mở bài: Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề cần bàn luận
(sự cần thiết phải có lòng biết ơn).
- Thân bài:
+Giải thích lòng biết ơn
+ Sự cần thiết phải có lòng biết ơn trong cuộc sống
. Lòng biết ơn là đạo lí, là lẽ sống, là truyền thống
quý báu của dân tộc.
. Lòng biết ơn là một tình cảm thiêng liêng, là cơ sở
của những hành động đẹp
. Lòng biết ơn chính là nền tảng, là tiền đề để xây
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
dựng một xã hội tốt đẹp.
. Mọi thứ không tự nhiên mà có, tất cả những gì
chúng ta được hưởng thụ đều phải đánh đổi bằng mồ
hôi, nước mắt, xương máu, thậm chí là tính mạng con
người. Bởi thế chúng ta cần biết ơn đến những người
đã đem đến cho chúng ta cuộc sống trọn vẹn như
ngày hôm nay.
+ Dẫn chứng
- Kết bài
- Khẳng định ý nghĩa của lòng biết ơn
- Bài học
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Xuân về - Nguyễn Bính
Đã thấy xuân về với gió đông,
Với trên màu má gái chưa chồng.
Bên hiên hàng xóm, cô hàng xóm
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Ngước mắt nhìn giời, đôi mắt trong.
Từng đàn con trẻ chạy xun xoe,
Mưa tạnh trời quang, nắng mới hoe.
Lá nõn, nhành non ai tráng bạc?
Gió về từng trận, gió bay đi...
Thong thả, dân gian nghỉ việc đồng,
Lúa thì con gái mượt như nhung
Đầy vườn hoa bưởi hoa cam rụng,
Ngào ngạt hương bay, bướm vẽ vòng.
Trên đường cát mịn, một đôi cô,
Yếm đỏ, khăn thâm, trẩy hội chùa.
Gậy trúc dắt bà già tóc bạc,
Lần lần tràng hạt niệm nam vô.
. Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì?
A. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. B. Phong cách ngôn ngữ chính luận.
C. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. D. Phong cách ngôn ngữ báo chí.
. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là
A. nghị luận. B. tự sự. C. miêu tả. D. biểu cảm.
. Xác định thể thơ của văn bản trên.
A. Tự do. B. Thất ngôn C. Thơ mới. D. Bảy chữ.
. Chọn câu đúng nhất về tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu thơ: “Lúa thì
con gái mượt như nhung”.
A. Gợi hình, gợi cảm. Nhấn mạnh vẻ đẹp của cây lúa.
B. Gợi hình ảnh sinh động về cây lúa.
C. Gợi cảm xúc về tình yêu đối với cây lúa.
D. Nhấn mạnh vẻ đẹp của cây lúa .
. Cảm xúc của tác giả trong câu thơ: “Lá nõn, nhành non ai tráng bạc?” là:
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. bồi hồi, xúc động. B. buồn thương, nuối tiếc.
C. lưu luyến, vấn vương. D. ngỡ ngàng, vui sướng.
. Ý nào khái quát nội dung chính của văn bản?
A. Bức tranh mùa xuân tươi sáng, trong lành, đầy sức sống.
B. Bức tranh mùa xuân thanh bình, yên ả.
C. Bức tranh mùa xuân buồn bã, tĩnh vắng.
D. Bức tranh mùa xuân đơn sơ, mộc mạc.
Ý nghĩa của hình ảnh đôi mắt người thiếu nữ trong câu “Ngước mắt nhìn giời, đôi mắt
trong”.
A. Vẻ đẹp đôi mắt của cô gái.
B. Sự quyến rũ, thơ mộng của cô gái.
C. Vẻ đẹp trong xanh của bầu trời.
D. Vẻ đẹp hồn nhiên, trong sáng của cô gái.
. Giá trị biểu cảm của từ láy “xun xoe” trong câu thơ “Từng đàn con trẻ chạy xun xoe”.
. Nét đẹp văn hóa làng quê Việt Nam qua hai câu thơ:
“Trên đường cát mịn, một đôi cô,
Yếm đỏ, khăn thâm, trẩy hội chùa.”
. Anh/Chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?
(4.0 điểm)
Bài học đầu cho con
Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Con về rợp bướm vàng bay
Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông
Quê hương là cầu tre nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Là hương hoa đồng cỏ nội
Bay trong giấc ngủ đêm hè
Quê hương là vàng hoa bí
Là hồng tím giậu mồng tơi
Là đỏ đôi bờ dâm bụt
Màu hoa sen trắng tinh khôi
Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi
Quê hương nếu ai không nhớ...
Đỗ Trung Quân
Anh/Chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày cảm nhận về tình yêu quê
hương của tác giả.
(6.0 điểm)
ĐƯỜNG ĐI HỌC
Khúc khuỷu ruột dê ổ gà ổ chó
Đường dẫn con đi suốt tuổi thơ mình
Nhiều gai góc nhưng cũng đầy hoa cỏ
Vui rập rờn theo những cánh bướm xinh…
Mười cây số bốn mùa chân xuôi ngược
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Manh áo nghèo mưa nắng bạc tóc hoe
Không ngăn nổi hồn nhiên chim sáo hót
Chiều vô tư ngõ đom đóm lập lòe
Ôi! Thương quá cái thời cơm cõng củ
Lén nhìn con cạo rá mẹ thở dài
Bữa cháo bữa rau qua ngày giáp hạt
Túc tắc rồi con cũng lớn như ai.
Thêm một tuổi là con thêm một lớp
Bước dài hơn, đi đứng chững chạc hơn
Con đường cũ mở ra nhiều lối mới
Cánh bướm xưa vẫn bay lượn chập chờn.
Mê lộ đời lắm ngả ngang ngả dọc
Chợt xênh xang chợt heo hút dặm mòn
Đường đi học vẫn là đường đẹp nhất
Sớm muộn về vẫn có mẹ chờ con !
18.02.2003,Nguyễn Ngọc Hưng
. Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì ?
A. Phong cách ngôn ngữ chính luận B. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
C. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật D. Phong cách ngôn ngữ khoa học
Từ “khúc khuỷu” thuộc từ loại nào ?
A. Danh từ B. Động từ C. Trạng từ D. Tính từ
Những hình ảnh nào gợi lên vẻ đẹp thơ mộng của con đường đi học ?
A. Đầy hoa cỏ, ổ gà ổ chó B. Đầy hoa cỏ, những cánh bướm xinh
C. Đầy hoa cỏ, khúc khuỷu D. Những cánh bướm xinh, ổ gà ổ chó
Ý nào sau đây thể hiện đúng hoàn cảnh sống của tác giả trong bài thơ ?
A. Cơ cực, manh áo nghèo B. Thiếu thốn, cơm cõng củ
C. Cơ cực, thiếu tình thương D. Nghèo khổ, bữa cháo bữa rau
Trong kí ức của tác giả, con đường đi học hiện lên như thế nào ?
A. Khó khăn, thơ mộng B. Khúc khuỷu, huy hoàng
C. Gai góc, khúc khuỷu D. Thơ mộng, huy hoàng
Câu thơ “Không ngăn nổi hồn nhiên chim sáo hót” gợi ra hình ảnh một cậu bé
A. nhanh nhẹn như chim sáo. B. đang nhảy chân sáo.
C. hồn nhiên, vô tư. D. lạc quan, ca hát.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Ý nào khái quát nội dung chính của văn bản ?
A. Kí ức về con đường đi học đầy gian khổ nhưng thơ mộng
B. Kí ức tuổi thơ gian khó gắn với con đường đi học và người mẹ tảo tần
C. Kí ức về những ngày gian khổ và người mẹ tảo tần
D. Kí ức về tuổi thơ hồn nhiên, tinh nghịch bên mẹ
Nêu hiệu quả của biện pháp tu từ nhân hóa được sử dụng trong câu thơ “Ôi ! Thương
quá cái thời cơm cõng củ”.
Nhận xét về tình cảm, thái độ của tác giả đối với con đường đi học thể hiện trong bài
thơ.
Trình bày ngắn gọn suy nghĩ của anh/chị về con đường đi học của mình.
Mẹ tôi làm nghề bán cá. Mùa nước nổi mẹ bán cá linh. Cá linh đưa lên bờ mau chết dễ
sình, nên xuống bến mua cá xong mẹ phải chạy rao bán khắp xóm.
Có lần mẹ đội thau cá đứng trước cổng trường tiểu học nơi tôi học, ở ngoài rào mẹ ngoắt tôi
đến cốt đưa cho gói xôi, cái bánh…
Mấy năm học xa, tôi không cho ai biết mẹ làm nghề bán cá.
Nay về, giữa mênh mông đồng nước quê mình, tự thấy như chưa bao giờ tròn chữ hiếu cùng
mẹ.
(Võ Thành An, nguồn Kiến thức ngày nay số 404 ngày 06/01/2015)
Hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày cảm nhận của anh/chị về
hình ảnh người mẹ trong truyện ngắn trên.
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Giá trị biểu cảm của từ láy “xun xoe”
trong câu thơ “Từng đàn con trẻ chạy xun xoe”:
- Thể hiện tâm trạng nô nức, háo hức…
Niềm vui sướng của con trẻ khi xuân về
Nét đẹp văn hóa làng quê Việt Nam qua
hai câu thơ:
“Trên đường cát mịn, một đôi cô,
Yếm đỏ, khăn thâm, trẩy hội chùa.”
- Trang phục truyền thống
- Lễ hội mùa xuân
: Gợi ý thông điệp tích cực rút ra từ văn
bản:
- Sống hòa hợp, gắn bó, yêu thiên nhiên
Trân trọng những giá trị của làng quê, hồn quê
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Hiệu quả của biện pháp tu từ nhân hóa
được sử dụng trong câu thơ “Ôi! thương quá cái
thời cơm cõng củ”:
- Tạo hình ảnh, cảm xúc cho câu thơ
- Làm nổi bật hoàn cảnh sống nghèo khổ, cơ cực
của tác giả
Nhận xét về tình cảm, thái độ của tác giả
đối với con đường đi học thể hiện trong bài thơ:
- Tình cảm gắn bó, yêu thương
- Thái độ trân trọng và tự hào.
: Trình bày ngắn gọn suy nghĩ của anh/chị
về con đường đi học của mình :
Học sinh có thể trình bày nhiều cách khác nhau
miễn là suy nghĩ tích cực, hợp lí, thuyết phục.
Giám khảo cần linh hoạt khi chấm. Sau đây là
một số gợi ý :
- Con đường đi học xa xôi, gian khó nhưng nó là
con đường đẹp, gắn liền với tuổi thơ.
- Con đường gần gũi, thân thuộc ngay trên chính
quê hương mình.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- phạm vi dẫn chứng:
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận:
b.Thân đoạn:
-Tình yêu quê hương giản dị, mộc mạc, sâu lắng:
+ Quê hương là nơi gắn liền với kỉ niệm tuổi
thơ.
+ Quê hương gắn liền với những tình cảm ruột
rà.
Nghệ thuật: Điệp, câu hỏi tu từ, hình ảnh giàu sức gợi,
nhịp điệu.
- Đánh giá chung:
+ Tình yêu quê hương là một tình cảm thiêng liêng,
cao quý…
+ Vẻ đẹp nghệ thuật thơ Đỗ Trung Quân.
c.Kết đoạn: chốt lại vấn đề nghị luận.
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận
b.Thân đoạn:
- Hình ảnh người mẹ tảo tần, lam lũ, vất vả, chịu
thương chịu khó mưu sinh bằng nghề bán cá.
- Người mẹ với tình yêu thương con vô bờ, dẫu nghèo
khó vẫn dành những gì tốt đẹp nhất cho con qua hình
ảnh gói xôi, cái bánh.
- Đánh giá chung:
+ Nội dung : người mẹ tiêu biểu cho tình mẫu tử
thiêng liêng, cao quý, đồng thời thể hiện sự yêu
thương, biết ơn và nỗi niềm day dứt của tác giả
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
+ Nghệ thuật: giọng văn nhẹ nhàng thông qua hình
thức truyện cực ngắn độc đáo.
c.Kết đoạn: chốt lại vấn đề nghị luận.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Khi suy nghĩ về những mất mát, rủi ro và phí tổn, chúng ta nên cân nhắc rằng các tác động
tiềm ẩn trong tương lai của của đại dịch COVID-19 có thể vẫn có một số ảnh hưởng tích cực
về lâu dài. Dưới đây là tất cả những chủ đề mà tôi đã khai thác trong cuốn Tương lai sau đại
dịch COVID.
là điều chúng ta đã thấy rõ kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt
đầu. Làm việc từ xa như tôi lưu ý trong Tương lai sau đại dịch COVID, mang đến cơ hội để
tác động cơ bản đến cách con người làm việc và sinh sống. Nó là xu hướng đã phát triển được
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
một thời gian, và đại dịch COVID-19 trở thành thời điểm thúc đẩy nó phát triển mạnh mẽ.
Nhiều người sẽ không bao giờ quay trở lại một văn phòng nữa. Cá nhân và công ty có
khả năng sẽ được lợi từ những thay đổi này. Những tác động của COVID-19 tới tương lai của
việc làm sẽ được thảo luận kỹ hơn trong chương 6.
cũng là điều tôi nhân mạnh trong cuốn Tương lai
sau đại dịch COVID. Thực tế, năm 2020, chúng ta đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể của giáo
dục trực tuyến.
May mắn là, khi nhìn về tương lai, sự gia tăng mức độ tiếp cận giáo dục trực tuyến có
thể có tác động căn bản đến đời sống công việc và chuyên môn của mọi người, bao gồm cả
những lựa chọn sự nghiệp và chuyên môn mà họ có, cũng như thu nhập tiềm năng trong tương
lai của họ. Đối với nhiều người, giáo dục trực tuyến, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ, đã không còn
là điều gì kinh khủng. Cùng lắm chỉ tẻ nhạt mà thôi.
Một người bạn thời trung học của tôi hiện đang điều hành một trường mầm non mà cô
ấy bị buộc phải điều hành nó từ xa và trực tuyến. Gần đây, cô ấy đăng lên mạng xã hội kể về
việc dạy trực tuyến cho một đứa trẻ mẫu giáo không được vừa cầm kéo vừa chạy nhảy và
khiến chúng thực sự lắng nghe bạn nói khó khăn nhường nào.
[…]
cũng là một trong những xu hướng quan trọng nhất mà tôi
ghi nhận trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID. Chúng ta đã thấy điều đó ở cấp độ xã hội;
đó là điều chúng ta xem là một phần của cuộc chuyển đổi số và bước nhảy vọt tiến tới việc
chăm sóc ý tế và sức khoẻ từ xa. Thêm nữa, từ hệ quả của COVID-19, lĩnh vực sức khoẻ và y
tế nhiều khả năng sẽ được ưu tiên, và có thể như thế trong một thời gian dài sắp tới.
Các lựa chọn giáo dục, đầu tư và chính sách có thể dẫn tới sức khoẻ cộng đồng xét về
tổng thể được cải thiện. Số người theo học các chuyên ngành y học và chăm sóc sức khoẻ
nhiều khả năng sẽ tăng lên. Bác sĩ sẽ không phải nghề thiếu hụt lao động trầm trọng nhất, sự
thiếu hụt trầm trọng nhất là ở ngành điều dưỡng, hỗ trợ y tê và những công việc tương tự.
[…]
cũng là điều tôi kỳ vọng sau đại
dịch COVID-19. Trên thực tế, chúng ta đang chứng kiến điều này trong năm 2020. Tuy nhiên,
những kỳ vọng tôi ghi lại trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID có giới hạn thời gian, tức
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
là mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải giảm dường như đã diễn ra trong một khoảng
thời gian; bởi sự đình đốn về kinh tế, làm việc từ xa và quy định giãn cách xã hội đã làm giảm
lượng tiêu thụ dầu mỏ. Khi nhìn sang năm 2021, mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải có
thể lại tăng lên.
Giai đoạn mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải giảm có thể vẫn có tác động lâu
dài tới cách các công ty nhìn nhận và triển khai các chiến lược bền vững. Nhưng một số tác
động tác động đối với ngành du lịch và việc đi lại có thể chỉ kéo dài một thời gian.
Không may là, không phải tất cả các tác động trong tương lai có khả năng duy trì tính
tích cực. Một trong những tác động tiêu cực lớn nhất tôi viết trong cuốn Tương lai sau đại
dịch COVID là việc . Thực tế, kể từ khi bắt đầu đại dịch
COVID-19, các mức nợ đã tăng trên toàn cầu, và chúng có thể vẫn tăng lên.
Ngoài ra, . Như tôi cũng đã ghi
nhận trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID, nguy cơ ngày một lớn là chúng ta đang tiệm
cận một trạng thái lượng tử của nền kinh tế, trong đó Fed (Cục Dự trữ liên bang Mỹ) cùng lúc
sở hữu tất cả mà cũng không gì cả. Những nguy cơ này cũng đang dần thành hiện thực. […]
(Jason Schenker, Thế giới hậu vắc xin COVID, Việt Anh – Quỳnh Chi – Thu
Hà dịch, NXB Thế giới, 2021, tr.30-34.)
Văn bản trên thuộc loại văn bản nào?
A. Văn bản chính luận B. Văn bản văn học
C. Văn bản thông tin D. Văn bản quảng cáo
Văn bản đề cập tới những tác động tiềm ẩn của dịch COVID-19 ở phương diện nào?
A. Tác động tích cực B. Chủ yếu tích cực, mở rộng tiêu cực
C. Chủ yếu tiêu cực, có thêm tích cực D. Tác động tiêu cực
Ngôn ngữ của văn bản có đặc điểm gì nổi bật?
A. Mang tính chính xác, làm nổi bật thông tin B. Mang tính hình tượng, giàu sức gợi
C. Mang tính cá thể, bộc lộ tư tưởng riêng D. Mang tính khẩu ngữ, thể hiện cảm
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
xúc
Những điều tác giả dự đoán trong văn bản là:
A. Những sự thật hiển nhiên, theo quy luật B. Những điều tất yếu, chắc chắn sẽ
xảy ra
C. Những thứ không tưởng, không thể xảy ra D. Những điều có thể xảy ra trong
tương lai
Trong văn bản, tác giả đã đã đề cập tới những tác động tích cực lâu dài nào của dịch
COVID-19 trong tương lai?
Em có nhận xét gì về cái nhìn, quan điểm của tác giả về đại dịch COVID-19 trong văn
bản?
Nội dung văn bản được triển khai theo trình tự nào? (Chỉ rõ một cách ngắn gọn)
Theo em những điều tác giả dự báo trong văn bản có tác động gì đến suy nghĩ, hành
động của mỗi người và toàn nhân loại không? Vì sao?
Nhà mẹ Lê là một gia đình một người mẹ với mười một người con. Bác Lê là một người
đàn bà nhà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay răn reo như một quả trám khô. Khi
bác mới đến phố, ai ai cũng chú ý đến đám con của bác: mười một đứa, mà đứa nhớn mới có
mười bảy tuổi! Đứa bé nhất hãy còn bế trên tay.
Mẹ con bác ta ở một căn nhà cuối phố, cái nhà cũng lụp xụp như những căn nhà khác.
Chừng ấy người chen chúc trong một khoảng rộng độ bằng hai chiếc chiếu, có mỗi một chiếc
giường nan đã gẫy nát. Mùa rét thì giải ổ rơm đầy nhà, mẹ con cùng nằm ngủ trên đó, trông
như một cái ổ chó, chó mẹ và chó con lúc nhúc. Đối với những người nghèo như bác, một chỗ
ở như thế cũng tươm tất lắm rồi. Nhưng còn cách kiếm ăn? Bác Lê chật vật, khó khăn suốt
ngày cũng không đủ nuôi chừng ấy đứa con. Từ buổi sáng tinh sương, mùa nực cũng như mùa
rét, bác ta đã phải trở dậy để đi làm mướn cho những người có ruộng trong làng. Những ngày
có người mướn ấy, tuy bác phải làm vất vả, nhưng chắc chắn buổi tối được mấy bát gạo và
mấy đồng xu về nuôi lũ con đói đợi ở nhà. Đó là những ngày sung sướng. Nhưng đến mùa rét,
khi các ruộng lúa đã gặt rồi, cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ dưới gió bấc lạnh như lưỡi dao
sắc khía vào da, bác Lê lo sợ, vì không ai mướn bác làm việc gì nữa. Thế là cả nhà nhịn đói.
Mấy đứa nhỏ nhất, con Tý, con Phún, thằng Hy mà con chị nó bế, chúng nó khóc lả đi mà
không có cái ăn. Dưới manh áo rách nát, thịt chúng nó thâm tím lại vì rét, như thịt con trâu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
chết. Bác Lê ôm ấp lấy con trong ổ rơm, để mong lấy cái ấm của mình ấp ủ cho nó.
(Trích Nhà mẹ Lê - Thạch Lam, Nhà xuất bản Đời nay, 1937)
Đoạn trích “ Nhà mẹ Lê” đề cập đến vấn đề gì? Anh/ Chị trả lời câu hỏi bằng cách viết
bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ).
(6.0 điểm)
Cành mận bung trắng muốt
Lũ con trai háo hức chơi cù
Lũ con gái rộn ràng khăn áo
Bóng bay nâng giấc mơ con trẻ
Cành mận bung trắng muốt
Giục mẹ xôn xang lá, gạo
Giục cha vui lòng căng cánh nỏ
Giục người già hối hả làm đu
Cành mận bung trắng muốt
Nhà trình tường* ủ nếp hương
Giục lửa hồng nở hoa trong bếp
Cho người đi xa nhớ lối trở về…
Tháng Chạp,2006
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
(Thuyền đuôi én, NXB Văn hoá dân tộc, Hà nội 2009
(* Nhà trình tường: Nhà có tường làm bằng đất nện)
Câu 1. Xác định thể thơ trong bài thơ trên.
A. Thơ tự do
B. Thơ thất ngôn
C. Thơ lục bát
D. Thơ lục ngôn xen lẫn thất ngôn
Câu 2. Từ giục trong khổ thơ sau mang nét nghĩa nào?
Cành mận bung trắng muốt
Giục mẹ xôn xang lá, gạo
Giục cha vui lòng căng cánh nỏ
Giục người già hối hả làm đu
A. Chỉ hành động mọi người bảo nhau làm nhanh
B. Chỉ sự hối thúc, gấp gáp, muốn được nhanh hơn
C. Chỉ hành động gọi nhau cùng chuẩn bị đón Tết.
D. Chỉ sự bắt buộc phải làm.
Câu 3. Bài thơ thể hiện tâm trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình về điều gì?
A. Nhớ về hội xuân.
B. Nỗi tiếc nuối không được trở về quê hương để cùng đón tết.
C. Yêu khung cảnh mùa xuân vui tươi, ấm cúng thân thương của quê hương.
D. Mong muốn ngắm mận nở trong ngày hội xuân.
Câu 4. Câu thơ Cành mận bung trắng muốt được nhắc lại nhiều nhất trong bài thơ không
mang ý nghĩa:
A. Giới thiệu về một loài cây thường được trồng ở Tây Bắc.
B. Nhấn mạnh ấn tường về màu sắc, tín hiệu của mùa xuân vùng Tây Bắc.
C. Tạo ra nhịp điệu tươi vui cho lời thơ.
D. Tạo sự liên kết giữa các khổ thơ.
Câu 5. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong dòng thơ: Nhà trình tường ủ nếp hương
A. So sánh
B. Nhân hoá
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
C. Ẩn dụ
D. Hoán dụ
Câu 6. Những từ láy xuất hiện trong bài thơ trên là:
A. Háo hức, rộn ràng, xôn xang, hối hả
B. Xốn xang, rộn rã, hối hả, háo hức
C. Háo hức, rộn ràng, xốn xang, rạo rực
D. Rộn ràng, háo hức, xốn xang, rôm rả
Câu 7. Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ
Cành mận bung trắng muốt
Giục mẹ xôn xang lá, gạo
Giục cha vui lòng căng cánh nỏ
Giục người già hối hả làm đu
A. So sánh, liệt kê
B. Ẩn dụ, so sánh, nhân hoá
C. Hoán dụ, so sánh, liệt kê
D. Điệp, liệt kê, ẩn dụ
Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ trong khổ thơ
Cành mận bung trắng muốt
Lũ con trai háo hức chơi cù
Lũ con gái rộn ràng khăn áo
Bóng bay nâng giấc mơ con trẻ.
Câu thơ cuối bài: Cho người đi xa nhớ lối trở về… gợi trong em tình cảm gì đối với
quê hương? (Trình bày ngắn gọn 3-5 dòng).
Tưởng tượng một người đi xa trong bài thơ đã nhớ lối trở về quê hương vào mùa hoa
mận. Những cảm xúc, tình cảm nào đã diễn ra trong tâm hồn người đó? Hãy viết đoạn văn
(khoảng từ 6-8 dòng) để ghi lại cảm xúc, tình cảm ấy.
Từ văn bản đọc hiểu, anh/chị hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của mình ý nghĩa của
việc vượt qua những thử thách trong cuộc sống
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
C
B
A
D
Những tác động tích cực lâu dài nào của dịch
COVID-19 trong tương lai:
- Làm việc từ xa tăng lên
- Tiếp cận giáo dục trực tuyến tăng
- Ưu tiên sức khoẻ tăng
- Mức tiêu thụ năng lượng và khí thải
giảm
6. ái nhìn, quan điểm của tác giả về đại dịch
COVID-19 trong văn bản:
- Tác giả nhìn về đại dịch COVID-19 trên
cả hai phương diện: tác động tích cực, những
triển vọng trong tương lai mà đại dịch mang lại
lẫn những tác động tiêu cực, rủi ro sau khi đại
dịch diễn ra. Tuy nhiên, chủ yếu tác giả nhấn
mạnh vào các cơ hội, tiềm năng mà đại dịch
mang tới trong tương lai.
- Cái nhìn toàn diện, lạc quan, mang tính
dự báo, trên cơ sở phân tích theo quy luật vận
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
động của tự nhiên và xã hội; quan điểm rõ ràng,
cụ thể, khoa học.
7. Trình tự triển khai nội dung của văn bản:
- Đầu tiên văn bản giới thiệu khái quát bối
cảnh khi suy nghĩ về mất mát, rủi ro, phí tổn, rồi
đưa ra những tác động tiềm ẩn trong tương lai
của đại dịch COVID-19.
- Sau đó, tác giả trình bày cụ thể từng tác
động/ ảnh hưởng nhiều mặt của đại dịch COVID-
19 trên phạm vi toàn cầu trong tương lai.
- Cuối cùng, tác giả đưa ra kết luận, nêu
quan điểm riêng của mình về những tác động
tiềm ẩn của đại dịch COVID-19 với thế giới.
* Nhận xét về trình tự triển khai nội dung
của văn bản:
- Trình tự triển khai nội dung đi từ khái
quát đến cụ thể, theo logic nhân – quả từ hiện
thực dự báo tương lai.
- Các nội dung được trình bày rõ ràng,
mạch lạc, cụ thể theo từng khía cạnh, có đánh
dấu bằng hình thức trình bày kiểu chữ khác
nhau.
8. - Những điều tác giả dự báo trong văn bản có
thể có tác động nhất định đến đến suy nghĩ, hành
động của mỗi người và toàn nhân loại, trên các
lĩnh vực khác nhau của đời sống và xã hội.
- Lý do:
+ Những dự báo dựa trên căn cứ cụ thể, từ
thực tế những gì đã diễn ra trong đại dịch
COVID-19 gồm những mất mát, rủi ro, thách
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
thức.
+ Những dự báo triển vọng, tác động của
đại dịch dựa trên những phương pháp khoa học,
tư duy từ việc quan sát, thống kê, tổng kết; dựa
trên cơ sở logic của những quy luật vận động của
tự nhiên, xã hội… Vì vậy, những dựa báo này có
sức thuyết phục, đáng tin cậy, mang tính chính
xác, đúng đắn cao.
+ Những dự báo ở đây khá toàn diện, cụ
thể, trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội:
kinh tế, tài chính, giáo dục, y tế, văn hoá… Mỗi
nội dung, tác giả lại có sự phân tích, lý giải thấu
đáo, trên các căn cứ cụ thể, thực tế.
+ Những dự báo của tác giả có thể giúp
mỗi người và thế giới nhận thức rõ hơn về dịch
bệnh, về thực tế phải đối mặt, những nguy cơ và
triển vọng trong tương lai gần/ xa. Vì thế, chúng
có thể trở thành một kênh gợi ý, thông tin tham
khảo để mỗi cá nhân, các chính phủ hoạch định
chiến lược, các kế hoạch, chương trình hành
động về mọi lĩnh vực xã hội, khắc phục các hậu
quả của dịch bệnh, phát triển kinh tế, xã hội, cải
thiện và nâng cao đời sống con người, hướng tới
sự phát triển bền vững.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
8. - Hs một biện pháp tu từ: liệt kê/ ẩn dụ/ nhân
hoá
- Liệt kê: con trai háo hức chơi cù, con gái rộn
ràng khăn áo
- Nhân hoá: Bóng bay nâng giấc mơ con trẻ
- Ẩn dụ : Cành mận bung trắng muốt
- Tác dụng:
Liệt kê: khiến người đọc hình dung mùa xuân
thêm đầy đủ về khung cảnh mùa xuân vui tươi,
sinh động.
Ẩn dụ: diễn tả hàm súc gợi cảm tín hiệu báo thức
của mùa xuân.
Nhân hoá: miêu tả sinh động món đồ chơi (bóng
bay) gắn bó với tâm hồn trẻ thơ.
Qua đó làm nổi bật cảm nhận tinh tế của nhân
vật trữ tình và tình yêu, sự gắn bó cảnh vật và con
người quê hương.
9. Dòng thơ cuối: Cho người đi xa nhớ lối về…
_ HS trình bày theo cảm nhận của mình, phù hợp
với cách hiểu của bài thơ và chuẩn mực đạo đức,
xã hội.
Hs có thể trình bày theo hướng sau:
Hình ảnh người đi xa nhớ lối về, gợi cảm xúc yêu
thương, gắn bó với mảnh đất quê hương. Thời
khắc mùa xuân, ngày tết đã đánh thức ở mỗi
người xa quê tình cảm cội nguồn với mong muốn
trở về.
10. - Học sinh trình bày cảm xúc một cách cảm
xúc phù hợp với cách hiểu của bài thơ và các
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
chuẩn mực đạo đức.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
*Mở đoạn:giới thiệu vấn đề cần nghị luận: hình ảnh
người mẹ và tình mẫu tử.
* Thân đoạn:
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
+ Một người phụ nữ cực khổ, lao động vất vả.
+ Giàu tình thương con, chịu thương chịu khó.
Đánh giá:
+ Sự thiêng liêng cao cả của tình mẫu tử.
+Tình cảm nhân đạo sâu sắc của tác giả.
*Kết đoạn: chốt vấn đề.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
– Nêu vấn đề cần nghị luận: ý nghĩa của việc vượt
qua những thử thách trong cuộc sống
– Giải thích: Thử thách là những yếu tố gây khó
khăn, cản trở đến việc thực hiện một công việc, một
kế hoạch, một mục tiêu nào đó, buộc con người ta
phải vượt qua.
– Phân tích
+ Cuộc đời vốn không bằng phẳng mà luôn có những
khó khăn, vấp ngã đang chờ đón con người.
+ Những khó khăn của cuộc sống là môi trường để
thử thách tuổi trẻ;
– Ý nghĩa:
+ Khi ta vượt qua những thử thách ta sẽ có bản lĩnh
vững vàng
+ Ta sẽ rèn được ý chí, nghị lực; có sức mạnh tinh
thần để từng bước dấn thân vào cuộc đời; làm chủ
cuộc đời của mình…
+ Có thêm kinh nghiệm để phát triển tương lai
Phải biết thử thách là điều tất yếu để chuẩn bị tinh
thần tìm mọi cách vượt qua và đi qua nó để cuộc sống
tốt đẹp hơn.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối,
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thời mua tước, đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.
Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp, người đông đúc,
Bồng bế nhau lên nó ở non.
Bắt chước ai ta chúc mấy lời:
Chúc cho khắp hết ở trong đời.
Vua, quan, sĩ, thứ, người muôn nước,
Sao được cho ra cái giống người. - Trần Tế Xương
-
Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. tự sự C. biểu cảm B. miêu tả D. thuyết minh
Văn bản được viết theo dạng nào của thơ Đường luật?
A. Thơ bát cú C. Thơ bài luật B. Thơ tuyệt cú D. Thơ trường đoản cú
Đâu không phải là lời chúc của nhân vật “nó”?
A. Cái sự giàu C. Trăm tuổi bạc đầu
B. Cái sự sang D. Cho ra cái giống người
Việc sử dụng cặp đại từ “nó - ông” trong văn bản biểu thị thái độ nào của tác giả?
A. Coi thường, khinh rẻ, giểu cợt C. Vui vẻ, phấn khởi.
B. Coi trọng, nể phục, tán đồng D. Thất vọng, buồn đau
Hiệu quả nghệ thuật của phép đối trong bài thơ là:
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. Làm nổi bật sự khác biệt giữa “ta” với “nó” C. Tạo sự thống nhất về nội dung và hình
thức
B. Tạo sự cân đối, hài hòa cho lời thơ D. Làm cho câu thơ sinh động, ấp dẫn
Nhân vật ông quyết đi buôn lọng là vì:
A. có lãi cao C. đó là nghề của “ông”
B. nhiều người mua tước, mua quan D. thời tiết
Vẻ đẹp cơ bản của nhân vật “ta” được bộc lộ qua lời chúc là gì?
A. Hành vi C. Nhận thức B. Thái độ D. Nhân cách
Lời chúc năm mới trong văn bản lật tẩy bản chất nào của bọn quan lại?
Anh/chị nêu hai biểu hiện cụ thể trong nét đẹp văn hóa ngày tết của người Việt.
Anh/chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?
Chiều mộng hòa thơ trên nhánh duyên
Cây me ríu rít cặp chim chuyền
Đổ trời xanh ngọc qua muôn lá
Thu đến nơi nơi động tiếng huyền
Con đường nho nhỏ gió xiêu xiêu
Lả lả cành hoang nắng trở chiều
Buổi ấy lòng ta nghe ý bạn
Lần đầu rung động nỗi thương yêu
“… Đêm hôm ấy, lúc trại giam tỉnh Sơn chỉ còn vẳng có tiếng mõ trên vọng canh, một cảnh
tượng xưa nay chưa từng có, đã bày ra trong một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng
nhện tổ rệp, đất bừa bãi phân chuột phân gián.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm
dầu rọi lên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ.
Khói bốc tỏa cay mắt, họ dụi mắt lia lịa.
Một người tù cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng
tinh căng phẳng trên mảnh ván. Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại vội khúm
núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và cái thầy thơ lại gày
gò, thì run run bưng chậu mực. Thay bút con, đề xong lạc khoản, ông Huấn Cao thở dài, buồn
bã đỡ viên quản ngục đứng thẳng người dậy và đĩnh đạc bảo:
-Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để
treo một bức lụa trắng trẻo với những nét chữ vuông vắn tươi tắn nó nói lên những cái hoài
bão tung hoành của một đời con người. Thoi mực, thầy mua ở đâu mà tốt và thơm quá. Thầy
có thấy mùi thơm ở chậu mực bốc lên không?... Tôi bảo thực đấy: thầy Quản nên tìm về nhà
quê mà ở đã, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây,
khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi.
Lửa đóm cháy rừng rực, lửa rụng xuống nền đất ẩm phòng giam, tàn lửa tắt nghe xèo
xèo.
Ba người nhìn bức trâm rồi lại nhìn nhau.
Ngục quan cảm động, vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ
vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào: “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”.
(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù, Tuyển tập Nguyễn Tuân, tập một, NXB Văn học, H, 1981,
tr.133)
Âm thanh nào đã báo hiệu cho cảnh đêm cho chữ trong đoạn trích trên?
A. Tiếng mõ B. Tiếng trống thu không
C. Tiếng kẻng D. Tiếng chuông
sử dụng biện pháp tu từ nào trong câu văn sau:
.”?
A. So sánh B. Ẩn dụ C. Đối lập D. Nhân hoá
Có thể hiểu nghĩa của từ “ ” là:
A.Vốn sẵn tính trời. B. Bản tính tốt đẹp vốn có của con nguời.
C.Đệ nhất thiên hạ. D.Những thứ có trong trời đất.
Có thể hiểu “đêm hôm ấy” là khoảng thời gian:
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A.Đêm đầu tiên sau khi quan coi ngục nhận được phiến trát.
B.Đêm đầu tiên Huấn Cao ở trại giam tỉnh Sơn.
C.Đêm cuối cùng Huấn Cao chuyển đến trại giam tỉnh Sơn.
D.Đêm cuối cùng của cuộc đời Huấn Cao.
Nhân vật Huấn Cao khuyên viên quản ngục điều gì?
A.Thầy quản nên thay chốn ở đi.
B.Thầy quản nên tìm chỗ để treo bức lụa trắng.
C.Thầy quản nên về nhà quê mà ở.
D.Thầy quản nên thay chốn ở, thoát khỏi cái nghề cai ngục.
Người kể chuyện trong văn bản là:
A.Nhân vật Huấn Cao. B.Nhân vật viên quản ngục.
C.Người kể ngôi thứ nhất. D.Người kể ngôi thứ ba.
Quản ngục có thái độ như thế nào trước lời khuyên của Huấn Cao?
A.Viên quản ngục khúm núm.
B.Viên quản ngục run run.
C. Viên quản ngục chăm chú lắng nghe.
D.Viên quản ngục cảm động, lĩnh ý.
Những yếu tố nào khiến cảnh cho chữ trở thành một cảnh tượng “xưa nay chưa từng
có”?
Theo bạn, tác giả đã gửi gắm thông điệp gì qua câu chuyện xin chữ và cho chữ?
Tìm 4 từ Hán Việt trong đoạn văn bản trên và giải nghĩa?
Em ơi đừng sợ bùn
Bởi vì bùn nhơ đen
Từ bàn tay lam lũ
Mẹ nấu chè hạt sen
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Em ơi đừng sợ đau
Đừng sợ vấp giữa đường
Vì mỗi lần thất bại
Dạy ta biết khiêm nhường
Em ơi hãy nhìn kĩ
Ai không phạm lỗi lầm
Biết mình cũng yếu đuối
Sẽ mở lòng bao dung… (Nguyễn Bảo Trung)
Cảm nhận thông điệp của tác giả qua đoạn thơ trên trong một bài văn nghị luận khoảng
500 chữ?
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Lời chúc năm mới trong văn bản lật tẩy
bản chất của bọn quan lại: Tham lam, lố bịch, đểu
giả
Gợi ý hai biểu hiện cụ thể về nét đẹp văn
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
hóa ngày tết của người Việt:
- Xin chữ, lì xì đầu năm
- Chúc tết đầu năm…
: Gợi ý thông điệp tích cực rút ra từ văn
bản:
- Luôn giữ gìn nhân cách của mình trong mọi
hoàn cảnh
- Có thái độ, quan điểm rõ ràng trước những tiêu
cực trong xã hội
- Có ý thức giữ gìn và phát huy các giá trị văn
hóa truyền thống của dân tộc…
Những yếu tố khiến cảnh cho chữ trở
thành cảnh tượng “xưa nay chưa từng có”:
-Không gian cho chữ: không ở nơi thư phòng, thư
sảnh sang trọng mà là phòng giam: chật hẹp, bẩn
thỉu, ẩm ướt.
-Thời gian cho chữ: không phải trong ngày xuân
thảnh thơi đầy cảm hứng mà là đêm cuối cùng ở
trại giam, đêm cuối cùng của một tử tù.
-Con người:
+Người cho chữ là tử tù, phong thái ung dung,
đĩnh đạc, cho chữ xong khuyên bảo viên quản
ngục.
+Người xin chữ: viên quản ngục, khúm núm, xin
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
bái lĩnh tử tù.
Thông điệp:
-Cái Đẹp phải gắn liền với cái thiện.Cái Đẹp
luôn chiến thắng và cứu rỗi cái ác, cái xấu.
-Giữ gìn những nét đẹp văn hóa truyền thống của
dân tộc.
: Chọn 4 từ Hán Việt, chọn và giải nghĩa
đúng 1 từ được 0,25 điểm. Ví dụ: thiên lương, lạc
khoản, tung hoành, hoài bão…
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận: giá trị nội dung
và nghệ thuật đoạn trích “Trao duyên”.
b.Thân đoạn:
- Duyên giữa những sinh vật, cỏ cây trong tự nhiên
+Duyên gắn kết con đường và gió.
+Duyên gắn kết cành hoang với nắng chiều.
-Duyên khởi phát tình yêu giữa con người với con
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
người.
+Ta và bạn.
+Lòng ta nghe ý bạn.
+Rung động nỗ thương yêu
- Đánh giá chung:
+Đoạn thơ lí giải độc đáo về sự gắn kết kì diệu giữa
những sinh thể trong thế giới thiên nhiên, giữa con
người với con người. Nhắc nhớ mỗi chúng ta nâng
niu, trân trọng những duyên tình trong cuộc đời.
+Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh mới mẻ, nhiều từ láy,
biện pháp nghệ thuật đặc trưng.
c.Kết đoạn: chốt lại vấn đề nghị luận.
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận : thông điệp về
lối sống đẹp
b.Thân đoạn:
*Thông điệp:
-Hãy trân trọng những thứ nhỏ bé, tầm thường, lam lũ
bởi tình yêu và sự vĩ đại bắt đầu từ những điều nhỏ bé,
nhọc nhằn.
-Đừng ngại trải nghiệm, vấp ngã bởi sau trải nghiệm là
những bài học kinh nghiệm, chiêm nghiệm giúp ta
sống ý nghĩa.
*Đặc sắc về nghệ thuật:
-Hình ảnh thơ giản dị, đời thường.
-Giọng điều thủ thỉ, tâm tình.
-Biện pháp nghệ thuật : điệp từ, điệp cấu trúc…
c.Kết đoạn: chốt lại vấn đề nghị luận.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Hình thức: cá nhân
Anh nhớ không những con đường quê ta
Thân thương từ thuở nhỏ ?
Bao năm tháng đi về trên ngõ
Bao hoàng hôn rậm rịch bước chân trâu
Đường lập loè đom đóm bay cao
Ta ghé cửa nhà nhau xin lửa
Nghe hoa súng bờ ao se sẽ nở
Da diết lòng hương dịu tự vườn cau...
Xưa xóm nghèo mái rạ chen nhau
Gồ ghề lối hẹp
Hun hút bờ tre gió rét
Mưa dầm lầy lội bùn trơn
Bà lưng còng chống gậy bước run
Còm cõi vai gầy gánh nặng
Sương trắng mùa đông ngõ vắng
Quét hoài không hết lá khô...
Ôi những con đường hẹp ngày xưa
Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt
Khiến lòng người nhiều khi cũng chật...
Ta dựng ngày mai rộng biển lúa vàng
Bước đi dài đường phải thênh thang
Vui mở với đời ta như trời rộng…
(Những con đường, Trích Hương cây – 1968 – Lưu Quang Vũ)
Đoạn trích được viết theo thể thơ nào?
A. Tự do. B. Hiện đại. C. Bảy chữ. D. Tám chữ.
Các từ láy trong khổ thơ đầu:
A. rậm rịch, lập loè, lầy lội, còm cõi. B. rậm rịch, lập loè, se sẽ, da diết.
C. ghồ ghề, hun hút, lầy lội, còm cõi. D. se sẽ, da diết, ghồ ghề, hun hút.
Hình ảnh nào xuất hiện trong đoạn trích?
A. Xóm nghèo mái rạ. B. Bờ tre hun hút.
C. Đom đóm lập lòe. D. Dòng sông xanh mát.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Dòng nào nêu đúng tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ trong câu thơ còm cõi vai
gầy gánh nặng?
A. Nhấn mạnh sự lam lũ, cơ cực của người bà.
B. Nhấn mạnh sự lam lũ, cơ cực của người mẹ.
C. Nhấn mạnh niềm vui, niềm hạnh phúc của người bà.
D. Nhấn mạnh sự mạnh mẽ, kiên cường của người bà.
Cảm xúc chủ đạo của tác giả trong đọan thơ là
A. ngỡ ngàng. B. nhớ thương. C. hân hoan. D. đau buồn.
Con đường ngày xưa và con đường ngày mai có gì khác nhau?
A. Con đường ngày xưa thân thương, con đường ngày mai xa lạ.
B. Con đường ngày xưa gồ ghề, con đường ngày mai bằng phẳng.
C. Con đường ngày xưa hẹp, con đường ngày mai thênh thang.
D. Con đường ngày xưa lầy lội bùn trơn, con đường ngày mai rực rỡ ánh điện.
Theo văn bản, các câu thơ sau được hiểu như thế nào?
Ôi những con đường hẹp ngày xưa
Cùng ruộng nhỏ ao con bó luôn tầm mắt
Khiến lòng người nhiều khi cũng chật...
A. Điều kiện sống thiếu thốn ảnh hưởng đến tầm nhìn của con người.
B. Điều kiện sống sung túc ảnh hưởng đến tầm nhìn của con người.
C. Điều kiện sống không ảnh hưởng đến lối sống của con người.
D. Cần tạo môi trường sống tốt đẹp để con người được phát triển.
Nêu ngắn gọn nội dung chính của đoạn trích.
Anh/chị có đồng tình với ước vọng của tác giả trong hai câu thơ sau không? Vì sao?
Ta dựng ngày mai rộng biển lúa vàng
Bước đi dài đường phải thênh thang
Thông điệp có ý nghĩa tích cực mà anh/ chị nhận được sau khi đọc đoạn trích?
(4.0 điểm)
Một viện bảo tàng được lát đá cẩm thạch rất tinh tế và ngay chính giữa sảnh ngự một bức
tượng cẩm thạch khổng lồ. Du khách từ khắp nơi trên thế giới đến đây đều trầm trồ trước bức
tượng cẩm thạch lộng lẫy này.
Đêm nọ, đá cẩm thạch nói với tượng cẩm thạch.
Đá: Này tượng, như thế là không công bằng đâu nhé. Thật là bất công! Tại sao mọi
người tới đây đều giẫm lên tôi trong khi họ ngước mắt ngưỡng mộ cậu?
Tượng: Đá thân mến, cậu có nhớ rằng chúng ta đều sinh ra từ một mỏ đá không?
Đá: Đúng vậy! Chính điều đó lại càng làm tớ thấy bất công hơn. Chúng ta sinh ra từ
một mỏ nhưng lại được đối xử khác nhau. Bất công làm sao!
Tượng: Rồi cậu có còn nhớ ngày mà nhà điêu khắc đẽo cậu nhưng cậu từ chối không
để các dụng cụ đó đẽo gọt lên mình không?
Đá: Đúng thế, tớ vẫn nhớ […].
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Tượng: Rồi thì ông ấy quyết định từ bỏ cậu và bắt đầu làm việc trên mình tớ. Tớ hiểu
ngay rằng mình sẽ khác biệt sau những nỗ lực của ông ấy. Tớ không từ chối các dụng cụ.
Thay vào đó, tớ chịu đựng đau đớn khi những dụng cụ đó gọt giũa vào thân mình.
Đá: Ừ…
Tượng: Cậu thân mến, đó là cái giá của mọi thứ trong cuộc sống. Vì cậu quyết định bỏ
cuộc giữa chừng, cậu không thể oán trách vì sao hôm nay người ta lại giẫm lên cậu.
(Bạn chỉ sống có một lần, Nhiều tác giả, NXB Trẻ, 2018, tr.90,91)
Ý nghĩa của hai hình tượng nhân vật đá cẩm thạch và tượng cẩm thạch là gì? Anh/ chị trả
lời câu hỏi bằng cách viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ).
Tuổi thơ chở đầy cổ tích
Dòng sông lời mẹ ngọt ngào
Đưa con đi cùng đất nước
Chòng chành nhịp võng ca dao.
Con gặp trong lời mẹ hát
Cánh cò trắng, dải đồng xanh
Con yêu màu vàng hoa mướp
“Con gà cục tác lá chanh”.
Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Mẹ ơi, trong lời mẹ hát
Có cả cuộc đời hiện ra
Lời ru chắp con đôi cánh
Lớn rồi con sẽ bay xa.
(Trong lời mẹ hát, Trương Nam Hương)
. Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì?
A. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. B. Phong cách ngôn ngữ nghệ
thuật.
C. Phong cách ngôn ngữ chính luận. D. Phong cách ngôn ngữ báo chí.
. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. nghị luận. B. tự sự. C. biểu cảm D. miêu tả.
. Ở văn bản này, người con đã gặp trong lời mẹ hát những hình ảnh quen thuộc nào?
A. Cánh cò trắng, dải đồng xanh B. Màu vàng hoa mướp, con gà cục tác lá chanh
C. Có cả cuộc đời hiện ra D. Cả A,B,C đều đúng
.
Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ :
Thời gian chạy qua tóc mẹ
A. So sánh B. Nói quá C. Nhân hóa D. Hoán dụ
. Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung chính của lời thơ sau:
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao
A. Gợi hình ảnh người mẹ vất vả.
B. Tình yêu thương của người con đối với mẹ.
C. Thể hiện tình yêu thương, lòng biết ơn của người con đối với mẹ
D. Tình thương của người mẹ đối với con.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Lời thơ nào sau đây thể hiện rõ nét giá trị lời ru của mẹ?
A. Thời gian chạy qua tóc mẹ/ Một màu trắng đến nôn nao
B. Lời ru chắp con đôi cánh/ Lớn rồi con sẽ bay
xa .
C. Tuổi thơ chở đầy cổ tích/ Dòng sông lời mẹ ngọt ngào
D. Con gặp trong lời mẹ hát/ Cánh cò trắng, dải đồng xanh
Ý nào sau đây khái quát nội dung chính của văn bản?
A. Đề cập đến ý nghĩa lời ru của mẹ, đồng thời thể hiện lòng biết ơn của nhà thơ đối
với công ơn của mẹ.
B. Đề cập đến hình bóng người mẹ gắn với tuổi thơ và lời ru ngọt ngào.
C. Đề cập đến những năm tháng tuổi thơ của tác giả cùng người mẹ tảo tần.
D. Đề cập đến tấm lòng người mẹ.S
. Theo em, lời ru của mẹ có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển tâm hồn của người
con?
. Hình ảnh người mẹ ở văn bản trên gợi cho anh/chị những cảm xúc gì?
. Nhà thơ Trương Nam Hương đã gửi gắm thông điệp gì từ văn bản trên?
(4.0 điểm)
Bài học về việc đón nhận thành công luôn thật dễ hiểu và dễ thực hiện. Nhưng đối mặt
với thất bại, nhất là thất bại đầu đời, lại là điều không hề dễ dàng. Với tất cả mọi người, thất
bại - nhất là thất bại trong các mối quan hệ - thường vẫn tạo ra những tổn thương sâu sắc.
Điều này càng trở nên nặng nề đối với các bạn trẻ. Nhưng bạn có biết rằng tất cả chúng ta
đều có quyền được khóc? Vậy nên nếu bạn đang cảm thấy cô đơn, tuyệt vọng thì hãy cho phép
mình được khóc. Hãy để những giọt nước mắt ấm nồng xoa dịu trái tim đang thổn thức của
bạn. Và hãy tin rằng ở đâu đó, có một người nào đó vẫn đang sẵn lòng kề vai cho bạn tựa,
muốn được ôm bạn vào lòng và lau khô những giọt nước mắt của bạn... Muốn nhìn thấy cầu
vồng, ta phải đi qua cơn mưa… Vì thế, hãy tin ngày mai nắng sẽ lên, và cuộc đời lại sẽ ươm
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
hồng những ước mơ của bạn, một khi bạn còn giữ trong lòng ánh sáng của niềm tin.
(Theo Hạt giống tâm hồn dành cho tuổi teen, tập 2 - Nhiều tác giả, NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí
Minh, 2012, tr.02)
Thực hiện yêu cầu:
Từ văn bản trên, anh/ chị viết một bài văn nghị luận bàn về ý nghĩa của niềm tin trong
cuộc sống (khoảng 500 chữ).
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
A
B
D
A
B
C
A
Hướng dẫn chấm:
Mỗi câu trả lời đúng được 0,25 điểm.
- Hình ảnh con đường quê hương trong hoài niệm
của tác giả
-Tình cảm và những suy ngẫm của tác giả về
quê hương
:
HS trả lời theo nhiều cách. Sau đây là định
hướng:
vì đó là ước vọng cao đẹp của con
người. Hành trình phát triển cần song hành với
điều kiện thuận lợi về vật chất
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
vì: có những sự phát triển
mang tính đột phá vượt lên những hạn chế,
nghịch cảnh
- trong
hành trình
HS trả lời theo nhiều cách. Sau đây là gợi ý:
- Tình cảm yêu thương, gắn bó dành cho quê
hương
- Thái độ trân trọng và tự hào.
- Hành động thiết thực để góp phần xây dựng quê
hương…
.
- Lời ru của mẹ rất quan trọng, có ý nghĩa sâu
sắc đối với cuộc đời người con. Lời ru giúp con
lớn lên khôn lớn, trưởng thành bay xa. Lời ru
chứa đựng trong đó cả một thế giới tinh thần mà
người mẹ có được và muốn xây dựng cho đứa
con…
:
Hình ảnh người mẹ trong bài thơ là một
người mẹ đã tần tảo, vượt qua những khó khăn
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
vất vả để nuôi con khôn lớn, trưởng thành. Vì
vậy, hình ảnh ấy gợi lên nhiều cảm xúc trong
lòng người đọc như:
+ Xúc động trước sự hi sinh của mẹ
+ Xót xa khi nhìn thấy mẹ già đi theo năm
tháng
+ Yêu thương, trân quý, cảm phục sự hi sinh
một đời của mẹ cho con cái
- Hãy luôn biết trân quý tình mẫu tử
thiêng liêng/ trân quý tình cảm gia đình
- Luôn biết ơn công ơn dưỡng dục của mẹ cha
- Hãy phát huy những khúc hát ru để nuôi dưỡng
tinh thần trẻ thơ…
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
*Mở đoạn:giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Ý nghĩa
của hai hình tượng nhân vật đá cẩm thạch và tượng
cẩm thạch.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
* Thân đoạn:
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
- Hai hình tượng nhân vật đá cẩm thạch và tượng
cẩm thạch ẩn dụ cho hai kiểu người trong xã hội:
+ Đá cẩm thạch đại diện cho kiểu người không chịu
rèn luyện mình qua khó khăn gian khổ, không tạo ra
được giá trị của bản thân.
+ Tượng cẩm thạch đại diện cho kiểu người chấp
nhận thử thách đau đớn để rèn luyện bản thân, từ đó
tạo nên được giá trị to lớn cho chính mình.
- Hai hình tượng nhân vật đá cẩm thạch và tượng cẩm
thạch được xây dựng nhằm gửi gắm thông điệp: Để
thành công, tỏa sáng và được thừa nhận giá trị cần trải
qua quá trình khổ luyện kiên trì, công phu, chấp nhận
đau đớn và trả giá. Con người biết đối diện vượt qua
khó khăn vươn lên sẽ thành công, né tránh lùi bước
trước khó khăn sẽ thất bại.
*Kết đoạn: chốt vấn đề.
– Nêu vấn đề cần nghị luận: ý nghĩa của niềm tin
trong cuộc sống
- Văn bản nói đến những thử thách của tuổi trẻ và
khuyên tuổi trẻ cần có niềm tin trong cuộc sống.
- Giải thích: niềm tin là thứ bạn cảm nhận, tin tưởng
vào một điều gì đó và mong muốn nó sẽ xảy ra theo
cách mà bạn suy nghĩ.
- Phân tích, đánh giá, bàn bạc: Đứng trước những
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
khó khăn, thử thách trong cuộc đời, chúng ta thường
nản lòng, chùn bước. Niềm tin có ý nghĩa rất quan
trọng trong cuộc sống của mỗi con người.
+ Niềm tin sẽ giúp ta mạnh mẽ, bản lĩnh để vượt
qua tất cả.
+ Niềm tin là động lực giúp bạn hoàn thành những
mong muốn, dự định và đạt được mục tiêu của mình.
Nó có thể định hướng và quyết định những hành động
đúng đắn của bạn.
+ Niềm tin tạo ra năng lượng tích cực giúp bạn xóa
bỏ những rào cản, tăng lòng nhiệt huyết, phát huy
những năng lực và hành động khác của bản thân.
- Phê phán những người sống thiếu niềm tin: thường
cảm giác bất an lo lắng, thiếu năng lượng, thiếu nỗ
lực khiến bản thân buông xuôi.
Bài học: Không có niềm tin thì cuộc sống sẽ vô
nghĩa. Vì vậy, cần có niềm tin và hy vọng bạn sẽ
thành công và hạnh phúc. Trước khi tin vào điều gì
đó thì hãy tin vào chính bạn.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(6.0 điểm)
Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
Trước sân mây trắng về đông lắm
Em ở xa nhà em có hay
Em có hình dung những mái tranh
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Nắng lên khói ủ mộng yên lành
Vườn sau tre mía xôn xao lá
Anh chẳng là cây cũng trĩu cành
Em có cùng anh lên núi không
Có nghe thầm thĩ tiếng rừng thông
Nắng chiều ngả bóng thông in đất
Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong
Xuân sắp sang rồi xuân sắp qua
Một năm năm mới lại năm qua
Mà sao nắng cứ như tơ ấy
Rung tự trời cao xuống ngõ xa
( In trong Hoa trong cây, Những điều cùng đến, Vết thời gian, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội,
2014, tr. 33)
. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. Nghị luận. B.Tự sự. C. Biểu cảm D. Miêu tả.
Ở văn bản này, nắng được miêu tả qua những từ ngữ, hình ảnh nào?
A. Nắng lên khói ủ mộng yên lành/ nắng chiều ngả bóng
B. Nắng vàng hanh/ nắng lên khói ủ mộng yên lành
C. Nắng chiều ngả bóng/ nắng vàng hanh như phấn bay/nắng cứ như tơ
D. Đáp án A, B,C
. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ :
Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
A. So sánh, nhân hóa
B. Hoán dụ, ẩn dụ
C. So sánh , ẩn dụ, nhân hóa
D. Nhân hóa, so sánh
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Bài thơ là lời của ai nói với ai?
A. Của nhân vật trữ tình nói với người yêu
B. Của nhân vật “ anh” nói với “em”
C. Của hai người yêu nhau nói với nhau
D. Của tác giả nói với “em”
. Việc chọn chủ thể trữ tình và đối tượng giãi bày cảm xúc như trong bài thơ có tác dụng
gì
A. Thể hiện tình cảm tự nhiên
B. Tự nhiên bộc lộ cảm xúc
C. Thể hiện tình yêu đôi lứa, tình yêu thiên nhiên
D. Bộc lộ cảm xúc một cách tự nhiên và độc đáo
Từ “ ngả” trong câu thơ “ anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong” được hiểu là
A. Trạng thái của nỗi nhớ mong
B. Nghiêng về một phía .
C. Nỗi nhớ mong không biết hướng về đâu
D. Chờ đợi mong ngóng mùa xuân về
Ý nào sau đây khái quát nội dung chính của bài thơ?
A. Đề cập đến khung cảnh thiên nhiên mùa đông
B. Là dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình trước khung cảnh thiên nhiên mùa đông qua
đó bộc lộ nỗi nhớ mong, khao khát được sum họp với người con gái phương xa.
C. Là nỗi lòng của nhân vật “anh” gửi tới người “em” phương xa khi mùa đông về
D. Là bức tranh thiên nhiên mùa đông và nỗi lòng mong ngóng mùa xuân về. Qua đó
bộc lộ nỗi nhớ đối với người em phương xa
Hãy phân tích hiệu quả nghệ thuật của một biện pháp tu từ ở hai câu thơ “ Nắng đã
vàng hanh như phấn bay/Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày”
Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung câu thơ sau “Xuân sắp sang rồi xuân sắp
qua/Một năm năm mới lại năm qua” .
ảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ gợi cho anh chị suy nghĩ gì?
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Hãy viết một bài văn ngắn (500 chữ) nêu cảm nhận của anh/chị về một vẻ đẹp của bài thơ
“ Nắng đã hanh rồi”.
(6.0 điểm)
SỰ TRUNG THỰC CỦA TRÍ THỨC
Theo nghĩa truyền thống, kẻ sĩ là một người có học. Có học nên biết lẽ phải trái để “tu
thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Cái dũng của họ không phải cái dũng chém tướng đoạt
thành mà là hệ quả của cái trí, nhằm làm sáng tỏ đạo thánh hiền. Đó là một công việc khó
khăn, thậm chí nguy hiểm.
Không phải lúc nào cũng có một Chu Văn An trước sự lộng hành của đám sủng thần, dám
dâng thất trảm sớ và sau khi bị khước từ, kiên quyết từ quan về dạy học.
Không phải lúc nào cũng có anh em thái sử Bá thời Xuân Thu. Thôi Trữ sau khi giết vua
Tề, ra lệnh cho thái sử Bá phải ghi vào sử: “Tề Trang Công bị bạo bệnh mà chết”. Bá ghi:
“Năm Ất Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua”. Thôi Trữ nổi giận, lôi Bá ra chém. Bá có ba
người em. Hai người noi gương anh đều bị chém. Người em út vẫn điềm nhiên viết: “Năm Ất
Hợi, tháng Năm, Thôi Trữ giết vua”. Trữ quát: “Ba anh ngươi đều đã bị chém, ngươi không
sợ sao?” Người này nói: “Việc của quan thái sử là ghi lại sự thật, nếu xuyên tạc thà bị chết
chém còn hơn”.
Nhưng không hiểu sao tôi vẫn không thích từ “kẻ sĩ” lắm. Có lẽ do màu sắc hơi “hoài cổ”
của nó chăng? Đạo thánh hiền quả là cao quý và đáng trân trọng nhưng nó là một cái gì đã
có. Kẻ sĩ thời nay chính là những trí thức do tính rộng mở của từ này. Nhất là vào thời đại
nền kinh tế tri thức phát triển với sự bùng nổ của khoa học, đặc biệt ngành tin học. Người trí
thức không những tôn trọng thánh hiền mà còn là kẻ dám mày mò vào cõi không biết, đấu
tranh với những định kiến của hiện tại để phát hiện những sự thật cho tương lai.
Một nước đang phát triển như nước ta cần nhanh chóng đào tạo một đội ngũ trí thức đông
đảo để khỏi tụt hậu. Muốn vậy chúng ta phải lập cho được một môi trường lành mạnh trên
nền tảng sự trung thực trí thức. Ít lâu nay báo chí nói nhiều đến nạn bằng giả. Đó là một hiện
tượng xã hội nghiêm trọng, cần phải loại bỏ. Nhưng theo tôi, nó không nghiêm trọng bằng hội
chứng “bằng thật, người giả” vì hội chứng này có nguy cơ gây sự lẫn lộn trong hệ giá trị và
làm ô nhiễm môi trường đạo đức một xã hội trung thực, trong đó thật/ giả phải được phân
định rạch ròi và minh bạch. Chúng ta thường nói nhiều đến tài năng và trí thức. Nhưng tài
năng và trí thức chỉ có thể phát triển lâu dài và bền vững trên nền tảng một xã hội trung thực.
(Trích từ Đối thoại với đời & thơ, Lê Đạt, NXB Trẻ, 2008, tr.14-15)
. Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ gì?
A. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. B. Phong cách ngôn ngữ chính luận.
C. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. D. Phong cách ngôn ngữ báo chí.
. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là
A. nghị luận. B. tự sự. C. miêu tả. D. biểu cảm.
. Câu chuyện Chu Văn An và anh em thái sử Bá được dẫn trong văn bản thuộc thao tác
lập luận gì?
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
A. Giải thích. B. Chứng minh. C. Bình luận. D. Bác bỏ.
. Ý nào nói không đúng về tác dụng của việc dẫn lại câu chuyện Chu Văn An và anh em
thái sử Bá trong văn bản?
A. Làm sáng tỏ cái dũng khí của kẻ sĩ thời xưa.
B. Làm sáng tỏ cái dũng khí bất chấp nguy hiểm của kẻ sĩ.
C. Làm sáng tỏ cái nguy hiểm để cảnh báo kẻ sĩ nên tránh.
D. Làm sáng tỏ phẩm chất trung thực của kẻ sĩ.
. Hội chứng “bằng thật, người giả” được tác giả đề cập trong văn bản được hiểu là
A. người dùng bằng giả nhưng tỏ ra như dùng bằng thật.
B. người dùng bằng thật nhưng sống giả dối.
C. người dùng bằng thật nhưng trình độ kém cỏi, không tương xứng với bằng cấp.
D. người dùng bằng giả nhưng có trình độ cao, không tương xứng với bằng cấp.
. Mục đích của việc so sánh kẻ sĩ ngày xưa và trí thức ngày nay là gì?
A. Làm nổi bật cái dũng khí của kẻ sĩ xưa khi bảo vệ đạo thánh hiền.
B. Khẳng định trí thức xưa và nay đều phải đối mặt với nguy hiểm.
C. Nhấn mạnh điểm mới của trí thức ngày nay so với kẻ sĩ ngày xưa.
D. Khẳng định kẻ sĩ ngày xưa dám chết vì đấu tranh cho sự thật.
Ý nào khái quát nội dung chính của văn bản?
A. Bàn về phẩm cách trung thực của trí thức và xây dựng xã hội trung thực để tài năng,
trí thức phát triển bền vững.
B. Bàn về những kẻ sĩ dám đấu tranh để bảo vệ sự thật và sự cần thiết phải xây dựng
một xã hội trung thực.
C. Bàn về vai trò của đạo thánh hiền và sự cần thiết phải học tập những tấm gương dám
chết bởi đạo thánh hiền.
D. Bàn về sứ mệnh của trí thức ngày nay: phải biết đấu tranh với những định kiến của
hiện tại để phát hiện những sự thật cho tương lai.
. Vì sao tài năng chỉ có thể phát triển lâu dài và bền vững trên nền tảng một xã hội trung
thực?
. Anh/ Chị nêu hai biểu hiện cụ thể về phẩm chất trung thực cần có của người trí thức.
. Anh/ Chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?
(4.0 điểm) CA CẤP CỨU THÀNH CÔNG
Ngày 31 tháng 12 năm 1989.
Đêm khuya. Trong một phòng bệnh tại một bệnh viện.
Giám đốc Chu của Xưởng sản xuất cán nguội đứng ngồi không yên, cứ chốc chốc lại
đưa tay lên nhìn đồng hồ, lòng ông như lửa đốt dõi theo một bệnh nhân đang nằm hôn mê trên
giường bệnh.
Nửa tháng trước, thành phố có thông báo sau Tết sẽ tổ chức Hội nghị giao lưu kinh
nghiệm dây chuyền sản xuất an toàn, biểu dương các đơn vị tiên tiến. Xưởng sản xuất cán
nguội của ông Chu được chỉ định có bài phát biểu quan trọng trong cuộc họp ấy.
Giám đốc Chu lập tức cho gọi những nhân viên ưu tú lên, trực tiếp giao nhiệm vụ soạn
thảo bài phát biểu và giám sát rất cẩn thận. Mọi người đã làm việc rất nỗ lực và qua mười
ngày mười đêm, cuối cùng họ đã thảo xong được một bài phát biểu cả chục ngàn chữ. Trong
bài phát biểu giới thiệu rất tỉ mỉ về tư tưởng chỉ đạo cơ bản của xưởng sản xuất, đó là: Trong
năm, xưởng không để xảy ra vụ tai nạn lao động nghiêm trọng nào. Ngoài ra, bài phát biểu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
còn đề cập đến những kinh nghiệm để đảm bảo an toàn lao động. Giám đốc Chu sẽ đích thân
đọc bài phát biểu này tại hội nghị.
Vậy mà, trong giờ phút hết sức quan trọng ấy, ở xưởng sản xuất của ông lại xảy ra sự
cố nghiêm trọng về an toàn lao động đến vậy!
Bệnh nhân vẫn chìm trong tình trạng hôn mê. Các bác sĩ đã tiến hành truyền máu,
tiêm, tiếp o-xi... Nhưng, tất cả dường như đều không chút tác dụng!
Giám đốc Chu khẩn cầu bác sĩ: “Bác sĩ à, mong ông hãy nghĩ trăm phương ngàn kế
giúp tôi, làm sao để kéo được sự sống cho bệnh nhân này, chỉ cần ông ấy không chết trong
năm nay là được. Nếu được như vậy, xưởng chúng tôi sẽ gửi một vạn đồng để cảm ơn bệnh
viện”.
Trên giường bệnh, bệnh nhân vẫn nhọc nhằn từng đợt thở thoi thóp. Xung quanh, mười
mấy bác sĩ và y tá vẫn túc trực.
Thời gian trôi đi từng giây chậm chạp. Bầu không khí trong phòng bệnh vô cùng căng
thẳng.
Và… bệnh nhân đã trút hơi thở cuối cùng. Tiếng khóc của người thân nức nở, vảng vất
trong đêm tối.
Giám đốc Chu và các bác sĩ, mọi người không hẹn mà cùng giơ tay lên nhìn đồng hồ.
Kim đồng hồ lúc đó chỉ đúng 0 giờ 1 phút.
“Tốt rồi, tốt quá rồi!”, Giám đốc Chu vô cùng xúc động, ra bắt tay từng vị bác sĩ:
“Cảm ơn các bác sĩ, cảm ơn các bác sĩ nhiều lắm!”
(Phàn Phát Giá, trích từ Truyện ngắn Trung Quốc hiện đại, nhiều tác giả, NXB HNV, 2003,
tr.49-50)
Nhan đề phản ánh khía cạnh nội dung nào của tác phẩm? Anh/ Chị trả lời câu hỏi bằng cách
viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ).
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
- Biện pháp tu từ so sánh/ ẩn dụ
- So sánh “ nắng vàng hanh như phấn bay”/ ẩn dụ
“sông gầy”
- Tác dụng: làm nổi bật vẻ đẹp của nắng hanh,
gợi liên tưởng tới hình ảnh nắng mỏng, nhẹ như
phấn bay. Ẩn dụ diễn tả hàm súc hình ảnh dòng
sông mùa đông. Qua đó làm nổ bật cảm nhận tinh
tế của nhân vật trữ tình và tình yêu sự gắn bó với
thiên nhiên.
- Từ “xuân” được hiểu là mùa xuân cũng
được hiểu là tuổi xuân của con người. Mùa xuân,
năm mới sắp về và tuổi xuân sắp qua.
- Câu thơ thể hiện sự mong đợi của nhân vật trữ
tình với người em gái phương xa.
: - Cảm xúc của nhân vật trữ tình trong
bài thơ: yêu thiên nhiên, chờ đợi mong ngóng
người em gái phương xa
- Suy nghĩ của bản thân: sự gắn bó với thiên
nhiên sẽ giúp con người gần gũi với giao cảm với
thiên nhiên từ đó mà yêu và trân trọng những vẻ
đẹp bình dị của cuộc sống đời thường
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Tài năng chỉ có thể phát triển lâu dài và
bền vững trên nền tảng một xã hội trung thực, vì:
Xã hội trung thực mới tôn trọng/ tôn vinh thực
lực, những giá trị thực.
Gợi ý hai biểu hiện cụ thể về phẩm chất
trung thực cần có của người trí thức:
- Nói đúng sự thật.
- Sẵn sàng tố cáo cái sai để bảo vệ lẽ phải.
: Gợi ý thông điệp tích cực rút ra từ văn
bản:
- Mỗi người (đặc biệt là trí thức) biết sống trung
thực thì góp phần xây dựng xã hội văn minh.
- Sống trung thực sẽ tạo được niềm tin, sự
ngưỡng mộ.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng
cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý:
- Chỉ ra một vẻ đẹp của bài thơ
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Lí giải phân tích được vẻ đẹp ấy
- Đánh giá vẻ đẹp đó góp phần thể hiện chủ đề tư tưởn
nào của bài thơ. Đánh giá tài năng của tác giả tron việc
quan sát và cảm nhận.
- Đánh giá chung:
+ Nghệ thuật thể hiên
+ Nét độc đáo của bài thơ, liên hệ so sánh với bài thơ
khác cùng đề tài
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận : Mối quan hệ
giữa nhan đề và khía cạnh nội dung của truyện Ca cấp
cứu thành công
b.Thân đoạn:
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
- Ca cấp cứu không thành công trong việc cứu người,
mà thành công trong việc cứu căn bệnh thành tích.
Nhan đề giễu nhại sâu cay bệnh thành tích, thói dối
trá, nhẫn tâm.
- Nhan đề Ca cấp cứu thành công vừa gợi mở cách
hiểu vừa hàm chứa thái độ đánh giá.
- Đánh giá chung:
+ Nhan đề phù hợp, khó thay thế; góp phần làm nên
giá trị, sức dẫn của truyện.
+ Tài năng nghệ thuật và lòng nhân đạo của tác giả.
c.Kết bài: chốt lại vấn đề.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Hình thức: cá nhân
Đọc bài thơ sau:
Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom
Oán hận trông ra khắp mọi chòm.
Mõ thảm không khua mà cũng cốc
Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om
Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ,
Sau giận vì duyên để mõm mòm.
Tài tử văn nhân ai đó tá?
Thân này đâu đã chịu già tom (Tự tình I - Hồ Xuân Hương)
: Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
A. Thơ tự do
B. Thơ thất ngôn tứ tuyệt
C. Thơ lục bát
D. Thơ thất ngôn bát cú Đường luật
: Chỉ ra biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong trong hai câu thơ in đậm.
A. Phép đối
B. So sánh
C. Ẩn dụ
D. Hoán dụ
Hai câu thơ Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom/ Oán hận trông ra khắp mọi chòm” thể
hiện tâm trạng gì của nhân vật trữ tình?
A. Oán hận
B. Hạnh phúc
C. Vui vẻ
D. Nhớ nhung
Trong câu thơ “Thân này đâu đã chịu già tom”, từ “Thân này” chỉ ai?
A. Người đọc
B. Nguyễn Khuyến
C. Nguyễn Du
D. Hồ Xuân Hương
Từ láy “văng vẳng” trong câu thơ “Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom” gợi cảm giác về
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
điều gì?
A. Tiếng trống thưa thớt, xa xắm
B. Thời gian càng trở nên khuya khoắt hơn
C. Một không gian rộng và tĩnh mịch
D. Nhỏ bé, ít ỏi
: Đọc bài thơ, anh (chị) nhận thấy khát vọng gì của Hồ Xuân Hương?
A. Khát vọng công danh, sự nghiệp
B. Khát vọng hạnh phúc lứa đôi
C. Khát vọng cuộc sống ấm no
D. Khát vọng được đi ngao du sơn thủy
Sự giống nhau trong tâm trạng của Hồ Xuân Hương thể hiện trong hai bài thơ “Tự tình
I” và “Tự tình II” là:
A. Sự căm thù chế độ phong kiến thối nát
B. Buồn tủi, xót xa, phẫn uất trước
duyên phận
C. Sự thách thức cuộc đời
D. Buồn đau, chán chường vì cuộc đời
nhạt nhẽo, vô vị.
Xác định ý nghĩa nhan đề “Tự tình”.
Câu thơ “Thân này đâu đã chịu già tom” thể hiện điều gì trong tính cách, con người của
nhân vật trữ tình?
Từ bài thơ “Tự tình II”, anh (chị) hãy viết 5- 7 dòng nhận xét về số phận của người phụ
nữ trong xã hội phong kiến?
Bạn hãy viết bài văn nghị luận về lòng khoan dung.
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Cũng chẳng giàu mà cũng chẳng sang,
Chẳng gầy chẳng béo, chỉ làng nhàng.
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Cờ đương dở cuộc không còn nước
(3)
,
Bạc chửa thâu canh đã chạy làng
(
4
)
.
Mở miệng nói ra gàn bát sách
(
5
)
,
Mềm môi chén mãi tít cung thang
(
6
)
.
Nghĩ mình lại gớm cho mình nhỉ,
Thế cũng bia xanh, cũng bảng vàng!
(Nguyễn Khuyến)
Bài thơ được gieo vần gì?
A. Vần lưng B. Vần chân C. Vần liền D. Vần cách
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai, xuất hiện như thế nào?
A. Là tác giả, xuất hiện trực tiếp qua đại từ “mình” B. Là tác giả, xuất hiện trực
tiếp qua đại từ “tôi”
C. Là tác giả, xuất hiện trực tiếp, xưng tên riêng D. Là tác giả, xuất hiện gián
tiếp
Có thể chia bố cục bài thơ theo những cách nào?
A. Bốn phần (mỗi phần 2 câu) hoặc hai phần (2 câu đầu và 6 câu cuối)
B. Bốn phần (mỗi phần 2 câu) hoặc hai phần (6 câu đầu và 2 câu cuối)
C. Hai phần (mỗi phần 4 câu) hoặc bốn phần (mỗi phần 2 câu)
D. Ba phần (3 câu đầu, 3 câu tiếp và 2 câu cuối) hoặc ba phần (2 câu đầu, 2 câu tiếp và 4
câu cuối)
Phép đối trong bài thơ xuất hiện ở những cặp câu nào?
A. 1 – 2 và 3 – 4 B. 3 – 4 và 5 – 6 C. 5 – 6 và 7 – 8 D. 1
– 2 và 7 – 8
3
(1) Không còn nước: bí không có nước đi khi đánh cờ.
4
(2) Chạy làng: đánh bạc nửa chừng, bỏ không chơi nữa.
5
(3) Gàn bát sách: thành ngữ chỉ suy nghĩ, hành động trái lẽ thường, khiến mọi người khó chịu (“bát sách” là tên
một quân bài tổ tôm).
6
(4) Tít cung thang: trạng thái say sưa cao độ (“thang” là tên quân bài tổ tôm, đối với quân “bát sách” ở câu trên)
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
“Tự trào” có nghĩa là gì?
A. Tự kể về mình B. Tự viết về mình C. Tự nói về mình
D. Tự cười mình
Trong bài thơ trên, nhân vật trữ tình “tự trào” điều gì?
A. Cái nghèo của mình B. Cái dốt nát của mình
C. Cái vô tích sự của mình D. Cái khôn ngoan của mình
Nhận định nào nói đầy đủ và chính xác nhất những điều cụ thể mà nhân vật trữ tình
“tự trào”?
A. Không có gì nổi bật, không có trình độ, không được mọi người yêu quý, có những thói
quen xấu
B. Không thích nghi được với thời cuộc, gàn dở, không được mọi người ưa thích, không
có tài năng
C. Có những thói quen xấu, không thích nghi được với thời cuộc, không có trình độ,
không có lòng tự trọng
D. Không có gì nổi bật, không thích nghi được với thời cuộc, có những thói quen xấu,
không phát huy được khả năng
“Tự trào” cho thấy rõ nhất điều gì ở nhân vật trữ tình?
A. Lòng yêu nước B. Sự hiếu học
C. Lòng tự trọng D. Tính hài hước
Vì sao nói tiếng cười của Nguyễn Khuyến trong bài thơ là tiếng cười của lương tâm,
của ý thức liêm sỉ, thâm thuý và thấm đẫm nước mắt? Trả lời trong khoảng 5 − 7 dòng.
Anh / chị có khi nào “tự trào” không? Hãy lí giải cụ thể. Trả lời trong khoảng 5 − 7
dòng.
Theo anh / chị, mỗi người chúng ta có cần phải biết “tự trào” không? Vì sao? Hãy viết bài
văn nêu suy nghĩ của anh/chị về vấn đề này.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
D
A
B
D
C
B
B
Hướng dẫn chấm:
Mỗi câu trả lời đúng được 0,25 điểm.
Ý nghĩa nhan đề:
- Tự bộc lộ tâm tư, tình cảm một cách trực tiếp.
Đó là lời tự bạch, tự trải lòng mình của Hồ Xuân
Hương
- Bài thơ Tự tình I chính là nỗi đau của Hồ
Xuân Hương cũng như những người phụ nữ
trong xã hội phong kiến.
: Câu thơ “Thân này đâu đã chịu già tom”
thể hiện cá tính, sự mạnh mẽ, ngang tàng, quyết
liệt của Hồ Xuân Hương.
Số phận của người phụ nữ trong xã hội
phong kiến: bị chèn ép, bất hạnh, khổ đau, chất
chứa đầy bi kịch.
.C
: HS nêu suy nghĩ của cá nhân, viết
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
đúng dung lượng.
Cần thấy được Nguyễn Khuyến vốn là một người
thành công trên con đường học vấn nhưng nhà
thơ luôn cảm thấy băn khoăn, day dứt vì mình
không làm được điều gì có ích cho dân, cho
nước. Điều duy nhất mà ông có thể làm là tỏ thái
độ bất hợp tác, lui về quê ở ẩn nhằm giữ gìn danh
tiết, nhân cách và cũng để quên đi những dằn vặt,
đớn đau. Do đó, viết về mình, ông thường cười
cái danh vọng và sự vô tích sự của mình. Đó là
cái cười của con người có lương tâm, có ý thức
liêm sỉ (bản tính trong sạch, biết tránh không làm
những việc khiến mình phải xấu hổ), thâm thuý
và thấm đẫm nước mắt bởi chua xót và bất lực.
HS trả lời theo suy nghĩ của cá nhân,
có lí giải hợp lí, viết đúng dung lượng
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
*Mở đoạn:giới thiệu vấn đề cần nghị luận:
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
* Thân đoạn: Sau đây là một hướng gợi ý:
Là sự tha thứ, là sự rộng lượng đối
với người khác, nhất là những người gây ra đau khổ
cho mình; Là thái độ sống, lẽ sống cao đẹp,là phẩm
chất, đức tính tốt đẹp của con người.
Khoan dung trước hết là cách đối xử độ
lượng, là biết hi sinh, nhường nhịn đối với người
khác; khoan dung là tha thứ cho những khuyết điểm,
những lỗi lầm mà người khác gây ra cho mình hoặc
xã hội.
Cần phải khoan dung ì đó là một phẩm
chất cao đẹp, một cách ứng xử cao thượng cần được
thực hiện, ngợi ca, vì đã là con người thì "vô nhân
thập toàn" nên cần phải được đối xử rộng lượng và
nhân bản,..
- Bàn luận: Khoan dung không có nghĩa là bao che,
dung túng cho những việc làm sai trái; Ngày nay, vẫn
có những người ích kỉ, sống thờ ơ, lạnh nhạt, thiếu đi
sự thứ tha, khoan dung...
nhận thức và hành động
*Kết đoạn: chốt vấn đề.
– Nêu vấn đề cần nghị luận: Dẫn dắt và giới thiệu vấn
đề cần bàn luận (mỗi người cần biết “tự trào”).
+ Giải thích “tự trào” và các biểu hiện của “tự
trào”. (1,0 điểm)
+ Bàn luận: cần hay không cần biết “tự trào” và
có lí giải hợp lí; có ví dụ minh hoạ. (1,5 điểm)
+ Liên hệ bản thân và rút ra bài học về nhận thức
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
và hành động. (0,5 điểm)
− Kết bài: Khẳng định lại vấn đề đã bàn luận.
(0,25 điểm)
− Diễn đạt độc đáo và sáng tạo (dùng từ, đặt câu).
(0,5 điểm)
− Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. (0,5
điểm)
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(6.0 điểm)
Những cái huyệt tôi đào trong rừng sâu
Giờ hóa thành dòng sông yên ả.
Những nấm mồ đắp đêm mưa tầm tã
Thành triền núi cao không lên được bao giờ.
Nơi đồng đội căng tăng và mắc võng
Thành những làng quê xa phủ sương mờ.
Ơi ! chiến trường xưa!
Đã trở thành miền quê thiêng thanh khiết
Trời và đất,
Núi và sông,
Xanh mênh mang bất diệt
Bao nặng nhọc máu xương để xanh thẳm dịu dàng.
Tôi sẽ về, sẽ về lại mùa xuân
Dải đồng bằng suốt đời tôi thương nhớ.
(https://leminhquoc.vn/tho/tap-tho/643-dat-ben-ngoai-to-quoc.html)
Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?
A. Thơ văn xuôi
C.Thơ 8 chữ
B. Thơ tự do
D. Thơ không vần
Phương thức biểu đạt chính của văn bản?
A. Nghị luận
B. Biểu cảm
C. Miêu tả
D. Tự sự
Nhân vật trữ tình trong văn bản trên?
A. Nhân vật “tôi” – người lính
B. Tác giả
C. Không có nhân vật trữ tình
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Cảm hứng chủ đạo của văn bản?
A. Niềm tự hào về những người chiến sĩ
B. Tình yêu thiên nhiên đất nước
C. Nỗi đau chiến tranh
D. Nỗi nhớ thương về những người đồng đội và quá khứ xưa
Nêu chủ đề của văn bản?
A. Nỗi nhớ về dải đồng bằng chứa bao kỷ niệm quá khứ
B. Niềm tự hào về người chiến sĩ đã hi sinh cho độc lập
C. Ca ngợi sự hồi sinh của đất nước sau chiến tranh và niềm tri ân đối với sự hy sinh của người
lính
D. Tình yêu thiên nhiên và quê hương đất nước
Câu thơ sau “Tôi sẽ về, sẽ về lại mùa xuân” sử dụng biện pháp nghệ thuật nào và có tác
dụng gì?
A. Lặp từ vựng, nhấn mạnh ước muốn của nhà thơ
B. Liệt kê, nhấn mạnh điều nhà thơ trăn trở
C. Điệp ngữ “sẽ về”, khẳng định lời thề thủy chung với đồng đội
D. Điệp cấu trúc, khẳng định khao khát cháy bỏng
: Ý nào nói lên đặc sắc về nghệ thuật của đoạn văn bản trên?
A. Thể thơ tự do diễn tả sinh động nhiều cung bậc cảm xúc.
B. Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, giàu hình cảnh, cảm xúc.
C. Sử dụng phong phú các biện pháp tu từ
D. Sử dụng nghệ thuật biếm họa, khoa trương
Câu thơ thứ 7 phân theo mục đích nói thuộc kiểu câu gì? Tại sao tác giả sử dụng kiểu
câu đó?
Ba cặp câu thơ đầu sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Hiệu quả của những biện pháp
nghệ thuật đó?
Nhận xét tình cảm, thái độ của tác giả đối với sự hi sinh của người lính trong văn bản?
Từ văn bản phần Đọc – hiểu, hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ về cách ứng xử và trách
nhiệm của thế hệ trẻ ngày nay đối với quá khứ lịch sử đấu tranh dựng và giữ nước của dân tộc ?
Trong truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân có đoạn:
…Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu
cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ôi, người ta dựng vợ gả chồng cho
con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Còn mình thì…
Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt… Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau
sống qua được cơn đói khát này không.
Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đăm nhìn người đàn bà. Thị cúi mặt xuống, tay vân vê tà áo đã
rách bợt. Bà lão nhìn thị và bà nghĩ: Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ này, người ta mới lấy
đến con mình. Mà con mình mới có vợ được… Thôi thì bổn phận bà là mẹ, bà đã chẳng lo lắng được
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
cho con… May ra mà qua khỏi được cái tao đoạn này thì thằng con bà cũng có vợ, nó yên bề nó,
chẳng may ra ông giời bắt chết cũng phải chịu chứ biết thế nào mà lo cho hết được ?
Bà lão khẽ dặng hắng một tiếng, nhẹ nhàng nói với “nàng dâu mới” :
- Ừ, thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng lòng…
Tràng thở đánh phào một cái (…) Bà cụ Tứ vẫn từ tốn tiếp lời:
- Nhà ta thì nghèo con ạ. Vợ chồng chúng mày liệu mà bảo nhau làm ăn. Rồi ra may mà ông giời
cho khá… Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời ? Có ra thì rồi con cái chúng mày về sau”.
Bà lão đăm đăm nhìn ra ngoài. Bóng tối trùm lấy hai con mắt. Ngoài xa dòng sông sáng trắng uốn
khúc trong cánh đồng tối. Mùi đốt đống rấm ở những nhà có người chết theo gió thoảng vào khét lẹt.
Bà lão thở nhẹ ra một hơi dài. Bà lão nghĩ đến ông lão, nghĩ đến đưa con gái út. Bà lão nghĩ đến cuộc
đời cực khổ dài dằng dặc của mình. Vợ chồng chúng nó lấy nhau, cuộc đời chúng nó liệu có hơn bố mẹ
trước kia không?...
(Trích Vợ nhặt, Kim Lân, Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2013,tr 28-
29)
: Nhân vật chính trong đoạn trích trên là ai ?
A. Tràng. B. Cô con dâu. C. Bà cụ Tứ. D. Tất cả đều đúng.
Người mẹ động viên con mình đều gì ?
A. Làm đám cưới để nở mày nở mặt.
B. Bảo nhau làm ăn, ông trời sẽ cho khá.
C. Đùm bọc nhau qua nạn đói.
D. Tất cả đều sai.
Đoạn truyện trên được viết trong hoàn cảnh nào ?
A. Nạn đói. B. Chiến tranh. C. Thời bình. D. Tất cả đều
sai
Tâm trạng của bà cụ Tứ ở đoạn 1 văn bản là gì ?
A. Tủi thân vì không lo cho con một đám cưới đàng hoàng.
B. Lo lắng cho tương lai hai đứa con.
C. Xót xa, tủi hờn.
D. Tất cả đều đúng.
Đoạn trích viết theo ngôi kể thứ mấy ?
A. Ngôi thứ nhất. B. Ngôi thứ ba. C. Tất cả đều sai. D. Tất cả đều đúng.
Nội dung chính của đoạn trích trên ?
