Hào khí Đông A là gì? Hào khí Đông A là tinh thần của triều đại nào?

Hào khí Đông A là gì? Hào khí Đông A là tinh thần của triều đại nào?
Hào khí Đông A là hào khí nhà Trần, chỉ khí thế mạnh mẽ, oai hùng, hào sảng của thời nhà Trần (thời kì
thời Trần có những chiến công lẫy lừng khi cả ba lần đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông). Hãy
cùng tìm hiểu hào khí Đông A qua bài viết dưới đây của Luật Minh Khuê nhé!
Mục lục bài viết
1. Hào khí Đông A là gì? Hào khí Đông A là tinh thần của triều đại nào?
Lịch sử Việt Nam đã ghi nhận biết bao cuộc chiến đấu chống quân xâm lược, bảo vệ quốc gia và vùng
lãnh thổ. Những cuộc kháng chiến anh dũng, kiên cường, thể hiện tinh thần yêu nước, kết tinh chí khí
anh hùng của những con người mang trong mình dòng máu Lạc Hồng đáng tự hào. Trong số những
cuộc đấu tranh đầy dũng khí ấy, không thể kể tới nét son oanh liệt trong lịch sử – hào khí Đông A,
phản ánh hào khí ngất trời của triều đại nhà Trần vào thế kỉ XIII.
Để hiểu thế nào là hào khí Đông A, trước hết chúng ta cùng phân tích: Hào khí: Ý chí mạnh mẽ, hào
hùng. Đông A: Theo lối chiết tự có nghĩa là họ Trần. Theo đó, khi nhà Trần giành chiến thắng liên tiếp
trong ba cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông khí thế chiến đấu của quân dân nhà Trần ngày
càng hừng hực khí thế và được gọi là hào khí Đông A. Vì vậy, chúng ta có thể hiểu hào khí Đông A
được hiểu là chí khí mạnh mẽ, oai hùng, hào sảng của thời nhà Trần khi ba lần đánh thắng quân xâm
lược Nguyên Mông. Hào khí Đông A được xem là sản phẩm của một thời đại lịch sử vàng son với khí
thế chiến đấu hào hùng. Đây chính là kết tinh của sức mạnh toàn dân, bùng lên sức mạnh dân tộc,
biểu hiện của hào khí Đông A chính là lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần tự lập, tự cường, khát vọng
lập công giúp nước, quyết chiến quyết thắng mọi kẻ thù. Hào khí Đông A chính là hào khí của thời Nhà
Trần. Theo lối chiết tự chữ Trần được ghép bởi chữ Đông và chữ A. Do đó, có thể đọc thành Đông A.
Hào khí Đông A không chỉ là nét chữ, lỗi chiết tự mà còn là tinh thần bất khuất, dũng cảm, quyết chiến
quyết thắng của quân dân nhà Trần. Với họ, đầu có thể rơi, máu có thể chảy nhưng quyết không thể
làm người mất nước.
1.1. Bối cảnh ra đời hào khí Đông A
Vào những năm tháng cuối cùng của thời nhà Lý, do Lý Huệ Tông không có con trai nên lập Lý Chiêu
Hoàng lên làm thái tử, truyền ngôi hoàng đế (đây là nữ hoàng duy nhất trong lịch sử của Việt Nam).
Tuy nhiên, Lý Chiêu Hoàng chỉ ngồi trên ngai vàng được hai năm rồi nhường ngôi lại cho họ Trần. Trần
Cảnh sau này là Trần Thái Tông lên ngôi hoàng đế, dưới sự sắp xếp của thái sư Trần Thủ Độ, trở thành
hoàng đế đầu tiên của nhà Trần, mở ra thời kỳ mới trong lịch sử Đại Việt. Có thể nói, đây là 1 trong
những triều đại lớn mạnh, phát triển rực rỡ nhất trong thời đại lịch sử phong kiến tại Việt Nam. Trong
175 năm trị vì, nhà Trần đã có nhiều thành tựu về văn hóa, tôn giáo cũng như quân sự. Và điểm sáng
nhất là lãnh đạo nhân dân đánh bại quân xâm lược Nguyên Mông đến 3 lần (năm 1258, 1285, 1288).
