Giáo án điện tử Khoa học tự nhiên 8 Bài 35 Kết nối tri thức: Hệ bài tiết ở người

KHỞI ĐỘNG: TRÒ CHƠI HỘP QUÀ BÍ MẬT
Hệ cơ quan nào trong cơ thể người lọc
các chất thải có hại cho cơ thể từ máu và
thải ra môi trường ? Hệ bài tiết Một tràng GO pháo HOM tay E
Hệ bài tiết gồm những cơ quan nào?
PHỔI, THẬN, DA Bạn thật GO tuyệt HOME vời Em hãy cho biết
hình ảnh bên là gì? THẬN GO HOME Một chiếc kẹo Tiết 91,92 - Bài 35 HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI MỤC TIÊU
- Nêu được chức năng của hệ bài tiết; kể tên được các cơ
quan của hệ bài tiết nước tiểu và các bộ phận chủ yếu của thận.
- Trình bày được một số bệnh về hệ bài tiết và cách phòng
chống bệnh; vận dụng kiến thức về hệ bài tiết để bảo vệ sức khỏe.
- Tìm hiểu được một số thành tựu: ghép thận, chạy thận nhân tạo.
- Thực hiện được dự án, bài tập: Điều tra bệnh về thận như
sỏi thận, viêm thận,… trong trường học hoặc địa phương.
Bài 35. Hệ bài tiết ở người NỘI DUNG
I. Cấu tạo và chức năng của hệ bài tiết
II. Một số bệnh về hệ bài tiết
III. Một số thành tựu chạy thận, ghép thận nhân tạo
IV. dự án, bài tập: điều tra một số bệnh về thận
trong trường học hoặc địa phương
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
I/ CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ BÀI TIẾT
1/ Chức năng của hệ bài tiết. Đọc SGK kết hợp h
kiến thức đã học, đã họ em hãy cho biế b t chức năng
n của hệ bài tiết?
I/ CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ BÀI TIẾT
1/ Chức năng của hệ bài tiết - Hệ bài -Các tiết cơ có chức
quan năng lọc và thải ra
bài tiết chủ yếu
là: Phổi, thận, da. Trong đó
môi trường ngoài các chất thải, chất
thận chịu trách nhiệm loại
dư thừa, chất độc, giúp duy trì môi
thải đến 90% sản phẩm bài
trường trong cơ thể, đảm bảo cho các
tiết nên có vai trò rất quan
hoạt động sống diễn ra bình thường. trọng. HOẠT ĐỘNG NHÓM
1. Nêu sản phẩm thải chủ yếu qua phổi, thận, da?
Sản phẩm thải chủ yếu Cơ quan bài tiết chủ yếu Khí Carbondioxide Nước tiểu Mồ hôi
2. Cơ quan nào đóng vai trò chủ yếu trong việc bài
tiết các chất thải hòa tan trong máu? HOẠT ĐỘNG NHÓM
1. Nêu sản phẩm thải chủ yếu qua phổi, thận, da?
Sản phẩm thải chủ yếu Cơ quan bài tiết chủ yếu Khí Carbondioxide Phổi Nước tiểu Thận Mồ hôi Da
2. Thận đóng vai trò chủ yếu trong việc bài tiết các
chất thải hòa tan trong máu
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
I/ CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ BÀI TIẾT
2/ Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu
Kể tên các cơ quan của hệ Thận phải
bài tiết nước tiểu? Thận trái
Hệ bài tiết nước tiểu của Ống dẫn
cơ thể người gồm có 4 cơ nước tiểu
quan: thận, ống dẫn nước Bóng đái
tiểu (niệu quản), bóng đái Ống đái và ống đái.
Sơ đồ hệ bài tiết nước tiểu
Kể tên các bộ phận chủ yếu của thận?
Các bộ phận chủ yếu của thận: phần vỏ; phần tuỷ và bể
thận. Mỗi quả thận gồm nhiều đơn vị chức năng cấu tạo từ :
cầu thận và ống thận
Em hãy cho biết
cấu tạo của hệ bài tiết?
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
I/ CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA HỆ BÀI TIẾT
2/ Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu
- Hệ bài tiết nước tiểu gồm: 2 quả thận, ống dẫn nước
tiểu, bóng đái và ống đái. Trong đó thận là quan trọng nhất.
