Giáo án điện tử Khoa học tự nhiên 8 Bài 36 Cánh diều: Da và điều hòa thân nhiệt ở người

KHOA HỌC TỰ NHIÊN 8 BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
Nêu một số phản ứng của cơ thể khi trời nóng,
trời rét. Theo em, những phản ứng đó có lợi ích gì cho cơ thể? Trả lời:
- Một số phản ứng của cơ thể khi trời nóng, trời rét:
+ Khi trời nóng, mao mạch dưới da dãn để tăng
sự tỏa nhiệt, tăng tiết mồ hôi,...
+ Khi trời lạnh, mao mạch dưới da co lại, co cơ
chân lông để giảm sự tỏa nhiệt, nếu lạnh quá thì
cơ co liên tục để sinh nhiệt (phản xạ run),…
- Lợi ích của những phản ứng trên: Những phản
ứng trên giúp cơ thể điều hòa thân nhiệt, giúp
cho thân nhiệt được duy trì ổn định quanh mức
bình thường đảm bảo cho các hoạt động sống của cơ thể.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI Mục lục nội dung
I. Chức năng và cấu tạo của da II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
Nêu tên một số bộ phận trong các lớp cấu tạo của da. Trả lời:
Tên một số bộ phận trong các lớp cấu tạo của da:
- Lớp biểu bì có: tầng sừng (tầng tế
bào chết), tầng tế bào sống.
- Lớp bì có: tuyến nhờn, tuyến mồ
hôi, nang lông, mạch máu, cơ dựng
chân lông, các thụ thể cảm giác, dây thần kinh.
- Lớp mỡ dưới da: các tế bào mỡ.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
Quan sát hình 36.1, nêu tên các lớp
cấu tạo của da và chức năng của mỗi
lớp cấu tạo theo mẫu sau: Trả lời: Các lớp cấu Chức năng tạo của da
Lớp biểu bì Có chức năng bảo vệ.
Có chức năng xúc giác, bài tiết, Lớp bì điều hòa thân nhiệt.
Lớp mỡ dưới Có chức năng cách nhiệt và bảo da vệ.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
1. Cấu tạo của da:
- Lớp biểu bì có: tầng sừng (tầng tế bào
chết), tầng tế bào sống.
- Lớp bì có: tuyến nhờn, tuyến mồ hôi, nang
lông, mạch máu, cơ dựng chân lông, các
thụ thể cảm giác, dây thần kinh.
- Lớp mỡ dưới da: các tế bào mỡ.
2 . Chức năng của da Các lớp cấu Chức năng tạo của da
Lớp biểu bì Có chức năng bảo vệ.
Có chức năng xúc giác, bài tiết, Lớp bì điều hòa thân nhiệt.
Lớp mỡ dưới Có chức năng cách nhiệt và bảo da vệ.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
Nốt ruồi, tàn nhang và nám da đều liên quan đến sự phân bố
và tăng sinh tế bào sắc tố ở lớp biểu bì của da. Em hãy phân
biệt ba hiện tượng trên. Trả lời: Nốt ruồi Tàn nhang Nám da
- Là những nốt - Là những đốm - Là tình trạng nhỏ sậm
màu nhỏ, phẳng, màu những mảng màu
(hầu hết có màu nâu nhạt hoặc nâu xuất hiện
nâu hoặc đen), đen trên da, có trên da, kích
có hình tròn hoặc thể xuất
hiện thước lớn hơn
bầu dục, thường riêng lẻ hoặc tàn nhang.
nổi trên bề mặt thành cụm, kích
da, kích thước thước nhỏ hơn
thường lớn hơn nốt ruồi và nám tàn nhang. da.
- Có thể xuất hiện - Thường xuất - Thường xuất
ở mọi vị trí trên hiện ở mặt, vai, hiện ở vùng mặt. cơ thể. cổ, tay và lưng.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
Hai học sinh dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ cơ thể của mình và bạn khác trước và
sau khi bật nhảy tại chỗ được kết quả theo bảng sau . Em hãy so sánh và giải thích kết quả. Trước khi Sau 2 phút
So sánh nhiệt độ cơ thể trước Tên vận động vận động
và sau khi vận động Nguyễn Văn A 36,4oC 36,8oC
Sau khi vận động cao hơn Lê Văn B 36,6oC 37,1oC
Sau khi vận động cao hơn
+ Trước khi vận động, nhiệt độ cơ thể duy trì ở mức bình thường (36,3 – 37,3oC).