Cũng từ đó, câu nói “Hào khí Đông A” lịch sử được ra đời. Trần Thủ Độ, Trần Thái Tông, Trần Hưng
Đạo, Trần Quang Khải, Trần Thánh Tông hay Trần Khánh Dư… đều là những tên tuổi đi vào lịch sử dân
tộc bằng sự trân trọng của các thế hệ sau. Từ năm 1258 - năm 1288, mỗi lần Mông Cổ thực hiện việc
xâm lược là mỗi lần quân và dân ta phải chống đỡ trước sức mạnh ngày càng to lớn hơn. Ba lần chiến
thắng quân Nguyên Mông là ba mốc son sáng chói trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc. Lúc bấy
giờ, điều đó quả là một vấn đề khó khăn, n với một quốc gia nhỏ bé. Nhưng bù lại chúng ta không
thiếu nhân tài, lại thừa ý chí chiến đấu và mang trong mình tình yêu nước và lòng tự tôn dân tộc rất cao.
1.2. Ý nghĩa của hào khí Đông A
Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, khách quan lịch sử, nhà Trần là triều đại phong kiến đầu tiên
của lịch sử Việt Nam. Vì vậy sẽ tạo được sự đồng tâm, nhất chí tối cao từ trên xuống dưới, từ quân
đến dân, từ già đến trẻ, từ trai đến gái. Lần đầu tiên, tất cả con dân Đại Việt đều đồng lòng vì nghĩa
lớn, với tinh thần quyết tử để chống giặc ngoại xâm! Bấy giờ, khi đứng trước kẻ địch cường mãnh
nhất thế giới, Đại Việt vẫn giữ tinh thần tự lập tự cường, lòng yêu nước vô hạn. Để hiểu hơn thế nào
là hào khí Đông A thời trần Trong Hịch tướng sĩ, Trần Quốc Tuấn – Hưng Đạo đại vương có viết: “Ta
thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ giận chưa thể xẻ
thịt, lột da, ăn gan, uống máu quân thù; dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói
trong da ngựa, ta cũng cam lòng”. Câu nói này đã tỏ rõ sự phẫn nộ, căm tức, uất hận quân giặc cũng
như ý chí quyết chiến quyết thắng không gì có thể lay chuyển. Hay như câu trả lời cứng rắn, đanh thép
của ông khi được vua Trần Thánh Tông hỏi trong cuộc kháng chiến lần thứ 2: “Bệ hạ chém đầu tôi
trước rồi hãy hàng”. Và tinh thần ấy cũng là một trong những biểu trưng rõ nhất cho hào khí Đông A,
hào khí lịch sử giúp quân dân nhà Trần có được 3 chiến thắng không tưởng trước quân Nguyên Mông.
Trước khi mất, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn có để lại quốc sách giữ nước cho vua Trần Anh Tông,
trong đó có viết: “Vua tôi đồng tâm, anh em hòa mục, cả nước góp sức, giặc phải bị bắt. (Nên) khoan
thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước vậy”. Đó là tinh thần trung quân ái
quốc của Quốc công Tiết chế Trần Hưng Đạo, vậy còn những người khác thì sao? Vào năm 1284, nước
Đại Việt phải đối mặt với sức ép không tưởng từ hơn 50 vạn quân Nguyên Mông muốn xâm lược
nước ta một lần nữa. Đứng trước nguy cơ đó, Thượng hoàng Trần Thánh Tông đã triệu tập các phụ lão
trong cả nước về điện Diên Hồng để bàn về vấn đề nên chủ hòa hay chủ chiến. Kết quả mọi người có
thể đã biết hết, theo Đại Việt Sử Ký toàn thư quyển 5, kỷ nhà Trần có viết: “Thượng hoàng triệu phụ
lão trong nước họp ở thềm điện Diên Hồng, ban yến và hỏi kế đánh giặc. Các phụ lão điều nói “ĐÁNH”,
muôn người cùng hô một tiếng, như bật ra từ một cửa miệng”. Các bô lão đều là những người được
trọng vọng, kính nể khắp nơi trong nước, chính họ cũng thể hiện ý kiến của nhân dân. Nhà sử học Ngô
Sĩ Liên đã từng viết: “Giặc Hồ vào cướp nước là nạn lớn nhất của đất nước. Hai vua hiệp mưu, bầy tôi
họp bàn há lại không có kế sách gì chống giặc mà phải đợi đến ban yến hỏi kế ở các phụ lão hay sao?