- Thận gồm phần vỏ và phần tủy. Mỗi quả thận có
khoảng 1 triệu đơn vị chức năng (Nephron) để lọc
máu và hình thành nước tiểu.
+ Cầu thận: là một búi mao mạch dày đặc bám sát
vào mao mạch là màng lọc có các lỗ nhỏ.
+ Nang cầu thận: túi bao ngoài cầu thận. Môi trường Môi trường O O Hoạt động 2 2 trao đổi chất Chất dinh C O Thức ăn, C O 2 dưỡng 2 nước TẾ B Ế BÀO Phân đã Các hấp Muối chất thụ Nước tiểu khoáng thải CƠ THỂ
Chất cần thiết cho tế bào
Trao đổi chất của tế bào
Chất cặn bã, dư thừa Co2
Các chất thải khác 90 10 Nước tiểu Mồ hôi % % Phổi Thận Da Môi trường ngoài
Hoạt động bài tiết
I/ MỘT SỐ BỆNH VỀ HỆ BÀI TIẾT Em hãy kể một số bệnh của hệ bài tiết?
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
II. MỘT SỐ BỆNH VỀ HỆ BÀI TIẾT HOẠT ĐỘNG NHÓM Nguyên Tên bệnh
Triệu chứng Phòng bệnh nhân 1. Bệnh sỏi thận
2. Bệnh viêm cầu thận 3. Bệnh suy thận Tên bệnh Nguyên nhân Triệu chứng Phòng bệnh
khi calcium oxalate, muối
đau lưng, hai bên hông, 1. Bệnh
phosphate, muối urate…
uống đủ nước, ăn hợp
sỏi thận tích tụ trong thận với nồng tiểu són, tiểu dắt hoặc lí.
độ cao gặp điều kiện pH
có lẫn máu trong nước
thích hợp sẽ kết tủa tạo tiểu. thành sỏi.
phù nề, tăng huyết áp, 2. Bệnh
tránh nhiễm khuẩn,
do liên cầu khuẩn gây nên
thiếu máu, có lẫn máu viêm cầu trong nước tiểu.
điều trị các ổ viêm thận amidan, sâu răng.
phòng tránh các bệnh
buồn nôn, mệt mỏi, mất lí khác về thận, duy trì
có nhiều nguyên nhân khác 3. Bệnh
ngủ, phù nề, huyết áp
huyết áp ổn định, bảo
nhau như cao huyết áp, đái suy thận cao.
vệ cơ thể để tránh hiện tháo đường… tượng mất máu. UNG THƯ TIỂU KHÔNG TỰ CHỦ
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
1: Nêu nguyên nhân gây nên các bệnh liên quan đến hệ bài tiết nước tiểu ………… D … o …… thói ……… quen … ăn …… uố … ng, …… s … inh h …… oạ … t; …… do … nhịn …… tiể … u …… thườ … ng …… xuy ……… ên; do … ……
……………………………………………. nhiễ.... m ............
khuẩn...........................
2: Đề xuất các biện pháp bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu theo bảng 35.1 SGK. Thói quen Nguy cơ xảy ra
Đề xuất biện pháp
1/ Ăn quá mặn, quá chua, nhiều Hệ bài tiết làm việc qúa tải.
Hạn chế ăn muối, ăn quá chua, đường.
ăn quá nhiều đường.
2/ Không uống đủ nước.
Giảm khả năng tiết nước tiểu.
Uống đủ nước hàng
3/ Nhịn đi tiểu khi buồn tiểu.
Tăng nguy cơ lắng sỏi trong hệ bài tiết ngày.
Không nhị tiểu khi có nhu cầu nước tiểu. đi tiểu.
4/ Không giữ vệ sinh hệ bài tiết nước Tăng nguy cơ viêm nhiễm hệ bài tiết tiểu. nước tiểu. Vệ sinh cơ thể hàng ngày.
5/ Ăn thức ăn ôi thiu.
Gây độc hại cho hệ bài tiết nước tiểu.
Không ăn thức ăn ôi thiu, hết hạn sử dụng.
