Giáo trình- Khoa học và đời sống - Nghiên cứu khoa học | Trường Đại học Thủ đô Hà Nội

Giáo trình- Khoa học và đời sống - Nghiên cứu khoa học | Trường Đại học Thủ đô Hà Nội được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!

48 24 lượt tải Tải xuống
Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học (HN)

Trường: Đại học Thủ đô Hà Nội

Thông tin:

163 trang 1 tháng trước

Tác giả:

Profile Mai Nguyệt
1
MC LC
CHƯƠNG 1. AN TON TRONG PHNG TH NGHIM
1.1. C nh an to n chung .................................................................................. 5c quy đ
1.1.1. Phân c p tr ch nhi m ....................................................................................... 5
1.1.1.1. Tr ng ph ng th nghi m ................................................ 5ch nhim ca trư
1.1.1.2. Tr n l ng ................................................ 5ch nhim ca ngưi qu cht lư
1.1.1.3. Tr n l k thu t .................................................... 6ch nhim ca ngưi qu
1.1.1.4. Tr a c nhân ho ng trong PTN ......................................... 6ch nhim c t đ
1.1.2 Quy t c an to n trong ph m .......................................................... 6 ng th nghi
1.1.2.1. Đi vi khu vc lm th nghim. ................................................................. 6
1.1.2.2. Quy t b o h c nhân .......................................................................... 7c v
1.1.2.3. Quy t c chung v c trong nghiên c u khoa h c ............................... 7 đo đ
1.1.3. Quy t m vi a ch t ........................................................................... 8c l c vi h
1.1.3.1. Nh n d ng c c nh n c nh b o .................................................................... 8
1.1.3.2. Thao t c l m vi a ch t ................................................................... 9 c vi h
1.2. T p trong ph ng th nghi m-c ch ph ng tr nh v x l . ...... 10i nn thưng g
1.2.1. Tai n n ch .............................................................................................. 10 y n
1.2.1.1 Đi n đu ki xy ra chy ............................................................................ 10
1.2.1.2 Ph n ng n ............................................................................................... 11
1.2.1.3. C n nhi ng th nghi m.................................................. 12c ngu t trong ph
1.2.1.4. C c an to n khi s d ng ngu n nhi t ........................................... 12c quy t
1.2.1.5. C t b an to n ph a ch y (PCCC) ................................ 12c thi ng chy ch
1.2.1.6. Quy tr nh x l h a ho n x y ra trong PTN .................................. 13 khi c
1.2.2. Tai n n gi t ........................................................................................ 14n do đi
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai n n .............................................................. 14n đi
1.2.2.2. C c an to n khi s d n ....................................................... 14c quy t ng đi
1.2.2.3. C l khi b n ................................................................... 15ch x tai nn đi
1.2.3 Tai n .................................................................................................... 15n bng
1.2.3.1. B ng do nhi c l .......................................................... 15 t đ cao v ch x
1.2.3.2. B ng do ti p x a ch c ch x l ............................................. 16 c vi h t v
1.2.4. Tai n n do c n s t ..................................................................... 17 c vt nh c c
1.2.4.1. Quy t c khi s d ng c n s c ....................................................... 17 c vt nh
1.2.4.2. C u v x l v t .............................................. 18ch sơ c khi c t thương c
1.2.5. C c thi ng th nghi m .................................................. 18 t b sơ cu trong ph
CHƯƠNG 2. CC PHP ĐO VT L
2.1. C ng v t l ............................................................................................... 27 c đ i lư
2.1.1. L ch s ............................................................................................. 27 đo lưng
2.1.2 S c a vi c quy chu .......................................... 28 n thit c n đơn v đo lưng
2.2. C ch t nh sai s c a c c ph ......................................................................... 30 p đo
2.2.1. Ph ........................................................................... 30p đo cc đi lưng vt l
2.2.1.1 Phép đo trc tip. ....................................................................................... 30
2. ...................................................................................... 312.1.2. Phép đo gin tip
2.2.2. Sai s c a ph ........................................................................................... 31 p đo
2.2.2.1. C i sai s ........................................................................................... 31c lo
2.2.2.2. C nh sai s c a ph ............................................................. 32ch x c đ ép đo
2.3. C ................................................................................. 32ch đo cc đi lưng vt l
2.3.1 Đo khong cch ............................................................................................... 32
2
2.3.2 ng. ................................................................................................. 33Đo khi lư
2.3.3 Đo nhit đ. ..................................................................................................... 35
2.3.3.1. Nhi c a v t ........................................................................................ 35t đ
2.2.3.2. C o d ng c ................................................................... 36ch t đo nhit đ
2.3.4 Đo thi gian. ..................................................................................................... 37
2.3.4.1. M công c i gian c ................................................................. 37t s đo th
2.3.4.2. C i gian c a th gi i .................................................... 39ch đo th i hin đ
2.3.5 Đo din tch ...................................................................................................... 39
2.3.5.1.Di n t a m t ................................................................................. 39 ch c t v
2.3.5.2. Đo din tch ca cc hnh ......................................................................... 40
2.3.5.3. Đo din tch cc hnh bt k ...................................................................... 40
2.3.6 Đo th tch ........................................................................................................ 41
2.3.6.1. Th t a v t ......................................................................................... 41 ch c
2.3.6.2. Đo th tch ca cht lng .......................................................................... 41
2.3.6.4. Đo th tch vt th c hnh dng xc đnh................................................. 42
2.3.6.5. Đo th tch vt c hnh dng bt k ........................................................... 42
3.1. Ch t v s chuy n th c a ch t ........................................................................... 48
3.1.1. Ch t ................................................................................................................. 48
3.1.1.1. Ch g ? ................................................................................................. 48t l
3.1.1.2. T nh ch t c a ch t ..................................................................................... 48
3.1.2. C c th c a ch t v s chuy c a c .......................................... 49 n th c cht.
3.1.2.1. S n th t r n sang l ng ................................................................. 49 chuy
3.1.2.2. S n th t l ng sang th ............................................................ 51 chuy kh
3.2. H n h p ................................................................................................................. 52
3.2.1 H phân t n ...................................................................................................... 52
3.2.1.1. H phân t n thô ......................................................................................... 52
3.2.1.2. H ........................................................................................................ 53 keo
3.2.1.3. H phân t n phân t ho c ion ................................................................... 53
3.2.2 Dung d ......................................................................................................... 54ch
3.2.2.1. Dung d ch l g ? ........................................................................................ 54
3.2.2.2 N dung d ..................................................................................... 54ng đ ch
3.2.2.3 Dung d ch b o h a v o h a ......................................................... 55 chưa b
3.2.2.4. C u t ............................................................. 57c y nh hưng đn đ tan
3.2.2.5. Nh ng thu nh n ......................................................................... 58 c t ng đ
3.3.C p t ch ch t .................................................................................. 60c phương ph
3.3.1. Phương php lc ............................................................................................. 60
3.3.2. Phương php bay hơi ..................................................................................... 62
3.3.3. Phương php keo t v lng đng ................................................................. 63
3.3.4. Phương php chưng ct ................................................................................. 64
3.3.4.1. Phương php chưng ct đơn. .................................................................... 64
3.3.4.2.Phương php chưng ct phân đon ........................................................... 64
3.3.4.3 Chưng c n hơi nưt lôi cu c ...................................................................... 65
3.3.5 Phương php kt tinh ...................................................................................... 66
3.3.6 Phương php chit ........................................................................................... 67
3.3.6.1. Chi ng l ng ....................................................................................... 67t l –
3.3.6.2 Chi ng r ......................................................................................... 67t l – n.
CHƯƠNG 4: NĂNG LƯNG
4.1. Năng lưng ............................................................................................................ 70
3
4.1.1. Mi liên h giữa năng lưng v Lc ............................................................. 70
4.1.2. Mt s nguồn năng lưng .............................................................................. 71
4.1.2.1.Năng lưng c n đ mt trong cc qu trnh chuy ng. .............................. 71
4.1.2.2. Cc dng năng lưng ................................................................................ 72
4.1.2.3 Năng lưng đư ng đc s d lm g? ........................................................ 76
4.2. B o to ................................................................. 79 n v chuyn hóa năng lưng
4.3 ........................................................................... 81. Vng năng lưng trên Tri Đt
4.4. Năng lưng hóa thch .......................................................................................... 83
CHƯƠNG 5: S SNG
5.1. Những du hiu ca s sng ............................................................................... 90
5.1.1 S hình thnh tri đt v kh quyn ............................................................... 90
5.1.2 Nguồn gc ca s sng .................................................................................... 91
5.1.2.1. S sng ...................................................................................................... 91
5.1.2.2. S sng t pht sinh trên tri đt qua tin trnh tin ha ca cc hp cht
ha hc ................................................................................................................... 91
5.1.3. Những du hiu ca s sng ......................................................................... 92
5.2 Vng tuần hon ca s sng ................................................................................. 94
5.2.1 Chu trình sinh đa ha ..................................................................................... 94
5.2.2. Mt s vng tun hon ................................................................................... 95
5.2.2.1. Vng tuần hon carbon ............................................................................. 95
5.2.2.2. Chu trnh nitrogen trên cn ...................................................................... 96
5.2.2.3. Chu trình phosphorus ................................................................................ 97
5.2.2.4. Chu trnh nưc .......................................................................................... 98
5.3. Cc gic quan v s cm thụ ............................................................................... 99
5.3.1. Xúc giác ........................................................................................................... 99
5.3.2. Cơ quan phân tch th gic ............................................................................. 99
5.3.3. Cơ quan phân tch thnh gic ....................................................................... 100
5.3.4. Cơ quan phân tch khu gic ....................................................................... 101
5.3.5.Cơ quan phân tch v gic .............................................................................. 101
5.4. Môi trưng v s sng ...................................................................................... 102
5.4.1. Môi trưng sng ca sinh vt ...................................................................... 102
5.4.2. Cc nhân t sinh thi .................................................................................... 102
5.4.3. Ảnh hưởng ca cc nhân t sinh thi lên sinh vt ..................................... 103
5.4.3.1. Ảnh hưng ca nh sng ti đi sng sinh vt ...................................... 103
5.4.3.2. Ảnh hưng ca nhit đ ti đi sng sinh vt ........................................ 103
5 ............................ 104.4.3.3. Ảnh hưng ca nưc v đ ẩm ti đi sng sinh vt
5.4.3.4. Gii hn sinh thi .................................................................................... 104
6.1 Vũ trụ, h mt tri v tri đt ............................................................................ 117
6.1.1. ............................................................................................................. 117Vũ tr
6.1.2. H Mặt Tri ................................................................................................... 119
6.1.3. Tri đt .......................................................................................................... 121
6.1.3.1 Hình d t ................................................................................. 121ng Tri Đ
6.1.3.2 ................................................................................ 121Kch thưc Tri Đt
6.1.3.3 .................................................................................... 122Cu trc Tri Đt
6.1.3.4. ............................................ 123Ngun gc pht sinh s sng trên Tri Đt
6.1.3.5 ................................. 124Cc vn đng chnh ca Tri Đt v h qu đa l
6.1.3.5. ............................................ 126Chuyn đng ca Tri Đt quanh Mt Tri
6.2 Thch quyn ........................................................................................................ 132
4
6.2.1. ...................................................................................................... 132Khi nim
6.2.2 ........................................................ 132Thnh phn vt cht ca thch quyn
6.2.3 ..................................................................................................... 133Cc loi đ
6.3. Khí quy n ............................................................................................................ 139
6.3.1. Khái ni m chung ........................................................................................... 139
6.3.2. ................................................................................. 140Thnh phn Kh quyn
6.3.3. Cu trúc Kh quyn ....................................................................................... 140
6.3.3.1. Cu trc thẳng đng ............................................................................... 140
6.3.3.2. Cu trc theo chiu ngang ...................................................................... 142
6.3.4. ......................................... 142Vai tr ca kh quyn trong đi sng con ngưi
6.4. Thy quyn.......................................................................................................... 143
6.4.1. Khi nim ...................................................................................................... 143
6.4.2. ........................................................................... 143Nguồn gc ca thy quyn
6.4.3. Thnh phn v tnh cht ca thy quyn ................................................... 144
6.4.3.1. Thnh phần ca thy quyn .................................................................... 144
6.4.3.2. ............................................................. 145Cc tnh cht đc bit ca nưc
6.4.4. .......................................................................................... 146Nưc trên lc đa
6.4.4.1. ................................................................................ 146Cc khi nim chnh
6.4.4.2. ....................................................... 147Mt s đc trưng thuỷ văn ca sông
6.4.5. Vai tr ca thy quyn .................................................................................. 148
6.5. Sinh quyn ........................................................................................................... 149
6.5.1. Sinh ................................................. 149quyn v thnh phn ca Sinh quyn
6.5.1.1. Khi nim sinh quyn .............................................................................. 149
6.5.1.2. ...................................................... 150Thnh phần vt cht ca Sinh quyn
6.5.2. Sinh vt v môi trưng ................................................................................ 151
6.5.3. S phân b ca sinh vt ............................................................................. 153
6.5.4. .......................................................................... 154Cc h sinh thi đin hình
6.5.4 ........................................................................ 154.1. Cc h sinh thi trên cn
6.5.4. ..................................................................... 1572. Cc h sinh thi dưi nưc
TI NG VI T ............................................................................................................. 162
TING ANH
……………………………………………………………………………… 163
5
C . AN TO N TRONG PH NG TH NGHI M HƯƠNG 1
Đ i v i m t nh khoa h c vi c c hi n c c nghiên c u khoa h ng x y ra th c thư
trong ph ng th nghi m. Trong khi nghiên c u c c nh ng s c b t ng i x y ra th
như: h , đia hon n git, ng đc ha cht, b ha cht bn vo…Đ trnh cc s c
đng ti th x y ra ch ng ta c n trang b c c ki n thc c c cơ bn v an to n trong ph ng
th nghim, c c bi n ph u v x l khi x y ra tai n n. p sơ c
1.1. C nh an to n chung c quy đ
Trưc khi v o l m vi c ng th nghi m, ch ng ta c n n m v ng c c quy trong ph
đ đ nh c a ph ng th nghim v thc hin đ m bo an ton cho chnh m nh cng như
ngưi xung quanh.