Là vì Thánh Tông muốn làm thế để xét lòng thành ủng hộ của dân chúng, để dân chúng nghe theo lời
dụ hỏi mà cảm kích hăng hái lên thôi. Đó là giữ được cái nghĩa người xưa nuôi người già để xin lời hay
vậy”. Tóm lại, hào khí Đông A không chỉ là nét chữ, lỗi chiết tự mà biểu trưng cho tinh thần bất khuất,
dũng cảm, quyết chiến quyết thắng của quân – thần – dân nhà Trần. Với họ, đầu có thể rơi, máu có thể
chảy nhưng quyết không thể làm mất nước. Thậm chí có những người như Trần Quốc Tuấn, vì lợi ích
chung của đất nước mà sẵn sàng gạt thù nhà.
2. Hào khí Đông A trong tỏ lòng là gì?
Thời đại nhà Trần (1226 – 1400) là mốc son lịch sử chói lọi trong công cuộc dựng nước và giữ nước với
chiến thắng ba lần đánh tan quân Nguyên Mông. Hào khí Đông A trong văn học thời Trần được thể
hiện qua bài thơ “Tỏ lòng” hay “Thuật hoài” của danh tướng Phạm Ngũ Lão. Qua đó thể hiện niềm tự
hào của chí nam nhi, khát vọng lập công của người anh hùng khi Tổ quốc xâm lăng. Bài thơ “Tỏ lòng”
được sáng tác vào năm 1282 khi quân Nguyên lấy cớ mượn đường đánh Chiêm Thành nhưng thực
chất là xâm lược nước ta. Trước tình hình đó, vua Trần đã mở hội nghị Bình Than (sông Lục Đầu) để
bàn kế đánh giặc. Khi đó, Phạm Ngũ Lão cùng một số vị tướng được cử đến vùng biên ải phía Bắc để
trấn giữ đất nước. Với hoàn cảnh lịch sử ra đời, tác phẩm đã mang đậm tính thời đại, thể hiện âm
vang hào khí. Trước hết, hào khí Đông A Tỏ lòng được thể hiện qua tư thế hành động của người con
trai Đại Việt.“Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu” (Múa giáo non sông trải mấy thu). Phạm Ngũ Lão đã tái
hiện không khí đoàn quân Sát Thát ra trận trong tư thế hùng dũng và điệu nghệ “Hoành sóc”. Binh lính
nhà Trần điều khiển cây giáo thuần thục đến mức trở thành nghệ thuật. Hơn nữa, hình ảnh ấy còn
được đặt giữa không gian “giang sơn” và thời gian “kháp kỷ thu” như càng khẳng định hơn khí thế
sức mạnh đội quân đã kết tinh từ ngàn năm giữa đất trời rộng lớn. Hào khí Đông A được thể qua khí
thế xung trận của quân đội thời Trần.
“Tam quân tì hổ khí thôn ngưu”
(Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu).
Quân đội nhà Trần mang khí thế của mãnh thú săn mồi, hình ảnh lực lượng giữa ta với địch tương
quan giữa loài hổ và trâu mộng. Quân ta như chúa tể sơn lâu, có dũng có mưu; còn quân địch như
trâu mộng có khỏe nhưng không có khôn. Quân ta hoàn toàn áp đảo bởi khí thế “nuốt trôi trâu”, có
thể nuốt chửng cả con trâu lớn. Hình ảnh ẩn dụ này khiến người ta nghĩ đến thơ của Trương Hán Siêu:
“Thuyền bè muôn đội
Tinh kỳ phấp phới
Tỳ hổ ba quân, giáo gươm sáng chói”.