A. Kể về một gia đình nghèo trong nạn đói.
B. Miêu tả ngoại hình của bà cụ Tứ.
C. Nói về diễn biến tâm trạng bà cụ Tứ khi nghe tin con trai có vợ.
D. Tất cả đều đúng.
Câu văn sau: Biết thế nào hở con, ai giàu ba họ, ai khó ba đời ?sử dụng biện pháp nghệ
thuật nào ?
A. Liệt kê. B. So sánh. C. Câu hỏi tu từ. D. Ẩn dụ.
Theo em, bà cụ Tứ là người như thế nào ?
Em hiểu như thế nào về câu văn sau: Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai
dòng nước mắt… Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không. ?
Em hãy viết một đoạn văn (5-7 dòng) trình bày suy nghĩ của mình về tình mẫu tử.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và nhân
vật trong tác phẩm trên.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
………………………………………………………
…….
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Câu thơ thứ 7 thuộc kiểu câu phân theo
mục đích nói Câu cảm thán
- Tác giả sử dụng kiểu câu trên để bộc lộ cảm xúc
mênh mang, nỗi nhớ da diết của nhân vật trữ tình.
- Biện pháp nghệ thuật: Tương phản và
lặp cấu trúc cú pháp
- Hiệu quả: Thể hiện nỗi nhớ, sự xúc động của
tác giả khi nghĩ về quá khứ và nhấn mạnh sự hồi
sinh của đất nước sau chiến tranh
: - Tình cảm, thái độ của tác giả với sự hi
sinh của người lính: Xót xa, cảm phục, biết ơn
trước những hi sinh cao đẹp của người lính để
làm nên độc lập tự do cho dân tộc.
- Nhận xét: Đó là những tình cảm đẹp đẽ, thể
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
hiện sự trân trọng, tri ân của người lính với
những người đồng đội của mình. Tình cảm đó
được thể hiện một cách xúc động, cảm động!
…………………….
1.C 2.B 3.A 4.D 5.B
6.C 7.C
8. - Bà cụ Tứ là người mẹ thương con, luôn lo
lắng cho tương lai của con mình.
- Ngoài ra bà còn là người mẹ giàu đức hy sinh
luôn mong những điều tốt đẹp đến với hai đứa
con.
9. Em hiểu câu văn là:
- Bà cụ Tứ rơi nước mắt vì tủi thân và tự trách
mình không thể lo cho con một cái đám cưới
đàng hoàng. Đồng thời bà lo lắng cho tương lai
của hai đứa con lấy nhau lúc nạn đói không biết
chúng có thể nuôi sống nhau hay sẽ chết đói.
- Qua đó ta thấy được, bà cụ Tứ là người mẹ hết
mực thương con, hy sinh tất cả để con mình được
hạnh phúc.
10. – Có tình mẫu tử con người sẽ sống trong cảm
giác được yêu thương, che chở và bảo vệ.
- Tình mẫu tử cho ta chỗ dựa tinh thần vững
chắc, tiếp thêm sức mạnh cho con người vượt qua
mọi khó khăn.
- Có tình mẫu tử ta cảm thấy cuộc sống ấm áp,
vui vẻ và ý nghĩa hơn.
- Tình mẫu tử tiếp cho ta sức mạnh để phấn đấu
đạt được ước mơ của bản thân.
- Tình mẫu tử giúp ta tránh khỏi những cám dỗ,
sống lành mạnh và có ích cho đời.
.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
ọc sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một số gợi ý cần
hướng tới:
- Biết ơn, trân trọng quá khứ.
- Có những việc làm thể hiện trách nhiệm đối với bản
thân gia đình và cộng đồng.
- Phê phán, lên án những biểu hiện tiêu cực, hành vi
phản cảm.
- Liên hệ: Tuổi trẻ là tương lai của đất nước vì vậy hơn
ai hết cần có trách nhiệm với đất nước, dân tộc: ngoài
trách nhiệm giữ gìn nền độc lập, tích cực xây dựng
nước nhà ngày càng vững mạnh, còn là ý thức học tập,
rèn luyện bản thân, cống hiến, giúp ích cho nước nhà…
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
Là một cây bút chuyên viết truyện ngắn, những
trang viết của nhà văn Kim Lân luôn hướng về cuộc
sống và người dân quê với cuộc sống nghèo khổ thiếu
thốn mà lạc quan, yêu đời, và truyện ngắn "Vợ nhặt"
là một trong số những tác phẩm như thế. Truyện ngắn
"Vợ nhặt" đã khắc họa thành công những hình tượng
nhân vật độc đáo để từ đó, người đọc có thể cảm nhận
hết cuộc sống, số phận con người trong nạn đói ấy
nhưng vẫn thương yêu, đùm bọc lẫn nhau hướng tới
tương lai và nhân vật bà cụ Tứ là một trong những
nhân vật để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc.
+ là nạn đói khủng khiếp năm
một chín bốn lăm. Những tháng ngày 1945 ấy, cái đói
cứ bao vây nơi nơi, tưởng đâu đâu cũng ngửi thấy
"mùi đói". Làng quê chìm trong không khí tang
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thương với tiếng quạ kêu quang quác, của những nhà
có người chết đói và thân phận rẻ rúng của bao cảnh
đời.
: Ca ngợi tấm lòng yêu thương, đùm bọc cưu
mang lẫn nhau và niềm khao khát hạnh phúc của
những người nghèo khổ trong nạn đói.
- Là một bà mẹ nghèo, già nua, góa chồng. Sống cùng
con trai trong túp lều rúm ró cuối xóm ngụ cư, kinh tế
phụ thuộc vào nghề đẩy xe bò của Tràng. Cái nghèo
đeo bám bà suốt kiếp.
- Ngoại hình: dáng đi lọng khọng, chậm chạp, run rẩy,
vừa đi vừa ho húng hắng, lẩm nhẩm tính toán theo thói
quen người già.
- Tình huống đặc biệt làm cho bà cụ Tứ ngạc nhiên, ấy
là việc con trai mình lấy vợ. Bà cụ ngạc nhiên vì con
mình nghèo, xấu xí, dân ngụ cư lại đang thời buổi đói
khát, nuôi thân chẳng xong. Tràng còn dám lấy vợ,
rước thêm miệng ăn. Khi bà cụ đi làm về muộn, thấy
người đàn bà ngồi ở đầu giường con mình rất ngạc
nhiên, càng ngạc nhiên hơn khi được người đàn bà
chào bằng u và được Tràng giới thiệu: “Kìa nhà tôi nó
chào u”..”Nhà tôi nó mới về làm bạn với tôi đấy u ạ”.
Bà ngạc nhiên đến mức không còn tin được vào mắt
và tai mình
- Khi đã vỡ lẽ, đã hiểu ra con mình “nhặt” được vợ, bà
“cúi đầu nín lặng”. Bà liên tưởng đến bao cơ sự “oái
ăm” “ai oán” “xót thương” cho số kiếp của đứa con
mình. Bà liên tưởng đến người chồng quá cố, đến đứa
con gái đã qua đời, lòng bà trĩu nặng tủi buồn, xót xa.
- Bà cụ Tứ mừng cho con từ nay yên bề gia thất, tủi
thân làm mẹ không lo nổi vợ cho con. Giờ đây giữa
lúc người chết đói “như ngả rạ" lại có người theo con
trai bà về làm vợ. Cái tủi, cái buồn của người mẹ bị
dồn vào cảnh nghèo cùng quẫn. Biết lấy gì để cúng tổ
tiên, đế trình làng khi con đã có vợ. Bà cụ Tứ khóc vì
mừng con có vợ, khóc vì thương con dâu không biết
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
làm sao vượt qua nổi khó khăn này. “Trong kẽ mất
kèm nhèm của bà rủ xuống hai dòng nước mắt”.
“Chúng mày lấy nhau lúc này, u thương quá!...” “ừ
thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u
cũng mừng lòng...”. “Con ngồi xuống đây. Ngồi
xuống đây cho đỡ mỏi chân”. Bao nhiêu tình yêu
thương chân thành tha thiết của ngưòi mẹ thể hiện
trong những lời giản dị mộc mạc ấy.
- Bà cụ xót xa thương dâu, thương con, tủi phận mình:
“bà cụ nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt cứ
chảy xuống ròng ròng”. Bao nhiêu lo lắng ngổn ngang
trong lòng.
- Bà cụ Tứ lo lắng thực sự cho con trai, con dâu, lo
cho cái gia đình nghèo túng của bà giữa lúc đói kém
này liệu có nuôi nổi nhau? Tương lai rồi sẽ ra sao... Bà
chấp nhận cái “hạnh phúc” oái oãm éo le của gia đình.
Ngẫm cái phận nghèo bà đồng cảm số phận con dâu tự
nhủ: “Có gặp bước khó khăn, đói khổ này người ta
mới lấy đến con mình. Mà con mình mới có vợ
được..”. Bà chỉ biết khuyên con, khuyên dâu thương
yêu nhau, ăn ở hoà thuận với nhau để cùng vượt qua
cơn khốn khó. Đó là nỗi lo, nổi thương của người mẹ
từng trải, hiểu đời có tấm lòng sâu thẳm đối với mình.
Trong sự lo lắng tủi hờn vẫn nhen nhóm một niềm tin.
- Trong cái mừng, cái tủi, cái lo, người đọc vẫn thấy
được niềm vui của cụ. Một niềm vui tội nghiệp không
sao cất cánh lên được, cứ bị cái buồn, cái lo níu kéo
xuống. Nhưng bà cụ Tứ cố vui và gắng làm cho con,
cho dâu vui.
+ Vui trong ý nghĩ tốt đẹp về tương lai: “Rồi ra may
mà ông giời cho khá…” ai giàu ba họ ai khó ba đời.
Có ra thì con cái chúng mày về sau. Bà cụ “nói toàn:
chuyện vui, toàn chuyện
=> Bà là hiện thân của những người mẹ nghèo khổ mà
từng trải, hiểu biết: hết lòng thương yêu con, yêu
thương những cảnh đời tội nghịêp, oái oăm. Bà nung
nấu một khái vọng về cuộc sống gia đình hạnh phúc.
*
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Nhân vật bà cụ Tứ đã cho ta hiểu bao điều về tình yêu
thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con. Bà
chính là là linh hồn của tác phẩm, là hiện thân cho tình
mẫu tử, là hình tượng tiêu biểu cho vẻ đẹp các bà mẹ
Việt Nam: rất nhân hậu, rất bao dung, giàu lòng nhân
ái, thương con vô hạn, hết lòng vun đắp cho các con
được hạnh phúc, khát khao sống, khát khao yêu
thương và truyền được ngọn lửa sống ấy từ mình sang
cho các con. Người mẹ già ấy phải chăng chính là ánh
sáng của cả thiên truyện, lặng thầm đằng sau bóng tối
bi thảm của những kiếp đời nghèo khổ. Ánh sáng ấy
làm cho câu chuyện anh Tràng nhặt vợ trở nên thấm
thía cảm động hơn, nâng truyện ngắn "Vợ nhặt" lên
tầm cao, mang chiều sâu của 1 truyện ngắn "hiện thực
- nhân bản".
Bà cụ Tứ là nhân vật để lại ấn tượng sâu sắc trong
lòng mỗi chúng ta. Ta thấy được tấm lòng của người
mẹ già trong đói khát vẫn yêu thương con, luôn truyền
cho con một niềm lạc quan sống, niềm tin yêu vào
cuộc sống. Và ta còn bắt gặp hình ảnh người phụ nữ
thôn quê nghèo nhưng giàu lòng nhân ái sẵn sàng chia
sẻ “nguồn sống” ít ỏi của mình với người khác trong
giai đoạn đói khổ nhất của cuộc đời.
- Không phải ngẫu nhiên mà trong ba nhân vật, Kim
Lân lại để một bà cụ gần đất xa trời nói về tương lai,
nhưng điều tốt đẹp, sau đó còn ẩn chứa thông điệp: Dù
thế nào cũng phải giữ lấy niềm tin và hi vọng.
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
Truyện ngắn Vợ nhặt của Kim Lân không chỉ miêu tả
tình cảnh thê thảm của người nông dân nước ta trong
nạn đói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiện được
bản chất tốt đẹp và sức sống kì diệu của họ: ngay trên
bờ vực của chết, họ vẫn hướng về sự sống, khát khao
tổ ấm gia đình và thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Hàng năm, Lễ hội Ok Om Bok được tổ chức, nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn
hóa truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ. Năm nay, Lễ hội Ok Om Bok - Đua ghe ngo
Sóc Trăng lần thứ IV khu vực Đồng bằng sông Cửu Long diễn ra trong 7 ngày (từ ngày 5 đến
ngày 11/11) với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao đặc sắc.
Sóc Trăng là tỉnh có đông đồng bào Khmer nhất cả nước với hơn 400.000 người,
chiếm gần 31% dân số cả tỉnh. Người Khmer ở đây coi Mặt Trăng là một vị thần điều tiết mùa
màng trong năm. Vì vậy, cứ vào khoảng giữa tháng 10 âm lịch hàng năm, cũng là những ngày
cuối mùa mưa và là thời gian thu hoạch hoa màu đủ loại, trong đó có lúa nếp là sớm nhất, họ
lấy lúa nếp làm thành cốm dẹp cùng các hoa màu khác để làm lễ vật cúng Mặt Trăng. Nghi
thức lễ được tiến hành vào tối 15/10 âm lịch, khi mặt trăng lên cao, mọi người tập trung tại
sân chùa hay sân nhà để làm lễ. Người ta cắm hai cây trúc và dùng lá dừa làm hình cái cổng
vòm, trên cổng có giăng Cúng xong, mọi người quây quần cùng thu lộc các đồ cúng để
hưởng phước, các em nhỏ thì vui chơi, múa hát cho đến đêm khuya.
Trong Lễ hội Ok Om Bok, Hội đua ghe ngo cũng là hoạt động mà bà con Khmer Nam
Bộ mong chờ. Đua ghe ngo là nghi thức truyền thống tiễn đưa thần nước, sau mùa gieo trồng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
về với biển cả, cũng là nghi thức tôn giáo tưởng nhớ rằng thần rắn Nagar xưa biến thành khúc
gỗ để đưa Phật qua sông. Chiếc ghe ngo là vật dụng được người Khmer và nhà chùa coi là
linh thiêng, cũng là tài sản quý của cả phum sóc, được bảo quản cẩn thận tại chùa. Trước kia,
mỗi năm ghe ngo được hạ thủy một lần vào ngày lễ hội Ok Om Bok. Ghe ngo có chiều dài
khoảng 22 đến 26 m, mỗi ghe có từ 50 - 60 tay bơi. Nguyên bản chiếc ghe ngo là loại thuyền
độc mộc lớn, làm từ thân cây gỗ tốt. Ngày nay, ghe ngo được đóng bằng nhiều tấm ván dài
ghép lại với nhau. Ghe ngo có mũi và lái cong, thân được trang trí hoa văn sặc sỡ, đầu ghe có
hình con thú biểu trưng cho ghe và chùa của mình. Giữa lườn ghe người ta đặt một cây dài từ
đầu đến cuối thân ghe gọi là cây cần câu nhằm giữ thăng bằng và làm cho ghe có sức bật tốt
khi bơi. Để có thể bước vào cuộc đua ghe ngo sôi nổi, công tác chuẩn bị được tiến hành rất
chu đáo. Từ việc sửa chữa, đóng ghe ngo mới, sơn vẽ hoa văn lại trên thân ghe cho đến tập
luyện bơi. Đặc biệt, các chùa Khmer có đội ghe ngo tham gia còn tổ chức một nghi lễ rất quan
trọng, đó là lễ hạ thủy. Ngày nay, nghi lễ hạ thủy không chỉ được thực hiện một lần vào dịp
Lễ hội Ok Om Bok - Đua ghe ngo như trước, mà có khi nhiều lần trong năm (tùy theo điều
kiện của các chùa) để tham gia các giải đua cấp huyện nhằm kiểm tra đội ghe, hướng tới giải
đua của tỉnh. Đối với đồng bào Khmer Nam Bộ, lễ hạ thủy ghe ngo vừa mang tính truyền
thống, vừa mang yếu tố tâm linh, góp phần vào sự đa dạng văn hóa và phát triển xã hội.
Năm nay, Lễ hội Ok Om Bok - Đua nghe ngo được tổ chức trong 7 ngày, với nhiều
hoạt động hấp dẫn [... ]Điểm nhấn của Lễ hội chính là Giải Đua ghe ngo với 2 nội dung thi
đấu 1.000m đối với nữ, 1.200m đối với nam diễn ra trong 2 ngày 10 và 11/11.
Những năm gần đây, Lễ hội Ok Om Bok - Đua ghe Ngo ở Sóc Trăng ngày càng được tổ chức
quy mô, đi vào chiều sâu hơn. Lễ hội chính là dịp tăng cường các mối quan hệ cộng đồng để
đồng bào các dân tộc ở Sóc Trăng ngày càng gắn kết, thi đua lao động sản xuất,xây dựng quê
hương giàu đẹp ( )
Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là:
A. Nghị luận B. Tự sự C. Thuyết minh D. Miêu tả
Trong văn bản, người Khmer quan niệm vị thần nào điều tiết mùa màng trong năm?
A. Mặt Trăng B. Mặt Trời C. Thần Nước D. Thần Rắn
Theo văn bản, chiếc ghe ngo là vật dụng được người Khmer bảo quản tại đâu?
A. Nhà riêng B. Nhà bảo tàng C. Nhà truyền thống D. Nhà chùa
Đua ghe ngo là nghi thức truyền thống tiễn đưa…………….., sau mùa gieo trồng về
với biển cả, cũng là nghi thức tôn giáo tưởng nhớ rằng thần rắn Nagar xưa biến thành khúc gỗ
để đưa Phật qua sông
A. Thần Sông B. Thần Nước C. Thần Biển D. Thần Rắn
Vì sao nhan đề của văn bản là Lễ hội Ok Om Bok mà không phải là Lễ hội Ok Om
Bok - Đua ghe ngo?
A. Vì đây là lễ hội của đồng bào Khmer ở Sóc Trăng
B. Vì hoạt động đua ghe ngo không diễn ra năm nay
C. Vì đua ghe ngo chỉ là một hoạt động trong lễ hội
D. Vì điểm nhấn của lễ hội chính là Giải Đua ghe ngo
Sự kết hợp giữa thuyết minh với miêu tả trong văn bản trên đã đem đến hiệu quả gì?
A. Thông tin được đề cập cụ thể, sinh động và dễ hình dung hơn.
B. Nội dung được đề cập giàu tính thẩm mĩ và tính hư cấu hơn.
C. Văn bản có đầy đủ đặc điểm của phong cách ngôn ngữ báo chí.
D. Văn bản thể hiện rõ nét văn hóa của người dân ở Sóc Trăng.
Những thông tin nào ở cột B đúng với nội dung được nêu ở cột A?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Chiếc ghe ngo
a/ chiều dài khoảng 30 mét
b/ nghi thức truyền thống tiễn đưa thần Nước
c/ thuyền độc mộc lớn, làm từ thân cây gỗ
d/lễ hạ thủy ghe ngo mang yếu tố tâm linh
e/có mũi và lái cong, thân được trang trí hoa văn sặc sỡ
g/ đầu ghe có hình con thú biểu trưng cho ghe và chùa
h/tượng trưng cho thần Rắn Na –ga khi qua sông
i/ giữa lườn ghe đặt một cây dài từ đầu đến cuối thân ghe
Đề tài của văn bản trên là gì? Dựa vào yếu tố nào để nhận biết điều đó?
Hãy chỉ ra tác dụng của những dòng in đậm trong văn bản trên.
Viết đoạn văn (khoảng 3 - 4 câu) nêu suy nghĩ của anh/chị về Lễ hội Ok Om Bok.
Từ văn bản trên, anh/chị hãy viết bài văn nghị luận về ý nghĩa
việc giữ gìn lễ hội trong đời sống tinh thần của người Việt Nam.
Bây giờ thì hắn trở thành mõ thật rồi. Một thằng mõ đủ tư cách mõ, chẳng chịu kém một anh
mõ chính tông một tí gì: cũng đê tiện, cũng lầy là, cũng tham ăn. Hơi thấy nhà nào lách cách
mâm bát là hắn đến ngay. Hắn ngồi tít ngoài xa, ngay chỗ cổng vào. Người ta bưng cho một
mình hắn một mâm. Hắn trơ tráo ngồi ăn. Ăn xong, còn thừa bao nhiêu, hộn tất cả vào, lấy lá
đùm thành một đùm to bằng cái vế đùi, để đem về cho vợ, cho con. Có khi hắn còn sán đến
những chỗ người ta thái thịt, dỡ xôi, lấy cắp hoặc xin thêm một đùm to nữa. Hắn bỏ cả hai
đùm vào cái tay nải rất to, lần đi ăn cỗ nào hắn cũng đem theo. Thế rồi một tay xách tay nải,
một tay chống ba toong, hắn ra về, mặt đỏ gay vì rượu, và trầu, đầy vẻ phè phỡn và hể hả…
Mùa đến, hắn vác một cái đòn càn có quấn mấy sợi thừng ở một đầu, đi hết ruộng nọ đến
ruộng kia:
- Mùa màng, anh em đến xin cụ lượm lúa… Mùa màng, anh em đến xin ông lượm lúa… Đến
xin bà, hay thầy, hay cô lượm lúa…
Mồm hắn nói, tay hắn lượm. Hắn cứ chọn những gồi nào to nhất, mẩy nhất thì lượm. Cụ hay
ông, hay bà, hay thầy, cô, bằng lòng cho hay không, cũng mặc! Mặc cho ông, bà, thầy, cô
tiếc. Hạt thóc quý như hạt ngọc. Nhưng tiếc cũng chẳng làm sao được. Ai nấy đều im như thóc
cả. Người ta đã nói: tham như mõ. Nếu nó không tham, sao nó làm mõ? Còn mình không lẽ
mình lại keo với cả từ thằng mõ trở đi?… Hà hà! Cứ vậy là ăn câu đấy. Hắn biết thóp người
ta như vậy, nên hắn lại càng làm dữ. Hết mùa rồi đến Tết. Trước Tết, hắn xách ba toong đi
trước, vợ thì đội một cái thúng cái đi sau. Chúng đến từng nhà, xin mỗi nhà bát gạo. Mùng
một Tết, bố con hắn xách một bao chè với năm quả cau, đến mừng tuổi các ông quan viên để
kiếm cỗ và kiếm tiền phong bao. Bao chè với cau của hắn, hắn đem đến rồi lại đem về: có ông
nào ngu đến nỗi lấy cau chè của hắn? Người ta thừa biết hắn chỉ có độc trọi một bao chè ấy,
đem đi hết nhà này sang nhà nọ, xong mấy ngày Tết lại đem đi bán lại… Thế rồi độ mùng
năm, mùng sáu, vợ chồng hắn lại đi tua lần nữa, để xin bánh chưng thừa…
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Cứ thế, hắn ỷ vào cái địa vị hèn hạ của mình để nhiễu người ta, và lấy sự nhiễu dược của
người ta làm khoái lắm. Nhiều người phải bực mình. Họ lại còn bực mình vì cái cách hắn ưng
nịnh những người rộng rãi và tỏ vẻ xấc láo, bùng phỉu đối với những kẻ không lấy gì mà rộng
rãi với hắn được. Thật hắn đã vô liêm sỉ quá. Mỗi lần hắn đi khỏi, những người đàn bà nguýt
theo, chúm mỏ ra và lẩm bẩm:
- Giống mõ có khác! Không trách được người ta gọi là đồ mõ!… Trông ghét quá!…
Người ta tưởng như ông trời đã cố ý sinh ra hắn như thế để mà làm mõ; hắn có cái cốt cách
của một thằng mõ ngay từ khi còn ở trong bụng mẹ, và là mõ ngay từ ngày mới sinh.
Không! Lộ sinh ra là con một ông quan viên tử tế, hẳn hoi. Và chỉ mới cách đây độ ba năm,
hắn vẫn còn được gọi là anh cu Lộ. Anh cu Lộ hiền như đất. Cờ bạc không, rượu chè không,
anh chỉ chăm chăm, chút chút làm để nuôi vợ, nuôi con. Bố mẹ chết cả rồi. Chị cu thì y như
con mài mại: lúc nào cũng chửa. … Vườn đất hẹp. Gia sản không có gì. Anh cu Lộ chỉ độc nai
lưng ra cày thuê, cuốc mướn. Nói thế, nghĩa là nhà cũng túng. Nhưng túng thì túng thật, mà
bụng dạ anh ta khá. Anh chỉ làm mà ăn với nuôi vợ, nuôi con, chứ không hề ăn trộm, ăn cắp
của ai. Cái sự túng làm liều, anh tịnh là không có. Nhà hàng xóm có con gà, con vịt chạy
sang, hoặc buồng chuối, quả mít liền kề ngay với giậu nhà anh, anh cũng mặc thây, không hề
có cái tính tắt ma, tắt mắt. Nói cho phải, thì anh cu Lộ ăn ở phân minh lắm. Bởi vậy, kẻ trên,
người dưới, hàng xóm láng giềng ai cũng mến…
[…] Lộ đến. Người ta kể tất cả những cái lợi ra mà nhử. Rồi người ta lại cố cắt nghĩa cho anh
hiểu; làm sãi chẳng có gì mà nhục, cũng là làm việc họ đấy thôi; ai cũng ngại, không chịu
đứng ra cáng đáng, thì mình đứng ra cáng đáng giùm cho cả họ; có phải mình tham lợi, tự
nhiên đem trầu cau đến xin làm dâu đâu mà sợ tiếng?…[…]
Lộ bùi tai, làm vậy. Và quả nhiên, hắn làm được ít lâu thì nhà đỡ xo dụi hơn trước thật…Bấy
giờ những anh khác trông thấy thế mới sinh ra tiếc. Họ thấy Lộ làm sãi ngon ăn quá. Họ
ngấm ngầm ghen với hắn. Và chẳng người nào bảo người nào, họ vô tình về hùa với nhau để
báo thù.
Những lời tiếng mỉa mai truyền từ người nọ đến người kia. Lộ thấy những bạn bè cứ lảng dần.
Những người ít tuổi hơn, nói đến hắn, cũng gọi bằng thằng. Trong những cuộc hội họp, nếu
hắn có vui miệng nói chõ vào một vài câu, nhiều người đã ra vẻ khinh khỉnh, không thèm bắt
chuyện… Hắn nhận thấy sự thay đổi ấy, và bắt đầu hối hận. Nhưng sự đã trót rồi, biết làm
sao được nữa? Hắn tặc lưỡi và nghĩ bụng: “Tháng ba này, thằng nào thằng ấy đến ba ngày
không được một bát cơm, dãi nhỏ ra, hết còn làm bộ!…” Một ý phấn khích đã bắt đầu nảy
mầm trong khối óc hiền lành ấy… Một hôm, trong một đám khao, Lộ vừa chực ngồi cỗ thì ba
người ngồi trước đứng cả lên. Lộ ngồi trơ lại một mình. Mặt hắn đỏ bừng lên. Hắn do dự một
lúc rồi cũng phải đứng lên nốt, mặt bẽn lẽn cúi gầm xuống đất…
Lộ ầm ừ cho xong chuyện, rồi nhân một lúc không ai để ý, lẻn ra về. Hắn tấm tức rất lâu.
Trông thấy vợ, hắn cúi mặt, không dám nhìn thị, làm như thị đã rõ cái việc nhục nhã vừa rồi.
Hắn thở ngắn thở dài, lắm lúc hắn muốn bỏ phắt việc, trả lại vườn cho họ đỡ tức. Nhưng nghĩ
thì cũng tiếc. Hắn lại tặc lưỡi một cái, và nghĩ bụng: “Mặc chúng nó!…” Hắn chỉ định từ giờ
chẳng đi ăn cỗ đám nào nữa là ổn chuyện… Nhưng khổ một nỗi, không đi, không được. Đám
nào có ăn, tất nhiên chủ nhân không chịu để hắn về. Làm cỗ cho cả họ ăn còn được, có hẹp gì
một cỗ cho thằng sãi? Để nó nhịn đói mà về, nó chửi thầm cho. Mà thiên hạ người ta cũng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
cười vào mặt, là con người bủn xỉn… Ấy, người ta cứ suy hơn, tình thiệt như vậy, mà nhất
định giữ thằng sãi lại. Không ai chịu ngồi với hắn, thì hắn sẽ ngồi một mình một cỗ trong bếp,
hay một chỗ nào kín đáo cho hắn ngồi…
Mới đầu, Lộ tưởng ngồi như thế, có lẽ là yên ổn đấy. Nhưng người ta tồi lắm. Người ta nhất
định bêu xấu hắn…
A! Thế ra họ nói kháy anh cu Lộ vậy, cáu lắm. Hắn tặc lưỡi một cái và nghĩ bụng: “Muốn nói,
ông cho chúng mày nói chán! Ông cần gì!…” Hắn lập tức bê cỗ về sân, đặt lên phản, ung
dung ngồi. Nói thật ra, thì hắn cũng không được ung dung lắm. Tai hắn vẫn đỏ như cái hoa
mào gà, và mặt hắn thì bẽn lén muốn chữa thẹn, hắn nhai nhồm nhoàm và vênh vênh nhìn
người ta, ra vẻ bất cần ai. Sau cái bữa đầu, hắn thấy thế cũng chẳng sao, và bữa thứ hai đã
quen quen, không ngượng nghịu gì mấy nữa. Bữa thứ ba thì quen hẳn. Muốn báo thù lại
những anh đã cười hắn trước, tự hắn đi bưng lấy cỗ, và chọn lấy một cỗ thật to để các anh
trông mà thèm […]
Họ bảo hắn là mõ vậy… Tham như mõ vậy!… Đã vậy thì hắn tham cho mà biết!… Từ đấy,
không những hắn đòi cỗ to, lúc ăn hắn lại còn đòi xin thêm xôi, thêm thịt, thêm cơm nữa.
Không đem lên cho hắn thì tự hắn xông vào chỗ làm cỗ mà xúc lấy. Ăn hết bao nhiêu thì hết,
còn lại hắn gói đem về cho vợ con ăn, mà nếu vợ con ăn không hết, thì kho nấu lại để ăn hai
ba ngày… Hà hà! Phong lưu thật!… Cho chúng nó cứ cười khoẻ đi!
Cứ vậy, hắn tiến bộ mãi trong nghề nghiệp mõ. Người ta càng khinh hắn, càng làm nhục hắn,
hắn càng không biết nhục. Hỡi ôi! Thì ra lòng khinh, trọng của chúng ta có ảnh hưởng đến
cái nhân cách của người khác nhiều lắm; nhiều người không biết gì là tự trọng, chỉ vì không
được ai trọng cả; làm nhục người là một cách rất diệu để khiến người sinh đê tiện…
Bây giờ thì hắn mõ hơn cả những thằng mõ chính tông. Hắn nghĩ ra đủ cách xoay người ta.
Vào một nhà nào, nếu không được vừa lòng, là ra đến ngõ, hắn chửi ngay, không ngượng:
- Mẹ! Xử bẩn cả với thằng mõ… (Nam Cao truyện ngắn tuyển chọn, nxb Văn học
2004)
: Thể loại của văn bản trên là:
A.Tiểu thuyết B.Truyện ngắn C.Truyện dài D.Kí
: Văn bản được kể theo ngôi thứ mấy?
A.Ngôi thứ nhất B.Ngôi thứ hai C.Ngôi thứ ba
D.Ngôi thứ tư
:Nhân vật chính trong tác phẩm là:
A.Một ông quan viên B.Một ông giáo C.Một nhà văn D.Một thằng mõ
: Khi chưa làm mõ, anh cu Lộ là người như thế nào?
A.Là một người nông dân nghèo khổ. B.Là người hiền như đất, không cờ bạc, rượu chè,
chăm chỉ làm ăn.
C.Là người ngay thẳng, thật thà, được mọi người quý mến. D.Cả 3 ý trên
: Câu văn Một thằng mõ đủ tư cách mõ, chẳng chịu kém một anh mõ chính tông một tí
gì: cũng đê tiện, cũng lầy là, cũng tham ăn” sử dụng biện pháp tu từ gì?
A.Liệt kê B.Nhân hóa C.nói giảm nói tránh D.Phép đối
Lúc đầu khi Lộ mới làm mõ, vì sao những người cùng làng ghen ghét anh?
A.Lộ tham lam. B.Lộ cậy là mõ mà ăn vạ người khác C. Lộ làm sãi ngon ăn quá D.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Lộ ăn cướp
Điều gì đã khiến Lộ trở thành một thằng mõ, “hơn cả mõ chính tông”?
A.Bị bọn cường hào ác bá dồn ép. B.Lộ bị người ta ghen ghét, đố kị
C.Bản chất Lộ là kẻ tham lam, lừa lọc D.cả 3 ý trên đều sai
Kể tên ít nhất 2 truyện có cùng ngôi kể với truyện ngắn trên mà anh/ chị đã
học hoặc đọc.
Anh/chị hiểu như thế nào câu Thì ra lòng khinh, trọng của chúng ta có
ảnh hưởng đến cái nhân cách của người khác nhiều lắm”?(Trình bày bằng một đoạn văn 5-7
dòng).
Từ truyện ngắn trên, anh/ chị rút ra thông điệp gì có ý nghĩa?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
C
A
D
B
D
A
b,c,d,e,g,i
Hướng dẫn chấm:
Mỗi câu trả lời đúng được 0,25 điểm.
- Đề tài: viết về lễ hội của đồng bào
Khmer Nam Bộ
- Dựa vào nhan đề của bài để nhận biết được.
Hướng dẫn chấm:
+ Học sinh trả lời như Đáp án: 1,0 điểm.
+ Trả lời được đúng một trong hai ý: 0,5 điểm
: - Tác dụng: khái quát về nội dung của văn
bản; giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về tác
phẩm trước khi bước vào tìm hiểu kĩ tác phẩm.
Hướng dẫn chấm:
+ Học sinh trả lời như Đáp án: 0,75 điểm.
+ Trả lời được đúng một trong 2 ý: 0,5 điểm
- Là lễ hội lớn trong năm của người
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Khmer
- Được tổ chức vào thời điểm kết thúc vụ mùa để
tỏ lòng biết ơn đối với Mặt Trăng, vị thần thiên
nhiên đã giúp đỡ họ trong việc bảo vệ mùa màng,
điều hòa thời tiết, đem lại cây trái tốt tươi và sự
no ấm.
- Lễ hội này mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc trong
đời sống tinh thần của đồng bào Khmer ở các tỉnh
Nam bộ.
Hướng dẫn chấm:
+ Nội dung: HS có thể diễn đạt tương đồng, đảm
bảo có nhận xét, thái độ, tình cảm phù hợp.
+ Hình thức đúng một đoạn văn 3-4 câu..
: Hai truyện cùng ngôi kể : Dưới bóng
hoàng lan – Thạch Lam
Chí Phèo – Nam Cao
Lưu ý: HS trả lời 2 tác phẩm bất kì có cùng ngồi
kể.
: Câu nói: Thì ra lòng khinh, trọng của
chúng ta có ảnh hưởng đến cái nhân cách của
người khác nhiều lắm có thể hiểu:
-Môi trường, hoàn cảnh sống có tác động rất lớn
đối với mỗi con người.
-Mỗi con người cần có cái nhìn đúng đắn, tôn
trọng người khác.
Đừng vì một chút lợi ích nhỏ mà ghen ghét, đố kị
người khác…
Lưu ý: hs diễn đạt hợp lí vẫn cho điểm tối đa
Hs diễn đạt hợp lí
Vd: - chọn bạn mà chơi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
-sự kiên cường trước khó khăn thử thách
-sống trung thực,ngay thẳng
-sự bao dung, lòng vị tha…
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
*Mở đoạn:giới thiệu vấn đề cần nghị luận: giữ gìn lễ
hội trong đời sống tinh thần của người Việt Nam.
* Thân đoạn: Sau đây là một hướng gợi ý:
- Giới thiệu vấn đề xã hội cần nghị luận, nêu ý nghĩa,
tầm quan trọng của vấn đề.
- Giải thích về ý nghĩa vấn đề nghị luận
- Thể hiện nhận thức, quan niệm, thái độ, lập trường
của người viết về vấn đề nghị luận
- Làm sáng tỏ vấn đề bằng các lí lẽ, bằng chứng phù
hợp.
*Kết bài: Chốt lại vấn đề.
Hướng dẫn chấm:
+ Học sinh thể hiện đầy đủ, sâu sắc: 1,5 điểm.
+ Học sinh thể hiện chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc:
1,0 điểm - 1,25 điểm.
+ Học sinh thể hiện chung chung, chưa rõ các biểu
hiện, chưa đánh giá: 0,75 điểm - 1,0 điểm.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Học sinh thể hiện sơ lược, không rõ các biểu hiện,
chưa đánh giá: 0,25 điểm - 0,5 điểm.
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
Nam Cao là một trong những nhà văn hiện
thực lớn của văn học Việt Nam. Thế giới nhân vật
trong tác phẩm của ông thuộc nhiều kiểu loại khác
nhau : con người đạo đức, con người xã hội, con
người giai cấp, con người bản năng…Đặc biệt có một
kiểu nhân vật là con người tha hóa – được thể hiện
trong truyện ngắn “ Tư cách mõ”.
Nhìn con người như là nạn nhân của một hoàn
cảnh sống ngột ngat, bế tắc, phi nhân tính, nhiều nhà
văn hiện thực phê phán - trong đó có Nam Cao, trong
sáng tác của mình đã miêu tả những con người – vật
hóa và tha hóa.
Con người tha hóa là phương diện vô cùng
nhức nhối trong quan niệm về con người của các nhà
văn hiện thực. họ nhận thức được mối quan hệ biện
chứng giữa con người và hoàn cảnh nên đã sớm nhìn
thấy sự biến đổi phẩm chất và tính cách con người
dưới tác động của hoàn cảnh xã hội đầy bất công, phi
nhân tính.
Anh cu Lộ vốn là người “hiền như đất. Cờ bạc
không, rượu chè không, anh chỉ chăm chăm, chút
chút làm để nuôi vợ, nuôi con”. Ăn ở thì phân minh,
chính trực lắm, được xóm giềng quý mến. Vậy mà,
anh dần bị biến thành thằng mõ tham ăn, ti tiện còn
hơn cả “thằng mõ chính tông”. Vì nghèo túng, bị mọi
người thuyết phục, bùi tai, Lộ nhận lời làm mõ.
Nhưng khi thấy Lộ làm mõ “ ngon ăn quá” người ta
sinh ra “ngấm ngầm ghen với hắn. Và chẳng người
nào bảo người nào, họ vô tình về hùa với nhau để
báo thù”. Họ làm nhục hắn. Trước sự hằn học, nhục
mạ, khinh ghét của những người xung quanh, Lộ đâm
ra hối hận bực tức nhưng sự đã trót rồi biết làm sao
được nữa. Bị mọi người làm nhục, Lộ có lúc thấy xấu
hổ với vợ. Hắn muốn bỏ phắt công việc rồi trả lại
vườn nhưng lại tiếc. Cứ như thế, mỗi lần bị xúc
phạm, Lộ lại tấm tức, lại thở ngắn than dài, lại bực
dọc nhưng rồi lại tặc lưỡi, bất cần. càng bị xúc phạm,
Lộ càng trơ trẽn. Càng bị làm nhục, hắn càng không
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
biết nhục. Lộ tiến dần từng bước, từ chỗ bê cỗ về sân,
đặt lên phản, ung dung ngồi, đến lúc đòi cỗ to, lúc ăn
còn xin thêm xôi, thêm thịt, thêm cơm nữa. Không
đem lên cho hắn thì hắn xông vào chỗ người ta làm
rồi tự xúc lấy.
*
Khi xây dựng nhân vật, Nam Cao chú ý miêu
tả áp lực đến từ nhiều chiều, nhiều phía của nhân vật.
Anh cu Lộ vốn hiền lành, chăm chỉ, không cờ bạc,
rượu chè, ăn ở phân minh, đươc nhiều người quí mến.
Vậy mà, do sức ép của cuộc sống mưu sinh, lóa mắt
bởi món lơi mấy sào vườn, thêm nữa bị mọi người
xúm vào thuyết phục, Lộ nhận lời làm mõ. Thấy Lộ
làm mó ngon ăn quá, người ta ngấm ngầm ghen rồi
hùa nhau vào làm nhục hắn. trước phản ứng của
người đời, Lộ dần dần bị tha hóa. Từ chỗ hối hận, xấu
hổ, hắn trở nên vênh váo, bất cần. Chính môi trường
sống phi nhan tính, sự khinh bỉ và lăng nhục con
người ở Lộ đã tạo nên phản ứng tiêu cực:”đã vậy hắn
tham cho mà biết”. Và hắn thản nhiên làm việc ti tiện
để trêu ngươi người đời. Sống trong làng quê đầy rẫy
cổ hủ, tối tăm, định kiến nặng nề ấy, Lộ nhận ra rằng
con người ta không thể vừa lương thiện vừa kiếm
đưuọc miếng ăn. Trong môi trường sống nghiệt ngã
ấy, anh cu Lộ hiền lành, lương thiên đã chết. thay vào
đó là một thàng mõ cũng đê tiện, cũng lầy là, cũng
tham ăn còn hơn cả “ một thằng mõ chính tông”.
Nam Cao ít miêu tả hành động nhân vật mà đặt
nhân vật vào một tình huống cụ thể, theo dõi phản
ứng của nhân vật, miêu tả tinh tế, sâu sắc qua đó làm
rõ bản chất, tính cách nhân vật.
Thông qua nhân vật Lộ trong tác phẩm “Tư
cách mõ”, Nam Cao đã thể hiện mối xung đột giữa
con người với hoàn cảnh, môi trường. Nhà văn ý thức
khẳng định vai trò quyết định của môi trường sống
đối với con người, hoàn cảnh đối với tính cách. Hoàn
cảnh, môi trường đã làm tha hoa con người. Chính
Nam Cao khẳng định : Thì ra lòng khinh, trọng của
chúng ta có ảnh hưởng đến cái nhân cách của người
khác nhiều lắm; nhiều người không biết gì là tự
trọng, chỉ vì không được ai trọng cả; làm nhục người
là một cách rất diệu để khiến người sinh đê tiện…
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
Nam Cao là nhà văn hiện thực hàng đầu của
truyện ngắn Việt Nam hiện đại. Các nhân vật của
ông, đặc biệt là kiểu nhân vật bị tha hóa do môi
trường hoàn cảnh sống luôn để lại dáu ấn đậm nét
trong lòng bạn đọc.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đọc văn bản sau trả lời các câu hỏi:
“...Tinh tế là từ Hán Việt. Tinh nghĩa là đã lọc hết tạp chất để chỉ còn lại phần tinh túy
nhất. Tế nghĩa là nhỏ, mịn, kỹ, căn kẽ. Tinh tế nghĩa là tỉ mỉ, kỹ lưỡng, cặn kẽ, nhỏ, tinh vi.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Người tinh tế là người nhạy cảm, tế nhị, có khả năng đi sâu vào những chi tiết rất nhỏ, rất sâu
sắc và vì vậy họ thường làm vui lòng người khác bởi nắm bắt và thấu hiểu được tâm lý người
đối diện.Nền tảng giáo dục trong gia đình là điều quan trọng quyết định trong việc hình thành
tính cách một con người. Sâu sắc tinh tế hay hời hợt thô lỗ đều xuất phát từ gia đình hết. Và
chỉ là những điều hết sức bình thường, nhỏ bé chứ có to tát chi đâu.
Một đứa trẻ được ba mẹ, anh chị dạy khi đi phải nhấc chân lên không kéo lê dép lẹt quẹt tạo ra
tiếng động làm phiền tai người khác thì khi lớn sẽ không thể mở karaoke hết cỡ để tra tấn nhà
hàng xóm.
Một đứa trẻ được dạy phải vét thật sạch cho đến hạt cơm cuối cùng trong chén thì lớn lên sẽ
thành người biết tôn trọng sức lao động của người khác và không phung phí thực phẩm.
Một đứa trẻ được ba mẹ kiên nhẫn giải thích vì sao con thằn lằn có thể mọc lại đuôi mà con
khác thì không, vì sao cái cây có kiến vàng thì trái ngọt hơn...thì sau này lớn lên sẽ là người
luôn học hỏi, tìm hiểu và có tính quan sát, suy luận logic.
Một đứa trẻ được dạy quét nhà phải quét từng ngóc ngách góc kẹt, quét sân phải quét luôn
đường đi và quét cả lối đi chung cho nhà hàng xóm thì lớn lên sẽ thành người bao dung, hồn
hậu và dễ gần.
Một đứa trẻ được dạy yêu thương động vật, yêu thương muôn loài, không lấy sự hành hạ bất
cứ con gì để làm trò vui thì lớn lên sẽ thành người có tình yêu thương tha nhân, khó có thể làm
điều ác.
Một đứa trẻ được dạy không được cười cợt trêu chọc khuyết điểm hình thể cũng như sai sót
của bạn bè, biết bênh vực bạn bè, biết chia sẻ với bạn miếng quà, cây bút..thì lớn lên sẽ là
người có tính dũng cảm, biết chống lại bất công và biết yêu thương đồng loại.
...
Sự nhạy cảm, tế nhị, tinh tế bắt nguồn từ đó. Sự yêu thương, nhân bản bắt nguồn từ đó. Sự
thấu hiểu, sẻ chia bắt nguồn từ đó. Sự công chính, lịch lãm, đoan trang, quý phái bắt nguồn từ
đó. Phẩm giá, cốt cách con người bắt nguồn từ đó...” (Nguyễn Thị Thanh Nga)
: Theo tác giả một người tinh tế là người như thế nào?
.Nhạy cảm, luôn lắng nghe nguyện vọng của người khác, tìm cách làm vui lòng, chiều lòng
người khác.
.Nhạy cảm, kĩ lưỡng, tỉ mỉ, được giáo dục tốt bởi gia đình, xã hội.
.Nhạy cảm, quan sát tốt, luôn quan tâm đến những chi tiết dù là nhỏ nhất, từ đó sẵn sàng làm
hết lòng vì người khác, giúp người khác an lòng, hài lòng.
.Nhạy cảm, tế nhị, có khả năng đi sâu vào những chi tiết rất nhỏ, rất sâu sắc, làm vui lòng
người khác bởi nắm bắt và thấu hiểu được tâm lí người đối diện.
: Phương thức biểu đạt chính được dùng trong văn bản là:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
.Thuyết minh. .Nghị luận. .Tự sự .Biểu cảm.
: Biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng xuyên suốt văn bản là:
.So sánh .Ẩn dụ. .Nhân hóa. .Điệp cấu trúc.
Từ, cụm từ nào sau đây không gần nghĩa với “tinh tế”?
.Nhạy cảm, tế nhị .Hiểu chuyện, tế nhị .Sâu sắc, cặn kẽ .Hời hợt, thô lỗ
: Theo tác giả, sự nhạy cảm, tế nhị, tinh tế bắt nguồn từ:
.Tự ý thức, học hỏi .Học từ trường lớp, bạn bè
.Giáo dục gia đình từ những thứ nhỏ bé .Va chạm ngoài xã hội
: “Một đứa trẻ được dạy quét nhà phải quét từng ngóc ngách góc kẹt, quét sân phải quét
luôn đường đi và quét cả lối đi chung cho nhà hàng xóm” là được giáo dục về:
.Tình yêu thương người khác, làm việc tốt .Học hỏi, quan sát, tìm hiểu xung quanh
.Biết chia sẻ, quan tâm, vì người khác
.Tôn trọng sức lao động, tìm hiểu và có tính quan sát
: Từ “lịch lãm” được dùng trong văn bản để chỉ người:
.Đứng đắn, nghiêm trang Dáng điệu thanh cao, sang trọng, quý phái
.Ngay thẳng và trong sạch .Hiểu biết rộng do từng trải, hào hoa
: Chỉ ra và nêu tác dụng của phép điệp cấu trúc câu được sử dụng trong đoạn văn bản?
: Vì sao tác giả lại cho rằng: “Một đứa trẻ được dạy không được cười cợt trêu chọc
khuyết điểm hình thể cũng như sai sót của bạn bè, biết bênh vực bạn bè, biết chia sẻ với bạn
miếng quà, cây bút..thì lớn lên sẽ là người có tính dũng cảm, biết chống lại bất công và biết
yêu thương đồng loại”?(0,75 điểm)
: Em có đồng tình với ý kiến của tác giả: Nền tảng giáo dục trong gia đình là điều quan
trọng quyết định trong việc hình thành tính cách một con người không? Vì sao?
(4,0 điểm): Hãy viết một bài văn ngắn( khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của
anh/ chị về thực trạng sống vô tâm, hời hợt của một bộ phận con người ngày nay?
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước
Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau;
Kính yêu từ trước đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời?
Cũng có lúc chơi nơi dặm khách,
Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo;
Có khi từng gác cheo leo,
Thú vui con hát lựa chiều cầm xoang.
Cũng có lúc rượu ngon cùng nhắp,
Chén quỳnh tương ăm ắp bầu xuân.
Có khi bàn soạn câu văn,
Biết bao đông bích, điển phần trước sau (Nguyễn Khuyến)
Văn bản trên thuộc thể thơ nào?
A. Tự do . Thất ngôn bát cú Song thất lục bát . Thất ngôn tứ tuyệt
Biện pháp tu từ nào được sử đụng chủ đạo trong trong câu thơ: "Bác Dương thôi đã thôi
rồi" ?
. Nói quá . Nói giảm nói tránh . Ẩn dụ . Hoán dụ
Đâu không phải là kỉ niệm giữa hai người bạn được nhắc đến trong đoạn thơ?
A. “gác cheo leo” C. “Bàn soạn câu văn”
B. “rượu ngon cùng nhắp” D. “leo núi nơi dặm khách”
Tâm trạng của tác giả trước sự ra của người bạn trong đoạn thơ
A. Cảm thương, nuối tiếc C. Vui vẻ, phấn khởi.
B. Coi trọng, nể phục D. Thất vọng, buồn đau
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là:
A. Bác Dương C. Tôi B. nước mây D. ta
Chỉ ra đâu không phải là từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn thơ:
A. đăng khoa C. róc rách B. đông bích D. điển phần
Vẻ đẹp cơ bản của nhân vật “tôi” được bộc lộ qua đoạn thơ là gì?
A. Hành vi C. Nhận thức B. Thái độ D. Nhân cách
Nghĩa của từ "xuân" trong câu thơ: "Chén quỳnh tương ăm ắp bầu xuân".
Hãy kể vắn tắt một câu chuyện về tình bạn đẹp mà em biết?
Anh/chị rút ra được thông điệp gì sau khi đọc văn bản? Vì sao?
Từ nội dung đoan trích phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một bài văn trình
bày suy nghĩ gì về tình bạn của học sinh thời nay?
………………………………………………………
…….
.
chữa phần đọc hiểu
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
- Phép điệp cấu trúc câu: Một đứa trẻ
được dạy.... thì lớn lên sẽ...
-Tác dụng:
+ Tạo nhịp điệu uyển chuyển, nhịp nhàng, tăng
tính gợi hình, gợi cảm cho văn bản.
+Nhấn mạnh về vai trò của giáo dục trong gia
đình: từ những thói quen nhỏ nhất sẽ hình thành
nên tính cách trong tương lai của đứa trẻ.
Một đứa trẻ được dạy không được cười
cợt trêu chọc khuyết điểm hình thể cũng như sai
sót của bạn bè, biết bênh vực bạn bè, biết chia sẻ
với bạn miếng quà, cây bút..thì lớn lên sẽ là
người có tính dũng cảm, biết chống lại bất công
và biết yêu thương đồng loại vì:
-Khi đó đứa trẻ được dạy biết trân trọng, cảm
thông với những thiệt thòi hoặc chưa hoàn thiện
của người khác từ đó sẽ biết giao tiếp lịch sự và
tinh tế, không làm tổn thương bạn bè.
-Khi đó đứa trẻ được dạy: sống là cho đi, là sẻ
chia, là cao thượng, không ích kỉ. Đây là nền tảng
của lòng yêu thương.
-Khi đó đứa trẻ được dạy: sống phải biết đấu
tranh vì bạn bè, vì điều tốt đẹp. Đây là nền tảng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
của lòng dũng cảm.
: HS bày tỏ thái độ: đồng tình, không
đồng tình, vừa đồng tình vừa không.
Chấp nhận mọi lí giải của HS, miễn hợp lí, có thể
sử dụng gợi ý
-HS có thể đồng tình: giáo dục trong gia đình là
cái nôi đầu đời tạo nền tảng ban đầu cho sự hình
thành nhân cách của con người. Sự định hướng
giáo dục của bố mẹ thường xuyên sẽ giúp trẻ
hình thành tính cách một con người.
-HS có thể không đồng tình khi cho rằng tính
cách con người không hoàn toàn bị quyết định
bởi giáo dục gia đình. Còn có yếu tố được giáo
dục từ xã hội, yếu tố tự thân...
…………………….
Nghĩa của từ "xuân" trong câu thơ "Chén
quỳnh tương ăm ắp bầu xuân" chỉ chất men say
của rượu ngon, đồng thời cũng có nghĩa bóng chỉ
sức sống dạt dào của cuộc sống, tình cảm thắm
thiết của bạn bè...
Học sinh kể vắn tắt
Hướng dẫn chấm:
- Câu chuyện hay, ý nghĩa: 1,0 điểm.
- Kể dài dòng chưa đi đúng trọng tâm/ nêu tên:
0,5 điểm.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Không đúng nội dung: 0,0 điểm
: Gợi ý thông điệp tích cực rút ra từ văn
bản:
Tình bạn đẹp....
Lý giải 1 cách hợp lý
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời tương đương 01 ý như đáp án:
1,0 điểm.
- Học sinh trả lời có nội dung phù hợp nhưng
diễn đạt chưa tốt: 0,25 – 0,75 điểm.
- Học sinh trả lời không thuyết phục hoặc không
trả lời: 0,0 điểm.
* Lưu ý: Học sinh có thể trả lời khác đáp án
nhưng thuyết phục, diễn đạt nhiều cách miễn hợp
lý là chấp nhận được.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận : thực trạng
sống vô tâm, hời hợt của một bộ phận con người ngày
nay .
b.Thân đoạn:
Sau đây là một hướng gợi ý:
* :
Sống vô tâm, hời hợt là lối sống thờ ơ, không quan
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
tâm, không để ý, không có cảm xúc với thế giới xung
quanh; hoặc có quan tâm một cách thoáng qua, không
sâu sắc...
* (Thí sinh có thể trình bày quan điểm cá
nhân nhưng cần hợp lí, thuyết phục). Tham khảo gợi ý
sau:
+ Thực trạng sống vô tâm, hời hợt của một bộ phận con
người ngày nay:
-Không quan tâm đến mọi người xung quanh, vô cảm
với hầu hết những tình huống cần sự tham gia hoặc
giúp sức của người khác.
-Quay lưng với những thói xấu, cái ác hiện hữu xung
quanh; ngại đấu tranh, chỉ lo bảo toàn cho lợi ích bản
thân.
-Thờ ơ, thiếu trách nhiệm với vấn đề có ý nghĩa cộng
đồng, tập thể hoặc quan tâm đến mọi thứ một cách hình
thức cho có.
+Nguyên nhân của lối sống vô tâm, hời hợt:
-Kết quả của sự thiếu giáo dục từ gia đình, xã hội.
-Kết quả của lối sống ảo trên mạng xã hội.
-Kết quả của thói ích kỉ cá nhân trong xã hội tôn thờ
chủ nghĩa lợi ích.
* :
- Phê phán những người sống cá nhân, ích kỉ, vô tâm,
vô cảm...
- Ca ngợi những con người luôn biết yêu thương, sẻ
chia, sống cao thượng và biết hi sinh vì người khác...
c.Kết bài: chốt lại vấn đề.
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận : ý nghĩa của
niềm tin trong cuộc sống.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
b.Thân đoạn:
Sau đây là một hướng gợi ý:
• Quan niệm về tình bạn, biết phân biệt các biểu
hiện tốt và chưa tốt trong tình cảm bạn bè ở tuổi học
sinh...
• Thấy được tầm quan trọng, ý nghĩa của tình
bạn...
• Bản thân phải làm gì để có tình bạn đẹp, có
những người bạn tốt
c.Kết bài: chốt lại vấn đề.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đọcvănbảnsauvàthựchiệncácyêucầunêuởdưới:
Mỗi lần nắngmới hắt bên song,
Xao xác, gà trưa gáy não nùng,
Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng
Chập chờn sốnglại những ngày không.
Tôi nhớ metôi, thuở thiếu thời
Lúc người còn sống, tôi lên mười;
Mỗi lần nắngmới reo ngoài nội,
Áo đỏngười đưa trước dậu phơi.
Hình dáng metôi chửa xóa mờ
Hãy còn mường tượnglúc vào ra;
Nét cười đen nhánh sautay áo
Trong ánh trưa hè trước dậu thưa.
(LưuTrọngLư,ThinhânViệt Nam,NXBVănhọc,1998,trang288)
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Câu1.Nắngmới
A.Nắngmới
C.Ngườimẹ
B.Tôi
D.Congà
Câu2.
A.Lụcbát
C.Bàiluật
B.Thấtngônbátcú
D.Thấtngôn
Câu3.
A.Khi“nắngmớihắtbênsong”
B.Khinghetiếng“xaoxác,gàtrưagáynãonùng”
C. Mỗi khi nhìn thấy nắng đầu mùa báo hiệu kết thúc những ngày lạnh ẩm, nghe
tiếnggà trưaxaoxác gợilại dĩvãngkhixưa,mỗilúc nhưthếmẹ thườngmangáo
raphơi.
D.Mỗikhinhớlạidĩvãngnămxưacómẹ
Câu4.
A.Xaoxác,nãonùng,rượibuồn,chậpchờn,nhớ
C.Xaoxác,nãonùng,rượibuồn,mườngtượng,cười
B. Xao xác, não nùng, buồn, sống lại, mường
tượng
D.Xaoxác,nãonùng,rượibuồn,nhớ,mườngtượng
Câu5.tôi
A.Áođỏngườiđưatrướcdậuphơi;Hãycònmườngtượnglúcvàora
B.Áođỏngườiđưatrướcdậuphơi;Nétcườiđennhánhsautayáo
C.Ngườiphơiáotrướcdậu,ngườimẹthủathiếuthời
D.Lúcngười cònsống,lúcvàora
Câu6.nắngmới
A.Ánhnắngtinhkhôi,đầutiêncủamộtngàymới.
C.Ánhnắngrựcrỡbuổitrưahè.
B. Ánh nắng đầu mùa báo hiệu đã hết những ngày
lạnh,ẩm.
D. Ánh nắng hiu hắt, yếu ớt cuối
mùa.
Câu7.
A.Hoàiniệmvềquákhứtươiđẹp.
C. Nỗi nhớ thương tha thiết với người mẹ thân
yêu.
B. Ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng, sâu
nặng.
D. Nỗi buồn, sự cô đơn, trống vắng trong thực
tại.
Câu8.Nhữngtừláyđượcsửdụngtrongbàithơcótácdụnggìtrongviệcbiểuhiệncảmxúccủanhânvậttrữtình?
Câu9.Anh/chịhiểunhưthếnàovềcâuthơ“Nétcườiđennhánhsautayáo”?
Câu10.Nêucảmnhậnvềhìnhảnhngườimẹtrongkýứccủanhân vật“tôi”bằngmộtđoạnvăn7-10câu.
viếtmộtbàivănnghịluậntrìnhbàysuynghĩcủaanh(chị)vềtìnhmẫutử?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Lược phần đầu: nhân vật "Hắn" - là một người nghiện rượu. Hắn nghèo không có tiền
nên chửi đời, chửi người, tức lên và lại muốn đi ăn chịu.
Chửi chán, hắn tặc lưỡi một cái để bảo hắn rằng: không chửi nữa. Hắn quăng mạnh hai
chân xuống đất để đứng lên và ra đi. Hắn đi cúi mặt, bước những bước mải mốt và cả quyết.
Người ta tưởng hắn như đã định sẵn một nơi nào để đến. Nhưng không phải. Đến đầu ngõ, hắn
tần ngần đứng lại. Bởi đến đầu ngõ, hắn gặp một con đường hai ngả. Biết đi ngả dưới hay ngả
trên? Đi ngả dưới tức là đến nhà con mẹ Vụ để gạ bán non cho nó mươi gốc chuối. Nhưng con
mẹ Vụ sẽ nhớ ra rằng: đã có lần hắn bán cho thị mười gốc chuối khác lấy hai đồng bạc đi xóc
đĩa rồi lại bán lại lần nữa cho người khác lấy ngót hai đồng bạc. Giá mỗi cây chuối cố sinh ra
lấy hai buồng, thì hắn không đến nỗi là con người lật lọng đâu. Nhưng cái giống chuối, từ cổ
chí kim, mỗi cây chỉ sinh được một buồng. Vậy thì hắn đích thực là một con người hay lật
lọng.
Chậc! Ừ thì hắn là người lật lọng, như vậy thì đã sao? Không sao cả. Bởi ai đã chửi hắn
luôn ba hôm mới biết rằng chửi hắn vô ích thật. Chửi hắn thì mỏi miệng. Nhưng nên buộc chỉ
cổ tay để nhớ cho thật kĩ: từ giờ đừng bao giờ dại dột tham lợi mà mua chuối non cho hắn một
lần thứ hai. Con mẹ Vụ sẽ không mua chuối non cho hắn một lần thứ hai. Không những thế.
Rất có thể, nó sẽ xỉa xói vào mặt hắn mà mắng cho đến nhục. Vậy thì cái ngả dưới rành rành
là bất lợi. Hắn quay mặt về ngả trên. Thế nghĩa là cứ đến thẳng hàng thịt chó nhà mụ Tam.
Nhưng mụ Tam vốn không ưa bán chịu. Mà hắn thì lại đã chịu của mụ luôn ba bữa, chứ đào
đâu ra tiền trả. Cái mặt mụ chắc chắn là sẽ không được tươi tỉnh lắm. Mụ sẽ vác nó lên. Mụ sẽ
nhìn cái tổ chim vô hình trên lưng chừng một cây tre ở trước cửa hàng nhà mụ, chứ không
thèm nhìn hắn. Nếu hắn có lài nhài lắm, thì mụ sẽ hướng đôi môi lên hướng trời xanh mà bảo
hắn: Trả nợ cũ đi đã rồi hãy ăn. Như vậy thì cũng nhục. Hắn dùng dằng không nỡ bước. Trong
khi ấy thì nước dãi từ từ dâng lên miệng hắn. Rượu… thịt chó!… Rượu… thịt chó!… Trước
mắt hắn lại lập loè hai sắc: vàng bóng và xanh nhợt. Hắn nuốt nước dãi kêu ừng ực. Rồi hắn
tặc lưỡi kêu một cái để ra hiệu cho hắn đừng do dự nữa. Việc gì mà do dự nữa ? Thịt chó của
mụ Tam để bán, chứ không phải để cho ôi thối. Còn hắn muốn ăn thì phải mua. Không có tiền
thì mua chịu. Trời sinh ra thế. Dầu rằng mụ Tam không ưa bán chịu thì hắn cũng đã chịu luôn
được ba bữa. Thêm một bữa nữa thì đã sao? Ấy thế là hắn bước. Hắn bước nhanh nhẹn và vui
vẻ. Y như một ông phó mới đi đến một đám mời ăn khao.
Nhưng gần đến hàng mụ Tam, hắn nghe tiếng mụ Tam the thé. Đích là mụ vừa xoắn
được một kẻ ăn hàng chịu mất mặt mũi, bây giờ mới thấy. Đen đủi thực. Hắn tần ngần đứng
lại. Để nghe ngóng xem sao đã! Chà cái con mụ la sát này thật là chua ngoa. Nó bảo người
kia: ăn mà không muốn trả thì ăn này, ăn nọ cho con nó. Miếng ăn là miếng nhục. Thế này thì
khó lòng mà nuốt cho trôi được. Hắn thở dài một tiếng, quay trở về… (Lược một đoạn: Tức
mình, hắn đi về nhà với cái miệng vẫn còn thèm thuồng thì bỗng thấy con chó nhà mình đang
nằm ngủ ở bờ rào rồi viện mọi lý do hợp lý để mổ nó. Vậy là hắn mang con chó ra mổ trong
sự háo hức của những đứa con vì chúng tưởng sẽ được ăn một bữa ngon)
Người đàn bà ở chợ về. Thị tủm tỉm cười. Thị cười vì nghĩ đến đàn con. Hôm nay,
chẳng biết cao hứng thế nào, thị đã mua cho chúng những bốn cây mía lách. Những ba trinh
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
kia đấy, như thế kể đã là nhiều lắm. Cả đội hàng của thị đem đi buổi sáng, bán được vừa sáu
xu. Vì đâu lại có sự hoang phí ấy? Có lẽ bởi hôm nay trời mát. Có lẽ bởi thị thương hại thằng
cu Con. Mỗi lần mẹ về chợ, cứ nghe tiếng các anh reo là cu Con lại thét lên. Hình như nó sợ
các anh chạy ra trước nó. Có khi nó khóc. Có khi mải mốt quá, nó ngã lộn tùng phèo từ trên hè
xuống sân. Ấy thế mà mười lần thì đến chín, mẹ nó chỉ chìa cho nó bàn tay không. Người đàn
bà, nghĩ đến cái bộ mặt tiu nghỉu của con lúc nào, rỏ nước mắt ra lúc ấy. Trông thương đứt
ruột. Nhưng biết làm sao được? Đã đành quà của nó, chỉ một đồng trinh là đủ. Nhưng không
thể đong một hào chín xu rưỡi gạo. Mà cái ngữ tiêu trong nhà thị, mỗi ngày không thể quá hai
đồng hào. Vậy có thương con thì để bụng. Còn cái sự mua quà thật khó lòng thay! Nhưng thời
tiết có ảnh hưởng đến người ta rất lạ lùng. Hôm nay, người mẹ đáng thương kia thấy dễ chịu
trong người. Khí nóng nặng nề của mùa hạ đã tan rồi. Cái rét sắc như dao của mùa đông chưa
tới. Trời xanh ngắt. Nắng êm êm. Gió phơi phới trên da, cho người ta cái cảm giác nhẹ nhõm
sau khi tắm. Tạo vật hiền hoà lắm. Tạo vật không đè nén và doạ nạt. Người ta tin tưởng vào
đời hơn. Người mẹ nghĩ rằng: mát mẻ thế này thì làm việc là một trò chơi. Rồi thị lại nghĩ
rằng: nếu mía lách đem đi chợ mà không có người mua thì chẳng ai đem đến chợ. Ấy thế là thị
đánh liều bỏ ra xu rưỡi và chọn lấy bốn cây vừa ngon vừa dài. Chọn xong, thị cũng thấy tiếc
tiền. Và trên đường về thị còn lẩn quẩn nghĩ đến xu ruỡi mãi. Nhưng thị lại nghĩ đến thằng cu
Con, đến lúc nó sẽ bíu chặt lấy mấy cây mía lách mà cười nấc lên. Vậy thì thị chẳng nên tiếc
nữa. Có mất đâu mà tiếc? Con thị nó sẽ ăn vào miệng.(Lược một đoạn: Người vợ đi chợ về,
đau khổ nhìn người chồng giết con chó chỉ để thỏa cái thói tham ăn của hắn. Hắn còn bắt vợ
đi mua chịu gạo, rượu, nước mắm để làm cơm thết bạn. Trong khi hắn và mấy ông khách ngồi
ăn thì năm mẹ con phải chịu đói ngồi dưới bếp)
Người mẹ rất còm cõi và bốn đứa con gầy ốm, quây quần với nhau trong xó bếp. Trong gia
đình này, năm mẹ con thường giống như một bọn dân hèn yếu cùng chung phận con sâu, cái
kiến dưới cái ách một ông bạo chúa.
Thấy lũ con đứa nào cũng nhăn nhăn, nhó nhó, người mẹ thương đứt ruột. Thị biết rằng
chúng đói. Khi người ta đã đói mà lại ngửi thấy mùi thịt chó, thì bụng càng đói thêm. Thế mà
bữa rượu của người bố với ba ông khách cứ kéo dài mãi. Nghĩ mà bực quá! Cái thể không
chết được, chứ giá chết được thì thị chỉ thắt cổ mà chết đi cho rồi… Thị dỗ con:
- Cố mà nhịn lúc nữa, các con ạ: Đợi trên nhà ăn xong, còn thừa thì ta ăn.
Rồi muốn cho chúng quên đi, thị sổ tóc ra cho chúng xúm vào bắt chấy. Úi chà! Nhiều chấy
quá! Chỉ việc rẽ một đám tóc ra là đủ thấy bốn, năm con bò lổm ngổm. Cái Gái và cu Nhớn,
cu Nhỡ thi nhau bắt. Chúng cho cu Con mấy con chấy kềnh làm trâu. Mới đầu cái trò chơi ấy
cũng hay hay. Nhưng chỉ một lúc là chúng chán. Thằng cu Con ra hiệu đình công trước. Nó
lăn vào lòng mẹ, oằn oại vừa hụ hị kêu: - Đói!… Bu ơi! Đói…
Tức khắc những đứa kia cũng nhớ ra rằng chúng đói. Chúng không bắt chấy cho mẹ
nữa. Chúng thở dài. Chúng nuốt bọt nhem nhép. Chúng thừ mặt ra. Chúng nằm ẹp xuống đất
và lật áo lên để khoe cái bụng. Bụng đứa nào cũng gần dính lưng.
Mắt thị rơm rớm nước. Cũng may, tiếng người bố trên nhà gọi: - Cái Gái đâu! Dẹp
mâm đi, này!
Bốn đứa trẻ cùng nhỏm dậy: mặt chúng đột nhiên tươi tỉnh lại. Gái “vâng” một tiếng thật to và
chạy lên. Cu Nhớn, cu Nhỡ ngồi chồm chỗm đợi… Một lát sau, Gái bê mâm xuống. Nó cũng
nâng lên ngang mặt như cha lúc nãy. Các em nó đứng cả lên, chực đu lấy cái mâm. Nó càng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
nâng cao hơn, mồm thét: - Khoan! Khoan! Kẻo vỡ…
Cu Nhớn thét: - Thì bỏ xuống!
Gái vênh mặt lên, trêu nó:- Không bỏ. Không cho chúng mày ăn.
- Có sợ thành tật không?
- Không cho ăn thật đấy.
Cu Nhỡ sốt ruột, khoặm mặt lại, vằng nhau với chị: - Làm trò mãi! Có bỏ xuống đây
không nào?
Gái hạ nhanh mâm xuống đất, bảo: - Này, ăn đi.
Nó ngẩng mặt nhìn các em, cười the thé. Người mẹ xịu ngay xuống. Trong mâm, chỉ
còn bát không. Thằng cu Con khóc oà lên. Nó lăn ra, chân đập như một người giãy chết, tay
cào xé mẹ. Người mẹ đỏ mũi lên và mếu xệch đi, rưng rức khóc. Cái Gái và cu Nhớn, cu Nhỡ
cũng khóc theo./
A.Tự sự B.Biểu cảm C.Thuyết minh D.Nghị luận
A.Đúng B.Sai
A.Người trí thức B.Người nông dân C.Người phụ nữ D.Trẻ em
Chà, cái con mụ la sát này thật là chua
ngoa. Nó bảo người kia: ăn mà không muốn trả thì ăn này, ăn nọ cho con nó. Miếng ăn là
miếng nhục. Thế này thì khó lòng mà nuốt cho trôi được. Hắn thở dài một tiếng, quay trở về…
A.Chà, cái con mụ la sát này thật là chua ngoa B.Thế này thì khó lòng mà nuốt cho trôi
được
C.Miếng ăn là miếng nhục D.Hắn thở dài một tiếng, quay trở về…
Những câu văn “Nhưng biết làm sao được? Đã đành quà của nó, chỉ một đồng trinh
là đủ. Nhưng không thể đong một hào chín xu rưỡi gạo.” là lời của người kể chuyện nhưng
mang giọng điệu của người mẹ
A.Đúng B.Sai
a. Phản ánh mâu thuẫn giai cấp địa chủ và người nông dân
b. Phản ánh sự trăn trở tìm cách thoát khỏi cảnh nghèo đói của người nông dân
c. Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người nông dân
d. Phê phán thói hư tật xấu của một bộ phận người nông dân
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A.Đúng B.Sai
Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn sau: “Người mẹ rất
còm cõi và bốn đứa con gầy ốm, quây quần với nhau trong xó bếp. Trong gia đình này, năm
mẹ con thường giống như một bọn dân hèn yếu cùng chung phận con sâu, cái kiến dưới cái
ách một ông bạo chúa.”
Nêu tác dụng của phép lặp trong đoạn văn sau: “Hắn dùng dằng không nỡ
bước. Trong khi ấy thì nước dãi từ từ dâng lên miệng hắn. Rượu… thịt chó!… Rượu… thịt
chó!… Trước mắt hắn lại lập loè hai sắc: vàng bóng và xanh nhợt. Hắn nuốt nước dãi kêu
ừng ực. Rồi hắn tặc lưỡi kêu một cái ...đừng do dự nữa.”
Hình ảnh "Người mẹ xịu ngay mặt xuống. Trong mâm, chỉ còn bát không.
Thằng cu Con khóc òa lên. Nó lăn ra, chân đập như một người giẫy chết, tay cào xé mẹ.
Người mẹ đỏ mũi lên và mếu xệch đi, rưng rưng khóc. Cái Gái và cu Nhớn, cu Nhỡ cùng khóc
theo." gợi cho em cảm xúc gì?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
B
D
C
A
B
B
C
- Các từ láy đó là: xao xác, não nùng, chập chờn,
mườngtượng
- Tác dụng:
+Biểuhiện trực tiếp,sinhđộngtìnhcảm,cảm xúc
của nhânvậttrữtình.
+Gợinỗi buồntrong hiện tại,nỗinhớvề dĩvãngvới hình
ảnhngườimẹ thânyêu.
: Câu thơ gợi lên nét cười tươi tắn, rạng rỡ, ấm áp
với hàm răng được nhuộm đen bóng (một vẻ đẹp của
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
người phụ nữ Việt Nam xưa) và rất duyên dáng (vì nụ
cườiđượcchephầnnào sautayáo)củamẹ.
Yêu cầu về hìnhthức:Đảm bảo dunglượngkhôngquá10
câu văn,đúngcấutrúcđoạn văn
Yêu cầu về nội dung: Làm rõ hìnhảnhngười mẹ trong ký
ức củanhânvật“tôi”.
Gợi ýthamkhảo:
Trong kí ức của nhân vật “tôi”, hình ảnh người
mẹ hiện lên rất sắc nét, gần gũi, thân thương. Mẹ đi xa
khi “tôi” còn nhỏ tuổi. Những kí ức của “tôi” về mẹ vẫn
như mới hôm qua. Có lẽ, hình ảnh “áo đỏ người đưa
trước dậu phơi” cùng với “nét cười đen nhánh sau tay
áo” đã là nhữngấn tượng mạnh mẽ, sâu sắc trong tâm trí
“tôi”. Mẹ là người phụ nữ tươi duyên, hiền hậu. Mẹ chịu
thương chịu khó và lạc quan… Kí ức đẹp đẽ đó không
bao giờ có thể phai nhạt. Tình cảm của nhân vật tôi đối
với mẹ vôcùngthathiết,sâunặng.
: Biện pháp tu từ so sánh: “năm mẹ con
thường giống như một bọn dân hèn yếu cùng
chung phận con sâu, cái kiến dưới cái ách một
ông bạo chúa.”
: - Phép lặp trong đoạn văn: “Rượu… thịt
chó!… Rượu… thịt chó!....”
- Tác dụng:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Khẳng định mối quan tâm duy nhất trong lòng
nhân vật lúc này là “Rượu… thịt chó”
+ Khắc họa một cách chân thực thói hám ăn, sự
ích kỉ, vô tâm, của nhân vật
Nêu cảm xúc chân thực của bản thân
được gợi ra từ hình ảnh được nêu. Có thể là sự
xót xa, phẫn nộ, …
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
*Mở đoạn:giới thiệu vấn đề cần nghị luận: tìnhmẫu tử.
* Thân đoạn: Sau đây là một hướng gợi ý:
a. Giải thích:
- Tình mẫu tử là tình ruột thịt nồng nàn giữa người
mẹ và đứa con của mình.
- Nó còn là sự hy sinh vô điều kiện của người mẹ
dành cho con.
- Là sự yêu thương tôn kính của đứa con với người
mẹ của mình.
b. Vai trò của tình mẫu tử:
- Giúp đời sống tinh thần của ta đầy đủ, phong phú và
ý nghĩa.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Giúp ta tránh khỏi những cám dỗ trong cuộc sống.
- Là điểm tựa tinh thần, tiếp thêm cho ta sức mạnh
trước mỗi khó khăn.
- Là niềm tin, là động lực và là mục đích cho sự nỗ
lực và khát khao sống của cá nhân.
c. Để giữ gìn tình mẫu tử:
- Biết tôn trọng và khắc ghi công ơn mẹ.
- Biết sống sao cho xứng đáng với tình mẹ.
- Cần biết đón nhận, cởi mở với mẹ của mình để tạo
điều kiện cho sự thấu hiểu của hai người.
*Kết bài: Chốt lại vấn đề.
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nam Cao là một trong số những nhà văn hiện thực
xuất sắc của văn học hiện thực phê phán Việt Nam.
Ông thuộc trong số những cây bút hiếm hoi của nền
văn xuôi hiện đại có tư tưởng, phong cách và thi pháp
sáng tạo riêng độc đáo, có những cách tân lớn lao góp
phần quan trọng vào tiến trình hiện đại hóa nền văn
học dân tộc.
- Sáng tác của Nam Cao tập trung vào hai đề tài:
người nông dân và người trí thức nghèo trước cách
mạng tháng tám. Dù ở đề tài người nông dân hay
người trí thức Nam Cao đều bộc lộ sự cảm thông,
thương xót trước những đau khổ, bất hạnh của con
người. Tác phẩm của ông là lời kết án đanh thép xã
hội thực dân nửa phong kiến bất công chà đạp nhân
phẩm của con người, đồng thời là tiếng kêu khẩn
thiết: hãy cứu lấy nhân phẩm con người.
- Trẻ con không được ăn thịt chó là một trong những
tác phẩm tiêu biểu viết về đề tài người nông dân của
Nam Cao.
Qua truyện ngăn này, nhà văn Nam Cao đã phơi bày
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
hoàn cảnh khốn cùng của người nông dân Việt Nam
trước cách mạng tháng Tám năm 1945. Đồng thời gợi
suy nghĩ về vấn đề nhân cách con người trong những
cảnh ngộ khốn cùng.
Chủ đề trên được thể hiện qua việc xây dựng
hệ thống nhân vật:
- Hoàn cảnh: nhà nghèo, “cả cửa nhà cơ nghiệp nhà
hắn chỉ có hai cái bát chậu”, vợ lo chạy ăn từng bữa
- Bản tính: là một kẻ hám ăn uống, chơi bời, không
quan tâm gì đến vợ con, không đếm xỉa gì đến những
vất vả lo toan của vợ
+ Để thỏa mãn những thú vui riêng của bản thân, hắn
sẵn sáng trở thành kẻ lật lọng: bán cho “con mẹ Vụ”
mười gốc chuối khác lấy hai đồng bạc đi xóc đĩa rồi
lại bán lại lần nữa cho người khác lấy ngót hai đồng
bạc
+ Không có tiền uống rượu, ăn thịt chó, hắn ăn chịu
của mụ Tam luôn ba bữa
+ Trong đầu hắn không có suy nghĩ gì khác ngoài
“Rượu… thịt chó!… Rượu… thịt chó!… Trước mắt
hắn lại lập loè hai sắc: vàng bóng (của thịt chó) và
xanh nhợt (của rượu). Hình ảnh được ngồi ăn thịt chó
cùng chai rượu xâm chiếm tất cả suy nghĩ của hắn.
+ Chỉ vì không được uống rượu, ăn thịt chó, “hắn cho
là đời thật đáng buồn. Kiếp người nản lắm. Trời thì
cay nghiệt như một bà già thiếu ăn ngay từ lúc còn
thơ”
+ Không có cách nào để ăn chịu tiếp, hắn bắt đầu tự
viện cho mình mọi lí do nghe có vẻ hợp lý để mổ con
chó nhà mình – con chó mà theo suy nghĩ của người
vợ thì ít nhất cũng đủ gạo ăn cho cả nhà đến hàng nửa
tháng.
+ Hắn ngồi ăn nhậu cùng bạn bè mặc cho người vợ
gầy và những đứa con còm cõi nheo nhóc dưới bếp,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
không hề mảy may thương xót hay động lòng.
→ Miếng ăn là thử thách ghê gớm với tính cách con
người và người cha trong tác phẩm là nhân vật điển
hình không thể vượt qua được chướng ngại vật ấy.
Hắn làm tất cả chỉ để thỏa cái miệng thèm ăn. Nhân
cách của hắn cũng vì thế mà dần bị xói mòn.
*
- Hoàn cảnh:
+ Chị sống trong cảnh nghèo khó, người chồng “ăn
tàn phá hại”, vũ phu. “Nó cục như chó vậy. Ương với
nó, nó thượng cẳng chân, hạ cẳng tay là thường.
Thiệt thân”. “Trong gia đình này, năm mẹ con
thường giống như một bọn dân hèn yếu cùng chung
phận con sâu, cái kiến dưới cái ách một ông bạo
chúa.”
+ Cái nghèo, cái đói khiến chị phải tính toàn hết sức
chi li. Chị thương con mà vì bữa ăn cho cả nhà mà
chăng mấy khi dám mua: “ Mỗi lần mẹ về chợ, cứ
nghe tiếng các anh reo là cu Con lại thét lên. Hình
như nó sợ các anh chạy ra trước nó. Có khi nó khóc.
Có khi mải mốt quá, nó ngã lộn tùng phèo từ trên hè
xuống sân. Ấy thế mà mười lần thì đến chín, mẹ nó
chỉ chìa cho nó bàn tay không. Người đàn bà, nghĩ
đến cái bộ mặt tiu nghỉu của con lúc nào, rỏ nước
mắt ra lúc ấy. Trông thương đứt ruột. Nhưng biết làm
sao được? Đã đành quà của nó, chỉ một đồng trinh là
đủ. Nhưng không thể đong một hào chín xu rưỡi gạo.
Mà cái ngữ tiêu trong nhà thị, mỗi ngày không thể
quá hai đồng hào. Vậy có thương con thì để bụng.
Còn cái sự mua quà thật khó lòng thay!”
+ Chị là người phụ nữ tần tảo, gánh vác lo toan cho
cả gia đình
+ Chị cũng là người mẹ thương con hết mực .Mặc dù
luôn phải đối mặt với những bi kịch dồn dập của việc
thiếu miếng ăn nhưng khi có thể, chị vẫn quan tâm
đến các con, dành chút tiền nhỏ để mua quà cho con
khi đi chợ về. Chỉ cần nghĩ đến cảnh chúng vui mừng
khi thấy mấy cây mía lách mẹ mang về là chị lại tủm
tỉm cười suốt dọc đường.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
“Và trên đường về thị còn lẩn quẩn nghĩ đến xu ruỡi
mãi. Nhưng thị lại nghĩ đến thằng cu Con, đến lúc nó
sẽ bíu chặt lấy mấy cây mía lách mà cười nấc lên.
Vậy thì thị chẳng nên tiếc nữa. Có mất đâu mà tiếc?
Con thị nó sẽ ăn vào miệng.”
Trong lúc chờ đợi ăn cơm, “thấy lũ con đứa
nào cũng nhăn nhăn, nhó nhó, người mẹ thương đứt
ruột. Thị biết rằng chúng đói”
Trước sự thất vọng của những đứa con khi
người cha và những ông khách ăn xong, chỉ còn mâm
bát không, “người mẹ đỏ mũi lên và mếu xệch đi,
rưng rức khóc.”
→ Nhân vật “thị” với những tính toán, lo toan cho gia
đình, con cái cũng đã góp phần khắc sâu thêm ấn
tượng về cái đói
Những giọt nước mắt vì thất vọng và đói khát
của những đứa con cùng với sự đắng cay, chua chát
của người vợ để lại nỗi xót xa, ám ảnh trong lòng
người đọc nhưng mặt khác, vẫn gợi lên sự ấm áp, sự
an ủi bởi tình mẫu tử thiêng liên và cảm động
- Nam Cao viết về cái đói, cốt truyện cũng như những
vấn đề đều xoay quanh miếng ăn thế nhưng lại khái
quát được cả một thời kì khốn khó của dân tộc.
- Trong dòng văn học hiện thực, bên cạnh Nam Cao
cũng có một số nhà văn viết về cái đói nhưng những
trang văn về bi kịch của miếng ăn được viết ra nhằm
thay người dân cất lên tiếng kêu cứu đói thì Nam Cao
cũng chắp bút về đề tài ấy nhưng là để đặt ra và kêu
cứu về nhân phẩm con người.
- Nghệ thuật:
+ Cốt truyện đơn giản
+ Nhân vật chủ yếu được khắc họa qua lời nói, suy
nghĩ, hành động của chính họ
+Lời người kể chuyện nhiều khi như nhập vào dòng
tâm tư nhân vật
+ Lời đối thoại của các nhân vật tự nhiên như lời ăn
tiếng nói hàng ngày
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Tác phẩm đã thể hiện quan điểm nghệ thuật
của Nam Cao: “Nghệ thuật không cần là ánh trăng
lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật
có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp
lầm than”. Nhà văn quả đã “đứng trong lao khổ, mở
hồn ra đón lấy tất cả những vang động của đời” để
đem đến cho bạn đọc những tác phẩm có giá trị hiện
thực và nhân đạo sâu sắc, “nằm ngoài quy luật của sự
băng hoại”
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(Nam Cao)
Bu ơi con đói....
Lần này có lẽ là lần thứ mười, thằng cu bé chạy về đòi ăn, chị đĩ Chuột đang quấy một nồi gì
trong bếp, cáu tiết chạy ra mắng át nó đi:
- Đã bảo hết cơm rồi, tí nữa chè chín thì ăn chè mà!...
Thấy mẹ gắt, thằng cu không dám đòi ăn nữa, nhưng mặt nhăn nhó bịu xịu như muốn khóc.
Chị đĩ Chuột thương hại, dịu dàng bảo:
- Con chạy ra vườn xem chị Gái làm cỏ, lúc nào chè chín bu gọi về mà ăn... chóng ngoan rồi
bu thương.
Nhưng nó không nhúc nhích, mà nó còn nhúc nhích làm sao được: một nắm cơm nhỏ ăn từ
sáng đã bị cái dạ dày chăm chỉ của con nhà nghèo tiêu hết đánh phèo một cái rồi, còn chi. Nó
ngồi phịch xuống đất, gục đầu vào ngưỡng cửa, ngáp...
- Sắp chín chưa, bu?
Quay ra vẫn thấy con nằm phục đấy, mắt lờ đờ như chết lả, chị Chuột chép miệng:
- Thôi đây! Chín chả chín thì đừng, bắc mẹ nó ra cho chúng mày ăn không có chúng mày làm
tội cũng chết. Chốc lại nheo nhéo, chốc lại nheo nhéo...
Chị vừa lẩm bẩm, vừa dập lửa rồi bắc cái nồi ở trên bếp xuống, lấy một cái vỏ trai múc vào
mấy cái bát sành sứt mẻ tứ tung, đặt ngay trên mặt đất. Thằng cu Bé vội vàng lê xích lại gần,
hai mắt lóng lánh đổ dồn cả vào mấy bát “chè” màu nâu đục, khói bốc lên nghi ngút. Mồm nó
nuốt nước bọt ừng ực, mũi nó nở hẳn ra như để hít lấy hương vị của khói chè ngon ngọt. Chị
đĩ Chuột phải đưa tay cản nó lại, sợ nó sà vào mà bị bỏng. Chị bảo nó:
- Còn nóng lắm, chưa ăn được. Con ra vườn gọi chị về cho chị ăn với không có phải tội chết,
nó làm quần quật từ sáng tới giờ mà chưa được tí gì vào bụng.
Không đợi dến hai tiếng, chị Gái hớn hở chạy về, lôi thôi lếch thếch trong mấy mảnh giẻ rách
tả tơi, vừa đến bếp nó đã reo lên:
- Sướng quá! Lại được ăn chè kia chứ! Có ngọt không bu? Bu lấy đâu được mật mà lại nấu
chè thế?
Chị Chuột mắng yêu con:
- Úi chà! Tíu tít như con mẹ dại ấy! Tha hồ ăn đến chán chê, chỉ sợ không sao nuốt được thôi,
con ạ.
Rồi chị bảo thằng cu Bé:
- Bé lại đây, bu cho ăn.
Thằng cu ngồi xổm bên mẹ, hấc mặt lên, há hốc mồm ra như con chim non đợi mẹ mớm mồi.
Một miếng vào mồm, nó đã vội nuốt thỏm đi, khen “ngon quá”. Nhưng chưa kịp ăn miếng
nữa, nó đã oẹ một cái, mũi đỏ lên, nước mắt ứa ra giàn giụa.
- Sao thế?
Nó chỉ hụ hị nhìn mẹ mà không nói, cũng không chịu há mồm ăn nữa. Cái Gái nhìn mẹ, xêu
một miếng chè nữa ăn thử lại: - Nhạt quá, bu ạ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Chị Chuột mắng con: - Làm gì có nhiều mật mà ngọt. Có mà ăn cho no bụng là phúc rồi.