1.1.1. Phân c p tr ch nhi m
H 1. phân c p tr ch nhi m trong PTN nh 1: Sơ đ
1.1.1.1. ng ph ng th nghi m Trch nhim ca trư
Trưng ph ng th nghi m c th ngưi lnh đo c a m t ph ng v i m t Vi n nghiên
cu c ng c th l l o m t khoa honh đ c m môn. Lt b ngưi chu trch nhim cao
nh ng trong ph ng th nghi ng ph ng th nghi m s t vi cc hot đ m, trư
+ Ch u tr ch nhi m ho n to n trưc Hiu trưng, Vin trưng v ho ng c a PTN t đ
+ Chu trch nhim chung v cc hot đng qun l v kỹ thut trong PTN.
+ Đm bo xây dng v duy tr hot đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo
quy đnh
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh liên quan ti hot đng ca PTN trƣc khi trnh
lnh đo ban hnh.
1.1.1.2. Tr n l ng ch nhim ca ngưi qu cht lư
Ngưi qun l cht lượng trong phng th nghi m trong c ng h c c c trư th l c c
gi ng viên, gi o viên. L u tr ch nhi m ngưi ch
+ Phụ trch cht lượ t đ chu s chỉ đo trc tip ca ng ca ho ng trong PTN v
l o nh đ
Trư ng ph ng th nghi m
(Trưn ng b môn) g khoa, trư
Qun l ch ng t lượ
(Gi ng viên)
Qun l k ỹ thu t
(Kỹ thut viên)
C nhân ho t ng trong PTN (K đ ỹ
thu t viên, sinh viên …)
6
+ Chu trch nhim v cc vn đ v cht lượ g. Đm bo xây dng v duy tr hot n
đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo quy đnh.
+ Lưu gi hồ sơ cht lượ g, ti liu h thng qun l cp nht hồ sơ, ti liu. n ,
+ Duy tr h thng qun l hông qua vic xây dng k hoch v thc hin k hoch t
đnh gi.
1.1.1.3. Tr n l k thu t ch nhim ca ngưi qu
Trong cc ph ng th nghi m t i c c vi n nghiên c u l n th b c cơ quan hoc c
phân qu n l ch ng v i b ph n qu n l k t c l 2 b phân kh c nhau. t lượ ỹ thu th
Nhưng trong cc trưng hc th ging viên v cc kỹ thut viên s chu trch nhim kỹ
thut trong PTN
+ Chu trch nhim chung v cc vn đ kỹ thut trong hot đng th nghim.
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh c liên quan ti hot đng ca PTN
+ Quyt đnh cc vn đ v kỹ thut ca PTN dừng hoc tip tục công vic.
+ Phi hợp v h trợ vi Trưng PTN hoc QLCL trong cc hot đng liên quan
đn cht lượng th nghim ca phng.
+ Th nghim mẫu theo s phân công ca Trưng phòng.
+ Tham gia vo vic kim tra v bo tr thit b ca phng.
1.1.1.4. Tr a c nhân ho ng trong PTN ch nhim c t đ
Cc c nhân thc hin cc hot đng nghiên cu, đo to, phân tch ti PTN chu
t n h c, rch nhim cho s an ton ca chnh mnh v s an ton ca đồng nghip, b
cng tc viên lm vic chung. C c c nhân cn ph i chu trch nhim
+Đượ hưc n g dẫn thao tc s dụng đi vi cc thit b s lm vic
+Được hưng dẫn v an ton PTN
+Bi c n t nơi đ c thi t b an to
+Tuân th cc th tục v quy phm thc hnh PTN.
+Bo co tt c cc tai nn, nhng s c đn ngưi QLCL, QLKT v t ng PTN rư
hoc t c s đin thoi khẩn cpi c
1.1.2 Quy t c an to n trong ph nghi m ng th
1.1.2 nghi m. .1. Đi v i khu v c lm th
Khu v c l m nghi m l khu v c m t s th c hi n c c nhi m v nghiên th i đ ụ
cu, h c t p c a c c c nhân trong PTN. Đây l nơi s xy ra cc tai nn, s c trong
qu nh l m vi trong khu v c th nghi m c m t s quy t m b o an tr c, do đ c đ đ
ton như sau
(1) Chỉ nhng ngưi c nhim vụ mi được ra vo khu vc lm vic ca phng
th nghim
7
(2) Phng th nghim phi được duy tr sch s, gn gng, ngăn np v chỉ đ
nhng g cn thit cho vic lm th nghim.
(3) C c v t d ng c nhân: o khoác, túi xách, c ụ p phi đ v tr thch hợp theo
quy đnh.
(4) Không ht thuc, ăn, ung trong phng th nghim
(5) Không nô đùa, gây ồn o trong phng th nghim
(6) Trang phục, đu tc gn gng khi lm th nghim
(7) Tt đèn, kim tra đin nưc, my mc, vi nưc, cc ngu n nhiồ t v kha ca
trưc khi ra v.
1.1.2.2. Quy t b o h c nhân c v
C nhân trong ph ng th nghi m ngo i vi c c n trang b c c thi t b b o h c c
đ đ ỹy , c n cn phi thc hin ch nh xc cc thao tc k thut đ đm b o an to n cho
c n m bhân. Đ đ o an ton cho c nhân khi lm vic cn tuân th c c quy t c sau:
(1) S dụng qun o, dụng cụ bo h cn thit khi lm th nghim
(2) Không được tip xc trc tip vi ha cht qua da, ming v đưng hô hp
(3) n s dĐc k nh n mỹ c v hưng dẫ ụng trưc khi lm vic vi thit b ho c
h a ch Tuy t i c t s d ng v di chuy n h a ch t c t b t. đ không đượ ụ ng như thi
n u c s cho ph p c a ng th nghi chưa đượ é ngưi phụ trch ph m.
(4) Khi thao t c v i c c t c c t nh cao, d n th c hi n trong t ch đ bay hơi c
h t. Tuy t i tuân th ng d n c i ph ng th nghi đ hư ẫ a ngư ụ trch ph m.
(5) Khi l c v i c t d y, d n c n ph i ki m tra ngu n nhi t xung m vi c ch ch ồ
quanh v tuân th h ng d n c tr ng th nghi m ư ẫ a ngưi phụ ch ph
(6) Sau khi k t c bu i l m vi c c n v sinh ch l m vi c v r a tay s ch s th
trưc khi ra v.
1.1.2.3. Quy t c chung v c trong nghiên c u khoa h c đo đ
Cc c nhân thc hin nghiên cu cn trung thc v chnh trc th hin s tôn
trng mi đi tượ g tham gia vo vic nghiên cu th hin s trân trng v ghi nhn vai n
tr, công sc đng gp ca cc cng s, đồng tc gi, nhng ngư đi trư v kt qu i c
nghiên cu mt cch c trch nhim v s dụng nguồn ngân sch công dnh cho vic
nghiên cu.
Nhng quy tc trong khi thc hin công vic nghiên cu:
(1) Tuân th cc quy đnh, yêu cu, s chp thun v đượ thông tin đy đ ca c
đi t ượng tham gia nghiên cu.
(2) Tôn trng s bo mt v riêng tư.
(3) Qun l v công b d liu nghiên cu.
8
1.1.3. Quy t m vi a ch t c l c vi h
1.1.3.1. Nh n d ng c c nh n c nh b o
Trong phng th nghim, cc được đ hoc trong ha cht s ng trong chai thy tinh
hp nha. Nhng l được dn nhn vi tên ca cc cht ha t này phch i và các du
hi u c nh b o nguy hi d y, d c h . Khi s d ng ch m (như l: ch ăn mn, đ i...) ụ ng
vi u tiên l c c c d u hi u c nh b o. c đ n đ c
H . C m m t l h a ch nh 1.2 ch cầ ó t đng
Tt c c h a c l cht không cn nh n d n c l m ch ph h p: c n được x t c ù ợ th
nh n bi t d n l i n ho tiêu h ng qui tr nh v ng r t nguy đ nh c c th y theo đ ch
hi ng v s m đn môi trư c khe.
-D u hi u c nh b o ch t gây h i: L c c ch t c nguy hi m n th u như
n m ho c nu t phi.
-D u hi u c nh b o ch t d y: C c ch t n y c t xa kh ch n được đ i
ngu n nhi ồ t.
-D u hi u c nh b o ch t gây ăn mn: C c ch t n y c th l m b ng da,
h ng qu n n k m lo v u. V d c o, ăn m i v t li ụ c cht gây ăn mn
như : Hydrochloric acid (HCl), Sulfuric acid (H ) ho
2
SO
4
c
Sodiumhydroxide (NaOH) l c c ch m n m nh. C t ăn c cht ăn mn
đôi khi cn phn ng vi cc cht khc gây ra kh khi s đc. Do đ
d ng c c ch t n y c n ph i tr nh ti p x c tr c ti p, nên c b o h ụ đồ
th nghim đy đ.
9
-D u hi u c nh b o ch d u hi u c nh b o ch c h i, t đc: Đây l t đ
cn phi thn tr ng khi l m vi c v i c c ch t n y, tuy t đi không được
tip x ng mi ng ho c hô h p. c qua đư
-Du hi u c nh b o cht d chy n: Đây l c c ch t r t d chy n khi
g n c n nhi t ho c b t ng b c bên ngo m nh... c nguồ c đ i l i đ
-Du hi u c nh b o ch t ph ng x : Đây l c c ch t vô c ng nguy hi ù m
v c ng n s bi i t b th nh hư đ n đ o trong cơ th con ngưi.
Cht n y ch c s d ng trong c u ki n th nghi c bi t v ỉ đượ ụ c đi m đ
nên đ gi o viên s d ng. V d Uranium Tuy ụ ụ … t đi không được đn
g n c n ph ng x n u không c trang thi b o h c nguồ t b đc bit.
1.1.3.2. Thao t c l m vi a ch t c vi h
a) Thao t c r t ha ch t
Thao t c r t h a ch t v o ng nghi m: Khi r t h a ch t t l ừ
ra ng nghi m c n th n c c thao t c hi c như sau
Bư c 1: R t h a cht ra m t chic c c thy tinh c m nh n
Bư c 2: R t h a cht từ c c qua m nh n vo ng nghim (c
th s d ng k p g ụ ).
Bưc 3: N u h a ch t c n đnh lượng s d ng c c d ng c ụ ụ ụ: ng
h gi t nh t, pipet…
- Khi l y t l ng t c c b a ho c v t ch a l n ch n ch ừ ch
ta thư ụ ng s d ng v i dẫn ho lc bơm đ y, không được bê
đ h a cht l ng từ cc vt cha ln.
10
b) Thao t c ng a ch ng kh i h t d :
Không được đưa l ha cht lên mi ngi trc tip v c nhng
cht kh c th . gây đc cho cơ th
Đưa l ha cht ra xa rồi dùng tay cn li phẩy nh hưng cht
kh v ph a m i. Ch nên d ng v i c c th nghi m m kh sinh ỉ ù
ra t . gây đc cho cơ th
c) Thao t c l y h a ch n t r
1.2. T p trong ph ng th nghi m-c ch ph ng tr nh v x l . i nn thưng g
Khi lm vi ng th nghi m ch ng ta c n hi u r : c trong ph
+ Tai nn đn rt bt ng v c th xy ra vi bt kỳ ai v i nh ng h u qu không
mong mu n.