Hào khí Đông A Tỏ lòng còn thể hiện bởi khát vọng độc lập, lập công danh để cứu nước cứu đời và
tinh thần trách nhiệm của đấng nam nhi đối với giang sơn xã tắc.
“Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu”
(Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe thuyết Vũ Hầu)
Qua hai câu thơ, cho thấy Phạm Ngũ Lão đã bàn tới lý tưởng nam nhi để khẳng định nghĩa vụ cống
hiến cho Tổ quốc. Vị danh tướng đã mượn một chữ “thẹn” để nói lên nỗi lòng chưa thể thỏa mãn “chí
làm trai”, chưa trả được món “nợ” lớn cho dân tộc. “Tỏ lòng” của Phạm Ngũ Lão đã thể hiện thành
công hào khí Đông A lừng lẫy một thời. Bài thơ mang đậm sắc màu anh dũng hào hùng, mang theo
mạch nguồn hào khí Đông A đi từ cuộc sống vào trang giấy. Đưa người đọc sống lại thời đại rực rỡ đã
qua, khiến ta phải suy ngẫm về bổn phận cũng như trách nhiệm của chính mình đối với đất nước
trong thời điểm hiện tại.
3. Hào khí Đông Á có còn tồn tại trong xã hội hiện đại ngày nay?
Dù là một câu nói xưa cũ nhưng phải khẳng định 1 điều rằng: “Hào khí Đông A” vẫn đang rừng rực
cháy trong lòng mỗi người con của dân tộc Việt Nam. Đặc biệt trong đại dịch COVID-19 vừa qua, tinh
thần “Hào khí Đông A” lại 1 lần nữa chói sáng, giúp cho dân tộc Việt Nam không những đứng vững
chắc trước cơn cuồng phong của đại dịch mà còn là 1 minh chứng tuyệt vời của một đất nước nhân ái,
sẵn lòng giúp đỡ lẫn nhau cũng như chia sẻ khó khăn với bạn bè quốc tế. Vẫn còn nhớ, khi dịch COVID-
19 mới bùng phát ở thành phố Vũ Hán (Trung Quốc), Chính phủ Việt Nam đã ngay lập tức nhận thức
được mối nguy hiểm tiềm tàng này và luôn nêu cao tinh thần “chống dịch cũng như như chống giặc”.
Cả hệ thống chính trị, các thành phần trong xã hội cũng như đông đảo người dân đã cùng chung tay
chống dịch. Với phương châm là chủ động, sáng suốt, bình tĩnh, đồng bộ, bám sát tình hình diễn biến
của dịch bệnh, Chính phủ và chính quyền ở các cấp đã có những phương án xử lý linh hoạt, nhanh
nhạy với từng trường hợp nhiễm bệnh xảy ra. Từ ổ dịch đầu tiên ở xã Sơn Lôi (Vĩnh Phúc) cho đến ổ
dịch lớn ở Bệnh viện Bạch Mai, ổ dịch ở Bắc Giang…. và gần đây nhất là ổ dịch cực kỳ lớn tại TP Hồ Chí
Minh… Chúng ta đã luôn chủ động trong công tác phòng chống dịch khi cả hệ thống chính trị, các đoàn
thể xã hội và nhân dân cùng chung tay vào cuộc. Tinh thần “chống dịch như chống giặc” của nhân dân
Việt Nam đã từng được rất nhiều hãng thông tấn quốc tế ca ngợi. Điển hình như Đài Phát thanh quốc
gia Mỹ (NPR) vào ngày 16/4 đã dẫn lời ông John MacArthur (Giám đốc Văn phòng Trung tâm kiểm soát
và phòng chống dịch bệnh Mỹ ở Thái Lan) nhấn mạnh 1 điều rằng: “Việt Nam đã có những cam kết
chính trị từ rất sớm ở cấp cao nhất. Quyết tâm chính trị được triển khai nhất quán từ cấp trung ương
cho đến các địa phương”. Đã có hàng vạn các cán bộ cũng như nhân viên của ngành y, những người
chiến sỹ áo trắng đầy dũng cảm, nhiệt huyết đã không quản ngày đêm gian khổ, hy sinh những lợi ích