Thằng cu chừng đói quá không chịu được, lại há mồm ra. Mẹ nó đút cho nó một xêu nhỏ nữa.
Nó nhắm mắt, duỗi cổ, cố nuốt cho trôi. Nhưng cũng như lần trước, nó lại oẹ ra, và khóc oà
lên. Chị đĩ Chuột lấy tay áo lau nước mắt không cầm nổi đã trào ra hai má hõm xanh bùng
như người ngã nước. Cái Gái lấy ngón tay di một cục “chè”. Rồi bỗng nói to lên:
- À! Con biết rồi! Không phải chè, cám mà! Cám nâu mà bu bảo chè!
Nhưng mẹ nó đưa mắt nhìn nó, lấy ngón tay chỉ ra phía nhà ngoài nói khẽ, nhưng hơi gắt:
- Khe khẽ cái mồm một tí! Réo mãi lên, thằng bố mày nó nghe thì nó chết. Nó đã ốm nằm đấy,
thuốc không có, mà còn bực mình thì nó chết.
Rồi hai mẹ con lẳng lặng ăn, cố nuốt những bát cám đặc khè cho đỡ đói. Thằng cu nhất định
không chịu ăn, ngồi khóc ti tỉ đòi cơm. Chị đĩ Chuột đành dỗ nó:
- Thôi nín ngay, bu ăn xong bu xin thầy cho một miếng mà ăn.
Chị bế con rón rén bước vào chỗ chõng nằm. Thằng bé vẫn sụt sịt. Anh đĩ Chuột giở mình, hơi
nghiêng mặt quay ra. Một làn ánh sáng mờ lướt qua làm cho cái mặt hốc hác và màu da đã
xanh lại càng xanh thêm. Mái tóc dài quá xoà xuống tai và cổ, hai con mắt ngơ ngác và lờ đờ,
những chiếc răng dài và thưa ở cái mồm hé ra để cho dễ thở khiến anh có cái vẻ dễ sợ của
con ma đói. Thấy vợ con, anh cố gượng nhếch miệng cố gượng một cái cười méo xệch và vừa
thở phều phào vừa hỏi bằng một thứ tiếng yếu ớt như từ thế giới bên kia đưa lại:
- Nó làm sao thế?
Chị đĩ Chuột xốc con lên một cái:
- Nó vòi đấy chứ có làm sao? Cơm gạo đỏ không chịu ăn, đòi ăn cơm trắng của thầy cơ.
- Thì lấy cho nó ăn, tôi ăn làm sao hết?
Chị đĩ Chuột lấy liễn cơm chực moi cho con một ít. Nhưng anh bảo:
- Mang cả ra cho nó ăn, tôi không ăn nữa đâu. Còn bao nhiêu vét cho cái Gái với bu em ăn
hết đi, để nó thiu ra đấy.
Chị đĩ Chuột cười, bảo chồng:
- Thằng cu nó dở người, chứ mẹ con tôi ăn cơm đỏ đã no rồi, ăn vào đâu được nữa?
Anh biết vợ nói dối, chực nói, nhưng lại thôi, buồn rầu buông một tiếng thở dài. Vợ lo ngại
hỏi:
- Bây giờ người thế nào, để tôi kể với ông thầy lang lấy thuốc.
- Tiền đâu mà thuốc thang mãi?
- Tôi vừa bán con chó mực với hai buồng chuối non được bốn hào.
Chồng nhìn vợ, ngẫm nghĩ một chút rồi bảo: - Đừng lấy thuốc nữa, tôi sắp khoẻ rồi, chỉ ăn
cho nó khoẻ lên chắc bệnh phải hết. Bu em đong cho tôi cả bốn hào gạo đỏ, đừng đong gạo
trắng ăn nhạt lắm.
Vợ gật đầu: - Cũng được, nhưng đã thật khỏi chưa? Tôi trông thầy em còn mệt lắm.
- Ốm luôn sáu tháng trời làm mà không mệt sao được? Đi đi…
- Đi ngay giờ à
- Ừ, đi xuống nhà bà phó Cửu ấy, xa một tí nhưng được rẻ.
Vợ gật đầu bảo thằng cu: - Con ngồi đây với thầy cho bu đi đong gạo nhé? ....”
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là:
A. tự sự. B. biểu cảm. C. miêu tả. D. thuyết minh.
Câu 2. Văn bản trên thuộc thể loại:
A. truyện thần thoại. B. sử thi. C. truyện cổ tích D. truyện ngắn.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Câu 3. Nhân vật chính trong bản trên là:
A. thằng bé con. B. chị đĩ Chuột. C. cái Gái. D. anh đĩ Chuột.
Câu 4. Văn bản trên dùng lời kể chuyện ở:
A. ngôi thứ nhất. B. ngôi thứ hai. C. ngôi thứ ba. D. cả A và B.
Câu 5. Nội dung của văn bản trên là:
A. phản ánh nỗi khổ của gia đình chị đĩ Chuột.
B. phản ánh sự nghèo khổ của gia đình chị đĩ Chuột và tình thương con của người mẹ
nghèo.
C. phản ánh hiện thực cuộc sống của người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám
D. hiện thực cuộc sống của người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám và tấm lòng
nhân đạo của nhà văn Nam Cao.
Câu 6. Trong văn bản, nhân vật cái Gái hiện lên:
A. là đứa bé chăm chỉ, hiểu chuyện. B. là đứa bé thương mẹ.
C. là đứa bé siêng năng. D. là đứa bé thông minh.
Câu 7. Câu nói của anh đĩ Chuột “- Đừng lấy thuốc nữa, tôi sắp khoẻ rồi, chỉ ăn cho nó
khoẻ lên chắc bệnh phải hết. Bu em đong cho tôi cả bốn hào gạo đỏ, đừng đong gạo trắng ăn
nhạt lắm.” Có tác dụng:
A. làm yên lòng vợ con. B. nỗi khổ tâm của một người chồng khi không làm được gì cho
vợ con.
C. đưa câu chuyện bước sang một hướng khác. D. Tất cả đáp án trên.
Đặt mình vào vị trí của cái Gái trong hoàn cảnh gia đình như thế em sẽ làm
gì?
Chi tiết nào trong văn bản khiến em cảm động nhất? Vì sao?
Em hãy nhận xét về nhan đề của tác phẩm.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về nội dung chủ đề của tác phẩm trên.
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
THƯƠNG VỢ
Quanh năm buôn bán ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như không.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
(Thương vợ của Trần Tế Xương, Ngữ văn 11, tập 1, Nhà xuất bản giáo dục, tr.29)
A. Thất ngôn tứ tuyệt B. Ngũ ngôn tứ tuyệt
C. Thất ngôn bát cú D. Thất ngôn trường thiên
"hờ hững" "Có chồng hờ hững cũng như không"
A. Chỉ có cái vẻ bên ngoài hoặc trên danh nghĩa, chứ sự thật không phải.
B. (Làm việc gì) tỏ ra chỉ là làm lấy có, không có sự chú ý.
C. (Làm việc gì) chỉ vừa đến mức được cái vẻ như đã làm.
D. Tỏ ra lạnh nhạt trong quan hệ tình cảm, không chút để ý đến.
"Lặn lội thân cò khi quãng vắng"
A. "Nước non lận đận một mình - Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay".
B. "Con cò lặn lội bờ sông - Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non".
C. "Cái cò là cái cò con - Mẹ đi xúc tép để con ở nhà".
D. "Con cò mà đi ăn đêm - Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao..."
A. Quanh năm buôn bán ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng”
B. Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông
C. Một duyên hai nợ âu đành phận ,
Năm nắng mười mưa dám quản công
D. Cha mẹ thói đời ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như không
"Một duyên hai nợ âu đành phận/
Năm nắng mười mưa dám quản công"
A. Tình yêu chung thủy của ông đối với người vợ của mình.
B. Sự biết ơn của ông Tú đối với công lao của bà Tú.
C. Sự trân trọng của ông đối với tình yêu chung thủy của bà Tú.
D. Sự trân trọng của ông đối với tấm lòng và đức độ của bà Tú.
A. “Thương vợ” là bài thơ thành công trong cách vận dụng và sáng tạo ca dao và thành ngữ.
Đây là bài thơ trữ tình hay nhất của thơ văn trung đại viết về người vợ.
B. “Thương vợ” là bài thơ tỏ niềm cảm thông sâu sắc với thân phận người phụ nữ Việt Nam thời
phong kiến không có niềm hạnh phúc gia đình “một duyên hai nợ”.
C. Bài thơ “Thương vợ” là bức chân dung chân thực về người vợ đảm đang, chịu thương, chịu
khó, là hình tượng tiêu biểu cho người phụ nữ truyền thống Việt Nam: tháo vát, cần cù, lam lũ
và giàu đức hy sinh. Đồng thời thể hiện tình cảm thương quý, biết ơn của nhà thơ đối với vợ.
D. Bài thơ “Thương vợ” bộc lộ nỗi đau thầm kín của nhà thơ vì vỡ mộng công danh, đành để vợ
con vất vả, nghèo khổ.
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông
A. Nhân hóa, so sánh, ẩn dụ.
B. Nhân hóa, đảo ngữ, hoán dụ.
C. Đảo ngữ, đối xứng, ẩn dụ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
D. Đối xứng, nhân hóa, ẩn dụ.
Nuôi đủ năm con với một chồng”.
“Thương vợ”
“Thương vợ”.
Điện thoại là một trong những phương tiện thông tin liên lạc hữu ích với con người hiện
nay. Thế nhưng, một bộ phận giới trẻ lại sử dụng nó chưa đúng cách, với mục đích chưa tốt.
……………………………………………………
……….
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
-Hs nêu dự kiến những điều bản thân sẽ
làm như: an ủi mẹ, chăm chỉ hơn, đi làm thuê,
vừa đi làm vừa đi học, mở mang trí tuệ để có cơ
hội mua thuốc cho cha, giúp đỡ mẹ....và để đổi
đời
Hướng dẫn chấm:
Học sinh có thể nêu những dự kiến khác trong
miễn là thể hiện được tình thương, trách nhiệm
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
của một người con với gia đình
- HS chọn được một chi tiết
- Lý giải vì sao chọn chi tiết đó (Gợi ý: xét về nội
dung chi tiết đó có vai trò như thế nào trong tác
phẩm; về nghệ thuật làm cho tác phẩm đặc sắc
không?)
Hướng dẫn chấm:
- HS chọn được 1 chi tiết tiêu biểu – 0,25 điểm.
- HS lý giải, phân tích hợp lý: 0,75 điểm.
: - Nhận xét nhan đề:
+ Về nội dung: phản ánh được hiện thực cuộc
sống nghèo khổ, cùng quẫn của người nông dân
nghèo trước CMT8....
+ Về ghệ thuật: nhan đề ngắn gọn, hàm súc, cô
đọng
…………………….
Nuôi đủ năm con với một chồng” là:
- Nuôi không thiếu, không thừa
- Nuôi hết gia đình, không trừ một ai
“Thương vợ”:
Tú Xương là người yêu thương, quý trọng vợ
điều đó thể hiện qua sự thấu hiểu nỗi vất vả và
gian truân của vợ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Ông tự cho mình là gánh nợ của vợ, cảm thấy
hổ thẹn đối với vợ vì đã để bà phải chịu nhiều vất
vả.
Qua đó thấy được Tú Xương là người có nhân
cách vô cùng cao đẹp.
: - Bà Tú là người tần tảo, chịu thương
chịu khó, vất vả, lam lũ, là trụ cột của cả gia đình.
- Bà không một lời kêu ca, phàn nàn mà chỉ an
phận bằng lòng với cuộc sống, hết lòng vì chồng
vì con.
- Bà Tú là đại diện cho những phẩm chất tốt đẹp
của người phụ nữ Việt Nam: tần tảo, chịu thương
chịu khó, giàu đức hi sinh và tình yêu thương
chồng con vô điều kiện.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nam Cao là nhà văn hiện thực phê phán lớn của nền
văn học học Việt Nam hiện đại. Ông có nhiều sáng tác
hay về đề tài người nông dân nghèo như: Lão Hạc, Chí
Phèo, Một đám cưới, một bữa no...
- “Nghèo” là một truyện ngắn đầy khổ đau và nước
mắt. Đọc truyện mỗi người đều cảm được số phận
nghèo khổ của người nông dân trước CMT8 và nỗi
lòng đầy thương cảm của nhà văn Nam Cao.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Câu chuyện xoay quanh gia đình anh chị Chuột
• Gia đình đang ở trong hoàn cảnh nghèo, không có
tiền, đang phải xin vay tiền bạc (nợ nần), thức ăn thì
không đủ, chồng thì bị bệnh. Ba mẹ con chị Chuột
phải giả bảo cám là chè để anh Chuột đỡ lo.
• Biết được hoàn cảnh khốn khó của gia đình và bệnh
tình của mình là gánh nặng lớn nhất của cả nhà, anh
Chuột quyết định treo cổ tự tử
• Kể cả khi chồng mất, bi kịch của gia đình anh chị
Chuột vẫn tiếp diễn khi bà Huyện nhất định bắt chị
Chuột dùng gạo mới đong thay cho số tiền mà chị nợ
bà.
...Nhà văn đã thông qua cuộc sống nghèo đói của họ
để bày tỏ niềm thương xót cho số phận con người và
đồng thời tố cáo bọn thực dân, phong kiến đã khiến
cho cuộc sống của người nông dân rơi vào bần cùng.
Đồng thời ca ngợi tình thương, sự chia sẻ, trách nhiệm
giữa các thành viên trong gia đình...
• Thằng Cu: Người con của vợ chồng chị đĩ Chuột- .
ngây thơ, hồn nhiên. Đói bụng nhưng vì nghèo nên mẹ
nó bắt nó ăn cám đặc cho đỡ đói (mẹ nó nói là chè),
nhưng nó không chịu ăn.
• Cái Gái: Người con đầu của vợ chồng chị đĩ Chuột -
thương cha, thương mẹ, có hiểu biết, biết chăm sóc, lo
lắng cho cha mẹ. Nó giấu cha nó việc ăn cám, nói là
ăn chè đã no. Nó vô tình góp phần vào cái chết của ba
nó
• Chị đĩ Chuột: nhân vật mẹ - thương chồng con, chịu
khó. Chị cố ăn cám đặc cho đỡ đói vì đang trong hoàn
cảnh khó khăn, chồng bệnh, nhà hết gạo, chồng hết
thuốc.
• Anh đĩ Chuột: nhân vật cha- Người mang bệnh lâu
ngày, yếu ớt, nhợt nhạt.
• Miêu tả: Mái tóc dài quá xoà xuống tai và cổ, hai con
mắt ngơ ngác và lờ đờ, những chiếc răng dài và thưa ở
cái mồm hé ra để cho dễ thở khiến anh có cái vẻ dễ sợ
của con ma đói, cuối cùng treo cổ tự tử chết.
• Tính cách: thương gia đình, thương con, thương vợ,
cảm thấy bất lực về bản thân
-Thông qua cuộc đời, số phận của các nhân vật nhà
văn Nam Cao muốn phản ảnh thực trạng cuộc sống
bần cùng, tăm tối cực khổ của người nông dân VN
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
trước Cách mạng tháng Tám.
- Bên cạnh đó nhà văn cũng cho ta thấy tình thương,
trách nhiệm, sự quan tâm giữa các thành viên trong gia
đình chị đĩ Chuột. Đây chính là điều mà Nam Cao
muốn ngợi ca. Dù cuộc sống có tăm tối đến đâu thì
tính người, tình người vẫn còn mãi...
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
- “Nghèo” là một truyện ngắn hay của Nam Cao. Câu
chuyện đem đến cho ta nhiều cảm xúc đan xen: buồn –
thương – lo – vui lẫn lộn. Buồn vì cuộc sống của nhà
chị Chuột quá khổ. Thương vì miếng ăn cũng không
đủ. Lo cho tương lai mai này của những đứa trẻ, số
phận của chị Chuột sẽ đi về đâu? Vui vì dù trong hoàn
cảnh tứng quẫn ấy tình thân, tình thương, trách nhiệm
vẫn đong đầy.Truyện đã thức tỉnh thế hệ trẻ hôm nay
phải biết trân trọng cuộc sống hiện tại, phải có trách
nhiệm với gia đình...
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận : Thực trạng sử
dụng điện thoại, mạng xã hội của học sinh hiện nay.
b.Thân đoạn:
Sau đây là một hướng gợi ý:
+ Sử dụng điện thoại chưa đúng cách: dùng ngay trong
các giờ học, để nhắn tin nói chuyện riêng; trong các
giờ kiểm tra thì dùng tải tài liệu trên In-tơ-net để đối
phó…
+ Sử dụng điện thoại với mục đích chưa tốt: dùng tải
các hình ảnh, các loại văn hóa phẩm đồi trụy, hoặc
phát tán các clip có nội dung xấu lên mạng; dùng trêu
chọc người khác thái quá (nhắn tin hù dọa, ...).
+ Đây là hiện tượng đang xảy ra phổ biến trong nhiều
trường học.
+ Sử dụng điện thoại trong giờ học: không hiểu bài,
hổng kiến thức, sử dụng trong các giờ kiểm tra: tạo ra
thói quen lười biếng, ỷ lại…
+ Sử dụng điện thoại với mục đích xấu: ảnh hưởng
đến đời sống tinh thần của những người xung quanh,
vi phạm chuẩn mực đạo đức, vi phạm pháp luật.
-
+ Học sinh lười học, ý thức chưa tốt.
Thiếu hiểu biết.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Bản thân học sinh cần có ý thức tự giác trong học
tập; cần biết sống có văn hóa, có đạo đức, hiểu biết
pháp luật.
+ Gia đình: quan tâm hơn tới các em, gần gũi, tìm hiểu
và kịp thời giáo dục con em…
+ Nhà trường, xã hội: siết chặt hơn trong việc quản lí.
c.Kết bài: chốt lại vấn đề.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
KÉP TƯ BỀN
Nguyễn Công Hoan
Các ngài thích xem hát bội, hẳn chẳng ai là không biết tên Kép Tư Bền. Ấy anh ta chỉ
nổi tiếng về cái tài bông lơn, lắm lúc ra sân khấu, chẳng cần nói một câu khôi hài nào, nhưng
chỉ nhìn một cái điệu bộ cỏn con của anh ta, các khán quan cũng đủ phải ôm bụng mà cười,
vỗ tay đôm đốp.
Anh ta ở Sài Gòn ra hát ở Hà Nội đã ba năm nay. Vì anh ta có tài riêng mà tính lại
thích tự do, nên anh chẳng chịu làm chuyên cho một rạp nào. Nhưng hễ rạp nào khéo dùng
anh một độ, là cũng đông khách. Cho nên, tối nào bà con Hà thành đọc chương trình hay xem
báo, thấy kép Tư Bền đóng vai giễu là cũng nô nức đi xem. Lắm người đến chậm, phải mang
tiền về không, phàn nàn rằng rạp chật quá!
Cho nên những tối hát có anh giúp, thì các hý viện đều trưng lên là buổi hát đặc biệt.
Nhưng đã hơn một tháng nay, anh không diễn ở đâu cả. Vì đã hơn một tháng nay, cha
anh ta ốm. Đã hơn một tháng nay, lúc nào trong cái gác tối om ở gian nhà ngay đầu ngõ Sầm
Công, cái tiếng rền rĩ của ông cụ cũng hòa lẫn với tiếng rầu rĩ của siêu thuốc mà làm anh Tư
Bền phải rầu gan nát ruột, chẳng thiết đến sự làm ăn. Bệnh cha anh càng ngày càng nặng,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thuốc thang chữa chạy, nào anh có quản ngại gì. Nhưng cái số tiền để dành của một vai kép
dần dần cũng đi bài tẩu mã, đến nỗi anh phải đi vay trước của các ông chủ rạp hát ít nhiều.
Một hôm, ông chủ rạp Kịch trường đến nhà anh ta chơi. Sau một vài câu hỏi thăm
chiếu lệ, ông ta nghiêm sắc mặt, nhắc đến món nợ:
- Sao? Cái số tiền đó, cậu đã có để trả tôi chưa?
- Thưa ngài, xin ngài hãy thư cho ít bữa, khi nào thư thả, tôi sẽ đi làm và nộp sau.
Ông chủ bĩu môi, nói:
- Thôi, biết bao lần rồi! Cậu không trả, tôi sẽ đem ra tòa đó.
Anh Tư Bền cười lạt cho xong chuyện, nhưng lại thấy ông chủ ngọt ngào dỗ:
- Bấy lâu cậu nghỉ hát ở các rạp, khách nhắc nhở luôn đấy. Vậy cậu liệu liệu mà đi làm
ăn chứ?
- Vâng, tôi định thế...
- Tôi mới nhờ một nhà văn sĩ đại danh soạn cho một vở hài kịch theo lối tuồng cổ. Vậy
cậu ra giúp tôi vai chính. Vì phi cậu, không còn ai xứng đáng.
- Diễn vở mới thì phải học, thưa ngài?
- Phải, phải học và tập diễn trong độ nửa tháng.
- Trong nửa tháng! Chà!
Anh Tư Bền nhắc lại ba tiếng đó, nhưng trong anh lẩn vẩn nghĩ ngợi biết bao nhiêu
điều: Trong nửa tháng, trong mười lăm hôm trời, mỗi ngày anh phải xa cách cha mấy tiếng
đồng hồ để đi học diễn. Cha anh ốm. Trong khi anh vắng nhà, ai trông nom săn sóc thay anh?
Nghĩ vậy anh đáp phắt:
- Thôi, xin lỗi ông, tôi bận quá mà!
Rồi anh trỏ vào màn và nói tiếp:
- Cha tôi yếu, tôi phải ở nhà.
Lúc ấy, ở trên giường bệnh, ông cụ ho sù sụ, rồi thò tay ra cái ghế đẩu kê cạnh, để với
lấy cái ống nhổ. Nhưng lật bật cầm không vững, cụ đánh rơi ngay xuống sàn gác, đờm rãi nổi
lềnh bềnh.
Anh Tư Bền giật mình, chạy lại đỡ cha:
- Sao ông không gọi con?
Rồi anh đỡ lấy chổi quét chỗ nước lênh láng đi, đoạn nét mặt rầu rầu, anh nói.
- Đó, ông coi, vắng tôi sao đặng.
- Không, cậu cứ nhận lời giúp tôi, tôi sẽ sai người đến trông nom hộ cậu.
- Đa tạ ông, nhưng tôi không yên tâm.
Lúc ấy, trong màn có tiếng keng keng của chiếc đũa đập vào bát sứ. Đó là hiệu gọi.
Anh Tư Bền lật đật chạy lại gần cha. Giọng khàn khàn của ông cụ sai anh rót chén nước.
Nhân muốn gây cảm tình, ông chủ rạp Kịch trường lại gần giường, mở màn, rồi hỏi:
- Chào cụ, cụ có biết tôi là ai không ?
Ông già giương hai mắt lên. Rồi như đã nhận biết, bèn nhăn bộ răng ra cười, cái cười
khó đăm đăm, và gật gật mấy cái, rồi run lẩy bẩy, giơ tay ra bắt.
Các ngài đừng tưởng rằng ông cụ quen gọi lối tây, nên mới bắt tay đâu. Đến phải nhăn
bộ răng ra cười còn là sự bất đắc dĩ nữa là. Nay sở dĩ ông cụ phải bắt tay, vì là tiếp khách
theo lối lịch sự của những người mà con mình có nhờ vả.
- Cụ cũng không yếu lắm nhỉ. Sao cậu Tư Bền không nhận lời cho tôi?
Ông cụ hất hàm, có ý hỏi.
- Tôi sắp cho tập vở mới, định nhờ cậu ấy sắm vai chính.
Ông cụ lại nhăn răng ra cười và gật, nhưng anh Tư Bền nói ngay với cha.
- Ông mệt lắm, con phải ở nhà.
Ông cụ cau mặt. Chỉ có anh Tư Bền hiểu. Bởi vì ông cụ chẳng muốn vì mình mà con
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
làm trái lòng người chủ nợ. Ông chủ dỗ dành, nói:
- Cậu cứ giúp tôi đi. Cậu mà nhận lời, thì món tiền ấy, cậu để đến bao giờ cũng được.
Còn tiền hỏa hồng khi diễn tấn "Ông huyện ba phải" này, cậu cứ lấy cả để thuốc thang cho
ông cụ.
Cái sức làm cho anh kép Tư Bền có thể nghĩ đến sự bỏ cha ốm một mình là ở câu nói
ấy. Mà cha anh cũng vì câu nói ấy mà nở nang cả lồng xương ngực. Ông cụ cố thở mạnh mấy
cái cho khoan khoái trong lòng.
- Cậu nghĩ sao?
- Nhưng nửa tháng trời! Ai trông nom cho cha tôi?
- À, thôi, thế này thì cậu bằng lòng nhé. Cậu cứ ở nhà mà học vở. Đến hôm diễn thử
lần cuối, cậu hãy đến rạp cũng được. Vì tôi biết cậu thông minh và có tài hơn người khác. Tội
chi, có dịp trổ tài, vả lại để cho thiên hạ nhớ mong lâu cũng không tiện!
Nghe câu nói sau cùng như được ăn miếng bánh thánh, anh Tư Bền có vẻ nghĩ ngợi.
Anh nhìn cha. Ông cụ thấy con còn ngần ngừ, thì lộ ra vẻ không bằng lòng. Cụ nhăn mặt, cố
cất lên cái tiếng khàn khàn để gắt:
- Nhận lời đi!
Nói xong, lại ho sù sụ.
Anh Tư Bền cảm động, nhìn ông chủ rạp Kịch trường và trả lời.
- Vâng!
Ông chủ vì chờ cái tiếng vâng này mất nhiều công quá, nên sợ nó không được chắc
chắn. Đến hôm diễn, mà cha anh Tư Bền có làm sao, anh cứ vắng mặt ở rạp hát, thì lỡ bét.
Ông bắt anh làm giấy giao kèo.
Bà con sính xem hát, hôm đó thấy ôtô quảng cáo chạy rong khắp phố để thả chương
trình, và vải căng ở các ngã tư, đều nô nức rủ nhau đi xem buổi biểu diễn đặc biệt, có Tư Bền
sắm vai chính.
Tối đến, cửa rạp Kịch trường đèn thắp sáng trưng như ban ngày, chiếu rõ cái cảnh
người đứng lô nhô như luống hoa trăm hồng ngàn tía, bướm ong chờn vờn. Trên thềm, dưới
bậc, giữa đường, non nghìn thiếu niên nam nữ túm tụm lại, tìm chỗ để đứng ngắm nhau cho
đỡ nóng ruột lúc chờ đợi. Tiếng nhạc hòa trong rạp, du dương trầm bổng, chứa chan biết bao
tình tứ ái ân, như câu, như kéo, làm cho người ta quên hẳn, mà bất giác moi túi lấy tiền mua
vé.
Rồi cái làn sóng người dần dà tràn vào trong. Trên các hàng ghế, chỗ nọ nhắc lại câu
bông lơn của kép Tư Bền, chỗ kia bắt chước điệu bộ của kép Tư Bền. Ai nấy đều nóng ruột sốt
lòng, mong cho chóng đến giờ mở màn sân khấu, để được cười, được vỗ tay, được học thêm
vào lối pha trò mới, để mai làm nhếch mép người yêu.
Vinh dự thay, anh kép Tư Bền! Nhưng mà khốn nạn thân anh! Người ta biết đâu rằng
hiện giờ này, ở nhà, cha anh đương dở chứng khò khè, chỉ chờ từng phút để thở một hai hơi
nữa là hết nợ, và ở trong buồng trò, anh cũng đương nẫu ruột nhầu gan. Thật vậy, ai ngó vào
trong buồng trò mới thấy được cái khổ tâm của anh Tư Bền. Anh ngồi ủ rũ trước cái gương,
bụng thì rối beng, mặt thì nhăn nhó, nhưng tay vẫn phải sờ vào hộp phấn hồng để đánh mặt,
quệt vào đĩa mực để bôi nhọ cái mồm. Rồi anh phải mặc trái cái áo lụng thụng thêu, lận đôi
hia xanh và đội cái cánh mũ chuồn ngược. Anh đóng vai này, trông ra phết giàu sang sung
sướng. Chốc nữa, anh còn phải làm cho chủ anh bằng lòng, các bạn anh trông anh mà gắng
sức, các khán quan được một phen cười vỡ bụng vỗ rát tay kia mà! Nhưng mà cha anh Tư Bền
sắp chết! Ban nãy lúc anh ở nhà ra đi, đã thấy nguy lắm rồi. Thôi! nhưng mà mặc kệ. Anh
phải quên đi, mà bông, mà đùa, mà pha trò trên sân khấu, cho chúng tôi cười, hét lên mà
cười, cười đến nỗi lăn ra cả đất chứ?
* * *
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Một hồi chuông vừa dứt, màn kéo lên. Một tràng vỗ tay đôm đốp như pháo nổ để hoan
nghênh ông chúa khôi hài. Anh Tư Bền lững thững bước ra, cúi đầu chào, rồi đứng thần
người ra như phỗng một lúc. Tiếng reo, tiếng hò, tiếng vỗ tay lại làm dữ hơn trước! Mà khách
quan thấy anh ăn mặc ngộ nghĩnh, cái mồm bôi nhọ nhem, thì ai nhịn cười được! Càng thấy
anh đứng yên, họ càng được ngắm, và cho là anh muốn pha trò như thế, nên càng cười già!
ác thật! Vai anh Tư Bền hôm ấy cứ phải đứng trên sâu khấu. Nhất là anh phải làm nhiều điệu
bộ hơn mọi khi. Lắm lúc còn phải rặn ra mà cười ha hả!
Hết cảnh đầu. Sao mà lâu thế! Anh được nghỉ một chốc, mới nhờ người về xem tình
hình cha anh ra làm sao. Rồi anh lại phải ra trò. Anh lại phải hò, phải hét phải dằn từng
tiếng, phải ngân từng câu, phải làm những điệu bộ, phải cười ha hả như cảnh thứ nhất. Người
xem hát thì cứ trông thấy anh là cũng đủ cười rồi. Nào họ có để ý và nhìn rõ đâu được cái vẻ
lo âu của anh, nó hiện ra ở trước mắt. Bỗng khi anh đương phệnh phạo trên sân khấu, khi
người ta đương vỗ tay đôm đốp, thì anh nghe thấy có người ở trong phòng nói ra:
- Nguy hơn ban nãy. Đã cấm khẩu rồi!
Cha anh cấm khẩu rồi! Đành vậy, nhưng chính là bây giờ mới nhiều cái vui trò. Khán
giả dưới kia, hàng mấy nghìn con mắt, đương chăm chắm vào anh và im phăng phắc. Họ chỉ
chờ anh há miệng là họ được lăn ra mà cười và vỗ tay mà thôi.
Cảnh thứ hai cũng lâu như cảnh đầu, mãi mới hết. Lúc anh đang ngồi thừ trong buồng
trò, thì anh lại nhận được tin báo nữa, là hiện nay cha anh đã mê đặc, chân tay lạnh cả rồi.
Còn gì đau đớn hơn cái tin ấy nữa! Anh Tư Bền bỗng ứa hai hàng nước mắt, rồi khóc
nức nở:
- Cha ơi!
Ông chủ thấy vậy, sợ quá. Anh mà bỏ dở vở kịch đương vui thì nguy. Ông cố khuyên
giải, và cấm không ai được báo tin gì cho anh biết hết.
Sân khấu bài trí đã gần xong. Ông chủ bắt anh đánh lại tý phấn cho thêm xuân sắc, và
sửa lại bộ áo mũ cho có vẻ ngộ nghĩnh hơn. Ông thấy anh vừa dắt lại dải áo, vừa sụt sịt mếu
máo, thì bắt anh im đi, chùi nước mắt. Rồi ông đẩy anh ra sân khấu. Anh lại phải hò, hét,
ngâm, cười, múa, nhảy, để mua gượng lấy những tràng vỗ tay. Cái cảnh thương tâm của anh
Tư Bền, đi đôi với cái bông lơn, cứ diễn ra mãi, mỗi chốc lại càng thương tâm hơn lên. Mà
càng thấy vắng bặt tin nhà, ruột anh càng nhàu như dưa, xót như muối.
Cái cảnh cuối cùng mà anh cho là lâu tới, thì khán giả cho là chóng qua. Cho nên khi
sắp hạ màn, anh cúi chào, thì cả rạp vỗ tay đôm đốp thật dài, dài mãi. Anh tưởng phen này
quyết hết nợ, quyết được về cạnh giường bệnh của cha để nhìn mặt cha một lượt sau cùng
trước khi tắt nghỉ, thì ở hàng ghế hạng nhất, người ta kêu ầm:
- Bis! Bis!
Ông chủ rạp lại cho kéo màn lên. Anh Tư Bền lại phải giấu bộ mặt rầu rầu mà anh
thích - vì nó hợp với tâm lý anh hơn, - để vui vẻ mà diễn lại đoạn cuối lượt nữa.
Rồi khi bài kèn chào nổi lên, hồi vỗ tay sau cùng như làm vỡ rạp. Cái màn từ từ buông
xuống. Anh cúi đầu thong thả chào. Nhưng bao nhiêu người, chẳng để chậm thì giờ, đã tranh
nhau chạy lên gần anh. Người thì tặng hoa, người thì bắt tay, người thì véo mũi, người thì
khen. Làm cho anh ruột càng như thiêu đốt.
Khi không còn phải thở dài để hoan nghênh những cái hoan nghênh của công chúng,
anh Tư Bền mới lật đật chạy vào buồng trò, cởi vội mũ áo và rửa quàng mặt mũi.
Lúc ấy, trong khi anh đang rối beng nghĩ đến cha anh, không biết bây giờ đã lạnh tới
đâu, thì một người bạn hát chạy đến, vội vã ấn vào tay anh tập giấy bạc của ông chủ để sẵn
cho anh, và nói:
- Mau mà về. Anh Tư! Hỏng từ ban nãy mất rồi! Khốn nạn thân anh quá!
Nguyễn Công Hoan, 1933
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là gì ?
A. Miêu tả B. Tự sự C. Biểu cảm D. Thuyết minh
Xác định nhân vật trung tâm của truyện.
A. Ông chủ rạp Kịch trường C. Anh Kép Tư Bền
B. Người cha D. Người bạn hát
Trong văn bản, lí do nào khiến anh kép Tư Bền nghỉ diễn hơn một tháng ?
A. Vì cha anh bệnh nặng và anh không yên tâm để người khác chăm sóc cha
B. Vì anh diễn liên tục nên cần thời gian để nghỉ ngơi tái tạo năng lượng.
C. Vì anh muốn có thời gian tìm hiểu một cô gái để cưới cô ấy làm vợ.
D. Vì anh đã kiếm được nhiều tiền nên không quá tham công tiếc việc.
Ông chủ rạp Kịch trường đến nhà anh kép Tư Bền với mục đích gì ?
A. Chỉ vì đã lâu không gặp kép Tư Bền nên ông chủ muốn đến thăm anh.
B. Ông chủ nghe tin bố anh kép Tư Bền ốm nặng nên muốn đến hỏi thăm.
C. Ông chủ biết anh cần tiền để chữa bệnh cho bố nên có ý muốn giúp đỡ.
D. Ông chủ đến để ép anh tham gia một vở diễn đem lại lợi nhuận cho ông.
Vì sao kép Tư Bền lúc đầu kiên quyết từ chối rồi về sau lại nhận lời tham gia vở
diễn ?
A. Vì việc tham gia vở diễn giúp anh khôi phục ánh hào quang trên sân khấu
B. Vì việc tham gia vở diễn giúp anh đỡ cảm thấy có lỗi với ông chủ rạp Kịch trường
C. Vì việc tham gia vở diễn giúp anh vừa khất nợ vừa có tiền chữa bệnh cho cha.
D. Vì việc tham gia vở diễn giúp anh có thêm nhiều cơ hội trong nghề nghiệp.
Cảnh anh kép Tư Bền phải hò, hét, ngâm, cười, múa, nhảy để mua vui trên sân khấu,
khi trong lòng đang rối beng và rầu rĩ về tình hình của người cha đang hấp hối ở nhà nói lên
điều gì?
A. Đó là thái độ chuyên tâm với công việc của một người có tinh thần trách nhiệm cao.
B. Đó là bi kịch của người nghệ sĩ với những góc khuất sau ánh đèn sân khấu.
C. Đó là điều hiển nhiên anh phải chấp nhận vì anh đã nhận tiền của ông chủ rạp.
D. Đó là nguyên tắc làm việc và sự chuyên nghiệp trong bất kì hoàn cảnh nào.
Câu nói của người bạn ở cuối tác phẩm: “Khốn nạn thân anh quá !” có thể hiểu là gì ?
A. Thái độ trách móc kép Tư Bền là một người khốn nạn vì đã bỏ mặc cha già.
B. Chỉ là câu nói bâng quơ, xã giao trước hoàn cảnh của anh kép Tư Bền.
C. Thái độ lên án phê phán cuộc đời khốn nạn đã đẩy kép Tư Bền vào bi kịch
D. Thái độ xót thương, đồng cảm cho cuộc đời, thân phận éo le của kép Tư Bền.
Nêu đề tài và vấn đề được phản ánh trong tác phẩm.
Tóm tắt truyện ngắn Kép Tư Bền trong một đoạn văn khoảng từ 7-10 dòng.
Từ hoàn cảnh của nhân vật kép Tư Bền trong tác phẩm, anh/chị có suy
nghĩ gì về thân phận của người nghệ sĩ trong xã hội cũ ?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm trên.
Đọc văn bản:
Ở bầu thì dáng ắt nên tròn.
Xấu tốt đều thì rắp khuôn.
Lân cận nhà giàu no bữa cám(1);
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Bạn bè kẻ trộm phải đau đòn(2).
Chơi cùng bầy dại nên bầy dại;
Kết mấy người khôn học nết khôn.
Ở đấng thấp thì nên đấng thấp.
Đen gần mực đỏ gần son.
Chú thích: (1) và (2): Hai câu này là do câu tục ngữ “ở gần nhà giàu đau răng ăn cốm, ở gần
kẻ trộm ốm lưng chịu đòn”. Chữ “đau răng ăn cốm” là đúng chữ câu tục ngữ.
( Bảo kính cảnh giới – bài 21-Theo Nguyễn Trãi toàn tập)
Văn bản trên sử dụng phương thức biểu đạt chính nào?
Tự sự
Nghị luận
Thuyết minh
Biểu cảm
Xác định thể thơ của văn bản trên
Thất ngôn xen lục ngôn
Thất ngôn bát cú
Song thất lục bát
Thất ngôn tứ tuyệt
Bài thơ được viết bằng chữ:
Hán
Nôm
Quốc ngữ
Nước ngoài
Trong bài thơ, Nguyễn Trãi lấy ý từ câu tục ngữ nào sau đây.
A. Hay làm thì giàu, hay cầu thì nghèo.
B. Siêng làm thì có, siêng học thì hay.
C. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng
D. Tốt danh hơn lành áo.
Em hiểu nhan đề Bảo kính cảnh giới như thế nào?
Gương báu răn mình.
Cần bảo vệ và kính trọng con người
Những điều cần cảnh giới ở con ngưởi
Những điều khuyên răn con người.
Hai cặp câu thực và câu luận cùng sử dụng biện pháp tu từ gì?
Nói quá
Đối xứng
Hoán dụ
Ẩn dụ
Qua bài thơ, tác giả muốn đề cập đến vấn đề gì ?
Chơi với những người không tốt, không
xấu sẽ không ảnh hưởng gì đến mình.
Tiếp xúc với người tốt sẽ được cái tốt
lan tỏa.
Tiếp xúc với người xấu con người sẽ bị cái
xấu chi phối.
Con người cần thích nghi linh hoạt
với hoàn cảnh sống, lựa chọn môi trường
sống phù hợp.
Anh chị hiểu như thế nào về nội dung chính của hai câu thơ sau:
Chơi cùng bầy dại nên bầy dại
Kết mấy người khôn học nết khôn.
Nhận xét về suy nghĩ của tác giả thể hiện trong hai câu thơ cuối.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Thông điệp nào từ đoạn trích có ý nghĩa nhất với anh chị? Vì sao? (Lí giải từ 3 đến 5
câu)
:Từ văn bản của phần Đọc, anh/chị hãy viết một bài văn cảm nhận về ảnh
hưởng của môi trường sống đến sự hình thành nhân cách của con người?
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
B
C
A
D
C
B
D
Tác phẩm viết về đề tài người nghệ sĩ
trong xã hội cũ, với hoàn cảnh số phận đầy éo le,
qua đó gửi gắm những thông điệp sâu sắc của tác
giả.
Có thể tóm tắt truyện như sau:
Kép Tư Bền là một diễn viên hài nổi tiếng
được đông đảo khán giả mến mộ, sự xuất hiện
của anh luôn đảm bảo cho sự thành công và
doanh thu của các rạp hát. Nhưng chẳng may, cha
anh bị bệnh nặng nên anh phải nghỉ việc để chăm
sóc và chi phí chữa bệnh tốn kém khiến anh lâm
vào cảnh nợ nần. Sau đó, vì phải trả nợ và lo chi
phí chăm sóc cha nên anh phải kí hợp đồng với
ông chủ rạp hát Kịch trường để lên sân khấu diễn
hài mua vui cho khán giả trong tình cảnh cha anh
nguy kịch và hấp hối. Giữa đêm diễn, để đề
phòng chuyện anh vì lo lắng cho cha mà không
diễn được tròn vai, ông chủ rạp hát đã ngăn
không cho người báo tin về tình hình người cha ở
nhà. Buổi diễn kéo dài trong nỗi sốt ruột của kép
Tư Bền, tới khi anh diễn xong thì nhận được tin
báo cha anh đã qua đời từ trước đó.
HS diễn đạt trình bày theo suy nghĩ cá
nhân, cũng có thể liên hệ đến một số tác phẩm
cùng đề tài như “Đời thừa” “Giăng sáng” của
Nam Cao. Có thể phát biểu theo nhiều cách khác
nhau song cần nêu được những nét cơ bản sau:
- Họ là những người có tài năng, phẩm chất cao
đẹp, đáng được trân trọng.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Song do hoàn cảnh sống bởi gánh nặng mưu
sinh, hoặc cơm áo gạo tiền hoặc những biến cố
của số phận khiến họ rơi vào những bi kịch éo le,
phải làm những điều mình không muốn, thậm chí
vi phạm những nguyên tắc mà họ từng theo đuổi.
- Vì họ là những nghệ sĩ, có tâm hồn nhạy cảm và
sâu sắc nên những hoàn cảnh như vậy đã đẩy họ
vào bi kịch đáng thương.
:
- Câu thơ 1 có nghĩa là: Chơi cùng những người
dại chẳng mấy lúc cũng trở thành kẻ dại
- Câu thơ thứ hai có nghĩa là: Nên kết bạn với
những người giỏi giang, khôn ngoan để mình
học hỏi được nhiều hơn ở họ.
=> Hai câu thơ là những bài học quý giá về cách
sống mà con người nên lựa chọn để hoàn thiện
nhân cách
: - Suy nghĩ của tác giả sâu sắc, mới mẻ,
thẳng thắn, là kết quả những trải nghiệm, những
cảm nhận tinh tế về cuộc sống
- Chọn bạn mà chơi.
- Cần linh hoạt trong cuộc sống.
- Đừng kết thân với kẻ xấu.
- Nên chơi với người giỏi để học hỏi….
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
(Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm)
- Nguyễn Công Hoan là một trong những gương mặt
tiêu biểu nhất của văn học hiện thực phê phán trước
Cách mạng tháng Tám. Ông có một sự nghiệp sáng
tác đồ sộ với hàng trăm truyện ngắn phản ánh xã hội
cũ thối nát, với cảm hứng chủ đạo là bênh vực con
người, bảo vệ những số phận lầm than cơ cực.
- Kép Tư Bền là một trong những truyện ngắn nổi
tiếng nhất của Nguyễn Công Hoan, in trong tập
truyện cùng tên, xuất bản năm 1933. Ngay sau khi ra
đời, tác phẩm đã gây được tiếng vang lớn cùng vô số
lời khen ngợi.
- Thông qua câu chuyện đầy bi thương của một anh
kép hài nổi tiếng, tác giả muốn phản ánh bi kịch của
người nghệ sĩ bị cái nghèo đeo bám, phản ánh những
góc khuất éo le, những giọt nước mắt sau vầng hào
quang của ánh đèn sân khấu, từ đó giúp người đọc
biết lắng nghe, thông cảm và trân trọng người nghệ sĩ
nhiều hơn.
- Nhân vật trung tâm của truyện là kép Tư Bền, một
diễn viên hài có tài năng thiên phú, được đông đảo
khán giả mến mộ, nhưng lại đang trong một hoàn
cảnh hết sức éo le: cha già ốm nặng, cận kề cái chết,
tiền hết nợ mang, túng quẫn bởi những khoản nợ và
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chi phí chữa bệnh cho cha, song lại không nỡ để cha
một mình ở nhà để đi diễn. Đặc điểm nổi bật có thể
nhận thấy ở nhân vật này là một nghệ sĩ tài năng và là
một người con chí hiếu.
- Nhân vật thứ hai là ông chủ rạp hát Kịch trường,
cũng là chủ nợ của kép Tư Bền. Vì muốn Tư Bền
đóng chính trong một vở hài kịch mà ông ta đến nhà
anh, yêu cầu trả nợ hoặc đi diễn cho ông. Qua thái độ
của nhân vật, có thể thấy đây là một con người có
phần vô cảm, luôn đặt lợi ích cá nhân lên hàng đầu.
*
Vì hoàn cảnh túng quẫn và trước sức ép của ông chủ
rạp Kịch trường, cùng với thái độ thúc giục của người
cha, kép Tư Bền đã kí vào hợp đồng nhận đóng chính
trong vở hài kịch. Buổi biểu diễn được quảng cáo rầm
rộ và khán giả vô cùng trông đợi. Đúng vào hôm diễn
thì cha anh trong cơn hấp hối, tuy nhiên vì đã kí hợp
đồng với ông chủ rạp nên kép Tư Bền không thể bỏ
buổi diễn. Tâm trạng rối bời “nẫu ruột rầu gan…bụng
thì rối beng, mặt thì nhăn nhó” nhưng “tay vẫn phải
sờ vào hộp phấn hồng để đánh mặt, quệt vào đĩa mực
để bôi nhọ cái mồm” để ra sàn diễn. Và trong lúc
người cha ở nhà ngày càng nguy kịch thì ở trên sân
khấu kép Tư Bền vẫn “phải hò, phải hét, phải dằn
từng tiếng, phải ngân từng câu, phải làm những điệu
bộ, phải cười ha hả” để mua vui cho khán giả. Anh
nóng lòng sốt ruột trông đợi từng giây cho đến lúc kết
thúc buổi diễn, rồi thời khắc ấy cũng đến, anh đã
hoàn thành bản hợp đồng, cống hiến một màn trình
diễn trọn vẹn nhưng đã không kịp trở về nhà để nhìn
cha lần cuối trước khi ông trút hơi thở cuối cùng. Tác
phẩm khép lại với câu nói đầy thương cảm của người
bạn hát dành cho anh “Khốn nạn thân anh quá !”
- Hoàn cảnh éo le của nhân vật kép Tư Bền trong
câu chuyện đem đến cho người đọc nỗi cảm thương
trước bi kịch của người nghệ sĩ bị cái nghèo đeo bám,
ngoài mặt cười hỉ hả tươi vui nhưng trong lòng lại
chất chứa nỗi đau khổ tột cùng. Nguyễn Công Hoan
đã xây dựng nhân vật trong tác phẩm của mình một
cách công phu nhất để từ đó tác giả gửi gắm đến bạn
đọc nhiều thông điệp sâu sắc và ý nghĩa.
- Chủ đề của tác phẩm là phơi bày những góc khuất
éo le trong cuộc đời người nghệ sĩ trong xã hội cũ. Vì
nghèo khó cùng quẫn mà một người con chí hiếu đã
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
bắt buộc trở thành kẻ bất hiếu trong nỗi đau khổ, day
dứt tột cùng. Trên sân khấu họ là những con người
giàu sang, lộng lẫy, sung sướng nhưng trên thực tế họ
phải vật lộn với cuộc sống vô cùng bi đát. Cũng có
khi trên sân khấu họ đem đến tiếng cười, niềm vui,
đem đến những khoảnh khắc giải trí cho người xem
nhưng sâu thẳm bên trong họ đang nẫu ruột rầu gan,
những giọt nước mắt chỉ được phép chảy ra sau khi
sân khấu đã hạ màn.
- Nhân vật kép Tư Bền đã được xây dựng rất công
phu với nghệ thuật trần thuật đầy kịch tính, lối kết
cấu tương phản đậm chất Nguyễn Công Hoan, là hình
tượng sinh động và ám ảnh độc giả về thân phận éo le
đầy bi kịch của những kiếp người. Qua nhân vật, nhà
văn gửi gắm chủ đề tư tưởng của tác phẩm và lan tỏa
những thông điệp giàu tính nhân văn.
(Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị
luận)
Gần một thế kỉ đã qua đi, song những vấn đề
mà Nguyễn Công Hoan đặt ra qua tác phẩm vẫn rất
nhiều ý nghĩa. Nó gợi lên trong lòng người đọc những
suy ngẫm về sứ mệnh của người nghệ sĩ trong xã hội
Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, hiểu thêm về
thân phận con người trong xã hội cũ, để rồi trân trọng
hơn những giá trị tích cực của đời sống con người
trong xã hội hiện nay.
– Nêu vấn đề cần nghị luận: Dẫn dắt và giới thiệu vấn
đề cần bàn luận (ảnh hưởng của môi trường sống đến
sự hình thành nhân cách)
*Môi trường sống ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình
thành và phát triển nhân cách con người:
-Nếu được sống, học tập trong môi trường lành mạnh,
mỗi người sẽ học hỏi, được dạy bảo và tiến bộ.
-Và ngược lại.
*Bài học:
-Chọn bạn mà chơi.
-Chọn môi trường tốt để sống, học tập, làm việc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Cũng giống như nhiều đô thị trên thế giới, Thăng Long – Hà Nội luôn luôn là một điểm
đến hấp dẫn của nhiều luồng di cư. Luồng thứ nhất bao gồm những thành phần tinh hoa của
đất nước. Họ là những người có năng lực, học vấn và vốn liếng, được tuyển dụng hoặc tự tìm
đến chốn kinh kỳ để phát triển và thi thố với đời. Luồng thứ hai là những người dân cùng khổ
đến từ các vùng nông thôn do lao dịch, thuế má, thất bát, dịch bệnh và bóc lột bị đẩy đến tình
trạng bần cùng. Họ đổ về Thăng Long tìm cơ hội thay đổi cuộc đời và tạo nên những khu cư
trú tồi tàn của người lao động vùng ngoại ô. Luồng di cư thứ ba là những người nước ngoài
đủ mọi thành phần sắc tộc và chủng tộc, từ những thương nhân, nhà truyền giáo , nhà ngoại
giao cho đến những người lao động nghèo hèn. Họ di chuyển vào thành phố lớn để tìm kiếm
cơ hội phát triển sự nghiệp hoặc chỉ đơn giản là tìm kế sinh nhai. Bên cạnh luồng di cư đến
thành phố , cũng có luồng di cư ra khỏi thành phố dù là tự nguyện hay cưỡng bức. Đặc biệt,
các cuộc chiến tranh binh lửa, xung đột và cướp bóc đẫm máu thường là nguyên nhân làm
cho số lượng cư dân khu vực đô thị giảm đi nhanh chóng. Chính sách của nhà nước ở mỗi
thời kì cũng khuyến khích hoặc ngăn chặn các luồng di dân vào thành phố làm cho dân số khu
vực đô thị thay đổi thất thường. Tuy nhiên, hiện tượng nổi bật của các biến động dân số khu
vực đô thị chính là các dòng di cư.
(Nguyễn Văn Chinh, Cấu trúc và giải cấu trúc bản sắc văn hóa Hà Nội)
. Đoạn trích trên sử dụng phương thức biểu đạt chính nào?
Nghị luận
Tự sự
. Thuyết minh
Biểu cảm
Phép liên kết câu nào được sử dụng trong phần in đậm trên?
. Phép nối
. Phép lặp
Phép thế
. Phép đồng
nghĩa
Đoạn văn được trình bày theo hình thức nào?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
. Diễn dịch
Tổng – phân –
hợp
Móc xích
. Song hành
Để làm rõ Thăng Long – Hà Nội luôn luôn là một điểm đến hấp dẫn của nhiều luồng
di cư, tác giả đã sử dụng thao tác lập luận nào?
Chứng minh
Phân tích
Giải thích
Bình luận
Trong đoạn trích trên, dòng di cư được tác giả đề cập đến có thể được hiểu là:
Dòng người di chuyển đến nơi khác sinh sống
. Dòng người cư trú ở một nơi nhất định
Dòng người định cư ở một nơi nào đó
. Dòng người đang sinh sống ở một nơi xa lạ
. Mục đích của việc chỉ ra các dòng di cư đến và đi khỏi Hà Nội là gì?
Để giúp người đọc hiểu được thành phần dân cư sinh sống ở Hà Nội
. Để giúp người đọc hiểu được dòng người di cư đến Hà Nội
. Để giúp người đọc hiểu dòng người rời khỏi Hà Nội
. Để giúp người đọc hiểu nguyên nhân dân số khu vực đô thị thay đổi thất thường
Ý nào khái quát được nội dung chính của văn bản?
. Các luồng di cư đến Hà Nội . Các luồng di cư đi khỏi Hà Nội
. Chính sách của nhà nước tác động đến sự thay đổi dân cư của Hà Nội
. Hà Nội luôn luôn là điểm đến hấp dẫn của các luồng di cư
. Vì sao cơ hội thay đổi cuộc đời có thể đến với những người lao động cùng khổ khi họ
đổ về Thăng Long – Hà Nội?
Theo anh/chị, trong xã hội hiện nay, việc di cư về thành phố có phải là cơ hội tốt nhất
để thay đổi cuộc đời không? Vì sao?
Anh/Chị có đồng tình với quan điểm những người dân cùng khổ đến từ các vùng
nông thôn sẽ tạo nên những khu cư trú tồi tàn của người lao động vùng ngoại ô không?
Anh (chị) hãy phân tích nét đặc sắc về nội dung của văn bản sau:
Đời con thưa dần mùi khói
Mẹ già nua như những buổi chiều
lăng lắc tuổi xuân, lăng lắc niềm thôn dã
bếp lửa ngày đông…
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Mơ được về bên mẹ
ao xưa, mảnh vườn nhỏ ngày xưa
bậc thềm giàn giụa trăng mỗi tối.
Bên những hoàng hôn loang lổ gò đồi
mùi lá bạch đàn xộc vào giấc ngủ
con về yêu mái rạ cuộc đời.
Một sớm vắng
ùa lên khói bếp
về đây củi lửa
ngày xưa…
(Củi lửa - Dương Kiều Minh, NXB Tác phẩm mới, 1989)
Chiếc bách buồn vì phận nổi nênh,
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh.
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh.
Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến,
Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh.
Ấy ai thăm ván cam lòng vậy,
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh. (Thơ Hồ Xuân Hương)
. (0,5 điểm) Bài thơ Tự tình III thuộc thể thơ nào sau đây? (Nhận biết)
A. Thất ngôn tứ tuyệt. B Thất ngôn bát cú Đường luật.
C. Thơ tự do. D. Thất ngôn trường thiên.
(0,5 điểm) Từ Chiếc bách trong câu thơ thứ nhất chỉ: (Nhận biết)
A. Chiếc thuyền. B. Chiếc bánh. C. Số 100.
D. Cánh bèo trôi nổi trên sông.
(0,5 điểm) Hai câu thơ sau sử dụng biện pháp tu từ nào? (Nhận biết)
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. So sánh. B Đảo ngữ C. Nhân hóa. D. Nói quá.
(0,5 điểm) Bài thơ viết về đề tài gì? (Thông hiểu)
A. Viết về người phụ nữ. B. Người phụ nữ trong xã hội ngày nay.
C. Người nông dân trong xã hội xưa. D. Người nông dân trong xã hội nay.
Từ lênh đênh trong câu thơ Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh” có nghĩa gì
A. Tâm trạng bất ổn của người phụ nữ.
B. Số phận trôi nổi của người phụ nữ trên dòng nước, không biết sẽ đi đâu về đâu.
C. Bập bềnh trôi dạt của con thuyền trên dòng nước mênh mông.
D. Sự bấp bênh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
(0,5 điểm)? Nội dung của bài thơ là: (Thông hiểu)
A. Bài thơ tố cáo giai cấp thống trị trong xã hội phong kiến xưa.
B. Bài thơ là tâm trạng đau buồn của nhân vật trữ tình.
C. Bài thơ là khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của người phụ nữ
D. Tất cả các ý trên.
. Chỉ ra các từ láy được sử dụng trong bài thơ và nêu tác dụng của những từ láy đó?
.Nhân vật trữ tình là ai? Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ thể hiện điều gì?
. Hình ảnh thơ nào đề lại cho anh/chị nhiều ấn tượng nhất? Hãy viết đoạn văn khoảng 5-7
dòng về hình ảnh đó.
Từ thân phận người phụ nữ trong bài thơ “Tự tình III” của Hồ Xuân Hương,
anh/chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ theo chủ đề VƯỢT LÊN SỐ PHẬN.
……………………………………………………
……….
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Cơ hội thay đổi cuộc đời có thể đến với
những người lao động cùng khổ khi họ đổ về
Thăng Long – Hà Nội, vì:
Thăng Long – Hà Nội là trung tâm kinh tế, chính
trị, văn hóa/ có cơ hội tìm việc làm, thu nhập cao
hơn, chất lượng sống tốt hơn.
Gợi ý hai cách trả lời việc di cư về thành
phố có phải là cơ hội tốt nhất để thay đổi cuộc
đời:
- Thành phố là nơi phát triển kinh tế, văn hóa, xã
hội….
- Nhiều tỉnh lẻ, vùng quê vẫn có thể là cơ hội
phát triển.
: Gợi ý cách bày tỏ quan điểm:
- Đồng tình vì những cư dân nghèo khổ không có
điều kiện sống tốt, không có khả năng cải thiện
đời sống.
- Không đồng tình vì những người nghèo khổ vẫn
có khả năng thay đổi cuộc đời nếu họ chăm chỉ,
biết tận dụng cơ hội.
…………………….
- Các từ láy được sử dụng trong bài thơ: nổi
nênh, ngao ngán, lênh đênh, lai láng, bệp bềnh,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
tấp tênh
- Tác dụng:
+ lai láng: nhấn mạnh tình cảm dào dạt, tràn đầy
trong lòng nữ sĩ
+ nổi nênh, ngao ngán, lênh đênh, bệp bềnh, tấp
tênh: nhấn mạnh thân phận trôi nổi, bấp bênh và
tâm trạng ngao ngán, chán chường của người phụ
nữ trước nghịch cảnh trớ trêu.
- Nhân vật trữ tình trong bài thơ ẩn mình
nhưng có thể xác định chính là tác giả.
- Tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện
trong bài thơ là vừa buồn chán, phẫn uất trước
những ngang trái cuộc đời; vừa muốn gắng
gượng vươn lên vừa phải cam chịu chấp nhận.
Đằng sau tâm trạng bi kịch ấy là khát vọng sống,
khát vọng hạnh phúc của nữ sĩ nói riêng và người
phụ nữ trong xã hội phong kiến nói chung.
- HS tự chọn hình ảnh phân tích nhưng
đoạn văn phải đảm bảo:
+ Hình thức.
+ Nội dung, đặc biệt phải phân tích ý nghĩa hình
ảnh một cách thuyết phục.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận : Đặc sắc về nội
dung của văn bản Củi lửa
b.Thân đoạn:
Sau đây là một hướng gợi ý:
- Bài thơ là những cảm xúc của người con khi đã rời
xa mẹ, rời xa quê hương yêu dấu - Đời con thưa dần
mùi khói:
+ Người con thấu hiểu, thấm thía những vất vả, nhọc
nhằn, tảo tần khuya sớm, sự hi sinh vô bờ bến của mẹ
(Mẹ già nua như những buổi chiều/lăng lắc tuổi
xuân…)
+ Người con khao khát, ước mơ được trở về bên mẹ
để được sống lại những kỉ niệm ấm áp thân thương
bên mẹ, nơi quê hương yêu dấu (Mơ được về bên mẹ,
Một sớm vắng/ùa lên khói bếp/về đây củi lửa/ngày
xưa…; ao xưa, mảnh vườn nhỏ; bậc thềm; những
hoàng hôn; mùi lá bạch đàn; mái rạ)
+ Nghệ thuật: thể thơ tự do giúp tác giả dễ dàng bộc lộ
cảm xúc, sống dậy những kỉ niệm, những hồi ức bên
mẹ; ngôn ngữ, hình ảnh thơ bình dị, thân thuộc mà vẫn
giàu sức gợi; giọng thơ tha thiết, sâu lắng…
+ Nội dung: thể hiện tình cảm yêu thương, lòng biết
ơn vô hạn của người con dành cho mẹ; sự gắn bó sâu
nặng của người con với quê hương, nơi chôn rau cắt
rốn của mình; từ đó, khơi dậy trong lòng người đọc
những giá trị thiêng liêng của tình mẫu tử và tình yêu
quê hương đất nước.
Khẳng định lại vấn đề nghị luận:
; đồng thời rút ra bài học và liên hệ bản thân.
- Giới thiệu chủ đề vượt lên số phận: Người phụ nữ
xưa nói riêng, con người nói chung do nhiều lí do khác
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
nhau đều có thể bị rơi vào những hoàn cảnh éo le,
ngang trái. Khi đó, con người cần phải biết vượt lên số
phận.
1. Giải thích
- Vượt lên số phận là dũng cảm vượt qua mọi khó
khăn, nghịch cảnh trong cuộc sống, luôn cố gắng, nỗ
lực hoàn thiện bản thân, biến những khiếm khuyết của
bản thân thành điểm mạnh, thay đổi cuộc sống của
mình theo hướng tốt đẹp hơn..
2. Phân tích, chứng minh.
a. Vì sao phải vượt lên số phận
- Vì rơi vào hoàn cảnh không may, phải chịu những
nỗi đau thể xác và tinh thần thì con người luôn mong
muốn thoát khỏi tình trạng đó để vươn lên.
- Cần vượt lên hoàn cảnh, thay đổi cuộc đời của chính
mình vì gia đình, người thân và vì một cuộc sống tốt
đẹp hơn
b. Dẫn chứng
- Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký bị bại liệt cả hai tay,
thuở đi học thường bị bạn bè chê cười nhưng thầy đã
dùng đôi chân của mình để "viết số phận".
- Anh Nguyễn Sơn Lâm là người mắc hội chứng loãng
xương từ nhỏ, bị teo cả hai chân nhưng đã trở thành
một diễn giả nổi tiếng và đã chinh phục được đỉnh
Phan - xi - păng cùng chiếc nạng gỗ của mình.
c. Bàn luận về ý nghĩa của việc vượt lên số phận:
- Vượt lên trên số phận của chính mình sẽ giúp cho
bạn trở thành một phiên bản tốt nhất có thể, từ đó thấy
được rằng này cuộc sống này sẽ vô cùng ý nghĩa và
đáng sống.
- Những tấm gương vượt lên số phận của chính mình
là những người truyền lửa, họ đem đến cho chúng ta
niềm tin, niềm hi vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn.
- Phê phán những người không có ý chí nghị lực, thấy
khó khăn đã vội chùn bước.
d. Bài học:
- Nếu rơi vào tình huống không may, gặp khó khăn
trong cuộc sống, con người cần biết vượt lên số phận
- Chúng ta không nên kì thị mà phải biết giúp đỡ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
những người kém may mắn hơn trong cuộc sống.
- Cần phải sống có mục tiêu, sống có lí tưởng, dám
nghĩ, dám làm và không được ỷ lại vào người khác
: khẳng định ý nghĩa của vượt lên số phận.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(Nam Cao)
“Anh thanh niên làng chỉ một cái cổng gạch nhỏ, quay lại bảo tôi:
- Ngõ này đây, ông Hoàng ở đây.
- Cám ơn anh nhé. Lát nữa tôi sẽ sang nhà anh chơi.
Tôi vỗ vai anh bảo vậy. Tôi toan vào. Anh vội ngăn tôi:
- Khoan đã. Anh để em gọi cho anh trong nhà xích con chó lại. Con chó to và dữ lắm.
Tôi mở to đôi mắt, khẽ reo một tiếng thú vị. Tôi nhớ đến những lần đến chơi nhà anh
Hoàng ở Hà Nội. Bấm chuông xong, bao giờ tôi cũng phải chờ anh Hoàng thân hành ra, nắm
chặt cái vòng da ở cổ một con chó tây to bằng con bê, dúi đầu nó vào gầm cái cầu thang, rồi
tôi mới có đủ can đảm bước vội qua đằng sau cái đuôi nó để vào phòng khách.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Tôi rất sợ con chó giống Ðức hung hăng ấy. Sợ đến nỗi một lần đến chơi, không thấy
anh Hoàng ra đứng tấn để giữ nó lại mà buồn rầu báo cho tôi biết nó chết rồi, thì mặc dầu có
làm ra mặt tiếc với anh, thật tình tôi thấy nhẹ cả người. Con chó chết vào giữa cái hồi đói
khủng khiếp mà có lẽ đến năm 2000, con cháu chúng ta vẫn còn kể lại cho nhau nghe để rùng
mình. Không phải vì chủ nó không tìm nổi mỗi ngày vài lạng thịt bò để nó ăn. Anh Hoàng là
một nhà văn, nhưng đồng thời cũng là một tay chợ đen rất tài tình. Khi chúng tôi đến nỗi chỉ
còn một dúm xương và rất nhiều bản thảo chẳng biết bán cho ai, anh Hoàng vẫn phong lưu,
con chó của anh chưa phải nhịn bữa nào. Nhưng xác người chết đói ngập đường phố. Nó chết
có lẽ vì chén phải thịt người ươn hay vì hút phải nhiều xú khí. Thảm hại thay cho nó.
Thế mà bây giờ đến thăm anh Hoàng ở chỗ gia đình anh tản cư về, cách Hà Nội hàng trăm
cây số, tôi lại được nghe đến một con chó dữ. Thật là thú vị!... Tôi cười nho nhỏ. Chẳng biết
tôi cười gì, anh thanh niên cũng nhe những chiếc răng vẩu ra cười. Ðáp lại tiếng anh gọi,
tiếng những chiếc guốc mỏng mảnh quét trên sân gạch nổi lên, lẹc khẹc và mau mắn. Một
thằng bé mũ nồi đen, áo len xám, chạy ra. Một đôi mắt đen lay láy nhìn tôi...
- Bác Ðộ, ba ơi! Bác Ðộ!...
Thằng Ngữ, con anh Hoàng. Nó chẳng kịp chào tôi, ngoắt quay trở vào, reo rối rít.
- Cái gì? Cái gì? Hừm!
Tiếng trầm trầm nhưng lại có vẻ nạt nộ của anh Hoàng hỏi nó. (Bao giờ nói với con,
anh Hoàng cũng có cái giọng dậm doạ buồn cười ấy). Thằng bé líu ríu những gì tôi nghe
không rõ. Rồi thấy tiếng thanh thanh của chị Hoàng giục con:
- Ngữ xích con chó lại. Xích con chó lại cái cột tít đằng kia.
Anh Hoàng đi ra. Anh vẫn bước khệnh khạng, thong thả, bởi vì người khí to béo quá,
vừa bước vừa bơi hai cánh tay kềnh khệnh ra hai bên, những khối thịt ở bên dưới nách kềnh
ra và trông tủn ngủn như ngắn quá. Cái dáng điệu nặng nề ấy, hồi còn ở Hà Nội anh mặc
quần áo tây cả bộ, trông chỉ thấy chững chạc và hơi bệ vệ. Bây giờ nó lộ ra khá rõ ràng trong
bộ áo ngủ màu xanh nhạt, phủ một cái áo len trắng nó nịt người anh đến nỗi không còn thở
được”
Văn bản trên thuộc thể loại gì?
A. Truyện cổ tích B. Sử thi C. Thần thoại D. Truyện ngắn
Văn bản được kể theo ngôi kể thứ mấy?
A. Ngôi kể thứ nhất B. Ngôi kể thứ ba
C. Cả hai đáp án đều đúng D. Cả hai đáp án đều sai
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. Miêu tả B. Biểu cảm C. Tự sự D. Thuyết minh
“Tôi mở to đôi mắt, khẽ reo một tiếng thú vị”. Câu văn trên thể hiện thái độ gì của
người kể chuyện?
A. Thái độ ngạc nhiên B. Thái độ giận giữ C. Thái độ buồn rầu D. Thái độ phê phán
Trong văn bản lý do mà người kể chuyện mở to đôi mắt, khẽ reo một tiếng thú vị là vì:
A. Được anh thanh niên đưa đến tận nhà của Hoàng B. Nhìn thấy cái cổng gạch nhỏ
C. Nhìn thấy Hoàng ra đón
D. Nghe thấy anh thanh niên nói về việc nhà Hoàng có con chó to và rất dữ.
Câu văn trong dấu () (Bao giờ nói với con, anh Hoàng cũng có cái giọng dậm doạ
buồn cười ấy) giữ vai trò gì trong câu?
A. Thành phần chủ ngữ B. Thành phần chú thích
C. Thành phần vị ngữ D. Thành phần bổ ngữ
Sắp xếp theo thứ tự lời thoại trực tiếp của các nhân vật trong văn bản:
A. Anh thanh niên - Ngữ - Tôi – Anh thanh niên - chị Hoàng (vợ Hoàng) - Hoàng
B. Anh thanh niên – Ngữ - Tôi – chị Hoàng (vợ Hoàng) – Hoàng – Anh thanh niên
C. Anh thanh niên – Tôi – Anh thanh niên – Ngữ - Hoàng – chị Hoàng (vợ Hoàng)
D. Hoàng – chị Hoàng (vợ Hoàng) - Anh thanh niên – Tôi – Anh thanh niên - Ngữ
Tìm câu văn miêu tả trang phục của nhân vật Ngữ.
Xác định 4 từ láy thể hiện ngoại hình của Hoàng và nêu ngắn gọn ý nghĩa
của chúng trong việc thể hiện nhân vật này.
Nhận xét về lối sống của gia đình Hoàng trong văn bản.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về chủ đề và nhân vật Hoàng trong tác phẩm trên.
Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao
lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái
vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những
chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như
có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín
xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôi đi bách
bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
ra và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như
hai lưỡi liềm máy làm việc. Sợi râu tôi dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng. Tôi lấy làm
hãnh diện với bà con về cặp râu ấy lắm. Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả
hai chân lên vuốt râu.
Tôi đi đứng oai vệ. Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung
xuống hai chiếc râu. Cho ra kiểu cách con nhà võ. Tôi tợn lắm. Dám cà khịa với tất cả mọi bà
con trong xóm. Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại. Bởi vì quanh quẩn, ai cũng
quen thuộc mình cả.
Không nói, có lẽ họ nể hơn là sợ. Nhưng tôi lại tưởng thế là không ai dám ho he. Ấy
vậy, tôi cho là tôi giỏi. Những gã xốc nổi thường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. Tôi đã
quát mấy chị Cào Cào ngụ ngoài đầu bờ, khiến mỗi lần thấy tôi đi qua, các chị phải núp khuôn
mặt trái xoan dưới nhánh cỏ, chỉ dám đưa mắt lên nhìn trộm. Thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá
một cái, ghẹo anh Gọng Vó lấm láp vừa ngơ ngác dưới đầm lên. Tôi càng tưởng tôi là tay ghê
gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi.
Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ cho
những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế. Thoát nạn rồi, mà còn ân
hận quá, ân hận mãi. Thế mới biết, nếu đã trót không suy tính, lỡ xảy ra những việc dại dột, dù
về sau có hối cũng không thể làm lại được.
Câu chuyện ân hận đầu tiên mà tôi ghi nhớ suốt đời.
Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một
cách chế giễu và trịch thượng thế. Choắt nọ có lẽ cũng trạc tuổi tôi. Nhưng vì Choắt bẩm sinh
yếu đuối nên tôi coi thường và gã cũng sợ tôi lắm.
Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã
thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc
áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trông đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì
lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ. Đã vậy tính nết lại ăn xổi ở thì (thật chỉ vì ốm đau luôn,
không làm được), có một cái hang ở cũng chỉ bới nông sát mặt đất, không biết đào sâu rồi
khoét ra nhiều ngách như hang tôi.
Một hôm, tôi sang chơi, thấy trong nhà luộm thuộm, bề bộn, tôi bảo :
- Sao chú mày sinh sống cẩu thả quá như thế! Nhà cửa đâu mà tuềnh toàng. Ngộ có kẻ
nào phá thì thật chú chết ngay đuôi! Này thử xem: khi chú chui vào tổ, lưng chú phải lồm cồm
đụng sát lên tận mặt đất, làm cho ai trên vệ cỏ nhìn sang cũng biết chú đương đi đứng chỗ nào
trong tổ. Phỏng thử có thằng chim Cắt nó nhòm thấy, nó tưởng mồi, nó mổ một phát, nhất
định trúng giữa lưng chú, thì chú có mà đi đời! Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng
có khôn.
Ngẫm ra thì tôi chỉ nói lấy sướng miệng tôi. Còn Dế Choắt than thở thế nào, tôi cũng
không để tai. Hồi ấy, tôi có tính tự đắc, cứ miệng mình nói tai mình nghe chứ không biết nghe
ai, thậm chí cũng chẳng để ý có ai nghe mình không.
Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:
- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi,
không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa. Lắm khi em cũng nghĩ nỗi nhà cửa như thế này là
nguy hiểm, nhưng em nghèo sức quá, em đã nghĩ ròng rã hàng mấy tháng cũng không biết làm
như thế nào. Hay là bây giờ em nghĩ thế này... Song anh có cho phép nói em mới dám nói...
Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:
- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.
Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:
- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang
bên nhà anh phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang...
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh
khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta
nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi! Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hoàng hôn xuống.
Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nước dâng trắng
mênh mông. Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu cò,
sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay
cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh
một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn
hếch mỏ, chẳng được miếng nào. Khổ quá, những kẻ yếu đuối, vật lộn cật lực thế mà cũng
không sống nổi. Tôi đứng trong bóng nắng chiều toả xuống ánh nước cửa hang mà suy nghĩ
việc đời như thế.
Bỗng thấy chị Cốc từ dưới mặt nước bay lên, đến đậu gần hang tôi, cách có mấy bước.
Chừng rớ được món nào, vừa chén xong, chị ta tìm đến đứng chỗ mát rỉa lông, rỉa cánh và
chùi mép.
Tính tôi hay nghịch ranh. Chẳng bận đến tôi, tôi cũng nghĩ mưu trêu chị Cốc. Tôi cất
tiếng gọi Dế Choắt. Nghe tiếng thưa, tôi hỏi:
- Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?
- Đùa trò gì? Em đương lên cơn hen đây! Hừ hừ...
- Đùa chơi một tí.
- Hừ… hừ... Cái gì thế?
- Con mụ Cốc kia kìa.
Dế Choắt ra cửa, hé mắt nhìn chị Cốc. Rồi hỏi tôi:
- Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả?
- Ừ.
- Thôi thôi... hừ hừ... Em xin vái cả sáu tay. Anh đừng trêu vào… Anh phải sợ...
Tôi quắc mắt:
- Sợ gì ? Mày bảo tao sợ cái gì ? Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa!
- Thưa anh, thế thì… hừ hừ... em xin sợ. Mời anh cứ đùa một mình thôi.
Tôi lại mắng Dế Choắt và bảo:
- Giương mắt ra xem tao trêu con mụ Cốc đây này.
Tôi rình đến lúc chị Cốc rỉa cánh quay đầu lại phía cửa tổ tôi, tôi cất giọng véo von:
Cái Cò, cái Vạc, cái Nông
Ba cái cùng béo, vặt lông cái nào?
Vặt lông cái Cốc cho tao
Tao nấu, tao nướng, tao xào, tao ăn.
Chị Cốc thoạt nghe tiếng hát từ trong đất văng vẳng lên, không hiểu như thế nào, giật
nẩy hai đầu cánh, muốn bay. Đến khi định thần lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên,
như sắp đánh nhau. Chị lò dò về phía cửa hang tôi, hỏi:
- Đứa nào cạnh khoé gì tao thế? Đứa nào cạnh khoé gì tao thế?
Tôi chui tọt ngay vào hang, lên giường nằm khểnh bắt chân chữ ngũ. Bụng nghĩ thú vị:
“Mày tức thì mày cứ tức, mày ghè vỡ đầu mày ra cho nhỏ đi, nhỏ đến đâu thì mày cũng không
chui nổi vào tổ tao đâu!”.
Một tai hoạ đến mà đứa ích kỉ thì không thể biết trước được. Đó là: không trông thấy
tôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang. Chị Cốc liền quát
lớn:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Mày nói gì?
- Lạy chị, em nói gì đâu!
Rồi Dế Choắt lủi vào.
- Chối hả? Chối này! Chối này!
Mỗi câu “Chối này” chị Cốc lại giáng một mỏ xuống. Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc
xuyên cả đất. Rúc trong hang mà bị trúng hai mỏ, Choắt quẹo xương sống, lăn ra kêu váng.
Núp tận đáy đất mà tôi cũng khiếp, nằm im thin thít. Nhưng đã hả cơn tức, chị Cốc đứng rỉa
lông cánh một lát nữa rồi lại bay là xuống đầm nước, không chút để ý cảnh khổ đau vừa gây
ra.
Biết chị Cốc đi rồi, tôi mới mon men bò lên. Trông thấy tôi, Dế Choắt khóc thảm thiết.
Tôi hỏi một câu ngớ ngẩn:
- Sao? Sao?
Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thấy thế, tôi hốt hoảng quỳ xuống, nâng
đầu Choắt lên mà than rằng:
- Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm! Anh mà chết
là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?
Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này:
- Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôi khuyên anh:
ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ
vào mình đấy.
Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. Giá tôi
không trêu chị Cốc thì đâu đến nỗi Choắt việc gì. Cả tôi nữa, nếu không nhanh chân chạy vào
hang thì tôi cũng chết toi rồi.
Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn ở một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mộ to.
Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.
(Trích Dế mèn phiêu lưu kí, in trong tuyển tập Tô Hoài, tập I, NXB Văn học, Hà Nội, 1996)
: Đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên được kể theo lời của ai?
A. Dế Mèn. B. Tác giả. C. Dế Choắt. D. Người kể chuyện.
Văn bản Bài học đường đời đầu tiên sử dụng hiệu quả nhất biện pháp tu từ nào?
A. So sánh B. Ẩn dụ C.Nhân hóa D. Hoán dụ
Tác giả sử dụng tính từ nào để miêu tả đôi càng của Dế Mèn?
A. Đen nhánh.
B. Mẫm bóng.
C. Hùng dũng.
D. Nhọn hoắt.
Trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, Dế Mèn xưng hô với Dế Choắt thế nào?
A. Anh - chú mày. B. Anh - em. C. Ta - nhà ngươi. D. Ta - chú mày.
Cách lựa chọn vai kể trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên có tác dụng:
A. giúp người đọc dễ theo dõi diễn biến của câu chuyện và rút ra bài học riêng cho
bản thân.
B. tạo điều kiện để nhân vật bộc lộ suy nghĩ, tâm trạng và hành động với những gì
xung quanh và với chính bản thân mình.
C. tạo tính chất đa dạng, phong phú cho lời văn, tăng tính đối thoại của tác phẩm.
D. làm cho câu chuyện khách quan hơn, đáng tin cậy hơn
Trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, phần một (từ đầu đến câu "Tôi càng
tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi") có nội dung là:
A. Trình bày nguyên nhân dẫn đến cái chết oan uổng của Dế Choắt.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
B. Miêu tả tình bạn khăng khít gắn bó giữa Dế Mèn và Dế Choắt.
C. Miêu tả vẻ đẹp ngoại hình, sự khỏe mạnh, cường tráng của Dế Mèn.
D. Miêu tả sự khỏe mạnh cường tráng của Dế Mèn và sự yếu ớt, đáng thương của Dế
Choắt.
Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra được qua cái chết của Dế Choắt là gì?
A. Không nên trêu ghẹo những con vật khác, nhất là họ hàng nhà Cốc.
B. Nếu có ai nhờ mình giúp đỡ thì phải nhiệt tâm thực hiện, nếu không có ngày mình
cần thì sẽ không có ai giúp đỡ.
C. Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng
mang vạ vào thân.
D. Cần đối xử với mọi người thân thiện, hòa nhã, tránh thái độ xem thường người
khác.
Chỉ ra những chi tiết miêu tả về ngoại hình của Dế Mèn.
Dế Mèn đã có sự thay đổi về thái độ và tâm trạng như thế nào sau sự việc
trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt?
Từ câu chuyện của Dế Mèn, hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) trình
bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của đức tính khiêm tốn.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc
sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
D
A
C
A
D
B
C
Câu văn miêu tả trang phục của nhân vật
Ngữ: Một thằng bé mũ nồi đen, áo len xám, chạy
ra.
- 4 từ láy miêu tả ngoại hình của Hoàng:
khệnh khạng, thong thả, tủn ngủn, chậm chạp,
nặng nề.
- Ý nghĩa: + Thể hiện con người có ngoại hình to
béo nhưng không nhanh nhẹn.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Cho thấy một người nhàn hạ, sung túc.
Nhận xét lối sống của gia đình Hoàng:
Giàu có về vật chất, cuộc sống đầy đủ, đồng thời
phần nào gợi lên sự ích kỷ trong quan niệm sống
và cả tính cách coi thường những người kém hơn
mình của Hoàng…
Những chi tiết miêu tả về
ngoại hình của Dế Mèn.
+ đôi càng mẫm bóng.
+ những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và
nhọn hoắt.
+ đôi cánh thành cái áo dài kín xuống tận chấm
đuôi.
+ đầu to ra và nổi từng tảng, rất bướng.
+ hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai
ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.
+ sợi râu dài và uống cong một vẻ rất đỗi hùng
dũng.
Thái độ và tâm trạng của Dế
Mèn sau sự việc trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của
Dế Choắt: Hốt hoảng quỳ xuống nâng đầu Choắt
→ Hối hận vì tội ngông cuồng dại dột → Thương
Dế Choắt, ăn năn tội mình.
gợi ý
- Khiêm tốn là không quá đề cao mình mà luôn
thấy bản thân mình chưa hoàn hảo và cần cố
gắng, nỗ lực nhiều hơn nữa. Khiêm tốn thể hiện
trong lời nói,cách ăn mặc và hoạt động thường
ngày của cá nhân.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Nhờ có sự khiêm tốn mà con người biết quan
tâm và yêu thương mọi người nhiều hơn. Người
có đức tính khiêm tốn sẽ được mọi người xung
quanh yêu thương và quý trọng. Nhờ vậy mà các
mối quan hệ cộng đồng cũng trở nên tốt đẹp hơn.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nam Cao là nhà văn hiện thực xuất sắc nhất của VH
Việt Nam 1930 – 1945
- Sau CM.8, nhà văn đã có những đóng góp tích cực
và tiến bộ về quan điểm sống, cầm bút và viết văn.
- TP được Nam Cao viết năm 1948, nhà văn Tô Hoài
coi là tuyên ngôn nghệ thuật của lớp văn sĩ thời bấy
giờ
- Trích dẫn văn bản.
- Đoạn trích thuộc phần đầu tác phẩm, kể lại cuộc gặp
gỡ giữa hai nhà văn, hai con người nhưng có quan
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
điểm và lối sống khác nhau.
- Thông qua đoạn trích, thấy được cuộc sống của gia
đình văn sĩ Hoàng và thái độ của nhân vật tôi – người
kể chuyện.
+ Lối sống giàu có và sung túc (qua các chi tiết thể
hiện như cổng gạch, sân gạch, trang phục của gia
đình, đặc biệt là ngoại hình của Hoàng)
+ Là người có những thói quen của người thượng lưu,
có phần xa xỉ (qua việc nuôi chó béc giê, giống chó
Đức hung dữ, qua món ăn cho chó thịt bò…)
+ Tính cách: Lạnh lùng, ích kỷ, giữ khoảng cách với
mọi người xung quanh (qua cử chỉ, lời nói và thái độ
của Hoàng với con, với tôi và qua cảm nhận của
người kể chuyện)
*
- Xây dựng nhân vật Hoàng, nhà văn (thông qua
người kể chuyện) đã cho thấy cái nhìn vừa khách
quan vừa chủ quan của mình, bên ngoài sự kể chuyện
có vẻ khách quan, ngời đọc cảm nhận được thái độ
của người kể chuyện, đó là sự không đồng tình với
quan điểm (đôi mắt) của Hoàng về cuộc sống, về
cách mạng và kháng chiến.
- Hoàng giàu có, đầy đủ, sắc sảo nhưng thiếu tình
người và sự thấu hiểu cuộc sống và cách mạng cũng
như cuộc kháng chiến.
Hình tượng Hoàng chứng tỏ nghệ thuật điển hình hóa
nhân vật già dặn, sắc sảo của Nam Cao. Hoàng được
khắ họa rõ nét, sinh động từ lai lịch đến ngoại hình,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
từ cử chỉ, hành động đến ngôn ngữ...
- Nhà văn thông qua truyện đã bộc lộ tư tưởng của
thời đại và chính mình
- Nghệ thuật đối thoại sinh động, đặc sắc
- Ý nghĩa: Phải có đôi mắt của tình thương mới thấu
hiểu được con người, mới hiểu và cảm nhận được vẻ
đẹp cũng như bản chất tốt đẹp của mỗi con người…
- Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị
luận
- Liên hệ, khái quát..
Tô Hoài là nhà văn lớn của văn học Việt
Nam hiện đại. Ông có vốn hiểu biết sâu sắc về
phong tục tập quán của nhiều vùng miền khác
nhau trên đất nước , kết hợp với lối trần thuật hóm
hỉnh, sinh động, vốn từ vựng phong phú của con
người từng trải .
Truyện ngắn“ Dế Mèn phiêu lưu kí” được in
lần đầu năm 1941, là tác phẩm đặc sắc nhất và nổi
tiếng nhất của nhà văn Tô Hoài dành cho lứa tuổi
thiếu nhi. Truyện gồm mười chương, kể về cuộc
phiêu lưu của nhân vật chính là chú Dế Mèn.
Đoạn trích “…”, đã thể hiện chủ đề và những
nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.
Đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” kể về
chú Dế Mèn khỏe mạnh nhưng hống hách, coi thường
người khác. Cũng bởi tính xấu ấy mà nó đã gây ra cái
chết của người bạn hàng xóm, qua lời khuyên chân
thành của Choắt đã khiến Dế Mèn tỉnh ngộ, nhận ra
sai lầm của mình. Câu chuyện là bài học giáo dục
chúng ta về lối sống ở đời không nên kiêu căng, hống
hách, cần phải suy nghĩ trước khi làm, tránh gây ra
những tai họa cho người khác cũng như chính bản
thân mình.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Dế Mèn: kiêu ngạo, hống hách và xốc nổi.
+ Miêu tả qua hành động. Với những cái
móng vuốt nhọn hoắt của mình, Dế Mèn đã “co cẳng
lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ” để muốn thử
sự lợi hại của chúng. Hay như: “Cứ chốc chốc tôi lại
trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt
râu”, “thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái”.
+ thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt. Dế
Mèn lên tiếng chê bai: “Sao chú mày sinh sống cẩu
thả quá như thế. Nhà cửa đâu mà tuềnh toàng…Ôi
thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng có
khôn..”. Hay khi Choắt bày tỏ ý muốn Dế Mèn đào
một cái ngách sang bên nhà của Mèn, để khi có kẻ
đến bắt nạt thì giúp đỡ nhau. Nhưng Dế Mèn lại
khinh khỉnh: “Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ
nghe nhỉ? Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào
chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy
đi. Đào tổ nông thì cho chết!”. Đặc biệt nhất là tình
huống dẫn đến cái chết thương tâm cho Choắt. Dế
Mèn đã ngông cuồng trêu tức chị Cốc khiến chị ta nổi
giận. Để rồi, Dế Choắt yếu ớt bị vạ lây.
- Tình huống dẫn đến cái chết thương tâm cho
Choắt. Dế Mèn đã ngông cuồng trêu tức chị Cốc
khiến chị ta nổi giận. Để rồi, Dế Choắt yếu ớt bị vạ
lây, bị chị Cốc mổ cho đến chết. Cái mỏ của chị Cốc
cứ thế giáng xuống thân hình gầy gò của Dế Choắt,
đến khi chị đi rồi nó mới dám ra ngoài. Nó nhìn thấy
bạn của mình không thể dậy được nữa cùng với
những lời trăng trối, Dế Mèn vô cùng đau khổ, ân
hận. Cái chết của Dế Choắt khiến cho Dế Mèn tỉnh
ngộ, nhận ra sai lầm của bản thân.
*
- Ngôi kể: Thứ nhất xưng "tôi", chú Dế Mèn tự
kể về câu chuyện của mình khiến lời kể trở nên tự
nhiên, chân thực.