+ Khi vận động, tốc độ hô hấp tế bào nhanh hơn để đáp ứng nhu
cầu trao đổi chất và năng lượng cho cơ bắp hoạt động liên tục. Mà
một phần năng lượng sinh ra từ quá trình hô hấp tế bào được giải
phóng dưới dạng nhiệt. Bởi vậy, cơ thể càng vận động mạnh thì
nhiệt sinh ra càng nhiều khiến thân nhiệt tăng.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
Hai học sinh dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ cơ thể của mình và bạn khác trước và
sau khi bật nhảy tại chỗ được kết quả theo bảng sau . Em hãy so sánh và giải thích kết quả. Trước khi Sau 2 phút
So sánh nhiệt độ cơ thể trước Tên vận động vận động
và sau khi vận động Nguyễn Văn A 36,4oC 36,8oC
Sau khi vận động cao hơn Lê Văn B 36,6oC 37,1oC
Sau khi vận động cao hơn
+ Trước khi vận động, nhiệt độ cơ thể duy trì ở mức bình thường (36,3 – 37,3oC).
+ Khi vận động, tốc độ hô hấp tế bào nhanh hơn để đáp ứng nhu
cầu trao đổi chất và năng lượng cho cơ bắp hoạt động liên tục. Mà
một phần năng lượng sinh ra từ quá trình hô hấp tế bào được giải
phóng dưới dạng nhiệt. Bởi vậy, cơ thể càng vận động mạnh thì
nhiệt sinh ra càng nhiều khiến thân nhiệt tăng.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
Vì sao đo thân nhiệt là bước đầu của việc chẩn đoán bệnh? Trả lời:
Đo thân nhiệt là bước đầu của việc chẩn đoán
bệnh vì: Ở người bình thường, thân nhiệt duy trì
ổn định ở mức 36,3 – 37,3 oC. Khi thân nhiệt ở
dưới 36 oC hoặc từ 38 oC trở lên là biểu hiện trạng
thái sức khỏe của cơ thể không bình thường. Do
đó, đo thân nhiệt được xem là bước đầu tiên giúp
chẩn đoán, sàng lọc nhanh chóng và đơn giản
trước khi thực hiện các bước tiếp theo.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
Quan sát hình 36.2 và cho biết khi trời nóng và
khi trời lạnh, các mạch máu dưới da, tuyến mồ
hôi và các cơ dựng lông hoạt động như thế nào. Trả lời:
- Khi trời nóng, các mạch máu dưới
da dãn, tuyến mồ hôi tăng tiết mồ
hôi, các cơ dựng lông dãn.
- Khi trời lạnh, các mạch máu dưới
da co, tuyến mồ hôi ngừng tiết mồ
hôi, các cơ dựng lông co.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
Nêu nguyên nhân và phương pháp chống nóng, lạnh cho cơ thể theo gợi ý bảng 36.4. Cảm nóng Cảm lạnh
Cảm giác nóng bừng, Chảy nước mũi hoặc môi khô, mồ hôi nghẹt mũi, ho, đau Biểu
nhiều, đau đầu, chóng họng, đau nhức cơ thể, hiện
mặt, da ửng đỏ, tim hắt xì, sưng hạch bạch
đập nhanh, buồn nôn, huyết, đau đầu,… …
Do ở dưới trời nắng Do ở trong môi trường
quá lâu; không uống lạnh quá lâu; do thời tiết
Nguyê đủ nước khi trời nắng thay đổi đột ngột, do n nhân nóng;…
virus gây bệnh ở đường hô hấp;…
Nên che nắng, uống Cần vệ sinh mũi, miệng
đủ nước, tránh ánh sạch sẽ, súc họng bằng Cách
nắng trực tiếp vào nước muối sinh lí 2 – 4
phòng vùng sau gáy, hạn chế lần/ngày, uống nước ấm,
chống ra ngoài khi trời nắng giữ ấm cho cơ thể,… nóng,…
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
- Thân nhiệt: nhiệt độ cơ thể ở mức 36,3 - 37,3°C
-Điều hoà thân nhiệt: quá trình cơ thể cân đối cường độ sinh nhiệt và thải nhiệt
- Phương pháp chống nóng, lạnh cho cơ thể:
+ Con người sử dụng các phương tiện như nhà cửa, quần áo, bà
xõm, quạt máy, điều hoà, cây xanh,... để giúp cơ thể chống nóng
và chống lạnh trong môi trường khắc nghiệt.