+ Tai nn bt nguồn từ s ch quan, hi hợt thiu nghiêm tc v không xy ra
tuân th cc chỉ dẫn an ton khi lm vic.
+ Hu qu ca tai nn s nghiêm trng khi c c c nhân l m vi c trong PTN không
đ kinh nghim v phương ti đ x l v thiu  thc bo v mnh cùng nhng ngưi n
xung quanh.
V vây t c nhân l m vi c trong PTN c c c ki n tht c c c n được trang b c an
ton khi l m vi ng th ng bi l c c n x y ra. ng ta c n c, đồ i c t cch x c s tai n Ch
n c m t nguyên t c PH NG NG A l l s 1.m đượ ưu tiên
1.2.1. Tai n n ch y n
1.2.1.1 i u ki x y Đ n đ y ra ch
Phn ng ch y s x y ra n u c u ki p ng c đi n sau được đ
+ Đi y (như g y, xăng…)u kin 1: C cht ch , than, gi
+ Điu ki n 2: C cht oxy h a m nh ( ng l O , c m t s thư
2
cht oxy h a m nh
như KClO
3
, KMnO , K c
4 2
Cr
2
O
7
ng c th gây chy)
+ Điu kin 3: Ph i c năng lượ p ban đu đng cung c đ ph n ng ch y x y ra
(nhit đ, tia la đi n, nh s ng, nhi t do ma s t …)
a) m ch p ch y Đi
Tuy t i c d p x c v i h a ch đ không dượ ùng tay đ ti t.
Khi l y t r n ph i s d ng th a l y h a ch t thông d ng (c ch ụ ụ t
b ng inox, b ng th y t nh ph thu c v o c c h a ch t c n l y). ụ
Tuy t i không l y h a ch t tr c ti p t l ng m ph i s d n đ ừ đ ụ
c a th y tinh (tr ng h p c c h a chc, đ ừ trư ợ t h m m nh). t ẩ
11
ng ta bi t kh n y c i nhiên li u l kh c nhau. Như ch ăng ch a c c lo
Khi đ xăng th hơn đ n, đ y hơn đ an. Đt s d chy t n t giy s d ch t th
đnh gi kh năng chy c a m t lo i nhiên li u (tr ng thi l ng v kh ) ngưi ta s d ng ụ
kh i ni m m ch p ch y nhi p p t kh quy n m a ch t đi : L t đ th nht su hơi c
đ c th b c p xchy được khi ti c v i nguồn nhit.
Nhng ch t l ng c m ch p ch y < 37,5 i ta g i l t l ng d đi
o
C ngư ch chy
v c ng nh h c ng d y. ơn th ch
Nhng ch ng c m ch p ch y >37,5 C: l ng c gây ch y. t l đi
o
cht l th
V d i m ch p ch y l -43 c x p v o ch ụ: Xăng c đ
o
C nên xăng đượ t r t d chy.
b) Nhi t b y t đ c ch
Nhit đ t đ hơi c t bc chy l nhi thp nht p sut kh quyn m a cht
đ c th b c chy trong không kh m không cn c nguồn nhit.
V d 247-280 C s c ụ xăng:
o
th t b y m không c n ti p x c v c ch i la.
c) a ngNhit đ c n l a
Nhit đ ca ngn la l nhit đ cao nht m phn ng chy c th xy ra khi
chy trong không kh dưi p sut kh quyn.
V d : ng n l p ụ a b gas (chy b ng kh methane) nhi : 1963 t đ cao nht l
o
C.
1.2.1.2 n ng n Ph
Khi ni m: L qu trnh gi n n t ng t c a th t ch (s bi n thiên th t ch trong đ
thi gian ngn vi mili giây)
a) N vt l
L qu trnh gi n n th t ch m t c t ng t m không k m theo ph n ng h ch đ è a
h c.
V d : ụ Khi ta bơm căng mt qu b ng bay, đn mt thi đim qu b ng bay s n do
s gi n n kh trong qu b ng bay.
b) N h a h c.
L qu trnh gi n n th t ch m t c t ng t k m theo ph n ng h a h c (ph ch đ è n
ng thưng l xy ra nhanh v ta rt nhiu nhit)
V d n n , n m n ụ: Lu đ ….
Cho phn ng h c a h
(1) + 2O CH
4(g) 2(g)

CO
2(g)
+ 2H
2
O
(g)
Δ
r
o
298
H
=-802,5 KJ
(2) 2H + O
2(g) 2(g)

H O
2 (g)
Δ
r
o
298
H
=-571,6 KJ
Trong đi u ki n đc bi t hai ph n ng ny c th gây n. Đây ch nh l nguyên nhân
ca hin tượng n b nh ga ho c sp h m than...
c) N b i ụ
12
- qu nh th ng x y ra c c nh m y ng ng c ng Đây l tr ư : xưng cưa, xư c, xư
nh x y ra v n b n c u ki n sau a….Đ ụ ụi c 5 đi
Đi u ki n 1. Nhiên li u ph i d ng b t m n
Điu ki n 2. B t nhiên li u ph t t n trong không kh (h t c ng nh c ng m n l i c ng
d ph n) t t
Đi u ki n 3. C ch t oxy h a (thưng l oxygen)
Đi u ki n 4. C ngu n nhi ồ t (ngn l a, tia l a n do chđi p chy, do t n honh đi c
do ma s t...)
Đi u ki n 5. Không gian cha c c ch t l kn kh ụ thot hơi (v d trong cc công
xư …)ng, cc t i cha
1.2.1.3. C n nhi ng th nghi c ngu t trong ph m
Nguồn nhit mà chng ta s dụng trong cc th nghim, dù l từ đèn cồn hay đèn
kh (busen) nhi i C c ngu n nhi y t ng , đu l mt nguồn t tương đ nguy him. ồ t n hư
c ngn la mu xanh lam hoc ngn la gn như vô hnh. Đây l cc ngu n nhiồ t c
nhi r t cao. t đ
Đè Đè ồn kh (busen) n c n B n tp đi ừ
H .3. M c s d ng trong ph ng th m nh 1 t s ngun nhit đư ụ nghi
1.2.1.4. C c an to n khi s d ng ngu n nhi t c quy t
Đ m b o an n y n trong PTN c nhân khi l m vi c trong PTN cđ to ch c c n
n m v n c c quy t n sau thc hi c an to
(1) Đ t c c vt liu, ha ch t ngu n nhid chy xa cc ồ t.
(2) Trang ph c g n g ng, ng ch m, y n l m c c ụ không được đụ xô đẩ gưi đang th
nghi m s d ng tr p ng n l a ụ c ti
(3) Không được di chuy n ngu n nhi t ( n c n) khi ngu n nhi ồ đè ồ ồ t đang được s d ng. ụ
(4) Bit r t b c c thich đ ph ng ch y ch y v c ch s d ng ch ng. a ch ụ
(5) Thưng xuyên ki m tra h a t, v t li u v c c thi t b trong PTTN tr ch nh đ
hi n ng qu h n s d ng, qu t c p ch tượ ụ i ho ch y.
1.2.1.5. C t b an to n ph ng ch a ch y (PCCC) c thi y ch
Trong c c PTN c u ph i trang b c c thi t b ng như cc cơ quan công s đ
PCCC. Cc t b c trong PTN thi n được trang b
13
Chăn dp l a : (fire blankets): L c c t m chăn được l m b ng
v t li u ch ng ch y. Khi ph m ch y c ng s lên đ ngăn nguồn
nhi p x i không kh . t ti c v
1.2.1.6. Quy tr nh x l h a ho n x y ra trong PTN khi c
Khi PTN b s c p ch y c c c nhân l m vi c trong PTN c n b nh t nh v ch
thc hi a chn quy tr nh ch y theo cc bưc sau
Bưc 1: Ngt ton b h thng đin, ct cu giao nguồn.
Bưc 2: Đưa ton b ngưi, ha cht ra khi phng th nghim, đc bit l cc loi
h ng h p v m b o an to n t nh m ng. a cht d chy n đưa ra trưc, trong trư ợ ẫn đ
Bưc 3: S dụng mt s phương php PCCC như: nưc, ct khô, chăn dp la, bình
CO
2
, bnh bt ha hc. Tuy nhiên tùy trưng hợp m chn phương n phng chy cha
chy cho phù hợp.
Vi c m ch y b i c n, gi y cc đ ồ th d d i c c dung môi ùng nưc đ p, nhưng v
hu cơ như benzene, n … -hexane, th tuy i không dt đ ùng nưc đ dp l a v c c dung
Xô ct: Trong ph ng th nghi m c n ph i c m t xô c t c d n nh
(ct ch ng ch y). Khi c m ch ng c t trong xô t t v đ y dù o đm ch
vi c n y s n l a ti p x c v i không kh t s ngăn không cho nguồ ừ đ
d p t t m ch đ y.
Bình c u h a : ( Extinguishers): Lo i n y thưng c nhi u th n
ph n v k ch c kh c nhau. C i b nh c u h a d p t lo t đm ch
b ng c c n l a p x c v i không kh , c ng h ngăn không cho nguồ ti
c b nh c u h a d p t t m ch y b ng c ch h nhi c a ngu đ t đ
la xu n t ng g đ t.
Tiêu l nh v n i quy PCCC : B ng n i quy tiêu l ng nh đ hư
d n c ch PCCC v quy tr nh x l khi c m yẫ đ ch
Hp cha v i ch a ch y v ngu ữ ồn nưc: L h p a v i ch ch
chy được n i tr c ti p v i ngu ồn nưc d nh cho c c trưng h p hợ
ho n kh n c p. ẩ
14
môi n c s p t c n c v y, ng n l a s lan theo y không tan trong nư ti ụ i trên nư ch
d gây nguy hi . ng nưc s m hơn
Bưc 4: Gi đin đn cơ quan phng chy cha chy gn nht đ x l kp thi.
1.2.2. Tai n n gi t n do đi
Nguồ đi n n trong phng th nghim c ng l mt trong nguyên nhân gây ra tai nn
trong PTN. M t ngu n c hi n th kho ng 30V s c t ng sinh h ồn đi u đi c đ c đn
con ngưi (gây ra hi n gin tượng đi t).
Hin tượng đin git xy ra khi mt ngưi tiếp xc với mt ngun năng lưng
đin. Năng lượng đin chy qua mt phn ca cơ th gây ra c thương cho cơ thc tn .
M c t n gây ra ph thu o 3 y u t đ n thương do dng đi ụ c v chnh
+ Nguồn đi i đi thương cn v n p cng ln th tn ng nghiêm trng.
+ Đư ng đi khi qua cơ th ng đin đi thng dẫn d n (nu d ng qua tim c th gây
t vong ngay l p t c)
+ Thi gian cơ th ti p x c v i d ng đin cng lâu th t n thương cng nghiêm tr ng
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai n n n đi
Hin tượng đi t thư y khi ngư t đn gi ng x i s dụng tip xc vi m t v:
(1) C kho ng c d n c t c d ch đ đ ng đi th ụng lên cơ th ngưi.
Khong c ch an to n n n c v n p c n, đi vi cc ngu ồ đi phụ thu o đi a nguồn đi
v i ngu n n p cao th kho ng c ch an to n c ng l n ồ đi
V d v i ngu n 22 kV th kho ng c ch an to n v i dây tr n l : 2,0 m ụ ồn đi
Vi ngu n 110 kV th kho ng c ch an to n v i dây tr n l : 4,0 m ồ
(2) Ti p x a d n ho c m t m n. c trc tip hai mch c ng đi ch đ được cp đi
(3) Tip x như: nưc gián tip (qua vt trung gian c, kim lo i …) vi vt đang mang
đin.
1.2.2.2. C c an to n khi s d n c quy t ng đi
Đ đ ụ m bo an ton khi s d ng cc thit b c nhân trong PTN c n tuân th c c
cc nguyên tc sau
(1) Không chm v c i n ho c c c công t h . c đ c b
(2) Không s d ng c c thi t b n ng khi tay c ụ đi đang hot đ n đang ưt.