- Bằng việc sử dụng hàng loạt các biện pháp tu
từ so sánh, nhân hóa cùng với đó là năng lực quan sát
tỉ mỉ, khả năng chắt lọc ngôn ngữ tinh tế, trí tưởng
tượng phong phú Tô Hoài đã phác họa bức chân dung
của Dế Mèn cường tráng, khỏe mạnh, tràn đầy sức
sống. Với việc sử dụng những từ ngữ vô cùng độc
đáo như: “mẫm bóng”, “nhọn hoắt”, “hủn hoẳn”, “dài
bóng mỡ”, “ngoàm ngoạp”... thì đoạn văn miêu tả
hình dáng, hành động của Dế Mèn được coi là đoạn
miêu tả hết sức đặc sắc, độc đáo. Vậy mới thấy Tô
Hoài không chỉ có khả năng quan sát tinh tế mà còn
là một bậc thầy trong việc sử dụng ngôn từ miêu tả.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Nhưng cái tài của nhà văn còn ở chỗ đằng sau việc
miêu tả ngoại hình, hành động ta còn thấy được hết
cái tính cách của nhân vật. Dế Mèn còn giống như
chàng trai trẻ tuổi, vừa tự tin, vừa yêu đời, tự hào về
bản thân nhưng bản tính còn có sự xốc nổi, kiêu ngạo,
ngông cuồng.
*
Nhà văn cũng đã rất công phu khi dựng lên
chân dung đối lập, tương phản giữa Dế Mèn và Dế
Choắt. Ngược lại với ngoại hình vạm vỡ của Dế Mèn,
Dế Choắt là một cậu chàng gầy gò, ốm yếu. Với việc
xây dựng một nhân vật hoàn toàn đối lập với Dế Mèn
về ngoại hình và sức lực, Tô Hoài càng làm nổi bật
lên cái vẻ ngạo mạn, kiêu căng, không coi ai ra gì của
Dế Mèn.
Bằng việc sử dụng linh hoạt các biện pháp
nghệ thuật kết hợp với cách kể chuyện hấp dẫn, vốn
ngôn từ phong phú, sinh động, lối nói dân dã đã làm
cho câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên trở nên
thú vị, hấp dẫn hơn.
Bài học đường đời đầu tiên là một truyện thiếu
nhi nhưng bài học nó để lại cũng rất lớn. Đó là đẹp
nết hơn đẹp người, những người cứ tưởng mình khỏe
mạnh rồi hênh hoang đi bắt nạt người khác thì sẽ có
ngày bị trả giá cho sự ngu dốt ấy.
Qua đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên,
chúng ta còn rút ra bài học cho chính bản thân mình:
phải luôn quan tâm, giúp đỡ người xung quanh,
không được có thói kiêu căng tự phụ, xốc nổi không
chỉ gây ảnh hưởng đến chính mình mà còn làm hại
những người khác.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo
Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn
Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy
Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân
Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả
Những chàng trai ra đảo đã quên mình
Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước
Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi
(Tổ quốc nhìn từ biển, Nguyễn Việt Chiến, dẫn nguồn thivien.net)
Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. Tự sự C. Biểu cảm B. Miêu tả D. Thuyết minh
Xác định thể thơ của đoạn trích trên?
A. Thơ tự do C. Thơ tự sự
B. Thơ thất ngôn bát cú đường luật D. Thơ thất ngôn bát cú
Nhân vật trữ tình trong đoạn thơ “thương” điều gì?
A. Đất nước B.Đất nước
ba ngàn hòn đảo.
C.Đất nước ba ngàn hòn đảo, suốt ngàn năm bóng giặc chập chờn
D.Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Xác định nội dung chính của đoạn thơ trên?
A. Lòng căm thù giặc sâu sắc, mãnh liệt
B. Thương cảm với những con người nằm lại nơi biên cương Tổ quốc
C. Cảm phục những người chiến sĩ ngày đêm bảo vệ đảo và quần đảo của dân tộc
D. Tình yêu với biển đảo quê hương đất nước
Nghĩa của từ “sắc chỉ” là gì?
A. Vẻ đẹp của nơi nào đó cụ thể
B. Mệnh lệnh bằng văn bản của vua
C. Ý chỉ của nhà vua truyền bằng khẩu ngữ D.Cả ba đáp án đều đúng
Những hình ảnh “máu đổ, sóng mặn vùi thân, máu xương” có ý nghĩa như thế nào?
A. Sự đồng cảm xót thương của tác giả với những người lính trẻ ngày ngày bảo vệ đảo và
quần đảo của dân tộc.
B. Sự hi sinh mất mát của những con người ngã
xuống vì Tổ quốc
C. Điều kiện khó khăn gian khổ của những con
người ngày ngày bảo vệ biển đảo quê hương.
D. Cả ba đáp án trên
Qua đoạn thơ thấy được thái độ, tình cảm gì của nhân vật trữ tình?
A. Trân trọng biết ơn những con người, những thế hệ đi trước đã hi sinh vì sự bình yên của
biển đảo quê hương
B. Tình yêu, niềm tự hào với vẻ đẹp của quê hương đất nước.
C. Gửi gắm lòng quyết tâm bảo vệ biển đảo quê hương D. Cả 3 đáp án trên
Anh/chị suy nghĩ như thế nào về hai câu thơ dưới đây?
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi
Biển, đảo và quần đảo có ý nghĩa như thế nào với đất nước dân tộc ta.
Từ đoạn trích anh/chị hãy cho biết bản thân có trách nhiệm và hành động như thế nào
với biển đảo quê hương đất nước?
Viết một bài luận (khoảng 500 chữ) trình bày quan điểm của anh/chị về
sự cần thiết phải từ bỏ lối tư duy định kiến.
I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Tôi cực lực công kích sách vệ sinh đã dạy ta ăn uống phải sạch sẽ, nếu ta muốn được khỏe
mạnh, béo tốt. Thuyết ấy sai. Trăm lần sai! Nghìn lần sai! Vì tôi thấy sự thực, ở đời này, bao
nhiêu những anh béo, khỏe, đều là những anh thích ăn bẩn cả. Thì đấy, các ngài cứ hãy nhìn
ông huyện Hinh, hẳn các ngài phải chịu ngay rằng tôi không nói đùa.
Chà! Chà! Béo ơi là béo! Béo đến nỗi giá có thằng dân nào vô ý, buột mồm ra nói một câu
sáo rằng: "Nhờ bóng quan lớn", là ông tưởng ngay nó nói xỏ ông. Tức thì, mặt bàn là một, mặt
nó là hai, bị vả đôm đốp. Mà rồi thằng khốn nạn ấy, ông truy cho đến kỳ cùng, không còn có thể
làm ăn mở mày mở mặt ra được. Bởi vì ông có sẵn trong tay hàng mớ pháp luật, thì ông ngại gì
không khép thằng bảo quan béo vào tội "làm rối cuộc trị an". Thế là việc công việc tư, ông đều
được trọn vẹn. Vì không những ông được hả giận, lại còn được tiếng mẫn cán là khác nữa.
Nhưng cớ sao từ ngày xuất chính tới nay, hai mươi năm trời rồi, ông vẫn còn lẹt đẹt tri
huyện mãi. Cái đó không quan hệ. Các bạn học cùng ông, họ đều thăng đường quan cả, vẫn
thường phàn nàn hoạn lộ quá chậm chạp của ông. Trước mặt họ, nghe câu nói thành thực ấy,
ông chắp tay, cúi đầu, làm ra vẻ buồn rầu. Nhưng lúc quay lưng đi, ông bĩu môi, chửi thầm một
câu, bụng bảo dạ:
- Làm bố chánh có vặn xỉ ra mà ăn!
Lý lịch của ông huyện Hinh cũng xấu thật. Bởi vì ngồi huyện nào, ông cũng bị dân kiện. Mà
quan trên xét ra ông lại trễ nải việc quan. Đời làm quan của ông chỉ có hai việc chính: đánh bạc
và chơi gái.
Năm nay, ông đã ngoại tứ tuần. Ông vẫn lấy cái tuổi của ông để lên mặt tiền bối, khinh
những ông huyện trẻ khác, nếu tụi này dám chỉ coi ông là bậc ngang hàng. Ông liền khoe thằng
Cả nhà ông đã hai mươi nhăm, rồi ông cặp ngón tay trỏ và ngón tay cái với nhau, vê vê trên
mép. Trên mép ông, ông đã bao công trình mới cấy được từng ấy râu. Ông để râu, cho khác hẳn
với tụi huyện trẻ nhãi. Nguyên cái da mặt ông nhỏ, mà có lẽ vì ông béo quá, nên lỗ chân lông
căng ra, căng thẳng quá, đến nỗi râu không có chỗ nào lách ra ngoài được. Đến nỗi năm bốn
mươi tuổi, mà mặt ông nó cứ nhẵn thín như thường. Ông bực mình, bèn ra lệnh cấm thợ cạo lia
lưỡi dao lên môi ông một dao, để ông nuôi râu. Thì sau hết, những lông tơ nó cũng dài ra, và
trông rõ hơn. Và đến bây giờ, đứng ở hai bên miệng ông, nó thành hai cái dấu chua nghĩa (...).
( Trích Đồng hào có ma – Nguyễn Công Hoan)
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
. Xác định các phương thức biểu đạt được sủ dụng trong đoạn văn bản
A. Tự sự ,nghị luận, biểu cảm B. Tự sự, miêu tả, nghị luận
C. Biểu cảm, miêu tả, nghị luận D. Tự sự, biểu cảm, miêu tả
. Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn văn trên.
A. Phong cách sinh hoạt B. Phong cách nghệ thuật
C. Phong cách báo chí C. Phong cách chính luận
. Các thao tác lập luận được sử dụng trong văn bản trên.
A. Giải thích, chứng minh, phân tích B. Phân tích, bình luận, so sánh
C. Phân tích, bình luận, chứng minh D. Bác bỏ, bình luận, phân tích
. Ngôi kể của văn bản trên?
A. Ngôi thứ nhất B. Ngôi thứ 2 C.Ngôi thứ 3
Nhân vật huyện Hinh xuất hiện với đặc điểm nào?
A. Béo, ăn bẩn, đánh bạc, chơi gái, bỏ bê chức trách,làm việc trễ nải
B. Có trách nhiệm, biết quan tâm đến nhân dân
. Khuôn mặt của Huyện Hinh được miêu tả như thế nào?
A. Thanh thoát B. Râu không mọc đươc C. Tròn trịa D. Ưa nhìn
Nhận vật huyện Hinh sự người ta chê điều gì?
A. Béo quá B. Làm việc không mẫn cán C. Ăn bẩn D. Không có râu
Nhận xét về nhân vật huyện Hinh trong văn bản.
. Anh / chị hiểu từ “ăn bẩn” mà tác giả sử dụng trong văn bản là gì?
. Theo anh/chị trong xã hội hiện nay còn tồn tại hiện tượng “ăn bẩn” này ko? Nêu tác hại
của thói “ăn bẩn”? Theo anh/ chị cần làm gì để loại bỏ thói “ăn bẩn” này?
Lạm dụng thuốc kháng sinh là một thói quen phổ biến của nhiều người Việt hiện nay. Em hãy
viết một bài luận thuyết phục mọi người từ bỏ thói quen này?
……………………………………………………
……….
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Nôi dung hai câu thơ:
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi
-Cả dân tộc ta suốt những năm tháng rộng dài của
lịch sử cho đến nay đều không chịu khuất phục
trước kẻ thù.
-Hình ảnh “dáng con tàu” ẩn dụ cho những con
người, những thế hệ tiếp bước cha ông hướng
mãi về biển đảo quê hương với ý chí quyết tâm
bảo vệ chủ quyền biển đảo đất nước.
- Biển, đảo và quần đảo có ý nghĩa rất
quan trọng với đất nước.
+ Đối với an ninh - quốc phòng: Biển, đảo và
quần đảo thuận lợi hình thành các tuyến phòng
thủ bảo vệ đất nước.
+ Đối với kinh tế: biển, đảo, quần đảo mang lại
lợi ích kinh tế lớn đối với đất nước.
: - Học sinh rút ra được:
+ Bản thân mỗi cá nhân có trách nhiệm giữ gìn,
bảo vệ biển đảo quê hương đất nước.
+ Học sinh chỉ ra được những hành động cụ thể,
thể hiện được trách nhiệm của mình với đất nước.
…………………….
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Nhân vật chính: Ông huyện Hinh
- Nhận xét về nhân vật
+ Ngoại hình: To béo, múp míp, đặc biệt đứng ở
hai bên miệng ông, nó thành hai cái dấu chua
nghĩa (...).
+ Là một vị quan huyện hay “ăn bẩn”, dựa quyền
thế ức hiếp người khác, nhất là những người thấp
cổ bé họng. Sống hai mặt .Ngồi huyện nào cũng
bị dân kiện.
Tiêu biểu cho bộ mặt xấu xa của tầng lớp quan lại
thời phong kiến
Từ “ăn bẩn” mà tác giả sử dụng hàm ý
nói tên huyện quan này chuyên tham ô, tham
nhũng, ăn hối lộ đút lót.
: -Hiện tượng này vẫn còn tồn tại trong xã
hội hiện nay
-Tác hại:
+ Làm suy đồi những giá trị đạo đức của con
người
+ Làm đảo lộn các giá trị tốt đẹp
+ Làm xã hội mất đi sự trong sạch, vững mạnh
Xã hội khó mà phát triển công bằng , văn
minh, tiến bộ
-Để loại bỏ thói “ ăn bẩn” này cần :
+ Về phía nhà nước: Phải có những chế tài chặt
chẽ trừng phạt đích đang với những kẻ tham ô,
tham nhũng,
+Bản thân mỗi người phải rèn luỵen đạo đức
không để đồng tiền làm mờ mắt rồi tự mình huỷ
hoại nhân cách của chính mình
+ Phải dũng cảm đấu tranh chống lại cái xấu cái
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
ác, không được tiếp tay cho những kẻ hay “ ăn
bẩn “ có cơ hội thoả mãn lòng tham khôn cùng
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
a.Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận : Từ bỏ suy nghĩ
định kiến về người khác
b.Thân đoạn:
Sau đây là một hướng gợi ý:
-Giải thích : định kiến là những ý kiến, góc nhìn, quan
điểm không tốt, phiến diện của con người về một sự
việc, sự vật hoặc một người nào khác mà họ cho là
quan điểm của họ đã thuận theo lẽ tự nhiên còn người
khác là sai.
- Đánh giá : suy nghĩ định kiến mang đến nhiều hệ quả
tiêu cực khó lường.
- Bàn luận :
+ định kiến sẽ khiến bản thân họ có những tổn thương
nhất định dù họ chỉ đang sống cuộc sống của mình,
sống đúng theo pháp luật, không đi ngược với chuẩn
mực đạo đức.
+ trong xã hội hiện nay vẫn còn có nhiều người giữ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
những định kiến không tốt về sự việc, hiện tượng hoặc
con người nào đó.
+ ảnh hưởng đến cá nhân mỗi người mà còn làm cho
xã hội bị trì trệ, khó phát triển
- Ví dụ
- Phản biện
- Bài học
Khẳng định lại vấn đề nghị luận:
; đồng thời rút ra bài học và liên hệ bản thân.
: Dẫn dắt và nêu vấn đề của bài viết
- Giải thích: thế nào là thuốc kháng sinh, lạm dụng
thuốc kháng sinh và trình bày hiện trạng lạm dụng
thuốc kháng sinh hiện nay trong cộng đồng.
- Biểu hiện của việc lạm dụng thuốc kháng sinh
+ Chữa bệnh do virut: Rất nhiều trường hợp khi thấy
ho, sốt, chảy nước mũi do cảm cúm, cảm lạnh, viêm
họng do virút, thậm chí là ho do dị ứng thời tiết hoặc
khói bụi... là tự dùng kháng sinh. Trong khi đó
thuốc kháng sinh chỉ tiêu diệt được vi khuẩn chứ
không hiệu quả trên virút, tác nhân gây cảm cúm. Do
đó không thể dùng kháng sinh để trị cúm hoặc các
bệnh cảm ho thông thường khác do virút gây nên.
+ Tự ý tăng giảm liều dùng và thời gian điều
trị: Không ít người bị bệnh có thói quen mua vài
viên kháng sinh về dùng. Dùng 2-3 ngày thấy bệnh
thuyên giảm, hết sốt, hết triệu chứng của bệnh thì
ngừng thuốc, không uống tiếp nữa. Và cho rằng nếu
uống tiếp sẽ hại người, sẽ bị tác dụng phụ... Có trường
hợp khi dùng kháng sinh này vài ngày thấy triệu
chứng bệnh không đỡ thì tự ý đổi sang dùng
loại kháng sinh khác
+ Dùng kháng sinh mạnh khi chưa cần thiết:
+ Cho rằng kháng sinh chữa bách bệnh nên bất kỳ bị
bệnh gì cũng mua kháng sinh về dùng
- Lý do lạm dụng thuốc kháng sinh
+ Do bệnh nhân: Nhiều người tưởng rằng kháng sinh
chữa được bách bệnh, nên hễ bị bệnh là dùng kháng
sinh, vì ở ta việc mua bán kháng sinh còn dễ dàng.
Khuynh hướng tự mua thuốc, tự chữa bệnh ngày càng
phổ biến - đó là lý do dễ lạm dụng kháng sinh.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Do thầy thuốc: Trong thực tế hằng ngày, việc sử
dụng kháng sinh cũng rộng rãi. Ví dụ, khi chưa xác
định được loại vi khuẩn nào và nên dùng loại kháng
sinh nào là thích hợp, nhưng theo yêu cầu của bệnh
nhân, một số thầy thuốc cũng dễ chỉ định sử dụng
kháng sinh. Biết là chưa thật xác đáng, nhưng một số
thầy thuốc vẫn kê đơn kháng sinh. Đó cũng là một
cách lạm dụng kháng sinh.
+ Việc sử dụng thuốc, việc bán thuốc ở nước ta cũng
chưa thật chặt chẽ theo quy định nên vẫn xảy ra tình
trạng lạm dụng thuốc trong điều trị. Về vấn đề lạm
dụng kháng sinh, từ năm 2001, Tổ chức Y tế Thế giới
đã có “Kế hoạch toàn cầu để kiểm soát sự đề kháng
kháng sinh” và cấm lạm dụng kháng sinh. Ở nước ta,
Bộ Y tế cũng đã có những quy định cụ thể về sử dụng
kháng sinh và cấm lạm dụng kháng sinh.
- Hậu quả của việc lạm dụng thuốc kháng sinh:
+ Lạm dụng thuốc kháng sinh gây lãng phí tiền bạc.
+ Lạm dụng thuốc kháng sinh gây khó khăn trong việc
chẩn đoán, điều trị bệnh.
+ Lạm dụng thuốc kháng sinh dẫn đến tình trạng
kháng thuốc kháng sinh, gây ảnh hưởng đến tính
mạng.
- Giải pháp:
+ Để tránh những hậu quả trên và dùng thuốc được an
toàn, hiệu quả khi có bệnh, người bệnh cần đi khám để
được dùng đúng thuốc.
+ Khi được kê đơn dùng kháng sinh, người bệnh cần
tuân thủ chỉ định của bác sĩ, dùng hết liều được kê, kể
cả khi đã cảm thấy khỏe và không được chia sẻ kháng
sinh với người khác
: Khẳng định lại tác hại nghiêm trọng của
việc lạm dụng thuốc kháng sinh để khuyên mọi người
cần từ bỏ ngay việc lạm dụng nó vì một cuộc sống
khoẻ mạnh, an toàn cho bản thân và cộng đồng.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Tóm tắt: Cay đắng mùi đời của nhà văn Hồ Biểu Chánh xoay quanh cuộc đời đầy gian truân
của thằng bé Được. Nhằm thực hiện âm mưu chiếm đoạt đạt tài sản, Phan Đức Lợi đã bắt cóc
con của anh mình là ông Hội đồng Nhàn đêm bỏ miệt ở xứ Gò Công. Ba Thời - một người phụ
nữ tốt bụng, có chồng tên Hữu bỏ nhà đi đã lâu, nay “xí” được thằng bé và đặt tên cho nó là
Được. Thằng Được ở với Ba Thời đến năm tám tuổi thì tên Hữu về, đem bán nó cho thầy
Đàng. Thằng Được bắt đầu cuộc sống phiêu lưu, rong ruổi cùng thầy. Ở với thầy, thằng bé
được thầy dạy chođờn ca và học chữ. Trong một lần hai thầy trò trên đường đến Gia Định thì
thầy Đàng chết do rét và đói. Thằng Được lang thang một mình và kết bạn với thằng Bĩ. Cả
hai cùng nhau kiếm tiền và mua cho Ba Thời một con heo quắn đít. Thằng Được nghe Ba Thời
khuyên thì quyết tâm lên đường tìm ba mẹ ruột của mình. Kết thúc tác phẩm Cay đắng mùi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
đời thằng bé Được tìm mẹ mình là bà Hội đồng Nhàn và đền ơn đáp nghĩa cho những người
có ơn với nó. Đoạn trích sau kể về sự việc sau khi thầy Đàng mất.
Thầy xếp ga dọn cơm cho nó ăn rồi mới mượn con thầy dắt chỉ giùm mả của thầy Ðàng
cho nó thăm. Nó ra tới mà lạy bốn lạy rồi ngồi ôm núm mà khóc nghe rất thảm thiết. Nó khóc
một hồi rồi đứng dậy, lau nước mắt, chắp tay đứng trước đầu mả mà vái lớn lên rằng: "Thưa
thầy, con nhờ ơn thầy dạy bảo mấy năm nay nên ngày nay con mới biết đường ngay nẻo dại,
con mới hiểu thế thái nhơn tình. Nay trời khiến giữa đường thầy trò ta phải xa nhau, con
chẳng biết lấy chi mà tỏ lòng kính mến thầy. Vậy con xin lạy thầy bốn lạy mà tạ ơn. Con đứng
giữa chốn này, trên có trời, dưới có đất, con nguyền lập chí như thầy, gặp việc phải làm dầu
nát thân con, con cũng làm, gặp chuyện chẳng nên làm dầu làm được bạc ức bạc muôn con
cũng chẳng thèm".
Thằng Ðược vái van xong rồi mới trở về nhà thầy xếp ga. Thầy hỏi nó vậy chớ bây giờ
tính đi đâu. Nó suy nghĩ một hồi rồi thưa với thầy rằng: "Thưa thầy em chẳng có bà con chi
hết, song em có một người mẹ nuôi ở dưới Xóm Tre. Lại thầy em hồi trước nuôi em với một
đứa con gái tên là con Liên, khi tới Mỹ Tho thầy em cho con Liên cho bà Hội đồng Cần Thơ
nuôi. Bà Hội đồng dắt nó đi Sài Gòn, vậy em tính lên Sài Gòn đặng kiếm coi gặp nó hay
không".
Thầy xếp ga cầm nó lại một đêm. Nó đờn ca cho vợ chồng thầy nghe chơi rồi sáng mới
giao đồ đạc rồi giao luôn cái đồng hồ bằng bạc với cái bóp của ông Ðàng cho nó nữa. Nó bỏ
cái đồng hồ vào túi rồi dở bóp ra coi thì còn một đồng rưỡi. Nó móc trong túi nó ra mà đếm
thì tiền riêng của nó còn được tám cắc bạc. Nó bỏ chung vô bóp, rồi đứng ngẫm nghĩ rằng:
"Mình lên Sài Gòn không quen với ai, không biết cơm đâu mà ăn, chỗ đâu mà ngủ". Nghĩ như
vậy nó mới móc bóp ra tám cắc bạc của nó mà lận lưng, rồi mở va-li bỏ cái bóp của thầy vô
đặng gởi va-li với cây dù lại cho thầy xếp ga, tính xách hai cây đờn mà đi thôi. Thầy xếp ga
cho nó một giấy xe lửa với một đồng bạc. Nó từ chối hoài không chịu lấy bạc. Vợ thầy theo ép
quá túng thế nó phải lấy, song trong bụng tính thầm hễ chừng làm có tiền trở lại lấy đồ rồi trả
đồng bạc cho thầy. Xe lửa dưới Mỹ Tho lên gần tới thổi xúp-lê nghe vang rân. Nó tử giã vợ
chồng thầy xếp ga rồi vác hai cây đờn ra đứng chực mà lên xe (...)
Thằng Ðược cách biệt Ba Thời đã bốn năm năm, trong lòng nó thương nhớ, nên khi nó
nghe thầy Ðàng chết rồi thì trước hết nó tính trở về Mỹ Lợi đặng viếng thăm. Song nó tính
như vậy rồi nó nhớ tới tên Hữu thì trong bụng nó lại buồn thầm, nghĩ vì về đó nó cực thân đã
đành rồi, mà sợ má nó càng thêm nhớ tiếc thì càng tội nghiệp cho má nó nữa. Bới nghĩ như
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
vậy nên nó mới quyết lên Sài Gòn mà tìm con Liên, bởi vì khi gặp bà Hội đồng thì bà có nói
bà chở thằng con bà lên Sài Gòn đặng cầu danh y cho nó uống thuốc, vậy, nếu lên Sài Gòn
mà tìm thì chắc là gặp Ðược. (Hồ Biểu Chánh)
là một nhà văn tiên phong của miền Nam Việt Nam ở đầu thế kỷ 20. Tiểu
thuyết của ông thuộc về thời kỳ đầu của văn học chữ quốc ngữ, cốt truyện đơn giản, triết lý
chủ đạo là thiện thắng ác, ở hiền gặp lành, điểm đặc biệt là rất Nam Kỳ, từ giọng văn đến
miêu tả con người. Ông có phóng tác một số tiểu thuyết Pháp. Đề tài phần lớn là cuộc sống
Nam Kỳ từ nông thôn đến thành thị những năm đầu thế kỷ 20 với những xáo trộn xã hội do
cuộc đấu tranh giữa mới và cũ. Cách diễn đạt của ông nôm na, bình dị. Ông đã có những đóng
góp to lớn vào sự hình thành thể loại tiểu thuyết trên chặng đường phôi thai. viết
năm 1923, phóng tác từ tiểu thuyết Pháp “Sans famille” của Hector Malot. là
bạn của thầy Đàng
Xác định thể loại của văn bản trên:
A. Tiểu thuyết. B. Truyện dài. C. Truyện ngắn. D. Kịch.
Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. Nghị luận . B. Tự sự. C. Miêu tả. D. Biểu cảm.
: Nhân vật chính của đoạn trích là
A. Thầy ga xếp. B. Ba Thời. C. Thầy Đàng. D. Thằng
Được.
Theo đoạn trích, nhân vật thầy Đàng xuất hiện trong hoàn cảnh nào?
A. Là người cưu mang thằng Được. B. Là người dẫn thằng Được đi thăm
mộ.
C. Là người đưa thằng Được lên xe đi Mỹ Tho. D. Là nấm mồ đang được cúng viếng.
Chủ đề của văn bản trên là gì?
A. Ngưỡng mộ thằng Được suy nghĩ thấu đáo, sắp xếp đâu ra đấy
B. Ca ngợi những người trẻ suy nghĩ thấu đáo, sắp xếp mọi việc chu toàn.
C. Ca ngợi tinh thần vươn lên, vượt khó của nhân vật thằng Được, vợ chồng thầy ga
xếp.
D. Ca ngợi vẻ đẹp nhân nghĩa, sống theo lẽ phải, biết uống nước nhớ nguồn, vươn lên
trong cuộc sống
Vì sao nhân vật thằng Được nhất quyết không nhận vé xe và 1 đồng bạc của thầy ga
xếp?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. Vì một đồng bạc quá ít. B. Vì vé xe không đúng chuyến đi.
C. Vì vé xe và 1 đồng bạc đó quá trân quý, thằng Được không muốn tốn kém, phiền hà
thầy.
D. Vì thằng Được ngại mang ơn người khác.
Đâu là lời người kể chuyện?
A. Mình lên Sài Gòn không quen với ai, không biết cơm đâu mà ăn.
B. Nó tử giã vợ chồng thầy xếp ga rồi vác hai cây đờn ra đứng chực mà lên xe.
C. Nay trời khiến giữa đường thầy trò ta phải xa nhau, con chẳng biết lấy chi mà tỏ
lòng kính mến thầy.
D. Vậy con xin lạy thầy bốn lạy mà tạ ơn.
Theo anh/chi, vì sao nhân vật thằng Được không quay về quê tìm má nuôi
Ba Thời? Chi tiết đó thể hiện tính cách gì của nhân vật?
Cuối đoạn trích, khi thằng Được muốn lên Sài Gòn tìm em (con Liên),
nhân vật đã nghĩ “vậy, nếu lên Sài Gòn mà tìm thì chắc là gặp Ðược”. Qua đó, anh/chị thấy
được niềm tin gì của nhân vật, rút ra bài học gì cho bản thân?
Anh chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc đoạn trích?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá chủ
đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
Thu đến cây nào chẳng lạ lùng,
Một mình lạt thủa ba đông.
Lâm tuyền ai rặng già làm khách?
Tài đống lương cao ắt cả dùng!
Đống lương tài có mấy bằng mày?
Nhà cả đòi phen chống khỏe thay.
Cội rễ bền, dời chẳng động,
Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày!
Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày,
Có thuốc trường sinh càng khỏe thay.
Hổ phách, phục linh nhìn mấy biết,
Dành còn để trợ dân này.
(Nguyễn Trãi-Toàn tập, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1976.)
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A.Chữ quốc ngữ B.Chữ Hán C.Chữ Nôm D.Chữ Tàu
A.Ức Trai thi tập B.Quân Trung từ mệnh tập
C.Quốc âm thi tập D.Chí Linh sơn phú
A.Thất ngôn bát cú Đường luật B.Song thất lục bát
C.Thất ngôn Đường luật biến thể D.Thất ngôn tứ tuyệt
A.Tự sự B.Biểu cảm C.Nghị luận D.Thuyết minh
A.Ẩn dụ B.Điệp từ C.Nhân hóa D.Đối lập
A.Quan lại quý tộc chức cao vọng trọng.
B.Người quân tử có khí tiết.
C.Người ẩn sĩ thư thái.
D.Vị quan từ bỏ chốn quan trường.
A.Tùng, trúc, mai. B.Tùng, cúc, mai.
C.Tùng, liễu, trúc D.Tùng, liễu, mai.
Cội rễ bền, dời chẳng động,
Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày!
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ
thuật của bài thơ “Tùng” trên?
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi
bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi,
1. A 2. B 3.D 4. D 5. D 6. C 7.B
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chỉnh sửa và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập
phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm
bài, mỗi HS làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét
và bổ sung, hoàn chỉnh bài tập
. Nhân vật thằng Được không quay về quê tìm
má nuôi Ba Thời vì sợ gặp Hữu (chồng của má
nuôi), sợ má khó xử, sợ má xót con khổ sở nên
mới quyết định đi tìm em trước.
Qua đó, ta thấy được tấm lòng hiếu thảo của nhân
vật.
. Niềm tin, có tìm chắc chắn tìm được. Dù xứ Sài
Gòn rộng lớn, dù thằng Được chưa một lần quen
cửa nẻo, nhưng với một lòng quyết tâm, Được tin
rằng chắc chắn sẽ gặp được em mình.
Vậy nên, trong cuộc sống cần có niềm tin, ý chí
quyết tâm, tấm lòng nhiệt huyết để làm việc.
. Thông điệp: “Con đứng giữa chốn này, trên có
trời, dưới có đất, con nguyền lập chí như thầy, gặp
việc phải làm dầu nát thân con, con cũng làm, gặp
chuyện chẳng nên làm dầu làm được bạc ức bạc
muôn con cũng chẳng thèm”
Con người cần phải sống theo nhân nghĩa, lẽ phải;
thấy việc nghĩa phải hết lòng hết sức làm, không
chùn bước trước gian truân thử thách. Thấy điều
bất nghĩa, sai trái phải tránh xa, kiên định, không
bị cám dỗ, có như vậy mới có thể làm người chân
chánh.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Những câu thơ trên diễn tả đặc điểm
cây Tùng:
-Rễ cây theo thời gian lan rộng, ăn sâu, cắm
chặt vào lòng đất.
-Dù gió bão có lay dời, tuyết sương có cưa xẻ
cũng chẳng hề chi.
=>Cây Tùng sừng sững, sức sống mạnh mẽ
giữa đất trời, vượt qua mọi thử thách của thời
gian và thiên nhiên khắc nghiệt.
Tâm sự xuyên suốt bài thơ:
Cây Tùng có niềm tin chắc chắn vào việc
mình sẽ được dùng vào việc lớn, không hôm
nay thì mai sau.
Niềm tin của tác giả: người quân tử có tài lớn
cứ tu rèn đời thời, có tài ắt được cống hiến,
được dùng vào việc đại sự.
-Tùng trong thơ Nguyễn Trãi không chỉ đẹp vẻ
đẹp bên ngoài mà đẹp vẻ đẹp nội tại, kín đáo, đẹp
ở phẩm chất hữu dụng.
-Tùng trong thơ Nguyễn Trãi không ẩn dật,
lánh đời, cô ngạo mà hướng về cuộc đời, gắn bó
và tha thiết cống hiến cho đời.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
“Trai thời trung hiếu
làm đầu
Gái thời tiết hạnh làm câu
trau mình”
(Nguyễn Đình
Chiểu)
Thấm nhuần tư tưởng Nho gia, ngòi bút của Hồ Biểu
Chánh luôn dốc lòng vì quan niệm “văn dĩ tải đạo”,
hướng thiện làm lành, chuyển tải nhiều bài học đạo
đức, tư tưởng sâu sắc cho mọi người.
Hồ Biểu Chánh là một nhà văn tiên phong của
miền Nam Việt Nam ở đầu thế kỷ 20. Trang viết của
ông phần lớn là cuộc sống Nam Kỳ từ nông thôn đến
thành thị những năm đầu thế kỷ 20 với những xáo
trộn xã hội do cuộc đấu tranh giữa mới và cũ. Cách
diễn đạt của ông nôm na, bình dị. Ông đã có những
đóng góp to lớn vào sự hình thành thể loại tiểu thuyết
trên chặng đường phôi thai.
Tác phẩm “Cay đắng mùi đời” sáng tác vào
năm 1923, phóng tác từ tiểu thuyết Pháp “Sans
famille” của Hector Malot. (Tóm tắt truyện)
Đoạn trích thuộc phần giữa của truyện, kể về
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
tâm trạng của nhân vật Được sau khi thầy Đàng mất,
hành trình phiêu lưu và tấm lòng thơm thảo của vợ
chồng thầy ga xếp. Đoạn trích chú trọng đề cao tinh
thần nhân nghĩa, biết nhớ cội nguồn, biết sống ngay
thắng, theo lẽ phải, đạo lí, biết giúp người trong hoàn
cảnh khó khăn, hoạn nạn.
Chủ đề đoạn trích xoay quanh các vấn đề luân
lí xã hội, quan niệm sống tích cực, ngay thẳng, sống
theo lẽ phải, hướng thiện làm lành, biết nhớ ơn và
biết nâng đỡ lẫn nhau.
“Con đứng giữa chốn này, trên có trời, dưới có
đất, con nguyền lập chí như thầy, gặp việc phải làm
dầu nát thân con, con cũng làm, gặp chuyện chẳng
nên làm dầu làm được bạc ức bạc muôn con cũng
chẳng thèm”
Đây là một chủ đề tích cực, bồi đắp nhân cách
con người. Giữa thời đại rối ren, khi các giá trị dần
băng hoại, con người chạy theo lối sống “thời
thượng” – kim tiền thì chủ đề và câu nói của Được lại
có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Nó hướng người ta đến
lối sống kiên định, không thỏa hiệp với những điều
sai trái, biết tin vào cái thiện, cái đẹp ở đời, không tùy
tiện gian trá, lọc lừa.
Chủ đề này cho đến ngày nay vẫn là bài học
lớn cho mỗi người chúng ta phấn đấu, hoàn thiện
chính mình.
So với thời đại, tiểu thuyết chữ quốc ngữ đầu
thế kỷ XX đi sâu vào tinh thần yêu nước, tụ tôn dân
tộc, về các vị anh hùng, các điểm tựa lịch sử; thì tác
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
phẩm của Hồ Biểu Chánh lại có phần gần gũi hơn vì
nó đi sâu vào đời sống, vào nhiều mảnh đời bình dị
nhất để gửi gắm nhiều đạo lý nhân sinh
*
trong truyện đan xen giữa lời
người kể chuyện với nhân vật. Truyện được kể theo
ngôi thứ 3, tác giả là người bên ngoài theo dõi tận
tường tâm tính của nhân vật, mang tính khách quan,
sinh động. Mỗi lời đối thoại của nhân vật thể hiện
một tính cách, chủ yếu cho thấy bản tâm hướng thiện,
sống theo lẽ phải, chuyên chở tư tưởng của nhà văn
Tuyến nhân vật trong trang viết của Hồ Biểu
Chánh còn tương đối đơn giản, đi theo hai hướng
thiện và ác. Nhân vật của ông không còn mang tính
chất ước lệ, mà có những nét đặc trưng riêng, thể hiện
đúng tính chất của từng loại người. Ông chú ý đến
ngoại hình và phân tích hành động của nhân vật nhiều
hơn.
Thằng Được hiền hòa, luôn lạc quan suy nghĩ
về tương lai, giàu lòng tự trọng. Cậu xem “tiền tài
như phấn thổ, nhân nghĩa tựa thiên kim”. Cậu như đó
hoa sen thơm ngát mọc lên giữa bùn đất cuộc đời.
Giữa bao nhiêu cám dỗ, cậu vẫn trưởng thành một
cách tự cường, chính trực, không bị mưa gió cuộc đời
làm hoen ố. Có thể thấy, Hồ Biểu Chánh vẫn luôn tin
điều cái thiện, tin vào phẩm chất của con người, dù
nhơn tình có ấm lạnh ra sao, lòng người vẫn mãi tốt
đẹp.
Cách đặt tên, cách gọi nhân vật đặc sệt cách
gọi của người Nam Kì, không trau chuốt hoa mĩ mà
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
giản dị gần gũi. không họ, chỉ có tên gọi: thằng Được,
hoặc gọi theo nghề nghiệp “thầy ga xếp”. Đó vừa là
những con người cá nhân, cá thể, vừa khái quát cho
một nhóm người bình dị trong xã hội, nhỏ bé nhưng
đầy đủ phẩm chất, lương tri
, đi
theo trình tự thời gian, từ lúc thằng Được đi thăm mả
thầy Đàng, ở lại nhà thầy ga xếp một đêm, đến sáng
hôm sau chia tay, tiễn biệt lên thành phố đều được
miêu tả chi tiết, kĩ lưỡng. Kết cấu này tạo nên sự liền
mạch, sáng rỏ, giúp người đọc, đặc biệt là người đọc
mới, người đọc bình dân thời bấy giờ dễ dàng nắm
bắt trình tự câu chuyện.
trong đoạn trích giản dị, bình dân,
dễ hiểu. Ông sử dụng nhiều từ ngữ địa phương Nam
Bộ (gọi “má”, “trời khiến”, “thế thái nhân tình”,
“trong bụng”…) ->câu văn có phong cách gần gũi
như đang nói chuyện đời thường giữa mọi người với
nhau.
Lối hành văn rất tự nhiên. Nghĩ sao viết vậy,
viết như nói. Nếu bàn về văn phong của Hồ Biểu
Chánh, Thanh Lãng cho rằng: “Ông là người đầu tiên
làm cách mạng, vì đã đập vỡ cái khuôn khổ văn
chương đài các đương thời.”
*
Hồ Biểu Chánh chọn thể loại tiểu thuyết, dung
lượng dày rộng, dễ dàng thể hiện nhiều biến cố, thử
thách xoay quanh nhân vật. Chỉ với một đoạn trích
nhỏ nêu trên, ta đã có thể thấy được nhiều nét trong
sinh hoạt, phong phục, phong cảnh bấy giờ, cũng thấy
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
rõ hơn tính cách nhân vật. Mỗi lần tiếp xúc với tác
phẩm, nghe những câu chuyện về thằng Được ta lại
cảm thấy tin yêu thêm những câu chuyện tốt đẹp ở
đời, những con người mà dù bất kì hoàn cảnh nào
cũng không cúi đầu bất nghĩa.
- Khái quát về giá trị nội dung, nghệ thuật của tác
phẩm
Có thể thấy, trong “Cay đắng mùi đời”, Hồ
Biểu Chánh đã thể hiện tư tưởng nghệ thuật xuyên
suốt của mình là nêu cao luân lí, biểu dương những
đức tính tốt đẹp của con người (lòng nhân ái, hiếu
nghĩa, tự trọng…) tố cáo sự xấu xa, độc ác. Tác phẩm
có khuynh hướng mới, tự hào truyền thống văn hóa
đồng thời chú ý canh tân (đặc biệt là trong ngôn ngữ)
nhưng tuyến nhân vật còn tương đối đơn giản, bị chi
phối bởi tư tưởng đạo đức nên tính cách còn gò ép,
một chiều.
Cùng với “Cay đắng mùi đời” và hơn 60 tiểu
thuyết khác, Hồ Biểu Chánh có thể dược xem là một
trong những cây bút tiên phong của nền tiểu thuyết
hiện đại Việt Nam, trong những bước đi đầu tiên
trước giai đoạn toàn thịnh, và cũng là cây bút sức, có
nhiều công lao. Ông góp phần không nhỏ trong việc
chuẩn bị cho sự hình thành chủ nghĩa hiện thực phê
phán trong văn học Việt Nam ở thập niên sau đó.
Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác
phẩm.
- Nguyễn Trãi là anh hùng dân tộc, là “danh nhân
văn hóa thế giới”, là một tác gia văn học với sự
nghiệp sáng tác đồ sộ.
-Thơ văn Nguyễn Trãi phong phú, đa dạng về đề
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
tài, cảm hứng; giàu giá trị tư tưởng và đậm tính
trữ tình.
- Bài thơ là một sự “phá cách” về thể loại với thể
thất ngôn bát cú Đường luật biến thể (xen lẫn câu
lục ngôn giữa các câu thất ngôn)
-Tùng là một trong những bài thơ tiêu biểu trích
trong “Quốc âm thi tập” của Nguyễn Trãi.
- Bài thơ là nỗi niềm tâm sự sâu sắc và kín đáo,
mang nặng nỗi ưu tư về thế sự của tác giả trước nỗi
niềm dân nước.
Phân tích, đánh giá những nét đặc
sắc, độc đáo của bài thơ:
(Chủ đề, mạch cảm xúc, hình ảnh, điểm nhìn…)
-Nỗi ưu tư về thế sự là nguồn cảm hứng lớn trong thơ
Nguyễn Trãi nói chung và bài Tùng nói riêng. “Tùng”
là bài thơ ngôn chí giữa một thời thế sự.
-Nhân vật trữ tình nhập vai một ẩn sĩ, sống hòa mình
với thế giới thiên nhiên, mượn cây Tùng quen thuộc
trong thơ ca cổ để tả cảnh ngụ tình, nói lên lý tưởng
sống và tấm lòng thiết tha với dân với nước.
-Mạch cảm xúc chảy tràn trong bài thơ là tình yêu
thiên nhiên, tình yêu Đất nước, nỗi niềm trăn trở
không nguôi yên. Nguyễn Trãi nâng niu từng vẻ đẹp,
đặc điểm của cây Tùng; từ đó ẩn dụ cho lý tưởng, khí
tiết của người quân tử giữa thời loạn. Cây Tùng sừng
sững trước thời gian, sương gió, bão táp cũng như
người quân tử tôi luyện, thử thách bản thân qua giông
bão cuộc đời, một lòng phụng sự cho dân, cho nước,
trước sau như một.
- Sự phát triển của hình tượng chính
+Khổ 1: Cây Tùng hiện lên đặc biệt, phi thường
trong thế đối lập với thế giới thảo mộc:
Thu đến, cây nào chẳng lạ lùng
Một mình lạt thủa ba đông
Câu đầu mở ra quy luật muôn thủa của thiên nhiên
mỗi khi cái lạnh chớm đến: thế giới cỏ cây trơ cành
trụi lá, trở nên héo mòn. Nhưng riêng cây Tùng chỉ
mình nó vẫn tốt tươi, bất chấp cái giá rét khốc liệt
suốt 3 tháng dài đằng đẵng của mùa đông. Cây Tùng
vì vậy trở nên nổi bật sự phi thường trước quy luật
bình thường.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Khổ 1 cũng vì thế tô đậm tư thế hiên ngang, chủ
động, gan góc, dũng mãnh của cây Tùng. Từ đó làm
nền tảng cho niềm tin vững chắc của chủ thể ở câu
sau:
Tài đống lương cao ắt cả dùng
=>Cây Tùng hé mở, gợi dẫn về ý chí kiên cường, sự
dũng mãnh khác thường của kẻ chí có khí chất trong
thiên hạ.
+Khổ 2: Cây Tùng hiện lên sững sững, bền bỉ, gan
lì trước bão gió thời gian:
Cội rễ bền dời chẳng động
Tuyết sương thấy đã đặng nhiều ngày
Khổ thơ lí giải căn nguyên của sự phi thường, khác
thường của cây Tùng là do: Rễ cây theo thời gian lan
rộng, ăn sâu, cắm chặt vào lòng đất. Dù gió bão có
lay dời, tuyết sương có cưa xẻ cũng chẳng hề chi.
=>Cây Tùng sừng sững, sức sống mạnh mẽ giữa đất
trời, vượt qua mọi thử thách của thời gian và thiên
nhiên khắc nghiệt. Cũng như kẻ sĩ, quân tử dù có bao
khó khăn, thử thách vẫn bền gan, vững chí, một lòng
cống hiến cho dân cho nước.
+Khổ 3: Cây Tùng với những phẩm chất hữu dụng
với đời:
Hổ phách, phục linh, nhìn mới biết
Dành còn để trợ dân này.
Khổ thơ mở ra niềm tin tưởng chắc chắn, kiên định:
càng trải qua nhiều mùa sương tuyết thì cây tùng càng
có khả năng sản sinh được những vật quý trường sinh
cống hiến cho đời.
Người quân tử cũng vậy: càng trải qua nhiều gian
truân càng trau rèn đẹp đẽ hơn tâm hồn mình. Sống là
để cống hiến, phục vụ và làm giàu cho dân, cho nước.
- Tính độc đáo của các phương diện ngôn từ:
+ Sự kết hợp các các hình ảnh thơ giản dị, gần gũi,
mang đậm hơi thở của cuộc sống và những hình ảnh
thơ tinh mĩ, ước lệ, thể hiện tâm hồn của thi sĩ.
+ Ngôn ngữ bình dị, mang giọng điệu như lời tâm sự,
tự tình: khi rắn rỏi, gân guốc khi trăn trở, suy tư.
-Bài thơ thể hiện rõ nét ý thức sáng tạo một thể thơ
Nôm riêng khi đưa câu thơ lục ngôn xen vào bài thơ
thất ngôn ở những vị trí linh hoạt.
-Sự kết hợp các hình ảnh thơ giản dị, gần gũi, mang
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
đậm hơi thở cuộc sống với những hình ảnh thơ ước
lệ.
-Sự “phá cách’ về thi liệu:
+Trong thơ cổ của Trung Quốc, Tùng được ví với
người có khí tiết cứng cỏi mà lánh đời. Hình ảnh
Tùng trong bài thơ này của Nguyễn Trãi có nhiều
sáng tạo mới.
+Tùng trong thơ Nguyễn Trãi không chỉ đẹp vẻ đẹp
bên ngoài mà đẹp vẻ đẹp nội tại, kín đáo, đẹp ở phẩm
chất hữu dụng.
+Tùng trong thơ Nguyễn Trãi không ẩn dật, lánh đời,
cô ngạo mà hướng về cuộc đời, gắn bó và tha thiết
cống hiến cho đời.
Khẳng định giá trị tư tưởng và giá trị thẩm
mĩ của bài thơ.
-Bài thơ “Tùng” đã thể hiện rõ nét vẻ đẹp tâm hồn
Nguyễn Trãi: tình yêu Đất nước tha thiết. Bài thơ là
tâm sự, niềm tin chắc chắn vào sự hữu dụng và được
tin dùng của những kẻ sĩ, quân tử có khí chất. Bài thơ
là tâm hồn cao đẹp, vĩ đại của người anh hùng dân tộc
Nguyễn Trãi.
-Bài thơ cũng là một trong những thi phẩm đặc sắc
thể hiện đỉnh cao của nghệ thuật thơ Nôm Nguyễn
Trãi với những cách tân, phá cách và ý thức sáng tạo
mãnh liệt trong việc Việt hóa thơ Đường luật.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(3 điểm)
A.
B.
C.
: Yếu tố tạo nào nên sự kết nối, cộng hưởng âm thanh giữa các dòng thơ, đồng thời làm
cho thơ dễ nhớ, dễ thuộc hơn?
A.Nhịp B. Biện pháp tu từ C.Vần D. Từ ngữ
: Chọn từ ngữ điền vào chỗ trống
(...) là những hình ảnh, số liệu, biểu đồ, sơ đồ góp phần chuyển tải ý tưởng, quan điểm trong
giao tiếp.
A. Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ B. Phương tiện ngôn ngữ
C. Chú thích D. Cả A và B đều đúng
: Toàn bộ những quy tắc tổ chức ngôn từ trong thơ như gieo vần, ngắt nhịp, hoà thanh,
đối, phân bổ số tiếng trong một dòng thơ, số dòng trong cả bài thơ,…” được gọi là gì?
A. Luật bằng trắc B. Quy tắc C.Thi luật D. Đối
: Thể loại cơ bản của văn bản báo chí nhằm truyền đạt, phản ánh về một sự kiện mới
xảy ra một cách nhanh và ngắn gọn trên báo chí, đặc biệt là báo giấy, báo điện tử, đài phát
thanh và truyền hình được công chúng quan tâm là thể loại nào?
A. Tin tổng hợp C. Bản tin B.Phóng sự D. Tin vắn
: Hai câu thơ sau sử dụng cách gieo vần nào?
“Vẳng bên tai một tiếng chày kình
Khách tang hải giật mình trong giấc mộng.”
A. Vần lưng B. Vần chân
C. Cả vần lưng và vần chân D. Cả A và B đều sai
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
(3 điểm):
Khi nói về thắng cảnh Việt Nam, có lẽ không nơi nào được nhắc đến nhiều như
Vịnh Hạ Long, bởi nơi đây nổi tiếng với những giá trị thiên nhiên và văn hóa lịch sử hiếm có
của nhân loại.
Ảnh: Internet
[...]
Vịnh Hạ Long còn được tôn vinh bởi những giá trị văn hoá - lịch sử vô giá. Theo những
nhà nghiên cứu lịch sử cho biết, vịnh Hạ Long là một trong những cái nôi của người Việt Cổ
với 3 nền văn hóa nối tiếp nhau như: Soi Nhụ, Cái Bèo, Hạ Long cách ngày nay từ 18.000 đến
3.000 năm; là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể nổi bật như: Các di chỉ
Tiên Ông, Mê Cung, Thiên Long…(Nguồn:
http://www.thinhvuongvietnam.com/Content/vinh-ha-long-nhung-gia-tri-lam-nen-ky-quan-
thien-nhien-the-gioi-341515 của Minh Vũ)
(1 điểm): Xác định phương thức biểu đạt chính và đề tài của văn bản trên.
(1 điểm): Anh/ chị hãy cho biết phần in nghiêng mở đầu văn bản được gọi là gì? Tác
dụng của nó là gì?
(1 điểm): Nhận xét về quan điểm của người viết. Văn bản có tác động như thế nào đối
Vịnh Hạ Long được kiến tạo bởi hàng ngàn hòn đảo
đá vôi lớn nhỏ, trập trùng giữa làn nước xanh ngọc
lục bảo, tạo nên cảnh quan non nước hùng vĩ, ngoạn
mục như tinh hoa sắp đặt của tạo hóa nhiều thế kỷ.
Hệ thống hang, động đá vôi huyền ảo ẩn sâu dưới
những cột đá được bao phủ bởi các thảm thực vật
nhiệt đới, toát lên vẻ hoang sơ mà huyền bí, cùng với
những dấu tích lưu lại của lịch sử phát triển Trái đất
như cuốn hút du khách từ khắp nơi trên thế giới tìm
đến chiêm ngưỡng và khám phá. Với những giá trị
cảnh quan tự nhiên độc đáo và mang tính thẩm mỹ
cao, lần đầu tiên vào năm 1994, Vịnh Hạ Long được
UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới.
Năm 2000, Vịnh Hạ Long một lần nữa được vinh
danh như chứng tích của quá trình Trái đất kiến tạo
trong hàng tỉ năm, làm nên những giá trị địa chất địa
mạo có một không hai. Quá trình hình thành nên quần
thể cảnh quan thiên nhiên Vịnh Hạ Long bởi vậy còn
gắn với nét đặc sắc của các giá trị văn hóa và lịch sử.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
với bản thân em?
(4 điểm):
Côn Sơn suối chảy rì rầm,
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Côn Sơn có đá rêu phơi,
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
Trong ghềnh thông mọc như nêm,
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.
Trong rừng có bóng trúc râm,
Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn. (Trích )
):
(Nguyễn Khuyến)
Mấy năm làm ruộng vẫn chân thua,
Chiêm mất đằng chiêm, mùa mất mùa.
Phần thuế quan Tây, phần trả nợ,
Nửa công đứa ở, nửa thuê bò.
Sớm trưa dưa muối cho qua bữa,
Chợ búa trầu chè chẳng dám mua.
Cần kiệm thế mà không khá nhỉ,
Bao giờ cho biết khỏi đường lo?
(Thơ Nguyễn Khuyến, NXB Văn học, Hà Nội,2016)
. Văn bản Chốn quê- Nguyễn Khuyến thuộc thể thơ nào?
A. Thể thơ tự do B.Thất ngôn bát cú
C.Thể thơ thất ngôn D.Thể thơ tứ tuyệt
. Bài thơ diễn tả cảm xúc của ai? Về sự việc gì?
A. Của nhân vật trữ tình về nỗi buồn mất mùa.
B. Của nhân vật trữ tình về nỗi buồn mất mùa vụ chiêm.
C. Của nhân vật trữ tình về nỗi buồn mất mùa vụ mùa.
D. Của nhân vật trữ tình về nỗi buồn chưa trả hết nợ.
. Nội dung của hai câu đề?
A. Các khoản phải chi tiêu B.Mất mùa liên miên
C.Cuộc sống tằn tiện D.Lo cuộc sống nghèo túng
Dòng nào sau đây nói lên đề tài của bài thơ?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. Đời sống thực tế. B.Tâm trạng ngày mùa.
C.Cuộc sống của người nông dân ở thôn quê. D.Nông thôn.
Hình ảnh trong bài có đặc điểm nổi bật nào?
A. Chân thực, bình dị của đời sống thực tế.
B. Hình ảnh sáng tạo, gợi cảm.
C. Hình ảnh giàu sức gợi liên tưởng.
D. Hình ảnh pha trộn thực tại và trừu tượng.
Dòng nào nói đúng về nhân vật trữ tình của bài thơ?
A. Hiểu về nợ nần của người nông dân. B.Gắn bó với nông thôn sâu sắc.
C.Giàu lòng thương cảm. D.Khao khát giúp đỡ người nông dân.
Hiện thực mất mùa liên miên của người nông dân chốn thôn quê được gợi qua các từ ngữ
nào?
A. Thua, mất, mất, vẫn. B.Mấy năm
C.Chân thua. D.Dưa muối cho qua bữa.
Dòng nào nói lên cảm xúc, tình cảm của tác giả đối với người dân nghèo nơi quê nhà?
A. Tiếc của vì phải chi quá nhiều. B.Buồn, chán, cảm thông.
C.Bình thản, tin tưởng vào ngày mai. D.Lo lắng, tuyệt vọng, xót thương.
Dòng nào sau đây nói lên cách đối trong hai câu thực bài thơ?
A. Ngôn đối là đối bằng lời suông. B.Sự đối là đối bằng điển cố.
C.Mỗi câu trình bày một sự việc nhưng nói lên cùng một ý, là chính đối.
D.Nếu hai sự việc đó trái ngược nhau, thì gọi là phản đối.
Những nguyên nhân nào khiến đời sống của người nông dân khốn khổ?
A. Mất mùa liên miên; thuế nặng; nhiều chi phí cho việc nhà nông.
B. Nợ nần cũ; nhiều chi phí cho việc nhà nông.
C. Thuế quan Tây quá nặng, chi phí cho đứa ở quá cao.
D. Mất vụ mùa và vụ chiêm.
Hai dòng thơ: Cần kiệm mà không khá nhỉ/ Bao giờ cho biết khỏi đường lo gợi ra điều gì?
A. Chuỗi vụ mùa, tháng năm thất bát. B.Nợ nần còn kéo dài.
C.Gợi ra cuộc sống nghèo nàn, nỗi lo nghèo đói. D.Mong mỏi cuộc sống khá hơn.
Nhữngtừ ngữ, hình ảnh: chân thua; phần trả nợ, khôngdám mua; dưa muối gợi lên điều gì?
A. Hiện thực cuộc sốngnghèo khổ, cơ cực nơi thôn quê.
B. Mất mùa triền miên…cuộc sống thiếu hụt, vaynợ từ vụnày sangvụ khác…
C. Tâm sự, nỗi lòngcủa nhà thơ. D.Nỗi lo lắngcủa người dân quê.
Phân tích nghệ thuậtđối và hiệu quả thẩm mỹ của chúng ở 2 câu thơsau:
Sớm trưa dưa muối choquabữa,
Chợ búa trầu chè chẳng dám mua.
Hiện thực nào trong cuộc sống của người dân quê xưa đểlại ấn tượng đậm nét nhất trongem?Vì sao?
Nguyễn Khuyến đãgiúp em có thêm nhữngnhận thức, cảm xúc nào?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Viết bài luận đánh giá hình thức nghệ thuật đặc sắc và ý nghĩa của văn
bản ”Thuật hứng 24” (Nguyễn Trãi)
Công danh đã được hợp về nhàn,
Lành dữ âu chi thế ngợi khen.
Ao cạn vớt bèo cấy muống,
Trì thanh phát cỏ ương sen.
Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc,
Thuyền chở yên hà nặng vạy then.
Bui có một lòng trung liễn hiếu,
Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.
.
……………………………………………………
……….
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
(1điểm)
- Phần in nghiêng mở đầu văn bản được gọi là sa-
pô
- Tác dụng của sa-pô
+ Lời giới thiệu chung tóm tắt nội dung bài viết
+ Thu hút sự chú ý của người đọc.
+ Định hướng cho người đọc về nội dung chính
của văn bản sẽ được triển khai ở các phần tiếp
theo.
+ Ngoài ra, phần in đậm còn có vai trò định
hướng, làm cho bài viết mạch lạc và đảm bảo tính
logic.
1 điểm)
- Nhận xét về quan điểm của người viết:
+ Người viết đưa ra những thông tin khách quan,
chính xác
+ Văn bản thể hiện niềm tự hào của tác giả về
một di sản văn hóa của dân tộc đã được thế giới
công nhận.
- Văn bản có tác động như thế nào đối với bản
thân em:
+ Cung cấp thêm cho em hiểu biết về di sản thiên
nhiên thế giới: Vịnh Hạ Long
+ Bồi đắp tình yêu quê hương đất nước, niềm tự
hào dân tộc… …………………….
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Nghệ thuật đối: cho qua bữa- chẳng
dám mua
- Hiệu quả: phản ánh thực tế cuộc sống thiếu
thốn, cơ cực- thức ăn chỉ có dưa muối. Ngay cả
nhu cầu đơn giản về cuộc sống: ăn trầu, uống
nước chè cũng là thứ xa xỉ, chẳng đáp ứng nổi.
Họ không có có nổi một đồng dư để chi tiêu…
- Hs lựa chọn dòng thơ hoặc hiện thực
được tái hiện qua ngôn từ mà nhớ/lưu ý ngay khi
đọc.
- Lí giải sự lựa chọn: căn cứ vào nghĩa của từ, thủ
pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng, hiện thực
được phản ánh/cảm xúc, thái độ của tác giả… sự
tác động tới nhận thức, cảm xúc của cá nhân (cần
có 2 lí giải hợp lí trở lên).
- Bài thơ giúp em có thêm nhận thức, cảm xúc:
Hs tự làm dựa vào hiểu biết về bài thơ, cảm xúc
nảy sinh khi đọc, giải mã nghĩa của bài thơ.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Mở bài: Giới thiệu về tác giả, tác phẩm và nội dung
cần phân tích:
+ Nguyễn Trãi là một nhà văn hoá lớn, có đóng góp to
lớn vào sự phát triển của văn học và tư tưởng Việt
Nam. Ông đế lại một sự nghiệp văn chương đồ sộ và
phong phú, trong đó có “Bình ngô đại cáo”, “Ức Trai
thi tập”, “Quốc âm thi tập”, “Quân trung từ mệnh tập”
+ Côn Sơn ca là bài thơ được viết khi trong thời gian
Nguyễn Trãi cáo quan về sống ở ẩn tại Côn Sơn. Bài
thơ ca ngợi vẻ đẹp của Côn Sơn đồng thời cho thấy
mối giao cảm đặc biệt của tâm hồn nhà thơ với thiên
nhiên.
Thân bài: Phân tích đánh giá chủ đề và đặc sắc
nghệ thuật:
- LĐ1: Thiên nhiên Côn Sơn và mối giao cảm giữa
con người với thiên nhiên
Bài thơ tái hiện một bức tranh thiên nhiên ở Côn
Sơn truyệt đẹp và nên thơ:
- Thiên nhiên núi rừng ở Côn Sơn được nhà thơ chọn
ra những đặc điểm tiêu biểu nhất, đặc sắc nhất để diễn
tả - đây là bút pháp quen thuộc trong các tác phẩm thơ
trung đại:
+ Tiếng suối chảy rì rầm
+ Những tảng đá với rêu xanh phủ kín
+ Rừng thông mọc dày
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Rừng trúc xanh mát
→ Tất cả xây dựng nên một chốn thiên nhiên rộng lớn,
xanh mát, nguyên sơ, chưa có dấu chân người, tràn
đầy hấp dẫn
→ Đứng giữa thiên nhiên ấy, mở lòng mình ra, tác giả
cảm nhận như đang hưởng thụ cuộc sống tuyệt vời với
nhạc điệu, chiếu mềm, bóng mát do thiên nhiên ban
tặng.
- Bài thơ sử dụng biện pháp điệp từ xen kẽ (Côn Sơn
ta - Côn Sơn - ta) tạo cảm giác hòa quyện, đan xen,
khó tách rời giữa con người và thiên nhiên.
→ Thiên nhiên như một người bạn tri âm, tri kỉ của
nhà thơ.
Hình ảnh con người giữa cảnh vật thiên nhiên
Côn Sơn trong mối giao cảm đặc biệt
- Đại từ nhân xưng "ta" được lặp lại nhiều lần trong
suốt bài thơ → Khẳng định sự hiện diện của con người
- tuy nhỏ bé - nhưng vẫn làm chủ, chiếm hữu được
thiên nhiên.
- Rất nhiều các động từ được sử dụng để làm rõ thêm
sự chế ngự, làm chủ thiên nhiên của hình ảnh con
người:
+ Lắng nghe tiếng suối
+ Ngồi lên đá rêu phơi
+ Tìm nơi bóng mát để nằm
+ Ngâm thơ nhàn
→ Tất cả thể hiện tâm thế nhàn nhã, chủ động, làm
chủ thiên nhiên của nhân vật trữ tình
→ Nhân vật trữ tình thả hồn mình, sống cuộc sống
thanh cao, hòa mình vào giữa khung cảnh thiên nhiên
Côn Sơn.
→ Ca ngợi mối quan hệ hào hợp, tri kỉ giữa con người
và thiên nhiên
- Bản dịch thơ được in trong văn bản được viết bằng
thể thơ lục bát
- Đặc điểm thể thơ lục bát:
+ Bài thơ được tạo nên từ nhiều cặp câu thơ không hạn
chế số lượng, mỗi cặp câu thơ gồm 1 câu 6 chữ và 1
câu 8 chữ có vần với nhau (câu 6 đứng trước câu 8)
+ Việc sử dụng vần lưng (Chữ cuối câu 6 vần với tiếng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thứ 6 của câu 8, chữ cuối câu 8 phía trên vần với chữ
cuối câu 6 phía dưới) kết hợp vần chân “êm-nệm, nằm
-râm) đã tạo nên kết cấu nhịp nhàng, hài hòa của bài
thơ. Đọc bài thơ, ta như nghe một bản nhạc du dương,
êm ái, một bản tình ca về thiên nhiên tươi đẹp.
+ So sánh tiếng suối nghe hay, trầm bổng, du dương
như tiếng đàn
+ So sánh tảng đá phủ rêu xanh như những chiếc đệm,
chiếc chiếu êm vẫn hay ngồi
+ So sánh những cây thông mọc dày đặc như là được
nêm
→ Trong con mắt của tác giả, thiên nhiên hoang sơ
cũng trở nên đầy hấp dẫn, lý thú, đẹp đẽ và nên thơ.
Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật
của bài thơ:
+ Nội dung: vẻ đẹp hấp dẫn, nên thơ của thiên nhiên
Côn Sơn và tâm hồn, nhân cách thanh cao, sống hòa
hợp với thiên nhiên của Nguyễn Trãi
+ Nghệ thuật: điệp từ, so sánh, giọng thơ nhẹ nhàng,
êm đềm, bản dịch bằng thể thơ lục bát với ngôn ngữ
trong sáng, sinh động,…
: Dẫn dắt và nêu vấn đề của bài viết: Phân
tích bài thơ Thuật hứng 24 của Nguyễn Trãi.
* Phân tích
- Tìm hiểu hình thức của bài thơ Đường luật: Thể thơ,
bố cục, niêm, đối, cách gieo vần
- Chủ thể trữ tình trong bài thơ xuất hiện dưới hình
thức chủ ngữ ẩn, không có ngôi.
- Tìm hiểu nội dung:
+ Hai câu thơ đề: Tâm thế sống của một con người
biết đủ, biết công danh đã toại thì nên trở về an hưởng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thú thanh nhàn. Đó cũng là tâm thế của một con người
biết buông bỏ, tránh xa mọi thị phi.
+ Hai câu thực: Nói về những thú vui dân dã nhưng
đầy thi vị của một lão nông nhàn
+ Hai câu luận: Nói lên vẻ đẹp, sự huyền ảo, sự giàu
có của thiên nhiên và niềm vui khi được tận hưởng
những vẻ đẹp ấy.
+ Hai câu kết: Bộc lộ nỗi lòng của tác giả, đó là một
tấm lòng trung hiếu trước sau không thay đổi. Như
vậy, dù đã lui về ở ẩn, dù vui thú điền viên nhưng
Nguyễn Trãi vẫn canh cánh bên lòng nỗi lo cho dân,
cho nước.
- Nghệ thuật:
+ Sáng tạo thể thơ
+ Hình ảnh gần gũi, quen thuộc
+ Ngôn từ mộc mạc, bình dị
+ Sử dụng nghệ thuật đối, …
- Đánh giá:
Bài thơ miêu tả cuộc sống điền viên thanh nhàn; thể
hiện vẻ đẹp tâm hồn của tác giả: đó là một tâm hồn
tinh tế với tình yêu thiên nhiên tha thiết, đồng thời là
một tấm lòng trung hiếu trước sau không thay đổi.
khái quát lại giá trị tư tưởng và thẩm mĩ
của bài thơ.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
...(1)Đêm đó ông già không ngủ được, thằng Thàn đi chơi nửa đêm mới mò về, thấy
ông khọm rọm ngoài vách mùng, điếu thuốc cháy lập lòe soi bộ râu xơ xác. Thàn mở dây
giày, hỏi ”Nhớ đoàn quá, ngủ không được hả tía?” Ông già lắc đầu, thở dài, nghe buồn xa xắc
như lá rụng hoa rơi, bần thần, điệu này hỏng biết cách nào tìm cho ra con Cải.
(2)Ông đã đi tìm con nhỏ gần mười hai năm,đã đi qua chợ qua đồng, tới rất nhiều quê
xứ. Lúc Cải mười ba tuổi, một bữa mê chơi làm mất đôi trâu, sợ đòn, nó trốn nhà. Cà nhà tong
tả đi tìm nhưng mãi con nhỏ không quay lại. Vợ ông ôm cái áo con Cải khóc, bảo chắc là ông
để bụng chuyện nó là con của chồng trước nên ngược đãi, hà khắc, đuổi xua. Ông đau mà
không nói được một lời, ông đã nâng niu nó khi mới thôi nôi,đã vui khi có người bảo con nhỏ
giống ông in hệt (dù biết họ khen khơi khơi, khen bổng trên trời)đã sướng rơn khi nó gọi tiếng
ba ơi, con Cải đi rồi, ông đã xuống nuớc mắt khi đi qua chiếc giường trước kia nó ngủ. Có
bữa, ông hì hụi ém mùng, rồi ngồi một góc, nhìn chiếu gối thênh thang, lòng chết điếng vì nỗi
nhớ con, vì lo nó lưu lạc giữa đời. Như thế mà ông không thương nó sao? Như thế mà là
không thương à??? Nhà buồn u buồn ám, vì đã ít người rồi bây giờ lại chẳng nhìn, chẳng cười
nói với nhau. Sau, người ta còn đồn đãi ông giết con nhỏ rồi lấp ở một chỗ đất nào, họ kìn kìn
lại coi (ai mà giàu tưởng tượng vậy không biết?). Ông khăn gói bỏ xứ ra đi, bụng dạ đinh ninh
dứt khoát tìm được con Cải về.
Ai dè, biển người mênh mông. Mỏi chân, ông xin làm sai vặt trong đoàn ca múa nhạc, để
trước giờ diễn, ông muợn cái micro nói vài câu ”Cải ơi, ba là Năm nhỏ nè con…” Bữa nào
thằng Thàn nhớ nhà, nghe câu ấy nó cũng rơm rớm nuớc mắt, bảo ”con thương ông già con
quá, tía ơi!!!” Hôm đi ba thằng Thàn còn cầm khúc bình bát bằng cổ tay rượt nó chạy ngời
ngời, nhảy xuống đò, nó ngoái lại nói để con làm ca sĩ nổi tiếng cho ba coi, thấy ông dứ cây
lên trời. Hai năm, ông già đã chỏng đầu cây xuống đất, tựa vào nó để buớc đi, tên tuổi Thàn
mờ mịt.
Thàn bùi ngùi, người ta Quách Phú Thành nổi tiếng Hồng Kông, tôi thiếu có chữ h, lẹt đẹt bên
hông Chợ Lớn. Nhiều bữa hát ế ngoi ngóp nằm nghe mưa dầm, nhiều bữa đứng soát vé bị bọn
du đãng địa phương ruợt chạy xịt khói. Thàn muốn về nhà nhưng xấu hổ, sợ ông già cuời khơ
khơ khơ, hỏi ”Con ơi, mày nổi tiếng chưa mà trồi đầu về đây rồi?”
Y hệt ông già Năm Nhỏ cũng có nhà mà không về được. Đã đau quá trời đất rồi, cái cảnh bà
con hàng xóm xầm xì, chỉ trỏ, người ở xa dập dìu thuê đò dọc lại nhà ngó ngiêng. Đâu, thằng
cha giết con đâu? Đâu,con nhỏ bị chôn chỗ nào? Ở gần thấy đông đúc nên bưng bánh bưng
dừa, trà đá đến bán. Đã quá chừng đau, khi ông nhìn sâu trong ánh mắt của vợ mình thấy
không còn lấp lánh thương yêu, chỉ tối tăm những ngờ vực, hoài nghi, và bữa ông đi, bà đứng
giữa nắng trưa, cuốc đất. Chỗ đất còn mới tinh ông vừa lên liếp, chổ người thiên hạ ngó nhau,
con Cải bị vùi dưới đó, biết đâu.
Nên ông Năm Nhỏ trụ lại ngã ba Sương, tiếp tục cuộc kiếm tìm. Ông mướn một cái nhà thấp,
nhỏ như ổ mối, vừa đủ hai người còm nhom chui ra chui vào.Ông vét túi trên túi dưới sắm
một chiếc xe kẹo kéo có dàn nhạc xập xình, kéo thằng Thàn theo. Ngày chạy ra bán ở chợ rau
chợ cá, tối ghé vài quán nhậu, khuya về đậu ở ngã ba, xe kẹo kéo của ông nổi tiếng nhờ giọng
ca nhừa nhựa của thằng Thàn, nhờ giữa hai bài hát có mục ”nhắn tìm con” buồn ác chiến......
(Trích “Cải ơi”, Nguyễn Ngọc Tư).
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. Tự sự, miêu tả, biểu cảm B.Tự sự, thuyết minh, nghị luận
C.Miêu tả, biểu cảm, nghị luận D.Biểu cảm, nghị luận, thuyết minh
A. Tác giả B.Nhân vật ông Năm C.Nhân vật Thàn D.Nhân vật nhỏ bồ
của Thàn
A. Thàn vì mưu sinh nên hát rong B.Cuộc gặp gỡ của Thàn, ông Năm, Cải.
C.Thàn hẹn hò với nhỏ bồ D.Ông Năm lang bạt khắp nơi tìm Cải.
A. Mang đậm sắc thái Nam Bộ.
B. Ngôn ngữ mang màu sắc diễn xướng.
C. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị mà đầy sức hấp dẫn.
D. Ngôn ngữ giàu sức tạo hình, gợi cảm xúc.
A.Bà Năm giận, không thèm nhìn mặt.
B.Hàng xóm đồn ông giết nhỏ Cải, rồi lấp ở một chỗ đất nào.
C.Bụng dạ đinh ninh dứt khoát tìm được con Cải về.
D.Có nhà mà không được về.
A.Bị thiên hạ dị nghị, đồn đoán.
B.Bị người nhà ngược đãi.
C.Có nỗi khổ riêng, có nhà mà không về được.
D.Đam mê với ca múa nhạc.
A.Đen đủi, già nua lẩy bẩy.
B.Dáng gầy yếu, ngồi gập lưng.
C. Bộ râu xơ xác, hom hem.
D.Dáng người nhỏ, xiêu vẹo.
Ông đã đi tìm con nhỏ gần mười hai năm,đã đi qua chợ qua đồng, tới rất
nhiều quê xứ..... Có bữa, ông hì hụi ém mùng, rồi ngồi một góc, nhìn chiếu gối thênh thang,
lòng chết điếng vì nỗi nhớ con, vì lo nó lưu lạc giữa đời. Như thế mà ông không thương nó
sao? Như thế mà là không thương à???” Chi tiết trên gợi ra tâm trạng gì của ông Năm?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và
nhân vật trong tác phẩm trên.
(Nguyễn Ngọc Tư (sinh năm 1976 tại xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau) là một
nhà văn, thành viên Hội nhà văn Việt Nam. Năm 2018, cô được trao Giải thưởng Văn học
Liberaturpreis 2018 do Litprom (Hiệp hội quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin ở
Đức) bình chọn, dựa trên việc xem xét các bản dịch tiếng Đức tác phẩm nổi bật của các tác giả
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
nữ đương đại tiêu biểu trong khu vực. Giải thưởng được trao hàng năm nhằm vinh danh các
tác giả nữ đến từ châu Á, Phi, Mỹ Latin, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) và
vùng Caribe.
Nguyễn Ngọc Tư - hiện tượng văn học đặc biệt ở Nam Bộ. Nguyễn Ngọc Tư - nhà văn của
mộc mạc và bình dị thôn quê. Các tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư luôn cuốn hút độc giả bằng
lối kể chuyện đậm màu sắc phương Nam, giản dị, gần gũi, nơi người ta tìm thấy cái nhìn sâu
sắc, bao dung hơn cho những phận người).
(1) Ở cái xóm nhỏ ven thành phố này, người ta nhắc tới anh Hết còn nhiều hơn chủ tịch tỉnh
đi họp. Ðứa nào hỗn hào, lười biếng, má nó biểu: “Lại coi thằng Hết kìa! Ba mươi mấy tuổi
đầu rồi, ngày đi làm thuê, làm mướn, không có chuyện gì nó chê, chiều về lụi hụi chui vô bếp
nấu cơm, giặt giũ cho cha già, hiếu thảo thấy mà thương”.
(2)[...]Tía anh Hết năm nay 72 tuổi. Tuổi này, người ta hay đau yếu nhưng ông vẫn còn sỏi
lắm. Ông già khó tính, thêm tật lãng tai. [..] Chừng năm năm trước, ông còn vô bếp nấu cơm,
mắt mũi tèm nhèm để lửa táp vô vách lá, nhà cháy rụi. Anh Hết cất lại nhà trên nền cũ đầy tro
[...].
(3)Bữa nào anh Hết cũng chổng mông thổi lửa, rồi dọn cơm sẵn, ngồi dựa cửa trước chờ tía
anh về. Có bữa chờ tới mỏi mòn, để bụng đói ngồi ngủ gà gật. Người ở xóm biểu cứ ăn trước
đi chớ chờ gì, anh cười, mâm cơm có ấm cúng, tía tôi mới vui miệng, ăn nhiều. Nhưng có bữa,
anh mới vừa giở cửa chui vô nhà, ông già đã ngồi nhai cơm cháy, bị nghẹn, mắt ầng ậng
nước. Anh thương tía quá chừng vội vàng chạy đi vo gạo.
(4)Anh Hết mồ côi má từ mới lọt lòng. [..].Tía anh không đi bước nữa, ngày ngày cột sợi dây
võng dài từ nhà trên xuống bếp, vừa đưa vừa nấu nước cháo, hát vọng lên, “Chớ ầu ơ… Cây
khô đâu dễ mọc chồi…”. Chừng này tuổi rồi, mỗi khi anh đặt lưng xuống bộ vạc, lại nhớ ngơ
nhớ ngẩn lời hát của tía anh ngày xưa. Buồn lắm, nghe đứt ruột lắm. Càng nhớ anh càng
thương ông. Câu được vài ba con cá rô, anh bắc cái ơ lên kho quẹt, tỉ mẩn lọc phần thịt dành
cho tía, phần xương xẩu phần mình. Những trưa nắng tốt, tranh thủ giờ cơm trưa anh xin
phép chạy về, dắt tía anh ra ngoài hè tắm rửa, kỳ cọ. Những tối trời mưa, anh lúp xúp cầm cái
nón mê đi đón ông già. Ði cạnh, che đầu cho ba, nghiêm trang như đang chở che cho sinh
linh nào đó nhỏ bé lắm, yếu ớt lắm.
(5)Nhưng ông già đâu có yếu, ông xách gậy rượt đánh anh hoài đó chớ. Tía đầu bạc rượt
thằng con đầu xanh chạy cà tưng đuổi nhau lòng vòng quanh mấy cây me già ngoài mé lộ.
Ðám trẻ xúm lại, vỗ tay như coi hát bội. Hỏi anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính
đòn, anh bảo, chạy thì được, nhưng càng nhanh thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ
hều, nhằm gì [...]
( Trích Hiu hiu gió bấc, Nguyễn Ngọc Tư, theo fanpage Nguyễn Ngọc Tư đăng ngày
13/08/2015 )
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. Ngôi thứ 1, điểm nhìn của người kể chuyện trùng với điểm nhìn của nhân vật anh
Hết
B. Ngôi thứ 1, điểm nhìn của người kể chuyện trùng với điểm nhìn của nhân vật ba anh
Hết
C. Ngôi thứ 3 , điểm nhìn của người kể chuyện trùng với điểm nhìn của nhân vật anh
Hết
D. Ngôi thứ 3, điểm nhìn của người kể chuyện không trùng với điểm nhìn của nhân vật
anh Hết
.
A. Ở cái xóm nhỏ ven thành phố này, người ta nhắc tới anh Hết còn nhiều hơn chủ
tịch tỉnh đi họp. Ðứa nào hỗn hào, lười biếng, má nó biểu: “Lại coi thằng Hết kìa! Ba
mươi mấy tuổi đầu rồi, ngày đi làm thuê, làm mướn, không có chuyện gì nó chê, chiều về
lụi hụi chui vô bếp nấu cơm, giặt giũ cho cha già, hiếu thảo thấy mà thương”.
B. Ðứa nào hỗn hào, lười biếng, má nó biểu: “Lại coi thằng Hết kìa!”
C. Ba mươi mấy tuổi đầu rồi, ngày đi làm thuê, làm mướn, không có chuyện gì nó
chê, chiều về lụi hụi chui vô bếp nấu cơm, giặt giũ cho cha già, hiếu thảo thấy
mà thương”.
D. Cả B và C
: “Tía anh Hết năm nay 72 tuổi. Tuổi này,
người ta hay đau yếu nhưng ông vẫn còn sỏi lắm. Ông già khó tính, thêm tật lãng tai. [..]
Chừng năm năm trước, ông còn vô bếp nấu cơm, mắt mũi tèm nhèm để lửa táp vô vách lá, nhà
cháy rụi. Anh Hết cất lại nhà trên nền cũ đầy tro”
A. Tía, sỏi, vô bếp, cất lại,táp vô vách B.Tía, sỏi, vô bếp, cất lại, cất cánh
C.Nấu cơm, mắt mũi,tèm nhèm D.Khó tính, lãng tại
A.Miền Bắc B.Miền Trung C.Miền Nam D.Cả ba đáp án đều đúng
A.Người ở xóm biểu cứ ăn trước đi chớ chờ gì, anh cười “mâm cơm có ấm cúng, tía tôi mới
vui miệng, ăn nhiều”.
B. Người ở xóm biểu cứ ăn trước đi chớ chờ gì. Anh cười, mâm cơm có ấm cúng, tía tôi mới
vui miệng, ăn nhiều.
C.Người ở xóm biểu cứ ăn trước đi chớ chờ gì, anh cười, mâm cơm có ấm cúng, tía tôi mới
vui miệng, ăn nhiều.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
D.Người ở xóm biểu cứ ăn trước đi chớ chờ gì, anh nói, mâm cơm có ấm cúng, tía tôi mới vui
miệng, ăn nhiều.
A. Hỏi anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính đòn.Anh bảo, chạy thì được,
nhưng càng nhanh thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều, nhằm gì.
B. Hỏi anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính đòn, anh bảo. Chạy thì được,
nhưng càng nhanh thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều, nhằm gì.
C. Hỏi anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính đòn, anh bảo “ chạy thì được,
nhưng càng nhanh thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều, nhằm gì”.
D. Hỏi anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính đòn, anh bảo, chạy thì được,
nhưng càng nhanh thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều, nhằm gì.
A. Tía anh Hết năm nay 72 tuổi. Tuổi này, người ta hay đau yếu nhưng ông vẫn còn sỏi
lắm. Ông già khó tính, thêm tật lãng tai. [..] Chừng năm năm trước, ông còn vô bếp nấu cơm,
mắt mũi tèm nhèm để lửa táp vô vách lá, nhà cháy rụi..
B. Tía anh không đi bước nữa, ngày ngày cột sợi dây võng dài từ nhà trên xuống bếp,
vừa đưa vừa nấu nước cháo, hát vọng lên, “Chớ ầu ơ… Cây khô đâu dễ mọc chồi…”.
C. Nhưng ông già đâu có yếu, ông xách gậy rượt đánh anh hoài đó chớ. Tía đầu
bạc rượt thằng con đầu xanh chạy cà tưng đuổi nhau lòng vòng quanh mấy cây me già ngoài
mé lộ.
D.Cả ba đáp án trên
“Hỏi anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính đòn,
anh bảo, chạy thì được, nhưng càng nhanh thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều,
nhằm gì [...]” không?
Đoạn trích trên gợi nhắc cho anh/chị nhớ tác phẩm văn học nào đã học hoặc đọc thêm
cũng nói về tình nghĩa cha con cảm động? Hãy nêu một biểu hiện về tình nghĩa cha con trong
tác phẩm đó.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc
sắc về chủ đề và nhân vật trong tác phẩm
trên. ........................................................................
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Câu 1. A Câu 2. A Câu 3. D
Câu 4. A
Câu 5. C Câu 6. C Câu 7. B
-Các từ láy: Khọm rọm, lập lòe, xơ xác, xa xắc,
bần thần.
-Tác dụng:
+ Từ láy góp phần nhấn mạnh tâm trạng buồn,
não nề và thế giới nội tâm với nhiều bộn bề khó
nói của ông Năm.
+Gợi hình, gợi cảm, tăng khả năng diễn đạt cho
câu văn.
Tâm trạng của ông Năm trong đoạn văn
trên là:
-Ông kiên trì, bền bỉ với hi vọng không nguôi là
sẽ tìm được con.
-Đau đớn, nhớ con và thương con.
-Trăn trở, dằn vặt với nỗi niềm khó thanh minh,
tha thiết mong được thấu hiểu.
. Hs trình bày theo 2 ý:
-Tình cha dành cho con.
-Tình con dành cho cha.
Phần trắc nghiệm ( mỗi câu 0.5 điểm)
Câu 8 (0.5 điểm). Các chi tiết ở đoạn văn (3) và
(4) đã chứng tỏ điều gì về cha con anh Hết?
-Chứng tỏ tình cảm yêu thương sâu nặng của cha
con anh Hết
Câu 9 (1 điểm). Có nên lược bỏ đi chi tiết “Hỏi
anh Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính
đòn, anh bảo, chạy thì được, nhưng càng nhanh
thì tía anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
nhằm gì [...]” không? Vì sao?
- Không nên lược bỏ chi tiết này vì đây là một chi
tiết quan trọng góp phần khắc họa rõ nét tính
cách nhân vật anh Hết 0.5 điểm
- Chi tiết này chứng tỏ tình thương của anh dành
cho cha già 0.5 điểm
Câu 10 (1 điểm). . Đoạn trích trên gợi nhắc cho
anh/chị nhớ tác phẩm văn học nào đã học hoặc
đọc thêm cũng nói về tình nghĩa cha con cảm
động? Hãy nêu một biểu hiện về tình nghĩa cha
con trong tác phẩm đó.
- Nêu đúng tên tác giả tác phẩm: 0.5 (thiếu tên tác
giả trừ 0.25 điểm)
-Nêu đúng chi tiết thế hiện tình thương , sự hi
sinh, sự biết ơn, nỗi nhớ, nỗi đau,.. có liên quan
đến tình cha con trong tác phẩm đó 0.5 điểm (nêu
đúng chi tiết trong tác phẩm mà không liên quan
tình cha con thì không cho điểm)
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
+ Tác giả: Nguyễn Ngọc Tư là cây bút truyện ngắn
đương đại với văn phong mang đậm màu sắc Nam
Bộ. Truyện ngắn của cô cuốn hút bởi đã dựng lên bức
tranh chân thực, sống động về những con người bình
dị, mộc mạc mà nội tâm sâu sắc, nồng hậu.
+ Truyện “Cải ơi” là một trong hàng trăm truyện
ngắn của Nguyễn Ngọc Tư mang hơi thở cuộc sống
của con người Nam Bộ.
- Nêu yếu tố nổi bật sẽ phân tích, đánh giá:
Truyện ngắn với cốt truyện đơn giản, giọng
văn đậm chất trữ tình, đã mang một thông điệp sâu
sắc về tình người, tình cha con sâu nặng.
- Tình huống truyện:Truyện ngắn xoay quanh câu
chuyện cuộc đời ông Năm. 13 năm trước, Cải (con
gái riêng của vợ ông) chẳng may làm mất trâu. Vì sợ
quá, Cải đã bỏ nhà đi. Ông Năm vì không chịu được
sự đặt điều của người đời nên đã quyết chí lang bạt
tìm cho bằng được Cải mới về. Tình huống truyện
trên đã làm cho nhân vật phải bộc lộ ra hết những
niềm đau – góc khuất trong tâm hồn.
- Chủ đề: Truyện gắn đề cao tình nghĩa sâu nặng giữa
con người, ca ngợi tình cha sâu nặng của ông Năm
dành cho con gái.
- Truyện ngắn đã xây dựng được các nhân vật có cá
tính sắc nét, có đời sống nội tâm phong phú.
- Thàn là một chàng trai thôn quê, nuôi chí lớn lập
nghiệp đổi đời. Đoàn ca múa nhạc giải tán, tương lai
mù mịt, Thàn đi hát rong cùng xe kẹo kéo của ông
Năm. Thương cha, nhớ nhà mà không dám về vì sợ
mọi người chê cười. Thương nhỏ bồ mà bất lực
không lo được một mái ấm hạnh phúc cho người
mình yêu. Thàn sống trong bi kịch của kẻ tha hương,
cuộc sống mờ nhạt.
- Ông Năm là một người chồng, người cha chân chất,
yêu thương gia đình. Dưới áp lực dư luận, đành bỏ xứ
ra đi, ông mang theo nỗi khổ tâm của con người cần
được thấu hiểu.
+Đi đâu, làm gì, ông cũng tìm cơ hội để tìm Cải. Ông
chấp nhận mọi khó khăn, thiếu thốn để có thể tìm
con.
+Ông Năm là một người cha kiên trì, mạnh mẽ và có
niềm tin sắt son vào hành trình tìm con của mình.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+Ông Năm luôn khổ tâm, buồn da diết, buồn đau đáu
khi có nhà mà không thể trở về. Đặc biệt nghĩ đến
người vợ đầy hoài nghi, ông không cam lòng, đặng
một nỗi dằn vặt vì không thể thanh minh lòng mình.
*
+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhà văn đã để cho
nhân vật tự bộc lộ tính cách khi đứng trước sự lựa
chọn của mình. Các yếu tố hành động, lời nói và tâm
trạng của nhân vật đều được tạo dựng một cách tự
nhiên, chân thật như trong đời sống. Đặc biệt, nội tâm
nhân vật được biểu hiện một cách tinh tế, sâu sắc.
