Giáo án điện tử Khoa học tự nhiên 8 Bài 20 Kết nối tri thức: Hiện tượng nhiễm điện do cọ xát

MÔN: KHTN 8 单击此处添加 KHỞI 目录 ĐỘNG 0 2
Kể tên các hiện tượng em
01 quan sát được trong đoạn video vừa xem? 02 Quest Theo em, nguyên nhân ion
của các hiện tượng này là gì? Qua video t ua a nhậ video t n thấy a nhậ có thể n thấy có thể làm cho m là ột vật m cho m cá ột vật ch điệ cá n trở ch điệ thành thà vật nhi vậ ễm đi t nhi ện. Khi m ễm đi ột ện. Khi m vật vật trở t thành vật thà nhiễ nh vật m điệ nhiễ n, m điệ nó sẽ có nhữ ẽ ng tính c ng hất gì tính c ? hất gì Chúng ta cùng tì Chúng ta c m hiể ùng tì u trong m hiể bài bài học hôm na học y: Bài hôm na 20. Hiện y: Bài tượng nhiễm điệ ng nhiễ n do cọ xá m điệ t. n do cọ xá CHƯƠNG V: ĐIỆN 01 02 Giải thích 03 04 Vật sơ lược nh Luyện Vận iễm về sự nhiễm điện tập điện dụng do cọ xát
01 Vật nhiễm điện a/Thí nghiệm 1
Chuẩn bị:1 thanh thước nhựa
1 mảnh vải len,1mảnh vải lụa
Giấy vụn, một quả bóng bay
Một quả cầu nhựa treo trên giá đỡ Tiến hành:
1.Đưa một đầu thanh thước nhựa lại gần các mẩu giấy vụn
hay một quả cầu bằng nhựa xốp nhỏ treo trên giá đỡ. Hãy
quan sát xem có hiện tượng gì xảy ra không?
Ban đầu đưa chiếc đũa nhựa lại gần các mẩu giấy
vụn hay một quả cầu bằng nhựa xốp nhỏ treo
trên giá đỡ ,ta thấy không có hiện tượng gì xảy ra. 2. Dùng D mảnh m vải len e cọ xát á nhiều lần ầ vào than a h thước ớ nhựa. ự a. Sau đó đưa đư thanh thước hư ớc nhựa a lại ạ gần các c mẩu ẩ giấy vụn hay a quả uả cầu cầ treo e trên r giá đỡ. ỡ Quan Q sát sá hiện tượn ợ g xảy ả ra r với các c ác mẩu ẩ giấy và q và uả cầu? uả Khi K cọ thanh thước hư nhựa nhựa vào o mảnh vải len e (hoặc dạ) ạ sa s u đó đưa lại gần cá c c mẩu giấy ấ vụn hay ha quả cầu treo o trên ê giá đỡ, ta thấy hấ đũa ũa nhựa hút các c mẩu giấy vụn làm các mẩu u giấy ấ vụn bám vào đầu đầ của ủa đũa nhựa ự và hút quả cầu ầ .
Làm thí nghiệm tương tự, nhưng thay thước nhựa bằng đũa
thủy tinh được cọ xát bằng mảnh vải lụa. Sau đó ghi kết quả
quan sát được (hút hay đẩy) vào bảng
Phiếu học tập số 1 Nhóm:............. Các vật Mẩu giấy vụn Quả cầu nhựa xốp Vật cọ xát (hút hay đẩy) (hút hay đẩy) Thanh thước nhựa hút hút Đũa thủy tinh hút hút Nhận xét:
a. Sau khi cọ xát, thước nhựa hút vụn giấy, nên nó đã bị nhiễm điện
b. Tương tự, sau khi cọ xát, quả bóng hút được quả cầu nhựa
xốp là vì nó đã bị nhiễm điện
c. Làm cho một vật nhiễm điện bằng cách cọ xát.
d. Vật nhiễm điện có khả năng hút các vật nhỏ nhẹ. Vật nhiễm
điện còn được gọi là vật mang điện tích Kết luận:
Làm cho một vật nhiễm điện bằng cách cọ xát.