(3) Tt ngu n khi ti n h nh ki m tra ngu n ho c thi t b n, ki m tra l i hiồ ồn đi đi n
tượ đ ụng d in bng cc công c : bt th ng h n... đin, đồ ồ đo đi
(4) Khi th c hi n l m vi c v i c c thi t b n h nh c n c c c trang b đin đang v
b o h c bi n. đ t cch đi
(5 m tra c i t b i c n t hay không ) Ki c th đ n đ đượ i đ
(6 ng c c t b v dây d ng v i công su nh ) Dù thi ẫn đ t theo quy đ
15
(7 c ) Không đượ đ cc dung môi d bay hơi hoc d ch y g n ngu n ho c thi ồn đi t
b n. đi
(8 n l p c c t b ng n ph ng s c ch ) C thi t đi đ đ p đin.
1.2.2.3. C l khi b n ch x tai nn đi
Khi th y i b i n gi t ch ng c tâm l hoang mang ho ng lo n, ngư đ ng ta thư
đôi khi h h đn ng sai l m gây hai cho ngưi b n n v ch nh m nh. Do đ khi thy ngưi
b i n gi t c n h t s nh t nh v c hi n theo c đ c b th c bưc như sau
Bưc 1. N n, rút dây gt nguồn đin ngay lp tc bng cch ngt cu dao đi đin ra
khi  cm…Nu nn nhân b đin git bi nguồn đin cao th th tuyt đi không được
đn gn, nên đng xa t nht 6m cho đn khi nguồn đin được tt.
Bư c 2. Tch nn nhân ra kh i ngu n bồn đi ng cc vt không d i, ẫn đin như: v
qu n o, que b ng g , tre u …N nn nhân b git đin trên cao s rt kh x l v nguy
cơ chn thương c t  leo lên cu ngưi như không c đy đao. Không nu đồ bo h .
Gi công ty đin lc đ nh s h trợ.
B . G p c u n u n n nhân c bi u hi n b t n t ng. ưc 3 i c hương n
B : Trong th i gian ch i n u bi u h y ti n h u cho n n nhân ưc 4 đợ t sơ c nh sơ c
+ Đt nn nhân  tư th nm thoi mi, đu thp, thong kh.
+ Không đ nn nhân b lnh, ly vi sch ph lên ngưi.
+ Kim tra mc đ chn thương v kim tra xem nn nhân cn tỉnh to không. Hy
gi tên v ch xem nn nhân c tr li hay không.
+ Nu nn nhân hôn mê hy tin hnh m đưng th bng cch nâng cm v nga
đu ra sau. Nu không th m đưng th hy cho nn nhân nm nga ra m kim tra
ming xem c bt thưng không.
+ Thc hin hô hp nhân to hoc ép tim ngoi lồng ngc nu nn nhân không th
v s vo không c mch.
+ Nu nn nhân tỉnh to v bng nh, hy ra vt bng dưi vi nưc mt.
+ Nu vt thương b chy mu, hy s dụng băng gc đp lên đ cm mu.
1.2.3 Tai n n bng
Trong ph ng th nghi m c c c ng xuyên ph i p x c v i c c thi t b nhân thư ti
v h a ch t c th gây b ng cho b n thân v cho ngưi xung quang. Do đ vi c tuân th
cc quy tc cn m v ng cg như n c bưc u khi b b ng rsơ c t quan tr ng.
1.2.3.1. B ng do nhi v c l t đ cao ch x
Đây l bng do tip xc vi nguồn nhit cao: khi s dụng l nung, đè ồn, đèn c n
kh ...n u b t c n không t p trung v không c c c thi t b b o h c gây ra b ng ẩ th
n ng.
16
Bưc 1. Lp tc tch ra khi nguồn nhit, nu l chy tc hay qun o th lp tc ci
b qun o v dp la bng phương tin thch hợp.
Bưc 2. Nhanh chóng ci b trang phụ uanh khu vc b bng rồi lp tc ngâm vt c q
bng dư c mt trong t nht 10 pht (không dùng nưc đ đt lên vi vi nư t bng).
Bưc 3. Băng vt thương bng gc y t rồi đn trung tâm y t gn nht. Tuyt đi
không bôi thuc hay kem lên vt thương cho ti khi c chỉ đnh ca b c s ỹ.
1.2.3.2. B ng do ti p x i h a ch c ch x l c v t v
Khi ti p x c v i h a ch t c ng c gây t n t o ra c c v th thương lên da v t
b ng nghiêm tr ng. V i lo i h a i m cht li c m t cch x l kh c nhau. Dưi đây l
m t s lo i b ng h a ch t ng trong PTN v c ch x l khi g p ph i thông dụ
a) vVt bng do axit đc cch x l
Trong PTN acid H
2
SO
4
đ được c s d n ụ g nhi u v H
2
SO
4
đ c c mt đc t nh l
rt h o c, khi cho H nư
2
SO
4
v c ho c c c h p ch t h acid s ho nư ợ u cơ th t nưc,
qu tr nh n a nhi t r t m nh c y t th gây b ng v t n thương nghiêm trng nu không
x l k p th i. Khi b c c t n cao d nh v i hay qu n o, c n acid đc c nh ăn m o ngư
ph l theo c i x c bưc như sau
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng v i v o vi nưc x t thưng
3-5 ph t.
Bưc 2: Dùng dung dc ) 5% hoc dung dch NaHCO 10%, loi h amonia (NH
3
3
b cc phương tin dnh acid trên vùng b bng (không dùng x phng đ ra vt
thương).
Nu acid rơi vo mt th nhanh chng ra kỹ nhiu ln bng nưc sch, nưc ct,
nưc đun sôi đ ngui sau ùng dung dch sodium hydrocar đ d bonate 3% (NaHCO
3
)
Bưc n y t g n nh u v ng. 3: Đưa đ cơ s t n t thương nghiêm tr
b) V ng do ki c v c l t b m đ ch x
C c h a ch t c t nh ki m m nh v o da c ng gây ra nh như NaOH, KOH khi d
cc v t b ng nghiêm tr ng. Khi b d nh c c h a ch t n y c n l p t c x l theo c c c bư
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng v i v o vi nưc x t thưng
3-5 ph t.
Bưc 2: R a l i b ng dung d ch CH COOH 5% (acetic acid). N u b b n v o m
3
t
sau khi ra nhi u l n b ch c n r a l ng dung d ch boric acid H 2%. ng nưc s i b
3
BO
3
Bưc n y t g n nh u v ng. 3: Đưa đ cơ s t n t thương nghiêm tr
c) V ch xt bng do Phosphorous (P) v c l
Khi l m vi c v c bi t l P c n r t th n tr da i Phosphorous đ
trng
ng không đ
tip x c v i Phosphorous. V v t b ng t o b i P ng m v o t gây kh u, d n xương ch
lan r ng, d nhi m tr ùng. Do đ cc v kh như bom P
trng
s đượ c coi l v kh h a h c
17
cm s d ng v m nghiêm tr ng c a n i v i. Khi b b ng P ụ c đ gây ra đ i con ngư
cn lp t c nhanh ch ng x l theo cc bưc như sau
Bưc 1: Ra vt bng bng dung dch Copper (II) sulfate (CuSO ) 2%. Không dùng
4
thuc m.
Bưc 2: Copper (II) sulfate Tip theo dùng gc tẩm dung dch 2% hoc dung dch
thuc tm (KMnO ) 3% đt lên vt thương.
4
Sau 3-6h thay băng gc m t l n , đn khi cm
gi u b t. c d
Bư đ c 3: Đ ưa đn cơ s y t g n nh t x l v t thương.
1.2.4. Tai n n do c n s t c vt nh c c
Trong PTN s d ng nhi u c t d ng c t o ra c cụ c v ụ th c vt thương b t như: dao,
k o, c c é đồ ù d ng th y tinh khi b v C c v t d ng n gây ra c c v … ụ y s t thương nghiêm
trng
H nh 1.4. C c v o v t nh n s c gây ra ết thương d
Trong ph ng th nghi m c c v y c n c nguy hi t thương n th m hơn nu như b
gây ra b i v d nh h t c a cht.
1.2.4.1. Quy t c khi s d ng c n s c c vt nh
Khi s d ng c kh n tuân th c c quy t ụ c v t c năng gây st thương cao c c sau
(1) Khi s d ng v t c ph p u nh ng t i kh c ụ nhn không đượ é đưa đ n hư i ngư
(2) Khi chuy n v t nh n t i n i kh n theo qui t u nh n ừ ngư y sang ngư c c c: đ
hư ng v ph a m nh cn ph ng vn chuôi hư ph a ngư i cn chuyn.
(3) Khi không s d ng c n m n ho c cho v o h p ụ đ t nơi an to
(4) Khi l m v d ng c y tinh c n c c nh b o v i nh i xung quanh v ụ ụ th ng ngư
d n d p c n th ẩ n trưc khi ti n h nh ti p. C c m nh v ph i đượ i đc g ng c ch v đưa
v n nh o đ g nơi quy đ
H 1.5 H y c a b ng hay sai? nh : nh đng n n nam đ
18
1.2.4.2. C u v x l v t ch sơ c khi c t thương c
a) V c v a chi c t thương nh c dnh h t:
Bư đượ ợc 1. Nu không t x l c cn gi ngư i tr gip
Bưc 2. R a s ch v t thương bng nưc s ch nhi u l n v đ m u vt thương chy
ra 1-3 ph t (n u không ch y nhi u c n n n m n cho m u ch y ra) h đ
Bư ùc 3. St tr ng v c oxy git thương bng nư hoc cồn y t
Bưc t 4. Băng v thương v đưa đn cơ s t gn nht (nu vt thương nghiêm
trng)
b) V i c c v y nhi u m u t thương sâu ch
B c ư 1. Lp tc kêu gi gip đ v tin hnh cm mu bng cch n mnh vo ming
vt thương (nên dùng khăn sch hay gc y t), nu mu chy ra nhi u c n ti n h nh
băng garo ph t thươnga trên v
Bưc y t2. Nhanh chng đn cơ s gn nht, thông bo hin trng v ha cht c
th nhim cho cơ s y t.
1.2.5. C c thi c ng th nghi m t b sơ u trong ph
Vic x y ra tai n n khi l m vi c trong l u không mong mu PTN đi n, nhưng
vic đ v n x y ra v i c c mẫ c đ khc nhau. Do đ ngo i vi c trang b cho c c c nhân
l m vi c trong ph ng th nghi m ki n th c an to n, th n c c c trang thi trong PTN c t
b , ho t v c men ph ng v x l c ng h p tai n n c x y ra. C ch thu đ c trư ợ th c
v ng n ng tr ng h u (t dụ y được đ p sơ c First aid Kit)
Đng như tên g sơ cu đượ ụng đ điu tr tm thi lm du tnh i b c s d nhm
hnh hoc ngăn ngừa thương tch chuy n bi n n ng thêm. B sơ cu l mt chic t nh
c hnh ch thp lm biu Dưi đây l danh sch cc vt dụng c th được đt tượng.
trong mt b sơ cu.
Trư ng hp kh n c p
Vt dụng trong h p u sơ c
B b m t m, c c v t
thương h
Bông g c. D u xoa, k ng, thu c s t tr n m dư ù
(Mecurochrome 1% hoc nưc oxy gi , c n y t ồ , băn
treo, băng gc.
V t ng thương r
Băng Garo.
B ng do nhi t đ
Băng lưi, thuc vazolin lm mt
B ng h a ch t
Chai nưc ra, dung d ch NaHCO 5%, CH COOH 5
3 3
CuSO
4
2%, , dung d c KMnO
4
2% ch nư mui đn
trương.
G y xương
Np g
Đau đu
Thuc dchng đau u Paracetamol
19
TM TT CHƯƠNG 1
Qua chương 1 ngưi hc đ được cung c p c c ki n th c v an n trong PTN to
g m: vai tr tr ch nhi m trong PTN, c c quy t c an to i hồ n trong PTN. Ngư c được
cung c p ki n th c v c c tai n ng x y ra trong PTN, c ch ph ng tr nh v x l n thư
khi x y ra: tai n n ch y n , tai n n n gi t, tai n n b ng, tai n n do c c v t nh n s c. đi
Qua đ ngưi hc c được nn tng kin thc vng vng v an ton trong khoa hc,
h nh th nh c c k ỹ năng x l t nh hu ng v i c c t nh hu ng trong cu c s ng. Qua chương
1 ng i h c h nh th nh th nghiêm t c khi l m vi c v luôn luôn ngh n an toư i đ đ n
ca m nh c n g như ngưi xung quanh.
20
B I TP CHƯƠNG 1
Câu 1: Khi nim “chy” đưc hiu như thế no?
A. L mt phn ng ha hc c ta nhit v pht sng.
B. L trưng hợp xy ra chy ngoi  mun ca con ngưi c th gây thit hi v ti sn
v nh hưng đn môi trưng.
C. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi, ti
sn v nh hưng môi trưng
D. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi v ti
sn.