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
II/ MỘT SỐ BỆNH VỀ HỆ BÀI TIẾT
- Có nhiều bệnh liên quan đến hệ bài tiết nước tiểu:
Sỏi thận, viêm cầu thận, suy thận..
- Nguyên nhân: do nhiễm khuẩn; thói quen ăn uống,
sinh hoạt không lành mạnh.
- Để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu cần:
+ Thường xuyên giữ vệ sinh cơ thể cũng như vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu
+ Khẩu phần ăn uống hợp lý
+ Khi muốn đi tiểu thì nên đi ngay, không nên nhịn lâu.
Khi có những biểu hiện bệnh về thận làm •.
thế nào để xác định chắc chắn có mắc bệnh hay không? Siêu âm Xét nghiệm nước tiểu
Người bị bệnh thận được bác sĩ khuyên nên •.
tránh sử dụng thực phẩm đóng hộp, thịt đã
qua chế biến (xúc xích, thịt nguội…) Vì đồ hộp chứa hàm lượng natri cao, thịt đã qua chế biến chứa muối, chất bảo quản. Suy CHẠY thận là THẬN hiện tượng thận bị suy giảm chức năng.
Người bị suy thận giai
đoạn cuối nếu muốn duy
trì sự sống sẽ cần phải chạy thận hoặc ghép thận
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
III/ MỘT SỐ THÀNH TỰU CHẠY THẬN, GHÉP THẬN NHÂN TẠO
Đọc thông tin SGK 148 và thực hiện các yêu cầu sau
Câu hỏi 1. Thực hiện tìm hiểu một số
thành tựu ghép thận và chạy thận
nhân tạo ở Việt Nam trên thế giới
Câu hỏi 2. Nêu quan điểm của em về
tính nhân văn của việc hiến thận.
• Một số thành tựu ghép thận và chạy thận nhân tạo trên thế giới:
- Năm 1943, nhà khoa học người Hà Lan Willem Kolff đã chế tạo ra máy chạy thận
nhân tạo đầu tiên trên thế giới.
- Ngày 23/12/1954, bác sĩ Murray thực hiện ca ghép thận thành công đầu tiên
trên thế giới giữa cặp song sinh Ronal Richard và Ronal Herrich tại Bệnh viện
Peter Bent Brigham, Hoa Kỳ.
• Một số thành tựu ghép thận và chạy thận nhân tạo ở Việt Nam:
- Ngày 20/06/1972, Việt Nam thực hiện ca chạy thận nhân tạo đầu tiên cho bệnh
nhân suy thận mạn tính tại bệnh viện Bạch Mai. Tại Việt Nam có hơn 330 đơn vị
lọc máu, chăm sóc sức khỏe cho hơn 28000 bệnh nhân chạy thận nhân tạo.
- Tháng 6/1992, ca ghép thận cũng là ca ghép tạng đầu tiên được thực hiện tại
Học viện Quân Y 103. Từ năm 1992 đến 31/05/2022 có 6094 người được ghép thận.
Câu 2. Hiến tạng nói chung và hiến thận nói
riêng cho người bệnh và y tế là một việc làm
cao đẹp, có thể giúp ích cho người bệnh và
cho khoa học. Hàng ngàn người trên khắp thế
giới đã được cứu và kéo dài sự sống nhờ
người hiến thận. Tuy nhiên, do những quan
niệm hoặc tâm lí sợ hãi, nên vấn đề này vẫn
chưa thực sự được ủng hộ rộng rãi. Hiện nay,
có rất nhiều người đăng kí hiến tạng sau khi
chết, điều này càng mở ra nhiều cơ hội sống
khỏe mạnh cho nhiều bệnh nhân, đây là tinh
thần nhân văn, nhân ái vô cùng cao đẹp.
Kỳ tích quả thận ghép sống gần 30 năm
Hơn 1.100 ca ghép thận được thực hiện tại Bệnh
viện Chợ Rẫy trong 30 năm
Những quả thận được các nhà khoa học “sản xuất” bằng
phương pháp in 3D tại Australia đang hứa hẹn nhiều hy
vọng cho những bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối khi có
thể được cấy ghép thận nhân tạo thay vì sẽ phải xếp
hàng chờ được hiến tạng.