- Vật nhiễm điện có khả năng hút các vật nhỏ nhẹ. Vật nhiễm
điện còn được gọi là vật mang điện tích
b.Thí nghiệm 2
Chuẩn bị: Hai đũa nhựa và một đũa thuỷ tinh
- Mảnh vải len (hoặc dạ) và mảnh vải lụa
Giá thí nghiệm, dây treo. Tiến hành:
Lấy một đũa nhựa cọ xát nhiều lần vào mảnh vải
len. Sau đó treo đũa này lên giá thí nghiệm
Dùng mảnh vải len cọ xát đũa nhựa thứ 2. Sau đó đưa 2 đũa
nhựa lại gần nhau, quan sát xem chúng hút hay đẩy nhau.
Dùng mảnh vải len cọ xát hai đũa nhựa giống nhau. 
 Đưa hai đũa nhựa đã cọ xát lại gần nhau
Ta thấy hiện tượng xảy ra là hai chiếc đũa nhựa
đẩy nhau như ở Hình 20.2a.
Cọ xát đũa nhựa bằng vải len và treo lên giá thí nghiệm.
Thay đũa nhựa bằng đũa thuỷ tinh đã cọ vào mảnh
vải lụa, rồi đưa lại gần đũa nhựa (Hình 20.2b). Quan sát hiện tượng xảy ra.
Ta thấy hiện tượng xảy ra là hai chiếc đũa nhựa
và đũa thủy tinh hút nhau như ở Hình 20.2b ? 1.C 1.T hiếcừ 1.T các c kế k t q uả th u
đũa nhựa và í ngh n đũa i gh ệ t m, rú r hủy t t úi nh sau khi r c a n ọ h a n ận h sát đ xé ận t gì g ều bị ? Đ i ? Đ nhiện tí n ễm ch đi t h rê ện. n ê n - Đi đũ đ ện a t ũtíchu h h ỷ t ut i rê nh n n c hđ ó cù ũa t n ù g l n oại hủy ti v ới nh khác loại đi đ ện t n ích tr h ên đ n ũ đ a a nh n ựa k h h ựa k ôn h g? g
với điện tích trên đũa nhựa.
2. Các điện tích cùng loại thì đẩy nhau. - Các điện 2. Cá 2. C c tích đi khác l ện t ện íc oạ h c i ùn thì g l hút oại nhau. và kh ác l
ác oại t ác dụng với c nhau như t u hế n như t à hế n o? Nhận xét
1,Hai thanh nhựa giống nhau, được cọ
xát như nhau thì mang điện tích cùng
loại với nhau. Khi đặt gần nhau chúng
đẩy nhau ra bởi vì chúng đã nhiễm điện
giống nhau (cùng loại với nhau)
2.Tương tự, sau khi cọ sát, thanh
thước nhựa và thanh thuỷ tinh đều
trở thành vật nhiễm điện. Khi đặt
gần nhau chúng hút nhau bởi vì
chúng đã nhiễm điện khác nhau
(khác loại với nhau).
3. Có hai loại điện tích là điện tích
dương và điện tích âm. Các vật
mang điện tích cùng loại thì đẩy
nhau, mang điện tích khác loại thì hút nhau.
Có hai loại điện tích là điện tích
dương (dấu +) và điện tích âm (dấu -)
Các vật mang điện tích cùng loại Kết
thì đẩy nhau, mang điện tích khác luận: luận:
loại thì hút nhau. * Quy ước:
- Điện tích của thuỷ tinh khi cọ xát vào lụa là điện tích dương (+).
- Điện tích của thanh nhựa sẫm màu khi
cọ xát vào vải khô là điện tích âm (-). ?Vì ì sa s o vào những nhữ ngày hanh hanh khô kh , khi khi chả
h i tóc bằng lược nhựa nh thì thì nhiề nhi u sợ s i tó t c bị b lược nhựa nh hút kéo h thẳ th ng n ra?