- Ngôn ngữ nghệ thuật của truyện ngắn thấm đẫm vẻ
đẹp của con người Nam Bộ. Lời ăn tiếng nói của
người Nam Bộ thấm đượm vào từng câu chữ một
cách tự nhiên và sinh động.
- Tác phẩm viết về câu chuyện buồn của Thàn
và ông Năm .Đâu đó là dư vị đắng cay của số phận
trớ trêu mà vẫn ngọt ngào, ấm áp tình người. Giá trị
nhân văn sâu sắc thể hiện ở chỗ: con người đã vượt
lên sự khó khăn, bế tắc để bền bỉ hướng về phía
trước.
- Nguyễn Ngọc Tư đã khơi dậy được chất thơ trong
cuộc sống đời thường với cách dựng truyện, dẫn dắt
tình huống khéo léo mà tưởng như rất tự nhiên, không
một chút dụng công. Nhân vật bình dị, mộc mạc
nhưng vẫn có cá tính riêng. Ngôn ngữ mang đậm chất
Nam Bộ, giàu chất trữ tình, cuốn hút cảm xúc của
người đọc.
- Khái quát về giá trị của các yếu tố đã phân tích đối
với tác phẩm: Truyện ngắn cho người đọc hiểu rõ
thêm về những số phận, những cảnh đời nghèo khó
của con người Nam Bộ. Xuyên qua cảnh lam lũ là
tình người đậm đà và ấm áp. Truyện ngắn hấp dẫn
bởi cách xây dựng nhân vật và tình huống đặc sắc
cùng với văn phong giản dị, tự nhiên, sâu lắng, thiết
tha.
- Nêu ấn tượng và cảm xúc của người viết về các yếu
tố đã phân tích: Sức hấp dẫn của trang truyện Nguyễn
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Ngọc Tư vẫn là hơi thở của cuộc sống đời thường.
Đơn sơ, bình dị là thế mà sâu lắng thiết tha.
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Dẫn dắt từ tình cha con, hoặc từ tác giả Nguyễn
Ngọc Tư..( sử dụng hợp lý các kiến thức được cung
cấp trong đề bài)
- Nêu tên tác phẩm và giới thiệu nội dung đoạn trích.
- Tình phụ tử
- Nhân vật anh Hết:
+ Hoàn cảnh: Cuộc sống lao động lam lũ, vất vả;mồ
côi mẹ từ nhỏ, thương cha ở vậy, chưa lập gia đình
+ Tình thương cha của anh Hết:
Thể hiện qua lời kể chuyện: “Lại coi thằng
Hết kìa! Ba mươi mấy tuổi đầu rồi, ngày đi
làm thuê, làm mướn, không có chuyện gì nó
chê, chiều về lụi hụi chui vô bếp nấu cơm, giặt
giũ cho cha già, hiếu thảo thấy mà thương”.
Thể hiện qua lời nói hành động:
.Khi cha già vô bếp nấu cơm, mắt mũi tèm nhèm để
lửa táp vô vách lá, nhà cháy rụi, anh không oán giận,
mà lụi cụi cất lại nhà trên nền cũ đầy tro [...].
.Dù bận rộn cỡ nào cũng muốn ăn cơm cùng cha: Bữa
nào anh Hết cũng chổng mông thổi lửa, rồi dọn cơm
sẵn, ngồi dựa cửa trước chờ tía anh về. Có bữa chờ
tới mỏi mòn, để bụng đói ngồi ngủ gà gật. Người ở
xóm biểu cứ ăn trước đi chớ chờ gì, anh cười, mâm
cơm có ấm cúng, tía tôi mới vui miệng, ăn nhiều.
Nhưng có bữa, anh mới vừa giở cửa chui vô nhà, ông
già đã ngồi nhai cơm cháy, bị nghẹn, mắt ầng ậng
nước. Anh thương tía quá chừng vội vàng chạy đi vo
gạo.
.Thương cha đơn chiếc ở vậy nuôi con: Chừng này
tuổi rồi, mỗi khi anh đặt lưng xuống bộ vạc, lại nhớ
ngơ nhớ ngẩn lời hát của tía anh ngày xưa. Buồn
lắm, nghe đứt ruột lắm. Càng nhớ anh càng thương
ông.
.Tỉ mẩn chăm lo cho cha như đứa trẻ cần được bao
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
bọc:Câu được vài ba con cá rô, anh bắc cái ơ lên kho
quẹt, tỉ mẩn lọc phần thịt dành cho tía, phần xương
xẩu phần mình. Những trưa nắng tốt, tranh thủ giờ
cơm trưa anh xin phép chạy về, dắt tía anh ra ngoài
hè tắm rửa, kỳ cọ. Những tối trời mưa, anh lúp xúp
cầm cái nón mê đi đón ông già. Ði cạnh, che đầu cho
ba, nghiêm trang như đang chở che cho sinh linh nào
đó nhỏ bé lắm, yếu ớt lắm.
.Bao dung với cha, thà để cha đánh nhưng cũng
không chạy sợ cha đuổi theo mắc mệt: Nhưng ông già
đâu có yếu, ông xách gậy rượt đánh anh hoài đó chớ.
Tía đầu bạc rượt thằng con đầu xanh chạy cà tưng
đuổi nhau lòng vòng quanh mấy cây me già ngoài mé
lộ. Ðám trẻ xúm lại, vỗ tay như coi hát bội. Hỏi anh
Hết sao không chịu chạy nhanh để bị dính đòn, anh
bảo, chạy thì được, nhưng càng nhanh thì tía
anh càng mệt, chịu có mấy roi nhẹ hều, nhằm gì [...]
- Tình thương con của cha: mẹ anh Hết mất sớm, cha
anh ở vậy tảo tần nuôi con từ khi mới lọt lòng.
*
- Các nhân vật được xây dựng bởi các chi tiết tô đậm
tình phụ tử của họ dành cho nhau. Điều này đã giúp
lan tỏa chủ đề tình phụ tử thiêng liêng một cách tự
nhiên và cảm động
- Chủ đề tình phụ tử là một chủ đề quen thuộc trong
văn học ( Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng; Nói
với con - Y Phương; Cải ơi - Nguyễn Ngọc Tư,..).
Song Hiu hiu gió bấc đã có lối đi rất riêng với những
tình tiết cảm động về cách thương cha chân thật, hết
lòng của anh Hết.
- Nhân vật anh Hết đã đánh thức tronglòng người đọc
những mầm xanh của tình yêu thương dành cho
người thân - một tình cảm rất đỗi thân thuộc song
không phải ai cũng trân trọng và biết cách biểu đạt tự
nhiên chân thành.
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
- Mỗi một câu chuyện sẽ hướng đến những chủ đề
khác nhau.Để làm sáng tỏ chủ đề của tác phẩm thì
mỗi tác giả sẽ chọn cho mình những góc nhìn riêng
biệt, những chi tiết, những sự việc phù hợp để xây
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
dựng nhân vật,tạo dựng không gian thời gian khác
nhau.. Quyền năng của người kể chuyện được thể
hiện đậm nét trong những lựa chọn đó.
- “Viết văn, chừng ấy kí tự, chừng ấy con chữ, mỗi
nhà văn sáng tạo ra một thế giới của riêng mình. Thế
giới của riêng mình nhưng lại không chỉ cho riêng
mình”
(Nhiều tác giả, Nhà văn nói về nghề, NXB Văn học,
2022)
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Những mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Những mùa quả lặn rồi lại mọc
Như mặt trời, khi như mặt trăng.
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi.
Và chúng tôi, một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?
Mẹ và quả
Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
Thơ tự do Thơ Thất ngôn bát cú Đường luật
Thơ lục bát Thơ thất ngôn tứ tuyệt
Chữ “mỏi” trong dòng thơ “Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi” có nghĩa là gì?
Trạng thái mệt mỏi của mẹ
Nỗi niềm băn khoăn, lo lắng của nhà thơ khi hình dung một ngày mai đôi tay của mẹ sẽ
không còn đủ khỏe nữa để chăm sóc, để bên cạnh con.
Sự xúc động của nhà thơ khi gặp bàn tay già nua của mẹ.
. Lo lắng khi người mẹ không còn khả năng làm việc
Nêu chủ đề của bài thơ?
Viết về hình ảnh người mẹ, tình mẫu tử
Viết về hình ảnh người bà
Viết về hình ảnh người chị
Viết về hình ảnh người phụ nữ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Trong hai dòng thơ “Những mùa quả lặn rồi lại mọc - Như mặt trời, khi như mặt
trăng”, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào?
.Nhân hóa Ẩn dụ So sánh Hoán dụ
Chủ thể trữ tình trong bài thơ là dạng nào?
Chủ thể ẩn
Chủ thể nhập vai
Chủ thể trực tiếp
Chủ thể nhập vai và trực tiếp
Đặc sắc nghệ thuật của hai dòng thơ “Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên - Còn những bí và
bầu thì lớn xuống” là gì?
Sử dụng từ trái nghĩa.
. Sử dụng hình ảnh nhân hóa.
Sử dụng thủ pháp miêu tả.
Sử dụng phép tương phản, đối lập.
Ở khổ thơ thứ ba, hình ảnh người mẹ hiện lên như thế nào??
Người mẹ hiện lên với những hi sinh thầm lặng
Người mẹ hiện lên với sự già yếu
Người mẹ hiện lên với những vất vả, lo toan
Người mẹ hiện lên với những mệt mỏi
Nêu nội dung chính của bài thơ?
Ở khổ thơ thứ hai, hình ảnh người mẹ hiện lên như thế nào? Hãy ghi lại cảm xúc của
nhà thơ mà em cảm nhận được?
Đọc xong bài thơ, em có suy nghĩ gì về cách ứng xử với cha mẹ của một bộ phận giới
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
trẻ hiện nay?
Theo anh/ chị lòng vị tha trong cuộc sống có cần thiết không ? Hãy viết bài văn (khoảng
500 chữ) nêu suy nghĩ của anh/chị về vấn đề này.
Hổm rày ngồi ở quán Đo Đo nghe tiếng dế vẳng ra từ chậu cây um tùm cạnh chỗ ngồi
vào những chiều mưa, tự nhiên thấy lòng buồn man mác. Tiếng dế, tiếng chim, tiếng đập cánh
của bọ rầy là những âm thanh vọng về từ tuổi thơ. Những ai đã rời quê lên thành phố, hàng
ngày tai quen nghe tiếng máy, tiếng xe, tiếng huyên náo phố thị, một hôm bất chợt nghe tiếng
dế cất lên từ đâu đó thật gần, hẳn lòng cũng nao nao giống như tôi.
Tuổi thơ tôi lem luốc ngoài đồng, mùa hè nào cũng đội nắng lui cui khắp bờ bụi để bắt
dế, tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu, bẻ mía trộm hoặc chui vô vườn nhà hàng xóm để hái ổi,
hái mận rồi ù té chạy khi chủ nhà suỵt chó xồ ra sủa ầm ĩ.
Đá dế là trò chơi gắn liền với thời thơ ấu của bất cứ đứa trẻ thôn quê nào. Bọn tôi thường
nhốt dế trong hộp diêm, thức ăn cho dế là những nhánh cỏ non tơ nhất. Trước khi cho dế ra
trận, bọn tôi bứt tóc buộc chân dế rồi quay tít. Dế quay mòng mòng, chóng mặt nên nổi
khùng, vào trận là xông lên “liều mình như chẳng có”. Trong những cuốn sách về tuổi mới
lớn của tôi, khi đặt bút viết những câu “thảm thiết” kiểu như “có phải em đang quay tôi như
quay dế” ấy là lúc tôi đang mường tượng lại cảnh này.
Bạn bè tuổi thơ tôi có thằng Lợi sứt. Tôi đã viết về Lợi sứt trong tác phẩm Cô gái đến
từ hôm qua: Lợi sứt là thằng “trùm sò” nổi tiếng trong lớp tôi. Lúc nào nó cũng nghĩ đến
chuyện “thu vén cá nhân”. Đứa nào nhờ chuyện gì nó cũng làm nhưng phải trả công nó đàng
hoàng. Nó ra giá nghiêm chỉnh. Chép bài giùm là hai viên bi. Giữ dép trong giờ chơi thì một
viên. Lợi sứt làm giàu bằng cách đó.
Vậy mà một hôm tình cờ bắt được con dế lửa, Lợi sứt quý lắm, ai đổi gì cũng không đổi. Tụi
bạn gạ đổi mười viên bi, hai chục viên bi, Lợi sứt vẫn từ chối. Tôi nhịn ăn sáng một tuần, đem
năm đồng bạc năn nỉ nó bán con dế lửa cho tôi, nó vẫn nghênh nghênh lắc đầu thấy ghét.
Dế lửa có màu đỏ, nhỏ con hơn dế than nhưng đánh nhau không ai bì. Trong chiến
trận, dế lửa nổi tiếng lì đòn. Dế lửa có hàm răng rất khỏe, có thể cắn đứt chân những con dế
than to gấp đôi nó. Nhiều chú dế than chỉ mới thấy dế lửa phồng cánh gáy một tràng “rét re
re”, chưa đánh đấm gì đã quay đầu bỏ chạy, lấy cọng cỏ cứng lùa thế nào cũng không chịu
quay lại “võ đài”.
Tụi bạn trong lớp không gạ đổi được con dế lửa của Lợi sứt, đâm ra ghét nó. Đứa nào
cũng muốn làm Lợi sứt bẽ mặt, ít nhất một lần. Nhưng không con dế nào thắng được con dế
lửa của Lợi sứt. Muốn thắng được Lợi sứt, phải kiếm được một con dế lửa thứ hai, chiến hơn,
lì hơn, ngon hơn. Nhưng không thể đào đâu ra. Dế lửa là thứ “cao thủ” quý hiếm, lâu lâu mới
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thấy “ra giang hồ” một con. Bờ thửa, đụn cát toàn dế than, dế nhũi, dế mọi, dế cơm.
Thằng Bảo móm bèn nghĩ mẹo. Đang ngồi trong lớp, nó thình lình thò tay tóm lấy túi quần
Lợi sứt, nó cầm hộp diêm nhốt dế qua lớp vải, lắc qua lắc lại thật mạnh. Nó xốc vài lần, con
dế lửa nổi quạu, gáy inh ỏi.
Thầy Phu đang chép bài trên bảng, nghe dế gáy ầm ĩ trong lớp, giận dữ quay xuống.
Nhìn bộ mặt xanh lè xanh lét của Lợi sứt, thầy đoán ra ngay thủ phạm. Một phút sau, hộp dế
của Lợi sứt đã nằm trên bàn thầy trước ánh mắt hả hê của tụi bạn.
Tai họa của Lợi sứt chưa dừng lại ở đó. Lợi sứt chắc mẩm sau buổi học, thế nào thầy Phu
cũng trả lại hộp dế cho nó. Thầy Phu cũng có ý đó thật. Nhưng đến khi tiếng trống tan trường
vang lên, thầy tìm hoài không thấy hộp dế dâu. Đến khi thầy sực nhớ ra, nhấc chiếc cặp to
đùng lên, hộp diêm của Lợi sứt đã bị đè xẹp lép từ đời nào.
Lợi sứt khóc rưng rức khi đón cái hộp diêm méo mó từ tay thầy. Tôi nhớ gương mặt thầy Phu
lúc đó trông áy náy ghê lắm, thầy có xin lỗi đứa học trò nhưng Lợi sứt không nghe thấy. Nó
mải khóc, cặp mắt đỏ hoe, nước mắt nước mũi chảy thành dòng.
Tất cả bọn tôi đều thấy lòng chùng xuống. Chẳng đứa nào sung sướng vì “trả thù”
được Lợi sứt nữa. Chẳng ai muốn thấy một “cao thủ dế” qua đời bằng cách đó. Bọn tôi chỉ
ghét Lợi sứt thôi chứ không ghét con dế lửa của nó. Mà ngay cả Lợi sứt, khi nhìn thấy nó khóc
như mưa bấc, bọn tôi cũng tan nát cõi lòng, chẳng còn tâm trạng nào mà ghét nó nữa.
Lợi sứt chôn chú dế lửa dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà nó. Nó đặt chú dế thân yêu
vào hộp các-tông rồi kiếm một tờ báo có in màu bọc lại, buộc quanh bằng những sợi lá chuối
tước mảnh. Đám tang chú dế, bọn tôi đều có mặt, im lìm, buồn bã, trang nghiêm.
Không biết nghe đứa nào báo mà thầy Phu cũng đến. Thầy chắp hai tay sau lưng, lặng
lẽ đứng nhìn Lợi sứt cử hành tang lễ cho chú dế.
Tôi cầm cuốc phụ Lợi sứt đào đất. Tôi cố đào cho thật sâu và vuông vức.
Khi Lợi sứt đặt chiếc hộp các-tông vào hố, cặm cụi sửa sang cho chiếc hộp nằm ngay ngắn,
cả bọn xúm vào ném từng hòn sỏi nhặt được chung quanh lên quan tài của chú dế rồi thi nhau
lấp đất cho thật đầy.
Khi ngôi mộ của chú dế đã vun cao, Lợi sứt cắm lên đó những nhánh cỏ tươi rồi như
không kềm được, nó bật khóc nức nở.
Tới lúc đó, thầy Phu không đứng bất động chắp tay sau lưng nữa. Thầy bước tới một
bước và đưa tay ra, bấy giờ bọn tôi mới biết nãy giờ thầy vẫn giấu sau lưng một vòng hoa kết
bằng những bông hoa tim tím.
Thầy bùi ngùi đặt vòng hoa lên mộ chú dế, rồi xoa tay lên mái tóc bù xù như tổ quạ của
Lợi sứt, thầy buồn buồn nói: “Đừng giận thầy nghe con”.
Thầy Phu bây giờ đã qua đời, Lợi sứt đã rất lâu tôi chưa gặp lại dù lần nào về quê tôi
cũng đi tìm nó. Nghe nói nó đã đi lập nghiệp phương xa. Cuộc sống bao nhiêu chuyện chất
chồng, bề bộn, tôi tưởng đã quên bẵng nó, cũng như quên bẵng câu chuyện này.
Nhưng tối nay có tiếng dế gáy vang bên cạnh chỗ tôi ngồi...
16-5-2009
. Sắp xếp các sự kiện theo trình tự hợp lí phù hợp với sự kiện trong truyện Tuổi thơ tôi:
(1) Câu chuyện về sự chọc ghẹo của thằng Bảo khiến chú dế lửa chết
(2) Nhân vật tôi nhớ về Lợi và chú dế lửa.
(3) Lợi, các bạn và thầy Phu tổ chức tang lễ cho dế lửa
(4) Nhân vật tôi nghe tiếng dế vào những ngày mưa nhớ về tuổi thơ
A. (1)-(2)-(3)-(4) B. (4)-(2)-(1)-(3) C. (3)-(2)-(1)-(4) D. (2)-(1)-(3)-(4)
Nhân vật nào dưới đây trong văn bản Tuổi thơ tôi?
A. Thầy Phu B. Bạn Nga C. Lợi D. Dế lửa
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
. Văn bản Tuổi thơ tôi được kể theo ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ nhất B. Ngôi thứ hai C. Ngôi thứ ba D. Ngôi thứ nhất và thứ ba
. Nội dung chính của đoạn văn sau?
Tuổi thơ tôi lem luốc ngoài đồng, mùa hè nào cũng đội nắng lui cui khắp bờ bụi để bắt dế,
tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu, bẻ mía trộm hoặc chui vô vườn nhà hàng xóm để hái ổi, hái
mận rồi ù té chạy khi chủ nhà sụyt chó xổ ra sủa ầm ĩ.
(Tuổi thơ tôi – Nguyễn Nhật Ánh)
A. Giới thiệu về chú dế lửa
B. Giới thiệu về tuổi thơ nghịch ngợm của nhân vật “tôi”
C. Giới thiệu về gia cảnh của nhân vật “tôi”
D. Giới thiệu về bạn bè của nhân vật “tôi”
Từ “hổm rày” trong câu văn Hổm rày ngồi ở quán Đo Đo nghe tiếng dế vẳng ra từ
chậu cây um tùm cạnh chỗ ngồi vào những chiều mưa, tự nhiên thấy lòng buồn man
mác nghĩa là gì?
A. Buồn rầu B. Mấy hôm nay C. Chiều qua D. Tuần trước
Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn văn sau?
Tuổi thơ tôi lem luốc ngoài đồng, mùa hè nào cũng đội nắng lui cui khắp bờ bụi để bắt dế,
tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu, bẻ mía trộm hoặc chui vô vườn nhà hàng xóm để hái ổi, hái
mận rồi ù té chạy khi chủ nhà sụyt chó xổ ra sủa ầm ĩ.
(Tuổi thơ tôi – Nguyễn Nhật Ánh)
A. Ẩn dụ B. Hoán dụ C. Liệt kê D. So sánh
Trong văn bản Tuổi thơ tôi, cảm xúc của các bạn cùng lớp trong câu chuyện chọc ghẹo
Lợi diễn biến như thế nào?
A. Từ nặng lòng, hối hận, tiếc nuối đến hả hê, vui sướng.
B. Từ ghen ghét, khó chịu đến vui sướng, hả hê.
C. Từ tức giận đến nặng lòng, hối hận, tiếc nuối.
D. Từ hả hê, vui sướng đến nặng lòng, hối hận, tiếc nuối.
Nêu khái quát nội dung câu chuyện
Nhận xét về giá trị nghệ thuật của văn bản
Văn bản trên gợi ra những bài học gì?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và nhân
vật trong tác phẩm trên.
…………………………………………………………….
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
C
B
C
D
B
D
A
Nhận xét quan niệm của Nguyễn Tuân về
cách thưởng trà trong đoạn trích: Nguyễn Tuân
quan niệm việc thưởng trà là một nghệ thuật
trong văn hóa ẩm thực của người Việt và người
thưởng thức trà giống như một nghệ sĩ.
Nguyễn Tuân lại đưa thú thưởng trà này
gắn kết với một ngôi chùa vì: hồn của người ưu
trà đạo đều thực sự đã thanh tâm tĩnh tại, như lời
của sự cụ nói về cụ Sáu, nếu cụ bỏ được thứ vui
này thì cụ cũng chính là một vị tu tại gia.
Thông điệp:
Gợi ý
- Giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc
- Phát huy nét đẹp cổ truyền
- Tôn vinh giá trị văn hoá tinh thần…..
- Nuôi dưỡng niềm đam mê
Nêu khái quát nội dung câu chuyện
- Trân trọng tình yêu thiên nhiên, sinh vật của các
nhân vật trong truyện đối xử với loài vật như đối
với con người
- Những kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng,
giản dị sẽ là kí ức đẹp đẽ với mỗi người
Nnận xét về giá trị nghệ thuật
của văn bản
Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn ngữ giản dị, trong sáng phù hợp với các
bạn nhỏ
- Sử dụng ngôi kể thứ I, là dòng hồi ức nhớ lại kỉ
niệm tuổi thơ của nhân vật tôi giúp bài văn trở
nên chân thật, sinh động và gần gũi hơn.
Văn bản trên gợi ra những
bài học gì?
- Biết trân trọng tuổi thơ, kí ức, kỷ niệm của bản
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thân
- Biết thấu cảm và sẻ chia với mọi người để cuộc
sống tươi đẹp hơn
- Biết xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp với bạn
bè
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
a. Khái quát chung: hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, tóm tắt
nội dung chính của truyện
b. Nội dung của truyện
- Một cụ Sáu mê uống trà tàu - một nét đẹp truyền
thống không thể nào phai nhạt được trong thói quen
sống của dân tộc ta. Một thú vui tao nhã không chỉ còn
là ở mặt hình thức bên ngoài nữa, mà để cảm được cái
sự thanh cao thoát tục của thưởng trà phải có một tâm
hồn thực sự say mê và am hiểu đối với trà đạo. Đấy
mới thực sự là cái đẹp truyền thống lưu giữ, thật vậy,
là lưu giữ về hình thức lẫn giá trị tâm hồn của những
dân thưởng trà. Ở “Những chiếc ấm đất” của Nguyễn
Tuân đã đào được tận gốc tinh hoa của sự tinh túy
trong trà đạo.
- Ngôi kể: Đầu tiên, tác giả xây dựng lên một ngôi
chùa Đồi Mai ở “cửa đào” thoát tục, mượn lời của vị
sư già ở đấy - Ngôi thứ 3 quan sát khách quan chân
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thực từ đầu đến cuối để kể về một cụ Sáu ham mê
uống trà tàu như thế nào
Nhân vật cụ Sáu được miêu tả qua 3 sự việc:
- Cái cách uống trà tàu với thú thanh cao, mà là đam
mê thực thụ, cái thanh cao từ trong con người: khăng
khăng trong hơn mười năm liền là một thứ nước ngọt
mát ở trên chùa Đồi Mai xa xôi, vì một tuần trà mời
khách mà bất chấp cái trưa nắng của ngày hè, bất chấp
đường núi để đi xin một gánh nước chùa.
- Hay trong lời kể của một vị khách, cụ Sáu cười khoái
chí khi bắt gặp được một tâm hồn yêu mê trả tàu như
cụ. Bắt gặp được một mảnh hồn đồng điệu, cụ Sáu
không ngần ngại mà nghĩ rằng hắn người ăn xin này
hắn là một tay sảnh sỏi vì trà mà tiêu tốn mất cá sản
nghiệp;
- Cái cách cụ Sáu bán đi những chiếc ẩm đất mà mình
yêu quý nâng niu, những chiếc ấm mà dù cho ngày
trước người ta có quãng cho cụ cả cục bạc nén cụ còn
không thèm ngó; bản đi ẩm với giá rẻ, giữ lại nắp để
rồi người thực sự yêu quý cái ấm trà ấy sẽ quay lại và
bằng lòng trả với giá đắt hơn, không chỉ là vì bản ấm
trà được giá nữa.
*
- Ở phần cuối câu chuyện kết thúc bằng hình ảnh cụ
Sáu bản ẩm đất cho một người khách, khách không am
hiểu ấm trà tàu cụ vẫn khẳng định lại cái sự thức tài
bảo của mình thuộc trước cổ tà đạo. Nhưng ta có thể
cảm nhận được một điều gì đó thê lương, buồn bã của
những điều xa xôi xa mãi của một tài hoa của một cái
đẹp dẫn đi vào dĩ vãng để rồi chỉ còn là chiếc bóng
cho một thời đã qua như chính “Vang bóng một thời”
- Nội dung:
“Những chiếc ấm đắt Nguyễn Tuân đã khơi dậy một
vẻ đẹp văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt
Nam – thưởng trà – thú vui phong nhã. Vừa đẹp ở
cung cách thưởng trà vừa đẹp ở tâm hồn người
thưởng. Một vẻ đẹp duy mỹ gắn liền với tài hoa.
- Nghệ thuật:
Tài năng của Nguyễn Tuân khi miêu tả một cách tinh
tế các thú chơi tao nhã của ông cha ta hồi xưa
“Nguyễn Tuân đã mô tả một cách tinh tế các thú vui
tao nhã của tầng lớp quý tộc phong kiến, cũng như
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
những phong tục tốt đẹp của dân tộc. Những chiếc ấm
đất, Thả thơ, Đánh thơ, Chén trà trong sương
sớm…trong tập truyện “Vang bóng một thời” đã bộc
lộ được những nét tài hoa của Nguyễn Tuân về
phương diện này nghệ thuật dựng truyện, nghệ thuật
tạo dựng chi tiết, nghệ thuật miêu tả, nghệ thuật xây
dựng nhân vật… Từ đó, chúng ta mới có thể nhận ra
tài năng sáng tạo của nhà văn. Đồng thời thông qua
việc tìm hiểu đề tài này, giúp chúng ta nhận thức rõ
hơn về con người, về phong cách độc đáo của Nguyễn
Tuân, về những nét văn hóa cổ truyền của dân tộc thời
xa xưa để chúng ta thêm yêu, thêm quý. Chính vì vậy,
chúng ta cần phải giữ gìn và phát huy những cái hay,
cái đẹp của nó trong thời đại hiện nay
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
Đánh giá và nhân vật và nêu cảm nghĩ của bản thân.
– Diễn đạt rõ ràng, dùng từ đặt câu đúng nghĩa, đúng
ngữ pháp, đúng chính tả.
– Có những sáng tạo về ý tưởng hoặc có sự độc đáo về
diễn đạt.
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn thường viết về đề tài
tuổi thơ, tuổi mới lớn, bộc bạch những nỗi niềm tâm
sự của các bạn trẻ. Lối viết văn của Nguyễn Nhật Anh
hồn nhiên, trong sáng. Ngôn ngữ giản dị nhưng giàu
cảm xúc.
Tuổi thơ tôi là những hồi ức của nhân vật tôi về Lợi và
chú dế lửa. Qua câu chuyện đáng tiếc ấy, tác giả nhắn
nhủ mọi người cần có sự cảm thông, sẻ chia trong
cuộc sống.
Tình bạn cần có sự cảm thông, thấu hiểu lẫn nhau.
* Nhân vật Lợi:
- Nổi tiếng là thu vén, ai nhờ gì nó cũng làm nhưng
phải trả công đàng hoàng. Ra giá nghiêm chỉnh, chép
bài hai viên bi, giữ dép một viên ? Lợi làm giàu từ
cách đó.
- Từ hôm tình cờ bắt được chú dế lửa ai đổi gì Lợi
cũng không đổi ? Rất tự tin và hãnh diễn về chú dế
dũng mãnh của mình.
- Trong lớp không ai đổi được, nên đâm ra ghét nó,
đứa nào cũng muốn làm lợi bẽ mặt ít nhất một lần
* Chú dế lửa
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Ngoại hình: Có màu đỏ, nhỏ con, hàm răng rất khỏe
- Tính cách: Khỏe mạnh, lì đòn, hiếu chiến
- Đặc điểm: Rất khó để kiếm được dế lửa, thi thoảng
mới xuất hiện một con.
*
- Qua câu chuyện của nhân vật tôi cùng với Lợi sứt và
bạn bè đồng trang lứa đã cho người đọc cảm nhận
được nét đẹp hồn nhiên, trong sáng và đầy tinh nghịch
của tuổi thơ mỗi người.
- Qua những biến cố trong tình bạn của nhân vật tôi
với Lợi và bạn bè trong lớp cho chúng ta một bài học
đáng quý: hãy biết yêu thương, trận trọng và thấu hiểu
nhau hơn.
Đó là giá trị triết lí của tác phẩm.
- Chủ đề của truyện giản dị nhưng để lại nhiều dư vị
trong suy nghĩ về cách sống, cách ứng xử của mọi
người.
- Câu chuyện đơn giản, nhân vật hồn nhiên, ngây thơ,
trong sáng góp phần khơi gợi về một kí ức êm đẹp,
nhiều kỷ niệm trong cuộc đời của mỗi người.
- Câu chuyện để lại cho chúng ta nhiều bài học sâu
sắc: biết trân trọng quá khứ, kỷ niệm; biết thấu cảm và
sẻ chia, biết quý trọng tình bạn,…
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh thành công với việc xây
dựng tác phẩm Tuổi thơ tôi, để lại dư vị trong nhận
thức về cuộc sống của mỗi người. Đồng thời, tác phẩm
cũng khẳng định được phong cách độc đáo của nhà
văn trong nền văn học đương thời; gương mặt quen
thuộc của tuổi trẻ ngày nay.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
1. Không giống như người ta, hễ thích cải lương thì đặt tên con là Ngọc Huyền, Lệ Thủy, mê
phim Việt Nam thì đặt tên Diễm Hương, Việt Trinh, chú Đời đặt tên cho hai đứa con gái mình
là con Như, con Ý.
Ai cũng hỏi, "Làm gì có chuyện đời như ý...". Chú Đời cười, hàng ria mép xoăn tít xồm
xoàm quớt lên, tự hào, sao mà không...
Nhìn vẻ mặt này không ai nghĩ chú mù, thấy sao mà tự tin, thanh thản quá chừng. Không ai
biết chú khổ còn hơn... cô Lựu. Chú Đời dẫn cả nhà rời Chợ Cũ, Cầu Nhum lang thang lúc
con Ý mới bồng nách. Gồng gánh như một gánh hát, chú ca cải lương, bán vé số kiến thiết. Vợ
chú nửa điên nửa tỉnh, không biết có phải vui trong bụng lắm không mà suốt ngày cười ngẩn
ngơ. Hai đứa con gái đứa mười, đứa tám tuổi phụ cha đem vé số tới mời từng sạp chợ. Đứa
nào mặt mày cũng xấu xí, lem luốc, đen đúa, nên nghe cha tụi nó kêu con Như con Ý ai cũng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
cười.
Một ngày của gia đình chú Đời bắt đầu từ sáng sớm, chú buộc vô mình sợi dây điện nối
giữa cây đờn với cái loa con Như đang cầm, nó ghịt dây thì chú bước tới, chùng dây thì đứng
lại. Con Ý nhỏ con chạy lăng xăng đằng trước, đứng coi búp bê người ta chưng tủ kiếng. Vợ
chú vừa đi vừa ca hát đằng sau, nhặt hoa phượng để lên đầu. Cũng giống như những người
hát rong khác, nhà chú có cả thảy bốn người nhưng trên con đường tấp nập, trông họ nhỏ
nhoi, cô độc làm sao.
(…) Theo chú nói thì chú sung sướng thật. Vợ chú đẹp, vui vẻ (vì cười hoài), có đi nhậu vợ
chú cũng không chù ụ như vợ người ta. Không ngã lòng trước sự hào nhoáng xa hoa, chồng
người ta sao mà đẹp trai, sao mà giàu hơn chồng mình. Chỉ cần mỗi bữa sáng, chú mua cho
vợ hai ngàn đồng cà phê sữa là vợ mừng rưng rưng nước mắt. Chú sung sướng vì còn có hai
chị em con Như con Ý, nhỏ xíu mà giỏi, dễ dạy, đẹp đẽ. Nghĩ vậy nên chú Đời phải vui, vui vì
vừa lòng với những gì mình đang có.
Những trưa nắng gia đình chú tạt vào hiên chợ Bách Hóa, nghỉ chân. Con Như lãnh tiền,
chạy đi mua cơm về ăn. Họ ngồi giữa ngọn gió mát lồng lộng. Chú Đời lúc nào cũng ngồi ăn
chậm rãi, nghe ngóng chung quanh như canh chừng, như bảo vệ bữa ăn thiêng liêng của nhà
mình. Chú nghe tiếng đũa khua tinh tang, cuống quít lên miệng chén là biết đứa nào đói đứa
nào không. Rồi cằn nhằn vợ, "Mình ăn chậm thôi, nghẹn bây giờ, đó, nghe ặc ặc rồi đó. Con
Như lấy nước mà uống. Coi gỡ xương cho em Ý với, con". Bữa nào ăn cơm xong, chú cũng
ngồi chải đầu cho ba mẹ con họ, ai đi ngang khen chơi, cha, bữa nay hai đứa nhỏ đẹp gái dữ,
chú sướng quá cười hích hác. "Nó giống mẹ. Giống vợ em mới đẹp, giống em xấu hì. Mà, ngộ
quá, con của mình, xấu mấy cũng thấy đẹp thấy thương".
2. Quẩn quanh mấy chợ, mấy khu phố quen hoài bán không chạy như trước, chú Đời phải
ráng đi tới tối mịt mới về. Giọng chú ngày càng khàn, nghe khen khét như nồi cơm quá lửa.
(..) chú bảo lúc này giọng dở quá, hình như nghe không khỏe trong mình.
(…) Dì Liễu bán xoong chảo ở trong chợ Bách Hóa, không có con nên thích con nít, hay rờ
rờ đầu chị em Như, Ý, nói với mấy bà bạn, "tui khoái chị em con nhỏ này, nghèo vậy mà đàng
hoàng, không đá cá lăn dưa". Con Như nghe thích lắm, về nói với ba, chú Đời hỏi, dì Liễu
thích con hay thích con Ý. Như bảo thích bằng chang nhau. Cho con cục kẹo thì cũng cho con
Ý một cục. Chú Đời thở dài, "Ba già rồi, hát ca hết ra hơi rồi, chắc là nuôi mấy má con con
không nổi, hay là ba cho bả một đứa, nghen".
Dì Liễu tính đâu chú nói chơi, con người quý con như mạng mình, nói cho là cho sao. Ai dè
chú làm thiệt. Dì Liễu mừng lắm, những bữa chợ vắng có một đứa hủ hỉ, trông đồ cho mình
ngủ cũng vui. Dì chọn con Ý vì khuôn mặt nó đẹp, sáng sủa chứ không buồn bã như con Như.
Dì còn đi coi thầy, chọn ngày tốt để rước con Ý về.
Hôm con Ý về với dì Liễu là rằm tháng Hai, chú Đời biểu con Ý mặc đồ mới, kéo nó ngồi vô
lòng mình, chú chải tóc cho nó, chú chải lâu vì nó cứ tức tưởi liên hồi. Chú hỏi bữa nay con
mặc áo màu gì, nó bảo màu xanh. Chú dặn lòng, mình sẽ nhớ hoài, lúc xa chú, con Ý mặc đồ
xanh, mặc dù chú không biết màu xanh ra sao. Chú kêu vợ lại, biểu, "Mình hôn nó một cái đi,
mai mốt nó không ở với nhà mình nữa. Mình đẻ ra nó mà tui không nuôi, mình đừng có giận".
Vợ chú đâu có giận. Chỉ có con Như giận, nó nức nở, "con thương con Ý nhất nhà mà, ba".
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Chú không thương à... Thương, nhưng chú chắc dạ lắm, bước đi là đi một nước. Vợ chú rên ti
tỉ, ngoái lại nhìn phía chợ hoài. Con Như vẫn khóc. Chú hỏi nó, "Con Ý có nhìn theo không,
con". "Có, ba à, tội nghiệp nó quá". Dường như con đường có nhiều ổ gà sao nghe chông
chênh quá. Chú Đời cắn môi bước tới.
Nhưng đến chạng vạng, lúc quay về nhà trọ đã thấy con Ý ngồi lù ở cửa. (..). Chú năn nỉ nó
quay lại với dì Liễu, nó không nghe. Chú lấy gậy đánh, nó cắn răng chịu. Chú đưa vợ với con
Như trốn khỏi thị xã nó cũng biết cách lần theo. Bảy tuổi, con Ý cũng đã bảy năm lưu lạc
giang hồ chớ giỡn. Cuối cùng, một đêm, chú bắt nó ngồi trước mặt mình, ôm lấy đôi vai
xương xẩu của nó, chú nói cho con Ý nghe một câu chuyện đau lòng, chú nói nó không phải là
con ruột của chú, chú lượm nó ở ngoài đống rác bệnh viện. Chú nuôi nó tới chừng này là để
kiếm người bán lại. Dì Liễu cũng trả cho chú hai triệu chớ đâu có ít. Con Ý nhìn tệp tiền chú
rút ra từ túi áo, mặt nó lạnh băng. Sáng sau, chú Đời đưa con Ý trở lại với dì Liễu. Lúc quay
đi chú hỏi con Như, "Nó có nhìn theo không, con". Con Như nói không. Chú ừ, nấc khan một
tiếng rồi cất tiếng ca, "Nuôi con khôn lớn không mong gì con nuôi lại mẹ...", sao mà nghe
nghẹn ngào như đang khóc.
Con Như sợ rồi sẽ tới phiên mình. Nó cuống quýt sống, cuống quýt yêu thương chú Đời. Nó
ăn ít, lấy đồ cũ ra mặc như thể chứng minh rằng nuôi nó cũng không tốn kém gì mấy. Chú Đời
hiểu lòng nó, hay hôn lên mái đầu khét nắng của nó, lặng lẽ thở dài. Lấy số tiền dì Liễu cho,
chú Đời đưa vợ vào bệnh viện. Bác sĩ nói vợ chú bệnh đã quá lâu, không có hy vọng chữa
lành, nhưng cứ ở lại điều trị một thời gian xem sao..
3. Cả gia đình lang thang đó giờ chỉ còn hai người. Đêm khuya trở giấc, chú Đời kéo mền
đắp cho con Như, vô tình đôi tay chú quệt trúng hai hàng nước mắt. Chú biết nó thức, chú hỏi
"Sao vậy, con đau bụng hả...". Nó tức tưởi, "Bây giờ chỉ còn có mình con, ba đừng bắt con đi
đâu hết, để con dẫn đường cho ba, mua thuốc cho ba uống, phụ bán vé số, nghen ba". Chú ừ,
bỏ con đi đâu bây giờ.
Chú thường vòng qua chợ Bách Hóa, chú không hát, không dừng lại bán, chỉ kêu con Như
tỏ mắt nhìn con Ý coi bữa nay nó mặc áo màu gì, mập ốm ra làm sao, tóc dài bao nhiêu rồi.
Đứa con gái lớn buồn bã bảo, "em con mập lắm, trắng hơn hồi nó còn ở nhà mình. Nó cắt tóc
tém, coi giống con trai lắm, nó nhìn thấy con mà giả đò như không thấy vậy, ba". Không mặc
đồ xanh ba mua à... Không, lâu rồi nó không mặc nữa. Chú nghe vừa mừng vừa đau. Vậy là
nó quên chú rồi, nó yên lòng bên người mẹ mới. Vậy là từ nay chú đã xa mãi đứa con này. Lụi
hụi hết mùa nắng, giọng chú tắt khèn khẹt trong cổ họng, thậm chí không thể cất lời rao. Chú
đờn cho con Như ca, tiếng ca ngọng ngịu và non nớt lắm, vô vọng cổ luôn bị đứt giữa chừng.
Tội nghiệp, con nhỏ không có tài, ngáy còn lạc giọng mà ca nỗi gì. Những lúc ngồi bên con,
nghe nó ăn giá sống cho họng bớt khan, chú Đời muốn khóc, thấy mình bất lực trước bệnh tật.
Chú bảo, "Thôi, bỏ nghề, con".
Đã thấu gần hết cái khổ của kẻ hát rong, đã mỏi đôi chân ròng rã, chú Đời bán cây đờn,
cái loa với bộ bình ắc quy. Chú xin cho con Như đi chạy bàn, rửa chén ở quán hủ tiếu Nam
Vang. (..)
Một bữa trưa, chú Đời bắt nó ngồi lâu với chú thêm một chút nữa. Chú lấy lược ra chải đầu
cho nó, tóc nó đã dài chấm thắt lưng. Chú nói, không biết chừng nó mười tám hai mươi tuổi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
tóc dài cỡ nào hen. Con Như cười, chừng đó cho ba chải đầu, thắt bím cho con mệt luôn. Chú
Đời bảo, từ đây tới đó còn lâu. Rồi chú than, sao mà chú nhớ vợ với con Ý quá chừng. Con
Như bần thần, "Hồi đó, nhà mình vui biết bao nhiêu hén, ba".
Ừ, vui. Trưa vầy, nếu không ở bên hông chợ thì cả nhà chú cũng tụm lại bên một gốc cây
nào đó có bóng mát, nghỉ chân, ăn cơm. Hai đứa con nhỏ của chú bữa nào cũng không chịu
ngủ lấy sức mà mải mê búng thun. Mở miệng ra rầy, con Ý nịnh, "để con nhổ tóc bạc cho
ba". ..(…)Tự dưng chú Đời thèm được sống lại những buổi trưa ấy, những buổi trưa đã xa rồi,
đã xa mất rồi. Chú biểu, "Mai con chạy ra chợ Bách Hóa, hỏi dì Liễu cho con Ý về, ba gặp
một chút, sao... ba nhớ nó quá hà". Nhưng con Ý đâu còn ở chỗ dì Liễu nữa, dì nói nó đi rồi.
(..).
Là thật. Con Ý đã bỏ nhà đi bụi đời là thật. Nó đi vì lâu rồi mà không được nhìn thấy người
cha tội nghiệp ấy dắt chị nó lặng lẽ qua chợ. Nghĩa là ba nó đã không còn thương nhớ nữa.
Vậy thì ở lại làm gì... Con Như quay về, nó phải dừng lại rất lâu, nó không biết phải nói thế
nào cho chú Đời đừng đau xót. Nó ngập ngừng đứng chỗ cái hàng ba đầy rêu ướt, chợt nó
nghe tiếng hát, trời ơi, là tiếng hát của má nó. "Ầu ơ. Đường dài ngựa chạy biệt tăm. Ơ...
Phải duyên chồng vợ ngàn năm cũng chờ". Con Như mừng rỡ xô cửa bước vào, má nó đưa
tay lên miệng ra hiệu im lặng, rồi thì thào:
- Đừng la lớn. Mệt rồi. Ngủ đi.
Con Như chạy lại ôm má nó, nó nghĩ chắc chú Đời giả bộ đây, trông con Ý thấy mồ mà
không chịu dậy. Nó chọc lét vô mấy cái xương sườn của chú, nhưng chọc mãi, chọc mãi, chú
không bao giờ thức nữa.
4. Làm gì có chuyện đời như ý.
Ghi chú
Đời như ý trích từ tập truyện Giao thừa, xuất bản năm 2003, đã được tái bản nhiều lần. Tập
truyện gồm 17 tác phẩm. Mỗi truyện ngắn là một câu chuyện chân thực về cuộc sống của tầng
lớp người lao động bình dân trong xã hội.
Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976 tại xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau. Là nữ nhà
văn trẻ của Hội nhà văn Việt Nam. Năm 2018, cô được trao Giải thưởng Văn học
Liberaturpreis 2018 do Litprom (Hiệp hội quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin ở
Đức) bình chọn.
Nguyễn Ngọc Tư đem đến giọng văn đặc quánh chất Nam bộ, là giọng kể mềm mại mà sâu
lắng về những mảnh đời éo le, những số phận chìm nổi. Chất miền quê sông nước ngấm vào
các tác phẩm, thấm đẫm cái tình của làng, của đất, của những con người chân chất hồn hậu
nhưng ít nhiều gặp những bất hạnh.
A. Truyện ngắn
B. Tiểu thuyết
C. Tuỳ bút
D. Thơ văn xuôi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. Chú Đời, Như, Ý
B. Chú Đời
C. Như, Ý
D. Chú Đời, người vợ nửa điên nửa tỉnh, bé Như, bé Ý
Đời như ý
A.Ngôi thứ nhất
B. Ngôi thứ hai
C. Ngôi thứ ba
D. Ngôi kể linh hoạt
Theo chú nói thì chú sung sướng thật. Vợ chú đẹp, vui vẻ (vì cười hoài), có đi nhậu vợ
chú cũng không chù ụ như vợ người ta. Không ngã lòng trước sự hào nhoáng xa hoa, chồng
người ta sao mà đẹp trai, sao mà giàu hơn chồng mình. Chỉ cần mỗi bữa sáng, chú mua cho
vợ hai ngàn đồng cà phê sữa là vợ mừng rưng rưng nước mắt. Chú sung sướng vì còn có hai
chị em con Như con Ý, nhỏ xíu mà giỏi, dễ dạy, đẹp đẽ. Nghĩ vậy nên chú Đời phải vui, vui vì
vừa lòng với những gì mình đang có.
Đoạn văn trên chủ yếu sử dụng phương thức biểu đạt gì?
A. Phương thức miêu tả
B. Phương thức tự sự
C. Phương thức tự sự, miêu tả, biểu cảm
D. Phương thức tự sự, biểu cảm
A. Ý không phải là con ruột của chú, chú lượm nó ở ngoài đống rác bệnh viện.
B. Chú nuôi Ý lớn để bán lại lấy tiền
C. Chú không thương con
D. Gửi con cho dì Liễu để lấy tiền chữa bệnh cho vợ
Câu văn kết thúc truyện "Làm gì có chuyện đời như ý” là lời của ai?
A. Lời của người kể chuyện
B. Lời nhân vật Như
C. Lời của dân làng
D. Lời của người kể chuyện xen lẫn giọng của nhân vật.
mập trắng, cắt tóc tém, không mặc đồ xanh
ba mua
A. Đau đớn, xót xa.
B. Vừa mừng, vừa lo.
C. Vừa mừng, vừa đau.
D. Vui mừng vì con có cuộc sống tốt.
Chỉ ra (ít nhất 5 từ, hoặc cách nói Nam Bộ) được sử dụng trong văn bản
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
trên và nêu giá trị biểu biểu đạt của chúng?
Anh/chị hiểu như thế nào về nhan đề “Đời như ý”?
Theo anh/chị, nhà văn đã thể hiện tình cảm gì đối với nhân vật? Anh/chị
hãy nhận xét về tình cảm đó.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và
nhân vật trong tác phẩm trên.
Phần 1: (6 điểm) Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới
CHỢ TẾT – Đoàn Văn Cừ
(1) Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà tranh,
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh,
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết.
(2)Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc;
Những thằng cu áo đỏ chạy lon xon,
Vài cụ già chống gậy bước lom khom,
Cô yếm thắm che môi cười lặng lẽ.
(2) Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ,
Hai người thôn gánh lợn chạy đi đầu,
Con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau.
Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa,
(3) Tia nắng tía nháy hoài trong ruộng lúa,
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh,
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
Người mua bán ra vào đầy cổng chợ.
Xét về vị trí gieo vần, khổ (2) của bài thơ gieo vần như thế nào?
a. Yêu vận b. Cước vận c. Vần trắc d. Vần bằng
Chọn phát biểu đúng về vần của bài thơ
a. Tạo nên sự kết nối, cộng hưởng âm thanh giữa các dòng thơ
b. Tạo nên sự ngừng nghỉ khi đọc thơ
c. Giúp câu thơ giàu hình ảnh d.Giúp câu thơ mang nhiều tầng ý nghĩa
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Khổ (1) bài thơ miêu tả cảnh thiên nhiên ở thời điểm nào?
a. Sáng mùa xuân b. Sáng mùa thu c. Hoàng hôn mùa xuân d. Hoàng hôn mùa
thu
Bạn có nhận xét gì về nhịp điệu của bài thơ?
a. Nhịp thơ chậm rãi khoan thai b. Nhịp thơ tươi vui, háo hức
c. Nhịp thơ da diết, yêu thương d. Nhịp thơ dứt khoát, mạnh mẽ
Câu thơ nào diễn tả sự háo hức, đông đảo của người dân đi chợ tết?
a. Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ b. Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh
c. Con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau d. Người mua bán ra vào đầy cổng chợ
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết. Từ tưng bừng trong câu thơ trên có ý nghĩa:
a. Sự đông đảo của đoàn người đi chợ tết b. Sự tươi tắn của cảnh thiên nhiên.
c. Sự náo nhiệt của hoạt động mua bán trong chợ tết d. Sự háo hức của đoàn người đi chợ
tết
Nội dung của đoạn thơ trên là
a. Cảnh mua bán tấp nập b. Cảnh lễ hội mùa xuân
c. Cảnh trên đường đến chợ tết d. Tất cả các phương án trên
Hãy ghi lại ba từ láy có trong đoạn văn bản trên
Cách miêu tả các màu sắc trong khổ (1) có gì đặc biệt? Cách miêu tả ấy có ý nghĩa gì?
Biện pháp liệt kê được sử dụng như thế nào trong khổ (2)? Tác dụng của biện pháp ấy
là gì?
Bài học về việc đón nhận thành công luôn thật dễ hiểu và dễ thực hiện. Nhưng đối mặt
với thất bại, nhất là thất bại đầu đời, lại là điều không hề dễ dàng. Với tất cả mọi người, thất
bại - nhất là thất bại trong các mối quan hệ - thường vẫn tạo ra những tổn thương sâu sắc. Điều
này càng trở nên nặng nề đối với các bạn trẻ. Nhưng bạn có biết rằng tất cả chúng ta đều có
quyền được khóc? Vậy nên nếu bạn đang cảm thấy cô đơn, tuyệt vọng thì hãy cho phép mình
được khóc. Hãy để những giọt nước mắt ấm nồng xoa dịu trái tim đang thổn thức của bạn. Và
hãy tin rằng ở đâu đó, có một người nào đó vẫn đang sẵn lòng kề vai cho bạn tựa, muốn được
ôm bạn vào lòng và lau khô những giọt nước mắt của bạn... Muốn nhìn thấy cầu vồng, ta phải đi
qua cơn mưa… Vì thế, hãy tin ngày mai nắng sẽ lên, và cuộc đời lại sẽ ươm hồng những ước mơ
của bạn, một khi bạn còn giữ trong lòng ánh sáng của niềm tin.(Theo Hạt giống tâm hồn dành
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
cho tuổi teen, tập 2 )
Từ văn bản trên, anh/ chị viết một bài văn nghị luận bàn về ý nghĩa của niềm tin trong
cuộc
sống. …………………………………………………
………….
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
- HS chọn được 5 từ ngữ, cách nói Nam
Bộ
(ba, má, cây đờn, cười híc hác, nghen ba, tủ
kiếng, nhỏ con, nhậu, chọc lét…)
-Tác dụng:
+ phản ánh và làm bật nổi những nét văn hóa về
vùng đất và con người vùng sông nước miền Tây
Nam bộ
+ góp phần tạo nên giọng văn bình dị, chân chất,
mộc mạc; một lối diễn đạt và hành văn trong
sáng, không cầu kì nhưng duyên dáng
- Nhan đề trước hết là tên của 3 cha con
chú Đời: chú Đời, hai cô con gái là Như và Ý.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Theo kết cấu mạch truyện, nhan đề được nhắc
đến ở phần mở đầu và kết truyện còn là sự trào
lộng đắng chát, xót xa về cái nghèo, về cuộc đời:
“Làm gì có chuyện đời như ý”.
-Tình cảm, thái độ của người viết bộc lộ
thông qua lời kể ngôi thứ ba:
+ Yêu thương, xót xa, ái ngại cho cảnh ngộ
nghèo khổ của nhà chú Đời.
+ Trân trọng, nâng niu niềm vui, hạnh phúc nhỏ
nhoi, mong manh của cuộc sống con người.
+ Niềm trăn trở, ưu tư và khả năng dự cảm trước
những cảnh đời bất hạnh, éo le của những đứa trẻ
như bé Như, bé Ý.
-> Đó là tình cảm nhân đạo sâu sắc.
Tưng bừng
Lom khom
Lon xon
Hướng dẫn chấm:
- Nêu được 1 – 2 từ: Chấm 0,25 điểm
- Nêu đủ được 3 từ: 0,5 điểm.
Học sinh có thể nêu những từ láy khác trong văn
bản, đúng vẫn chấm tròn điểm.
- Các màu sắc gồm có: trắng, đỏ; hồng
lam; trắng; xanh.
- Nhận xét: Các màu sắc rất đa dạng, phong phú
và đều là những gam màu tươi sáng, đẹp đẽ.
- Tác dụng: Khắc họa nổi bật vẻ đẹp của khung
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
cảnh thiên nhiên làng quê trong buổi sáng mùa
xuân chợ tết.
Hướng dẫn chấm:
Ý 1, 2 chấm 0,5 điểm. Ý 3 chấm 0,5 điểm.
- Tác giả đã liệt kê những người đi chợ
tết với những hành động và dáng điệu khác nhau:
những người bán hàng vui vẻ mang hàng ra chợ
bán; những đứa trẻ con háo hức vì được đi chợ
tết; cụ già tuổi đã lớn vẫn chống gậy đi chơi chợ
tết; cô thiếu nữ đi chợ tết với nét duyên thầm.
- Tác dụng: Nhấn mạnh khung cảnh tấp nập,
nhộn nhịp trên đường đi chợ tết. Đồng thời cho
thấy mọi người, dù khác nhau về độ tuổi, giới
tính… nhưng ai ai cũng vui vẻ, háo hức khi đi
chợ tết.
Hướng dẫn chấm: Mỗi ý 0,5 điểm.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nguyễn Ngọc Tư là nhà văn trẻ của vùng đất Cà
Mau. Truyện của chị vừa mang hơi thở của cuộc sống
hiện đại vừa mang nét duyên của “trái sầu riêng” Nam
Bộ.
- Đời như ý là một trong những tác phẩm tiêu biểu của
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
tập truyện Giao thừa, khắc hoạ những cảnh đời, những
số phận khổ đau và cả vẻ đẹp thiện lương, chân chất
của người Việt Nam nói chung người Nam Bộ nói
riêng.
- Đời như ý là câu chuyện buồn về về những thân phận
nghèo nàn, bất hạnh, cố vươn lên trong cuộc sống cơ
hàn.
- Đời như ý - Một câu chuyện không như ý như cái
tên của nó nhưng lại khiến ta phải ngậm ngùi, thổn
thức và suy xét, trăn trở: Ở đâu đó quanh đây vẫn còn
nhiều những câu chuyện buồn như thế. Dù trong cảnh
sống tăm tối, những con người ấy vẫn luôn hy vọng và
khát khao tìm được niềm vui nhỏ nhoi cho mình, như
ý như ý nguyện.
- Đời như ý là câu chuyện đau lòng về hàng loạt những
số phận hẩm hiu trong một gia đình bất hạnh. Chú Đời
là một hành khất mù cùng với gia đình bé nhỏ của
mình phải lang thang rong ruổi khắp các nẻo đường để
tìm miếng ăn. Gia đình của chú Đời gồm bốn thành
viên: chú Đời mù lòa, người vợ nửa điên nửa tỉnh
không biết có phải vui trong bụng lắm không mà suốt
ngày cười ngẩn ngơ; Hai đứa con gái đứa mười, đứa
tám tuổi phụ cha đem vé số tới mời từng sạp chợ. Đứa
nào mặt mày cũng xấu xí, lem luốc, đen đúa.
+ Chú Đời: Còn khổ hơn cả “đời Cô Lựu” trong một
vở tuồng cải lương nổi tiếng.
“Không ai biết chú khổ còn hơn… cô Lựu. Chú Đời
dẫn cả nhà rời chợ Cũ, Cầu Nhum lang thang lúc con
Ý mới bồng nách. Gồng gánh như một gánh hát, chú
ca cải lương, bán vé số kiến thiết. Vợ chú nửa điên
nửa tỉnh, không biết có phải vui trong bụng lắm không
mà suốt ngày cười ngẩn ngơ”. Vì để có tiền chữa bệnh
cho vợ chú phải bán con; chết trong nghèo đói, bệnh
tật…
+ Những đứa con: Bé Ý 7 tuổi đã bảy năm lưu lạc
giang hồ, rồi bỏ nhà dì Liễu đi bụi đời. Bé Như hết
sống cái khổ của kẻ hát rong, mỏi đôi chân ròng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
rã..cùng ba rồi lai đi chạy bàn, rửa chén ở quán hủ tiếu
Nam Vang. Cuối cùng chỉ còn một mình nó trơ trọi,
lạc giữa tiếng hát Ầu ơ của má và thổn thức, nhói buốt
khi ba nó chọc mãi, chọc mãi, chú không bao giờ thức
nữa. Con bé sẽ đi về đâu, sống thế nào giữa dòng đời
bão tố?
- Đời như ý cũng khắc hoạ vẻ đẹp trong tâm hồn con
người Nam Bộ: Đó là những con người sống thắm
nghĩa nặng tình (tình cảm cha - con, vợ - chồng, tình
chị-em thắm thiết), giàu tinh thần trách nhiệm, biết
trân trọng nâng niu hạnh phúc bình dị, nhỏ nhoi; giàu
nghị lực…
+ Chú Đời: Một người chồng thương vợ, người cha
thương con, giàu tinh thần trách nhiệm và luôn lạc
quan yêu đời, nâng niu hạnh phúc mong manh của
mình (dẫn chứng: từ việc đặt tên con, chăm chút cho
gia đình, niềm vui tự hào của chú về vợ, con, niềm vui
khi cả gia đình cùng ăn cơm, nỗi đau khi bán con…)
+ Bé Như, bé Ý: Những đứa trẻ ngoan, hiếu thảo với
ba má, yêu thương nhau (dẫn chứng: khi ba gửi bé Ý
cho dì Liễu phản ứng của bé Như, bé Ý thế nào; cảnh
bé Như được ba chải tóc…)
Những số phận, mảnh đời hẩm hiu bất hạnh
nương tựa vào nhau để sống, để hy vọng, khát
khao mong tìm được hạnh phúc nhỏ nhoi, như
ý nguyện
*
- Mỗi nhân vật, mỗi cảnh ngộ nhưng cùng chung sự
nghèo khó, hẩm hiu, bất hạnh.
- Chú Đời: Hiện thân đầy đủ nhất cho những cảnh đời
éo le, khốn khó chất chồng. Cách ứng xử của chú
trước những bầm dập của số phận đã gửi gắm bài học
về ý chí, nghị lực, về tình yêu thương, biết chắt chiu
hạnh phúc đời thường.
- Bé Như, bé Ý: Hoàn thiện bức tranh về cảnh đời hẩm
hiu, bất hạnh. Đồng thời cũng đánh thức nỗi trăn trở
suy tư của người đọc: Những con người nghèo khổ ở
vùng quê nông thôn nhất là những người trẻ vốn
không được học hành, không được trang bị những kiến
thức, tri thức cần thiết sẽ trôi dạt về đâu?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Qua số phận cuộc đời của các thành viên trong gia
đình chú Đời- những cảnh ngộ, những số phận ta có
thể gặp ở bất kì nơi đâu nhưng tác giả nói nhiều điều
với người đọc:
+ Nỗi ám ảnh khôn nguôi của nhà văn Nguyễn Ngọc
Tư trong cái nhìn về hiện thực cuộc sống của những
người dân nghèo ở vùng đồng bằng sông Cửu Long
(Nơi được mệnh danh là “vựa lúa, vựa lương thực lớn
nhất của cả nước”; thế nhưng ở đâu đó trên xứ sở phù
sa màu mỡ, ruộng vườn cây trái sum xuê này vẫn còn
một bộ phận những người dân đang hàng ngày, hàng
giờ “vật lộn” với cái nghèo)
+ của con người trong hoàn
cảnh khốn khó. Những thành viên trong gia đình chú
Đời đó cuộc đời nghèo khó, khổ đau nhưng vẫn tìm
kiếm, chắt chiu niềm vui nhỏ nhặt, đời thường; số
phận hẩm hiu, bất hạnh nhưng vẫn gắng gượng vươn
lên trong hạnh phúc bình dị, trong tình yêu thương,
đùm bọc nhau.
Một thông điệp chân thành mà nhà văn muốn gửi đến
độc giả, đó là: Nếu ai đó khổ hãy nhìn sang những
người xung quanh để thấy có khi họ còn khổ hơn
mình; nếu chúng ta biết thông cảm với cái khổ của
người khác sẽ thấy cuộc đời mình bớt khổ vì vẫn còn
may mắn hơn họ. Đây cũng là một quan niệm rất độc
đáo mang đầy tính nhân văn của nhà văn Nguyễn
Ngọc Tư.
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
- Viết về thân phận con người (trong văn học) nhất là
những con người “bé nhỏ”, những con người nghèo
khổ hay gặp phải những tai ương và bất trắc trong
cuộc sống là vấn đề không mới. Nguyễn Ngọc Tư làm
mới những vấn đề cũ bằng giọng văn nhỏ nhẹ, trầm
buồn và ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ đặc biệt là những
ưu tư, trăn trở, cái nhìn nhân hậu, nghĩa tình chân chất
mà không kém phần sâu sắc của người viết, tạo nên vẻ
đẹp riêng của trái sầu riêng Nam Bộ trong truyện ngắn
nói chung và Đời như ý nói riêng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Văn bản nói đến những thử thách của tuổi trẻ và
khuyên tuổi trẻ cần có niềm tin trong cuộc sống.
- Giải thích: niềm tin là thứ bạn cảm nhận, tin tưởng
vào một điều gì đó và mong muốn nó sẽ xảy ra theo
cách mà bạn suy nghĩ.
- Phân tích, đánh giá, bàn bạc: Đứng trước những khó
khăn, thử thách trong cuộc đời, chúng ta thường nản
lòng, chùn bước. Niềm tin có ý nghĩa rất quan trọng
trong cuộc sống của mỗi con người.
+ Niềm tin sẽ giúp ta mạnh mẽ, bản lĩnh để vượt
qua tất cả.
+ Niềm tin là động lực giúp bạn hoàn thành những
mong muốn, dự định và đạt được mục tiêu của mình.
Nó có thể định hướng và quyết định những hành động
đúng đắn của bạn.
+ Niềm tin tạo ra năng lượng tích cực giúp bạn xóa
bỏ những rào cản, tăng lòng nhiệt huyết, phát huy
những năng lực và hành động khác của bản thân.
- Phê phán những người sống thiếu niềm tin: thường
cảm giác bất an lo lắng, thiếu năng lượng, thiếu nỗ lực
khiến bản thân buông xuôi.
- Bài học: Không có niềm tin thì cuộc sống sẽ vô
nghĩa. Vì vậy, cần có niềm tin và hy vọng bạn sẽ thành
công và hạnh phúc. Trước khi tin vào điều gì đó thì
hãy tin vào chính bạn.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(6.0 điểm)
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu, giấy đỏ
Bên phố đông người qua.
Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài:
“Hoa tay thảo những nét
Ông đồ vẫn ngồi đấy,
Qua đường không ai hay,
Lá vàng rơi trên giấy;
Ngoài trời mưa bụi bay.
Năm nay đào lại nở,
Không thấy ông đồ xưa.
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Như phượng múa, rồng bay.”
Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Người thuê viết nay đâu?
Giấy đỏ buồn không thắm;
Mực đọng trong nghiên sầu…
Bài thơ “Ông đồ” viết theo thể thơ gì?
A. Lục bát. B. Song thất lục bát. C. Ngũ ngôn. D. Thất ngôn bát cú.
Trong bài thơ, hình ảnh ông đồ già thường xuất hiện trên phố vào thời điểm nào?
A. Khi hoa mai nở, báo hiệu mùa xuân đã đến. B. Khi kì nghỉ hè đã đến và học sinh nghỉ
học.
C. Khi phố phường tấp nập, đông đúc. D. Khi mùa xuân về, hoa đào nở rộ.
Hình ảnh ông đồ già trong bài thơ gắn bó với vật dụng nào dưới đây?
A. Chiếc cày, con trâu, tẩu thuốc. B. Nghiên bút, mực tàu, giấy đỏ, bức liễn.
C. Bàn ghế, giáo án, học sinh. D. Chiếc gậy, quẻ xâm, vật dụng bói toán.
Hai câu thơ nào dưới đây thể hiện tình cảnh đáng thương của ông đồ?
A. Ông đồ vẫn ngồi đấy – Qua đường không ai hay. B. Năm nay đào lại nở - không thấy ông
đồ xưa.
C. Bao nhiêu người thuê viết – tấm tắc ngợi khen tài. D. Nhưng mỗi năm mỗi vắng – người
thuê viết nay đâu.
Câu thơ cuối "Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bây giờ?" thể hiện tâm sự gì của
tác giả?
A. Lo lắng cho số phận những ông đồ thời xưa
B. Nuối tiếc phong tục bị lụi tàn và cảm thương cho kiếp người bị bỏ rơi
C. Thương cảm cho kiếp người đã hết thời
D. Xót xa cho một nét phong tục đẹp của dân tộc đã hết thời.
Những ông đồ trong xã hội cũ trở nên thất thế và bị gạt ra lề cuộc đời khi nào?
A. Đã quá già, không còn đủ sức khỏe để làm việc.
B. Khi tranh vẽ và câu đối không còn được mọi người ưa thích.
C. Khi chế độ thi cử phong kiến bị bãi bỏ, chữ Nho bị xem nhẹ.
D. Khi các trường học mọc lên nhiều và chữ quốc ngữ trở nên phổ biến trong nhân dân.
Mạch thời gian trong bài thơ được tác giả sắp xếp theo trình tự nào?
A. quá khứ - hiện tại - tương lai B. quá khứ - hiện tại
C. hiện tại - quá khứ D. hiện tại - quá khứ - tương lai
. Hai chữ "mỗi", "lại" được nhắc đến trong khổ thơ thể hiện điều gì?
Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong 2 câu thơ: "Hoa tay thảo những nét /
Như phượng múa rồng bay" như thế nào?
Câu 10.
(4,0 điểm): Hãy viết bài văn trình bày quan điểm của anh (chị) về sự cần thiết
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
phải giữ gìn những giá trị truyền thống của dân tộc?
Tà dương bóng ngả thuở giang lâu
Thế giới đông nên ngọc một bầu
Tuyết sóc treo cây điểm phấn
Cõi đông giãi nguyệt in câu.
Khói chìm thuỷ quốc quyên phẳng
Nhạn triện hư không gió thâu
Thuyền mọn còn chèo chẳng khứng đỗ
Trời ban tối biết về đâu? (
: 1. Giang lâu: lầu bên sông.
2. Đông: là khí tốt, khí thiêng của thế giới, của vũ trụ
3. Bầu: cũng theo điển sách Đạo gia, kể rằng Trương Thân thường treo một quả
bầu rất lớn, hoá làm trời đất, ở trong cũng có mặt trời mặt trăng, đêm chui vào đó mà ngủ, gọi
là trời bầu, hay bầu trời.
4. tuyết sóc: tuyết phương bắc.
5. thuỷ quốc: mặt nước
6. Quyên,:từ cổ là mặt nước trong
7. Hư không: trời thẳm.
A. Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. B. Thất ngôn bát cú Đường luật.
C. Thất ngôn xen lục ngôn D. Lục bát.
Trong bài thơ có mấy câu lục ngôn ?
A. 2 câu B. 3 câu C. 4 câu D. 5 câu
Phép đối trong bài thơ xuất hiện ở cặp câu nào?
A. 1 – 2 và 3-4 B. 3 – 4 và 5-6 C. 5 – 6 và 7-8 D.Cả ba đáp án trên
A. Bức tranh thiên nhiên. B.Bức tranh con người.
C.Bức tranh biển lớn. D.Bức tranh tâm cảnh
Hai câu đề B.Hai câu thực C.Hai câu luận. D.Hai câu kết.
A. Con thuyền nhỏ nhoi, cô đơn
B. Con thuyền bơ vơ, không biết về đâu
C. Phẩm chất khiêm tốn và nỗi niềm của tác giả
D. Cả ba phương án trên.
A. Khát khao về với thiên nhiên.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
B. Chí hướng, hoài bão, tâm sự của nhà thơ
C. Khát khao cuộc sống giàu sang quyền lực
D. Khát khao cuộc sống thanh nhàn.
Khói chìm thuỷ quốc quyên phẳng” theo em,
còn có ẩn ý sâu xa nào không?Đó là gì?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) giới thiệu, đánh giá về
nội dung và nghệ thuật của văn bản trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Câu
1
Câu
2
Câu
3
Câu
4
Câu
5
Câu
6
Câu
7
C
D
B
A
B
C
B
Hai chữ "mỗi", "lại" được nhắc đến trong
khổ thơ:
- Thể hiện sự xuất hiện đều đặn, tuần hoàn của
ông đồ vào mỗi dịp tết đến, xuân về: Cứ đến gần
những ngày tết cổ truyền, ông đồ lại xuất hiện để
viết câu đối, treo tết.
- Thể hiện thái độ mọi người chờ mong ông và
reo vui, hò hởi, chào đón sự xuất hiện của ông.
. Biện pháp tu từ: So sánh (“hoa tay thảo
những nét” với “phượng múa rồng bay”)
- Biện pháp hoán dụ: Hoa tay (chỉ tài năng, sự
khéo léo, điêu luyện của ông đồ)
Tác dụng:
+Làm cho câu thơ sinh động, gợi hình, gợi cảm
+ Gây ấn tượng, làm nổi bật vẻ đẹp trong nét chữ
của ông: Rất đẹp, mềm mại, uốn lượn, bay bổng,
phóng khoáng, sống động, có hồn.
+ Làm nổi bật tài năng viết chữ rất nhanh, rất
đẹp, điêu luyện, của ông đồ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Với bút pháp miêu tả tinh tế, ngôn ngữ điêu
luyện, trong hai câu thơ, tác giả như khắc họa
trước mắt người đọc hình ảnh của ông đồ với đôi
bàn tay khéo léo, khẳng định ông đồ như một
người nghệ sĩ tài hoa trước công chúng.
So sánh giọng điệu của hai khổ thơ đầu
với ba khổ thơ cuối?
- Hai khổ đầu: Giọng vui tươi, hào hứng
- Ba khổ cuối: Giọng buồn, trầm lắng.
- Nỗi lòng trung quân ái quốc,yêu nước
thương dân, bất an với hiện thực xã hội đương
thời
- Khát khao đất nước, nhân dân có cuộc sống tốt
đẹp, no đủ.
- Có
- Đó có thể là: nước nhà ( thuỷ quốc quyên
phảng)đang chìm trong hỗn loạn gian thần, nhân
dân có nguy cơ sống trong lầm than. Đây là tâm
sự của một con người cả đời chỉ để dành trợ dân
này..
- Sống không ngừng nỗ lực vươn lên để
khẳng định bản thân và có trách nhiệm xây dựng,
bảo vệ đất nước và nhân dân.
- Cống hiến và cho đi một cách trong sáng và cao
đẹp, không được vị kỉ, vụ lợi…
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng
cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt
chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài
gợi ý cần hướng tới:
- Văn hoá cổ truyền là những giá trị vật chất và
tinh thần được hình thành và lưu giữ trong lịch sử
của dân tộc.
- Cần lưu giữ những giá trị văn hoá cổ truyền, bởi
vì:
+ Đó là những giá trị truyền thống tốt đẹp cần
nâng niu và gìn giữ.
+ Lưu giữ những giá trị văn hoá cổ truyền của dân
tộc cũng là góp phần gìn giữ bản sắc dân tộc,
không quên nguồn cội.
+ Nguồn sữa mát lành nuôi dưỡng và tưới tắm tâm
hồn người Việt
+ Nét đẹp riêng của quốc gia, dân tộc…
- Biểu hiện của việc lưu giữ những giá trị văn hoá
cổ truyền của dân tộc:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Ý thức cội nguồn, không quên bản sắc văn hoá
Việt.
+ Giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống
văn hoá tốt đẹp của dân tộc.
+ Giới thiệu truyền thống văn hoá Việt ra thế giới
đồng thời tiếp thu tinh hoa văn hoá thế giới (một
cách chọn lọc) để làm giàu bản sắc văn hoá Việt.
+ Loại bỏ những hủ tục không còn phù hợp với xã
hội hiện đại.
- Phê phán những kẻ quên nguồn cội, lai căng,
quên bản sắc văn hoá dân tộc mình.
- Rút ra bài học nhận thức và hành động.
Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm.
câu nói của cánh chim đầu đàn thơ ca
Cách mạng Việt Nam- Tố Hữu, đã giúp chúng ta hiểu
ra cội nguồn sâu xa trong những thi phẩm bất tử với
thời gian.Trong mỗi câu, mỗi chữ, mỗi hình ảnh của
bài thơ là biết bao nỗi niềm, tâm sự của tác giả trước
thiên nhiên, con người và cuộc sống. Cảm xúc đó
cũng đến với mỗi chúng ta khi đọc bài thơ“
” của
* :
nhân vật toàn tài hiếm có trong lịch sử phong kiến
VN, đóng góp cả trên phương diện chính trị, quân sự ,
văn hoá, văn học dân tộc và đặc biệt là thơ chữ Nôm-
người đặt những viên gạch nền móng đầu tiên trong
tập thơ “ Quốc âm thi tập”, tập thơ với 254 bài, ….
(Chủ đề, mạch cảm xúc, hình ảnh, điểm nhìn…)
-
+Hai câu đề - thất ngôn: Tà dương bóng ngả
thuở giang lâu
Thế giới đông nên ngọc một bầu
=> Bức tranh chiều tà: màu vàng của ánh mặt
trời chiếu phủ lên 1 lầu cao bên sông=> một
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
không gian rộng lớn và yên tĩnh, rất yên tĩnh.
thơ mộng, lãng mạn.
=> đông chính là khí tốt, khí thiêng của thế
giới, của vũ trụ đông đặc lại mà thành phong
cảnh đẹp như ngọc
=>Bầu, cũng theo điển sách Đạo gia, kể rằng
Trương Thân thường treo một quả bầu rất lớn,
hoá làm trời đất, ở trong cũng có mặt trời mặt
trăng, đêm chui vào đó mà ngủ, gọi là trời bầu,
hay bầu trời cũng vậy…Quả là một bức tranh
được vẽ bằng ngôn ngữ, rất xưa, tinh khiết và
tráng lệ, dường như đã đạt đến mức cổ điển!
+ Hai câu thực: Tuyết sóc treo cây điểm phấn
Cõi đông giải nguyệt in câu.
- Hình ảnh đối xứng:phía bắc: tuyết phủ xuống
không gian nhưng giăng mắc trên cành cây tạo
nên những bông hoa tuyết tuyệt đẹp: phía
đông: in một giải lụa trăng vàng óng
=>Thế là cả một không gian rực rỡ sắc màu. Màu
trắng của tuyết hoa tương ánh cùng màu vàng của
ánh nguyệt in bóng nước, của chiều tà vàng thẫm,
tạo một bức tranh vừa rộng vừa sâu, gợi một
khoảnh khắc giao thoa hỗn mang rất nhiều tâm
trạng.
+ Hai câu luận:
Khói chìm thuỷ quốc quyên phẳng
Nhạn triện hư không gió thâu
- Đối chỉnh hai câu tho lục ngôn:
- Cúi xuống nhìn dòng nước, thấy khói chiều in
xuống mặt nước trong veo phẳng lặng. như thể
nhìn rõ khói chiều đang chìm dưới đáy nước.
=> liên tưởng đến NDu“Long lanh đáy nước in
trời
Thành xây khói biếc, non
phơi bóng vàng”.
- Nhìn lên: trên trời thì đàn chim nhạn đang xếp
hình chữ triện bay về rừng tìm chốn ngủ, làm
không gian thêm rộng và sâu hơn.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Liên tưởng đến câu thơ của H. C. Minh
“ Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ”- cô đơn, lẻ
loi, dù trong thơ N.T, chim nhạn cả một đàn
=>Cảnh chỉ là điểm xuyết, mà gợi nên bức tranh đủ
sắc màu, rất sống động, và tiếp đó, nó như thể đang
chuyển động dần về phía đêm tối, về phía lụi tàn.
=> Một bức tranh từ chiều tà đến chiều muộn: đẹp,
nên thơ, giàu chất hoạ=> N. Trãi rất yêu thiên nhiên
tâm điểm của bài thơ
Thuyền mọn còn chèo chẳng khứng đỗ
Trời ban tối ước về đâu?
+ Câu bảy :thất ngôn, dàn trải thêm, biểu hiện sự
phân vân, do dự, hình ảnh con thuyền nhỏ bé - hình
ảnh Ức Trai Tiên sinh,giữa thời cuộc …
+ Câu tám :lục ngôn, như một sự dồn nén tâm sự.
- Trời tối: tương lai mờ mịt; về đâu: câu hỏi tu
từ, gợi sự bế tắc, bi quan
Có thể đây là thời điểm Nguyễn Trãi về ở ẩn tại Côn
Sơn, trong hoàn cảnh chính sự trong nước đang rất
đen tối, nhất là ở nơi triều chính. Nguyễn Trãi từ tin
tưởng, đến nghi ngờ và thất vọng trước thực tại đau
lòng: Biết bao trung thần bị hãm hại, còn lũ gian thần
hiểm ác nổi lên như ong, nhũng lọan cả triều đình.
Làm sao mà không bi quan cho được khi mà Trời ban
tối, biết về đâu? Bởi lòng N. Trãi cả đời sống với lí
tưởng “Bui một tấc lòng ưu ái cũ,Đêm ngày cuồn
cuộn nước triều đông.” (Thuật hứng – 5)
- Sự phát triển của hình tượng chính : đi từ cảnh đến
tình, nỗi niềm dồn nén trong những câu thơ lục ngôn.
+ Hình ảnh trong sáng vừa mang tính ước lệ, vừa hiện
thực, ẩn chứa tâm sự của nhà thơ.
- Tính độc đáo của các phương diện ngôn từ:
+ thể thơ thất ngôn xen lục ngôn,
+ Điển cố: phù hợp để bộc lộ chí hướng của nhà thơ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Ngôn từ trong sáng, vẻ đẹp của tiếng Việt cổ
Một trong nhiều viên ngọc quý của tập thơ, mùa
đông mà hình ảnh vẫn trong sáng=> niềm tin yêu
cuộc đời của tác giả dù hiện tại ông đang chất chồng
tâm sự… Quan hệ giữa cảnh và tình trong cả bài thơ
là quan hệ gắn bó, tương hỗ. Tả cảnh không phải chỉ
để ca ngợi vẻ đẹp thuần túy của thiên nhiên, cảnh vật
mà còn thể hiện tâm trạng, tình cảm của nhà thơ.
Bài thơ là một trong nhiều kiệt tác của Ức
Trai về tình yêu thiên nhiên và tư tưởng, tình cảm của
ông trước cuộc đời. Với sự sáng tạo trong thể thơ thất
ngôn xen lục ngôn, ngôn ngữ thơ vừa gần gũi quen
thuộc vừa ang tính ước lệ giàu sức gợi hình cùng cách
sử dụng tài tình phép đối, Nguyễn Trãi đã thực sự để
lại cho đời một áng thơ "khắc sâu trong tâm khảm"
bao thế hệ người đọc.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(1) “Trong cuộc sống chắc hẳn có những lúc bạn gặp khó khăn và muốn được chia sẻ
cùng ai đó? Những lúc như thế bạn thường tìm đến ai? Những người có năng lực và giỏi phán
đoán hơn bạn hay những người biết lắng nghe câu chuyện của bạn? Tôi thường chọn tìm đến
những người bạn ở vế thứ hai hơn. Dĩ nhiên khi trò chuyện với người có năng lực và giỏi phán
đoán, họ sẽ giúp tôi chỉ ra vấn đề của mình một cách khách quan nhất. Nhưng khi thực sự gặp
chuyện khó khăn, tôi vẫn cảm thấy thiêu thiếu 2% gì đó khi chỉ ngồi nghe những lời khuyên lý
tính. Có thể vì khi gặp khó khăn, thay vì nghe những lời khuyên đúng đắn, tôi chỉ muốn có ai
đó lắng nghe và hiểu cho tâm trạng của mình mà thôi.
(2) Đây là chuyện xảy ra hồi tôi đang dạy học tại một trường đại học ở Mỹ. Tuy cảm
thấy mình sống có ích và hạnh phúc khi dạy dỗ các sinh viên ở đây, nhưng cũng nhiều lúc tôi
cảm thấy “Chuyện dạy học thật chẳng dễ dàng!” Bên cạnh sự khác biệt về ngôn ngữ và văn
hóa, trong số các sinh viên ở đây đôi khi có vài bạn phản bác ý kiến của giáo sư một cách quá
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thẳng thắn, hoặc có vài bạn khác tạo cho tôi cảm giác họ không thực sự tập trung vào giờ học
của tôi.[…]
(3) Nhưng những lúc như thế, thay vì tìm đến vị tiền bối chuyên ngành triết học rất
thông thái và giỏi nói chuyện mà tôi thân thiết hơn, tôi lại tìm đến vị giáo sư trước kia từng là
tu sĩ Công giáo, người thường im lặng lắng nghe những lời tôi nói một cách bao dung. Khi
ngẫm xem tại sao mình lại lựa chọn như thế, tôi nhận ra rằng việc có ai đó lắng nghe mình
không đơn thuần chỉ là bản thân mình được lắng nghe. Tôi có thể cảm nhận được vị giáo sư ấy
chấp nhận tôi với chính những gì tôi có và đem đến cho tôi nguồn năng lượng ấm áp thông
qua từng biểu cảm khuôn mặt cùng giọng nói. Khi anh nhìn tôi với ánh mắt tập trung, không
ngắt lời giữa chừng hay đổi chủ đề sang chuyện khác và để cho tôi nói hết những gì muốn nói,
tôi cảm thấy lòng mình như được rộng mở. Những cảm xúc nặng nề mà tôi đã chịu đựng một
mình cũng như tìm thấy lối thoát đáng tin cậy trong tâm hồn và dần dần lắng xuống, tâm trạng
tôi nhẹ nhõm hẳn.
(4) Chỉ cần có ai đó, như một tấm gương soi tỏ, thấu hiểu những gì đang khiến ta mệt
mỏi là đủ để đem tới cho ta nguồn an ủi to lớn rồi. Không những thế, những đau khổ ta đang
chịu đựng cũng bỗng trở nên ý nghĩa hơn. Nếu người đang lắng nghe ta nói rằng họ đã từng
gặp chuyện mà ta tưởng chỉ riêng mình gặp phải, ta sẽ cảm thấy rằng đó là chuyện có thể xảy
đến với bất kỳ ai và nhờ thế dễ dàng tiếp nhận hoàn cảnh hiện tại hơn. Lắng nghe chính là
xuất phát điểm của sự đồng cảm và cũng là nền tảng của sự chữa lành.
[…] (5) Nhờ có những người chăm chú lắng nghe ta nói như nghe tiếng nước bình đạm
chảy mà câu chuyện của ta sẽ trở nên thông suốt và bầu không khí cũng vui vẻ hơn. Ngược lại
nếu đối phương chỉ như một bức tường im lìm không phản ứng gì, lời ta nói sẽ trở nên vô
nghĩa, và chính bản thân ta cũng bắt đầu thu mình lại. Bởi vậy, chân thành lắng nghe người
khác chính là cách bộc lộ sự quan tâm, nhường nhịn và tình yêu thương cụ thể, năng động
nhất.
(6) Đã từng có lúc tôi thắc mắc không hiểu tại sao người ta sử dụng các mạng xã hội
như Twitter, Facebook, Kakao Story… bất kể ngày đêm như thế. Tôi đã không thể hiểu được
lý do tại sao dù không ai bắt ép nhưng mọi người vẫn chia sẻ hình ảnh, suy nghĩ, những việc
mình làm trong ngày với cả thế gian. Có lẽ vì chúng ta vẫn hằng mong sẽ có ai đó trên mạng
lắng nghe câu chuyện của mình. Phải như vậy ta mới cảm thấy hành động của mình có ý nghĩa
và sự tồn tại của mình có giá trị. Cảm giác mệt mỏi vì phải sống từng ngày từng ngày không
chút ý nghĩa, như phải đứng trên một sân khấu không khán giả không ai quan tâm, cũng sẽ
được xóa nhòa.
(7) Hãy nhìn xung quanh xem có người thân hay bạn bè nào của bạn đang gặp khó
khăn hay không. Cho dù bạn không biết cách giải quyết những vấn đề của họ đi chăng nữa, họ
cũng sẽ rất biết ơn nếu bạn thật lòng lắng nghe câu chuyện của họ đấy.”
(Trích “Yêu những điều không hoàn hảo” – Hae Min, NXB Thế giới, tr 110 - 113)
A. Chăm chú lắng nghe. C. Lắng nghe là biểu hiện của tình
thương.
B. Thật lòng lắng nghe người khác. D. Kiên nhẫn lắng nghe người khác.
A. Tìm đến những người có năng lực và giỏi phán đoán.
B. Tìm đến những người chỉ ra vấn đề của mình một cách khách quan nhất.
C. Tìm đến những người giúp mình giải quyết vấn đề.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
D. Tìm đến những người lắng nghe và hiểu cho tâm trạng của mình mà thôi.
Trong đoạn văn số 2, tác giả có vận dụng phối hợp phương thức biểu đạt nào?
A. Tự sự B. Biểu cảm
C. Thuyết minh D. Miêu tả.
A. Tôi có thể cảm nhận được vị giáo sư ấy chấp nhận tôi với chính những gì tôi có và đem đến
cho tôi nguồn năng lượng ấm áp thông qua từng biểu cảm khuôn mặt cùng giọng nói.
B. Khi anh nhìn tôi với ánh mắt tập trung, không ngắt lời giữa chừng hay đổi chủ đề sang
chuyện khác và để cho tôi nói hết những gì muốn nói, tôi cảm thấy lòng mình như được rộng
mở.
C. Những cảm xúc nặng nề mà tôi đã chịu đựng một mình cũng như tìm thấy lối thoát đáng tin
cậy trong tâm hồn và dần dần lắng xuống, tâm trạng tôi nhẹ nhõm hẳn.
D. Tất cả các ý kiến trên.
A. Bởi vậy, chân thành lắng nghe người khác chính là cách bộc lộ sự quan tâm, nhường nhịn
và tình yêu thương cụ thể, năng động nhất.
B. Nhờ có những người chăm chú lắng nghe ta nói như nghe tiếng nước bình đạm chảy mà
câu chuyện của ta sẽ trở nên thông suốt và bầu không khí cũng vui vẻ hơn.
C. Cảm giác mệt mỏi vì phải sống từng ngày từng ngày không chút ý nghĩa, như phải đứng
trên một sân khấu không khán giả không ai quan tâm, cũng sẽ được xóa nhòa.
D. Cả A & B
A. Có lẽ vì chúng ta vẫn hằng mong sẽ có ai đó trên mạng lắng nghe câu chuyện của mình.
B. Phải như vậy ta mới cảm thấy hành động của mình có ý nghĩa và sự tồn tại của mình có giá
trị.
C. Đã từng có lúc tôi thắc mắc không hiểu tại sao người ta sử dụng các mạng xã hội như
Twitter, Facebook, Kakao Story… bất kể ngày đêm như thế. Tôi đã không thể hiểu được lý do
tại sao dù không ai bắt ép nhưng mọi người vẫn chia sẻ hình ảnh, suy nghĩ, những việc mình
làm trong ngày với cả thế gian.
D. Cảm giác mệt mỏi vì phải sống từng ngày từng ngày không chút ý nghĩa, như phải đứng
trên một sân khấu không khán giả không ai quan tâm, cũng sẽ được xóa nhòa.