Lần đầu tiên trên thế giới, các bác sĩ của Bệnh
viện thành phố Belfast (Ireland) đã sử dụng mô
hình thận in 3D để trợ giúp cho cuộc phẫu thuật
ghép thận cứu sống cô gái bị suy thận nặng giai đoạn cuối. Cho đi là còn mãi
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
III/ MỘT SỐ THÀNH TỰU CHẠY THẬN, GHÉP THẬN NHÂN TẠO - GHÉP THẬN
+ Quả thận hoạt động bình thường được ghép vào cơ thể người bệnh để
thay thế cho thận suy giảm hoặc không còn chức năng.
+ Quá trình ghép thận bao gồm ghép tĩnh mạch chủ dưới và động mạch
chủ bụng, thận không còn chức năng và ống dẫn nước tiểu ghép vào. - CHẠY THẬN NHÂN TẠO
+ Chạy thận nhân tạo là phương pháp sử dụng máy chạy thận để lọc
máu giúp thải chất độc, chất thải ra khỏi cơ thể khi chức năng của thận
bị suy giảm không thể thực hiện được nhiệm vụ này.
+ Quá trình chạy thận nhân tạo bao gồm hệ thống màng lọc chứa máu,
dung dịch nhân tạo chứa chất thải bị loại ra ngoài, ống dẫn từ máy về tính mạch và bơm.
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
IV/ DỰ ÁN, BÀI TẬP: ĐIỀU TRA MỘT SỐ BỆNH VỀ THẬN TRONG TRƯỜNG HỌC HOẶC ĐỊA PHƯƠNG
Kể tên một số loại thực phẩm phù hợp với
người bị bệnh sỏi thận, suy thận và viêm cầu thận.
Ưu tiên ăn các thực phẩm lành mạnh
như: thịt nạc (gia cầm, cá, hải sản); các
loại đậu như đậu xanh, đậu nành; rau và
trái cây như rau diếp, cà chua, khoai tây, táo, dưa hấu, lê…
Kể tên 1 số loại thức ăn/thức uống •. tốt cho thận.
Kể tên 1 số loại thức ăn/thức •.
uống tốt cho thận.
BÀI 35. HỆ BÀI TIẾT Ở NGƯỜI
IV/ DỰ ÁN, BÀI TẬP: ĐIỀU TRA MỘT SỐ BỆNH VỀ THẬN TRONG TRƯỜNG HỌC HOẶC ĐỊA PHƯƠNG HOẠT ĐỘNG NHÓM
Điều tra một số bệnh về thận tại địa phương
Số lượng Nguyên Biện pháp
Tên bệnh người mắc nhân phòng chống LUYỆN TẬP
Câu 1: Bạn Lan cho rằng ghép thận là cắt bỏ quả
thận hư hỏng và thay thể vào đúng vị trí đó 1 quả
thận mới, khỏe mạnh. Em hãy cho biết ý kiến của
bạn Lan có đúng không? Tại sao?
- Ý kiến của bạn Lan chưa đúng, thông thường
bác sĩ sẽ ghép 1 quả thận khỏe mạnh vào cơ thể
người bệnh, 2 quả thận của người bệnh vẫn
được giữ lại. Một số trường hợp phải cắt bỏ 1
hoặc 2 thận bệnh lý nếu thận đa nang quá to
hoặc viêm mãn tính nặng. LUYỆN TẬP
CH 2: Sử dụng các từ/cụm từ sau: động mạch, chất
thải, màng lọc, dung dịch nhân tạo để hoàn chỉnh
thông tin về chạy thận nhân tạo.
Máu của người bệnh được bơm từ (1) … đ…… ộn …… g …
vào thận nhân tạo. Thận nhân tạo có hệ thống mạc h (2) …………… màng ….. lọ ...
c chứa máu người bệnh với áp lực
lớn. Bên ngoài màng lọc là (3) ………… dung …… dị …… ch ….. nhâ n
giống hệt huyết tương chỉ khác là không có tạ c o hất
thải. Sự chênh lệch nồng độ giúp các (4) ……… chất … thải
trong máu khuếch tán sang dung dịch nhân tạo và
máu được lọc sạch lại qua tĩnh mạch về cơ thể.
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Chất cần thiết cho tế bào
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50
• Slide 51
• Slide 52
• Slide 53