Câu 2: “Cht nguy him về chy, nổ” như thế no?
A. L cht lng, cht kh, my mc hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
B. L cht lng, cht kh, cht rn, hoc my mc d xy ra chy, n
C. L cht lng, cht kh, cht rn hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
D. Cc cht c tnh cht đc bit nguy him v chy n như xăng, du, kh đt, ha lng
Câu 3: Cho c c sau: c bư
(1) Bo cho l ng ph ng ch y a y ( t dân ph ho i 114 c lượ ch ch c g ….)
(2) Bo t đng cho ngưi xung quanh nhanh nh
(3) Ngt t t c c c thi t b n to n khu v đi c xung quanh
(4) Cu i c kh t kh i y ngư năng tho đm ch
(5) S d ng c ti n t a ch y ụ c phương i ch đ ch
(6) Di di t i s n v c v y ra kh i v ng ch c t d ch ù y.
Qui trnh đ cha chy h p l theo th t : ợ …………………………………
Câu 4: Khi đang trên tng 18 ca chung cư, m tng 17 b chy không th xung
pha dưi được, bn s làm gì?
A. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồ nhy xungi
B. i Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồ  chy xung
C. Gi đin đ lc lượng 114 rồ dùng khăn ưt bt mi chy lên trên tng cao nht. i
D. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồ trong phng căn h đng kn ca lii
Câu 5: n s Khi b chy  nh cao tng, b thot nn như th no?
A. Chy lên bng cu thang b trong ta nh
B. xu i Đi bng thang my đ ng dư
C. nhà. Chy xung bng cu thang b theo bin chỉ dẫn thot nn trong ta
D. Trèo qua ng c a s xu i đư đ ng dư
Câu 6: Cch trnh ng đc kh trong đm chy?
(1). Phi ngay lp tc m tt c cc ca  hưng không c chy đ gim p sut.
| 1/163
| | Tải xuống

Có thể bạn quan tâm:

Preview text:

MC LC
CHƯƠNG 1. AN TON TRONG PHNG TH NGHIM
1.1. Cc quy đnh an ton chung .................................................................................. 5
1.1.1. Phân cp trch nhim ....................................................................................... 5
1.1.1.1. Trch nhim ca trưng phng th nghim ................................................ 5
1.1.1.2. Trch nhim ca ngưi qun l cht lưng ................................................ 5
1.1.1.3. Trch nhim ca ngưi qun l k thut .................................................... 6
1.1.1.4. Trch nhim ca c nhân hot đng trong PTN ......................................... 6
1.1.2 Quy tc an ton trong phng th nghim .......................................................... 6
1.1.2.1. Đi vi khu vc lm th nghim. ................................................................. 6
1.1.2.2. Quy tc v bo h c nhân .......................................................................... 7
1.1.2.3. Quy tc chung v đo đc trong nghiên cu khoa hc ............................... 7
1.1.3. Quy tc lm vic vi ha cht ........................................................................... 8
1.1.3.1. Nhn dng cc nhn cnh bo .................................................................... 8
1.1.3.2. Thao tc lm vic vi ha cht ................................................................... 9
1.2. Ti nn thưng gp trong phng th nghim-cch phng trnh v x l. ...... 10
1.2.1. Tai nn chy n .............................................................................................. 10
1.2.1.1 Điu kin đ xy ra chy ............................................................................ 10
1.2.1.2 Phn ng n ............................................................................................... 11
1.2.1.3. Cc ngun nhit trong phng th nghim.................................................. 12
1.2.1.4. Cc quy tc an ton khi s dng ngun nhit ........................................... 12
1.2.1.5. Cc thit b an ton phng chy cha chy (PCCC) ................................ 12
1.2.1.6. Quy trnh x l khi c ha hon xy ra trong PTN .................................. 13
1.2.2. Tai nn do đin git ........................................................................................ 14
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai nn đin .............................................................. 14
1.2.2.2. Cc quy tc an ton khi s dng đin ....................................................... 14
1.2.2.3. Cch x l khi b tai nn đin ................................................................... 15
1.2.3 Tai nn bng .................................................................................................... 15
1.2.3.1. Bng do nhit đ cao v cch x l .......................................................... 15
1.2.3.2. Bng do tip xc vi ha cht v cch x l............................................. 16
1.2.4. Tai nn do cc vt nhn sc ct ..................................................................... 17
1.2.4.1. Quy tc khi s dng cc vt nhn sc ....................................................... 17
1.2.4.2. Cch sơ cu v x l khi c vt thương ct .............................................. 18
1.2.5. Cc thit b sơ cu trong phng th nghim .................................................. 18
CHƯƠNG 2. CC PHP ĐO VT L
2.1. Cc đi lưng vt l ............................................................................................... 27
2.1.1. Lch s đo lưng ............................................................................................. 27
2.1.2 S cn thit ca vic quy chun đơn v đo lưn
g .......................................... 28
2.2. Cch tnh sai s ca cc php đo ......................................................................... 30
2.2.1. Php đo cc đi lưng vt l ........................................................................... 30
2.2.1.1 Phép đo trc tip. ....................................................................................... 30
2.2.1.2. Phép đo gin tip ...................................................................................... 31
2.2.2. Sai s ca php đo ........................................................................................... 31
2.2.2.1. Cc loi sai s ........................................................................................... 31
2.2.2.2. Cch xc đnh sai s ca phép đo ............................................................. 32
2.3. Cch đo cc đi lưng vt l................................................................................. 32
2.3.1 Đo khong cch ............................................................................................... 32 1
2.3.2 Đo khi lưng. ................................................................................................. 33
2.3.3 Đo nhit đ. ..................................................................................................... 35
2.3.3.1. Nhit đ ca vt ........................................................................................ 35
2.2.3.2. Cch to dng c đo nhit đ ................................................................... 36
2.3.4 Đo thi gian. ..................................................................................................... 37
2.3.4.1. Mt s công c đo thi gian c ................................................................. 37
2.3.4.2. Cch đo thi gian ca th gii hin đi .................................................... 39
2.3.5 Đo din tch ...................................................................................................... 39
2.3.5.1.Din tch ca mt vt ................................................................................. 39
2.3.5.2. Đo din tch ca cc hnh ......................................................................... 40
2.3.5.3. Đo din tch cc hnh bt k ...................................................................... 40
2.3.6 Đo th tch ........................................................................................................ 41
2.3.6.1. Th tch ca vt ......................................................................................... 41
2.3.6.2. Đo th tch ca cht lng .......................................................................... 41
2.3.6.4. Đo th tch vt th c hnh dng xc đnh................................................. 42
2.3.6.5. Đo th tch vt c hnh dng bt k ........................................................... 42
3.1. Cht v s chuyn th ca cht ........................................................................... 48
3.1.1. Cht ................................................................................................................. 48
3.1.1.1. Cht l g? ................................................................................................. 48
3.1.1.2. Tnh cht ca cht ..................................................................................... 48
3.1.2. Cc th ca cht v s chuyn th ca cc cht. .......................................... 49
3.1.2.1. S chuyn th t rn sang lng ................................................................. 49
3.1.2.2. S chuyn th t lng sang th kh............................................................ 51
3.2. Hn hp ................................................................................................................. 52
3.2.1 H phân tn ...................................................................................................... 52
3.2.1.1. H phân tn thô ......................................................................................... 52
3.2.1.2. H keo ........................................................................................................ 53
3.2.1.3. H phân tn phân t hoc ion ................................................................... 53
3.2.2 Dung dch ......................................................................................................... 54
3.2.2.1. Dung dch l g? ........................................................................................ 54
3.2.2.2 Nng đ dung dch ..................................................................................... 54
3.2.2.3 Dung dch bo ha v chưa bo ha ......................................................... 55
3.2.2.4. Cc yu t nh hưng đn đ tan ............................................................. 57
3.2.2.5. Nhng thuc tnh nng đ ......................................................................... 58
3.3.Cc phương php tch cht .................................................................................. 60
3.3.1. Phương php lc ............................................................................................. 60
3.3.2. Phương php bay hơi ..................................................................................... 62
3.3.3. Phương php keo t v lng đng ................................................................. 63
3.3.4. Phương php chưng ct ................................................................................. 64
3.3.4.1. Phương php chưng ct đơn. .................................................................... 64
3.3.4.2.Phương php chưng ct phân đon ........................................................... 64
3.3.4.3 Chưng ct lôi cun hơi nưc ...................................................................... 65
3.3.5 Phương php kt tinh ...................................................................................... 66
3.3.6 Phương php chit ........................................................................................... 67
3.3.6.1. Chit lng – lng ....................................................................................... 67
3.3.6.2 Chit lng –rn. ......................................................................................... 67 CHƯƠNG 4: NĂNG LƯNG
4.1. Năng lưng ............................................................................................................ 70 2
4.1.1. Mi liên h giữa năng lưng v Lc ............................................................. 70
4.1.2. Mt s nguồn năng lưng .............................................................................. 71
4.1.2.1.Năng lưng c mt trong cc qu trnh chuyn đng. .............................. 71
4.1.2.2. Cc dng năng lưng ................................................................................ 72
4.1.2.3 Năng lưng đưc s dng đ lm g? ........................................................ 76
4.2. Bo ton v chuyn hóa năng lưng ................................................................. 79
4.3. Vng năng lưng trên Tri Đt ........................................................................... 81
4.4. Năng lưng hóa thch .......................................................................................... 83 CHƯƠNG 5: S SNG
5.1. Những du hiu ca s sng ............................................................................... 90
5.1.1 S hình thnh tri đt v kh quyn ............................................................... 90
5.1.2 Nguồn gc ca s sng .................................................................................... 91
5.1.2.1. S sng ...................................................................................................... 91
5.1.2.2. S sng t pht sinh trên tri đt qua tin trnh tin ha ca cc hp cht
ha hc ................................................................................................................... 91
5.1.3. Những du hiu ca s sng ......................................................................... 92
5.2 Vng tuần hon ca s sng ................................................................................. 94
5.2.1 Chu trình sinh đa ha ..................................................................................... 94
5.2.2. Mt s vng tun hon ................................................................................... 95
5.2.2.1. Vng tuần hon carbon ............................................................................. 95
5.2.2.2. Chu trnh nitrogen trên cn ...................................................................... 96
5.2.2.3. Chu trình phosphorus ................................................................................ 97
5.2.2.4. Chu trnh nưc .......................................................................................... 98
5.3. Cc gic quan v s cm thụ ............................................................................... 99
5.3.1. Xúc giác ........................................................................................................... 99
5.3.2. Cơ quan phân tch th gic ............................................................................. 99
5.3.3. Cơ quan phân tch thnh gic ....................................................................... 100
5.3.4. Cơ quan phân tch khu gic ....................................................................... 101
5.3.5.Cơ quan phân tch v gic .............................................................................. 101
5.4. Môi trưng v s sng ...................................................................................... 102
5.4.1. Môi trưng sng ca sinh vt ...................................................................... 102
5.4.2. Cc nhân t sinh thi .................................................................................... 102
5.4.3. Ảnh hưởng ca cc nhân t sinh thi lên sinh vt ..................................... 103
5.4.3.1. Ảnh hưng ca nh sng ti đi sng sinh vt ...................................... 103
5.4.3.2. Ảnh hưng ca nhit đ ti đi sng sinh vt ........................................ 103
5.4.3.3. Ảnh hưng ca nưc v đ ẩm ti đi sng sinh vt............................ 104
5.4.3.4. Gii hn sinh thi .................................................................................... 104
6.1 Vũ trụ, h mt tri v tri đt ............................................................................ 117
6.1.1. Vũ tr ............................................................................................................. 117
6.1.2. H Mặt Tri ................................................................................................... 119
6.1.3. Tri đt .......................................................................................................... 121
6.1.3.1 Hình dng Tri Đt ................................................................................. 121
6.1.3.2 Kch thưc Tri Đt ................................................................................ 121
6.1.3.3 Cu trc Tri Đt .................................................................................... 122
6.1.3.4. Ngun gc pht sinh s sng trên Tri Đt ............................................ 123
6.1.3.5 Cc vn đng chnh ca Tri Đt v h qu đa l ................................. 124
6.1.3.5.Chuyn đng ca Tri Đt quanh Mt Tri ............................................ 126
6.2 Thch quyn ........................................................................................................ 132 3
6.2.1. Khi nim ...................................................................................................... 132
6.2.2 Thnh phn vt cht ca thch quyn ........................................................ 132
6.2.3 Cc loi đ ..................................................................................................... 133
6.3. Khí quyn ............................................................................................................ 139
6.3.1. Khái nim chung ........................................................................................... 139
6.3.2. Thnh phn Kh quyn ................................................................................. 140
6.3.3. Cu trúc Kh quyn ....................................................................................... 140
6.3.3.1. Cu trc thẳng đng ............................................................................... 140
6.3.3.2. Cu trc theo chiu ngang ...................................................................... 142
6.3.4. Vai tr ca kh quyn trong đi sng con ngưi ......................................... 142
6.4. Thy quyn.......................................................................................................... 143
6.4.1. Khi nim ...................................................................................................... 143
6.4.2. Nguồn gc ca thy quyn ........................................................................... 143
6.4.3. Thnh phn v tnh cht ca thy quyn ................................................... 144
6.4.3.1. Thnh phần ca thy quyn .................................................................... 144
6.4.3.2. Cc tnh cht đc bit ca nưc ............................................................. 145
6.4.4. Nưc trên lc đa .......................................................................................... 146
6.4.4.1. Cc khi nim chnh ................................................................................ 146
6.4.4.2. Mt s đc trưng thuỷ văn ca sông ....................................................... 147
6.4.5. Vai tr ca thy quyn .................................................................................. 148
6.5. Sinh quyn ........................................................................................................... 149
6.5.1. Sinh quyn v thnh phn ca Sinh quyn ................................................. 149
6.5.1.1. Khi nim sinh quyn .............................................................................. 149
6.5.1.2. Thnh phần vt cht ca Sinh quyn ...................................................... 150
6.5.2. Sinh vt v môi trưng ................................................................................ 151
6.5.3. S phân b ca sinh vt ............................................................................. 153
6.5.4. Cc h sinh thi đin hình .......................................................................... 154
6.5.4.1. Cc h sinh thi trên cn ........................................................................ 154
6.5.4.2. Cc h sinh thi dưi nưc ..................................................................... 157
TING VIT ............................................................................................................. 162 TING ANH
……………………………………………………………………………… 163 4
CHƯƠNG 1. AN TON TRONG PHNG TH NGHIM
Đi vi mt nh khoa hc vic thc hin cc nghiên cu khoa hc thưng xy ra
trong phng th nghim. Trong khi nghiên cu c th c nhng s c bt ngi xy ra
như: ha hon, đin git, ng đc ha cht, b ha cht bn vo…Đ trnh cc s c
đng tic c th xy ra chng ta cn trang b cc kin thc cơ bn v an ton trong phng
th nghim, cc bin php sơ cu v x l khi xy ra tai nn.