A. Thể hiện tình cảm chân thành của tác giả.
B. Tăng tính thuyết phục và hiệu quả nghị luận cho văn bản.
C. Cả A & B
D. Làm cho văn bản tăng hấp dẫn, sinh động.
Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong văn sau: Nhờ có những người chăm
chú lắng nghe ta nói như nghe tiếng nước bình đạm chảy mà câu chuyện của ta sẽ trở nên
thông suốt và bầu không khí cũng vui vẻ hơn.”
Anh/chị hiểu ý kiến sau như thế nào: “Lắng nghe chính là xuất phát điểm của sự đồng
cảm và cũng là nền tảng của sự chữa lành.” ?
Chia sẻ thông điệp sâu sắc nhất anh/chị nhận được sau khi đọc văn bản.
Anh/chị hãy viết bài luận (không quá 600 chữ) thuyết phục từ
bỏ thói thiếu kiên nhẫn lắng nghe người khác.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Quê cũ nhà ta thiếu của nào?
Rau trong nội, cá trong ao.
Cách song mai tỉnh hồn Cô dịch
7
,
Kề nước cầm đưa tiếng Cửu cao
8
.
Khách đến vườn còn hoa lác
9
,
Thơ nên cửa thấy nguyệt vào.
Cảnh thanh dường ấy chăng về nghỉ,
Lẩn thẩn làm chi áng mận đào
10
.
(Nguyễn Trãi toàn tập, Đào Duy Anh, NXB Khoa học xã hội, 1976, tr. 407)
Bài thơ Mạn thuật (Bài 13) thuộc sáng tác nào sau đây của Nguyễn Trãi?
A. Văn chính luận
B. Thơ chữ Hán
C. Thơ Nôm
D. Dư địa chí
Bài thơ được viết bằng thể thơ nào?
A. Thất ngôn tứ tuyệt
B. Thất ngôn xen lục ngôn
C. Song thất lục bát
D. Ngũ ngôn trường thiên
Đối tượng trữ tình của bài thơ là:
A. Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống.
B. Cuộc sống bình yên, thanh nhã chốn quê nhà.
C. Cuộc sống no đủ ở một làng chài.
D. Cảnh đêm trăng mùa xuân
7
Cách song: ở ngoài cửa sổ
Hồn Cô dịch: Sách Trang tử thiên “Tiêu diêu du”, nói đến thần nhân núi Cô dịch, da như băng tuyết, yểu
điệu như xử nữ, tượng trưng cái đẹp trong trắng. Ở đây Nguyễn Trãi ví cốt cách thanh khiết của cây
mai như cái tinh thần trong trắng của nữ thần núi Cô dịch (núi Cô dịch ở tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc)
8
Cửu cao: Kinh thi bài “Hạc minh” có câu: “Hạc minh vu cửu cao, thanh văn u dã”, nghĩa là chim hạc
kêu ở chỗ đầm sâu, tiếng nghe vang cả đồng ruộng. Chim hạc ví với người quân tử. Ý câu thơ này là: ở
kề nước, chim hạc kêu tiếng vang khắp, ví như mình là người quân tử ở ẩn, thanh giá ảnh hưởng đến
cả xung quanh.
9
Vườn còn hoa lác: vườn hoa lác đác
10
Áng mận đào: Đào lý là cây đào, cây mận dùng để ví người hiền tài. Địch Nhân Kiệt là tể tướng đời
Đường tiến cử nhiều người hiền, đều trở thành danh thần, người ta khen ông rằng: “Thiên hạ đào lý
tất tại công môn” nghĩa là người hiền trong thiên hạ ở trong nhà cửa ông cả. Vì vậy áng mận đào để
chỉ chỗ cửa quyền.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Câu thơ nào dưới đây miêu tả cảnh vật thanh nhã, thi vị?
A. Rau trong nội, cá trong ao.
B. Cảnh thanh dường ấy chăng về nghỉ.
C. Cách song mai tỉnh hồn Cô dịch.
D. Thơ nên cửa thấy nguyệt vào.
Dòng nào gợi lên “bức chân dung” nhân vật trữ tình trong bài thơ?
A. Một bậc hiền nhân, cốt cách thanh cao.
B. Một bậc quân tử trọng nghĩa khí.
C. Lòng thanh tịnh như nhà tu hành.
D. Một lão nông vui thú cảnh điền viên.
Thông tin nào dưới đây phải là thành công nghệ thuật của bài thơ?
A. Hình ảnh giàu sức gợi, liên tưởng độc đáo.
B. Hình ảnh điển cố Hán học sâu sắc, hàm súc.
C. Câu thơ thất ngôn xen lục ngôn, phép đối độc đáo.
D. Sử dụng nhiều thành ngữ, ngôn từ mộc mạc, bình dân.
Dựa vào nội dung bài thơ, hãy cho biết hoàn cảnh sáng tác bài thơ này?
Câu thơ nào miêu tả tâm thế sẵn sàng vứt bỏ danh lợi, vui với cảnh điền viên thôn dã
của nhân vật trữ tình?
Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung hai câu thơ sau:
Quê cũ nhà ta thiếu của nào?
Rau trong nội, cá trong ao.
Anh/chị có đồng quan điểm với cách lựa chọn cuộc sống của nhà thơ thể hiện ở hai
câu thơ cuối bài không? Vì sao? (Trình bày ngắn gọn từ 5 – 7 dòng)
Ngạn ngữ Gruzia khẳng định: “Học tập là hạt giống của kiến thức, kiến thức là hạt
giống của hạnh phúc”.
Từ ý tưởng trên, em hãy viết bài văn nghị luận xã hội (khoảng 500 chữ) bàn về vai trò
của việc học tập đối với thành công và hạnh phúc của mỗi người.
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh
trong văn sau: “Nhờ có những người chăm chú
lắng nghe ta nói như nghe tiếng nước bình đạm
chảy mà câu chuyện của ta sẽ trở nên thông suốt
và bầu không khí cũng vui vẻ hơn.”
- Tác giả đã so sánh những người chăm chú lắng
nghe ta nói như nghe tiếng nước bình đạm chảy
- Nhấn mạnh vai trò, ý nghĩa của sự chăm chú
lắng nghe với thái độ lúc nào cũng từ tốn, nhẹ
nhàng, thấu hiểu.
- Câu văn có hình ảnh, giàu sức biểu cảm
Ý kiến: “Lắng nghe chính là xuất phát
điểm của sự đồng cảm và cũng là nền tảng của sự
chữa lành.” ?
+ Khi thật sự lắng nghe người khác bằng cả trái
tim, ta sẽ đặt mình vào vị trí của người khác để
thấu hiểu cảnh ngộ của họ hơn là phán xét đúng
sai.
+ Từ đó, người được lắng nghe có thể nói hết nỗi
lòng mà không cần che giấu. Nỗi lòng của họ
cũng nhẹ nhõm hơn. Đây là nền tảng để họ hàn
gắn, chữa lành và vượt qua nỗi đau.
- Thí sinh chia sẻ thông điệp sâu sắc
nhất của bản thân
- Lí giải sự lựa chọn hợp lí, thuyết phục.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Hoàn cảnh sáng tác bài thơ: khi Nguyễn Trãi
cáo quan về ở ẩn tại quê nhà.
- Câu thơ miêu tả tâm thế sẵn sàng vứt bỏ danh
lợi, vui với cảnh điền viên thôn dã của nhân vật
trữ tình: Cảnh thanh dường ấy chăng về nghỉ/
Lẩn thẩn làm chi áng mận đào.
. - Hai câu thơ miêu tả cuộc sống nơi thôn quê
đủ đầy, sung túc; nhà thơ yêu và tự hào về quê
hương; vui với sự lựa chọn trở về với quê hương
để có một cuộc sống bình yên.
. - HS phải chỉ ra được cách sống của nhà thơ
(tránh xa danh lợi, vui cảnh điền viên để tâm hồn
thanh cao, bình yên); bày tỏ quan điểm đúng đắn,
tích cực với quan điểm sống ấy; biết cách lý giải
hợp lí, thuyết phục, trình bày ngắn gọn.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Bài luận cần chặt chẽ, thuyết phục (lí lẽ xác đáng, dẫn
chứng tiêu biểu, kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và
dẫn chứng); phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp
luật.
* Giải thích, biểu hiện
- Là tỏ ra nôn nóng, bực tức không thiện chí muốn
nghe người khác từ sự chân thành, sâu sắc của lí trí và
trái tim.
- Không tập trung chú tâm vào người nói; thiếu sự
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
đồng cảm, chia sẻ; lắng nghe bằng định kiến, vội vàng
kết luận, dán nhãn người khác; thiếu góc nhìn đa
chiều…
* Nguyên nhân
- Khách quan: Cuộc sống hiện đại vội vã, hối hả nên
việc gì đòi hỏi sự kiên nhẫn, mất thời gian mà không
mang lại hiệu quả kinh tế thì họ sẽ tìm mọi cách từ
chối.
- Chủ quan: Sự khác biệt về văn hóa, môi trường sống,
quan điểm, tính cách; nhiễm lối sống ích kỉ, thực
dụng … không kiên nhẫn, đồng cảm lắng nghe.
* –
- Rơi vào tình trạng bảo thủ, cố chấp, kiêu căng ngạo
mạn khi không lắng nghe tiếp thu ý kiến của người
khác; Con người trở nên lạnh lùng, vô tâm, vô cảm,
làm mất đi chất người, tính người; Vô tình gây tổn
thương, mất niềm tin cho người mà ta từng yêu quý.
- Quan hệ giữa người với người lỏng lẻo, thiếu tình
yêu thương, mất đi sợi liên kết cộng đồng; ngăn cản
xã hội tiến bộ và phát triển.
(Bài viết thiếu dẫn chứng trừ 0.25 điểm)
* (xã hội, gia đình, nhà trường, bản
thân)
dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận
Học sinh có thể vận dụng các thao tác lập luận phù
hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách
nhưng phải nêu được vai trò của học tập đối với thành
công và hạnh phúc của mỗi người. Có thể trình bày
theo hướng sau:
1. Giải thích
- “Hạt giống” là yếu tố ươm mầm lên cây cối. Để cây
cối có hoa thơm trái ngọt thì cần phải có hạt giống tốt.
- “Học tập là hạt giống của kiến thức”: Để có kiến
thức, con người cần học tập, học tập để thu nhận kiến
thức làm nền tảng dẫn tới thành công.
- “Kiến thức là hạt giống của hạnh phúc”: có kiến
thức con người sẽ biết cách tạo nên hạnh phúc cho
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chính mình.
→ Câu nói khẳng định học tập có vai trò quan
trọng đối với thành công và hạnh phúc của mỗi người.
. Bàn luận, lí giải
- Quá trình học tập mà trước hết học tập trong nhà
trường sẽ giúp con người có kiến thức cơ bản của cuộc
sống trên nhiều lĩnh vực: tự nhiên, xã hội, quân sự, thể
thao, âm nhạc, hội hoạ…
Dẫn chứng: Hầu hết những người nổi tiếng đều phải
trải quá quá trình học tập cần cù, chịu khó trên ghế
nhà trường như Lê-nin, Bác Hồ, hay những tấm gương
các nhà bác học vĩ đại Anh-xtanh, Lô-mô-nô-xốp...
- Học tập ở đây còn bao gồm quá trình tự học, tự học
là hành trình của cả đời người. Mỗi chúng ta phải tự
gieo những hạt giống kiến thức trong suốt quá trình
của đời mình. Điều đó, lí giải tại sao nhiều văn hào,
nhiều bác học không tốt nghiệp đại học hoặc thậm chí
cả trung học mà vẫn đạt được nhiều thành tựu vĩ đại
trên lĩnh vực khoa học.
Dẫn chứng: Bill Gates – ông vua máy tính của thế giới
đã bỏ đại học năm thứ 3 để lập công ti máy tính riêng.
Nhưng trong quá trình đó, ông đã miệt mài trong thư
viện đọc sách và học tập. Sự luôn hoài nghi và mong
ước khám phá đã giúp ông sáng tạo ra phần mềm lớn
nhất hiện nay.
- Mỗi người có thể có những quan niệm khác nhau về
hạnh phúc, nhưng hạnh phúc là đích đi tới của mỗi
người trong cuộc sống. Có kiến thức, con người mới
có thể hành động để tiến tới hạnh phúc, bởi tri thức là
sức mạnh. Có kiến thức, con người mới hiểu biết để
cảm nhận và trân trọng những thành quả của cuộc
sống, tự mình tìm kiếm hạnh phúc.
Dẫn chứng: là một nhà tư tưởng vĩ đại suốt đời phấn
đấu cho lí tưởng, bằng sự hiểu biết của mình về hiện
thực thế giới, C. Mác đã dạy con hiểu về Hạnh phúc
trong thời đại bấy giờ: Hạnh phúc là đấu tranh.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Câu nói chỉ ra mối quan hệ nhân quả: quá trình - kết
quả của con đường học tập. Bắt đầu từ học tập, con
người sẽ thu nhận được nhiều thành quả trong đời
sống.
3. Mở rộng vấn đề, rút ra bài học
- Câu danh ngôn đã chỉ ra một hành trình đi đến hạnh
phúc trong đó học tập là con đường, đích đến hạnh
phúc cho mỗi học sinh chúng ta.
- Vấn đề là lựa chọn cách học phù hợp để có thể gieo
giống tốt đẹp vào trong tâm hồn, chứ không phải cách
học gạo, học chống đối, máy móc, đọc chép lấy điểm
cao tức thời.
- Muốn thế, cách dạy trong nhà trường cũng phải phù
hợp để làm sao không truyền thụ kiến thức cho học
sinh không thụ động. Ngoài học tập để lấy kiến thức,
giáo viên còn phải chú ý dạy kĩ năng sống thích hợp để
học sinh có thể tìm thấy hạnh phúc trong đời sống của
mình.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(Bài 2)
Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai,
Cũng gọi ông nghè có kém ai.
Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng
12
,
Nét son điểm rõ mặt văn khôi
13
.
Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ?
Cái giá khoa danh ấy mới hời
14
Ghế tréo
15
lọng xanh ngồi bảnh chọe,
Nghĩ rằng đồ thật hoá đồ chơi!
11
Tiến sĩ giấy:Thời xưa, vào dịp tết Trung thu, người ta thường bày bán hình nộm tiến sĩ làm bằng giấy màu sắc sỡ, biểu
trưng cho niềm mơ ước danh vọng, giàu sang, phú quý
12
Giáp bảng: Bảng đề tên từ học vị tiến sĩ trở lên
13
Văn khôi: đầu làng văn. Ở đây chỉ người đỗ đạt cao
14
Hời: Giá rẻ
15
Ghế tréo: Ghế một người ngồi, chân là bốn thanh gỗ bắt tréo, dùng để quan lại ngồi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
(Thi hào Nguyễn Khuyến:đời và thơ,NXB Giáo dục,1994)
A. Thất ngôn bát cú Đường luật B. Tứ tuyệt C. Lục bát D. Thất ngôn xen lẫn lục ngôn
A. 1 - 2 và 3 - 4 B. 3 - 4 và 5 – 6 C. 5 - 6 và 7 - 8 D. 1 - 2 và 7 - 8
A. Giọng điệu trữ tình tha thiết B. Giọng điệu châm biếm trào phúng
C. Giọng điệu triết lí, suy tưởng D. Giọng điệu hào hùng, mạnh mẽ
A. Giá tiền của những hình nộm tiến sĩ giấy
B. Giá trị của danh xưng tiến sĩ trong xã hội lúc bấy giờ
C. Trọng lượng của những hình nộm tiến sĩ giấy D. Giá đỡ hình nộm tiến sĩ giấy
A. Sự mâu thuẫn giữa hình thức và bản chất B. Nét son vẽ nên gương mặt
C. Dáng ngồi bảnh chọe D. Là đồ chơi cho trẻ em nhân dịp tết trung thu
Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng,
Nét son điểm rõ mặt văn khôi.
: Trong câu thơ cuối, Nguyễn Khuyến viết “Nghĩ rằng đồ thật hoá đồ chơi!”. Anh chị
hiểu như thế nào về “đồ chơi” mà nhà thơ nói đến trong tác phẩm?
: Bài học sâu sắc nhất anh chị rút ra sau khi đọc bài thơ là gì?
Viết đoạn văn (khoảng 8-10 dòng) trình bày suy nghĩ của anh chị về tâm sự của
Nguyễn Khuyến trong tác phẩm?
Một chú chó đang đi bộ về nhà với một miếng thịt trong miệng. Trên đường về, nó băng qua
một con sông và nhìn xuống dưới. Chú ta nhầm tưởng hình ảnh phản chiếu của mình là một
con chó khác, và sinh lòng tham muốn có thêm miếng thịt nữa. Và khi nó mở miệng, miếng
thịt rơi xuống sông và không bao giờ có thể lấy lại. (Truyện ngụ ngôn Aesop, NXB Mỹ thuật,
2017)
Từ nội dung câu chuyện trên, anh chị hãy viết bài văn với chủ đề: Hãy trân trọng những
gì mình đang có
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
"Năm chúng ta 20 tuổi
chỉ quen ngước nhìn lên trời cao…
Bỏ những quan tâm của gia đình bên ngoài niềm vui phố xá
hớn hở với từng cuộc vui, xum xoe với đám đông người xa lạ
mấy ai biết mình nhưng vẫn nghĩ mình trên tất cả
ngày nào cũng là ngày vội vã với nắng mưa…
Năm chúng ta 20 tuổi
ăn một bữa ăn trong tích tắc và ngủ chỉ trong một giờ
Vì mải mê những lo toan không đầu không cuối
ai cũng nên đổi thay chỉ riêng mình không cần thay đổi
uống một ly cà phê trong một buổi chiều chờ đợi
dù người có không tới
vẫn cứ bình yên…
Năm chúng ta 20 tuổi
nước mắt là dùng để cào cấu những muộn phiền
Nắm lấy một yêu thương rồi vững tin là bất biến
cũng có thể vì một cái buông tay mà muốn qua đêm nay mình sẽ chết
không cần ai khóc than hay thương tiếc
thả rơi mình như một giọt sương trong nắng sớm
mặc kệ khu vườn kia…
Năm chúng ta 20 tuổi
chúng ta bắt đầu nợ mình những vết xước không tự lành bao giờ…".
(Năm chúng ta hai mươi tuổi, Nguyễn Phong Việt)
Văn bản trên viết theo thể thơ gì?
A. Lục bát B. Thất ngôn tứ tuyệt C. Thơ tự do D. Thơ tám chữ
Cảm xúc chủ đạo của đoạn thơ là gì?
A. Phê phán lối sống sai lầm của tuổi trẻ B. Sự tích cực của người trẻ
C. Tuổi trẻ hay phàn nàn D. Sự dễ thương ở tuổi hai mươi
. Thói quen xấu nào không được đề cập trong đoạn thơ?
A. Ăn tích tắc B. Ngủ một giờ C. Lo toan không đầu không cuối D. Ăn nói thiếu chuẩn
mực
Theo em, tác giả nhắc đi nhắc lại nhiều lần cụm từ: "năm chúng ta hai mươi tuổi", để
làm gì?
A. Đề cập tới người trẻ B. Nhấn mạnh, tạo sự chú ý
C. Giúp khắc hoạ rõ nét hình ảnh và cảm xúc của tác giả D. Tất cả ý trên đúng.
Dòng thơ: "thả rơi mình như một giọt sương trong nắng sớm mặc kệ khu vườn kia…"
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
được tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
A. Nhân hoá B. Ẩn dụ C. Điệp ngữ D. Liệt kê
. Các câu thơ: "Năm chúng ta 20 tuổi/ nước mắt là dùng để cào cấu những muộn phiền/
Nắm lấy một yêu thương rồi vững tin là bất biến/" hiệp vần gì?
A. Hiền B. Uôi C. Ương D. Iên
Nêu ngắn gọn nội dung chính của đoạn thơ.
. Câu thơ: "Năm chúng ta 20 tuổi/ chúng ta bắt đầu nợ mình những vết xước không tự
lành bao giờ…" gợi cho anh/ chị cảm xúc gì? Liên hệ bản thân, anh chị hãy cho biết mình cần
phải sống và học tập thế nào?
Tiêu tiền lãng phí là thói quen xấu, gây ra nhiều tai hại. Hãy viết bài văn
thuyết phục bạn bè từ bỏ thói quen này.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
A
B
B
B
A
- Phép đối: Mảnh giấy – Nét son
Thân giáp bảng – Mặt văn khôi
- Tác dụng:
+ Nhấn mạnh nghịch lí đáng cười trong hình
tượng tiến sĩ giấy: hình thức sang trọng, hào
nhoáng nhưng bản chất trống rỗng, giả tạo; thể
hiện cái nhìn đầy đau đớn xót xa trăn trở của tác
giả trước thực trạng nền học vấn nước nhà.
+ Tạo sự cân xứng, hô ứng, đăng đối nhịp nhàng
- “đồ chơi” mà nhà thơ nói đến trong tác
phẩm:
+ Hình nộm tiến sĩ giấy – đồ chơi cho trẻ em
nhân dịp tết trung thu
+ Những trí thức hữu danh vô thực trong xã hội
lúc bấy giờ (HS có thể diễn đạt: Những kẻ mua
quan bán tước hoặc chính tác giả - học rộng tài
cao nhưng đành bất lực, buông xuôi trước tình
cảnh đất nước….)
(Ngoài những gợi ý trên, HS có thể diễn đạt theo
nhiều cách khác nhau, nếu hợp lí vẫn cho điểm
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
tối đa)
- Bài học sâu sắc nhất: HS có thể đưa ra
một trong các bài học sau:
+ Cần phải cố gắng vươn lên bằng thực lực của
mình, không ham hư danh;
+ Trân trọng tài năng, giá trị của những người tài
để họ đóng góp nhiều hơn cho đất nước;
+ Bồi đắp cho mình những giá trị đích thực……..
- Tâm sự của Nguyễn Khuyến trong bài
thơ:
+ Phê phán sự xuống cấp của tầng lớp trí thức,
quan lại trong hoàn cảnh xã hội giao thời.
+ Sự chua xót, bất lực của một nhà nho yêu nước
khi học rộng tài cao nhưng không thể giúp gì cho
đất nước.
- Suy nghĩ của bản thân: Thấu hiểu, trân trọng vẻ
đẹp tâm hồn của tác giả, ý thức hơn về trách
nhiệm của mình đối với đất nước.
1. C
2. A
3. D
4. D
5. B
6. D
: Nội dung chính:
- Những suy nghĩ, hành động sai lầm giới trẻ
thường mắc phải, từ đó làm ảnh hưởng cuộc
sống.
- Chính người trẻ đã sống lệch lạc để rồi tự làm
nên những vết thương cho họ.
- Câu thơ gợi lên cảm xúc xốn xang, tiếc nuối. Vì
những quan niệm, cách hành xử thiếu chín chắn
mà một bộ phận người trẻ làm chính mình tổn
thương.
- Những vết thương ấy không tự lành bao giờ,
nghĩa là cần thời gian để phục hồi, để bù đắp và
cải thiện bằng đời sống mới tốt hơn.
- Liên hệ bản thân: người trẻ cần học tập và rèn
luyện, tu dưỡng đạo đức, nhân cách, tri thức. Cẩn
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
trọng trước mọi chọn lựa của cuộc sống để không
xảy ra điều đáng tiếc.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
- Tóm tắt câu chuyện “Chú chó và cái bóng”:
+ Câu chuyện ngắn gọn đặt chú chó trong một tình
huống khá hấp dẫn: ngậm miếng thịt trong miệng, đi
ngang qua một chiếc cầu và nhìn thấy bóng mình
dưới lòng sông.
+ Sự nhầm tưởng hình ảnh phản chiếu của mình qua
chiếc bóng đã nảy sinh lòng tham khiến chú muốn có
thêm một miếng thịt nữa không thuộc sở hữu của
mình. Kết quả là chú đánh mất miếng thịt trong
miệng và không bao giờ lấy lại nữa.
- Rút ra ý nghĩa của câu chuyện:
+ Hình ảnh chú chó đánh mất miếng mồi ngon trong
miệng là ẩn dụ cho một kiểu người sống trong XH:
tham lam, ích kỉ đuổi theo những điều viển vông xa
vời, không trân trọng những gì thuộc về mình trong
hiện tại.
+ Vì thế, câu chuyện đặt ra thông điệp
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Giải thích thông điệp: Trân trọng những gì mình
đang có là yêu quý, nâng niu những điều vốn thuộc sở
hữu của bản thân
- Biểu hiện của việc trân trọng những gì mình đang
có:
+ Người biết trân trọng những gì mình đang có luôn
thấy hài lòng với bản thân, yêu quý chăm sóc và trân
trọng chính mình.
+ Họ luôn giữ gìn, vun đắp những khoảnh khắc bên
gia đình, người thân, bạn bè, biết ơn, bảo vệ những
điều mình đang được tận hưởng….
HS biết cách chỉ ra ý
nghĩa của việc biết trân trọng những gì mình đang
có; có thể trình bày theo những hướng sau:
+ Với cá nhân: Khi biết trân quý những gì đang có, ta
sẽ sống trong một tâm thế thoải mái vui vẻ lạc quan,
tránh xa suy nghĩ tiêu cực; giúp ta không rơi vào lối
sống ảo tưởng, viển vông, xa rời thực tế; không đánh
mất những điều tốt đẹp vốn hàng ngày hiện hữu;
được người khác yêu quý tôn trọng; mở ra cơ hội cho
mình ….
+ Với mọi người và XH: Quý trọng những gì đang có
sẽ giúp ta gắn bó với gia đình, quê hương, đất nước,
có động lực để phấn đấu giữ gìn, xây dựng cuộc sống
của mình ngày càng tốt đẹp hơn, góp phần phát triển
một xã hội văn minh.
HS đưa ra nhận xét
đánh giá của mình về vấn đề đó, có thể có nhiều
hướng khác nhau nhưng phải bày tỏ được quan điểm
về vấn đề nghị luận. Sau đây là một định hướng:
- Phê phán những kẻ không biết trân trọng những gì
mình đang có, những kẻ ích kỉ tham lam chạy theo
điều viển vông vô nghĩa để rồi đánh mất chính mình
như chú chó trong câu chuyện trên…
- HS đề xuất thêm một hoặc nhiều góc nhìn riêng để
vấn đề nghị luận thêm sâu sắc. Một số gợi ý:
+ Trân trọng những gì mình đang có bắt nguồn từ
chính thái độ yêu quý coi trọng mình, từ những tấm
gương truyền cảm hứng trong XH…;
+ Trân trọng những gì đang có không phải là sự bằng
lòng tự mãn, an phận thủ thường mà là phấn đấu đạt
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
được những thành tựu lớn lao từ nền tảng những gì
mình sở hữu
+ Đừng coi những thứ mình có như một điều hiển
nhiên. Nếu không yêu quý và cố gắng giữ gìn, vun
đắp, một ngày nào đó, chúng sẽ vĩnh viễn rời xa
chúng ta, chỉ để lại trong ta niềm hối tiếc
+ Trân trọng những gì mình đang có cũng phải biết
bản lĩnh dũng cảm để bảo vệ mình, có niềm tin với
mình để hành động theo lẽ phải….
* Bài học nhận thức và hành động: Hiểu được tầm
quan trọng của việc cần phải trân trọng những gì
mình đang có; nỗ lực hành động; nhìn cuộc sống
bằng thái độ tích cực; phấn đấu học tập rèn luyện ;
rèn luyện ý chí, bản lĩnh để luôn kiên định với những
gì mình có….
- Tiêu tiền lãng phí là thói quen xấu ảnh hưởng đến cá
nhân và gia đình.
- Người trẻ/ học sinh khi chưa làm ra tiền cần phải
tiết kiệm hơn là phung phí, phải biết trân trọng đồng
tiền từ cha mẹ.
- Lãng phí tiền là thói quen xấu cần khắc phục.
1. Biểu hiện của sự tiêu tiền lãng phí
- Hay mua sắm, mua những thứ không cần thiết hoặc
mua thứ mắc tiền ngoài số tiền cha mẹ cho tiêu vặt.
Ví dụ như mua điện thoại đắt tiền, mua quần áo
thường xuyên, mua thiết bị chơi game,... các vật dụng
không cần thiết với học sinh.
- Mua ngẫu hứng, không cân nhắc. Thích là mua.
- Hay giành chi trả trong các chuyến đi chơi để thể
hiện bản thân.. Đua đòi với bạn bè, chi vào những
việc không quan trọng, chi tiền để chứng tỏ sự giàu
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
có...
- Dùng hết số tiền được cho xài không biết điểm
dừng...
2. Tác hại
- Tốn kém tiền của gia đình, bố mẹ.
- Vô tình tập cho mình thói quen xấu, lâu dần ảnh
hưởng tích cách.
- Quen xài sang, xài nhiều, khi thiếu hụt dễ sinh trộm
cắp, tệ nạn...
- Không tiết kiệm được tiền, không có tiền phòng
thân trong những lúc quan trọng.
3. Nguyên nhân
- Đua đòi với bạn bè, hay giao du với bạn bè thích sĩ
diện, ăn chơi...
- Không quan tâm đến gia đình, sự vất vả của cha mẹ.
- Không điều chỉnh được thói quen, suy nghĩ. Thích
là làm ngay mà chưa phân định đâu là cần hơn, đáng
hơn.
- Chưa ý thức được tầm quan trọng của tiết kiệm tiền
và trách nhiệm với gia đình
4. Giải pháp
- Mua những thứ cần thiết, phù hợp lứa tuổi, túi tiền.
- Mua vừa phải, chọn hàng có chất lượng, giá cả hợp
lý, không đắt đỏ.
- Trong mối quan hệ bạn bè, chi tiêu có cân nhắc,
tránh biểu hiện đề cao bản thân, chứng tỏ khả năng tài
chính.
- Nghĩ đến bố mẹ và gia đình nhiều hơn để không
lãng phí tiền của.
- Cân nhắc kĩ trước khi mua hàng.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Có kế hoạch sử dụng tiền phù hợp và biết tiết kiệm.
- Lãng phí tiền chính là lãng phí công sức của người
làm ra, không ai hết là chính gia đình bạn.
Kết bài:
- Lãng phí tiền là thói xấu đáng lên án của một bộ
phận học sinh.
- Thay vì chú trọng mua sắm, tiêu hoang nên chú
trọng học tập.
- Cần sửa đổi điều này và tập cho mình thói quen
dùng tiền hợp lý.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
(6.0 điểm)
Năm mươi người con theo cha xuống biển
Năm mươi người con theo mẹ lên rừng
Những người con ngồi đúc trống đồng
Tiếng chim hót phổ vào giọng nói
Mẹ là tiếng đầu tiên trẻ gọi
Nghe dịu dàng âu yếm biết bao
Tiếng Việt ơi, tiếng Việt có từ đâu
Sau tiếng Mẹ là tiếng Yêu thánh thót
Tiếng Nước nghe như rơi từng giọt
Tiếng Đất nghe chắc nịch vững bền
Tiếng Cơm nghe ngạt ngào hương thơm
Người Giao Chỉ lắng nghe tiếng gió
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Tiếng dòng sông rì rào sóng vỗ
Tiếng trời xanh lồng lộng mênh mang
Tiếng xôn xao của nắng thu vàng
Tiếng dế đêm trăng thanh vời vợi
Tiếng hổ gầm vang trong hốc núi
Tiếng mây bay vương vấn sắc trời
Tiếng sấm rền và tiếng mưa rơi
Tiếng nhịp đập trái tim thiếu nữ
Tiếng bập bùng nhen trong bếp lửa
Những thanh âm tha thiết bồi hồi
Bật ra thành tiếng Việt trên môi…
(Trích Tiếng Việt mến yêu, Nguyễn Phan Hách)
. Xác định phong cách ngôn ngữ của đoạn trích?
A. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt. B. Phong cách ngôn ngữ chính luận.
C. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. D. Phong cách ngôn ngữ báo chí.
. Theo tác giả, Tiếng Đất nghe như… . Trong dấu “…” là gì?
A. Chắc nịch B. Thánh thót C. Ngạt ngào D. Âu yếm
. Xác định biện pháp tu từ trong câu : Tiếng Nước nghe như rơi từng giọt.
A. Điệp từ. B. Nhân hoá. C. Ẩn dụ. D. Hoán dụ.
. Cảm xúc được gợi lên qua 2 câu thơ sau là gì?
Mẹ là tiếng đầu tiên trẻ gọi
Nghe dịu dàng âu yếm biết bao
A. Bối rối. B. Bồi hồi. C. Yêu thương. D. Lo lắng.
. Hai câu thơ đầu trong đoạn trích được gợi từ truyện dân gian nào?
A. Thánh Gióng. B. Con Rồng cháu Tiên. C. Bánh chưng bánh giầy.
D. Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thuỷ.
. Nguồn gốc của tiếng Việt trong đoạn trích xuất phát từ đâu?
A. Tiếng mẹ đẻ. B. Tiếng của thiên nhiên. C. Âm thanh của muôn loài.
D. Tiếng những thanh âm tha thiết của cuộc sống.
. Đoạn trích đề cập đến đề tài nào dưới đây?
A. Thiên nhiên. B. Đất nước. C. Con người. D. Tiếng Việt.
Hãy nêu tác dụng của phép điệp ngữ trong đoạn thơ sau:
Người Giao Chỉ lắng nghe tiếng gió
Tiếng dòng sông rì rào sóng vỗ
Tiếng trời xanh lồng lộng mênh mang
Tiếng xôn xao của nắng thu vàng.
. Nhận xét về giọng điệu của đoạn trích.
. Trách nhiệm của Anh/ Chị trong việc giữ gìn tiếng Việt.
(4.0 điểm)
MÂY TRẮNG CÒN BAY –
Máy bay cất cánh trong mưa. Tiếng càng bánh xe gấp lại có vẻ mạnh hơn bình thường dội
độ rung vào thân máy bay. Tôi tiếc là đã không nghe lời vợ. Đáng lý nên trả vé, đừng theo
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chuyến này. Ngày xấu, giờ xấu, thời tiết xấu.
Máy bay hẫng một cái như hụt bước. Tay vận complet ngồi bên cạnh tôi mặt nhợt đi, mắt
nhắm nghiền, cặp môi run run. Tôi bấu chặt các ngón tay vào thành ghế. Con người tôi bé tí
hin treo trên vực sâu đang càng lúc càng sâu thẳm.
- Mây ngay ngoài, các bác kìa! - bà cụ ngồi ở ghế trong cùng, kề cửa sổ, thốt kêu lên.
Chiếc TU đã lấy được độ cao cần thiết, bắt đầu bay bằng. Hàng chữ điện “Cài thắt lưng
an toàn” đã được tắt đi. Nhưng ngoài cửa sổ vẫn cuồn cuộn mây.
- Mây cận quá, bác nhỉ, với tay ra là với được - Bà cụ nói - Y thể cây lá ngoài vườn.
Tay vận complet nhấc mi mắt lên. Môi y mím chặt, vẻ căng thẳng đổi thành quàu quạu.
- Vậy mà sao nhiều người họ kháo là tàu bay trỗi cao được hơn mây bác nhỉ?
Tay nọ làm thinh.
- Chả biết đâu trời đâu đất thế này biết lối nào mà về bến, thưa các bác?
Không được trả lời, bà cụ chẳng dám hỏi han gì thêm. Bà ngồi im, ôm chặt trong lòng
một chiếc làn mây. Hình vóc bé nhỏ, teo tóp của bà như chìm lấp vào thân ghế. Khi cô tiếp
viên đẩy xe đưa bữa điểm tâm đến, bà không muốn nhận khay đồ ăn. Bà bảo cơm nước lạ
kiểu chẳng đũa bát gì chẳng quen, mấy lại đã ăn no bụng hồi sớm, mấy lại cũng thực tình là
già chẳng có lắm tiền. Cô gái ân cần giải thích để bà cụ yên tâm rằng giá của suất ăn này đã
được tính gộp trong tiền vé.
- Thảo nào hai lượt tàu bay những triệu bạc - bà cụ nói - Vậy mà lúc biếu già tấm vé các chú
không quân cùng đơn vị với con trai già ngày nọ bảo là tốn có trăm ngàn. Các chú ấy cho
già thì có, chứ còn tính ở quê đừng nói triệu với trăm ngàn, ngàn với trăm cũng khó.
Bà cụ hạ chiếc bàn gấp xuống song không bày bữa ăn lên đấy. Tất cả các thứ hộp thứ
gói trên khay bà dồn hết vào chiếc làn mây. Bà chẳng ăn chút gì. Lúc người ta mang đồ uống
đến, bà cũng chỉ xin một cốc nước lọc. Bà hỏi cô tiếp viên:
- Đã sắp đến sông Bến Hải chưa con?
- Dạ thưa - Cô gái nhìn đồng hồ đeo tay - Còn chừng dăm phút nữa ạ. Nhưng thưa cụ vì
chúng ta bay trên biển nên không ngang qua sông mà sẽ chỉ ngang qua vùng trời vĩ tuyến
17.
- Lát qua đấy con bật dùm già cái cửa tròn này con nhé, cho thoáng.
- Ấy chết, mở thế nào được ạ. Cô gái bật cười.
Ngoài cửa sổ nắng loé lên, cánh máy bay lấp lánh, nhưng chỉ trong chốc lát. Trên rất
cao này, trời vẫn còn mây. Người tôi nôn nao như ngồi trên đu quay. Chưa chuyến nào thấy
mệt như chuyến này. Có lẽ vì cơn bão đang hoành hành ở miền trung nên không trung đầy
rẫy ổ gà. Máy bay chòng chành, dồi lắc, bên thân và dưới sàn khe khẽ phát ra những tiếng
răng rắc như sắp rạn.
Tay vận complet xoè diêm châm thuốc. Là dân nghiện nhưng lúc này tôi thấy gai với khói.
Lẽ ra y nên xuống phía dưới mà thả khí chứ chẳng nên phớt lờ hàng chữ “không hút thuốc”
sáng nay trước mũi y như vậy, tôi sẽ uể oải thầm nghĩ, đậy tờ báo lên mặt và nhắm mắt lại.
Giấc ngủ thiu thiu chầm chậm trườn tới.
- Làm cái gì vậy? Hả! Cái bà già này!
Tôi giật bắn mình. Tôi bị giằng khỏi giấc ngủ không phải vì tiếng quát, tay ngồi cạnh tôi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
không quát to tiếng, chỉ nạt, nạt khẽ thôi, đủ nghe. Nhưng âm hưởng của nỗi hoảng hốt và sự
cục cằn trong giọng y như tát vào mặt người ta. Thận trọng, tôi liếc nhìn. Khói thuốc và cặp
vai to đùng của y che khuất cả bà cụ già, cả ô cửa sổ.
- Này, cô kia, cô nhân viên! - Y sang trọng đứng dậy mắng - Tới mà nhìn! Đây là hàng không
hay là cái xô bếp? Là phi cơ hay là cái miếu thờ thế này, hả?
- Van bác... - Bà cụ sợ sệt - Bác ơi, van bác... Chẳng là, bác ạ, bữa nay giỗ thằng cả nhà tôi.
Non ba chục năm rồi, bác ơi, tôi mới lên được đến miền cháu khuất.
Tay nọ gần như bước xéo lên đùi tôi, xấn ra lối đi. Bộ mặt hồng hào bừng bừng giận dữ
và khinh miệt.
Bà cụ ngồi, lặng phắt, lưng còng xuống, hai bàn tay chắp lại, gầy guộc. Trên chiếc bàn
gấp bày đĩa hoa cúng, nải chuối xanh, mấy cái phẩm oản và ba cây nhang cắm trong chiếc
cốc thuỷ tinh đựng gạo. Một bức ảnh ép trong tấm kính cỡ bàn tay để dựng vào thành cốc.
Cô tiếp viên vội đi tới. Cô đứng sững bên cạnh tôi. Không hề kêu lên, không thốt một lời,
cô lặng nhìn.
Máy bay vươn mình nâng độ cao vượt qua trần mây. Sàn khoang dốc lên. Cái bàn thờ
nhỏ bé bỏng của bà cụ già hơi nghiêng đi. Tôi xoài người sang giữ lấy cái khung ảnh. Tấm
ảnh được cắt ra từ một tờ báo, đã cũ xưa, nhưng người phi công trong ảnh còn rất trẻ.
Khói nhang nhả nhè nhẹ, bốc lên dìu dịu, mờ mỏng trong bầu không khí lành lạnh của
khoang máy bay. Những cây nhang trên trời thẳm toả hương thơm ngát. Ngoài cửa sổ đại
dương khí quyển ngời sáng.
Nhan đề phản ánh khía cạnh nội dung nào của tác phẩm? Anh/ Chị trả lời
câu hỏi bằng cách viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ).
(6.0 điểm)
Hồi còn nhỏ, nhỏ xíu, tôi chưa có bạn gái. Suốt ngày chỉ chơi với…mẹ tôi và bà nội tôi.
Mẹ tôi rất thương tôi nhưng vì mẹ sợ ba nên ít khi mẹ che chở được tôi trước những trận đòn
của ba tôi. Bà tôi thì lại khác. Bà sinh ra ba nên ba phải sợ bà.Điều đó thật may mắn đối với
tôi.
Hồi nhỏ tôi rất nghịch, ăn đòn khá thường xuyên. Điều đó buộc đầu óc non nớt của tôi phải
tìm cách đối phó với những trận đòn trừng phạt của ba tôi. Mỗi lần phạm lỗi, hễ thấy ba tôi
dợm rút cây roi mây ra khỏi vách là tôi vội vàng chạy sang nhà bà tôi. Bà tôi thường nằm trên
cái sập gỗ lim đen bóng, bên dưới là những ngăn kéo đựng thuốc bắc của ông tôi. Bà nằm đó,
miệng bỏm bẻm nhai trầu, tay phe phẩy chiếc quạt mo cau với một dáng điệu thong thả.
- Bà ơi, bà!- tôi chạy đến bên chiếc sập, hỏn hển kêu.
Bà tôi chỏi tay nhỏm dậy:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Gì đó cháu?
- Ba đánh! – Tôi nói, miệng méo xệch.
- Cháu đừng lo! Lên đay nằm với bà!
Bà tôi dịu dàng trấn an tôi và đưa tay kéo tôi lên sập, đặt tôi nằm khuất sau lưng bà, phía
sát tường. xong, bà tôi xoay người lại, nằm quay mặt ra ngoài.
Lát sau, ba tôi bước qua, tay vung vẩy con roi dài, miệng hỏi:
- Mẹ có thấy thằng Ngạn chạy qua đây không?
- Không thấy.
Bà tôi thản nhiên đáp và tiếp tục nhai trầu. Tôi nằm sau lưng bà, tim thót lại vì lo âu. Tôi
chỉ cảm thấy nhẹ nhõm khi nghe tiếng bước chan ba tôi xa dần. {….}.
Bà tôi không bao giờ từ chối yêu cầu của tôi. Bà vừa gãi lưng cho tôi vừa thủ thỉ kể
chuyện cho tôi nghe. Những câu chuyện đời xưa của bà tôi nghe đã thuộc lòng…. Tuy vậy,
mỗi khi bà kể chuyện, tôi luôn luôn nằm nghe với cảm giác hứng thú hệt như lần đầu tiên, có
lẽ do giọng kể dịu dàng và âu yếm của bà, bao giờ nó cũng toát ra một tình cảm trìu mến đặc
biệt dành cho tôi khiến trái tim tôi run lên trong một nỗi xúc động hân hoan khó tả. Và tôi ngủ
thiếp đi lúc nào không hay, với trái tim không ngừng thổn thức.
( Nguyễn Nhật Ánh. Mắt biếc, Nxb Trẻ, 2021)
Xác định thể loại của văn bản trên:
A. Cổ tích B. Truyền thuyết C. Thần thoại D. truyện ngắn
Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:
A. Nghị luận B. Tự sự C. Miêu tả D. Biểu cảm
Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy?
A.Ngôi thứ nhất B.Ngôi thứ hai C.Ngôi thứ ba D. Ngôi thứ nhất và thứ ba
Trong đoạn trích, cậu bé Ngạn chạy sang bà để:
A. Trốn những trận đòn của ba. B. Nghe bà kể chuyện.
C. Được bà cho quà. D. Được bà ru ngủ.
Đoạn trích trên thể hiện nội dung nào dưới đây?
A. Kỉ niệm tuổi thơ. B. Tình bà cháu.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
C. Tình cảm gia đình. D. cuộc đời bất hạnh.
Dòng nào dưới đây không đúng với đoạn trích?
A. Thể hiện một thế gới tuổi thơ trong trẻo, hồn nhiên.
B. Phê phán thói bạo lực gia đình.
C. Đưa người đọc về với miền kí ức đẹp đẽ của tuổi thơ.
D. Làm sống dậy những tình cảm đẹp đẽ với những người thân yêu nhất.
Dấu (…) trong câu văn “ Hồi nhỏ, nhỏ xíu, tôi không có bạn gái. Suốt ngày tôi chỉ
chơi với…mẹ tôi và bà nội tôi” thể hiện điều gì?
A. Một chuỗi liệt kê. B. Sự ngưng đọng của cảm xúc.
C. Tạo sự bất ngờ, thú vị. D. Diễn tả lời nói đứt quãng.
Cậu bé Ngạn đã cảm nhận được gì từ những câu chuyện của bà?
Anh/ chị có ấn tượng như thế nào về nhân vật người bà trong câu chuyện?
Anh chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?
Hôm nay em đi chùa Hương
Hoa cỏ mờ hơi sương
Cùng thầy me em dậy
Em vấn đầu soi gương
Khăn nhỏ, đuôi gà cao
Em đeo dải yếm đào
Quần lĩnh, áo the mới
Tay cầm nón quai thao
( Nguyễn Nhược Pháp, Chùa Hương, Thơ với lời bình, Nxb GD, 1999)
Cảm nhận của em về nhân vật trữ tình trong đoạn thơ trên.
.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Tác dụng của phép điệp ngữ
trong đoạn thơ:
- Tạo nhịp điệu, gợi sự sinh động, tăng giá
trị biểu cảm cho đoạn thơ.
- Thể hiện sự đa dạng, phong phú của tiếng
Việt.
Nhận xét về giọng điệu của
đoạn trích:
Giọng điệu: ngọt ngào, tha thiết – rất phù hợp
cho việc thể hiện cảm xúc: sự trân trọng, yêu quý
của tác giả dành cho tiếng Việt.
Trách nhiệm của Anh/ Chị
trong việc giữ gìn tiếng Việt:
Mỗi người phải tự hào, trân trọng; gìn giữ và
phát huy sự trong sáng của tiếng Việt.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Câu bé Ngạn đã cảm nhận được tình yêu
thương, sự bình yên trong lời ru của bà.
. HS có thể có những cảm nhận riêng, miễn là
phù hợp và không trái với các chuẩn mực đạo
đức và pháp luật. có thể theo gợi ý:
- Đó là người bà có trái tim nhân hậu, yêu thương
- Là người sẵn sàng bao dung, tha thứ
- Là kho tàng văn học dân gian….
. Thông điệp tích cực thông qua văn bản:
HS tự rút ra thông điệp cho mình, miễn là phù
hợp, tích cực. Có thể gợi ý các thông điệp sau:
- Hãy nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ bằng cổ tích, ca
dao
- Tuổi thơ, đó là khung trời đẹp nhất
…
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- phạm vi dẫn chứng:
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn
đề, kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
Mối quan hệ giữa nhan đề và khía cạnh nội dung của
truyện Mây trắng còn bay
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
- “Mây trắng còn bay” tạo nên không gian bồng bềnh,
hư ảo; gợi sự thanh thản, bình yên, sự chảy trôi của
cuộc đời, của quá khứ.
- Nhan đề còn là sự chiêm nghiệm của tác giả về cuộc
đời, vết thương chiến tranh; là sự trân trọng những hi
sinh thầm lặng của con người trước, trong và sau chiến
tranh.
- Nghệ thuât: Tạo tình huống đặc sắc; hình ảnh giàu
sức gợi; ngôn ngữ phù hợp với đặc điểm, tính cách của
các nhân vật
- Đánh giá chung:
+ Nhan đề phù hợp, khó thay thế; góp phần làm nên
giá trị, sức dẫn của truyện.
+ Tài năng nghệ thuật và lòng nhân đạo của tác giả.
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn
đề, kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:
Cảm nhận về nhân vật trữ tình- cô gái trong đoạn thơ
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt
chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi
ý cần hướng tới:
-Sự hồn nhiên, trong sáng
- Tâm hồn người con gái mới lớn có chút điệu đà,
yêu đời
- Đánh giá chung:
+ Thể thơ năm chữ, nhịp nhanh, tươi tắn
+ Thể hiện tâm hồn yêu đời, trong sáng, hồn nhiên
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Cỏ dại quen nắng mưa
Làm sao mà giết được
Tới mùa nước dâng
Cỏ thường ngập trước
Sau ngày nước rút
Cỏ mọc đầu tiên…
Trong cuộc đời bình yên tựa nghìn xưa
Gần gũi nhất vẫn là cây lúa
Trưa nắng khát ước về vườn quả
Lúc xa nhà nhớ một dáng mây
Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây
Một làn khói, một mùi hương trong gió…
Có mấy ai nhớ về ngọn cỏ
Mọc vô tình trên lối ta đi
Dẫu nhỏ nhoi không đáng nhớ làm chi
Không nghĩ đến nhưng mà vẫn có.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
(Cỏ dại – Xuân Quỳnh)
Đoạn trích được viết theo thể thơ nào?
A. Tự do B. Hiện đại C. Bảy chữ D. Tám chữ
. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích:
A.Tự sự B. Trữ tình C. Biểu cảm D. Thuyết minh
Văn bản nói về loài cây nào?
A.Cây lúa B.Cây hoa C.Cây cỏ dại D.Cây dừa
Cây cỏ dại là loài cây như thế nào?
A. Là loài cây quen nắng mưa.
B. Là loài cây có sức sống mạnh mẽ
C. Là loài cây nhỏ bé
D. Tất cả các phương án trên
Biện pháp tu từ nào được tác giả sử dụng trong hai câu thơ :Một dòng sông, ngọn núi,
rừng cây. Một làn khói, một mùi hương trong gió…
A. Liệt kê B.Điệp C.So sánh D.Liệt kê, điệp
Hình ảnh “cỏ dại” được nêu trong đoạn thơ tượng trưng cho
A. Những điều nhỏ bé, bình dị nhưng lại có sức sống bền bỉ
B.Những điều nhỏ bé, bình dị, đơn sơ trong cuộc sống
C. Sức sống mãnh liệt, bền bỉ, khó có gì có thể khuất phục.
D. Những kiếp người nhỏ bé.
Trong cuộc đời bình yên tự ngàn xưa điều gì là thân thuộc nhất?
A. Cây lúa gần gũi với con người
B. Vườn quả, dáng mây
C. Một dòng sông, ngọn núi, rừng cây. Một làn khói, một mùi hương trong gió
D. Cây lúa, vườn quả, mây, dòng sông, núi, rừng cây, làn khói, mùi hương.
Nêu ngắn gọn nội dung chính của đoạn trích?
Nếu được làm một cây “cỏ dại” anh/chị có muốn không? Vì sao?
Thông điệp ý nghĩa rút ra từ phần đọc hiểu? Tại sao anh/ chị lại lựa chọn thông điệp
này?
(4.0 điểm)
Phân tích nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” của nhà văn Nguyễn Tuân?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
(1)Đó là mùa của những tiếng chim reo
Trời xanh biếc, nắng tràn lên khắp ngả
Đất thành cây, mật trào lên vị quả
Bước chân người bỗng mở những đường đi
(2)Đó là mùa không thể giấu che
Cả vạn vật đều phơi trần dưới nắng
Biển xanh thẳm, cánh buồm lồng lộng trắng
Từ những miền cay đắng hóa thành thơ.
(3)Đó là mùa của những ước mơ
Những dục vọng muôn đời không kể xiết
Gió bão hòa, mưa thành sông thành bể
Một thoáng nhìn có thể hóa tình yêu
(4)Đó là mùa của những buổi chiều
Cánh diều giấy nghiêng vòm trời cao vút
Tiếng dế thức suốt đêm dài oi bức
Tiếng cuốc dồn thúc giục nắng đang trưa
(5)Mùa hạ của tôi, mùa hạ đã đi chưa
Ôi tuổi trẻ bao khát khao còn, hết
Mà mặt đất màu xanh là vẫn biển
Quả ngọt ngào thắm thiết vẫn màu hoa.
(Mùa hạ– Xuân Quỳnh, Thơ Xuân Quỳnh, NXB Văn học, 2016, tr. 34)
Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
A. Thơ tự do B. Thơ tám chữ
C. Thơ lục bát D. Thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong những dòng thơ in đậm:
A. Ẩn dụ B. So sánh
C. Điệp cấu trúc D. Nói quá
. Câu thơ nào sau đây thể hiện sự biến chuyển của cây trái trong mùa hạ?
A. Đất thành cây, mật trào lên vị quả
B. Từ những miền cay đắng hóa thành thơ.
C. Gió bão hòa, mưa thành sông thành bể.
D. Cánh diều giấy nghiêng vòm trời cao vút.
. Khổ (4) bài thơ miêu tả những âm thanh nào?
A. Tiếng mưa rơi và tiếng cuốc.
B. Tiếng bước chân người và chim reo.
C. Tiếng sáo diều và sóng biển.
D. Tiếng dế và tiếng cuốc.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Dòng nào dưới đây thể hiện đầy đủ những đặc điểm của bức tranh mùa hạ trong khổ
thơ (1) và khổ thơ (2)?
A.Mùa hạ rực rỡ, căng tràn sức sống.
B. Mùa hạ xôn xao của tiếng chim reo, của sắc biếc trời xanh, của nắng vàng rực rỡ, cây cối
trưởng thành cho đời mật ngọt, của biển xanh buồm trắng tinh khiết.
C. Mùa hạ đẹp đẽ, trong sáng, tinh khiết với biển xanh, buồm trắng.
D. Mùa hạ rực rỡ, nên thơ, tinh khiết khiến tâm hồn con người nhẹ nhàng, bay bổng.
Trong khổ thơ (3), mùa hạ gắn với giai đoạn nào của cuộc đời con người?
A. Thời thơ ấu hồn nhiên, trong sáng và đẹp đẽ
B. Giai đoạn trưởng thành nhiều thăng trầm, thử thách
C. Tuổi già thâm trầm, từng trải
D. Tuổi trẻ nhiều đam mê, khát vọng, hoài bão
Chọn phương án trả lời đúng nhất tâm trạng của nhân vật trữ tình trong khổ thơ (5):
A. Thảng thốt, tiếc nuối khi mùa hạ đã đi qua
B. Thảng thốt, tiếc nuối khi mùa hạ của mình đã qua và mong muốn níu giữ những khát
khao tuổi trẻ
C. Thảng thốt, tiếc nuối tuổi trẻ và tin tưởng dù năm tháng qua đi nhưng những khát khao,
ước mơ vẫn còn mãi
D. Tin tưởng dù năm tháng đi qua nhưng những khát khao, ước mơ vẫn còn mãi
Xác định nội dung của bài thơ?
Câu thơ Bước chân người bỗng mở những đường đi gợi lên trong bạn suy nghĩ gì về
sức mạnh của con người trong cuộc sống?
Thông điệp nào trong bài thơ có ý nghĩa nhất đối với anh/chị? Vì sao?
....Sơn xúng xính rủ chị ra chợ chơi. Nhà Sơn ở quay lưng vào chợ, cạnh một dãy nhà
lá của những người nghèo khổ mà Sơn quen biết cả vì họ vẫn vào vay mượn ở nhà Sơn. Sơn
biết lũ trẻ con các gia đình ấy chắc bây giờ đương đợi mình ở cuối chợ để đánh khăng, đánh
đáo.
Không phải ngày phiên, nên chợ vắng không. Mấy cái quán chơ vơ lộng gió, rác bẩn
rải rác lẫn với lá rụng của cây đề. Gió thổi mạnh làm Sơn thấy lạnh và cay mắt. Nhưng chân
trời trong hơn mọi hôm, những làng ở xa Sơn thấy rõ như ở gần. Mặt đất rắn lại và nứt nẻ
những đường nho nhỏ, kêu vang lên lanh tanh dưới nhịp guốc của hai chị em.
Đến cuối chợ đã thấy lũ trẻ đang quây quần chơi nghịch. Chúng nó thấy chị em Sơn
đến đều lộ vẻ vui mừng, nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vập. Chúng như biết cái
phận nghèo hèn của chúng vậy, tuy Sơn và chị vẫn thân mật chơi đùa với, chứ không kiêu kỳ
và khinh khỉnh như các em họ của Sơn.
Thằng Cúc, con Xuân, con Tý, con Túc sán gần giương đôi mắt ngắm bộ quần áo mới
của Sơn. Sơn nhận thấy chúng ăn mặc không khác ngày thường, vẫn những bộ quần áo nâu
bạc đã rách vá nhiều chỗ. Nhưng hôm nay, môi chúng nó tím lại và qua những chỗ áo rách,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
da thịt thâm đi. Mỗi cơn gió đến, chúng lại run lên, hàm răng đập vào nhau.
Thằng Xuân đến mó vào chiếc áo của Sơn, nó chưa thấy cái áo như thế bao giờ. Sơn
lật vạt áo thâm, chìa áo vệ sinh và áo dạ cho cả bọn xem. Một đứa tắc lưỡi, nói:
- Cái áo này mặc thì nóng lắm. Chắc mua phải đến một đồng bạc chứ không ít, chúng
mày nhỉ.
Đứa khác nói:
- Ngày trước thầy tao cũng có một cái áo như thế, về sau bán cho ông lý mất.
Con Túc ngây ngô giương đôi mắt lên hỏi Sơn:
- Cái này cậu mua tận Hà Nội phải không?
Sơn ưỡn ngực đáp:
- Ở Hà Nội, chứ ở đây làm gì có. Mẹ tôi còn hẹn mua cho tôi một cái áo len nhiều tiền
hơn nữa kia.
Chị Lan bỗng giơ tay vẫy một con bé, từ nãy vẫn đứng dựa vào cột quán, gọi:
- Sao không lại đây, Hiên? Lại đây chơi với tôi.
Hiên là đứa con gái bên hàng xóm, bạn với Lan và Duyên. Sơn thấy chị gọi nó không
lại, bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi,
hở cả lưng và tay. Chị Lan cũng đến hỏi:
- Sao áo của mày rách thế Hiên, áo lành đâu không mặc? Con bé bịu xịu nói:
- Hết áo rồi, chỉ còn cái này.
- Sao không bảo u mày may cho?
Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì
còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng
Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn cùng nói với Hiên đùa nghịch ở vườn nhà.
Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, Sơn lại gần chị thì thầm:
- Hay là chúng ta đem cho nó cái áo bông cũ, chị ạ.
- Ừ, phải đấy. Để chị về lấy.
Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo. Sơn đứng lặng yên
đợi, trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui....
(Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam, Văn học 8, tập 1, trang 56, NXB Giáo dục – 2001)
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của nhân vật Sơn trong đoạn văn trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
A
C
A
D
D
A
D
- Sức sống mạnh mẽ khiêm nhường của loài cỏ
dại
- Sự thức nhận của nhân vật trữ tình về những
điều tưởng chừng bé nhỏ.
HS trả lời theo nhiều cách. Sau đây là
định hướng:
Vì đó là lối sống khiêm nhường
nhưng vô cùng mạnh mẽ
vì: Không ai biết đến mình,
cần phải toả sáng để moij người thấy được giá trị
của bản thân.
-
HS trả lời theo nhiều cách. Sau đây là gợi ý:
- Dù nhỏ bé nhưng luôn kiên cường.
- Trước khó khăn không bao giờ được gục ngã.
- Cần phải biết trân trọng những điều bình dị.
Bài thơ là sự cảm nhận mới mẻ
của tác giả về bức tranh mùa hạ. Từ đó thể hiện
những suy nghĩ và triết lí về cuộc sống của nữ thi
sĩ
Câu thơ Bước chân người bỗng mở những đường
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
đi gợi lên trong bạn suy nghĩ về sức mạnh của
con người làm nên những điều mới mẻ, lớn lao,
mở ra những con đường mới...
- Hs trình bày thông điệp ý nghĩa nhất với bản
thân. Thông điệp phù hợp với nội dung tư tưởng
của bài thơ và mang tính đạo đức, thẩm mĩ.
Gợi ý:
+ Tuổi trẻ luôn khát khao, mơ ước
+ Con người không chùn bước trước mọi khó
khăn, thử thách. bởi con người làm nên những
điều lớn lao, mới mẻ
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn
đề, kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp của
nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử
tù” của nhà văn Nguyễn Tuân..
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
* Khái quát về tác giả Nguyễn Tuân, tác phẩm Chữ
người tử tù
* Cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Huấn Cao:
- Tài hoa tuyệt đích
- Khí phách anh hùng
-Thiên lương trong sáng
* Nghệ thuật khắc họa nhân vật: Tình huống truyện
độc đáo, chi tiết tiêu biểu, ngôi kể thứ 3...
* Đánh giá chung về nhân vật, quan điểm của tác giả.
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận xã hội
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận.
vẻ đẹp của nhân vật Sơn
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
* Đặc điểm:
- Sơn là một đứa trẻ được yêu thương
- Sơn là một đứa trẻ hòa đồng, thân thiện
- Sơn là một đứa trẻ thương người
* Nghệ thuật: Nghệ thuật tự sự kết hợp với miêu tả và
biểu cảm tinh tế cùng các thủ pháp đối lập, miêu tả
tâm lí xuất sắc
* Đánh giá chung:
- Vẻ đẹp của nhân vật Sơn cũng chính là tấm lòng
nhân hậu của nhà văn
- Phong cách viết truyện ngắn Thạch Lam
- Khẳng dịnh ý nghĩa của tình yêu thương trong cuộc
sống
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn
NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đọc văn bản sau :
(1) Sau Tết Nguyên Đán một tháng là thời gian thích nhất ở rừng. Cây cối đều nhú lộc
non. Rừng xanh ngắt vầ ẩm ướt. Thiên nhiên vừa trang trọng vừa tình cảm. Điều ấy một phần
là do mưa xuân
(2) Khoảng thời gian này mà đi trong rừng, chân giẫm lên lớp lá ải mục, hít thở không
khí trong lọc, thỉnh thoảng lại được thót mình bởi một giọt nước trên cây rỏ xuống vai trần thì
thật tuyệt thú. Tất cả những trò nhố nhăng đê tiện vấp phải hàng ngày hoàn toàn có thể rũ
sạch bởi một cú nhảy của con sóc nhỏ trên cành dâu da.
(3) Chính dịp đó ông Diểu đi săn.
(4) Ý nghĩ đi săn nảy sinh khi thằng con học ở nước ngoài gửi về biếu ông khẩu súng
hai nòng. Khẩu súng tuyệt vời, nhẹ bỗng, hệt như một thứ đồ chơi, thật nằm mơ cũng không
thấy được. Ở tuổi sáu mươi, đi săn trong rừng vào một ngày xuân kể cũng đáng sống.
…
(5) Ông Diểu thấy buồn tê tái đến tận đáy lòng. Ông nhìn cả hai con khỉ và thấy cay
cay sống mũi. Hóa ra ở đời, trách nhiệm đè lên lưng mỗi sinh vật quả thật nặng nề. « Thôi tao
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
phóng sainh cho mày ! » - Ông Diểu ngồi yên một lát rồi bỗng đứng dậy nhổ bãi nước bọt
dưới chân mình. Lưỡng lự giây phút rồi ông vội vã bước đi. Hình như chỉ chờ có thế, con khỉ
cái vọt ngay ra khỏi chỗ nấp, chạy vội đến con khỉ đực nằm.
(6) ÔngDiểu rẽ sang một lối đi khác. Ông muốn tránh sẽ gặp người. Lối này đầy những
bụi gai ngáng đường nhưng hoa tử huyết nhiều không kể xiết. Ông Diểu dừng lại sững sờ.
Loài hoa từ huyền cứ ba chục năm mởi nở một lần. Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may
mắn. Hoa này màu trắng, vị mặn, bé bằng đầu tăm, người ta vẫn gọi hoa này là muối của
rừng. Khi rừng kết muối, đấy là điềm báo đất nước thanh bình, mùa màng phong túc.
(Muối của rừng, Nguyễn Huy Thiệp, Tập truyện Tình yêu, tội ác và trừng phạt, NXB Trẻ,
2012)
Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích:
A. Tự sự B. Miêu tả C. Biểu cảm D. Nghị luận
Trong đoạn (1), tác giả đã sử dụng phép liên kết hình thức nào?
A. Phép nối B. Phép lặp C. Phép thế D. Phép điệp
Ý nghĩ đi săn của ông Diểu nảy sinh khi nào?
A. Khi cây cối đều nhú lộc non
B. Khoảng thời gian rừng xanh ngắt và ẩm ướt
C. Khi ông sáu mươi tuổi
D. Khi thằng con học ở nước ngoài gửi về biếu ông khẩu súng hai nòng
Tính từ “tuyệt thú” là sự kết hợp của 2 từ nào?
A. Tuyệt vời, thú vị. B. Tuyệt bích, hứng thú.
C. Tuyệt luân, thú vị D. Tuyệt vời, hứng thú
Xét theo cấu trúc ngữ pháp, câu văn sau thuộc loại câu gì?
Khoảng thời gian này mà đi trong rừng, chân giẫm lên lớp lá ải mục, hít thở không khí trong
lọc, thỉnh thoảng lại được thót mình bởi một giọt nước trên cây rỏ xuống vai trần thì thật tuyệt
thú.
A. Câu ghép B. Câu đơn C. Câu miêu tả D. Câu trần thuật
Tại sao tác giả lại cho rằng: Tất cả những trò nhố nhăng đê tiện vấp phải hàng ngày
hoàn toàn có thể rũ sạch bởi một cú nhảy của con sóc nhỏ trên cành dâu da. ?
A. Tác giả muốn nhấn mạnh con sóc có thể xua đi những suy nghĩ xấu xa của con người
B. Tác giả muốn khẳng định sự thú vị của việc đi vào rừng ngắm cảnh thiên nhiên
C. Tác giả muốn nhấn mạnh việc ngắm nhìn, hòa mình vào thiên nhiên có thể thanh lọc
tâm hồn con người
D. Cả ba ý trên
Xác định các phép liên kết hình thức được sử dụng trong những câu văn sau: Loài hoa
từ huyền cứ ba chục năm mởi nở một lần. Người nào gặp hoa tử huyền sẽ gặp may mắn. Hoa
này màu trắng, vị mặn, bé bằng đầu tăm, người ta vẫn gọi hoa này là muối của rừng?
A. Phép nối B. Phép lặp C. Phép thế D. Cả B và C
Theo anh (chị), tại sao ông Diểu lại phóng sinh cho con khỉ đực?
Hình ảnh hoa tử huyền có ý nghĩa biểu tượng gì?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Từ văn bản, anh(chị) hãy nêu quan điểm của bản thân về cách con người nên ứng xử
với thiên nhiên.
Con ong làm mật, yêu hoa
Con cá bơi, yêu nước; con chim ca, yêu trời
Con người muốn sống, con ơi
Phải yêu đồng chí, yêu người anh em.
Một ngôi sao chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín, chẳng nên mùa vàng
Một người – đâu phải nhân gian
Sống chăng, một đốm lửa tàn mà thôi!....
( Trích Tiếng ru - Tố Hữu)
Từ mối quan hệ gắn bó giữa các sự vật trong tự nhiên (con ong, con cá, con chim, cây
lúa...) với môi trường sống và đồng loại. Hãy viết bài văn ( ) trình bày cảm
nhận của anh/chị về vẻ đẹp của tình yêu thương con người, tinh thần tương thân tương ái trong
đoạn thơ trên.
Đọc văn bản.
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,
Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
(Vội vàng – Xuân Diệu)
A. nghị luận. B. tự sự. C. miêu tả. D. biểu cảm.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A.Lục bát B.Tự do C.Ngũ ngôn D.Song thất lục bát
A.Nhân hoá. B.So sánh C.Hoán dụ D.Điệp ngữ.
A. Tràn đầy sức sống với màu sắc, ánh sáng và âm thanh.
B. Mang vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình.
C. Mang vẻ đẹp gần gũi, giản dị, quen thuộc.
D. Mang vẻ đẹp của một bức hoạ đồng quê.
A. Trạng ngữ B.Đề ngữ C.Chủ ngữ D.Vị ngữ
A. Bức tranh mùa xuân tươi đẹp và tràn đầy sức sống.
B. Tình yêu cuộc sống tha thiết, mãnh liệt của nhà thơ khiến cho vẻ đẹp của mùa xuân
hiện lên như một thiên đường nơi trần thế.
C. Nỗi nhớ mùa xuân đã trôi qua của nhân vật trữ tình.
D. Cả 3 đáp án trên.
Xác định nhân vật trữ tình trong đoạn thơ?
Trong 4 câu thơ đầu của đoạn thơ, tác giả đã sử dụng những động từ nào?
Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng trong những
câu thơ sau:
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Đoạn thơ trên đem đến cho em thông điệp gì có ý nghĩa nhất? Trình bày ngắn gọn
suy nghĩ của anh/ chị về thông điệp đó.
Chợ họp giữa phố vãn từ lâu. Người về hết và tiếng ồn ào cũng mất. Trên đất chỉ còn
rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía. Một mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày
lẫn mùi cát bụi quen thuộc quá, khiến chị em Liên tưởng là mùi riêng của đất, của quê hương
này. Một vài người bán hàng về muộn đang thu xếp hàng hóa, định gánh đã xỏ sẵn vào quang
rồi, họ còn đứng nói chuyện với nhau ít câu nữa.
Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất đi lại tìm tòi. Chúng nhặt
nhạnh thanh nứa, thanh tre, hay bất cứ cái gì có thể dùng được của các người bán hàng để
lại, Liên trông thấy động lòng thương nhưng chính chị cũng không có tiền để mà cho chúng
nó.
Trời nhá nhem tối, bây giờ chị em Liên mới thấy thằng cu bé xách điếu đóm và khiêng hai cái
ghế trên lưng ở trong ngõ đi ra; chị Tí, mẹ nó, theo sau, đội cái chõng trên đầu và tay mang
không biết bao nhiêu là đồ đạc: tất cả cái cửa hàng của chị.
- Sao hôm nay chị dọn hàng muộn thế?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Chị Tí để chõng xuống đất, bày biện các bát uống nước mãi rồi mới chép miệng trả lời Liên:
- Ối chao, sớm với muộn mà có ăn thua gì.
Ngày, chị đi mò cua bắt tép; tối đến chị mới dọn cái hàng nước này dưới gốc cây bàng, bên
cạnh cái mốc gạch. Để bán cho ai? Mấy người phu gạo hay phu xe, thỉnh thoảng có mấy chú
lính lệ trong huyện hay người nhà thầy thừa đi gọi chân tổ tôm, cao hứng vào hàng chị uống
bát nước chè tươi và hút điếu thuốc lào. Chị Tí chả kiếm được bao nhiêu, nhưng chiều nào chị
cũng dọn hàng, từ chập tối cho đến đêm.
Chị kê xong chõng ghế, dịch ngọn đèn Hoa Kỳ lại để ngồi têm trầu, còn thằng cu thì loay
hoay nhóm lửa để nấu nồi nước chè. Lúc bấy giờ chị mới ngẩng lên nói chuyện với Liên:
- Còn cô chưa dọn hàng à?
Liên giật mình, kêu khẽ: “Chết chửa!”, rồi đứng dậy giục em:
- Vào đóng cửa hàng thôi, không mẹ mắng chết.
An đáp:
- Hôm nay chưa chắc mẹ có ra không, chị ạ. Mẹ còn bận làm gạo cơ mà.
Ngày nào, cứ chập tối, mẹ Liên tạt ra thăm hàng một lần, và bà dặn hễ cứ trống thu không là
phải đóng cửa hàng lại. Thế mà Liên mải ngồi nhìn phố quên mất! Bây giờ Liên vội vàng vào
thắp đèn, xếp những quả sơn đen lại, trong lúc An đi tìm then để cài cửa cho chắc chắn. Cái
cửa hàng hai chị em trông coi - là một cửa hàng tạp hóa nhỏ xíu, mẹ Liên dọn ngay từ khi cả
nhà bỏ Hà Nội về quê ở, vì thầy Liên mất việc. Một gian hàng bé thuê lại của bà lão móm
ngăn ra bằng một tấm phên nứa dán giấy nhật trình. Mẹ Liên giao cho Liên trông coi - bà còn
bận làm hàng xáo - và buổi tối thì hai chị em cùng ngủ đây để trông hàng.
(Truyện ngắn “Hai đứa trẻ” – Thạch Lam, 1938)
Hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trình bày cảm nhận của anh/chị về
bức tranh phố huyện lúc chiều tàn trong đoạn trích trên.
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Ông Diểu phóng sinh vì nhìn
thấy con khỉ đực này còn có gia đình, có trách
nhiệm với gia đình của khỉ đực; vì ông nhận ra
hành động đi săn sẽ giết chết con khỉ đực, phá
hoại một gia đình.
Hình ảnh hoa tử huyền gợi
đến nhiều ý nghĩa:
- Kết tinh vẻ đẹp của núi rừng thiên nhiên.
- Hình ảnh mang tính chất đánh giá và dự báo
HS trả lời theo quan điểm,
suy nghĩ của cá nhân, có lí giải hợp lí.
Trong 4 câu thơ đầu, tác giả đã sử dụng các
động từ: muốn, tắt, buộc, bay.
. - Trong đoạn thơ tác giả sử dụng biện pháp:
Điệp cấu trúc câu “Tôi muốn ….. Cho”
- Tác dụng:
+ Tạo nên giọng điệu tha thiết cho đoạn thơ
+ Nhấn mạnh mong muốn và khát vọng mãnh liệt
của nhân vật trữ tình: muốn tắt nắng, buộc gió,
cho màu đừng nhạt, cho hương đừng phai. Nghĩa
là muốn giữ hương thơm và màu sắc cho cuộc
đời. Qua đó thể hiện tình yêu đời tha thiết của
nhà thơ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- . Rút ra thông điệp có ý nghĩa nhất
- Trình bày suy nghĩ về thông điệp đó
-
Thông điệp: Cần phải có tình yêu đời, yêu
cuộc sống. (Hoặc: Cần trân trọng những khoảnh
khắc hiện tại của cuộc sống…)
-
Trình bày suy nghĩ:
+ Yêu đời, yêu cuộc sống sẽ tạo cho con người có
lối sống tích cực, lạc quan.
+ Tạo động lực, ý chí, sự kiên cường để vượt qua
những khó khăn, vấp ngã, những nghịch cảnh của
cuộc đời.
+ Đem đến cho những người xung quanh nguồn
năng lượng sống, khiến cho cuộc sống trở nên có
ích và có ý nghĩa hơn.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn
đề, kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp của
tình yêu thương con người, tinh thần tương thân tương
ái trong đoạn thơ trên.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
a. Khái quát ngắn gọn nội dung đoạn thơ
b. Cảm nhận chung về tình yêu thương con người,
tinh thần tương thân tương ái
+Yêu thương con người là sự quan tâm,
giúp đỡ của chúng ta đối với những người xung
quanh. Là làm những điều tốt đẹp cho người khác và
nhất là những người gặp khó khăn hoạn nạn. Là thể
hiện tình cảm yêu thương và quý mến người khác.
+ tinh thần tương thân tương ái là sự quan tâm,
yêu thương giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống giữa con
người với con người.
+ Trong gia đình: yêu thương, kính trọng ông bà, cha
mẹ; sống hòa hợp gắn bó với anh chị em, biết nhường
nhịn lẫn nhau.
+ Trong trường học: kính trọng, yêu quý thầy cô, giúp
đỡ bạn bè...
+ Ngoài xã hội: biết cảm thông, chia sẻ với những
người gặp hoàn cảnh khó khăn, tương trợ, giúp đỡ
đồng bào vùng lũ lụt, thiên tai.
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn
đề, kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Bức tranh phố
huyện trong đoạn trích của truyện ngắn “Hai đứa trẻ”
– Thạch Lam.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng
cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt
chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi
ý cần hướng tới:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Bức tranh đời sống của phố huyện được gợi
lên:
+ Cảnh chợ tàn: người về hết, tiếng ồn ào cũng mất,
chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị,..
+ Con người: mấy đứa trẻ con nhà nghèo đang tìm
tòi, nhặt nhạnh sau phiên chợ tàn; mẹ con chị Tí
nghèo khổ, cầm cự sống qua ngày; chị em Liên tuổi
thơ gắn liền với của hàng tạp hoá, đã phải mưu sinh -
> Kiếp người tàn.
-
Bức tranh phố huyện gợi lên sự tàn lụi, nghèo
đói, khó khăn, tiêu điều đến thảm hại.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đứa cháu đích tôn và lũ cháu ngoại đang loay hoay ngoài sân với những đồ đồng ngũ
sự lổng chổng trên đám trấu và tro đẫm nước.
Ông chúng, cụ Kép làng Mọc, cũng đang loay hoay với mấy chục chậu lan xếp thành
hàng dưới giàn thiên lý.
Trái với thời tiết, buổi chiều cuối năm gió nồm thổi nhiều.
Cơn gió nồm thổi nhẹ, như muốn nhạo cái ông già kia mặc cả một tấm áo trấn thủ
bằng lông cừu trắng. Trời nồm nực, bức đến tắm nước lã được, ông cụ Kép mặc áo lông cừu
xứ Bắc! Không, đấy chỉ là một thói quen của cụ Kép. Mỗi khi cụ ra thăm vườn cảnh, trong
một năm, trừ những ngày hạ ra không kể còn thì lúc nào cũng khoác tấm áo cừu. Mùa xuân,
mùa thu, khí hậu ấm, áo mở khuy. Sang đến đông tuyết, cụ cài hết một hàng khuy nơi áo, thế
là vừa. Trong cái vườn cây nhỏ, trong đám cỏ cây xanh rờn, những buổi sớm tinh mơ và
những buổi chiều tàn nắng, người ta thường thấy một ông già lông mày bạc, tóc bạc, râu bạc,
mặc áo lông trắng, lom khom tỉa những lá úa trong đám lá xanh. Cụ Kép nguyện đem cái
quãng đời xế chiều của một nhà nho để phụng sự lũ hoa thơm cỏ quý.
Buổi chiều ba mươi Tết năm nay, cả một cái gia đình cũ kỹ nhà cụ Kép đang tới tấp
dọn dẹp để ăn tết.
Mợ ấm cả, mợ ấm hai ngồi lau lá dong chăm chỉ. Thỉnh thoảng họ ngừng tay để hỏi nhau xem
còn thiếu những thực phẩm gì trong cái mâm cơm cúng chiều nay. Lũ con đàn bi bô ngoài
sân. Chúng đang đánh bóng ở ngoài sân những lư, đỉnh, cây đèn nến bằng đồng mắt cua và
bằng thiếc sông Ngâu. Chốc chốc, lũ trẻ lại mỉm cười, nghển những đầu thưa thớt ít sợi tóc
tơ, nhìn vào phía trong nhà cầu, hỏi mẹ chúng:
- Bao giờ cậu mới về, hả mợ?
Không biết nên trả lời con trẻ thế nào cho tiện, mợ ấm cả đưa mắt cho mợ ấm hai.
Ông ấm cả và ông ấm hai, đi làm việc ở tận xa chưa thấy về ăn Tết. Cứ lời những người trong
làng có người đi làm việc nhà nước thì được nghỉ những từ chiều hai mươi chín kia mà. Muốn
được khuây nỗi mong, hai chị em dâu, người đã đứng tuổi, càng thái đồ nấu cỗ cho thực
nhanh. Gớm, những miếng trứng tráng để bày mặt cỗ bát, thài hình miếng trám, sao mà đẹp
thế. Đứng bên cạnh mẹ, đứa nhỏ nhất trong đàn con đã thủ thỉ van nài mợ ấm hai:
- Mợ cho con cái miếng mợ cắt hỏng kia nhá!
Người mẹ không nghỉ tay làm việc trên tấm thớt. Lừ mắt nhìn con. Thằng bé vội chạy ra
ngoài, sán đến cạnh cụ Kép:
- Ông đang làm gì thế hở ông?
- ấy chết, cháu đừng mó vào hoa của ông. Ông đang thăm xem đúng hôm nào thì hoa của ông
nở đủ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Ông cho cháu một cái... Cháu xin ông cái lá gẫy kia nhá!
- Cháu không nghịch được những thứ này. Thôi, đi lên trên nhà với ông. Mợ cháu mà trông
thấy cháu ra nghịch cây của ông, thì cháu lại phải đòn đấy.
Nhớ đến trận đòn phất trần hôm nọ, vì trót nghịch gẫy mất mấy giò lan của ông nội, thằng bé
mặt phụng phịu và hai tay đánh đai vào mình ông già, kéo trĩu cả tấm áo lông cừu. Nó làm
nũng ông và quấn quít lấy ông, mong ông sẽ che chở cho, nếu mẹ nó nom thấy nó ra nghịch
chậu cây cấm.
Cụ Kép cười khà khà. Rồi cụ lại vạch từng gốc rò lan, xem xét tỉ mỉ đến màng hoa, đến rò lan
và thân lá. Hết chậu này đến chậu khác.
Tưởng chừng như cháu mình cũng là một người biết đến chuyện chơi cây, hiểu đến thời tiết
trong một năm, có đủ những kinh nghiệm, thói tục và thông minh của người lớn, ông già đã
nói với cháu bé:
- Tự nhiên, cuối năm lại nổi gió nồm. Cháu có thấy bực mình không? Ông tiếc cho mấy chục
chậu lan của ông quá. Nở hết thôi!
Đứa cháu không hiểu đến ý nghĩa câu than phiền của ông già, ngửng bộ mặt ngây thơ lên, hỏi
hai ba lần:
- Hoa sắp nở, sao lại tiếc hở ông?
Cụ Kép nhìn lại cái người bé tí hon đứng với mình trong vườn lan, thân cao không vượt khỏi
cái lá lan uốn cầu vồng, cụ Kép đãi đứa cháu ngây thơ một nụ cười rất độ lượng, mắt nhấp
nháy kính tuổi:
- Nếu không có nồm, thì hoa trong vườn ông còn lâu mới nỏ. Hoa sẽ nở nhằm vào ngày rằm
tháng giêng. Đúng vào ngày Tết Nguyên Tiêu. Ông cháu chúng ta sẽ có hoa mà thưởng xuân,
cháu đã hiểu chưa? Bây giờ cháu chạy vào gọi bõ già ra đây cho ông bảo.
- Bõ đi ra bờ ao rửa đá cuội từ ban trưa kia ông ạ.
Phải, phía cầu ao trong vườn cụ Kép, một người lão bộc, đang lom khom dúng rổ đá xuống
nước ao và sàng sẩy rổ đá như kiểu người ta sàng mẹt gạo. Tiếng đá bị tung lên dập vào nhau
kêu sào sạo, khiến lũ cò trắng nghỉ chân trên lũy tre vội bay mất. Bõ già nghỉ tay, nhìn đàn cò
sợ hãi bay cao, với nét cười của một người chịu vui sống trong sự an phận.
Bõ ở với cụ Kép đã lâu lắm. Cái hồi cụ Kép còn là một thầy khóa sinh hai mươi tuổi, bõ già
đã nếm cơm ở của nhà này rồi. Chính bõ vác lều chõng cho cụ đi thi tú tài. Những việc lớn
nhỏ trong nhà, bõ đều nhớ hết. Bõ nhớ cả đến ngày giỗ giúi trong họ. Không có bõ nhắc nhỏm
có lẽ nhiều lần mợ ấm cả đã bỏ mất ngày giỗ. Bõ già hình như chỉ trải cuộc sống của mình để
hằng năm, nhắc nhỏm đến những ngày giỗ trọng và giỗ giúi của gia đình người khác.
- Thưa mợ, đến mười sáu tháng tư này lại là chính kỵ cụ ngoại... Thưa mợ...
Mợ ấm cả, muốn tỏ sự cảm ơn, kín đáo đãi bõ già một miếng trầu kèm miếng cau tươi mềm.
Trong cái gia đình yên lặng này, bõ già được thiện cảm của mọi người, không phải vì ỏn thót
mà chính vì lòng thẳng thắn. Lắm lúc trông tội nghiệp lạ. Bõ tính toán, xếp đặt việc nhà chủ y
như một người có quyền lợi dính dấp vào đấy. Cái hoài bão to lớn của bõ, là lúc trăm tuổi
nằm xuống sao được một cái "áo" gỗ vàng tâm thật dày.
ở đây, không ai nỡ nói nặng bõ. Và, đến những việc nặng, mọi người đều tránh cho bõ già.
Công việc thường trong một ngày, có nhiều hôm chỉ thu vào việc chuyên trà tàu và thay bã
điếu cho cụ Kép. Thậm chí trong những ngày cuối năm bận rộn như hôm nay, mà bõ già cũng
không phải mó tay vào việc gì cả. Làm lợn gói giò chả, vo gạo, đồ đậu xanh làm bánh chưng,
làm dầu đèn, lau bàn thờ, nhất nhất không việc gì phải qua tay bõ. Mãi đến trưa hôm ba mươi
Tết, cụ Kép mới bảo bõ già đi rửa mấy trăm hòn đá cuội trắng. Nghe thấy bõ già nhận lấy cái
việc rất ngộ nghĩnh đó, cả nhà đều cười. Thứ nhất là lũ trẻ con. Cụ Kép vẫn nghiêm trang dặn
người bõ già:
- Bõ đem đá ra bờ ao rửa cho sạch. Lấy bẹ dừa mà kỳ cho nhẵn, cho trắng tinh ra. Xong rồi,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
lựa những viên đá tròn bỏ vào một cái rổ. Những viên đá xù xì, không tròn trĩnh, để một rổ
khác.
Bõ già tỏ ý hiểu:
- Thưa cụ, con biết rồi. Cụ lại sắp cho dọn một bữa rượu "Thạch lan hương". Nhưng sao năm
nay, lại soạn đá sớm quá? Thưa cụ, con nhớ mọi năm cứ hạ cây nêu xong rồi mới đem cuội ra
ngâm kia mà...
- Thế bõ không thấy giời đổi gió nồm đấy à? Thế bõ không biết năm nay hoa nở sớm hơn mọi
năm sao? Tôi đã cho ngâm thóc để lấy mầm nấu kẹo mạch nha từ mấy hôm nay rồi.
Bõ già gật gật...
Cụ Kép là người thích uống rượu ngâm thơ và chơi hoa lan. Cụ đã tới cái tuổi được
hoàn toàn nhàn rỗi để dưỡng lấy tính tình. Vì bây giờ trong nhà cụ cũng đã thừa bát ăn. Xưa
kia, cụ cũng muốn có một vườn cảnh để sớm chiều ra đấy tự tình. Nhưng nghĩ rằng mình chỉ
là một anh nhà nho sống vào giữa buổi Tây Tàu nhố nhăng làm lạc mất cả quan niệm cũ, làm
tiêu hao mất bao nhiêu giá trị tinh thần; nhưng nghĩ mình chỉ là một kẻ chọn nhầm thế kỷ với
hai bàn tay không có lợi khí mới, thì riêng lo cho thân thế, lo cho sự mất còn của mình cũng
chưa xong, nói chi đến chuyện chơi hoa. Cụ Kép thường nói với lớp bạn cũ rằng có một vườn
hoa là một việc dễ dàng, những đủ thời giờ mà săn sóc đến hoa mới là việc khó. Cụ muốn nói
rằng người chơi hoa nhiều khi phải lấy cái chí thành chí tình ra mà đối đãi với giống hoa cỏ
không bao giờ biết lên tiếng. Như thế mới phải đạo, cái đạo của người tài tử. Chứ còn cứ gây
được lên một khoảnh vườn, khuân hoa cỏ các nơi về mà trồng, phó mặc chúng ở giữa trời,
đày chúng ra mưa nắng với thờ ơ, chúng trổ bông không biết đến, chúng tàn lá cũng không
hay thì chơi hoa làm gì cho thêm tội.
Đến hồi gần đây, biết đã đủ tư cách chơi cây cảnh, cụ Kép mới gây lấy một vườn lan nho nhỏ.
Giống lan gì cũng có một chậu. Tiểu kiều, Đại kiều, Nhất điểm, Loạn điểm, Yên tử v.v... Chỉ
trừ có giống lan Bạch ngọc là không thấy trồng ở vườn. Không phải vì lan Bạch ngọc đắt giá
mỗi giò mười đồng bạc, mà cụ Kép không trồng giống hoa này. Trong một buổi uống trà đêm,
cụ Kép nói với một người bạn đến hỏi cụ về cách thức trồng cây vườn hoa:
- Tôi tự biết không chăm được lan Bạch ngọc. Công phu lắm, ông ạ. Gió mạnh là gẫy, nắng
già một chút là héo, mưa nặng hột là nẫu cánh. Bạch ngọc thì đẹp lắm. Nhưng những giống
nhẹ nhàng ấy thì yểu lắm. Chăm như chăm con mọn ấy. Chiều chuộng quá như con cầu tự.
Lầm lỡ một chút là chúng đi ngay. Những vật quý ấy không ở lâu bền với người ta. Lan Bạch
ngọc hay ưa hơi đàn bà. Trồng nó ở vườn các tiểu thư thì phải hơn.
Thiếu hẳn loài Bạch ngọc, cụ Kép đã cho trồng nhiều giống Mặc lan, Đông lan, Trần mộng.
Giống này khỏe, đen hoa và rò đẫy, hoa có khi đậu được đến nửa tháng và trong mươi ngày,
nếu chủ vườn có quên bón tưới, cũng không lụi.