+ Cách chống nóng: mặc trang phục thoáng mát, thấm hút nước,
sử dụng mũ, nón, uống đủ nước.
+ Cách chống lạnh: mặc trang phục dày, chất liệu giữ nhiệt tốt như vài bông, len.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
Trình bày nghĩa của mỗi việc làm trong các bước khi sơ cứu người cảm nóng và sơ cứu người cảm lạnh: Việc làm Ý nghĩa Làm mát tức thì
Lau người bằng nước ấm và quạt
Cảm nóng Chườm khăn ướt ở nách, cổ,… Cởi bớt quần áo
Cho uống nước nếu còn tỉnh táo
Đặt bệnh nhân nằm và kê chân
Cởi hết quần áo ướt Cảm lạnh
Làm ấm bằng quần áo và chăn khô
Uống nước ấm hoặc ăn cháo ấm
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
Trình bày nghĩa của mỗi việc làm trong các bước khi sơ cứu người cảm nóng và sơ cứu người cảm lạnh: Việc làm Ý nghĩa
Thúc đẩy nhanh quá trình tỏa nhiệt Làm mát tức thì
của cơ thể nhờ truyền nhiệt.
Giúp đẩy nhanh quá trình tỏa nhiệt
Lau người bằng nước ấm và quạt
nhờ bốc hơi nước.
Giúp dãn mạch máu để tăng khả năng
Chườm khăn ướt ở nách, cổ,… Cảm nóng tỏa nhiệt.
Giúp tạo sự thông thoáng để tạo Cởi bớt quần áo
thuận lợi cho quá trình tỏa nhiệt.
Giúp làm giảm thân nhiệt và bù lại
Cho uống nước nếu còn tỉnh táo
lượng nước đã mất.
Giúp máu dễ lưu thông đến vùng đầu
Đặt bệnh nhân nằm và kê chân
đồng thời cũng giúp bệnh nhân có tư
thế thoải mái để nghỉ ngơi.
Giúp tránh cho cơ thể mất thêm nhiệt
Cởi hết quần áo ướt
do phải tiếp xúc thêm với điều kiện
lạnh và ẩm ướt. Cảm lạnh
Giúp hạn chế quá trình mất nhiệt của
Làm ấm bằng quần áo và chăn khô
cơ thể vào môi trường.
Giúp tăng quá trình tự sinh nhiệt của
Uống nước ấm hoặc ăn cháo ấm cơ thể.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Theo em : Da của con người có thể bị ảnh hưởng bởi những tác nhân nào ?
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Nêu các biện pháp chăm sóc và bảo vệ da. Trả lời:
Các biện pháp chăm sóc và bảo vệ da:
- Giữ tinh thần lạc quan, sinh hoạt điều đồ. - Uống nhiều nước.
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây để bổ
sung vitamin và chất khoáng.
- Vệ sinh da và chống nắng đúng cách.
- Bổ sung độ ẩm cho da. - Hạn chế trang điểm.
- Bảo vệ da khỏi những tổn thương.
- Vệ sinh môi trường sạch sẽ.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Các biện pháp chăm sóc và bảo vệ da:
- Giữ tinh thần lạc quan, sinh hoạt điều đồ. - Uống nhiều nước.
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây để bổ
sung vitamin và chất khoáng.
- Vệ sinh da và chống nắng đúng cách.
- Bổ sung độ ẩm cho da. - Hạn chế trang điểm.