Khi lược nhựa chải vào tóc nhiều lần thì cả lược
nhựa và tóc đều bị nhiễm điện (lược nhựa nhiễm điện
âm, tóc nhiễm điện dương), hai vật nhiễm điện trái dấu nhau nên hút nhau. 02
Giải thích sơ lược về sự nhiễm điện do cọ xát
Hoạt động nhóm đôi
Nêu và vẽ minh hoạ mô hình cấu
tạo của hạt nguyên tử
Cấu tạo nguyên tử gồm có hạt nhân
và lớp vỏ electron. Trong đó:
- Hạt nhân nằm ở tâm nguyên tử,
gồm các hạt proton và nơtron
- Vỏ nguyên tử bao gồm các electron
chuyển động trong không gian xung quanh hạt nhân.
=> Nguyên tử được cấu tạo bởi 3 loại hạt
cơ bản là: electron, proton và nơtron. El E ect e ron r trong r nguyên ê tử t có c thể hể dịch chuyển ch như t chuyển h như t ế nào ế ?
Electron có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên
tử khác hoặc từ vật này sang vật khác
Vận dụng kiến thức về cấu tạo nguyên tử giải thích sự nhiễm
điện dương của đũa thuỷ tinh khi bị cọ xát vào vải lụa hoặc sự
nhiễm điện âm của đũa nhựa khi bị cọ xát vào vải len:
- Khi đũa thuỷ tinh cọ xát vào lụa thì các electron từ đũa thuỷ
tinh dịch chuyển sang vải lụa. Đũa thuỷ tinh mất bớt electron
nên nhiễm điện dương, mảnh vải lụa nhận thêm electron nên nhiễm điện âm.
- Khi cọ xát đũa nhựa vào vải len, các electron từ vải len dịch
chuyển sang đũa nhựa. Đũa nhựa nhận thêm electron nên
nhiễm điện âm, mảnh vải len mất bớt electron nên nhiễm điện dương.
Quan sát hiện tượng - Hoạt động nhóm đôi
Xem đoạn video, quan sát hiện tượng, hoạt động nhóm trả lời 2 câu hỏi sau: Ngu N yên nhân â n ào l à àm c àm h c o sau o sa k hi cọ c xát xá qu ả b ả óng b ay a v ào à t óc, quả bón c g bay m ang m đ iện ệ t ích âm ch â còn t óc m c ang m điện tích c d ương ư ? Kh K i n ào à m ộ m t v ật ậ trở t ở hành vật nhiễm ễ m điện i d ươ ư n ơ g? t g? rở t ở hàn à h vật h vậ nh iễm ễm đ iện ệ âm â ?
Nhận xét - Hoạt động nhóm đôi
Sau khi cọ xát: tóc cho electron (mất bớt
electron)  nhiễm điện dương.
Sau khi cọ xát : quả bóng bay nhận thêm
electrôn  nhiễm điện âm.
Một vật nhiễm điện âm nếu nhận thêm electrôn
Một Vật nhiễm điện dương nếu mất bớt electrôn
Giải thích về sự nhiễm điện do cọ xát Nguyên tử gồm Một vật nhiễm hạt nhân mang điện âm nếu
điện dương và các nhận thêm electrôn mang electrôn điện âm chuyển Kết luận: động quanh hạt Một vật nhiễm nhân. điện dương nếu mất bớt electrôn có thể electrôn. dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác, từ vật này sang vật khác. 3.Luyện tập
Trò chơi “Ai nhanh tay hơn” Thể lệ trò chơi: Hình thức
Hai bạn chung nhóm thảo luận tham gia
và chọn đáp án trả lời câu hỏi.