Chiều hôm nay, hoa Mặc lan chớm nở.
Chiều mai, mùng một Tết, hoa Mặc lan mãn khai đầy vườn.
Đêm giao thừa, bên cạnh nồi bánh chưng sôi sình sịch, bõ già đang chăm chú canh nồi kẹo
mạch nha. Cụ Kép dặn bõ già phải cẩn thận xem lửa kẻo lơ đễnh một chút là khê mất nồi kẹo.
Hai ông ấm, con trai cụ Kép, người lớn tuổi đứng đắn như thế, mà lại ngồi gần đấy, phất giấy
vào những nan lồng. Thực là hai đứa trẻ con đang ngồi nghịch với lồng bàn giấy. Họ trịnh
trọng ngồi dán hồ, vuốt giấy. Ông cụ Kép đứng kèm bên, mỗi lúc lại nhắc:
- Này Cả, thầy tưởng miệng lồng bàn, con nên đan to hơn miệng chậu. Con chạy ra, lấy cái
que đo lại lợi chậu xem. Nếu rộng thì hỏng hết. Đo lợi chậu Mặc lan thôi.
Hai ông ấm, ngồi phất được đến mười cái lồng bàn giấy. Họ rất vui sướng vì họ tin đã làm
toại được sở thích của cha già. Cụ Kép co ro chạy từ nồi mạch nha, qua đám lồng bàn giấy,
đến cái rổ đá cuội đã ráo nước thì cụ ngồi xổm xuống, ngồi lựa lấy những viên đá thật trắng,
thật tròn, để ra một mẹt riêng. Ông ấm cả, ông ấm hai lễ mễ bưng những chậu Mặc lan vào
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
trong nhà. Cả ba ông con đều nhặt những hòn cuội xấu nhất, méo mó, xù xì trải xuống mặt
đất những chậu lan gần nở. Mỗi lần có một người đụng mạnh vào rò lan đen, cụ Kép lại xuýt
xoa như có người châm kim vào da thịt mình.
Nồi kẹo đã nấu xong nhưng phải đợi đến gần cuối canh hai kẹo mới nguội.
Bây giờ thêm được bõ già đỡ một tay nữa, cả ba ông con đều lấy những hòn cuội để riêng ban
nãy ra mẹt, đem dúng đá cuội vào nồi kẹo, quấn kẹo bọc kín lấy đá, được viên nào liền đem
đặt luôn vào lồng chậu hoa. Những viên đá bọc kẹo được đặt nhẹ nhàng lên trên lượt đá lót
lên nền đất chậu hoa.[…]
Phía ngoài cổng, có tiếng chó sủa vang.
Bõ già nhìn ra thấy bốn cụ tiến vào đã quá nửa lòng ngõ duối. Cụ nào cũng cầm một cây quạt
thước, chống một chiếc gậy tre càng cua hay trúc đùi gà. Uống xong tuần nước, cụ Kép mời
ba cụ ra sân uống rượu. Bõ già vòng tay vái các cụ và đợi các cụ yên vị rồi thì khom khom mở
từng chiếc lồng bàn giấy một.
Một mùi hương lan bị bỏ tù trong bầu không khí lồng bàn giấy phất từ đêm qua, đến bây giờ
vội tản bay khắp vườn cây. Bốn cụ và bõ già đánh hơi mũi: những cặp mắt kém cỏi đăm đăm
nhìn kỹ vào khoảng không trong vắt như có ý theo dõi luồng hương thơm đang thấm nhập dần
vào các lớp khí trời. Cơn gió nhẹ pha loãng hương thơm đặc vào không gian.
- Dạ, xin rước các cụ.
Dứt tiếng cụ Kép, tất cả bốn cụ đề úp lòng bàn tay vào nhau thi lễ và giơ tay chỉ thẳng vào
giữa mời nhau ai cao tuổi xin nhắp chén trước đi. Tiệc rượu bắt đầu. Bõ già kính cẩn chắp
tay đứng sau lưng chủ, có vẻ cũng thèm say lắm.
- Trời lạnh thêm chút nữa, uống Thạch lan hương mới đúng phép, chủ nhân ạ!
Đáp lời cụ Cử Lủ, cụ Kép vuốt râu cười nói:
- Chính thế. Nhưng đệ sợ chờ được lạnh đến, thì hoa vườn nhà tàn mất. Trông kẹo mạch nha
không đông, còn dính vào lớp đá lót, đệ cũng biết là không được khéo lắm. Trời nồm biết làm
thế nào.
- Này cụ Kép, kẹo đá thơm ngon đấy. Chỉ hiềm có mùi ung ủng pha vào hương lan. Chắc kẹo
nấu bén nồi, khê và thêm không được đông nên mới có tạp vị nhiễm vào.
Sau mấy câu phê bình về tiệc rượu, tỏ ra mình là người biết thưởng thức những vị thanh
lương đạm bạc, bốn cụ đều xoay câu chuyện sang phía thơ văn.
Cụ Tú người cùng làng với cụ Kép mở đầu câu chuyện làm thơ.
- Sớm nay, đệ đã khai bút rồi. Đệ nghĩ dược một đôi câu đối. Để các cụ chữa cho mấy chữ.
Chiều nay sẽ viết luôn vào giấy hồng điều để xin phép dán thêm vào cổng nhà.
Ba cụ cùng cạn chén một lúc, cùng nói một lúc:
- Cụ Tú hãy cạn luôn ba chén rồi hãy đọc đôi câu đối mới. Câu đối của cụ còn ai mà hạch nổi
chữ nào. Cụ nói gì mà khiêm tốn vậy... Chúng tôi xin nghe.
Chờ cụ Tú dặng hắng lấy giọng, mỗi cụ đều bỏ vào mồm những viên kẹo mạch nha đá cuội
ướp hương lan. Những nhân đá đánh vào răng kêu lách cách. Mỗi ông già đọc một đôi câu
đối.
Rồi chén rượu ngừng là một lời thơ ngâm trong trẻo. Cứ thế cho tàn hết buổi chiều.
Mấy cụ đều khen lẫn nhau là thơ hay. Trong cái êm ấm của buổi chiều xuân sớm, tiếng ngâm
thơ quyến rũ cả đến tâm hồn một người lão bộc. Bõ già, chiều mồng một Tết tự nhiên mặt
sáng tỏ hẳn lên. Cái đẹp của tiệc rượu ngâm thơ lây cả sang người bõ.
Vò rượu vợi với chiều xuân sớm quên đi.
Những vò rượu vợi dần. Trong lòng đĩa sứ đựng nhân đá, hòn cuội cao dần lên, bõ già đưa
thêm mãi những đĩa sứ vào bàn rượu.
Từ phía đầu làng, dội về mấy tiếng pháo lẻ loi. Lũ cháu nhỏ, nấp sau cột nhà, muốn chạy ra
xin bõ già phát cho chúng những hòn cuội đã nhắm rượu xong rồi kia.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
(Rút từ tập , Nguyễn Tuân, NXB Hội Nhà văn, 2018)
: Nhân vật chính trong truyện là ai?
A. Cụ Kép B.Cụ Tú C.Đứa cháu D.Bõ già
: Truyện được kể theo ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ nhất
B. Ngôi thứ hai
C. Ngôi thứ ba
D. Ngôi thứ nhất và thứ ba
: Cụm từ “người tài tử” trong văn bản có nghĩa là gì?
A. Người nổi tiếng trong lĩnh vực điện ảnh
B. Người biết thưởng lãm và trân quí cái đẹp
C. Người không quan tâm đến thế sự, chỉ chú tâm đến cái đẹp
D. Người có tài năng đặc biệt và thú chơi cầu kì
: Phép liệt kê được sử dụng trong câu văn: Chứ còn cứ gây được lên một khoảnh vườn,
khuân hoa cỏ các nơi về mà trồng, phó mặc chúng ở giữa trời, đày chúng ra mưa nắng với
thờ ơ, chúng trổ bông không biết đến,chúng tàn lá cũng không hay thì chơi hoa làm gì cho
thêm tội có ý nghĩa gì?
A. Tạo tiết tấu dồn dập, khắc khoải
B. Giúp cho cách diễn đạt đa nghĩa
C. Nhấn mạnh những cách chơi hoa chưa đúng đắn
D. Bày tỏ thái độ phẫn nộ của tác giả với cách chơi hoa tùy tiện
: Truyện viết về thú vui nào của cụ Kép?
A. Uống rượu, ngâm thơ, chơi hoa, chơi chữ
B. Uống rượu, ngâm thơ, chơi chữ, nhai kẹo mạch nha ướp hương lan
C. Uống rượu, ngâm thơ, chơi hoa, nhai kẹo mạch nha ướp hương lan
D. Uống rượu, ngâm thơ, chơi hoa, thưởng nguyệt
: Với tính cách của cụ Kép, theo em vì sao cụ không trồng lan Bạch ngọc?
A. Vì lan Bạch ngọc đắt giá mỗi giò mười đồng bạc
B. Vì lan Bạch ngọc màu trắng, cụ không thích màu trắng
C. Vì lan Bạch ngọc không đẹp, cụ chỉ thích trồng những giống lan đẹp nổi bật
D. Vì lan Bạch ngọc khó chăm và nhẹ nhàng, yểu điệu phù hợp với phụ nữ
: Thú vui của cụ Kép trong văn bản là thú vui như thế nào?
A. Độc đáo, khác người
B. Nhàm chán, giết thời gian
C. U mê, vô bổ
D. Thanh cao, tao nhã
Theo anh/chị vì sao truyện Hương cuội lại được đặt trong tập truyện
: Trong phần cuối truyện (Mấy cụ đều khen ... xong rồi kìa), việc tạo ra những đoạn văn
rất ngắn có tác dụng gì?
: Theo anh chị thú chơi tao nhã uống rượu, ngâm thơ,nhai kẹo mạch nha ướp hương
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
lan còn phù hợp với xã hội hôm nay không? Vì sao?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung
và hình thức nghệ thuật của truyện ngắn Hương cuội (Nguyễn Tuân).
Lý con sáo sang sông (Nguyễn Ngọc Tư)
Bấc về. Như thể trong đời này chỉ còn gió. Gió lạnh căm căm mà khô nẻ môi người ta.
Da tôi mốc cời. Tàu chạy lừ lừ dọc theo sông, những quãng không có nhà, sậy mọc thành
rừng. Những bông sậy chín mềm, trắng phau phau. Ðã nhiều bông lìa cành, trùng trình bay.
Nước mặn rin rít da. Nghe gió này là mùa cưới đến.
Nét chữ không bay bướm trong tấm thiệp mộc của út Thà mang cho tôi một cảm giác lạ
lùng. Vui, buồn, chua xót lẫn lộn. Má tôi bảo: "Con về sớm mấy ngày cho thằng Phi đỡ buồn".
Tôi lật lịch khẽ cười, má à, có những nỗi buồn không ai trị được đâu. Nó day dứt tháng năm,
nó dài dăng dẳng. Người yêu đi lấy chồng mà, biết bao người tự tử.
Cái lần gần đây nhất tôi đi Tân Thuận có ghé qua nhà, Phi đang lui cui đóng giường,
Thà cũng qua chơi, vo gạo ngoài sàn lãn, dì Tư - má Phi lột bông súng nấu canh chua. Phi
nói nửa đùa nửa thật: "Ðóng giường mới cưới vợ chơi". "Cưới ai?". "út Thà". Nghe tiếng kêu
cùng tiếng cười giòn trong bếp. Tôi ở lại ăn cơm chiều. Một bữa cơm ắp tiếng cười rộn rã.
Khói ấm bừng nở trên những tia nắng xuyên qua khe lá. Họ làm tôi vui quá.
Vậy thì làm sao đến nông nỗi này?
Phi cười cười, từ từ rồi nói. Nhưng dì Tư thì chắt lưỡi hít hà lúc tôi bước chân vô nhà.
Dì có vẻ giận Thà lắm. Phi nhún vai thì thầm: "Má tao cằn nhằn nhức mình muốn chết".
Tôi hiểu dì Tư như hiểu má tôi. Trong lòng mọi người thằng Phi tội nghiệp lẽ ra phải
được hạnh phúc. Nó hy sinh quá nhiều rồi. Với má tôi, bà thương Phi như con ruột. Phi từng
trọ học ở nhà tôi gần tròn năm. Có lần nó về thăm nhà, rồi không trở lên học nữa. Dì Tư kể,
lần đó nó đem cây cúp móng tay về, nằng nặc đòi cắt cho ba má. Khi nâng cái chân của
dượng lên, nó rớt nước mắt. Những móng chân thúi sạm, kẽ chân nước ăn lở đến tận xương.
"Con thấy ba má con cực khổ con chịu không nổi, dì Hai à", Phi trở lên lấy đồ, từ giã bạn
học, từ giã cả nhà chúng tôi, má tôi khóc.
Rồi dượng Tư chết, thằng Phi là trụ cột trong nhà chống đỡ cho người mẹ với hai đứa
em gái. Mùa mưa nó xoay trần với mười tám công ruộng. Trở bấc là nó lang bạt kỳ hồ. Nó
sắm dàn nhạc cũ đi hát phục vụ đám tiệc. Ban nhạc nhỏ, gồm sáu bảy người trong xóm, già
có, trẻ có, vừa đờn vừa ca. Phi có giọng ca hay nức tiếng nên ban nhạc của nó khá đắt khách.
Nói Phi ai cũng buột miệng khen: "Thằng đó ca mùi rụng rún". Trăm ngã sông, ngàn ngõ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
xóm, Phi rành đất này như ông thổ địa. Có lần nó rủ tôi đi chơi cho biết, dặn "Về đừng viết
báo nghe cha nội!" nhưng tôi không kìm được, viết ngay về loại hình sinh hoạt văn hóa nông
thôn này. Lần ấy, tôi phát hiện ra, Phi càng uống say càng ca thần sầu. Lời ca rõ tiếng vành
vành, làn hơi ấm áp. Giọng ca của nó không giống út Trà Ôn, Minh Cảnh hay Minh Vương,
chỉ là của Phi thôi. Nó thuộc nhiều bài nhạc, bài cải lương, nhiều vô kể. Tôi ngạc nhiên về
một thằng Phi mặc áo phèn đi cắm câu với một thằng Phi nghệ sĩ mặc cái quần kaki mười hai
túi trên sân khấu lót bằng bộ ván ngựa. Khuya, Phi rủ tôi xuống ghe nó nằm, nó gác chân lên
bụng tôi, kê tay làm đầu gối.
- Mày hát hay vậy sao không kiếm dịp đi thi?
Nó cười:
- Thôi, giọng ca tao, thiếu sông, thiếu nước, coi như hết hay rồi.
Tôi ngó sao trời, lan man một nỗi sợ hãi mơ hồ, có người thợ xây không xây nổi cho
mình ngôi nhà, có người thợ mộc nằm đất ngủ lạnh, Phi chuyên hát phục vụ đám cưới cho
người ta, bao giờ mới hát cưới mình đây?
- Chừng nào mày cưới út Thà? Quen người ta ba năm rồi, ngâm tới chừng nào?
- Không biết, lo cho con Minh, con Thúy trước đã. Ba năm nữa tụi nó mới ra trường.
Tụi nó học ở thành phố mới một năm mà về chê dàn nhạc tao là đồ dỏm, đồ cũ. Tao giận tụi
nó, thì nhờ mấy món đồ cổ đó mà tao mới nuôi nổi tụi nó học đại học. Cũng tội nghiệp, hai
đứa nó biết lỡ lời nên buồn hiu. Tao thương tụi nó quá.
- Vậy không thương út Thà sao?
- Thương. Thương thiệt.
- Thương mà sao không biết tính làm sao.
Nhà út Thà ngó xéo bên sông. Hôm nay là nhóm họ, qua đám dừa nước thưa, thấy
đằng trước rạp đã lùm xùm những tàu dừa bẻ vòng nguyệt, lá đùng đình vắt xòa quanh mấy
cây cột rạp ốp bẹ chuối non. Phi ngượng nghịu:
- Lẽ ra tao phải qua bển phụ một tay.
- Sao vậy?
- Bữa trước gặp ngoài chợ huyện tao lỡ nói dóc là kẹt không về. Lúc đó tao tưởng là
không chịu nổi?
- Bây giờ chịu nổi rồi à.
- Ừ!
Phi nói có vẻ nhẹ nhàng như thể nó đã chuẩn bị điều này từ lâu lắm rồi. Hai đứa nằm
trên cái võng giăng ngoài chái dựa hàng lu nước. Tôi nghe rất rõ gió cuộn thành lọn, lăn miết
trên da mình. Có nỗi buồn nào đó đang thở rất mạnh. Dì Tư buồn tình chèo xuống về bên
ngoại chắc chiều mới về. Một chút ai ngờ út Thà qua. Cô mang cho chúng tôi một tiếng cười
giòn.
- Em biết anh Kiên bữa nay về mà.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Phi nạt:
- Ở bên nhà đang lu bu...
- Thiếu gì người làm. Còn em, qua đây lâu lắm mới qua nữa. Mà, biết đâu là... lần
cuối.
Chữ "lần cuối" Thà buông xuống, lạnh như bấc cuộn gai ốc trên tay tôi. Thà chợt cười
(lại cười... giòn):
- Hai người nằm làm gì, đi nhậu đi.
Tôi với Phi trợn mắt nhìn nhau, nghe tiếng chân Thà lẹp xẹp vào bếp. Thà rành từng
ngóc ngách nhà Phi nên không lâu lôi ra từ bộ vạc tre chai rượu trắng với đĩa mắm lóc xé
trộn gừng. Một chút bổ sung thêm chén khế chua xắt lát. Chúng tôi kéo lại ngồi với nhau. Và
với gió. Thà là con gái nhưng uống rượu khá mạnh. Phi nãy giờ không nói gì, ngó Thà lom
lom:
- Làm gì ngộ vậy Thà...?
- Uống rượu cho dễ nói chuyện.
- Chuyện gì?
- Chuyện anh Phi nói gạt, ảnh tránh em. Ðám em mà ảnh còn không qua vậy mà nói
thương em. Tụi mình là bạn bè, anh Kiên coi phải không?
Tôi cười cười, chịu Thà thôi. Khi chúng tôi còn nhỏ, thật tình có dạo tôi tranh Thà với
Phi. Bởi vì Thà có đôi mắt một mí nhưng đen, mái tóc đen, khuôn mặt xinh xinh duyên dáng
và cũng bởi vì cô nói chuyện rất cuốn hút, thuyết phục người ta, điều này với các cô gái quê là
rất hiếm hoi.
- Nghe nói Thà lấy chồng về Cái Nước?
- Dạ, xa lắm, chắc lâu nữa mới về một lần. Anh Kiên đi công tác ngang chợ Rau Dừa,
nhớ ghé nhà máy Phú Phong thăm em. Anh Phi cũng vậy nghen!
Phi "ừ", nâng ly uống "chóc".
- Sanh con cứ lấy tên anh mà đặt.
- Dạ. Nhưng vái trời cho nó đừng ca hay như anh. Có nhiều cô mê lắm.
Thà cười. Tôi ngơ ngác giữa đôi bạn thân. Họ đang đứng ở bên bờ chia xa mà thanh
thản vậy sao? Tôi đùa:
- Uổng công anh nhường em cho thằng Phi, nghe tin Thà lấy chồng như trời sập. Quả
tình anh giận em lắm...
Thà bảo không uống nữa, trở bộ duỗi chân.
- Em biết, ai không hiểu chuyện thì giận em lắm. Lần đó, bên chồng em qua hỏi, ba má
em hẹn ba ngày trả lời. Trước đó em đã từ chối bốn mối rồi. Một mình em chạy máy đi lòng
vòng kiếm anh Phi. Cực khổ lắm. Kiếm được rồi hỏi ảnh tính sao? Ảnh kêu em về. Song ảnh
chạy xuồng tắt qua Rau Dừa, dò hỏi kỹ bên chồng em. Hỏi từ ông già, bà già cho tới đứa con
nít xong ảnh về kêu em ra nói một câu: "Em lấy chồng đi". Hai đứa ngồi ngoài bực tính kỹ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
lắm. Em thấy chắc không chờ được nữa rồi. Con gái xóm em mười bảy, mười tám tuổi có
chồng, em đã hai bốn rồi, ba má em như ngồi trên đống lửa. Nói cho kỹ chuyến này là anh Phi
gả em. Ảnh nói bên chồng em khá giả, lại đàng hoàng, xứ đó ai cũng biết tiếng chịu khó làm
ăn. Xét cho cùng, em cũng có lỗi, em không chắc lòng chắc dạ với anh Phi. Mỗi khi ảnh đi, em
nhớ ảnh lắm, em nhớ giọng ca của ảnh. Rồi tưởng tượng ra biết bao cô cũng ngồi nhớ ảnh
như em. Ảnh đi hoài, mai mốt biết ảnh có về cưới em không? Có câu "Bậu lỡ thời như giấy
trôi sông..." anh Kiên nghe chưa? Ðó, lỗi của em là nhiêu đó đó. Nghĩ lại cuối cùng em không
xứng với cái tình của anh Phi. Tụi em thương nhau không lấy được nhau thì không có thù hằn
đâm chém đâu anh Kiên à. Khổ cái, đám em ảnh trốn không qua coi như không tha thứ cho
em rồi.
Phì phì cười:
- Thôi mà, anh lỡ lần này thôi, Thà ơi.
Thà nói xong, má đã ửng hồng. Ðôi mắt cô đen và trong lắm. Ðôi mắt Phi cũng đen và
trong lắm. Trong lòng tôi tự nhiên muốn ôm choàng hai đứa bạn vào lòng. Ba chúng tôi ngồi
với nhau như ngày xưa, lúc nhà tôi còn ở đây, chưa ngụp mặt dưới dòng sông lở. Trước nhà
tôi có giàn mướp vàng hoa. Những đứa trẻ lấy đó làm nhà, sống đầm ấm, và chúng yêu
thương nhau cho tới bây giờ. Phi giục:
- Thôi nói bao nhiêu đó đủ rồi, Thà về đi...
- Dạ.
- Ðừng buồn anh.
- Không buồn đâu. Mai mốt em có con, tối ngày nựng nịu nó, thời gian đâu mà buồn.
Em mê con nít lắm.
- Nhớ sanh hai đứa thôi, đúng chính sách. Sanh nhiều mau già, dễ chết - Phi dặn thêm.
Chúng tôi đều cười. Cái mất mất rồi, cái còn hình như vẫn còn đó. Tôi cảm thấy hơi
ấm từ lòng mình ấm phừng đến mặt. Chắc tại rượu ngon. Thà về, xuống tới bến còn quay lại
phân trần:
- Sao tự nhiên em qua đây lãng xẹt vậy không biết?
Cô cười giòn. Tôi có cảm giác cái cười níu chật vật làn nước mắt chực rơi ra. Thì là
người mà, có phải cây cỏ đâu. Phi không tiễn Thà mà ngồi trên nhà gõ chén ca, giọng ca thêm
rượu thần sầu.
"Ở ở... Ai xui mà con sáo nò sang sông cái nò sang sông. Cho nên mà con sáo ở ở sổ
lồng cái kìa bay xa cái kìa bay xa, cái lý em ở, cái lý chàng đi...".
Tôi xin thề với thiên thần thổ địa rằng chưa bao giờ được một bài Lý con sáo sang
sông điệu Bạc Liêu đứt ruột như vậy. Nó mênh mang, sâu rứt những nỗi nhớ thương từ tim, từ
máu. Tôi buột miệng: "Thì mày đưa con sáo của mày sang sông chớ ai". Phi ngưng hát, miệng
lầm bầm: "Chớ bắt người ta chờ mình tới chừng nào".
Dì Tư về. Có vẻ như dì về đã lâu. Bà hỏi: "Sao tự nhiên tụi bây nhậu vậy?" mà không
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
đợi chúng tôi trả lời, ngồi thừ rất lâu. Rồi bà kể chuyện thằng em họ xa của Phi vì ghen tuông
đâm chết người bị bắt lên trên huyện. Bà chắt lưỡi: "Sao tụi trẻ bây giờ coi trọng chuyện trai
gái vậy không biết". Phi quạt mạnh tay cho những bụi than hồng trong bàn ủi bay lên, tủm tỉm
cười: "Bà già muốn nhắn gởi tao đó".
Chạng vạng, chúng tôi xuống xuồng qua sông. Dì Tư biết chúng tôi đi đâu nhưng hỏi
cho có:
- Con đi đâu vậy Phi?
Phi trả lời, giọng cố nghiêm túc:
- Con đi ca, má à! (Truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư, NXB Văn hóa Sài Gòn, 2005)
(sinh năm 1976 tại xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau) là
một nhà văn, thành viên Hội nhà văn Việt Nam. Năm 2018, cô được trao Giải thưởng Văn học
Liberaturpreis 2018 do Litprom (Hiệp hội quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin ở
Đức) bình chọn, dựa trên việc xem xét các bản dịch tiếng Đức tác phẩm nổi bật của các tác giả
nữ đương đại tiêu biểu trong khu vực. Giải thưởng được trao hàng năm nhằm vinh danh các
tác giả nữ đến từ châu Á, Phi, Mỹ Latin, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) và
vùng Caribe.
Cô được biết đến với tập truyện mang tên Cánh đồng bất tận. Tập truyện nhận giải
thưởng của Hội nhà văn Việt Nam năm 2006 và truyện ngắn cùng tên đã được chuyển thể
thành phim điện ảnh năm 2010.
Xác định Các phương thức biểu đạt của văn bản trên?
B. Tự sự, miêu tả, biểu cảm B.Tự sự, thuyết minh, nghị luận
C.Miêu tả, biểu cảm, nghị luận D.Biểu cảm, nghị luận, thuyết minh
Xác định điểm nhìn trần thuật của truyện ngắn trên?
B. Tác giả B.Nhân vật Kiên C.Nhân vật Phi D.Nhân vật Thà
Thà không đợi Phi mà quyết định đi lấy chồng vì:
A. Thà đã hai bốn tuổi rồi, bố mẹ Thà thì như ngồi trên đống lửa.
B. Phi khuyên Thà nên đi lấy chồng.
C. Cả 2 phương án trên đều sai. D.Cả 2 phương án trên đều đúng.
Tiếng ca của Phi thể hiện tâm trạng gì?
A. Đau đớn, tuyệt vọng B.Đợi chờ, khắc khoải
C.Buồn thương, tiếc nuối D.Xót xa, cay đắng
Nhân vật Phi là kiểu nhân vật nào?
A. Người nghệ sĩ hát đờn ca miền sông nước
B. Người nghệ sĩ gắn bó với quê hương xứ sở
C. Người nghệ sĩ tài hoa nhưng cô đơn
D. Cả 3 phương án trên đều đúng
Xác định tình huống của câu chuyện?
B. Phi vì mưu sinh nên hát đờn ca B.Cuộc gặp gỡ của Thà, Phi, Kiên
C.Thà đi lấy chồng D.Dượng Tư chết, Phi trở thành trụ cột trong
nhà.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Đặc điểm nào nổi bật về ngôn ngữ nghệ thuật của truyện ngắn?
E. Mang đậm sắc thái Nam Bộ.
F. Ngôn ngữ mang màu sắc diễn xướng.
G. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị mà đầy sức hấp dẫn.
H. Ngôn ngữ giàu sức tạo hình, gợi cảm xúc.
Xác định nhân vật trung tâm của truyện ngắn?
Nhận xét về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong truyện ngắn trên?
Truyện ngắn gợi cho anh/ chị suy nghĩ gì về trách nhiệm với gia đình?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
A
C
B
C
C
D
D
Truyện Hương cuội được đặt trong tập
Vang bóng một thời vì những nét tương đồng sau:
- Truyện có xu hướng hoài cổ như những
truyện khác trong tập truyện;
- Nhân vật cụ Kép trong truyện cũng là kiểu
nhà Nho thất thế, phẫn uất với thời buổi
đương thời, tìm giữ vẻ đẹp xưa trong
những thú chơi tao nhã (chơi hoa, uống
rượu, ngâm thơ, nhai kẹo mạch nha ướp
hương lan) có nét tương đồng với thú vui
của các nhân vật khác trong tập truyện.
: Việc tạo ra những đoạn văn ngắn và rất
ngắn có tác dụng:
- Tạo nên hình thức mang dáng dấp các
dòng thơ
- Tạo những khoảng trống để cảm xúc
meeng mông điền vào
Toát lên chất thơ trong một áng văn
xuôi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
: Học sinh có thể trình bày theo quan
niệm riêng. Dưới đây là một số gợi ý:
- Thú chơi tao nhã được đề cập trong bài
không còn phù hợp với xã hội hôm nay vì
thời đại công nghệ thông tin, nhịp sống vội
vã, con người buộc phải tang tốc trong khi
những thú chơi này đòi hỏi có thời gian
nhàn rỗi, tâm hồn thư thái
- Thú chơi tao nhã được đề cập vẫn phù hợp
trong xã hội ngày nay cũng như mọi xã hội
vì thời đại nào cũng cần khoảng lắng
nghiệm, di dưỡng tính tình và thực tế luôn
tồn tại những con người tha thiết với
truyền thống cùng những giá trị tinh thần
bất hủ.
Câu 8. Nhân vật trung tâm của truyện ngắn: nhân
vật Phi.
Câu 9. Thiên nhiên được miêu tả chân thực, sống
động, mang một vẻ hoang sơ, ảm đạm, thể hiện
nét đặc trưng của cảnh sắc miền quê Nam Bộ: gió
bấc lạnh căm căm, sậy mọc thành rừng, trắng
phau phau, bông trùng trình bay... Cảnh thiên
nhiên tạo cái phông để xuất hiện cảnh sống của
con người. Cảnh thiên nhiên còn góp phần khắc
họa cuộc sống còn nhiều lam lũ, nghèo khó của
nhân dân Nam Bộ.
Câu 10. Người ta thường nói: Bạn sống trong gia
đình không phải lo về miếng cơm manh áo là vì
đã có người mang gánh nặng đó cho bạn. Trong
truyện ngắn trên, Phi đã gánh lấy trách nhiệm gia
đình, từ bỏ cả hạnh phúc riêng tư để cho cho hai
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
em gái chuyện học hành. Qua đó, chúng ta cần
thấu hiểu, cảm thông, biết ơn những người đã
thay ta gánh vác gia đình; nếu có thể thì chia sẻ
gánh nặng gia đình với người thân hoặc thay cha
mẹ gánh vác khi họ đã già yếu.S
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
“Hương cuội” và các truyện ngắn còn lại của
“Vang bóng một thời” ban đầu đăng trong mục
“Văng bóng một thời” trên tạp chí Tao Đàn năm
1939, sau đó in thành sách năm 1940. Theo chia sẻ
của nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Trai: “Tập truyện là
dư âm cuộc đời NT; thấp thoáng tư tưởng bất đắc chí
mà ông chịu ảnh hưởng từ cha thuở thiếu thời, mang
ẩn ức bất mãn đối với các thầy giáo tây đầm khinh
miệt dân mình khi ông lớn lên”. Có hiểu nguồn gốc
sâu xa sinh thành nội dung tác phẩm ta mới thấu hiểu
những trang viết của nhà văn làng Mọc không chỉ
“toàn mĩ” mà còn “toàn thiện”, ẩn chứa tình yêu
mãnh liệt với giang sơn tổ quốc, âm thầm lên án
chính quyền thực dân với một nền văn hóa nhố nhăng
làm bại hoại nề nếp nho phong truyền thống.
cuội đã tái hiện chân thật, sống động
không khí Tết truyền thống cùng những thú chơi tao
nhã, cao quý của cụ Kép; từ đó ca ngợi những vẻ đẹp
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
xưa cũ, những giá trị thinh thần; gián tiếp bày tỏ thái
độ phê phán xã hội lộn xộn nhố nhăng đương thời.
** Không khí Tết cổ truyền
+ Tác phẩm có nhịp điệu trần thuật đều đều,
chậm rãi, như để ngưng đọng thời gian trong nếp
sống xưa. Thế giới hình ảnh nhuộm màu hoài niệm:
tù một ông lão mặc áo trấn thủ, cả một gia đình “cũ
kĩ” tất bật dọn dẹp …Phép liệt kê, nghệ thuật tả cảnh
tài hoa, cách sử dụng danh từ “cụ Kép”, “mợ cả, mợ
hai”, “cậu” đã phục hiện sống động không khí Tết
xưa. Ai cúng tất bật dự phần chuẩn bị, niềm hân hoan
bao trùm cả đoạn trích.
+ Khung cảnh sum vầy bao bọc cái ấm áp của
tình người. Đó là nỗi nhớ mong cha của những đứa
trẻ, là niềm đau đáu thầm kín của hai người phụ nữ
dành cho chồng. Ngòi bút NT đã lách một đường thật
tinh tế bằng ba chữ “khuây nỗi mong”. Từ “khuây”
nhẹ nhàng mà lật mở được tâm tư bồn chồn, mong
nhớ da diết của người phụ nữ. Tết đoàn viên ai cũng
mong chờ người phương xa. Tình thân ấm áp trong
cách nhà cụ Kép đối xử với bõ già. Tình người không
nồng mà đậm, vì đậm nên thực sâu.
** Hình tượng cụ Kép và thú chơi câu kì, tao nhã
+ NT giới thiệu cụ Kép là người thích uống
rượu, ngâm thơ và chơi hoa lan. Nhưng nào đâu thú
chơi vội vã mà đòi hỏi nhiều công phu. Đó là khi “tới
cái tuổi được hoàn toàn nhàn rỗi để dưỡng lấy tính
tình”. Chơi để “tu tâm dưỡng tính”. Chơi hoa là năng
nui hoa, coi hoa như một tri âm. Ông diễn giải “có
một vườn hoa là việc dễ dàng, nhưng đủ thời gian để
mà chăm sóc đến hoa mới là việc khó”. Đã ở đâu mà
người chơi hoa phải lấy cái “chí thanhd chí tình” đối
đãi với “giống hoa cỏ không bao giờ biết lên tiếng”.
Ông gọi đó là phải đạo, “đạo của người quân tử”.
Nghệ thuật tương phản đặt cách choi hoa đích thực
với lối chơi phàm tục. NT tài hoa và tận tâm trong
dùng chữ. Trường từ: gây, khuân, phó mặc, đày,
không biết, không hay, … đã vẽ chân dung một kẻ
phàm phu tục tử không biết tiếc hoa; còn vài chữ “chí
thành chí tình”, tận độ của chân thành và thương mến
cùng hai chữ “đối đãi” dậy nên xiết bao trân quí. Khi
đủ “tư cách chơi cây cảnh”, đủ tâm xứng tầm với hoa,
cụ Kép mới bước vào con đường ấy. Cụ chia sẻ lí do
không trồng hoa lan Bạch ngọc với người bạn “vì
những vật quý ấy không ở lâu bền với người ta”. Ta
cũng nhớ, trong “Chữ người tử tù”, HC cả đời “mới
viết có hai bộ tứ bình và một bức trung đường cho ba
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
người bạn thân”. Mới hay. Với NT, đạo tài tử không
mang nội hàm duy mĩ hình thức mà cũng là đạo tri
âm với cái đẹp, là đạo của tấm lòng.
+ Đọc truyện ngắn, có cảm giác ngòi bút NT tỉ
mĩ khía từng chữ để chạm trổ thú chơi bằng ngôn từ.
Với cụ Kép thú chơi được nâng thành tín ngưỡng, với
thái độ trọng vọng, trân quý.
+ Có thể nói, hình tượng cụ Kép, “nguyện dem
quãng đời xế chiều của một nhà nho để phụng sự cho
lũ hoa thơm cỏ quý”, chủ nhân của bữa tiệc rược
thạch lan hương không vưỡng mùi tục lụy mà đã trở
thành biểu tượng đẹp cho cả một lớp người xưa cũ,
chọn đắm chìm trong thú chơi tao nhã, giữ đạo người
tài tử, bảo toàn nhân phẩm giữa buổi Tây Tàu nhố
nhăng.
+ Bên cạnh cụ Kép, NT còn nhắc tói người bõ
già, cũng là chứng nhân của một thời đại. Không chỉ
vậy bõ già còn nhận được thiện cảm của mọi người.
Bõ cũng là người duy nhất trong nha hiểu rõ bữa tiệc
rượu thạch lan hương, để chỉnh lại hai chữ “xót ruột”
của ông ấm hai. NT đã dành những câu văn thật
mượt, thật êm cho nhân vật ông yêu mến: “Trong cái
êm ấm … sang cả người bõ”. Những câu văn nhẹ tỏa
như hơi thở, bâng lâng, ngây ngất. Ấm. Sáng. Thơm.
Bõ trở thành tri âm của cụ Kép. Bõ cũng mang
những phẩm chất đối ứng với nhân vật trung tâm: cao
niên, người sót lại của một thời đại cũ, có phẩm cách
biêt thưởng thức, nâng niu cái đẹp. Hình ảnh khiến ta
nhớ đến viên quản ngục, một tấm long trong thiên hạ,
kẻ mê mẩn chữ ông Huấn. Tất cả họ, cụ Kép, HC, bõ
già, viên quản ngục … đều là bóng ảnh của một thời
xưa cũ, nặng lòng với văn hóa truyền thống, ý thức di
dưỡng phẩm giá, sống thanh cao, đóng khép những
ồn ào vội vã, quyết liệt quay lưng với gió Á, mưa Âu
để tu tính tình. Đó cũng là mĩ cảm, là nhãn quan riêng
của người nghệ sĩ ngôn từ NT.
*
ọc trang viết của NT, thấy cách cụ Kép “đối
đãi” với hoa bằng sự “chí thành chí nghĩa” bất cứ ai
đang đua tranh giả trá cũng phải xấu hổ. Ta tìm thấy
đạo làm người trong từng thú chơi. Giữa một xã hội
nhiều xô động, bộn bề như hôm nay, cần làm những
nhịp chậm, thật chậm để con ngươi dưỡng tính tình.
Thế giới vang nóng của NT vì thế chưa bao giờ thôi
hắt chiếu vào tâm hồn ta, để ta thức dậy mỗi sớm mai
thấy mình cần phải ngừng lại, khác đi, tự thanh lọc.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Khái quát về giá trị của các yếu tố đã phân tích đối
với tác phẩm
- Nêu ấn tượng và cảm xúc của người viết về các yếu
tố đã phân tích
Có thể nói Hương cuội của Nguyễn Tuân là
tuyệt bút "gần tới sự toàn diện, tuyệt mĩ" của văn học
Việt Nam. Tác phẩm không chỉ đơn thuần mang đến
một câu chuyện, một ngày Tết cổ truyền, một nhân vật
với những thú chơi tao nhã mà qua đó nhà văn Nguyễn
Tuân còn khẳng định được giá trị, sức mạnh của cái
đẹp, nó không chỉ tạo nên mối đồng cảm giữa những
tâm hồn đẹp mà còn "thanh lọc" tâm hồn, hướng con
người ta đến cái thiện.
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
+ Tác giả: Nguyễn Ngọc Tư là cây bút truyện ngắn
đương đại với văn phong mang đậm màu sắc Nam
Bộ. Truyện ngắn của cô cuốn hút bởi đã dựng lên bức
tranh chân thực, sống động về những con người bình
dị, mộc mạc mà nội tâm sâu sắc, nồng hậu.
+ Truyện “Lý con sáo sang sông” là một trong hàng
trăm truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư mang hơi thở
cuộc sống của con người Nam Bộ.
- Nêu yếu tố nổi bật sẽ phân tích, đánh giá:
Truyện ngắn với cốt truyện đơn giản, giọng
văn đậm chất trữ tình, đã mang một thông điệp sâu
sắc về tình người, sự lặng lẽ chấp nhận nỗi đau, vươn
lên làm người, tìm lẽ sống.
- Tình huống truyện
- Chủ đề
- Nhân vật có cá tính đậm nét.
- Ngôn ngữ nghệ thuật
- Giá trị nội dung và nghệ thuật
- Tình huống truyện: Thà đi lấy chồng theo lời
khuyên của Phi và đáp ứng sự mong ngóng của bố
mẹ. Tình huống này khiến độc giả liên tưởng đến bài
hát: “Bông điên điển” và “Lý con sáo sang sông” với
âm hưởng da diết buồn thương. Phi nén nỗi đau vào
trong, lặng lẽ, âm thầm chấp nhận như một sự đã rồi.
Thà không chịu được đã gặp lại Phi nói hết những
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
suy tư trong lòng. Thà tỏ ra có phần lạc quan, mạnh
mẽ khi nghĩ rằng mình đã không xứng để có được
tình cảm của Phi nhưng thực ra cô đang cố nén nước
mắt vào trong. Thà và Phi đã không vượt qua được
hoàn cảnh nghèo khó của số phận. Phi chưa thể lập
gia đình vì còn lo cho hai em nhỏ. Thà thì phải lấy
chồng vì không muốn gặp cảnh quá lứa lỡ thì. Tình
huống truyện đã làm cho nhân vật phải bộc lộ ra hết
những niềm đau – góc khuất trong tâm hồn. Tình
huống truyện cũng thể hiện sự lựa chọn con đường đi
của nhân vậtvtrong cuộc đời mình. Nhân vật mang
trong mình những bổn phận, nghĩa vụ mà họ luôn ý
thức phải gánh vác trong hành trình của đời mình.
- Chủ đề: Truyện ngắn đề cao tình nghĩa sâu nặng
giữa con người, ca ngợi sự dũng cảm gánh vác trách
nhiệm của con người trong cuộc sống.
- Truyện ngắn đã xây dựng được các nhân vật có cá
tính sắc nét, có đời sống nội tâm phong phú.
+ Phi là một chàng trai thôn quê chấp nhận cuộc sống
lam lũ với một tình yêu, sự gắn bó đặt biệt dành cho
gia đình và mảnh đất mình đang sống. Phi không ngại
trở thành một người nông dân chân chất, mộc mạc
hay hóa thân thành một nghệ sĩ trên sân khấu. Chấp
nhận mưu sinh gian khổ, cực nhọc với một tấm lòng
nhiệt thành. Phi đã thay má gánh vác gia đình. Anh
không những đã từ bỏ chuyện học hành vì không
muốn ba má chịu cực khổ mà con từ bỏ tình yêu với
Thà cũng vì không muốn người mình yêu thương rơi
vào cảnh quá lứa lỡ thì. Sự tự nguyện hi sinh của Phi
đã thể hiện sự tự ý thức về bổn phận trách nhiệm và
sự dũng cảm vượt lên cảnh ngộ để luôn sống những
năm tháng có ý nghĩa. Nhân vật đã gửi cả tình yêu và
nỗi đau của mình vào lời ca tiếng hát vừa để vơi bớt
vừa để mong cầu sự tri âm. Phi chưa thể hát trong
đám cưới của chính mình nhưng anh vẫn sống những
tháng ngày đầy ý nghĩa, sống cho gia đình và quê
hương.
+ Thà là một cô gái có đôi mắt đen, trong sáng, khuôn
mặt xinh xinh duyên dáng, cách nói chuyện cuốn hút,
nụ cười giòn tan. Cô mang những nét đẹp hiếm có
của những người thôn quê. Thà cũng là một cô gái
chân thật, giàu tình cảm, sống có trách nhiệm. Thà đã
không vượt qua được nỗi lo âu và định kiến về người
con gái quá lứa lỡ thì: "Bậu lỡ thời như giấy trôi
sông...". Thà càng không muốn sau này mình trở
thành gánh nặng cho ba má. Thà không ngại bày tỏ
những tâm tư tình cảm của mình cho người khác thấu
hiểu. Cô muốn vẹn tròn trong tình cảm dù có đến
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
được với nhau hay không. Vì thế Thà đã gặp Phi và
giãi bày hết tâm tư. Thà chấp nhận hiện thực với một
nụ cười giòn tan trên môi, còn nước mắt thì cố nuốt
vào trong.
+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhà văn đã để cho
nhân vật tự bộc lộ tính cách khi đứng trước sự lựa
chọn của mình. Các yếu tố hành động, lời nói và tâm
trạng của nhân vật đều được tạo dựng một cách tự
nhiên, chân thật như trong đời sống. Đặc biệt, nội tâm
nhân vật được biểu hiện một cách tinh tế, sâu sắc.
- Ngôn ngữ nghệ thuật của truyện ngắn thấm đẫm vẻ
đẹp của con người Nam Bộ. Lời ăn tiếng nói của
người Nam Bộ thấm đượm vào từng câu chữ một
cách tự nhiên và sinh động.
*
- Tác phẩm viết về câu chuyện buồn của đôi
trai gái không đến được với nhau, nhưng không để lại
dư vị đắng cay mà vẫn ngọt ngào, ấm áp. Giá trị nhân
văn sâu sắc thể hiện ở chỗ: con người đã vượt lên sự
ích kỉ cá nhân để sống vì người khác, để hướng thiện.
- Nguyễn Ngọc Tư đã khơi dậy được chất thơ trong
cuộc sống đời thường với cách dựng truyện, dẫn dắt
tình huống khéo léo mà tưởng như rất tự nhiên, không
một chút dụng công. Nhân vật bình dị, mộc mạc
nhưng vấn có cá tính riêng. Ngôn ngữ mang đậm chất
Nam Bộ, giàu chất trữ tình, cuốn hút cảm xúc của
người đọc.
- Khái quát về giá trị của các yếu tố đã phân tích đối
với tác phẩm: Truyện ngắn cho người đọc hiểu rõ
thêm về những số phận, những cảnh đời nghèo khó
của con người Nam Bộ. Xuyên qua cảnh lam lũ là
tình người đậm đà và ấm áp. Truyện ngắn hấp dẫn
bởi cách xây dựng nhân vật và tình huống đặc sắc
cùng với văn phong giản dị, tự nhiên, sâu lắng, thiết
tha.
- Nêu ấn tượng và cảm xúc của người viết về các yếu
tố đã phân tích: Sức hấp dẫn của trang truyện Nguyễn
Ngọc Tư vẫn là hơi thở của cuộc sống đời thường.
Đơn xơ, bình dị là thế mà sâu lắng thiết tha.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn
NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
( Đào xuất hiện trong cảnh làm việc ở nông trường Điện Biên, trên máy
tuốt lạc cùng với Huân, một thanh niên trẻ, khỏe, đẹp trai nhất đội sản xuất. Đào thuộc loại
người gặp một lần có thể nhớ mãi, rất dễ phân biệt với chị em khác. Hai con mắt hẹp và dài
đưa đi đưa lại rất nhanh, gò má cao đầy tàn hương, và hàm răng của người luôn ưa đùa cợt,
cặp chân ngắn, bàn tay có những ngón rất to. Chị là người từng trải trong cuộc sống lại thuộc
nhiều ca dao, tục ngữ và được vận dụng một cách linh hoạt trong giao tiếp)
“…. Đào lên nông trường Điện Biên vào dịp đầu năm, ngoài Tết chừng nửa tháng, với
tâm lý con chim bay mãi cũng mỏi cánh, con ngựa chạy mãi cũng chồn chân, muốn tìm một
nơi hẻo lánh nào đó, thật xa những nơi quen thuộc để quên đi cuộc đời đã qua, còn những
ngày sắp tới ra sao chị không cần rõ, đại khái là chẳng hơn gì trước mấy, có thể còn gặp nhiều
đau buồn hơn. Quân tử gian nan, hồng nhan vất vả, số kiếp đã định thế, trước sau vẫn chỉ một
con đường ấy, không thể nào tránh được.
Chị quê ở Hưng Yên, nhà không có ruộng, vẫn làm nghề đậu phụ, thời địch tạm chiếm, lại
xoay sang úp men, nấu rượu. Lấy chồng từ năm mười bẩy tuổi, nhưng chồng cờ bạc, nợ nần
nhiều nên bỏ đi Nam đến đầu năm 1950 mới trở về quê. Ăn ở với nhau được đứa con trai lên
hai thì chồng chết. Cách mấy tháng sau đứa con lên sài bỏ đi để chị ở một mình. Từ ngày ấy
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chị không có gia đình nữa, đòn gánh trên vai, tối đâu là nhà, ngã đâu là giường, khi ra Hòn
Gai, Cẩm Phả lấy muồng, khi ngược Lào Cai buôn gà, vịt, mùa tu hú kêu sang đất Hà Nam
buôn vải, tháng sáu lại về quê bẻ nhãn. Khi thì ở chợ Cuối Chắm, ở đò Tràng Thưa, khi lại về
phố Rỗ, chợ Bì, chợ Bưởi. Mùa hè vài cái áo cánh nâu vá vai, mùa đông một chiếc áo bông đã
bạc, ngày mưa, ngày nắng, bàn chân đã từng đi khắp mọi nơi không dừng lại một buổi
nào.Cũng có ngày đau ốm, nằm nhờ nhà người quen, bưng bát cơm nóng, nhìn ngọn đèn dầu
lại sực nhớ tới trước đây mình cũng có một gia đình, có một đứa con, sớm lo việc sớm, tối lo
viêc việc tối. Còn bây giờ bốn bể là nhà, chỉ lo cho bản thân mình sao được cơm ngày hai bữa,
chân cứng đá mềm. Mái tóc óng mượt ngày xưa qua năm tháng đã khô lại, đỏ đi như chết,
hàm răng phai không buồn nhuộm, soi gương thấy gò má càng cao, tàn hương nổi càng nhiều.
Muốn về sống lại ở quê, nhưng quê hương nào còn có ai. Thôi đành cứ đi mãi, ngày khỏe đã
vậy, ngày ốm chưa biết ra sao. Muốn chết nhưng đời còn dài nên phải sống.
Chị sống táo bạo và liều lĩnh, ghen tị với mọi người và hờn giận cho thân mình. Chị về đội
sản xuất số "6" chưa đầy một tháng đã quen khắp mặt, duy chỉ thân có mỗi Huân, vì tuy anh
chưa từng trải bằng chị, nhưng lại tỏ ra rất thông cảm với cuộc dời của chị…
( Sự chân thành, cởi mở của Huân, Lâm cùng đội sản xuất số 6 nông trường
Điện Biên đã giúp Đào chuyển biến dần trong nhận thức và tìm thấy niềm vui trong cuộc
sống. Khi nhận được thư tỏ tình của Dịu, anh trung đội trưởng già góa vợ, Đào thực sự cảm
động. Chị quyết định ở lại Điện Biên để xây dựng lại cuộc đời)
Quê hương thứ nhất của chị ở đất Hưng Yên, quê hương thứ hai của chị ở nông trường
Hồng Cúm, hạnh phúc mà chị đã mất đi từ bảy, tám năm nay ai ngờ chị lại tìm thấy ở một nơi
mà chiến tranh đã xảy ra ác liệt nhất. ở đây trong những buổi lễ cưới, người ta tặng nhau một
quả mìn nhảy đã tháo kíp làm giá bút, một quả đạn cối tiện đầu, quét lượt sơn trắng làm bình
hoa, một ống thuốc mồi của quả bom tấn để đựng giấy giá thú, giấy khai sinh cho các cháu
sau này, và những cái võng nhỏ của trẻ con tết bằng ruột dây dù rất óng. Sự sống nảy sinh từ
cái chết, hạnh phúc hiện hình từ trong những hy sinh, gian khổ, ở đời này không có con đường
cùng, chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là phải có sức mạnh để bước qua những ranh giới
ấy.”
( Đào đã trở thành người phụ nữ lao động giỏi, sống vui vẻ, cởi mở. Chị đã
tìm được quê hương thứ hai ở nông trường Hồng Cúm đồng thời tìm được hạnh phúc cho
riêng mình và gắn bó với cuộc sống mới, con người mới.)
(Trích Truyện ngắn “Mùa Lạc” - Nguyễn Khải)
. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên là?
A. Tự sự. B. Miêu tả.
C. Nghị luận. D. Biểu cảm.
. Truyện được kể theo ngôi thứ mấy, có điểm nhìn nghệ thuật như thế nào?
A. Ngôi thứ nhất, có điểm nhìn hạn tri
B. Ngôi thứ nhất, có điểm nhìn toàn tri
C. Ngôi thứ ba, có điểm nhìn hạn tri
D. Ngôi thứ ba, có điểm nhìn toàn tri
. Nhân vật chính trong truyện là ai?
A. Huân B. Lâm
C. Đào D. Dịu
. Truyện được kể theo trật tự thời gian như thế nào?
A. Quá khứ – hiện tại
B. Hiện tại – quá khứ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
C. Hiện tại – quá khứ – hiện tại
D. Quá khứ – hiện tại – quá khứ
. Qua lời người kể chuyện Đào là người phụ nữ như thế nào?
A. Chăm chỉ, ý tứ, biết điều
B. Không có nhan sắc, gặp nhiều bất hạnh.
C. Ích kỉ, luôn ghen tị với mọi người
D. Mạnh mẽ, sắc sảo
Ý nào sau đây khái quát đầy đủ nội dung chính của truyện?
A. Kể về sự thay đổi trong cuộc đời, tính cách của nhân vật Đào
B. Kể về cuộc đời, số phận đau thương của nhân vật Đào
C. Kể về sự thay đổi của cuộc sống con người sau chiến tranh
D. Kể về cuộc sống nhiều vất vả của người lao động trên nông trường Hồng Cúm
Số phận, tính cách của Đào thay đổi nhờ yếu tố nào?
A. Bức thư “tỏ tình” của trung đội trưởng Dịu.
B. Sự quan tâm của Huân và mọi người.
C. Môi trường sống sôi nổi và hăng say lao động
D. Cả A, B, C
Trong đoạn trích, những món quà nào thường được tặng trong đám cưới? Thông điệp được
nhắn gửi qua những món quà này là gì?
Theo anh/chị câu văn sau có ý nghĩa gì?
"... ở đời này không có con đường cùng, chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là phải có
sức mạnh để bước qua những ranh giới ấy..."?
Thông điệp nào có ý nghĩa nhất với anh (chị)? vì sao?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung và
hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
“Khi Chí Phèo mở mắt thì trời đã sáng lâu. Mặt trời chắc đã cao, và nắng bên ngoài
chắc là rực rỡ. Cứ nghe chim ríu rít bên ngoài đủ biết. Nhưng trong cái lều ẩm thấp vẫn mới
chỉ hơi lờ mờ. Ở đây người ta thấy chiều lúc xế trưa và gặp đêm thì bên ngoài vẫn sáng. Chưa
bao giờ Chí Phèo nhận thấy thế bởi chưa bao giờ hết say.
Nhưng bây giờ thì hắn tỉnh. Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài.
Cũng như những người say tỉnh dậy, hắn thấy miệng đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủn
rủn, chân tay không buồn nhấc. Hay là đói rượu? Nghĩ đến rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột
gan lại nôn nao lên một tí. Hắn sợ rượu cũng như những người ốm sợ cơm. Tiếng chim hót
ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo
đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy...
Chao ôi là buồn!
- Vải hôm nay bán mấy?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Kém ba xu dì ạ.
- Thế thì còn ăn thua gì!
- Thật thế đấy. Nhưng chẳng lẽ rằng lại chơi…
Chí Phèo đoán chắc rằng một người đàn bà hỏi một người đàn bà khác đi bán vải ở
Nam Ðịnh về. Hắn lại nao nao buồn, là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi.
Hình như có một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ
dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng
làm.
Tỉnh dậy hắn thấy hắn già mà vẫn còn cô độc. Buồn thay cho đời! Có lí nào như thế
được? Hắn đã già rồi hay sao? Ngoài bốn mươi tuổi đầu... Dẫu sao, đó không phải tuổi mà
người ta mới bắt đầu sửa soạn. Hắn đã tới cái dốc bên kia của đời. Ở những người như hắn,
chịu đựng biết bao nhiêu là chất độc, đầy đọa cực nhọc, mà chưa bao giờ ốm, một trận ốm có
thể gọi là dấu hiệu báo rằng cơ thể đã hư hỏng nhiều. Nó là một cơn mưa gió cuối thu cho
biết trời gió rét, nay mùa đông đã đến. Chí Phèo hình như đã trông thấy trước tuổi già của
hắn, đói rét và ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau.”
(Chí Phèo – Nam Cao, Ngữ văn 11 tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2022, tr 149-150)
Đoạn văn bản trên được kể từ ngôi kể nào?
A. Ngôi thứ nhất.
B. Ngôi thứ hai.
C. Ngôi thứ ba.
D. A và C.
Nhân vật Chí Phèo trong đoạn văn bản trên đang ở đâu khi tỉnh rượu?
A. Ở nhà của Thị Nở.
B. Ở nhà của Bá Kiến.
C. Ở nhà của giáo Thứ.
D. Trong cái lều của hắn.
Nhân vật Chí Phèo nhận ra: “Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm
nay hắn mới nghe thấy...” vì:
A. Hôm nay hắn mới ở nhà.
B. Hôm nay hắn mới tỉnh rượu.
C. Hôm nay thời tiết đẹp.
D. Hôm nay hắn đói rượu.
Tâm trạng của Chí Phèo sau khi tỉnh rượu là:
A. Buồn và cảm thấy thất vọng.
B. Vui và cảm thấy hy vọng.
C. Buồn và cảm thấy lo lắng.
D. Vui và cảm thấy lo lắng.
Ước mơ của Chí Phèo trong quá khứ là ước mơ như thế nào?
A. Ước mơ giản dị.
B. Ước mơ xa vời.
C. Ước mơ cao cả.
D. Ước mơ tầm thường.
Trong hiện tại điều gì khiến Chí phải lo lắng?
A. Đói rét, cô độc, bệnh tật, thiếu tiền.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
B. Không nhà, không người thân.
C. Tuổi già, đói rét, ốm đau, cô độc.
D. Cô độc, bệnh tật, bị xua đuổi.
Tâm trạng của Chí Phèo sau khi tỉnh rượu là biểu hiện của điều gì?
A. Là biểu hiện của sự hối hận về những năm tháng chìm đắm trong men rượu ở Chí.
B. Là biểu hiện của sự hồi sinh trở về với cảm xúc của một con người ở Chí.
C. Là biểu hiện của sự tiếc nuối ở Chí vì đã không tỉnh táo sớm hơn.
D. Là biểu hiện của sự sợ hãi ở Chí trước hiện thực phũ phàng mà Chí phải đối diện.
Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.
Miêu tả tâm trạng một con người “chưa bao giờ hết say” Chí tỉnh rượu và
nhận thức được về cuộc sống, về sự bi đát của cuộc đời mình “Hắn đã tới cái dốc bên kia của
đời... Chí Phèo hình như đã trông thấy trước tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, và cô độc,
cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau.” nhà văn Nam Cao muốn bày tỏ thái độ gì?
Anh/ chị hãy viết 1 đoạn văn ngắn (khoảng từ 5 đến 7 câu) nhận xét nghệ
thuật trần thuật của đoạn văn bản trên.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung
và nghệ thuật trần thuật trong tác phẩm Chí Phèo qua đoạn trích trên.
(1915 - 1951) là một nhà văn và cũng là một chiến sĩ, liệt sĩ người Việt
Nam. Ông là nhà văn hiện thực lớn (trước Cách mạng), một nhà báo kháng chiến (sau Cách
mạng), một trong những nhà văn tiêu biểu nhất thế kỷ 20. Nam Cao có nhiều đóng góp quan
trọng đối với việc hoàn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế
kỷ 20.
Truyện ngắn Chí Phèo được Nam Cao sáng tác năm 1941. Lúc đầu truyện có tên là Cái
lò gạch cũ; khi in sách lần đầu, nhà xuất bản tự ý đổi tên là Đôi lứa xứng đôi, năm 1946, tác
phẩm này được in lại trong tập Luống Cày (Hội Văn hóa Cứu quốc, NXB Hà Nội).
Truyện xoay cuộc đời của nhân vật chính tên là Chí Phèo. Chí Phèo vốn là một đứa
trẻ mồ côi cha mẹ bị bỏ rơi ở một cái lò gạch bỏ không của làng Vũ Đại. Hắn được một
người đi thả ống lươn nhặt được mang về đem cho người đàn bà góa mù, bà này bán lại Chí
Phèo cho bác phó cối. Khi bác phó cối chết, hắn bơ vơ.
Được dân làng truyền tay nhau nuôi lớn, đến năm hai mươi tuổi Chí trở thành một
người nông dân hiền lành, chất phác. Rồi Chí đến làm canh điền cho nhà Bá Kiến. Vợ ba Bá
Kiến bắt Chí bóp chân khiến Bá Kiến ghen và đẩy anh vào tù.
Bảy, tám năm ở trong tù, Chí Phèo ra tù và trở về làng với bộ dạng lưu manh như
“con quỷ dữ”. Hắn trở thành tay sai đi đòi nợ thuê cho Bá Kiến, chuyên đi uống rượu và
vạch mặt ăn vạ. Hắn chửi trời, chửi đời, chửi tất cả làng Vũ Đại và chửi cả ai đã sinh ra hắn.
Cả làng đều xa lánh hắn.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Tình cờ vào một đêm trăng tại vườn chuối, Chí Phèo đã gặp Thị Nở - người đàn bà
xấu đến ma chê quỷ hờn. Hắn ôm chầm lấy Thị và ăn nằm với Thị. Sáng hôm sau, Chí bị
cảm, Thị nấu cho Chí bát cháo hành để giải rượu. Hắn bâng khuâng nhớ lại hồi trai trẻ và
nhận ra hương vị cuộc sống. Hắn muốn làm người lương thiện để bắt đầu lại cuộc đời mình.
Hắn muốn xây dựng gia đình với Thị Nở thế nhưng bị bà cô Thị ngăn cấm. Chí đau đớn và
tuyệt vọng, anh uống rượu và xách dao đến dâm chết Bá Kiến rồi tự sát.
Sau khi nghe tin Chí chết, Thị nhìn xuống bụng và thấy thoáng hiện ra một cái lò gạch
cũ bỏ không.
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
Trong đoạn trích, những món
quà thường được tặng trong đám cưới: một quả
mìn nhảy đã tháo kíp làm giá bút; một quả đạn cối
tiện đầu, quét lượt sơn trắng làm bình hoa; một
ống thuốc mồi của quả bom tấn để đựng giấy giá
thú, giấy khai sinh cho các cháu sau này; và những
cái võng nhỏ của trẻ con tết bằng ruột dây dù rất
óng
Câu văn có ý nghĩa:
Trong cuộc sống, có khi con người chúng ta gặp
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
phải những khó khăn tưởng như không thể vượt
qua được, nhưng đó không phải là đường cùng,
đó chỉ là một ranh giới, một thử thách. Điều quan
trọng là con người cần có ý chí, nghị lực, có niềm
tin, có quyết tâm để vượt qua những khó khăn,
thử thách đó
Học sinh có thể lựa chọn
những thông điệp khác nhau, có ý nghĩa đối với
nhận thức và hành động của bản thân. Lí giải
thuyết phục
Gợi ý:
- Cần có ý chí, nghị lực để vượt qua gian khổ.
- Hạnh phúc sẽ đến nếu con người biết vươn lên.
Vì: Nghị lực giúp con người tôi luyện bản lĩnh,
vượt qua những khó khăn, thử thách, nghịch cảnh
thậm chí thay đổi được hoàn cảnh, số phận để có
được cuộc sống hạnh phúc, có ý nghĩa; còn
những người thiếu ý chí, nghị lực, gặp khó khăn,
thất bại là nản chí, buông xuôi, phó mặc cho số
phận thì khó có thể thành công và hạnh phúc
trong cuộc sống.
PTBĐ chính: tự sự.
. Miêu tả tâm trạng một con người “chưa bao
giờ hết say” Chí tỉnh rượu và nhận thức được về
cuộc sống, về sự bi đát của cuộc đời mình “Hắn
đã tới cái dốc bên kia của đời... Chí Phèo hình
như đã trông thấy trước tuổi già của hắn, đói rét,
ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói
rét và ốm đau.” nhà văn Nam Cao muốn bày tỏ
thái độ gì?
Thí sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách nhưng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
phải đảm bảo được những ý sau:
- Nhà văn thấu hiểu nỗi đau thân phận của nhân
vật: bị tha hóa bởi rượu, bị đánh mất tuổi trẻ và
hạnh phúc.
- Nhà văn thông cảm và xót thương cho số phận
của nhân vật: Già mà cô độc, đói rét, ốm đau.
. Thí sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách
nhưng phải đảm bảo được những ý sau:
- Nghệ thuật trần thuật độc đáo: Câu chuyện được
kể bởi người kể chuyện toàn tri.
- Cách trần thuật kể trên vừa mang lại cho tác
phẩm tính chất khách quan của việc miêu tả vừa
giàu khả năng biểu hiện, bộc lộ thái độ, cảm xúc
của người trần thuật.
- Với cách trần thuật ấy, người trần thuật không
chỉ miêu tả, trần thuật được những sự việc, sự
kiện mang tính khách quan bên ngoài, mà còn có
khả năng đi sâu khai thác thế giới nội tâm đầy
phong phú với những diễn biến tâm lí hết sức tinh
vi, phức tạp của nhân vật.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
Nguyễn
Khải là một trong những gương mặt nổi bật của thế hệ
nhà văn trưởng thành sau cách mạng tháng tám. Sáng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
tác của Nguyễn Khải thể hiện sự nhạy bén và cách
khám phá riêng của nhà văn về các vấn đề xã hội.
“Mùa lạc” là một trong những tác phẩm tiêu biểu.
Cùng
viết về đề tài xây dựng Chủ nghĩa xã hội nhưng
Nguyễn Khải lại quan tâm tới số phận con người, tập
trung khám phá cuộc sống, khẳng định ý nghĩa của
cuộc sống mới trong việc làm thay đổi số phận con
người, đặc biệt là người phụ nữ . Nổi bật ở “Mùa Lạc”
là nhân vật Đào, hiện thân của những đau khổ, thiệt
thòi, vươn lên tìm lại ánh sáng hạnh phúc.
Làm nên sự thành công của tác phẩm trước hết phải
kể đến nghệ thuật xây dựng nhân vật và nghệ thuật
trần thuật linh hoạt, mang tính triết lý sâu sắc
- Xây dựng nhân vật Đào tác giả tập trung khắc họa
bằng bút pháp hiện thực vì vậy cuộc đời, tích cách của
nhân vật hiện lên rất cụ thể, chân thực
+ Đào là người phụ nữ có số phận éo le, đau khổ trong
quá khứ: Chị thiệt thòi về nhan sắc (hai con mắt hẹp
và dài, gò má cao đầy tàn hương, hàm răng của người
luôn ưa đùa cợt, cặp chân ngắn, bàn tay có những
ngón rất to…), lại thêm cuộc sống nhiều vất vả. Chị
lấy phải người chồng cờ bạc, nợ nần nhiều phải bỏ đi
Nam, một thời gian sau anh ta hối hận trở nhưng
không được bao lâu thì chết. Cách mấy tháng sau đứa
con lên sài bỏ đi theo người cha xấu số, chị trở thành
người phụ nữ góa bụa, tứ cố vô thân, phải bươn trải
khắp nơi kiếm sống. Nguyễn Khải vẽ lên trước mắt
người đọc hình ảnh một người phụ nữ “thân gái dặm
trường”, “cánh bèo trôi dạt bốn phương tám hướng”
để tồn tại tại. Cuộc sống của chị như lời bình của
chính nhà văn “đòn gánh trên vai tối đâu là nhà, ngã
đâu là giường”. Cuộc sống ấy đã tạo nên ở Đào nét
tính cách: “Chị sống táo bạo và liều lĩnh, ghen tị với
mọi người và hờn giận cho thân mình”
+ Nỗi cô dơn, buồn đau cùng niềm khao khát hạnh
phúc đã thôi thúc Đào rời xa làng quê nhỏ bé để cùng
với nam nữ thanh niên đi xây dựng cuộc sống mới ở
miền Tây Bắc. Đào lên nông trường Điện Biên với
tâm lý “con chim bay mãi cũng mỏi cánh, con ngựa
chạy mãi cũng chồn chân”, để chạy trốn hiện tại và
không hi vọng ở tương lai. Những ngày đầu ở nông
trường Điện Biên Đào sống trong mặc cảm, chị ít cởi
mở, muốn thu mình trong vở bọc cá nhân, chị bảo vệ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
mình bằng sự táo tợn, sự chua ngoa. Thế nhưng chính
mảnh đất ấy đã giúp chị quên đi quá khứ,chị sống cởi
mở hơn, suy nghĩ của chị cũng thay đổi chị hiểu rằng:
“người ta không chỉ sống với quá khứ mà còn sống
với hiện tại và tương lai”. Đào tìm lại được hạnh phúc
riêng và sống gắn bó với tập thể đội sản xuất số 6 trên
mảnh đất nông trường Điện Biên.
- Cùng với nghệ thuật xây dựng nhân vật là nghệ thuật
trần thuật linh hoạt mang tính triết lý sâu sắc: có sự
đan xen giữa hiện tại và quá khứ. Điểm nhìn thay đổi,
khi nhìn bên ngoài để kể khái quát về số phận nhân
vật, tả bao quát cảnh lao động, sinh hoạt, lúc lại di
chuyển sang điểm nhìn bên trong để miêu tả tâm lí
nhân vật … tạo sự sinh động hấp đẫn giúp người đọc
thấy rõ sự thay đổi trong cuộc đời nhân vật và cuộc
sống mới trên mảnh đất Điện Biên . Người kể chuyện
còn đưa ra những lời bình luận đánh giá qua đó thể
hiện quan điểm, thái độ của tác giả.
- Xây dựng nhân vật đào tác giả thể hiện rõ cảm hứng
của mình khi viết “Mùa Lạc” đó là cảm hứng hồi sinh:
“Sự sống nảy sinh từ cái chết, hạnh phúc hiện hình từ
trong những hy sinh, gian khổ, ở đời này không có con
đường cùng, chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là
phải có sức mạnh để bước qua những ranh giới ấy.”.
Tưởng chừng như số phận Đào với trái tim cằn héo sẽ
tàn lụi nhưng có ngờ đâu lại đơm hoa kết trái trên
mảnh đất nông trường Điện Biên
- Qua sự thay đổi về số phận tính cách của Đào tác giả
còn khẳng định: chỉ trong một môi trường tốt đẹp thì
số phận khổ đau bất hạnh mới có điều kiện vươn lên
tìm lại niềm hạnh phúc
Nhân vật nào đã trở thành nhân vật điển hình về người
phụ nữ từ trong đau khổ vươn lên Tìm Lại Hạnh phúc
trong cuộc đời mới trong sự hồi sinh của đất nước
Thời gian trôi đi nhiều vấn đề cuộc sống sẽ lùi vào dĩ
vãng nhưng số phận con người, mối quan hệ giữa
người với người mà Nguyễn Khải đặt ra trong tác
phẩm “Mùa Lạc” vẫn mang một giá trị nhân văn bền
vững sẽ còn lâu dài với thời gian
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Giới thiệu khái quát về tác giả Nam Cao, tác phẩm
Chí Phèo.
- Nêu yếu tố nổi bật sẽ phân tích, đánh giá: Góp phần
làm nên giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của Chí
Phèo đó chính là cách kể chuyện với phương thức trần
thuật hết sức độc đáo của tác giả.
Phương thức trần thuật tác giả sử dụng trong tác phẩm
là cách thức người kể chuyện toàn tri:
+ Người kể chuyện không tham gia trực tiếp vào câu
chuyện nhưng là người quan sát toàn năng biết hết mọi
chuyện.
+ Người kể chuyện có khả năng di chuyển điểm nhìn
linh hoạt, thâm nhập vào đời sống nội tâm của nhân
vật để khắc họa rõ nét tính cách, phẩm chất của nhân
vật.
- Về nội dung: Đoạn trích miêu tả diễn biến tâm trạng
của Chí Phèo khi tỉnh rượu
+ Tỉnh rượu, Chí cảm nhận rõ về ngoại cảnh: về
không gian (căn lều của mình), về cuộc sống xung
quanh (những âm thanh hằng ngày của cuộc sống);
thấy lòng lòng “bâng khuâng”, “mơ hồ buồn”, sợ
rượu.
+ Tỉnh rượu Chí có những cảm nhận thấu suốt về
cuộc đời mình: Chí “nao nao buồn” khi nhớ về quá
khứ những ngày “rất xa xôi” (từng có những ước mơ
bình dị); Chí thấy “buồn thay cho đời” khi nhận thức
rất rõ về tình cảnh hiện tại của mình (già mà vẫn cô
độc); Chí lo sợ khi nghĩ về tương lai (đói rét, ốm đau
và cô độc…)
- Về nghệ thuật: Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo
được kể bởi người kể chuyện toàn tri.
+ Người trần thuật luôn “hòa mình” vào với nhân
vật để phô bày, khai thác một cách triệt để thế giới nội
tâm của nhân vật, đồng thời kín đáo bày tỏ thái độ của
mình: “Chưa bao giờ Chí Phèo nhận thấy thế bởi
chưa bao giờ hết say”
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
+ Lời trên trong đoạn trích vừa là lời kể của
người trần thuật nhưng đồng thời cũng là độc thoại nội
tâm của nhân vật Chí Phèo: “Hắn đã già rồi hay sao?
Ngoài bốn mươi tuổi đầu... Dẫu sao, đó không phải
tuổi mà người ta mới bắt đầu sửa soạn. Hắn đã tới cái
dốc bên kia của đời.”
+ Dù có cố tình lạnh lùng đến đâu, trong Chí
Phèo nói chung và đoạn trích nói riêng, người trần
thuật (hay cũng chính là tác giả) cũng không thể giấu
được cái giọng thiết tha, giàu biểu cảm, cái giọng của
một nhà văn có một trái tim nhân hậu, nồng ấm yêu
thương được biểu hiện trực tiếp ở những câu cảm
thán:“Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá!”, “Chao
ôi là buồn”, “Buồn thay cho đời” ở những câu hỏi tu
từ: “Có lý nào như thế được?”, “Hắn đã già rồi
sao?”,…
*
- Phương thức trần thuật độc đáo góp phần làm nổi bật
giá trị tư tưởng của tác phẩm.
+ Cách trần thuật của người kể chuyện toàn tri mang
lại cho tác phẩm tính chất khách quan của việc miêu
tả, làm nên giá trị hiện thực cho tác phẩm.
+ Với cách trần thuật ấy, người trần thuật đi sâu khai
thác thế giới nội tâm đầy phong phú với những diễn
biến tâm lí hết sức tinh vi, phức tạp của nhân vật: từ
đó thể hiện tư tưởng nhân đạo của tác giả: thông cảm,
thấu hiểu nỗi bất hạnh của Chí Phèo; nâng niu những
khát vọng giản dị của con người đã bị tước đoạt cả
nhân hình lẫn nhân tính ở Chí Phèo, là thái độ cảm
thông thương sót của nhà văn với những người lao
động ở nông thôn Việt Nam trước cách mạng.
- Khái quát về giá trị của các yếu tố đã phân tích đối
với tác phẩm: phương thức trần thuật đã góp phần tạo
nên tính chất hiện đại, đặc sắc cho phong phong cách
truyện ngắn Nam Cao.
- Nêu ấn tượng và cảm xúc của người viết về các yếu
tố đã phân tích.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Khi nhận được lệnh trở ra miền Bắc để cùng các họa sĩ ngoài Hà Nội chuẩn bị một cái
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
triển lãm ở nước ngoài, thì tất cả tranh và kí họa của tôi vẽ trong mấy năm đã chất lên đầy
một cái sạp lán giữa rừng căn cứ. Tôi lọc lấy chỉ độ một phần ba, vậy mà trên đường tôi đi ra,
các đồng chí phụ trách các trạm giao liên trên từng chặng từng chặng một, phải thay phiên
nhau cử một chiến sĩ của trạm đi theo "thồ" tranh cho tôi.
Hôm đó, đoàn chúng tôi đi qua một vùng trên đất bạn nổi tiếng nhiều biệt kích, lại rất
đói, cũng là cái "rốn" của bệnh sốt rét. Chúng tôi được nghỉ lại một ngày để dưỡng sức, lán
của nhóm khách đi đường chúng tôi dựng ngay trên đầu một cái lán khác của anh em chiến sĩ
trong trạm. Buổi trưa, tôi đang ngồi vẩn vơ ghi mấy cái dáng hòn đá, thân cây trước lán nghỉ
của mình, thì trông thấy một người chiến sĩ nước da xam xám và cặp môi thâm sì đang leo
mấy bậc dốc từ lán dưới đi lên. Người chiến sĩ đi thẳng đến trước mặt tôi ngồi xuống xem tôi
vẽ. Rồi sau mấy câu chuyện làm quen, người chiến sĩ tha thiết thỉnh cầu tôi vẽ cho anh một
bức chân dung
(*)
.
Tôi bỗng thấy tự ái. Tôi là một họa sĩ, chứ đâu phải một anh thợ vẽ truyền thần (!) Tôi từ
chối khéo bằng cái mặt lạnh lùng. Người chiến sĩ tỏ vẻ phật ý, anh nhìn vào cái mặt lạnh lùng
của tôi một thoáng rồi lẳng lặng quay lưng lại tôi, chậm rãi đi xuống dưới những cái bậc dốc.
Sáng hôm sau, chúng tôi lại lên đường. Thật một điều không ngờ, chẳng biết ai xui khiến
thế nào mà chính người chiến sĩ trưa hôm qua lại "thồ" tranh cho tôi, chính lại là anh chứ
không phải một người nào khác.
Thật là phiền cho tôi quá!
Vừa ra khỏi trạm, người dẫn đường đã báo cho khách biết trên dọc đường phải vượt thật
nhanh khi leo một con dốc, sau đó là một con suối rất trống trải, đã có một vài đoàn bị bọn
biệt kích bắn lén hoặc máy bay thám thính phát hiện. Cái nghề đi đường rừng nó là như vậy,
nói một chữ chung chung là đèo, dốc, suối... nhưng ở thực địa mặt mũi chúng chẳng chỗ nào
giống chỗ nào cả. Đi đến quá trưa, chúng tôi gập lưng lại, lội qua một quả núi đất không dốc
lắm, mọc đầy cỏ tranh đang trổ bông rất đẹp và lác đác có những hòn đá tai mèo. Những vỉa
đá tai mèo mọc lởm chởm giữa cỏ tranh mỗi lúc một dày, và khi quả núi đổ sang sườn dốc
bên kia thì chỉ có rặt đá tai mèo đen kịt, chúng tôi vừa thở dốc ra cả bằng mũi, bằng tai, năm
ngón tay bịt chặt lấy chỏm đầu từng hòn đá một mà lần xuống.
Ác thay cái bãi đá tai mèo nằm giữa khúc suối dưới chân núi. Có lẽ nó rộng đến năm
trăm thước. Con suối chảy đến đấy thì phình rộng ra chảy lênh láng và réo lên ầm ầm trên
một cái nền đá lởm chởm. Tuy đã được nghỉ một ngày nhưng sau khi leo qua được quả núi thì
tôi đã thấm mệt. Tôi dò dẫm đi giữa khúc suối một cách vất vả quá, cứ dần dần bị tụt lại sau.
Rồi chân tôi tự nhiên bị sỉa xuống một hẻm đá ngầm dưới nước. Tôi giơ hai tay lên trời chới
với...
Người chiến sĩ "thồ" tranh cho tôi đang đi phía trước, cách một quãng khá xa, vội vã
quay lộn lại. Nếu anh không đến kịp có lẽ là tôi bị dòng suối cuốn đi. Anh cởi chiếc ba lô sau
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
lưng cho tôi, khoác vào trước ngực mình. Anh đỡ lấy tôi, giúp tôi rút cái chân lên. Rồi dìu tôi
đi. Tôi thở dốc. Mồ hôi vã ra như tắm. Hai mắt đổ đom đóm. "Đồng chí cố gắng lên - Người
chiến sĩ vừa đi vừa động viên tôi - Tôi dìu đồng chí đi nhanh qua bên kia suối sẽ nghỉ. Nếu
thằng L.19 đến, chúng mình cứ ngồi xuống. Nó chẳng thấy gì cả đâu!".
Tôi không đủ sức theo kịp đoàn được nữa. Qua bên kia suối, người chiến sĩ lấy dầu con
hổ bóp chân cho tôi, lúc ngồi nghỉ. Rồi bắt đầu từ đó, chỉ có hai người, anh và tôi, đi trong
rừng. Tôi chỉ có thể đi người không. Người chiến sĩ vừa phải "thồ" đống tranh của tôi sau
lưng (to và nặng gấp đôi một cái ba lô bình thường của khách đi đường) lại vừa phải mang
thêm chiếc ba lô riêng của tôi trước ngực. Có lẽ tất cả đến sáu bảy chục cân. Mà người chiến
sĩ có khỏe mạnh gì cho cam!
Tôi không nói thì chắc các bạn cũng biết, ngay từ lúc người chiến sĩ đến gặp tôi để nhận
mang cái bó tranh, tôi đã khó xử đến thế nào? Thế mà bây giờ, trên dọc đường, không những
riêng cái đống tài sản của tôi mà cả chính tôi cũng đã trở thành một gánh nặng cho anh. Xưa
nay tôi vẫn cho mình là một kẻ cũng biết tự trọng, và cũng biết suy nghĩ. Giá người chiến sĩ tỏ
thái độ lạnh nhạt hoặc mặc xác tôi nằm lại một mình, tập tễnh đi một mình giữa rừng, thì tôi
cũng thấy là cái lẽ phải. Xưa nay tôi vẫn quan niệm rằng: sống ở đời, cho thế nào thì nhận thế
ấy. Cái cách cư xử của người chiến sĩ đối với tôi chỉ có thể giải thích bằng lòng độ lượng. Độ
lượng? Thế nhưng tôi nhiều tuổi hơn? Tôi lại là một họa sĩ có tên tuổi? Xưa nay tôi chỉ mới
thấy lòng độ lượng của kẻ trên đối với người dưới. Bây giờ đây thì chính tôi, một kẻ bề trên,
đang được một người dưới tỏ ra độ lượng với mình.
Tối ngày hôm đó, hai chúng tôi phải ngủ lại nửa đêm giữa rừng. Người chiến sĩ mắc
võng cho tôi nằm rồi ôm súng ngồi gác bên cạnh. Nhưng làm sao mà ngủ được? Tôi đến ngồi
bên anh, trên một phiến đá. Rừng đêm tối mò và đầy hăm dọa. "Tôi xin lỗi đồng chí về cái
việc hôm qua... - Tôi nói khẽ bên tai anh - Đến mai, thế nào tôi cũng phải vẽ đồng chí. Một
bức, thật đẹp!". (Trích truyện ngắn Bức tranh, Nguyễn Minh Châu)
(*)
Gia đình người chiến sĩ ngoài Bắc không hiểu vì sao lại nghe tin anh đã hi sinh.
Không tiện đường gửi thư cũng như không có hiệu chụp ảnh, anh muốn nhờ người hoạ sĩ vẽ
cho mình một bức chân dung để gửi về quê nhà báo tin cho gia đình biết mình vẫn còn sống.
. Xác định ngôi kể của truyện
A. Ngôi thứ nhất B. Ngôi thứ hai C. Ngôi thứ ba
D. Kết hợp ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba
Tác giả chọn điểm nhìn
A. Từ nhân vật tôi B. Từ người chiến sĩ “thồ” tranh
C. Từ đoàn hoạ sĩ D. Từ một người giấu mình
Nhân vật tôi là ai?
A. Một người chiến sĩ B. Một hoạ sĩ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
C. Một người dẫn đường D. Một người dân ven đường
. Sự kiện nào xuất hiện trong đoạn trích:
A. Người chiến sĩ nhờ nhân vật tôi vẽ cho mình một bức chân dung.
B. Người chiến sĩ “thồ” tranh giúp nhân vật tôi.
C. Người chiến sĩ giúp đỡ cho nhân vật tôi khi nhân vật tôi bị thương ở chân.
D. Nhân vật tôi đã vẽ cho người chiến sĩ một bức tranh thật đẹp.
. Khi người chiến sĩ nhờ vẽ một bức chân dung, thái độ của nhân vật tôi ra sao?
A. Khinh bỉ, coi thường B. Thờ ơ, lạnh lùng
C. Tự ái, lạnh lùng D. Nhiệt tình, hào hứng
. Câu văn nào sau đây sử dụng biện pháp tu từ chêm xen?
A. Sáng hôm sau, chúng tôi lại lên đường.
B. Qua bên kia suối, người chiến sĩ lấy dầu con hổ bóp chân cho tôi, lúc ngồi nghỉ.
C. Anh cởi chiếc ba lô sau lưng cho tôi, khoác vào trước ngực mình.
D. Bây giờ đây thì chính tôi, một kẻ bề trên, đang được một người dưới tỏ ra độ lượng với
mình.
Câu văn "Bây giờ đây thì chính tôi, một kẻ bề trên, đang được một người dưới tỏ ra độ
lượng với mình." thể hiện thái độ gì của nhân vật tôi ?
A. Hối hận B. Xấu hổ
C. Kiêu ngạo D. Tự ái
Tình huống gặp gỡ giữa nhân vật tôi và người chiến sĩ “thồ” tranh có gì đặc biệt?
Nhận xét về vai trò của yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn trích.
Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của sự độ
lượng.
Anh/Chị hãy viết bài văn nghị luận phân tích và đánh giá nhân vật người chiến sĩ trong
đoạn trích ở phần đọc hiểu (trích Bức tranh, Nguyễn Minh Châu).
Nguyễn Ngọc Tư
Ông già như lật tung cái nhà lên. Ông chui xuống gầm giường, ông thò đầu vào lục lọi
trong tủ chén. Đầu vướng đầy mạng nhện, ông cằn nhằn cử nhử, rõ ràng, mình cất ở đây, sao
bây giờ nó mất biệt rồi, kỳ quá, kỳ quá. Tụi nhỏ cũng chạy lại, nghiêng chỗ này, ngó chỗ kia,
cũng nói lạ quá trời, tự nhiên mất vậy cà. Nói, mà sợ tím ruột bầm gan, vì cái vật mà ông già
muốn tìm tụi nhỏ đã cương quyết giấu biệt rồi.
Ai mà biết ông già coi trọng mớ bông vạn thọ, mồng gà khô đó dữ vậy, tụi nhỏ chống
chế. Nhưng rõ ràng, tụi nhỏ biết. Sống chung một nhà, làm gì mà không rõ mỗi lần chim én
bay hấp háy, đậu trên đám chà dưới mé sông, ông già lại đi lật lịch thăm chừng. Một tháng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
trước tết, ông vác cuốc ra sân, tụi nhỏ dù muốn dù không cũng phải vác cuốc đi theo, xới nhừ
mảnh sân trước nhà, lụi hụi tưới nước cho mềm xốp lại. Ông già đi lục lọi mớ bông để giống
từ tết năm ngoái, rải hạt. Kế Tết, lúc ông già đứng tỉa lại hàng bông bụp, bông lồng đèn thì
bông vạn thọ, mồng gà, sao nhái đã nở rực cả vạt sân. Bông móng tay thấy thân phận nhợt
nhạt của mình, nép thành một hàng dài dọc đường đi. Nghỉ tay, ông đứng chống nạnh, khoan
khoái đứng ngắm bông, hết đứng gần rồi lại lùi ra, cười khà khà khà, khoái trá.
Với ông, Tết mà không trồng bông thì mất vui đi. Dù cực, dù ngày mấy lượt khệ nệ
xách thùng đi tưới. Có cho đi, thì mới nhận lại, thử hỏi, ba ngày Tết, ngồi khề khà mấy ly trà,
ngó ra cái sân vàng rực mênh mông, bông chật ních con mắt, có sướng không? Sướng! Vì vậy
mà khi trời bắt đầu trở chướng, ông già thì trở… chứng, không chịu ở trong nhà. Suốt ngày
tha thẩn ngoài sân, sửa sang, uốn lại mấy bụi chùm rụm, tỉa hai cây sộp, chăm sóc đám
bông… Ông gọi là bông thì tụi nhỏ không được gọi hoa, ông nói hoa là hoa hồng hoa huệ gì
đó, còn mồng gà, vạn thọ hay sao nhái thì phải kêu bằng bông, cũng như núm mối mà cứ học
đòi nấm mối, cái thứ dân dã, mọc vườn hoang phải kêu sao cho dân dã, dễ nghe (ông mà đọc
được bài này, hẳn ông giãy nảy lên, cái gì mà gửi, gì mà hạt, sao không nói “gởi hột…”).
Đám trẻ tịt ngòi. Tụi nó thấy đám bông đúng là mang rắc rối tới cho tụi nó. Mấy bữa ông
đi đám giỗ xa, về nhà, thấy bông héo, ông rầy tụi nó cả buổi. Mà, tụi nhỏ thấy bông cũng có ích
lợi gì lắm đâu, ừ, có bông thì nhà sẽ đẹp mấy ngày Tết, nhưng mắc công. Sau tết, bông tàn, lại
phải chọn những bông lớn nhất, đẹp nhất, già nhất đem phơi khô, lại phải nhổ bỏ đám cây rụi lá,
dọn dẹp cho sạch, chuẩn bị sân phơi lúa. Tụi nhỏ nghĩ, đẹp, mà không ăn được, thì cũng phí.
Một phần, tụi nhỏ thương ông già, cứ lụi hụi cho cực thân. Ba năm rồi, đất nhiễm mặn,
tan hoang, trồng bông cũng không nước tưới. Ngày xưa còn bờ dừa còn liếp chuối, bông trên
sân phối hợp với cảnh chung quanh, giờ cây cỏ đìu hiu, cái màu vàng rực lên của sao nhái,
vạn thọ càng làm khó chịu, chói gắt con mắt. Một bữa dọn dẹp ổ mối trong tủ, tụi nhỏ lén đem
cái gói bông khô giấu trên giàn củi. Và ông già tìm kiếm trong tuyệt vọng.