1.1. Cc quy đnh an ton chung
Trưc khi vo lm vic trong phng th nghim, chng ta cn nm vng cc quy
đnh ca phng th nghim v thc hin đ đm bo an ton cho chnh mnh cng như ngưi xung quanh.
1.1.1. Phân cp trch nhim
Trưng phng th nghim (Tr ưng kh oa, trư ng b m ôn) Qun l cht lượng Qun l kỹ thut (Ging viên) (Kỹ thut viên)
C nhân hot đng trong PTN (Kỹ thut viên, sinh viên…) Hnh 1
.1: Sơ đ phân cp trch nhim trong PTN
1.1.1.1. Trch nhim ca trưng phng th nghim
Trưng phng th nghim c th ngưi lnh đo ca mt phng vi mt Vin nghiên
cu cng c th l lnh đo mt khoa hoc mt b môn. L ngưi chu trch nhim cao
nht vi cc hot đng trong phng th nghim, trưng phng th nghim s
+ Chu trch nhim hon ton trưc Hiu trưng, Vin trưng v hot đng ca PTN
+ Chu trch nhim chung v cc hot đng qun l v kỹ thut trong PTN.
+ Đm bo xây dng v duy tr hot đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo quy đnh
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh liên quan ti hot đng ca PTN trƣc khi trnh lnh đo ban hnh.
1.1.1.2. Trch nhim ca ngưi qun l cht lưng
Ngưi qun l cht lượng trong phng th nghim trong cc trưng hc c th l cc
ging viên, gio viên. L ngưi chu trch nhim
+ Phụ trch cht lượng ca hot đng trong PTN v chu s chỉ đo trc tip ca lnh đo 5
+ Chu trch nhim v cc vn đ v cht lượng. Đm bo xây dng v duy tr hot
đng ca PTN phù hợp vi cc chuẩn mc theo quy đnh.
+ Lưu gi hồ sơ cht lượng, ti liu h thng qun l, cp nht hồ sơ, ti liu.
+ Duy tr h thng qun l thông qua vic xây dng k hoch v thc hin k hoch đnh gi.
1.1.1.3. Trch nhim ca ngưi qun l k thut
Trong cc phng th nghim ti cc cơ quan hoc cc vin nghiên cu ln th b
phân qun l cht lượng vi b phn qun l kỹ thut c th l 2 b phân khc nhau.
Nhưng trong cc trưng hc th ging viên v cc kỹ thut viên s chu trch nhim kỹ thut trong PTN
+ Chu trch nhim chung v cc vn đ kỹ thut trong hot đng th nghim.
+ Xem xét cc ti liu, quy đnh c liên quan ti hot đng ca PTN
+ Quyt đnh cc vn đ v kỹ thut ca PTN dừng hoc tip tục công vic.
+ Phi hợp v h trợ vi Trưng PTN hoc QLCL trong cc hot đng liên quan
đn cht lượng th nghim ca phng.
+ Th nghim mẫu theo s phân công ca Trưng phòng.
+ Tham gia vo vic kim tra v bo tr thit b ca phng.
1.1.1.4. Trch nhim ca c nhân hot đng trong PTN
Cc c nhân thc hin cc hot đng nghiên cu, đo to, phân tch ti PTN chu
trch nhim cho s an ton ca chnh mnh v s an ton ca đồng nghip, bn hc,
cng tc viên lm vic chung. Cc c nhân cn phi chu trch nhim
+Được hưng dẫn thao tc s dụng đi vi cc thit b s lm vic
+Được hưng dẫn v an ton PTN
+Bit nơi đ cc thit b an ton
+Tuân th cc th tục v quy phm thc hnh PTN.
+Bo co tt c cc tai nn, nhng s c đn ngưi QLCL, QLKT v trưng PTN hoc ti 
c c s đin thoi khẩn cp
1.1.2 Quy tc an ton trong phng th nghim
1.1.2.1. Đi vi khu vc lm th nghim.
Khu vc lm th nghim l khu vc m ti đ s thc hin cc nhim vụ nghiên
cu, hc tp ca cc c nhân trong PTN. Đây l nơi s xy ra cc tai nn, s c trong
qu trnh lm vic, do đ trong khu vc th nghim c mt s quy tc đ đm bo an ton như sau
(1) Chỉ nhng ngưi c nhim vụ mi được ra vo khu vc lm vic ca phng th nghim 6
(2) Phng th nghim phi được duy tr sch s, gn gng, ngăn np v chỉ đ
nhng g cn thit cho vic lm th nghim.
(3) Cc vt dụng c nhân: o khoác, túi xách, cp phi đ v tr thch hợp theo quy đnh.
(4) Không ht thuc, ăn, ung trong phng th nghim
(5) Không nô đùa, gây ồn o trong phng th nghim
(6) Trang phục, đu tc gn gng khi lm th nghim
(7) Tt đèn, kim tra đin nưc, my mc, vi nưc, cc nguồn nhit v kha ca trưc khi ra v.
1.1.2.2. Quy tc v bo h c nhân
Cc c nhân trong phng th nghim ngoi vic cn trang b cc thit b bo h
đy đ, cn cn phi thc hin chnh xc cc thao tc kỹ thut đ đm bo an ton cho
c nhân. Đ đm bo an ton cho c nhân khi lm vic cn tuân th cc quy tc sau:
(1) S dụng qun o, dụng cụ bo h cn thit khi lm th nghim
(2) Không được tip xc trc tip vi ha cht qua da, ming v đưng hô hp
(3) Đc kỹ nhn mc v hưng dẫn s dụng trưc khi lm vic vi thit b hoc
ha cht. Tuyt đi không được t  s dụng v di chuyn ha cht cng như thit b
nu chưa được s cho phép ca ngưi phụ trch phng th nghim.
(4) Khi thao tc vi cc cht c đc tnh cao, d bay hơi cn thc hin trong t
ht. Tuyt đi tuân th hưng dẫn ca ngưi phụ trch phng th nghim.
(5) Khi lm vic vi cc cht d chy, d n cn phi kim tra nguồn nhit xung
quanh v tuân th hưng dẫn ca ngưi phụ trch phng th nghim
(6) Sau khi kt thc bui lm vic cn v sinh ch lm vic v ra tay sch s trưc khi ra v.
1.1.2.3. Quy tc chung v đo đc trong nghiên cu khoa hc
Cc c nhân thc hin nghiên cu cn trung thc v chnh trc th hin s tôn
trng mi đi tượng tham gia vo vic nghiên cu th hin s trân trng v ghi nhn vai
tr, công sc đng gp ca cc cng s, đồng tc gi, nhng ngưi đi trưc v kt qu
nghiên cu mt cch c trch nhim v s dụng nguồn ngân sch công dnh cho vic nghiên cu.
Nhng quy tc trong khi thc hin công vic nghiên cu:
(1) Tuân th cc quy đnh, yêu cu, s chp thun v được thông tin đy đ ca
đi tượng tham gia nghiên cu.
(2) Tôn trng s bo mt v riêng tư.
(3) Qun l v công b d liu nghiên cu. 7
1.1.3. Quy tc lm vic vi ha cht
1.1.3.1. Nhn dng cc nhn cnh bo
Trong phng th nghim, cc ha cht s được đng trong chai thy tinh hoc trong
hp nha. Nhng l ha cht này phi được dn nhn vi tên ca cc cht và các du
hiu cnh bo nguy him (như l: d chy, d ăn mn, đc hi... . ) Khi s dụng chng
vic đu tiên l cn đc cc du hiu cnh bo. Hnh 1. .
2 Cch cầm mt l hóa cht đng
Tt c cc l ha cht không cn nhn dn cn được x l mt cch phù hợp: c th
nhn bit đ dn li nhn hoc c th tiêu hy theo đng qui trnh v chng rt nguy
him đn môi trưng v sc khe.
-Du hiu cnh bo cht gây hi: L cc cht c th nguy him nu như nm hoc nut phi.
-Du hiu cnh bo cht d chy: Cc cht ny cn được đt xa khi nguồn nhit.
-Du hiu cnh bo cht gây ăn mn: Cc cht ny c th lm bng da,
hng qun o, ăn mn km loi v vt liu. V dụ cc cht gây ăn mn
như : Hydrochloric acid (HCl), Sulfuric acid (H2SO4) hoc
Sodiumhydroxide (NaOH) l cc cht ăn mn mnh. Cc cht ăn mn
đôi khi cn phn ng vi cc cht khc gây ra kh đc. Do đ khi s
dụng cc cht ny cn phi trnh tip xc trc tip, nên c đồ bo h th nghim đy đ. 8
-Du hiu cnh bo cht đc: Đây l du hiu cnh bo cht đc hi,
cn phi thn trng khi lm vic vi cc cht ny, tuyt đi không được
tip xc qua đưng ming hoc hô hp.
-Du hiu cnh bo cht d chy n: Đây l cc cht rt d chy n khi
gn cc nguồn nhit hoc b tc đng bi lc bên ngoi đ mnh...
-Du hiu cnh bo cht phng x: Đây l cc cht vô cùng nguy him
v c th nh hưng đn s bin đi t bo trong cơ th con ngưi.
Cht ny chỉ được s dụng trong cc điu kin th nghim đc bit v
nên đ gio viên s dụng. V dụ Uranium… Tuyt đi không được đn
gn cc nguồn phng x nu không c trang thit b bo h đc bit.
1.1.3.2. Thao tc lm vic vi ha cht
a) Thao tc rt ha cht
Thao tc rt ha cht vo ng nghim: Khi rt ha cht từ l
ra ng nghim cn thc hin cc thao tc như sau
Bưc 1: Rt ha cht ra mt chic cc thy tinh c m nhn
Bưc 2: Rt ha cht từ cc qua m nhn vo ng nghim (c
th s dụng kp g).
Bưc 3: Nu ha cht cn đnh lượng s dụng cc dụng cụ: ng ht nh git, pipet…
- Khi ly cht lng từ cc b cha hoc vt cha ln chn
ta thưng s dụng vi dẫn hoc bơm đ ly, không được bê
đ ha cht lng từ cc vt cha ln. 9
b) Thao tc ngi ha cht dng kh:
Không được đưa l ha cht lên mi ngi trc tip v c nhng
cht kh c th gây đc cho cơ th.