Trả lời câu hỏi bằng cách giơ thẻ có đáp án sẵn. Đánh giá Cho điểm
Nhóm có nhiều đáp án đúng nhất
và thời gian trả lời sớm nhất 4.Vận Dụng Hoạt động nhóm
Câu Giải thích tại sao vào những ngày thời tiết khô ráo,
hỏi 1: đặc biệt là những ngày hanh khô, khi ta chải đầu
bằng lược nhựa, nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra?
Khi ta chải đầu, lược nhựa cọ xát nhiều lần với tóc khô, nên
cả lược nhựa và tóc đều bị nhiễm điện.
Do đó lược nhựa hút tóc ta kéo thẳng ra. Câu
Khi thổi vào mặt bàn ta sẽ thấy bụi
hỏi 2: bay đi. Vậy tại sao cánh quạt điện thổi
gió mạnh, nhưng sau một thời gian có
nhiều bụi bám vào cánh quạt. Hãy giải thích?
-Khi hoạt động, cánh quạt quay nên cọ xát với
không khí => bị nhiễm điện => hút những hạt
bụi nhỏ trong không khí ở gần nó
Mép cánh quạt là nơi cọ xát nhiều nhất với không
khí => bị nhiễm điện nhiều nhất=> nên hút bụi nhiều hơn.
Câu Trong những ngày thời tiết khô ráo, khi
hỏi 3: ta lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay
màn hình tivi bằng khăn bông khô thì
vẫn thấy có bụi bông bám vào chúng. Tại sao lại vậy?
Khi lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn
hình tivi bằng khăn bông khô, thì mặt gương,
mặt kính, màn hình tivi được cọ xát với khăn
bông nên chúng bị nhiễm điện vì thế chúng sẽ
hút các bụi vải ở gần
Giải thích hiện tượng: “ vào những ngày thời tiết
Câu hỏi khô ráo, nhất là những ngày thời tiết hanh khô, khi 4:
cởi áo người bằng len, dạ hay sợi tổng hợp, ta
thường nghe tiếng lách tách nhỏ. Nếu khi đó ở
trong buồng tối, ta còn thấy các chớp sáng li ti”
Khi ta cử động cũng như khi cởi áo, do áo len (dạ hay
sợi tổng hợp) bị cọ xát nên đã nhiễm điện. Khi đó giữa
các phần bị nhiễm điện trên áo len hay giữa áo len và
áo trong xuất hiện các tia lửa điện là các chớp sáng li
ti. Không khí khi đó bị giãn nở phát ra tiếng lách tách nhỏ.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Sự cọ xát mạnh giữa những giọt
nước trong luồng không khí bốc lên
cao là một trong những nguyên nhân
tạo thành các đám mây dông bị
nhiễm điện. Khi đó giữa các đám
mây này hoặc giữa chúng với mặt
đất xuất hiện tia lửa điện phát ánh
chớp chói lòa. Do nhiệt độ cao của
tia lửa điện, không khí giãn nở đột
ngột, phát ra tiếng nổ gọi là sấm (khi
có tia lửa điện giữa hai đám mây)
hoặc tiếng sét (khi có tia lửa giữa đám mây và mặt đất).
Ứng dụng sự nhiễm điện do cọ xát
Trong các phân xưởng dệt vải,
người ta thường treo những tấm
kim loại đã bị nhiễm điện ở trên
cao. Việc làm đó có tác dụng gì?
Biết rằng trong xưởng dệt có
nhiều bụi vải bay lơ lửng.
Trong các phân xưởng dệt vải thường có nhiều bụi
vải bay lơ lửng trong không khí, những bụi vải này
có hại cho sức khỏe của công nhân. Những tấm kim
loại nhiễm điện có tác dụng hút các bụi vải làm cho
không khí trong xưởng dệt ít bụi hơn. DẶN DÒ
* Xem và hệ thống lại bài học bằng sơ
đồ tư duy vào vở ghi bài.
* Đọc phần “hiện tượng sấm sét lúc trời
mưa dông” và “điện nghiệm” trong SGK.
* Đọc và tìm hiểu thí nghiệm bài 21/SGK.
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32