- Bảo vệ da khỏi những tổn thương.
- Vệ sinh môi trường sạch sẽ.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Vì sao những vết thương trên da
có thể phục hồi được? Trả lời:
Những vết thương trên da có thể
phục hồi được là do ở lớp biểu bì
của da có các tế bào sống có khả
năng phân chia liên tục để tạo ra
các tế bào mới giúp hàn gắn vết thương.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Câu 1: Thân nhiệt là gì? A. Là nhiệt độ cơ thể
B. Là quá trình tỏa nhiệt của cơ thể
C. Là quá trình thu nhiệt của cơ thể
D. Là quá sinh trao đổi nhiệt độ của cơ thể Giải thích
Thân nhiệt là nhiệt độ cơ thể. Thân nhiệt trung bình của người lớn là 37 độ
C. Tuy nhiên thân nhiệt của mỗi người có thể khác nhau dao động trong
khoảng từ 36,1 đến 37,2 độ C.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Câu 2: Mùa hè, trời nóng oi bức nên mặc áo chống nắng màu gì? A. Màu đen B. Màu tối C. Màu trắng D. Màu tím Giải thích
Mùa hè, trời nóng oi bức nên mặc áo chống nắng màu trắng. Áo chống nắng
màu trắng có khả năng hấp thụ nhiệt kém hơn các màu khác, giúp người
mặc cảm thấy mát mẻ hơn trong thời tiết nóng bức.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Câu 3: Cấu tạo của da gồm mấy lớp? A. 5 B. 4 C. 3 D. 2 Giải thích
Cấu tạo của da gồm 3 lớp là biểu bì, hạ bì và mô dưới da. Mỗi lớp của da có
cấu tạo và chức năng riêng biệt. Chúng cùng nhau tạo thành một hàng rào
bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường bên ngoài.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Câu 4: Điều nào dưới đây đúng khi nói về phản ứng của cơ thể khi trời lạnh? A. Mao mạch co lại B. Cơ chân lông co
C. Thường có phản xạ run D. Tất cả đáp án trên
Câu 5: Hệ thần kinh có vai trò gì trong điều hòa thân nhiệt?
A. Điều hòa co dãn mạch máu dưới da
B. Điều khiển tăng giảm tiết mồ hôi C. Co duỗi chân lông
D. Tất cả các đáp án trên
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Em thường bảo vệ và chăm sóc da như thế nào? Trả lời:
- Tham khảo các biện pháp chăm sóc và bảo vệ da:
+ Giữ tinh thần lạc quan, sinh hoạt điều đồ. + Uống nhiều nước.
+ Ăn nhiều rau xanh và trái cây để bổ sung vitamin và chất khoáng.
+ Vệ sinh da và chống nắng đúng cách.
+ Bổ sung độ ẩm cho da. + Hạn chế trang điểm.
+ Bảo vệ da khỏi những tổn thương.
+ Vệ sinh môi trường sạch sẽ.
+ Không nặn mụn trứng cá.
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Cần lưu ý gì trong chế độ ăn vào mùa đông và mùa hè. Trả lời:
- Vào mùa đông, cơ thể mất nhiều năng lượng để
duy trì thân nhiệt, do đó, trong chế độ ăn cần lưu
ý: ăn tăng cường những thức ăn sinh nhiều năng
lượng như các thức ăn có chất béo, giàu protein,
… đồng thời, nên ăn thức ăn nóng, thức ăn có ít nước.
- Vào mùa hè, trong chế độ ăn cần lưu ý: Hạn chế
ăn những thức ăn sinh nhiều nhiệt, đồng thời,
tăng cường những loại thức ăn có nhiều nước như
canh, nước trái cây, rau quả,...
BÀI 36. DA VÀ ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Ở NGƯỜI
I. Chức năng và cấu tạo của da
II. Điều hòa thân nhiệt
III. Chăm sóc và bảo vệ da
Thực hiện dự án tìm hiểu một bệnh về da tại trường em
theo các bước điều tra ở bài 28, trang 135 hoặc tìm hiểu
một số thành tựu ghép da trong y học.
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27