Đưa l ha cht ra xa rồi dùng tay cn li phẩy nh hưng cht
kh v pha mi. Chỉ nên dùng vi cc th nghim m kh sinh
ra t gây đc cho cơ th.
c) Thao tc ly ha cht rn Tuyt i
đ không dược dùng tay đ tip x c v  i h a ch  t.
Khi ly cht rn phi s d ng ụ
tha ly ha cht thông d ng ụ (c t
bng inox, bng thy tnh ph thu ụ c v  o cc h a ch  t cn ly).
Tuyt đi không ly h a  cht tr c
 tip từ l đng m phi s d n ụ
cc, đa thy tinh (trừ trưng hợp cc ha cht ht ẩm mnh).
1.2. Ti nn thưng gp trong phng th nghim-cch phng trnh v x l.
Khi lm vic trong phng th nghim chng ta cn hiu r:
+ Tai nn đn rt bt ng v c th xy ra vi bt kỳ ai vi nhng hu qu không mong mun.
+ Tai nn xy ra bt nguồn từ s ch quan, hi hợt thiu nghiêm tc v không
tuân th cc chỉ dẫn an ton khi lm vic.
+ Hu qu ca tai nn s nghiêm trng khi cc c nhân lm vic trong PTN không
đ kinh nghim v phương tin đ x l v thiu  thc bo v mnh cùng nhng ngưi xung quanh.
V vây tt c cc c nhân lm vic trong PTN cn được trang b cc kin thc an
ton khi lm vic, đồng thi cng bit cch x l cc s c tai nn xy ra. Chng ta cn
nm được mt nguyên tc PHNG NGA l ưu tiên l s 1.
1.2.1. Tai nn chy n
1.2.1.1 Điu kin đ xy ra chy
Phn ng chy s xy ra nu cc điu kin sau được đp ng
+ Điu kin 1: C cht chy (như g, than, giy, xăng…)
+ Điu kin 2: C cht oxy ha mnh (thưng l O2, c mt s cht oxy ha mnh
như KClO3, KMnO4, K2Cr2O7 cng c th gây chy)
+ Điu kin 3: Phi c năng lượng cung cp ban đu đ đ phn ng chy xy ra
(nhit đ, tia la đin, nh sng, nhit do ma st…) a) Đim chp chy 10
Như chng ta bit kh năng chy ca cc loi nhiên liu l khc nhau.
Khi đt xăng th s d chy hơn đt nn, đt giy s d chy hơn đt than. Đ
đnh gi kh năng chy ca mt loi nhiên liu (trng thi lng v kh) ngưi ta s dụng
khi nim đim chp chy: L nhit đ thp nht  p sut kh quyn m hơi ca cht
đ c th bc chy được khi tip xc vi nguồn nhit.
Nhng cht lng c đim chp chy < 37,5oC ngưi ta gi l cht lng d chy
v cng nh hơn th cng d chy.
Nhng cht lng c đim chp chy >37,5oC: l cht lng c th gây chy.
V dụ: Xăng c đim chp chy l -43oC nên xăng được xp vo cht rt d chy.
b) Nhit đ t bc chy
Nhit đ t bc chy l nhit đ thp nht  p sut kh quyn m hơi ca cht
đ c th bc chy trong không kh m không cn c nguồn nhit.
V dụ xăng: 247-280oC s c th t bc chy m không cn tip xc vi la.
c) Nhit đ ca ngn la
Nhit đ ca ngn la l nhit đ cao nht m phn ng chy c th xy ra khi
chy trong không kh dưi p sut kh quyn.
V dụ: ngn la bp gas (chy bng kh methane) nhit đ cao nht l: 1963oC.
1.2.1.2 Phn ng n
Khi nim: L qu trnh gin n đt ngt ca th tch (s bin thiên th tch trong
thi gian ngn vi mili giây) a) N vt l
L qu trnh gin n th tch mt cch đt ngt m không kèm theo phn ng ha hc.
V dụ: Khi ta bơm căng mt qu bng bay, đn mt thi đim qu bng bay s n do
s gin n kh trong qu bng bay. b) N ha hc.
L qu trnh gin n th tch mt cch đt ngt kèm theo phn ng ha hc (phn
ng thưng l xy ra nhanh v ta rt nhiu nhit)
V dụ: Lu đn n, n mn…. Cho phn ng ha hc (1) CH4(g) + 2O2(g) CO o 2(g) + 2H2O(g) Δr H =-802,5 KJ 298 (2) 2H2(g) + O2(g) H2O(g) Δr o H =-571,6 KJ 298
Trong điu kin đc bit hai phn ng ny c t 
h gây n. Đây chnh l nguyên nhân
ca hin tượng n bnh ga hoc sp hm than... c) N bụi 11
- Đây l qu trnh thưng xy ra  cc nh my: xưng cưa, xưng ng cc, xưng
nha….Đ xy ra vụ n bụi cn c 5 điu kin sau
Điu kin 1. Nhiên liu phi  dng bt mn
Điu kin 2. Bt nhiên liu pht tn trong không kh (ht cng nh cng mn li cng d pht tn)
Điu kin 3. C cht oxy ha (thưng l oxygen)
Điu kin 4. C nguồn nhit (ngn la, tia la đin do chp chy, do tnh đin hoc do ma st...)
Điu kin 5. Không gian cha cc cht l kn kh thot hơi (v dụ trong cc công
xưng, cc ti cha…)
1.2.1.3. Cc ngun nhit trong phng th nghim
Nguồn nhit mà chng ta s dụng trong cc th nghim, dù l từ đèn cồn hay đèn
kh (busen), đu l mt nguồn nhit tương đi nguy him. Cc nguồn nhit ny thưng
c ngn la mu xanh lam hoc ngn la gn như vô hnh. Đây l cc nguồn nhit c nhit đ rt cao. Đèn kh (busen) Đèn cồn Bp đin từ Hnh .
1 3. Mt s ngun nhit đưc s dụng trong phng th nghim
1.2.1.4. Cc quy tc an ton khi s dng ngun nhit
Đ đm bo an ton chy n trong PTN cc c nhân khi lm vic trong PTN cn
nm v thc hin cc quy tc an ton sau
(1) Đt cc vt liu, ha cht d chy xa cc nguồn nhit.
(2) Trang phục gn gng, không được đụng chm, xô đẩy ngưi đang lm cc th
nghim s dụng trc tip ngn la
(3) Không được di chuyn nguồn nhit (đèn cồn) khi nguồn nhit đang được s dụng.
(4) Bit r ch đ cc thit b phng chy cha chy v cch s dụng chng.
(5) Thưng xuyên kim tra ha cht, vt liu v cc thit b trong PTTN trnh đ
hin tượng qu hn s dụng, qu ti hoc chp chy.
1.2.1.5. Cc thit b an ton phng chy cha chy (PCCC)
Trong cc PTN cng như cc cơ quan công s đu phi trang b cc thit b
PCCC. Cc thit b cn được trang b trong PTN 12
Xô ct: Trong ph ng  th nghim cn phi c  m t  xô ct c  dn nh (ct ch ng 
chy). Khi c đm chy d ng c ù
t trong xô tt vo đm ch
vic ny s ngăn không cho n l nguồ a tip x c v 
i không kh từ đ s dp tt đm chy.
Chăn dp la: (fire blankets): L cc tm chăn được lm bng
vt liu chng chy. Khi ph lên đm chy cng s ngăn nguồn
nhit tip xc vi không kh.
Bình cu ha: ( Extinguishers): Loi ny thưng c  nhiu thn
phn v kch c khc nhau. C loi bnh c u
 ha dp tt đm ch
bng cch ngăn không cho n nguồ l a  tip x c  vi không kh, c ng  c bnh cu h a
 dp tt đm chy bng cch h nhit đ c a  ngu la xu n  t ng g đ t.
Tiêu lnh v n i
quy PCCC: Bng n i
 quy tiêu lnh đ hưng
dẫn cch PCCC v quy trnh x l  khi c   đm chy
Hp cha vi chữa ch y v
nguồn nưc: L h p  cha v i  ch chy được n i tr  c
 tip vi nguồn nưc dnh cho cc trưng hợp h hon khẩn cp.
1.2.1.6. Quy trnh x l khi c ha hon xy ra trong PTN
Khi PTN b s c chp chy cc c nhân lm vic trong PTN cn bnh tnh v
thc hin quy trnh cha chy theo cc bưc sau
Bưc 1: Ngt ton b h thng đin, ct cu giao nguồn.
Bưc 2: Đưa ton b ngưi, ha cht ra khi phng th nghim, đc bit l cc loi
ha cht d chy n đưa ra trưc, trong trưng hợp vẫn đm bo an ton tnh mng.
Bưc 3: S dụng mt s phương php PCCC như: nưc, ct khô, chăn dp la, bình
CO2, bnh bt ha hc. Tuy nhiên tùy trưng hợp m chn phương n phng chy cha chy cho phù hợp.
Vi cc đm chy bi cồn, giy c th dùng nưc đ dp, nhưng vi cc dung môi
hu cơ như benzene, n-hexane,… th tuyt đi không dùng nưc đ dp la v cc dung 13
môi ny không tan trong nưc s tip tục ni trên nưc v chy, ngn la s lan theo
dng nưc s gây nguy him hơn.
Bưc 4: Gi đin đn cơ quan phng chy cha chy gn nht đ x l kp thi.
1.2.2. Tai nn do đin git
Nguồn đin trong phng th nghim cng l mt trong nguyên nhân gây ra tai nn
trong PTN. Mt nguồn đin c hiu đin th khong 30V s c tc đng sinh hc đn
con ngưi (gây ra hin tượng đin git).
Hin tượng đin git xy ra khi mt ngưi tiếp xc với mt ngun năng lưng
đin. Năng lượng đin chy qua mt phn ca cơ th gây ra cc tn thương cho cơ th.
Mc đ tn thương do dng đin gây ra phụ thuc vo 3 yu t chnh
+ Nguồn đin vi đin p cng ln th tn thương cng nghiêm trng.
+ Đưng dẫn dng đin khi qua cơ th (nu dng đin đi thng qua tim c th gây t vong ngay lp tc)
+ Thi gian cơ th tip xc vi dng đin cng lâu th tn thương cng nghiêm trng
1.2.2.1. Nguyên nhân gây ra tai nn đin
Hin tượng đin git thưng xy khi ngưi s dụng tip xc vi mt đt v:
(1) C khong cch đ đ dng đin c th tc dụng lên cơ th ngưi .
Khong cch an ton đi vi cc ngu ồn đin phụ thuc vo đin p ca nguồn đin,
vi nguồn đin p cao th khong cch an ton cng ln
V dụ vi nguồn đin 22 kV th khong cch an ton vi dây trn l: 2,0 m
Vi nguồn 110 kV th khong cch an ton vi dây trn l: 4,0 m
(2) Tip xc trc tip hai mch ca dng đin hoc mt mch đ được cp đin.
(3) Tip xc gián tip (qua vt trung gian như: nưc, kim loi…) vi vt đang mang đin.
1.2.2.2. Cc quy tc an ton khi s dng đin
Đ đm bo an ton khi s dụng cc thit b cc c nhân trong PTN cn tuân th cc nguyên tc sau
(1) Không chm v cc  đin hoc cc công tc b h.
(2) Không s dụng cc thit b đin đang hot đng khi tay cn đang ưt.
(3) Tt nguồn khi tin hnh kim tra nguồn đin hoc thit b đin, kim tra li hin
tượng d đin bng cc công cụ: bt th đin, đồng hồ đo đin...
(4) Khi thc hin lm vic vi cc thit b đin đang vn hnh cn c cc trang b
bo h đc bit cch đin. (5) Kim tra cc t i
h t b đin đ được ni đt hay không
(6) Dùng cc thit b v dây dẫn đng vi công sut theo quy đnh 14
(7) Không được đ cc dung môi d bay hơi hoc d chy gn nguồn đin hoc thit b đin.
(8) Cn lp cc thit b ngt đ 
i n đ đ phng s c chp đin.
1.2.2.3. Cch x l khi b tai nn đin
Khi thy ngưi b đin git chng ta thưng c tâm l hoang mang hong lon,
đôi khi hnh đng sai lm gây hai cho ngưi b nn v chnh mnh. Do đ khi thy ngưi
b đin git cn ht sc bnh tnh v thc hin theo cc bưc như sau
Bưc 1. Ngt nguồn đin ngay lp tc bng cch ngt cu dao đin, rút dây đin ra
khi  cm…Nu nn nhân b đin git bi nguồn đin cao th th tuyt đi không được
đn gn, nên đng xa t nht 6m cho đn khi nguồn đin được tt.