riêng tư của bản thân mà xung phong lên tuyến đầu để diệt giặc COVID-19. Đã có hàng vạn chiến sĩ
thuộc lực lượng quân đội nhân dân Việt Nam và công an hy sinh thầm lặng, căng bạt ngủ giữa núi
rừng âm u, giữa trời đêm lạnh lẽo để canh gác các cửa khẩu quốc tế, các đường mòn nơi biên giới với
nước bạn có nhiều người qua lại để kiểm soát, quản lý dữ liệu dịch tễ liên quan đến tình hình dịch
bệnh. Đã có hàng ngàn khách sạn, phòng nghỉ, nhà trọ, trường học, cơ sở quân đội… sẵn sàng để trở
thành nơi cách ly tập trung cho công dân Việt Nam từ nước ngoài trở về với quê nhà. Rồi hàng vạn các
nhà giáo, cán bộ, công chức, viên chức… đã tình nguyện tham gia phục vụ, chăm lo cơm nước, ăn ở
cho hơn 35.000 người đang thực hiện cách ly trên cả nước. Đã có hàng trăm tỷ đồng được đóng góp
cho quỹ chống dịch COVID-19 thông qua Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp theo tiếng gọi của trái tim
cùng chung tay diệt giặc COVID-19.
Đã có nhiều hơn những cây “ATM gạo” mọc lên khắp Việt Nam cung cấp 1 số lượng gạo miễn phí dành
cho dân nghèo được nhiều tờ báo uy tín của quốc tế như Reuters, New York Post, CNN, Insider, ABC….
ca ngợi cho tinh thần yêu thương và đùm bọc yêu thương lẫn nhau của người Việt trong lúc khốn khó.
Hàng vạn người con của Việt Nam xa quê nay mong muốn được trở về vòng tay ấm áp của quê hương
trong đại dịch vì họ cảm thấy mình được yêu thương, chở che. Và từ đây, “Hào khí Đông A” đã một
lần nữa tỏa sáng cho thấy tinh thần đoàn kết dân tộc mạnh mẽ, tình thương yêu sâu sắc của con
người Việt Nam dành cho nhau. “Hào khí Đông A” của người Việt còn được lan rộng tới khắp năm
châu. Dù vẫn còn bị coi là nước nghèo ở trên thế giới nhưng trong lúc khó khăn, Việt Nam vẫn sẵn
sàng giúp đỡ, chia sẻ với những nước cũng đang phải chịu ảnh hưởng của COVID-19 nặng nề hơn.
Hành động nghĩa hiệp của Việt Nam cũng được nhiều bạn bè quốc tế đánh giá rất cao. Giáo sư Daniel
K Inouye đến từ Trung tâm Nghiên cứu châu Á – Thái Bình Dương nhận xét rằng: “Đại dịch COVID-19
đã mang tới cho Việt Nam 1 cơ hội tốt để nâng cao được “sức mạnh mềm”, Việt Nam có đủ các điều
kiện để thể hiện mình với cộng đồng quốc tế”. Cũng theo ông Derek Grossman – chuyên gia phân tích
quốc phòng tại RAND Corporation, cách Việt Nam đã và đang xử lý dịch bệnh cũng như chính sách
ngoại giao linh hoạt trong khủng hoảng đã giúp Việt Nam thể hiện được giá trị gia tăng của mình với
thế giới. Một lần nữa, tinh thần của “Hào khí Đông A” đã lại rọi sáng cho tinh thần ngoại giao vô cùng
khôn khéo, mềm dẻo và vô cùng nhân văn của dân tộc, con người Việt Nam. Sau cơn mưa thì trời sẽ
lại sáng, dân tộc Việt Nam sẽ mãi trường tồn với “Hào khí Đông A” được hun đúc từ tinh thần của cha
ông ta hàng ngàn năm trước đây.
Hy vọng bài viết trên của Luật Minh Khuê đã cung cấp cho quý bạn đọc những kiến thức hữu ích. Trân trọng cảm ơn!