Không thể tưởng tượng được, tết này lại không có bông, ông già rầu rĩ, nằm gác tay lên
trán. Ngày dài, nằm chán, ông già ra đằng trước, nhìn cái sân chang chang nắng, thở dài ứ hự,
mắt hoang vắng, thất thần. Tụi nhỏ đã dự tính trước, ông già sẽ buồn, nhưng nghĩ nỗi buồn
qua mau, mai mốt ông quên tuốt. Nhưng ngó bộ dạng ông vẫn long đong tìm kiếm, tụi nó
hoảng hồn, Tết sau, sau nữa, ông cũng sẽ nhớ hoài mùa bông cũ. Tụi nhỏ nhận ra, ông già
trồng bông không hẳn vì chúng đẹp (bởi thật ra chúng đâu có đẹp, thậm chí, bông vạn thọ hôi
rình), trồng để thấy tuổi xế bóng còn làm được việc thần kỳ, còn có thể vun đắp sự sống từ
bàn tay cứng quèo, gân guốc, trồng bông để nhớ cái thời sạ lúa trên đồng, và bông như một
món quà Tết duy nhất ông có thể làm cho con cháu.
Bữa sau, ông tìm được gói bông khô trên cái gióng cá khô treo đầu bếp. Ông mừng
quýnh, nói kỳ quá, kỳ quá, tao kiếm ở đây nát hết mà không thấy, vậy mà bây giờ tự nhiên
nằm chình ình, y như ma giấu. Tụi nhỏ ngó nhau cười cười, mếu mếu.
Lại phải phụ ông già cuốc đất, lại gieo, lại đeo cây nước bơm từng thùng đem tưới.
Bông lại nở rực trước sân nhà. Và tết tàn, ông già lại nâng niu đi hái từng bông hoa héo khô,
rũ cánh, giữ hạt cho mùa sau. Nghe như một người tàn và bông hoa tàn đang hát thầm bài ca
cuộc sống.
Tụi nhỏ ngậm ngùi, ông già dường như làm điều gì lớn lao hơn là giữ hạt. Giữ cho tụi
nhỏ không xuề xòa, lười biếng (bệnh này đang lan nhanh dữ dội từ hồi chuyển sang làm
vuông nuôi tôm). Giữ một nếp nhà, giữ phong tục cũ…
Giữ cho cái sân bông rực rỡ, lung linh trong ký ức của những đứa trẻ xa nhà…
(https://isach.info/story.php?story=hat_gui_mua_sau__nguyen_ngoc_tu)
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A.Ngôi thứ nhất, người kể chuyện hạn tri
B.Ngôi thứ ba, người kể chuyện toàn tri
C.Ngôi thứ nhất, người kể chuyện toàn tri
D.Ngôi thứ ba, người kể chuyện hạn tri
A.Do yêu bông
B.Để trang trí, làm đẹp cho ngày tết
C.Để hồi tưởng quá khứ
D.Để giữ cho tụi nhỏ không xuề xòa, lười biếng; giữ một nếp nhà, giữ phong tục cũ.
A.Giận dỗi lũ trẻ.
B.Đau khổ, dằn vặt
C.Rầu rĩ, thất thần.
D.Chán nản, tiếc nuối.
A.Vì ghét ông già.
B.Vì thấy ông già lẩm cẩm.
C.Vì thấy ông già phiền phức
D.Vì thương ông già vất vả.
A.Trong tủ chén
B.Trên giàn củi
C.Dưới gầm giường
D.Giấu trong người.
A.Giữ lại hạt để mùa sau gieo trồng.
B.Giữ lại những gì tốt đẹp nhất cho thế hệ sau.
C.Giáo dục thế hệ sau gìn giữ và phát triển những giã trị tốt đẹp mà thế hệ trước để lại.
D.Cả ba đáp án trên.
“Ông gọi là bông thì tụi nhỏ không được gọi hoa, ông nói hoa là hoa
hồng hoa huệ gì đó, còn mồng gà, vạn thọ hay sao nhái thì phải kêu bằng bông, cũng như núm
mối mà cứ học đòi nấm mối, cái thứ dân dã, mọc vườn hoang phải kêu sao cho dân dã, dễ
nghe
A.Sử dụng từ địa phương.
B.Thích sử dụng từ lai tạp.
C.Phát âm sai chính tả
D.Cả ba đáp án trên.
Xác định các phương thức biểu đạt được sử dụng trong đoạn trích.
Chỉ ra và nêu tác dụng của phép chêm xen được sử dụng trong tác phẩm.
Nêu cảm nhận của em về hành động trồng bông của nhân vật ông già. (Trả lời
trong một đoạn văn ngắn từ 5 đến 7 câu)
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung
và hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
A
A
B
D
C
D
B
- Tình huống gặp gỡ giữa nhân vật tôi và
người chiến sĩ “thồ” tranh khá đặc biệt: (0.5
điểm)
+ Lần thứ nhất: người chiến sĩ đã chủ động gặp
để nhờ người hoạ sĩ vẽ cho mình một bức chân
dung nhưng nhân vật tôi (người hoạ sĩ) tỏ thái độ
tự ái, từ chối bằng gương mặt lạnh lùng.
+ Không ngờ, người chiến sĩ đó lại chính là
người sẽ “thồ” tranh giúp người hoạ sĩ qua một
chặng đường trắc trở, nhiều nguy hiểm.
- Ý nghĩa của tình huống: Chính tình huống đó đã
giúp các nhân vật bộc lộ rõ thái độ, phẩm chất,
tính cách của mình. (0.25 điểm)
Vai trò của yếu tố miêu tả và biểu cảm
trong truyện:
- Làm cho đoạn trích trở lên sinh động, hấp dẫn.
- Yếu tố miêu tả giúp người đọc dễ hình dung
khung cảnh địa hình, làm nổi bật những đặc điểm
về ngoại hình, hành động của người chiến sĩ và
nhân vật tôi.
- Yếu tố biểu cảm giúp thể hiện rõ diễn biến tâm
trạng của nhân vật tôi – người hoạ sĩ.
HS bày tỏ suy nghĩ về ý nghĩa của sự độ
lượng bằng đoạn văn 5 – 7 câu:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Độ lượng là rộng lòng, dễ thông cảm với người
sai lầm để tha thứ.
- Độ lượng với người khác sẽ làm chúng ta cảm
thấy thanh thản, thoải mái hơn, đồng thời chúng
ta cũng được người khác yêu thương, tôn trọng
hơn.
- Độ lượng góp phần làm cho cuộc sống của của
mỗi người tốt đẹp hơn, mối quan hệ sẽ được duy
trì, hàn gắn.
- Nếu lòng độ lượng, bao dung của các cá nhân
được lan toả thì xã hội sẽ tràn đầy tình yêu
thương con người.
Các PTBĐ: Tự sự, biểu cảm,
miêu tả.
- Phép chêm xen: phần nằm
trong ngoặc đơn:
-Ông gọi là bông thì tụi nhỏ không được
gọi hoa, ông nói hoa là hoa hồng hoa huệ gì đó,
còn mồng gà, vạn thọ hay sao nhái thì phải kêu
bằng bông, cũng như núm mối mà cứ học đòi
nấm mối, cái thứ dân dã, mọc vườn hoang phải
kêu sao cho dân dã, dễ nghe (ông mà đọc được
bài này, hẳn ông giãy nảy lên, cái gì mà gửi, gì
mà hạt, sao không nói “gởi hột…”).
-Giữ cho tụi nhỏ không xuề xòa, lười
biếng (bệnh này đang lan nhanh dữ dội từ hồi
chuyển sang làm vuông nuôi tôm).
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
-Tác dụng:
+Phần chêm xen (ông mà đọc được bài này, hẳn
ông giãy nảy lên, cái gì mà gửi, gì mà hạt, sao
không nói “gởi hột…”). Thể hiện thái độ phỏng
đoán của tác giả về thái độ của nhân vật ông già
khi nghe lũ trẻ phát âm không giống mình.
+Phần chếm xen (bệnh này đang lan nhanh dữ
dội từ hồi chuyển sang làm vuông nuôi tôm). Bổ
sung thêm thông tin về tình trạng lây lan nhanh
chóng của căn bệnh “xuề xòa, lười biếng”
Cảm nhận về hành động
trồng bông của nhân vật ông già:
-Về hình thức: một đoạn văn ngắn từ 5 đến 7 câu.
(0.25)
-Về nội dung: Học sinh trình bày được cảm nhận
riêng của bản thân về hành động trồng bông của
ông già. (0.75)
Có thể tham khảo gợi ý sau: qua hành động ấy ta
thấy:
+Ông già là một người rất chăm chỉ, cần mẫn,
yêu hoa.
+Ý nghĩa của hành động: không chỉ thể hiện tình
yêu hoa của ông già, trồng hoa để làm đẹp trong
ngày tết mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc:
ươm mầm những điều tốt đẹp cho đời sau; giáo
dục tụi trẻ về tinh thần lao động, duy trì nếp nhà
cũng như những phong tục lâu đời, tốt đẹp của
cha ông.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- phạm vi dẫn chứng:
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn
đề, kết bài khái quát được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Phân tích và
đánh giá nhân vật người chiến sĩ trong đoạn trích ở
phần đọc hiểu.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần
hướng tới:
* Tóm tắt đoạn trích.
- nước da xam xám và cặp môi thâm sì.
- Mong muốn: tha thiết thỉnh cầu nhân vật tôi (người
hoạ sĩ) vẽ cho mình một bức chân dung.
- Trước thái độ lạnh lùng của người hoạ sĩ, anh thất
vọng. Có lẽ anh cũng hiểu được khoảng cách giữa
mình và vị hoạ sĩ nổi tiếng kia, nên không dám nài nỉ
thêm, cũng không kể lể hoàn cảnh để khơi gợi sự
đồng cảm, chỉ “lẳng lặng quay lưng lại tôi, chậm rãi
đi xuống dưới những cái bậc dốc”.
- Tính cách của người chiến sĩ được bộc lộ rõ nhất
qua tình huống “thồ” tranh cho chính người hoạ sĩ đã
từ chối vẽ tranh cho mình.
+ Là một chiến sĩ, anh không được phép từ chối mệnh
lệnh của cấp trên giao. Nhưng nếu là kẻ ích kỉ thì anh
đã tận dụng cơ hội để “trả thù” cái thái độ lạnh lùng,
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
có phần kiêu ngạo của vị hoạ sĩ lúc trước khi vị hoạ sĩ
bị thương ở chân.
+ Trên đường đi, vị hoạ sĩ bị thương, không còn
mang vác nặng được nữa, người hoạ sĩ đã tận tình
giúp đỡ, vừa trị vết thương, vừa mang vác thay tất cả
đống đồ đạc và những bức tranh của vị hoạ sĩ trên
mình. Tất cả chỗ hành lí lên tới sáu bảy chục cân, mà
anh chiến sĩ cũng chẳng khoẻ mạnh gì.
+ Không chỉ nhanh chân ứng cứu, mang thay hành lí
nặng, người chiến sĩ ấy còn động viên vị hoạ sĩ kia
cùng những cử chỉ chăm sóc ân cần, chu đáo: “Đồng
chí cố gắng lên… Tôi dìu đồng chí đi nhanh qua bên
kia suối sẽ nghỉ”, mắc võng cho vị hoạ sĩ nằm rồi ôm
súng ngồi gác bên cạnh.
Tất cả những hành động, cử chỉ của người chiến sĩ
toát lên tinh thần trách nhiệm cao với công việc, và
đặc biệt là sự độ lượng ở anh. Nếu không gạt bỏ đi
những lòng ích kỉ, nhỏ nhen thường thấy trong mỗi
người thì có lẽ người chiến sĩ kia sẽ hả hê biết bao khi
thấy vị hoạ sĩ lâm vào tình huống khó khăn đó. Hoặc
anh vẫn đưa tay giúp đỡ người gặp nạn nhưng đâu thể
hết lòng nhiệt tình,tận tâm, chu đáo, nhận hết thiệt
thòi về mình như vậy được? Điều đó chỉ có thể lí giải
bằng sự độ lượng của anh.
+ Sự độ lượng hiếm có của người chiến sĩ trong hoàn
cảnh ngặt nghèo đã khiến nhân vật “tôi” – vị hoạ sĩ
kia phải xấu hổ, tự vấn bản thân về hành động không
hay trước đó.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Chọn ngôi kể là ngôi thứ nhất, người chiến sĩ được
hiện lên qua lời kể trực tiếp của nhân vật tôi nên khá
chân thực, khách quan.
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm:
+Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976 tại Đầm Dơi, Cà
Mau. Là nữ nhà văn trẻ của Hội nhà văn Việt Nam.
Văn Nguyễn Ngọc Tư thường viết về những điều gần
gũi nhất xung quanh cuộc sống của mình. Giọng văn
chị đậm chất Nam bộ, là giọng kể mềm mại mà sâu
cay về những cuộc đời éo le, những số phận chìm nổi.
Cái chất miền quê sông nước ngấm vào các tác phẩm,
thấm đẫm cái tình của làng, của đất, của những con
người chân chất hồn hậu nhưng ít nhiều gặp những
bất hạnh.
+Truyện ngắn “Hạt gửi mùa sau” là tác phẩm hay của
Nguyễn Ngọc Tư
- Nêu yếu tố nổi bật sẽ phân tích, đánh giá: Đây là
một tác phẩm khá ngắn gọn (chỉ có trên dưới một
nghìn chữ), viết về một cốt truyện đơn giản, gần gũi,
đời thường và mang khá đầy đủ những đặc trưng cơ
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
bản của thể loại truyện ngắn.
-Về mặt nội dung: Truyện xoay quanh câu chuyện về
một ông già thích gieo bông nhưng ẩn sau đó lại là
những lời nhắn nhủ đầy tính nhân văn đối với thế hệ
trẻ, mở ra tính giáo dục sâu sắc cho tác phẩm.
-Về nghệ thuật: Đây là một trong những tác phẩm
ngắn gọn nhưng khá tiêu biểu cho thể loại truyện
ngắn từ việc lựa chọn điểm nhìn, người kể chuyện,
xây dựng tuyến nhân vật, không gian, thời gian cho
đến việc sử dụng ngôn ngữ, lời văn.
*Về nội dung:
-Truyện mở ra bằng một tình huống rất đơn giản, nhẹ
nhàng, truyện mà như không có chuyện: Một ông già
thích gieo bông, năm nào cũng chờ đợi đến tháng
giáp tết để gieo hạt thì phát hiện ra đám bông già hạt
giống mà mình cẩn thận cất giữ từ mùa trước biến
mất.
-Chuyện chỉ có vậy, nhưng mới cách miêu tả độc đáo,
kể chuyện linh hoạt, Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo
dẫn dắt người đọc đến những ý nghĩa thực sự sâu sắc
chỉ từ một thói quen đơn giản như thế của nhân vật
ông già:
+Nhìn cách nhà văn miêu tả hình ảnh ông già như
muốn lật tung cái nhà lên, chui xuống gầm giường,
lục lọi trong tủ chén, cằn nhằn,…đủ thấy gói bông già
ấy quan trong như thế nào với ông.
+Nhà văn còn lui về quá khứ để người đọc có điều
kiện nhìn lại cái thú thích gieo bông của ông già ở
những năm trước: lật lịch thăm chừng, trước tết một
tháng là chuẩn bị đất gieo hạt, không quản ngại vất vả
vun trồng, tưới nước; cười khà, khoái chá khi được
ngắm bông – thành quả gieo trồng của mình; tha thẩn
ngoài sân cắt tia, ngắm nghía, thưởng thức vẻ đẹp của
đám bông; rồi lại cần thận thu từng bông tàn, phơi
khô để giữ giống cho mùa sau.
=>Niềm đam mê với việc gieo bông mỗi dịp tết của
ông già.
+Nhà văn còn đi sâu vào thế giới nội tâm nhân vật để
tái hiện một cách sinh động niềm vui thú, sung sướng,
hạnh phúc,… của ông khi được thưởng thức vẻ đẹp
của những bông hoa giản dị, mộc mạc, đậm chất miền
quê; cũng như tâm trạng rầu rĩ, thất thần, nhớ hoài
những mùa bông cũ khi không tìm thấy đám bông hạt
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
giống; và rồi niềm vui như vỡ òa, khiến ông già mừng
quýnh khi tìm thấy gói bông khô, bắt tay vào gieo
mùa bông mới.
=>Từ đó nhà văn khái quát nên cái sở thích
gieo bông trong tháng giáp tết của ông già đâu chỉ là
vì ông thích bông, muốn trồng bồng để trang trí ngày
tết mà hơn hết là để “Tụi nhỏ ngậm ngùi, ông già
dường như làm điều gì lớn lao hơn là giữ hạt. Giữ cho
tụi nhỏ không xuề xòa, lười biếng (bệnh này đang lan
nhanh dữ dội từ hồi chuyển sang làm vuông nuôi
tôm). Giữ một nếp nhà, giữ phong tục cũ…”. Giá trị
nhân văn và tính giáo dục của câu chuyện cũng toát ta
từ đó. Nói cốt truyện đơn giản mà hàm nghĩa, sâu xa
cũng bởi thế.
*Về nghệ thuật:
-Với việc xây dựng điểm nhìn của người kể chuyện
toàn tri tác giả đã khéo léo di chuyển đểm nhìn khá
linh hoạt giữa quá khứ (kể về chuyện gieo hạt của
ông già trong những mùa hoa trước) với hiện tại (mất
hạt giống – lục tìm – rầu rĩ rồi vỡ òa trong niềm vui
khi tìm thấy gói bông già, chuẩn bị cho mùa gieo hạt
mới); di chuyển giữa điểm nhìn bên ngoài (dáng vẻ,
hạnh động) với điểm nhìn bên trong (tâm trạng của
nhân vật) để làm nổi bật ý nghĩa của câu chuyện cũng
như tái hiện hình ảnh nhân vật ông già.
-Truyện xoay quanh không gian nhỏ hẹp: ngôi nhà
của ông già trong khoảng thời gian ngắn những ngày
của tháng giáp tết. Nhưng đây chính là không gian,
thời gian vô cùng quan trọng để làm nổi bật giá trị tư
tưởng của truyện: việc “Giữ một nếp nhà, giữ phong
tục cũ” phải bắt đầu từ chính môi trường gia đình của
mỗi người.
-Xây dựng các tuyến nhân vật: ông già – lũ trẻ là
những thành viên trong cùng một gia đình, góp phần
thể hiện rõ nếp nhà, những giá trị truyền thống mà
ông già muốn nhắc nhớ, lưu lại cho cháu con qua
hành động gieo bông vào tháng giáp tết.
-Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật nhẹ nhàng, tinh
tế, mộc mạc phù hợp với tâm lí thường thấy của
người lao động.
-Ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống hàng ngày
của nhân dân, đậm chất Nam bộ.
=>Làm nên sức hấp dẫn của câu chuyện.
Những yếu tố trên đã:
-Góp phần làm nên giá trị của câu chuyện: qua hành
động thích gieo bông của ông già nhà văn gửi gắm
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
vào đó lời nhắn nhủ nhẹ nhàng tới bạn đọc: nếp nhà,
truyền thống cũ, những phẩm chất đáng quý của con
người “Không xuề xòa, lười biếng” đôi khi được bắt
nguồn từ những việc làm giản dị, bình thường trông
cuộc sống.
-Thể hiện cá tính sáng tạo của nhà văn: thường viết
về những điều gần gũi nhất xung quanh cuộc sống
của mình. Giọng văn chị đậm chất Nam bộ, là giọng
kể mềm mại mà sâu sắc với hình ảnh con người chân
chất hồn hậu.
- Các yếu tố đặc sắc của truyện góp phần làm nên sức
sống cho tác phẩm, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng
bạn đọc và tạo dựng cá tính sáng tạo riêng của nhà
văn Nguyễn Ngọc Tư
- Truyện nhẹ nhàng mà sâu sắc, gieo vào lòng người
đọc những bài học sâu sắc về việc cần thiết phải rèn
luyện cho mình một tính cách không xuề xòa, lười
biếng; biết trân trọng những giá trị truyền thống của
gia đình.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn
NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về văn nghị luận.
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và văn nghị luận.
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Cha tôi thế hệ 5X, chớm già. Sinh năm Canh Dần, theo tuổi bà mụ, tính đến nay cha
vừa tròn năm mươi chín tuổi. Hơn nửa thế kỷ có mặt trên đời thì bốn mươi năm cha mặc áo
nhà binh, cầm súng và xa nhà. Cha tôi lấy vợ muộn và lại muộn đường con cái bởi đi chinh
chiến hết miền Nam rồi sang Campuchia đến năm 1989 mới về nước, sau ở lì Tây Nguyên
thỉnh thoảng mới về nhà.....
(.....)Cha trở về, cha mang theo nguyên hình vị đại tá tại ngũ. Sáng mới năm giờ, cha đã
gọi tôi dậy lên sân thượng tập thể dục. Cha hô một hai, một hai, con cũng hô một hai... một
hai... đến mức sáng bảnh bà hàng phố ngó đầu sang bảo: “Nhà mày đang huấn luyện tân binh
à?”. Mẹ tôi không giận cứ cười ngặt nghẽo.
Cha tôi đọc báo nghe đài, xem ti vi. Ông càng lo cho tôi, đứa con trai độc nhất. Nó mà dây
vào nghiện hút thì không những đời nó tàn mà cả nhà khổ, ông sẽ mất con. Lúc nào, cha tôi
cũng cảm thấy bất ổn. Đi ra đường thì sợ tai nạn giao thông, về nhà thì chỉ sợ con hư hỏng, sợ
vợ làm ăn đổ bể... Suốt cả đời, cha tôi quen rèn luyện người khác, quen chăm lo người khác
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
nên nó ngấm vào máu, thành thuộc tính cố hữu rồi.
Tối, cha bắt cả nhà đi ngủ sớm. Riêng điểm này thì tôi khó chịu lắm, cứ mặt nặng mày
nhẹ với cha. Bấy lâu nay quen sống tự do, tôi học hành ấm ớ rồi lướt web, chơi game, hoặc
chat với mấy đứa “chíp con” cùng lớp đến một, hai giờ sáng. Một tuần, mẹ tôi sáu ngày đến
vũ trường nhảy nhót, hoặc đi uống cà phê đến khuya mới về. Chị Mai mải xem phim Hàn
Quốc liên miên. Cái thứ phim toàn khóc lóc, thất tình, ung thư, hoặc bệnh máu trắng rồi ân
hận, sám hối... có gì đáng đồng tiền bát gạo mà lấy mất thời gian của chị tôi đến thế? Cha về.
Cha thiết quân luật. Đừng hòng ai thức khuya quá mười một giờ đêm. Cha bảo: “Cứ như đơn
vị bố thì chín giờ rưỡi là kèn báo ngủ đã tèn teng... tèn teng... Anh nào có muốn đọc nốt bài
báo cũng không được vì trực ban... tắt điện”. Chị Mai tôi than thở: “Cứ thế này thì tao đến
phải lấy chồng mất thôi, chạy trốn vào nhà bà mẹ chồng có khi còn tự do hơn”.
Tuy có ca thán về cha, nhưng chị Mai thương cha vô cùng. Cái dạo chị mới năm sáu
tuổi, cha về phép. Một cái khung xe đạp, một con búp bê tóc vàng, vài mảnh vải cho vợ con;
vậy mà cả nhà vẫn đầm ấm, hạnh phúc, vui vẻ. Cha rất quý con gái. Ngày ấy, gia đình tôi
chưa chuyển lên Hà Nội ở. Chiều chiều, cha tôi dẫn con gái đi dọc triền đê nhìn đồng quê
sông nước. Hình ảnh cha vận sắc phục nhà binh, đeo quân hàm đỏ chói, bàn tay to dầy thô dắt
đứa con gái nhỏ bé lích chích đi tha thẩn, nhàn hạ, thanh bình trên triền đê đầy hoa cỏ may cứ
đi theo chị tôi suốt tuổi thơ đến bây giờ. Nhưng, ám ảnh, sợ hãi nhất là khi cha khoác ba lô trả
phép. Ngày ấy, bên chiến trường Campuchia đánh bọn Pôn Pốt vẫn đang ác liệt. Cha phải đi,
bên ấy có nhiều việc đang chờ. Con gái và cha vừa ấm hơi, quen nhau thì cha đã ra đi. Cha
không muốn mẹ đưa ra tận ga tàu, cha sợ những giọt nước mắt sụt sùi. Mẹ và chị tôi tiễn chân
cha ra đầu làng. Cha âu yếm nhìn vợ, rồi ôm hôn con gái, cha bảo mẹ tôi: “Em và con về đi”.
Cha thả con gái xuống và quay lưng rảo bước, những bước chân dài đạp trên đá mạt rào rạo,
vội vã, thỉnh thoảng quay lại vẫy vẫy tay. Bỗng chị tôi khóc thét lên và cùn cụt chạy theo cha.
Cha tôi quay lại ôm choàng lấy con gái. Nước mắt chị tôi nhoen nhoét vào gương mặt dãi dầu
từng trải của cha. Mẹ tôi bảo: “Hay anh ở lại, mai hãy đi”. Cha tôi bảo: “Em đừng buồn. Anh
mà ở lại thì anh không đi được nữa. Thôi nào con, cho bố đi nào”. Cha chuyền tay trao con gái
cho vợ rồi quay gót. Lần này, bước chân ông quả quyết, thật nhanh, không ngoái đầu nhìn lại.
Mẹ và chị tôi thầm thũi khóc nhìn bóng cha tôi cứ xa dần, mờ dần.
Hầu như tôi không có kỷ niệm ấu thơ với cha. Cha nhẹ nhàng với con gái bao nhiêu thì
nghiêm khắc với con trai bấy nhiêu. Hễ lần nào tôi đi học luyện thi về là cha hỏi han từng li
từng tí: “Hôm nay con học môn gì? Con có tiếp thu được không?..”. Tất nhiên, tôi khó chịu ra
mặt, trả lời qua loa đôi chút. Lúc cha chưa về, mẹ chẳng bao giờ xét nét tôi như thế.
( Trích truyện ngắn Cha Tôi –
a. Miểu tả và biểu cảm c. Biểu cảm và nghị luận
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
b. Tự sự và biểu cảm d. Tự sự và nghị luận.
a. Người Mẹ c. Cậu con trai
b. Chị Mai d. Người Cha
a. Ngôi thứ nhất
b. Ngôi thứ hai
c. Ngôi thứ ba
d. Ngôi thứ 4
a. Giàu tình yêu thương, luôn lo lắng cho con.
b. Nghiêm khắc trong cách giáo dục con
c. Yêu nước, sống có trách nhiệm với tổ quốc
d. Lạc hậu, cổ hủ và bảo thủ.
a. Yêu mến, kính trọng b. Xót xa thương cảm
c. Căm ghét, oán trách d. Khâm phục ngợi ca.
a. Chị Mai đi lấy chồng b. Tôi đi học
c. Cha tôi trở về d. Cha tôi thất nghiệp
lần này, bước chân ông quả quyết, thật nhanh, không ngoái
đầu nhìn lại”
a. Tình yêu mặn nồng son sắt, thủy chung của cha với gia đình, vợ con.
b. Tấm lòng yêu quê hương và tinh thần trách nhiệm của cha với tổ quốc
c. Tâm trạng buồn bã, lưu luyến của Cha khi chia tay vợ con đi đánh giặc
d. Thái độ hời hợt, không quan tâm đến vợ con của Cha.
Theo tác giả người Cha trong đoạn trích trên luôn cảm thấy bất ổn về điều
gì??
Chỉ ra và nêu tác dụng của một phép tu từ được sử dụng trong đoan: “Lúc
nào, cha tôi cũng cảm thấy bất ổn. Đi ra đường thì sợ tai nạn giao thông, về nhà thì chỉ sợ
con hư hỏng, sợ vợ làm ăn đổ bể... Suốt cả đời, cha tôi quen rèn luyện người khác, quen chăm
lo người khác nên nó ngấm vào máu, thành thuộc tính cố hữu rồi?
Viết đoạn văn khoảng 5 đến 7 câu cảm nghĩ của em về người Cha trong đoạn
trích trên?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung
và hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu:
[Lược một đoạn: Thằng Bào mười hai tuổi là đứa ở chăn trâu cho nhà thằng Quyên
mười tuổi – con nhà chủ. Hai năm trước, mẹ Bào mắc nợ nhà này hai thúng thóc, nó đòi ngặt,
Bào phải đến ở đợ. Một hôm nọ, có con chim cánh vàng như nghệ, mỏ đỏ như son, ngày nào
cũng sà xuống cây trứng cá trước sân nhà. Thằng Quyên đứng dưới gốc dòm lên, nó yêu con
chim và đòi mẹ bắt cho được. Bà chủ bèn sai thằng Bào tìm cách bắt con chim vàng cho cậu
chủ. Nhưng bắt làm sao được, nó có cánh, vừa leo lên là nó bay vụt mất. Không bắt được
chim, Bào bị bà chủ đánh đập, xỉa xói vô cùng tàn nhẫn. Bào đã phản kháng nhưng rồi nó sợ
và vẫn cố gắng tìm cách bắt con chim vàng cho cậu chủ… ]
Quá căm tức thì chống lại, chống rồi Bào lại sợ. Bào đến thằng Quyên:
– Cậu, bữa nay thế nào tôi cũng bắt được con chim vàng cho cậu!
Thằng Quyên ngẩng đầu lên, mắt nó long lanh, ôm lấy Bào, nó hỏi: “Chừng nào?”. Bào đưa
nhánh tre có sợi nhợ cho nó coi:
– Đây, bẫy gài đây cậu. Mà cậu cho một trái chuối chín đi!
Thằng Quyên nhảy tưng lên, rồi cắm cổ chạy thẳng vô buồng, bẻ luôn hai quả. Nó đưa hai quả
chuối cau chín vàng khoe với Bào. Nó cười híp hai con mắt. Lần đầu tiên nó cúi đầu sát vào
Bào, xem Bào buộc quả chuối vào bẫy. Suy nghĩ thế nào, nó quay ra, lắc đầu:
– Chim không ăn chuối đâu!
– Nó ăn chớ cậu! Phải chim hát bội, chim sâu đâu, con chim này nó ăn sâu mà ăn chuối nữa
cậu. Tôi coi trâu, tôi thấy nó sà xuống vuờn chuối hoài.
Bỗng mẹ thằng Quyên nện guốc bước tới, nó trố mắt nhìn hai quả chuối cau, nó hét lên :
– Mày gạt con tao ăn cắp chuối hả?
Bào lui luôn mấy bước, nép mình vô tường, mặt lấm lét:
– Dạ thưa bà, con xin chuối chín làm mồi bắt chim cho cậu.
– Chuối tao cúng thổ thần, chuối tiền chuối bạc, chuối gì chuối cho chim ăn. Mày trèo lên cây
bắt sống nó cho tao.
Mẹ thằng Quyên vừa chửi vừa nhìn quanh quất kiếm cây. Bào liệng cái bẫy, chạy mất…
Không còn cách nào hơn nữa, Bào quấn cây lá đầy mình, trèo sẵn lên cây từ sáng sớm. Nhánh
cây trứng cá mềm quằn xuống. Bào thụt vô, dựa lưng vào cành to. Thằng Quyên đứng dưới
hét lên:
– Mày ra ngoài nhánh chớ!
Bào run quá, chân cứ thấy nhột, nhìn xuống thấy chóng mặt. Vòm trời cao vút. Một chấm đen
bay tới. Rõ là con chim vàng. Nó lượn mấy vòng, vừa sà cánh đáp, bỗng nó hốt hoảng vút lên
kêu choe chóe.
Mẹ con nó chạy vô nhà ló đầu ra:
– Mày đừng rung chớ!
Mẹ thằng Quyên nhìn theo con chim mình vàng như nghệ mỏ đỏ như son không chớp mắt:
– Bào! “Con” nín thở cho êm con. Ráng con!
Con chim bay qua nhảy nhót trước mặt. Bào vừa thò tay, nó nhảy ra nhánh. Thằng Quyên há
mồm hồi hộp:
– Bắt mau, mau!
– Đó, đó! Nó nhảy vô đó con, chụp, chụp!
Nghe tiếng nó là Bào thấy roi đòn đánh đập, thấy máu đổ như những trận đòn hôm trước. Bào
cắn răng cho bớt run, nhè nhẹ thò tay ra, nhổm mình với tới, chụp dính con chim vàng. Chim
chóe lên, mẹ con nó mừng quýnh, thằng Quyên nhảy dựng lên.
– Được chim rồi!
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Vỗ tay bôm bốp. Bào có cảm giác như khi mình đuổi theo trâu bị sụp những hầm giếng cạn,
ruột thót lên. Hai chân Bào sụp vào không khí, tay bơi bơi – Mặt Bào tối đen – Bào rơi xuống
như trái thị. Mặt Bào đập vào gốc cây, máu, nước mắt đầm đìa cả mặt: “Trời ơi!” Con chim
vàng cũng bị đập xuống đất, đầu bể nát. Trong cơn mê mê tỉnh tỉnh, Bào nghe văng vẳng tiếng
guốc, nghe mẹ con thằng Quyên kêu: “Trời ơi!”.
Bào chống tay ngồi dậy, máu từ trên đầu chảy trên những chiếc lá quấn vào mình nhỏ giọt.
Bào cố đem toàn lực vùng dậy, nhưng tay lại khuỵu xuống, đầu ngã xuống vũng máu. Mắt bào
chập chờn thấy bàn tay mẹ thằng Quyên thò xuống. Tay Bào với tới, với mãi, với mãi nhưng
cũng chẳng vớ được ai.
Té ra, mẹ thằng Quyên thò tay nâng lấy xác con chim vàng. Bào lại nghe tiếng tắc lưỡi: “Trời!
Con chim vàng của con tôi chết rồi!”.
Hà Nội 8-1-1956
(Nguyễn Quang Sáng, truyện ngắn: Con chim vàng)
Lựa chọn đáp án đúng (Mỗi câu 0.5 điểm):
Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là gì?
A. Nghị luận
B. Tự sự
C. Biểu cảm
D. Thuyết minh
Văn bản trên được kể theo ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ nhất
B. Ngôi thứ hai
C. Ngôi thứ ba
D. Không xác định
Trong văn bản trên, có mấy nhân vật?
A. 4
B. 3
C. 2
D. 1
Sự kiện chính của văn bản trên là gì?
A. Mẹ thằng Quyên chửi mắng thậm tệ thằng Bào.
B. Cuộc trò chuyện của thằng Quyên và thằng Bào.
C. Mẹ thằng Quyên khen thằng Bào bắt chim giỏi.
D. Thằng Bào giúp thằng Quyên bắt chim rồi té ngã.
Trong văn bản, nhân vật Bào là con người có tính cách như thế nào?
A. Một cậu bé hồn nhiên, luôn sẵn sàng hết lòng vì chủ.
B. Một cậu bé tinh quái, luôn biết bày nhiều trò dại dột.
C. Một cậu bé hỗn hào, luôn tìm cách chống đối bà chủ.
D. Một cậu bé tinh ranh, xúi giục cậu chủ ăn cắp chuối.
Trong văn bản, mẹ thằng Quyên đối xử với thằng Bào như thế nào?
A. Yêu thương, chiều chuộng thằng Bào như con đẻ của mình.
B. Nhân từ, bao dung cho những lỗi lầm mà thằng Bào gây ra.
C. Mưu mô, tính toán trong việc trả công cho thằng Bào.
D. Nhẫn tâm, tàn độc trước những sự cố gắng của thằng Bào.
Nghệ thuật nào dưới đây được nhà văn sử dụng trong văn bản trên?
A. Nhân vật được khắc họa qua cử chỉ, hành động và lời thoại.
B. Nhân vật được khắc họa qua quá trình, diễn biến tâm lí.
C. Nhân vật được xây dựng qua việc miêu tả lai lịch, ngoại hình.
D. Nhân vật được xây dựng bằng bút pháp lãng mạn.
Trả lời câu hỏi:
Vì sao khi bắt được con chim vàng, nhân vật Bào lại không vui mà có cảm
giác như khi mình đuổi theo trâu bị sụp những hầm giếng cạn, ruột thót lên?
Anh/chị có suy nghĩ gì về thân phận ở đợ của nhân vật Bào? Qua đó, tác
giả đã gửi gắm thái độ, tình cảm gì?
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Sau khi đọc văn bản trên, hãy rút ra một thông điệp có ý nghĩa nhất đối
với anh/chị.
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét đặc sắc về chủ đề và
nhân vật trong tác phẩm trên.
.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lựot gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi hai học sinh lên bảng làm bài
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
theo tác giả người Cha luôn cảm thấy bất
ổn vì: lo lắng cho cậu con trai độc nhất vô nhị
dây vào nghiện hút thì khổ cả nhà, ra đường thì
tai nạn, về nhà thì sợ hư hỏng. Lo cho vợ, sợ vợ
làm ăn đổ bể..
- Liệt kê những nỗi lo sợ của người cha,
khiến cho Cha luôn cảm thấy bất ổn như:
lo con trai ra đường tai nạn, về nhà hư
hỏng. Lo cho vợ làm ăn đổ bể
- Tác dụng:
+ làm tăng tính biểu đạt cho đoạn văn, góp
phần thể hiện rõ hơn tính cách của người
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Cha
+ cho thấy những nỗi lo lắng, tấm lòng
yêu thương của Cha dành cho con cái, gia
đình.
+ thương yêu, lo lắng luôn mong những điều tốt
đẹp nhất đến với con
+ nghiêm khắc trong cách giáo dục con, kỷ luật
với bản thân, gia đình
+ sống có trách nhiệm với quê hương, đất nước.
+ mỗi người con hãy đồng cảm, thấu hiểu cho
những nỗi lo lắng của bậc làm cha mẹ.
+ thương yêu, kính trọng và biết ơn mẹ cha.
Câu 8:
- Nhân vật Bào không vui khi bắt được con chim
vàng vì:
+ Bào ám ảnh những trận đòn roi của nhà chủ
nếu như mình không bắt được con chim. (0.25
điểm)
+ Bào lo lắng, sợ hãi bản thân mình sẽ bị rơi từ
trên cao xuống đất mà không ai cứu giúp. (0.25
điểm)
Câu 9:
- HS giải thích được từ “ở đợ”, nghĩa là: đi làm
công, hầu hạ cho nhà người khác để kiếm thêm
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
thu nhập. Trong tác phẩm này, ở đợ còn mang
thêm hàm nghĩa: đi ở để trả nợ - gắn với hình ảnh
nhân vật Bào. (0.25 điểm)
- HS nêu được suy nghĩ về thân phận ở đợ của
nhân vật Bào: mười hai tuổi phải trả món nợ của
gia đình (hai thúng thóc) rất bất hạnh; không
được quan tâm, chăm sóc, luôn bị bà chủ chửi
mắng, đánh đập; mạo hiểm hi sinh bản thân để
đáp ứng mong muốn bắt con chim vàng của cậu
chủ,… (0.5 điểm)
- HS chỉ ra được thái độ của tác giả qua hình
tượng nhân vật Bào: (0.25 điểm)
+ Đồng cảm, xót thương cho số phận của những
đứa trẻ nghèo, bất hạnh mất quyền tự do.
+ Trân trọng, ngợi ca những đức tính quý giá của
nhân vật Bào: dù nghèo khổ nhưng không trộm
cắp, hết lòng phục vụ nhà chủ,…
Câu 10:
- Gợi ý thông điệp rút ra từ văn bản: yêu thương,
nâng niu tâm hồn những đứa trẻ; sống sẻ chia với
những con người kém may mắn,… (0.5 điểm)
- Lí giải hợp lí. (0.5 điểm)
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nêu yếu tố nổi bật sẽ phân tích, đánh giá
Sương Nguyệt Minh là nhà văn quân đội, với
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị
luận xã hội cần phải bảo đảm những
yêu cầu nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
ngòi bút sắc sảo, đôi mắt tinh tường tác giả đã viết lên
những trang văn đầy chất trào lộng, châm biếm, dí
dỏm và cũng thật chua cay. Truyện ngắn của Sương
Nguyệt Minh gợi cho người đọc nhiều suy ngẫm về
cuộc sống đa diện trong xã hội hiện nay qua những
câu chuyện nhặt nhạnh từ phố thị.
“ Cha tôi” là truyện ngắn được viết năm 2016,
là một trong những tác phẩm được độc giả quan tâm.
Câu chuyện không chỉ cho người đọc thấy được sự
khác biệt trong lối sống, suy nghĩ của hai thế hệ Cha
và con mà còn thấy được tình yêu thương, vai trò trách
nhiệm của Cha trong hành trình trưởng thành của con.
đoạn trích kể về sự xáo trộn trong một gia đình sau
khi người Cha trở về từ chiến trường. Từ đó nhà văn
tập trung khắc họa vẻ đẹp của tình cảm cha con, tình
yêu nước, và lòng biết ơn.
+ người cha trong câu chuyện là một cựu binh thuộc
thế hệ 6x đã vào sinh ra tử nơi chiến trường ác liệt để
bảo vệ tổ quốc. Khi đất nước hòa bình, cha trở về, vốn
quen với nếp sống trong quân ngũ nên cách cha giáo
dục con cái có phần nghiêm khắc, kỷ luật. Nhưng trên
hết vẫn là tình yêu thương của cha dành cho con, gia
đình.
+ vẻ đẹp của Cha: yêu thương con, lo lắng cho con.
Đồng hành cùng con
+ yêu nước, có trách nhiệm với tổ quốc quê hương
- tuy nhiên dưới góc nhìn của người con thuộc thế hệ
8x, thì cách giáo dục và sự quan tâm của cha lại không
phù hợp với lối sống, suy nghĩ của cuộc sống hiện đại.
Vì vậy dù rất yêu thương, kính trọng cha, nhưng người
con lại không thể gần gũi thân thiện cùng cha
- câu chuyện nhắc nhở mỗi chúng ta hãy đặt mình vào
vị trí của người khác để thấu hiểu sẻ chia. Từ đó gửi
những bài học sâu sắc nhắn nhủ các bậc làm cha làm
mẹ hãy dũng cảm buông tay con, để con được tự do
sống trong khung trời của mình, bởi lẽ bài học khó
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
nhất là bài học cuộc sống, người thầy tốt nhất chính là
những sai lầm.
- truyện ngắn cũng gửi tới bạn trẻ ngày nay thông điệp
sâu sắc: tất cả chúng ta hãy chuẩn bị chu đáo những
hành trang cần thiết cả về tri thức, văn hóa, kỹ năng
sống....để luôn sống trong thế chủ động và bước vào
xây dựng một xã hội thực sự văn minh, an bình
lối kể truyện hóm hỉnh, ngôn ngữ giản dị gần gũi với
cuộc sống hiện đại
- lựa chọn điểm nhìn phù hợp, từ đó cho thấy sự khác
biệt trong lối sống, suy nghĩ của giới trẻ so với thế hệ
cha ông đi trước.
- truyện không có những chi tiết nổi bật, nhưng điều
hấp dẫn người đọc lại thể hiện ở cách kể truyện chân
thật, vào truyện tự nhiên. Nội dung câu chuyện gần
gũi, phản ánh được những góc khuất của xã hội hiện
đại.
*
Cốt truyện giản dị, nội dung câu chuyện gần gũi,
nhưng đặt ra vấn đề xã hội khiến dư luận quan tâm.
Đó là trách nhiệm của mỗi người dân Việt Nam với
đất nước. Là cha mẹ có mặt ở đâu trong hành trình
trưởng thành của con và ngược lại.
- rút ra bài học cho bản thân
- giữa muôn vàn lớp sóng của đại dương dư luận, mọi
ý tưởng đôi khi trượt khỏi những biến hóa của đời
sống nhân vật, nếu bản lĩnh nghệ thuật của nhà văn
không vững vàng. Nhưng con tàu vẫn hướng tới chân
trời. Đó mới chính là đời sống văn học. Và những tác
phẩm của Sương Nguyệt Minh chính vì thế mà trở
thành hiện tượng đáng được độc giả quan tâm.
1. Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Nguyễn Quang Sáng là nhà văn tiêu biểu trong nền
văn học hiện đại Việt Nam.
- Tác phẩm “Con chim vàng” là một trong những
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
truyện ngắn xuất sắc của ông.
- Tác phẩm xoay quanh ba nhân vật: thằng Bào, thằng
Quyên và mẹ thằng Quyên.
2. Thân bài:
* Khái quát chủ đề của truyện
- Sự tung hoành của cái xấu xa, thô bạo trong đời sống
xã hội.
- Thái độ thờ ơ, vô cảm của con người trước nỗi khổ
đau của đồng loại.
* Phân tích từng nhân vật tiêu biểu và mối quan hệ
giữa các nhân vật
- Nhân vật Bào: thể hiện qua lời nói, hành động là
người yếu thế, bần cùng trong xã hội nhưng vẫn giữ
được những phẩm chất hiền lành, trong sáng.
- Nhân vật Quyên và mẹ thằng Quyên: thể hiện qua lời
nói, hành động là những kẻ mạnh, có tiền, có quyền
nhưng mất hết nhân tính, lòng thương yêu con người.
Mối quan hệ đối lập giữa kẻ giàu người nghèo,
giữa cái thiện và cái ác trong xã hội.
* Phân tích vai trò của nhân vật trong việc thể hiện
chủ đề của truyện
- Nhân vật mẹ thằng Quyên: đại diện cho cái xấu xa,
thô bạo đang diễn ra trong đời sống hàng ngày.
- Nhân vật Bào: đại diện cho những nỗi khổ đau, bất
hạnh mà con người phải đối diện.
* Đánh giá chủ đề và ý nghĩa của nhân vật trong
việc thể hiện chủ đề, rút ra ý nghĩa đối với cuộc sống
- Đánh giá chủ đề của truyện: chủ đề thiết thực, bàn
luận về một vấn đề đang tồn tại nhức nhối trong xã
hội, đó là lối sống vô cảm.
- Ý nghĩa của từng nhân vật: nhân vật được xây dựng
theo hai tuyến khác nhau, thể hiện mối quan hệ đối lập
gay gắt.
- Rút ra ý nghĩa đối với cuộc sống: sống yêu thương,
bình đẳng với mọi người xung quanh, không có thái
độ phân biệt đối xử trong bất cứ hoàn cảnh nào.
3. Kết bài: Khẳng định ý nghĩa của vấn đề nghị luận
- Cái xấu, cái ác hay lối sống vô cảm vẫn đang tồn tại
trong bản thân mỗi người, trong đời sống mà chúng ta
đang hiện diện.
- Nếu con người không thức tỉnh, chiến thắng những
cái tối tăm, chật hẹp thì sẽ để lại những hậu quả, dư
âm không tốt.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Củng cố và nâng cao kiến thức đã học về NLXH
- Rèn kĩ năng làm bài đọc- hiểu văn bản, kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội
- Rèn kĩ năng phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn nghị luận
- Năng lực phân tích, năng lực tự chủ và sáng tạo
: + Đọc SGK, TLTK
+ Sưu tầm các dạng đề bài và câu hỏi hợp lí, đa dạng
+ Xây dựng hệ thống đáp án chính xác, khoa học
: hệ thống hóa kiến thưc chung về đọc hiểu và NLXH
G phát đề cho H
Mục tiêu: H xác định được phần kiến thức để áp dụng làm bài, trả lời các câu hỏi
phần đọc hiểu
Hình thức: cá nhân
Thấy dậm hoè ngả màu vàng, lòng những người có chữ bắt đầu bận bịu. Dưới mảnh
trời sụt sùi, hoa hoè nở đều, làm ấm lại lòng người sĩ tử tơ tưởng đến sự hiển đạt về sau này.
Màu vàng của sắc hoa nơi dậm hoè dài đã nhắc bao nhiêu học trò vùng Sơn Nam hạ nghĩ đến
cái màu vàng một tấm giấy cáo trục phong tặng hoặc là phần hoàng mai sau cho hai đấng sinh
thành.
Ôm khư khư một hòm kinh truyện sũng ướt nước mưa, ngồi trong lòng một chiếc đò
đầy đang tìm lại bến cũ, ông Đầu Xứ Em nghĩ xem giờ xuống tỉnh, nên trọ nhà ai cho tiện
trong suốt một kì thi, vì nhà bà Phùng đã chật chỗ rồi.
Hoa hoè lả tả đánh rớt những cành vàng nâu cuối cùng lên bả vai bao nhiêu học trò các
vùng đổ về tỉnh Nam. Năm nay nhà nước mở khoa thi, một khoa thi cuối cùng. Có những ông
đồ già tóc râu đã ngả màu vì sự đùa nhả của công danh đánh lừa mình suốt mấy phen, chuyến
này cũng cố chen ra, hồ vớt lấy một chút phấn hương cuối mùa của triều đình.
Trường Hà Nam hợp thi khoa Mậu Ngọ có ông Đầu Xứ Em dự, còn nhộn nhịp gấp mấy khoa
Ất Mão trước.
Khoa Ất Mão trước, ông Ðầu Xứ Anh bị loại ngay vòng đầu, bay kì kinh nghĩa.
Khoa Mậu Ngọ này, ông Ðầu Xứ Anh nhất định không đi nữa, mặc dầu khoa này là
khoa cuối cùng, sau này bãi hẳn sự thi cử. Ở vào buổi giao thời, nếu người ta còn cái lòng
công danh, thi khoa thi Mậu Ngọ là một cơ hội cuối cùng. Từ Mậu Ngọ trở về sau, sẽ mở một
thời khác, chữ Hán chỉ còn là một thứ xa xỉ phẩm trong cõi học vấn của một lớp người. Từ
sau khoa này, cái lều, cái chõng chỉ còn là những vật cổ tích, mỗi khi nhắc nhỏm tới lại gợi lại
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
một chút nhớ tiếc trong lòng một đám người mệt mỏi còn sống thêm một ngày là càng chỉ
thêm một ngày bỡ ngỡ với phong hội mới.
{….} Ba năm trước, cũng ngày tế tiền trường năm Mão, cảnh trời đất cũng âm thầm
gần bằng ngày này. Quan chánh chủ khảo khoa ấy, theo tục lệ quen của mỗi khoa thi, cũng
cúng tam sinh khấn mời những oan hồn nên nhập vào trường trước hết mà báo oản trả thù. Rồi
ông Ðầu Xứ vào trường, rồi oan hồn hiện lên ngay ở kì đệ nhất. Một người đàn bà trẻ, xoã tóc,
ẵm con, hiện ngay lên dưới lều, ngay chỗ đầu chõng, kêu gào giữ rịt lấy tay không cho viết.
Gào khóc chán, người đàn bà ấy lấy mớ tóc xoã quất vào mặt ông cứ bỏng rát lên và cười sằng
sặc, lấy nghiên mực đổ vào quyển của ông. Lần ấy ông xin cánh quyển đến hai ba thứ. Vẫn
người đàn bà quấy nhiễu không tha, để quyển ông cứ tì ố mãi. Lúc gần chiều, ông nổi một cơn
đau bụng hoắc loạn, phải bỏ dở kì thi, nhờ người dìu về nhà trọ. Thế là ông bay ngay kì kinh
nghĩa. Một người đầu xứ hay chữ và được Quan Đốc khen ngợi luôn mà hỏng ngay nhất
trường thì có thảm thương không. Cũng may mà còn có người lấy được cái bản thảo giáp bài
của ông đem về, ông còn giữ được đến giờ, nếu không thì nhục cho gia sáo biết là chừng nào.
Ông cụ thân sinh ra ông, cụ Huấn là người nổi tiếng một vùng, ông xem lại bản giáp đưa cho
các bạn đọc, ai cũng lấy làm tiếc. Hơi văn đi mạnh như thế có vào đến kì hội thi cũng cứ lọt,
mọi người đều chặc lưỡi tiếc rẽ. Cái người bạn cùng một vi với ông, sau khi đem trả ông cái
bản giáp đó, đã tìm đến phòng trọ đưa tạ ông ba chục quan tiền kẽm:
“Ðại huynh lúc không may lâm bệnh rời bãi trường, phải bỏ lại trên cỏ bản giáp bài
kinh nghĩa. Là một người tự biết mình bất tài, tiểu đệ đã mạn phép hiền huynh điền vào quyển
của đệ những lời gấm hoa đanh thép bị bỏ phí kia. Nay được vào kì đệ nhị, gọi là có món quà
mọn gửi lại xin đại huynh nhận cho”.
Biết là có oan hồn hiện lên cố phá không cho mình mở mặt với thiên hạ, ông để tâm tra
xét chuyện nhà. Thì ra, lúc sinh thời, cụ Huấn đẻ ra ông đã phạm vào một việc thất đức. Lúc
sinh thời cụ Huấn, cụ đã mang lấy trách nhiệm tinh thần về cái chết của một người nàng hầu
tài tình nổi tiếng một thời. Người thiếp đó, lúc tự ải, đã có mang được sáu bảy tháng. Cái âm
oán ấy còn theo đuổi ông mãi, nếu ông cứ còn lều chiếu ở cửa trường thi. Đấy là lời người
thiếp đó lúc ốp vào con đồng khi phụ lên. Nàng xưng là cô và gọi ông Đầu Xứ Anh là nó, cười
sằng sặc và giọng nói the thé: “Nó còn đi thi, cô còn báo mãi. Các người hỏi cô muốn những
gì ấy à! Cô muốn, cô muốn nó phạm huý, cho nó bị tội cả nhà kia. Nhưng nhà nó cũng cỏ một
ông mãnh thiêng lắm, cô không tàn hại nó được như lòng cô muốn”. Con đồng chỉ lắc lư nói
có thế, nếu có gặng hỏi thêm thi chỉ khóc hu hu rồi lại lăn ra mà cười như bị cù. Ông Đầu Xứ
lạnh đến tuỷ xương sống trong người. Và lo nghĩ từ ấy.
Khoa thi này ông định không ra nữa để ông Đầu Xứ Em nộp quyển thôi, thử xem hồn
oan có còn báo được nữa hay không. Ông tin ở học lực người em ruột, sao cũng lấy về cho
làng Ngoạt, hên ra cũng được cái Tú Tài. Khoa cuối cùng, thêm phần luận quốc ngữ và phép
tính và đo lường theo lối học mới, nhưng chú nó thông minh vốn thiên bẩm và gần đây tân thư
và toàn pháp đọc rất nhiều, cũng không lấy gì làm ngại lắm. Nhưng mà phúc phận con người
ta, ở một sĩ tử, biết sao mà định đoạt trước được.
{…} Ông Ðầu Xứ Em dựng lều, dọn chỗ ngồi thi giữa sự dằn dỗi của trời đất. Mưa to
gió lộng trên một trường thi. Cứ thế mãi mãi, cho đến qua giờ ngọ, cho đến quá giờ mùi. Vậy
mà xưa nay người ta vẫn bảo mưa không quá ngọ gió không quá mùi. Sĩ tử khắp bốn vi giáp
ất tả hữu, co ro trong lều dột, thật là coi tính mệnh mình không bằng một quyển thi chỉ luôn
luôn muốn những chuyện tì ố. Chốc chốc cái loa đồng ngoài cửa trường lại kêu inh ỏi gọi các
tư gia ai có thùng gỗ hay thùng sắt tây thì cho đem vào trường bán cho học trò kê quyển viết
và độn thêm lên chõng ngồi.
Cái bản giáp bài viết xong lâu rồi mà quái lạ, hễ cứ động đặt ngòi bút lên mặt quyển là
ông Đầu Xứ Em lại thấy đau bụng, đau quằn quại tựa chứng hoắc loạn cứ như dùi vào từng
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
miếng tì vị. Ông cựa quậy nhiều lắm, vừa ôm bụng vừa giữ ống quyển. Cái chõng tre đặt trên
bãi cỏ ngập, lủn xuống lần lần. Giữa hai cơn đau bụng, những lúc trời ngớt mưa, từ khu nhà
thập đạo, vẳng về lều ông những tiếng kêu nài: “Lạy các quan, còn chỉ có một khoa thi này,
xin các quan thương cho anh em đổi quyển. Trời mưa ướt lắm, anh em có muốn như thế làm
gì...”
Thấy ở một vài lều chung quanh có khói lửa và tàn vàng bay ra, ông Đầu Xứ Em sực
nhớ đến đinh vàng cất trong tráp, bèn lấy ra gỡ từng tờ một, xếp ngay ở đầu mép chõng, một
tay chận cơn đau nơi bụng dưới, một tay châm mồi lửa bùi nhùi. Gió thổi vào đống lửa vàng
hoá bùng bùng, lửa kêu vù vù và trong tiếng ngọn lửa reo, lại có tiếng người nói cười lanh
lảnh. Khỏi bốc lên, tỏa xuống soai soải, Như những vệt nước thời gian trượt trên đầu ngọn
tường xuống lần vách gạch những đền chùa xưa cũ có mốc vẽ hình, có rêu phong dấu. Những
vờn khói nhẹ đã đổ xuống nhanh đổi màu rất mau chóng. Trước mắt ông Đầu Xứ Em mê mệt
và hoảng hốt, những vờn khói – thoảng mùi gây gây khét và tanh lợm – bỗng sẫm hẳn lại
thành một mớ tóc xoã và mớ tóc u hiển không chờ đợi ấy đóng khung lấy một khuôn mặt
người. Lửa vàng gần lụn, vụt bùng lên và tiếng cười lanh lảnh trở nên the thé, rồi nấc lên mãi.
Trời đất tối sầm xuống. Ông Ðầu Xứ Em cảm thấy bãi trường là thừa lạnh lẽo. Trường thi âm
u và không quạnh. Gió thổi bay quyển thi xuống làn cỏ dầm nước. Ông Đầu Xứ Em gắng
nhoài người ra, muốn vớ lấy quyển bị gió thổi bốc khỏi mặt tráp. Nhưng ông hụt tay, chỉ đủ
giữ mình khỏi ngã. Cơn đau bụng nổi lên dữ dội hơn hết những giờ phút vừa qua. Ông gục
xuống tráp, thiếp dần.
Ông tỉnh giấc, thấy trong người nhẹ hẳn, tưởng chừng như cơn đau dữ dội ban nãy chỉ
là một cơn ác mộng. Ông bỡ ngỡ, mất hết cả ý thức về thời gian và không gian. Ông ngơ ngác
trước hoàng hôn. Từ một chòi nào, người ta đã điểm mau hồi trống ngoại hạn.
Ông Ðầu Xứ Anh ra đón ở cửa trường. Bỏ lại cả lều và chõng, cầm chỉ vỏn vẹn có một
bản giáp ông Ðầu Xứ Em đã rời bước trong một giấc mơ.
Hai anh em gặp nhau, lẳng lặng không nói một câu nào suốt từ cửa trường về đến nhà
trọ. Bữa cơm ấy, tại nhà trọ bà Phùng có một người hỏng thi đã uống hết ba bình rượu cúc...
vào một đêm dài nhất trong một đời người./.(Khoa thi cuối cùng – Nguyễn Tuân)
Người kể chuyện trong văn bản thuộc ngôi thứ mấy?
A. Ngôi thứ nhất B. Ngôi thứ hai C. Ngôi thứ ba D. Tất cả các ngôi kể trên
A. Nhân vật trí thức Tây học B. Nhân vật nhà nho cuối mùa
C. Nhân vật báo oán D. Nhân vật dị thường
A. Hai anh em ông Đầu Xứ Ngoạt đi thi.
B. Hai anh em ông Đầu Xứ Ngoạt bị báo oán ở trường thi.
C. Hai anh em ông Đầu Xứ Ngoạt hỏng thi.
D. Hai anh em ông Đầu Xứ Ngoạt uống rượu hoa cúc trong đêm.
Các sự việc trong tác phẩm được sắp xếp theo trình tự nào?
A. Thời gian, không gian B. Có sự đảo ngược thời gian, không gian
C. Quá khứ, hiện tại đan xen D. Theo dòng hồi ức của nhân vật
Dòng nào nói lên cảm hứng bao trùm toàn tác phẩm?
Phê phán chế độ khoa cử thời xưa Ngợi ca những tri thức cuối mùa với cốt cách
thanh cao.
Suy tư về những ân oán của đời người D. Nỗi quan hoài với chế độ khoa cử chữ Hán
thời xưa
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
A. Diễn tả sự dửng dưng, vô cảm trong cảm xúc
B. Biểu thị một đoạn trích dẫn bị lược bớt
C. Liệt kê các sự việc còn đang tiếp diễn
D. Diễn tả nét tâm trạng ngổn ngang, uẩn ức không thể diễn tả bằng lời.
A. Cốt truyện li kì. B. Lối miêu tả thấm đẫm chất thơ
C. Sự đan xen những yếu tố hoang đường kì ảo D. Khai thác chiều sâu tâm lí nhân vật.
Câu văn Từ sau khoa này, cái lều, cái chõng chỉ còn là những vật cổ tích,
mỗi khi nhắc nhỏm tới lại gợi lại một chút nhớ tiếc trong lòng một đám người mệt mỏi còn
sống thêm một ngày là càng chỉ thêm một ngày bỡ ngỡ với phong hội mới” diễn tả cảm xúc
thẩm mĩ gì của nhà văn Nguyễn Tuân?
Chi tiết báo oán ở trường thi nói lên điều gì?
Theo em, trong xã hội hiện đại, việc lập thân bằng con đường khoa cử có
phải là cách duy nhất để khẳng định mình không? Vì sao?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
Cuộc đời có nhiều cái chế giễu đắng cay và đau đớn làm cho chúng ta đột nhiên hiểu
cái ý nghĩa chua chát và sâu xa. Tôi sẽ kể câu chuyện dưới đây làm chứng cho sự ấy.
Tôi có một người bạn tên là Minh. Anh ta là một thiếu niên linh lợi, đảm đang và rất có
nghị lực. Nhà anh vốn nghèo. Cũng vì cái nghèo ấy, mà từ thuở nhỏ, anh Minh đã phải chịu
bao nhiêu nỗi khổ sở, thiếu thốn, không kể những nỗi bị ức hiếp mà những người nghèo ở thời
nào cũng phải chịu. Vì vậy, khi lớn lên, Minh chỉ có một chủ đích: làm giàu. Anh ta vẫn
thường nói với tôi: "Đời bây giờ, chỉ có một sức mạnh, là đồng tiền. Nếu anh có tiền, anh làm
gì cũng được". Tôi mỉm cười hoài nghi trả lời rằng sự đó không chắc lắm, rằng tuy đồng tiền
là một sức mạnh đáng quý thật vì ai dám chê bai nó? Nhưng không phải là mục đích cốt yếu ở
đời vì đồng tiền không đem lại cho ta sự sung sướng bao giờ cả. Minh nhún vai, cho tôi là một
anh thi sĩ viển vông, chỉ biết mơ màng hão mà không biết đến những sự thiết thực khác cần
hơn nữa.
Nhưng anh Minh hình như bị cái không may nó ám ảnh. Những công việc anh hăng hái
làm đều bị thất bại cả. Những lúc anh tưởng được thành công, tưởng sẽ nắm trong tay được
món tiền, thì lại là những lúc anh sắp được tin công việc hỏng. Cái không may ấy làm cho anh
trở nên một người tấm tức, và ngày càng đồng tiền lại càng là cái ám ảnh độc nhất của trí não
anh, cho đến một ngày cái không may lớn lên nữa đến làm anh khổ sở.
Hôm ấy, anh ta đương đi trong phố thì bị một cái ô tô tự nhiên bỏ đường nhảy lên hè
cán phải. Minh chỉ kịp thoáng nghĩ đến cái sự không may ấy nữa, rồi anh ta đau quá ngất đi.
Khi tỉnh dậy, Minh thấy mình nằm trên một chiếc giường trong nhà thương. Anh chỉ mang
máng nhớ lại hình như sau tai nạn, họ có mang anh lên bàn mổ, vì lúc bấy giờ anh thoáng ngửi
thấy mùi thuốc mê. Nhưng rồi sau Minh mê đi không biết gì nữa.
Anh khe khẽ cử động chân tay, thì biết chân bên phải như bị tê liệt. Chợt nghĩ đến sự
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
cưa chân, Minh toát mồ hôi trán, quả tim đập mạnh.
Vừa lúc ấy, một người khán hộ bước vào phòng, tay cầm một chai thuốc. Cái câu Minh
muốn hỏi người này, không ra khỏi được miệng anh ta. Minh sợ sự thực, sợ cái đã rồi, không
bao giờ chữa được... Nhưng anh muốn biết.
Người khán hộ đặt chai thuốc lên bàn, nói vơi Minh:
- Cứ hai giờ ông lại uống một thìa. Đây là thuốc cầm máu.
Minh hỏi lảng:
- Tôi ngất đi có lâu không, ông?
- Lúc mang vào đây thì ông mê man không biết gì cả. Có lúc lên bàn mổ thì ông hơi
tỉnh lại một chút. Nhưng mà lại bị đánh thuốc mê ngay. Minh hồi hộp đưa lưỡi liếm đôi môi
khô ráo, ấp úng hỏi:
- Thế... thế... mổ có... lâu không?
Thầy khán hộ không phải là người biết tâm lý. Thầy ta đáng lẽ phải trông thấy đôi mắt
của Minh sáng lên, và cái vẻ lo sợ của Minh hiện ra trên nét mặt. Thầy ta trả lời:
- Chỉ độ mười phút. Cưa soẹt một cái là xong.
Và thầy ta đưa ngón tay trỏ vụt qua bàn tay trái, với một dáng điệu rất rõ rệt. Minh ngất
đi.
Minh sống những ngày chán nản ghê gớm trên giường bệnh. Cụt chân! Bây giờ anh đã
cụt chân thì còn làm gì được nữa. Nghĩ đến lúc phải lê cái chân gỗ như những người què anh
thường vẫn gặp, Minh thấy rùng mình lạnh giá. Một người tàn tật như anh thì còn bao giờ
mong đạt được cái chủ đích anh vẫn đeo đuổi xưa nay nữa. Còn mong gì có tiền! Đến mong
cái chân lại lành như cũ không thể nào được rồi. Minh chỉ muốn tự tử.
Nhưng bốn tháng sau, khi ra khỏi nhà thương, Minh cũng quen dần với số phận của
mình. Anh đành chịu vậy với một chân què. Đấy là một sự an phận buồn rầu và khổ não, tràn
lấp hết cả những hy vọng, những sở ước của đời anh.
Nhưng, đó là một cái may hay cái không may? Minh lại hy vọng khi người thầy kiện
của anh đến bảo cho anh biết có thể kiện hãng ô tô để xin một số tiền bồi thường rất lớn được.
Anh ta, từ đấy, hồi hộp mong đợi từng ngày cái kết quả của vụ kiện trên tòa án. Anh nghĩ đến
số tiền mà anh sẽ có, nghĩ đến cái sức mạnh mà tiền sẽ mang đến cho anh. Tôi thấy anh ta lại
vui vẻ, huýt sáo miệng, và toan tính thực hành những cái mộng tưởng mà anh ta theo đuổi bấy
lâu nay.
Quả nhiên anh được kiện. Ngày lĩnh tiền, Minh rủ tôi cùng đi. Anh mân mê những tờ
giấy bạc một vạn bạc một cách thiết tha và khoan khoái. Mắt anh sáng lên, nhưng lần này vì
vui mừng, anh giữ chặt vào ngực tập giấy bạc yêu quý, như ôm một người tình nhân.
Tuy vậy, lúc cùng đi xe trở về nhà, một mối buồn lại đến ám ánh ảnh anh. Minh buồn
rầu, chỉ vào cái thân gỗ của anh, nói:
- Giá không què chân mà được số bạc này có phải sướng biết bao không!
Rồi anh tấm tức thở dài, mắt đăm đăm nhìn thẳng ra xa như đang suy nghĩ lung lắm.
Được ít lâu, tôi gặp Minh luôn luôn ở những chốn ăn chơi trong thành phố. Đồng tiền
làm cho anh đạt được mọi ý muốn. Anh lấy tiền bù đắp vào cái chỗ chân què của anh, cái sức
mạnh đồng tiền làm cho anh say sưa. Muốn tận hưởng những cái khoái lạc cũng như người
khác, Minh vung tiền ra không tiếc.
Tôi đã có lần khuyên anh nên dè dặt, thì Minh có vẻ tấm tức trả lời:
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Anh bảo tội gì mà không tiêu cho sướng? mà tôi còn giữ tiền làm gì cơ chứ?
Anh trầm ngâm một lát rồi nói tiếp:
- Anh không biết, tôi chơi bời để khuây khỏa nỗi buồn và để quên đi.
Tôi đưa mắt nhìn cái chân gỗ của anh không trả lời.
Mà thực, trong những hành động của Minh, người ta nhận thấy như một cái chua chát,
một nỗi căm hờn... Có lẽ anh Minh không tha thứ cho số mệnh đã oái oăm với anh như thế,
cho anh có tiền sau khi anh đã cụt một chân. Những cuộc chơi bời của anh kịch liệt như một
sự phản động, mà chán nản như một vụ tự tử.
Hai năm sau. Điều mà người ta có thể đoán trước được đã đến. Phung phí trong hai
năm, số tiền một vạn của anh Minh không còn một xu nhỏ. Anh lại trở lại với cái nghèo nàn
như cũ, với những cái thiếu thốn của kẻ không tiền. Nhưng tâm anh đã rướm máu bị thương,
lòng anh bây giờ không như trước nữa. Bây giờ trong lòng anh đầy những sự chua chát và
chán nản. Cái chán nản sau những cuộc chơi bời, cái chua chát khi nhận thấy sự thay đổi của
lòng người đối với kẻ có tiền và không có tiền.
Tôi đến tìm anh Minh trong một căn nhà ở ngoại ô. Ôn lại chuyện cũ, tôi hỏi anh một
cách thân mật:
- Thế mà, bây giờ anh đã quên chưa?
Minh buồn rầu, giơ cái chân cụt ra ánh sáng, thong thả trả lời:
- Không, nó ở đây, không quên được.
Anh nói cả vết thương ở ngoài hình thể và trong tâm hồn.
(SachHayOnline.com)
A. Ngôi thứ nhất, người kể chuyện hạn tri. B. Ngôi thứ ba, người kể chuyện toàn tri.
C. Ngôi thứ nhất, người kể chuyện toàn tri. D. Ngôi thứ ba, người kể chuyện hạn tri.
A. Linh lợi, đảm đang và rất nghị lực. B. Nghèo khổ, bị ức hiếp.
C. Đề cao sức mạnh của đồng tiền. D. Không đề cao sức mạnh của đồng
tiền.
A. Bị tai nạn, cưa mất một chân B. Bị ngã. C. Bị mất tiền. D. Bị ốm.
A. Được mọi người quan tâm. B. Tìm được công việc mới.
C. Được bồi thường số tiền rất lớn. D. Do ý chí mạnh mẽ.
A. Mua được nhà. B. Mua được xe.
C. Đạt được mọi ý muốn, ăn chơi, tận hưởng những khoái lạc D. Cưới được vợ.
A. Cần tiết kiệm. B. Tâm anh đã rướm máu bị thương, lòng anh bây giờ không
như trước nữa.
C. Trong lòng anh đầy những sự chua chát và chán nản.
D. Sự thay đổi của lòng người đối với kẻ có tiền và không có tiền sự thay đổi của lòng
người đối với kẻ có tiền và không có tiền
“Tôi mỉm cười hoài nghi trả lời rằng sự đó không chắc lắm, tuy đồng tiền là một sức
mạnh đáng quý thật vì ai dám chê bai nó? Nhưng không phải là mục đích cốt yếu ở đời vì
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
đồng tiền không đem lại cho ta sự sung sướng bao giờ cả.”. Câu văn cho thấy quan điểm của
nhân vật tôi về đồng tiền là:
A. Đồng tiền có một sức mạnh đáng quí B. Không phải là mục đích cốt yếu ở đời
C. Đồng tiền không đem lại cho ta sự sung sướng bao giờ cả
D. Thừa nhận sức mạnh của đồng tiền nhưng không coi đồng tiền là mục đích cốt yếu ở
đời.
Theo em, sự kiện nào mang tính bước ngoặt đối với cuộc đời nhân vật
Minh?
Cách sống của nhân vật Minh tích cực hay tiêu cực? Vì sao?
Bài học ý nghĩa nhất anh/chị rút ra từ văn bản này là gì?
Anh/chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nét
đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa và bổ sung
chữa phần đọc hiểu
Mục tiêu: kĩ năng trả lời câu hỏi bài đọc
hiểu
G lần lượt gọi H chữa các câu hỏi, chỉnh sửa
và bổ sung
G cho H suy nghĩ làm bài tập phần đọc hiểu
G gọi 10 học sinh lên bảng làm bài, mỗi HS
làm 1 câu.
Cho các H khác ở dưới nhận xét và bổ sung,
hoàn chỉnh bài tập
1
2
3
4
5
6
7
C
B
B
A
D
D
D
Cảm xúc thẩm mỹ của
Nguyễn Tuân thể hiện trong câu văn là:
- Cảm thương cho một lớp tri thức cuối
mùa đang cố gắng đem tài năng của mình thi thố
với đời để vớt vát chút hư vinh còn sót lại của
thời cũ.
- Ngậm ngùi chia tay với chế độ khoa cử
mà một thời là đích phấn đấu của nhiều người
trong xã hội cũ, trong đó có lớp cha anh của nhà
văn.
Chi tiết báo oán ở trường thi
nói lên điều gì?
- Từ câu chuyện dưới ngòi bút tinh tế của
nhà văn Nguyễn Tuân, chúng ta được biết rằng
người xưa rất quan tâm đến chuyện báo ân, báo
oán trong trường thi.
- Trong quan niệm dân gian, trong rất
nhiều hình thức báo oán, thì báo oán trong trường
thi là báo oán nặng nề nhất, khủng khiếp nhất và
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
dai dẳng nhất. Bởi lẽ, người xưa rất coi trọng
công danh, có công danh là có tất cả, và giấc
mộng công danh ấy chỉ có thể thực hiện bằng con
đường khoa cử. Nhỡ may vướng nghiệp chướng,
bị lụi bại công danh sự nghiệp thì đó là một bi
kịch lớn, không thể nào giải tỏa được.
Theo em, trong xã hội hiện
đại, việc lập thân bằng con đường khoa cử có
phải là cách duy nhất để khẳng định mình không?
Vì sao?
HS nêu được quan điểm cá nhân và có những
kiến giải phù hợp. Có thể đi theo hướng sau:
- Sống trong xã hội phong kiến thì cái đích
phấn đấu cuối cùng của nhà nho là một chức
quan. Với họ, học là để thi cử, đèn
sách là để được vinh danh, để lại tiếng
thơm cho gia đình, dòng họ. Vì vậy, giấc mộng
công danh và mục đích phấn đấu cả đời người.
Bỏ lỡ giấc mộng công danh là một bi kịch.
- Trong xã hội hiện đại, học hành để đỗ
đạt làm quan không phải là con đường duy nhất
để tạo lập công danh sự nghiệp. Có rất nhiều con
đường có thể dẫn chúng ta đến với thành công, để
khẳng định bản thân để và để lại tiếng thơm
muôn thủa.
- Thế hệ trẻ ngày nay cũng cần nhận thức
được khả năng, nghĩa vụ và trách nhiệm, để tìm
cho mình một hướng đi đúng.
Sự kiện mang tính bước ngoặt
đối với cuộc đời Minh là Minh bị xe cán, bị cưa
chân và được bồi thường một số tiền lớn.
Cách sống của nhân vật Minh
là tiêu cực. Vì Minh quá coi trọng đồng tiền và
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
chỉ biết sống hưởng thụ trước mắt mà không nghĩ
đến tương lai.
Tiền quan trọng thật nhưng
tiền không phải là tất cả, đừng coi nó là mục đích
cốt yếu của cuộc sống.
: Phân tích đề, lập dàn ý
Mục tiêu: kĩ năng phân tích đề lập dàn ý cho bài văn nghị luận xã hội
Hình thức: kết hợp nhóm/ cá nhân
G gọi 2 H lên bảng phân tích đề
Cho H nhận xét và hoàn chỉnh
G yêu cầu H viết trọn vẹn phần mở
bài
G? Trong phần thân đoạn văn nghị luận
xã hội cần phải bảo đảm những yêu cầu
nào?
G? Với đề bài này cần phải làm
như thế nào?
- Nội dung NL:
- Thao tác lập luận: phân tích, bình luận, so sánh
- phạm vi dẫn chứng:
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm:
+ Nguyễn Tuân đã để lại dấu ấn sâu sắc trong
lòng người đọc với một phong cách uyên bác, tài hoa,
độc đáo và một giọng văn rất riêng không ai bắt
chước được.
+ Khoa thi cuối cùng, cũng như các truyện
khác trong Vang bóng một thời, nói về một đoạn quá
khứ chưa xa lắm với thời tác giả - Khoa thi năm Mậu
Ngọ - khoa thi mà cả những ông đồ già, râu tóc bạc
màu vì sự đùa nhả của công danh cũng cố chen ra vớt
lấy một chút phấn hương cuối mùa của triều đình, là
khoa thi của buổi giao thời, được Tú Xương nói đến
trong cảnh “Trường Nam thi lẫn với trường Hà” trong
thơ mình.
- Nêu yếu tố nổi bật sẽ phân tích, đánh giá
Khoa thi cuối cùng mang đậm phong cách
nghệ thuật và thể hiện rõ nét quan điểm thẩm mỹ của
Nguyễn Tuân về cái đẹp.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
* Giới thiệu cụ thể một số yếu tố nổi bật mà bài viết
phân tích, đánh giá
- Câu chuyện trên xoay quanh số phận hai ông
đầu xứ học rộng tài cao mà số phận không thoát được
sự báo oán của một người đàn bà đã mất. Sáng tạo
của nhà văn ở truyện này không phải là cốt
truyện.Vấn đề là từ những câu chuyện giai thoại ấy,
ông đã dựng lại cái không khí của trường thi chữ Hán
buổi Nho học suy tàn, với những nỗi niềm ngổn
ngang của những con người đã biết cái sự thi ấy là
một định mệnh buồn mà vẫn cố đeo đuổi.
- Và để thể hiện nỗi quan hoài của mình về
một thời xưa cũ, Nguyễn Tuân đã đã rất dụng công
trong việc tạo dựng cốt truyện, xây dựng nhân vật,
kết cấu mạch văn và tạo dựng không khí cho câu
chuyện. Để rồi cả một thời vang bóng hiện về trong
trang văn của ông với rất nhiều xúc cảm.
* Phân tích cái hay, cái đẹp của các yếu tố đã nêu.
- Cốt truyện khá li kì hấp dẫn, có sự đan xen
giữa yếu tố thực và yếu tố ảo. Chuyện kể rằng trong
khoa thi trước đó, khi giờ làm bài bắt đầu, ông đầu xứ
anh không tài nào viết được, cứ thấy một người phụ
nữ ẳm con trên tay kêu khóc, giữ tay ông lại không
cho viết, lấy tóc xoả quất vào mặt ông và hất cả
nghiên mực vào bài làm của ông. Đến khoa thi sau,
biết rằng cũng sẽ bị báo oán tiếp, ông đầu xứ anh
nhường cho người em cũng là một ông đầu xứ đi thi,
may ra sẽ được suôn sẻ chăng. Cuối cùng thì ông đầu
xứ em cũng bị báo oán tương tự, thấy người đàn bà
xỏa tóc xuất hiện rồi đau bụng hoắc loạn mà không
viết được gì… Nguyên do là ngày xưa khi người cha
của hai ông đầu xứ này còn làm quan, đã bức tử một
nàng hầu có mang mà ra nông nổi…Để rồi cả hai anh
em phải bỏ lỡ giấc mộng công danh trong hờn tủi.
- Kiểu nhân vật mà nhà văn lựa chọn là kiểu
nhân vật tài hoa bất đắc trí mà hai anh em ông đầu xứ
Ngoạt (ở làng Cổ Nguyệt, tỉnh Nam Định) là nhân vật
chính vì bị báo oán mà đều thi rớt, cho dù sức học của
họ đứng đầu tỉnh nhà. Nguyễn Tuân nói đến những
con người tài hoa, nổi tiếng một thời là để phản ứng
lại, để phá ngang với những gì phản giá trị, phản tài
hoa. Ở đây, gần như không có một thế lực xã hội nào
thể hiện rõ thái độ phản lại những giá trị tài hoa
(ngoài việc nhà nước bắt đám sĩ tử chụp ảnh dán vào
quyển nộp hay thêm mục thi tân thư và toán pháp
hoặc đám lính thanh khoá đội nón đĩa nai nịt súng
ống gọn ghẽ (...) vào trường giữ trật tự) nên Nguyễn
Tuân hướng vào vận mệnh và số phận của tài hoa.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Chính số phận đã dìm những con người tài hoa xuống
đáy sâu của sự tàn lụi (mưa thu dầm dề, trời thu ảm
đạm và âm hồn của người đàn bà báo oán). Tất cả
được xây dựng trong một ám ảnh văn hoá của tâm
thức tài mệnh tương đố, tạo vật đố toàn xa xưa và ám
ảnh về sự cùng đường mạt vận của một lớp người bị
lịch sử dồn vào một góc, trở thành một đám tài hoa
bất hạnh.
- Trong tác phẩm này, Nguyễn Tuân dùng thủ
pháp “soi gương” để dẫn dắt mạch truyện về những
kẻ tài hoa bất đắc chí và những kẻ “tài tình mà không
được gặp gỡ”. Ông đầu xứ anh và đầu xứ em người
làng Ngoạt, giống nhau như đúc và cùng chịu sự báo
oán của một hồn ma. Sự báo oán dai dẳng và khủng
khiếp đó đã vùi giập cả hai anh em không cho họ
tranh đua tài hoa được với đời.
- Nguyễn Tuân rất tài tình trong việc tạo dựng
không khí cổ xưa cho câu chuyện. Ông đã mở đầu
truyện bằng một màu vàng của hoa hoè nở vàng khè
bên đường cái quan, hoa hoè rầu cánh màu vàng úa
tối mãi xuống, màu vàng của một tấm giấy cáo trục
phong tặng hoặc là phần hoàng mai sau cho đấng sinh
thành, rồi chuyển sang không gian âm u của mưa của
gió của khói hương và không gian đêm của bữa rượu
dài nhất trong một đời người sĩ tử hỏng thi (vừa thi
xong đã biết là mình thi hỏng). Không gian của giấc
mơ, của những ân oán u hiển cứ trộn hoà vào nhau
dưới ngòi bút tài hoa của nhà văn. Có lẽ cũng chỉ có
Nguyễn Tuân mới viết về quá khứ sâu sắc và uyên
bác đến thế.
- Và cái kết thúc của câu chuyện rất thực, rất
buồn “Tại nhà trọ bà Phùng, ở mâm cơm tay đôi ấy,
có một người hỏng thi khoa thi chữ Hán cuối cùng đã
uống cạn ba bình rượu cúc, vào một đêm dài nhất
trong một đời người.” Cách kết thúc này cơ hồ đã nêu
bật tính bi kịch trong tâm hồn của một lớp người đã
thấy mình lỡ vận đồng thời cho thấy cảm quan của
nhà văn về thời cuộc.
* Đánh giá (Nhận xét, bình luận) về vai trò, tác
dụng của các yếu tố ấy trong tác phẩm
- Cảm xúc thẩm mỹ của Nguyễn Tuân ở đây rõ
ràng không phải bắt nguồn từ sự hoài cổ như Chu
Thiên trong “Nhà nho”, “Bút nghiên” hay Ngô Tất Tố
trong “Lều chõng”. Nhưng qua cách xây dựng nhân
vật, qua cách triển khai mạch truyện hay qua lối hành
văn, người đọc thấy được nỗi ưu tư của nhà văn về
thời cuộc. Đặc biết cái triết lí tài mệnh tương đố cũng
được thể hiện sắc nét trong từng câu từng chữ.
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
- Đặt truyện vào bối cảnh xã hội lúc bấy giờ,
khi dư âm của khoa thi chữ Hán cuối cùng chỉ mới là
chuyện hôm qua của lớp cha anh nhà văn, khi đang
còn không ít người luyến tiếc cái bả hư danh của một
thời“võng anh đi trước, kiệu nàng theo sau”, mới thấy
rằng mượn yếu tố kỳ ảo, Nguyễn Tuân đã nói một lời
chia tay với chế độ khoa cử chữ Hán thật buồn.
- Khái quát về giá trị của các yếu tố đã phân tích đối
với tác phẩm:
Những thành công trên phương diện nghệ
thuật như tạo dựng cốt truyện, lựa chọn kiểu nhân
vật, cùng sự sáng tạo tài hoa về ngôn ngữ, giọng
điệu, kết cấu…không chỉ góp phần thể hiện chân
thực, tinh tế đề tài viết về quá khứ mà còn làm nên
phong cách nghệ thuật độc đáo, tài hoa của Nguyễn
Tuân.
- Nêu ấn tượng và cảm xúc của người viết về các yếu
tố đã phân tích
Đọc Khoa thi cuối cùng, người đọc thấy được
sắc màu của trí tuệ được tỏa ra từ những trang văn
của Nguyễn Tuân. Vẻ đẹp trong trang viết của ông là
kết quả tất yếu của con người có chiều sâu văn hóa,
chiều rộng của tri thức. Đó còn là biểu hiện của tấm
lòng yêu nước, thiết tha với những giá trị văn hóa cổ
truyền của dân tộc, là sự gắn bó với con người và
cuộc sống của một nhà văn tâm huyết. Điều đó rất
đáng để chúng ta trân trọng.
- Thạch Lam là một trong những cây bút tiêu biểu cho
khuynh hướng văn xuôi lãng mạn Việt Nam giai đoạn
1930-1945. Với quan niệm nghệ thuật tích cực, Thạch
Lam coi chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc
lực tác động sâu sắc đến tư tưởng, tình cảm của con
người.
- Truyện ngắn Cái chân què không nằm trong những
tác phẩm xuất sắc nhất của Thạch Lam nhưng vẫn thể
hiện khá sâu sắc đặc trưng truyện ngắn của Thạch
Lam, là một thứ vũ khí thanh cao tác động sâu sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
đến tư tưởng, tình cảm của con người.
- Cái chân què kể câu chuyện về nhân vật Minh, một
người say mê tiền nhưng cũng nhận được nhũng bài
học cay đắng nhất từ đồng tiền. Thông qua câu
chuyện về nhân vật Minh, Thạch Lam gửi gắm những
bài học cuộc sống đầy ý nghĩa.
- Minh có quan điểm sai lệch về đồng tiền, đề cao sức
mạnh đồng tiền một cách cực đoan:
+ Minh vốn là một chàng trai có nhiều phẩm
chất tốt (một thiếu niên linh lợi, đảm đang và rất có
nghị lực). Nhưng vì nhà nghèo nên anh phải chịu bao
nhiêu khổ sở, bị ức hiếp. Chính cái nghèo, những bất
hạnh do cái nghèo đem lại khiến Minh có quan điểm
sống tiêu cực, gần như tuyệt đối hóa sức mạnh của
đồng tiền (chỉ có một chủ đích là làm giàu và coi đời
chỉ có một sức mạnh là đồng tiền).
+ Minh không may bị xe cán, bị cưa một bên
chân. Số tiền bồi thường rất lớn đã xoa dịu đi nỗi đau
thể xác, khiến anh lại “vui vẻ, huýt sáo miệng, và
toan tính thực hành những cái mộng tưởng mà anh
theo đuổi bấy lâu nay”.
- Minh có quan điểm sai lệch về lối sống: Được bồi
thường, có số tiền lớn, Minh vung tiền ra không tiếc
để tận hưởng những khoái lạc ở đời, bù đắp cho cái
chân què, không cần nghĩ đến ngày mai. Đồng tiền đã
khiến Minh tha hóa.
- Do quan điểm sai lầm về đồng tiền, về cách sống,
Minh phải nhận một bài học đắt giá từ đồng tiền: Sau
hai năm phung phí, Minh trở lại nghèo như xưa, Minh
chua chát nhận thấy sự thay đổi của lòng người đối
với kẻ có tiền và không có tiền.
*
Xây dựng một tình huống nhận thức, Thạch Lam
phản ánh quá trình tha hóa và cả quá trình giác ngộ
của nhân vật Minh về đồng tiền, về lẽ sống, qua đó,
gửi gắm một thông điệp đầy ý nghĩa đến người đời.
- Cái chân què nêu lên một bài học có ý nghĩa không
chỉ với đương thời mà đến cả muôn đời, khi mà lối
sống hưởng thụ, nhu cầu vật chất của con người ngày
càng tăng. Tác phẩm là một sự đánh động với mọi
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
người, nhắc họ hãy sống bản lĩnh, làm chủ đồng tiền
chứ đừng làm nô lệ hay biến mình thành nạn nhân
của nó.
- Tuổi trẻ cần nhìn thấy nhiều giá trị khác của cuộc
sống, không nên nhìn đồng tiền như một mục đích tối
thượng.
Mục tiêu: kĩ năng dựng đoạn văn
NLXH và NLVH
Hình thức: cá nhân
G đọc đề bài
H ghi đề suy nghĩ làm bài
GV cho H viết đoạn văn NLXH, thu bài
và chấm
Sản phẩm là bài làm của HS
- G cho học sinh viết đoạn văn NLXH
- G kiểm tra phần viết đoạn văn của H trong các đề luyện tập
H sữa chữa các lỗi trong đoạn văn
- Ôn tập lại kiến thức của các tác phẩm, luyện theo các dạng đề
- Đọc tài liệu tham khảo, ghi lại những câu bình, đánh giá đặc sắc
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
GA NGỮ VĂN DẠY THÊM LỚP 11 NĂM HỌC 2023-2024
Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.