Bưc 2. Tch nn nhân ra khi nguồn đin bng cc vt không dẫn đin như: vi,
qun o, que bng g, tre…Nu nn nhân b git đin trên cao s rt kh x l v nguy
cơ chn thương cao. Không t  leo lên cu ngưi nu như không c đồ bo h đy đ.
Gi công ty đin lc đ nh s h trợ.
Bưc 3. Gi cp cu nu nn nhân c biu hin b tn thương nng.
Bưc 4: Trong thi gian ch đợi nu bit sơ cu hy tin hnh sơ cu cho nn nhân
+ Đt nn nhân  tư th nm thoi mi, đu thp, thong kh.
+ Không đ nn nhân b lnh, ly vi sch ph lên ngưi.
+ Kim tra mc đ chn thương v kim tra xem nn nhân cn tỉnh to không. Hy
gi tên v ch xem nn nhân c tr li hay không.
+ Nu nn nhân hôn mê hy tin hnh m đưng th bng cch nâng cm v nga
đu ra sau. Nu không th m đưng th hy cho nn nhân nm nga ra m kim tra
ming xem c bt thưng không.
+ Thc hin hô hp nhân to hoc ép tim ngoi lồng ngc nu nn nhân không th
v s vo không c mch.
+ Nu nn nhân tỉnh to v bng nh, hy ra vt bng dưi vi nưc mt.
+ Nu vt thương b chy mu, hy s dụng băng gc đp lên đ cm mu.
1.2.3 Tai nn bn g
Trong phng th nghim cc c nhân thưng xuyên phi tip xc vi cc thit b
v ha cht c th gây bng cho bn thân v cho ngưi xung quang. Do đ vic tuân th
cc quy tc cng như nm vng cc bưc sơ cu khi b bng rt quan trng.
1.2.3.1. Bng do nhit đ cao v cch x l
Đây l bng do tip xc vi nguồn nhit cao: khi s dụng l nung, đèn cồn, đèn
kh...nu bt cẩn không tp trung v không c cc thit b bo h c th gây ra bng nng. 15
Bưc 1. Lp tc tch ra khi nguồn nhit, nu l chy tc hay qun o th lp tc ci
b qun o v dp la bng phương tin thch hợp.
Bưc 2. Nhanh chóng ci b trang phục quanh khu vc b bng rồi lp tc ngâm vt bng dưi vi n c
ư mt trong t nht 10 pht (không dùng nưc đ đt lên vt bng).
Bưc 3. Băng vt thương bng gc y t rồi đn trung tâm y t gn nht. Tuyt đi
không bôi thuc hay kem lên vt thương cho ti khi c chỉ đnh ca bc sỹ.
1.2.3.2. Bng do tip xc vi ha cht v cch x l
Khi tip xc vi ha cht cng c th gây tn thương lên da v to ra cc vt
bng nghiêm trng. Vi mi loi ha cht li c mt cch x l khc nhau. Dưi đây l
mt s loi bng ha cht thông dụng trong PTN v cch x l khi gp phi
a) Vt bng do axit đc v cch x l
Trong PTN acid H2SO4 đc được s dụng nhiu v H2SO4 đc c mt đc tnh l
rt ho nưc, khi cho H2SO4 vo nưc hoc cc hợp cht hu cơ th acid s ht nưc,
qu trnh ny ta nhit rt mnh c th gây bng v tn thương nghiêm trng nu không
x l kp thi. Khi b cc acid đc c tnh ăn mn cao dnh vo ngưi hay qun o, cn
phi x l theo cc bưc như sau
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng vi nưc xi vo vt thưng 3-5 pht.
Bưc 2: Dùng dung dch amonia (NH3) 5% hoc dung dch NaHCO3 10%, loi
b cc phương tin dnh acid trên vùng b bng (không dùng x phng đ ra vt thương).
Nu acid rơi vo mt th nhanh chng ra kỹ nhiu ln bng nưc sch, nưc ct,
nưc đun sôi đ ngui sau đ dùng dung dch sodium hydrocarbonate (NaHCO3) 3%
Bưc 3: Đưa đn cơ s y t gn nht nu vt thương nghiêm trng.
b) Vt bng do kim đc v cch x l
Cc ha cht c tnh kim mnh như NaOH, KOH khi dnh vo da cng gây ra
cc vt bng nghiêm trng. Khi b dnh cc ha cht ny cn lp tc x l theo cc bưc
Bưc 1: Ra bng nưc sch nhiu ln, c th dùng vi nưc xi vo vt thưng 3-5 pht.
Bưc 2: Ra li bng dung dch CH3COOH 5% (acetic acid). Nu b bn vo mt
sau khi ra nhiu ln bng nưc sch cn ra li bng dung dch boric acid H3BO3 2%.
Bưc 3: Đưa đn cơ s y t gn nht nu vt thương nghiêm trng.
c) Vt bng do Phosphorous (P) v cch x l
Khi lm vic vi Phosphorous đc bit l Ptrn
g cn rt thn trng không đ da
tip xc vi Phosphorous. V vt bng to bi P ngm vo tn xương gây kh chu, d
lan rng, d nhim trùng. Do đ cc v kh như bom Ptrng s được coi l v kh ha hc 16
cm s dụng v mc đ nghiêm trng ca n gây ra đi vi con ngưi. Khi b bng P
cn lp tc nhanh chng x l theo cc bưc như sau
Bưc 1: Ra vt bng bng dung dch Copper (II) sulfate (CuSO4) 2%. Không dùng thuc m.
Bưc 2: Tip theo dùng gc tẩm dung dch Copper (II) sulfate 2% hoc dung dch
thuc tm (KMnO4) 3% đt lên vt thương. Sau 3-6h thay băng gc mt ln, đn khi cm gic du bt.
Bưc 3: Đưa đn cơ s y t gn nht đ x l vt thương.
1.2.4. Tai nn do cc vt nhn sc ct
Trong PTN s dụng nhiu cc vt dụng c th to ra cc vt thương b ct như: dao,
kéo, cc đồ dùng thy tinh khi b v…Cc vt dụng ny s gây ra cc vt thương nghiêm trng
Hnh 1.4. Cc vết thương do vt nhn sc gây ra
Trong phng th nghim cc vt thương ny cn c th nguy him hơn nu như b
gây ra bi vt c dnh ha cht.
1.2.4.1. Quy tc khi s dng cc vt nhn sc
Khi s dụng cc vt c kh năng gây st thương cao cn tuân th cc quy tc sau
(1) Khi s dụng vt nhn không được phép đưa đu nhn hưng ti ngưi khc
(2) Khi chuyn vt nhn từ ngưi ny sang ngưi khc cn theo qui tc: đu nhn
hưng v pha mnh cn phn chuôi hưng v pha ngưi cn chuyn.
(3) Khi không s dụng cn đ  mt nơi an ton hoc cho vo hp
(4) Khi lm v dụng cụ thy tinh cn c cnh bo vi nhng ngưi xung quanh v
dn dp cẩn thn trưc khi tin hnh tip. Cc mnh v phi được gi đng cch v đưa
vo đng nơi quy đnh Hnh 1
.5: Hnh đng ny ca bn nam đng hay sai? 17
1.2.4.2. Cch sơ cu v x l khi c vt thương ct
a) Vi cc vt thương nh c dnh ha cht:
Bưc 1. Nu không t x l được cn gi ngưi trợ gip
Bưc 2. Ra sch vt thương bng nưc sch nhiu ln v đ mu  vt thương chy
ra 1-3 pht (nu không chy nhiu cn nn mnh đ cho mu chy ra)
Bưc 3. St trùng vt thương bng nưc oxy gi hoc cồn y t
Bưc 4. Băng vt thương v đưa đn cơ s  t gn nht (nu vt thương nghiêm trng)
b) Vi cc vt thương sâu chy nhiu mu
Bưc 1. Lp tc kêu gi gip đ v tin hnh cm mu bng cch n mnh vo ming
vt thương (nên dùng khăn sch hay gc y t), nu mu chy ra nhiu cn tin hnh
băng garo pha trên vt thương
Bưc 2. Nhanh chng đn cơ s y t gn nht, thông bo hin trng v ha cht c
th nhim cho cơ s y t.
1.2.5. Cc thit b sơ cu trong phng th nghim
Vic xy ra tai nn khi lm vic trong PT
N l điu không mong mun, nhưng
vic đ vẫn xy ra vi cc mc đ khc nhau. Do đ ngoi vic trang b cho cc c nhân
lm vic trong phng th nghim kin thc an ton, th trong PTN cn c cc trang thit
b, ho cht v thuc men đ phng v x l cc trưng hợp tai nn c th xy ra. Cc
vt dụng ny được đng trng hp sơ cu (First aid Kit)
Đng như tên gi b sơ cu được s dụng đ điu tr tm thi nhm lm du tnh
hnh hoc ngăn ngừa thương tch chuyn bin nng thêm. B sơ cu l mt chic t nh
c hnh ch thp lm biu tượng. Dưi đây l danh sch cc vt dụng c th được đt trong mt b sơ cu.
Trưng hp k
h n cp Vt dụng trong hp sơ cu
B bm tm, cc vt Bông gc. Du xoa, km dưng, thuc st trùn thương h
(Mecurochrome 1% hoc nưc oxy gi, cồn y t, băn treo, băng gc. Vt thương rng Băng Garo. Bng do nhit đ
Băng lưi, thuc vazolin lm mt Bng ha cht
Chai nưc ra, dung dch NaHCO3 5%, CH3COOH 5
CuSO4 2%, KMnO4 2%, dung dch nưc mui đn trương. Gy xương Np g Đau đu
Thuc chng đau du Paracetamol 18 TM TT CHƯƠNG 1
Qua chương 1 ngưi hc đ được cung cp cc kin thc v an ton trong PTN
gồm: vai tr trch nhim trong PTN, cc quy tc an ton trong PTN. Ngưi hc được
cung cp kin thc v cc tai nn thưng xy ra trong PTN, cch phng trnh v x l
khi xy ra: tai nn chy n, tai nn đin git, tai nn bng, tai nn do cc vt nhn sc.
Qua đ ngưi hc c được nn tng kin thc vng vng v an ton trong khoa hc,
hnh thnh cc kỹ năng x l tnh hung vi cc tnh hung trong cuc sng. Qua chương
1 ngưi hc hnh thnh thi đ nghiêm tc khi lm vic v luôn luôn ngh đn an ton
ca mnh cng như ngưi xung quanh. 19
BI TP CHƯƠNG 1
Câu 1: Khi nim “chy” đưc hiu như thế no?
A. L mt phn ng ha hc c ta nhit v pht sng.
B. L trưng hợp xy ra chy ngoi  mun ca con ngưi c th gây thit hi v ti sn
v nh hưng đn môi trưng.
C. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi, ti
sn v nh hưng môi trưng
D. L trưng hợp xy ra chy không kim sot được c th gây thit hi v ngưi v ti sn.
Câu 2: “Cht nguy him về chy, nổ” như thế no?
A. L cht lng, cht kh, my mc hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
B. L cht lng, cht kh, cht rn, hoc my mc d xy ra chy, n
C. L cht lng, cht kh, cht rn hoc vt tư, hng ho d xy ra chy n
D. Cc cht c tnh cht đc bit nguy him v chy n như xăng, du, kh đt, ha lng
Câu 3: Cho cc bưc sau:
(1) Bo cho lc lượng phng chy cha chy ( t dân ph hoc gi 114….)
(2) Bo đng cho ngưi xung quanh nhanh nht
(3) Ngt tt c cc thit b đin ton khu vc xung quanh
(4) Cu ngưi c kh năng thot khi đm chy
(5) S dụng cc phương tin ti ch đ cha chy
(6) Di di ti sn v cc vt d chy ra khi vùng chy.
Qui trnh đ cha chy hợp l theo th t:…………………………………
Câu 4: Khi đang  trên tng 18 ca chung cư, m  tng 17 b chy không th xung
pha dưi được, bn s làm gì?
A. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồi nhy xung
B. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồi  chy xung
C. Gi đin đ lc lượng 114 rồi dùng khăn ưt bt mi chy lên trên tng cao nht.
D. Gi đin đ lc lượng 114 ng cu rồi  trong phng căn h đng kn ca li
Câu 5: Khi b chy  nh cao tng, bn s thot nn như th no?
A. Chy lên bng cu thang b trong ta nh
B. Đi bng thang my đ xung dưi
C. Chy xung bng cu thang b theo bin chỉ dẫn thot nn trong ta nhà.
D. Trèo qua đưng ca s đ xung dưi
Câu 6: Cch trnh ng đc kh trong đm chy?
(1). Phi ngay lp tc m tt c cc ca  hưng không c chy đ gim p sut. 20