Hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học hiện nay | Bài kiểm tra giữa kì Phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN ----------
BÀI KIỂM TRA GIỮA KỲ
ĐỀ TÀI: HOẠT ĐỘNG XUẤT BẢN SÁCH VĂN HỌC CỦA NHÀ
XUẤT BẢN VĂN HỌC HIỆN NAY
Họ và tên sinh viên: Quách Thùy Linh Mã sinh viên: 2258020026
Lớp tín chỉ: TG01004_K42_4 Hà Nội, 2024 MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.......................................................Error! Bookmark not defined.
1. Tính cấp thiết của đề tài..........................Error! Bookmark not defined.
2. Tổng quan nghiên cứu.............................Error! Bookmark not defined.
3. Mục đích, mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứuError! Bookmark not defined.
4. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu............Error! Bookmark not defined.
5. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu............Error! Bookmark not defined.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu....Error! Bookmark not defined.
7. Điểm mới của đề tài................................Error! Bookmark not defined.
8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn.....................Error! Bookmark not defined.
9. Kết cấu của đề tài....................................Error! Bookmark not defined.
Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất
bản Văn học hiện nay.................................Error! Bookmark not defined.
Chương 2: Thực trạng hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản
Văn học hiện nay........................................Error! Bookmark not defined.
PHẦN KẾT LUẬN........................................Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC.....................................................Error! Bookmark not defined.
ĐỀ TÀI: Hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học hiện nay. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nghiên cứu về hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học là một
vấn đề mang tính cấp thiết vì nó cung cấp hiểu biết sâu hơn về hoạt động xuất bản sách
văn học trong thời điểm dịch bệnh Covid chưa hoàn toàn biến mất. Trong thời đại công
nghệ và thị trường liên tục thay đổi, việc lựa chọn đề tài này không chỉ giúp nhìn nhận
các thách thức mà còn khám phá các cơ hội mới mà ngành xuất bản đang phải đối mặt.
Số lượng các nghiên cứu về hoạt động xuất bản sách văn học tại Việt Nam còn
hạn chế. Mặc dù đã có những nỗ lực định hình khái niệm, vai trò và lịch sử của ngành,
nhưng vẫn thiếu các công trình tập trung vào phân tích sâu hơn về thực trạng và giải pháp
cho các vấn đề cụ thể. Sự thiếu hụt này tạo ra một khoảng trống kiến thức đáng kể, cần
được bổ sung để cung cấp cái nhìn toàn diện và giải pháp hiệu quả cho lĩnh vực xuất bản
sách văn học tại Việt Nam.
Thị trường sách văn học hiện đang phát triển khá đa dạng và sôi động. Tuy nhiên,
sách văn học ở Nhà xuất bản Văn học không còn chiếm ưu thế lớn trên bản đồ sách văn
học Việt Nam. Bằng cách đánh giá và đề xuất giải pháp cải thiện quá trình xuất bản, Nhà
xuất bản Văn học có thể phát hành các tác phẩm văn học chất lượng cao và mang tính đa
dạng hơn. Điều này không chỉ làm phong phú thêm bản sắc văn hóa mà còn nâng cao
chất lượng đọc sách của cộng đồng.
Chính vì vậy, nhóm nghiên cứu quyết định lựa chọn đề tài này nhằm cung cấp cái
nhìn tổng quan về quy trình sản xuất và phân phối sách văn học, nhận biết được những
vấn đề và cơ hội để tối ưu hóa hiệu suất sản xuất của Nhà xuất bản Văn học.
2. Tổng quan nghiên cứu
Các công trình nghiên cứu về ngành xuất bản cho thấy các hướng tiếp cận chủ yếu
là cơ sở lý luận xuất bản và nghiệp vụ xuất bản. Nghiên cứu sinh kế thừa các nội
dung của cơ sở lý luận xuất bản khi xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. Đó là các công
trình về vai trò, vị trí, lịch sử ngành xuất bản trên thế giới và Việt Nam, quan điểm của
Đảng về hoạt động xuất bản, cơ sở pháp lý cho hoạt động xuất bản, quản lý hoạt động
xuất bản, những vấn đề còn tồn tại ở ngành xuất bản Việt Nam.
Các công trình nghiên cứu về nghiệp vụ xuất bản đã tạo nền tảng để nghiên cứu
thực tiễn hoạt động xuất bản sách văn học Việt Nam trong từng khâu quy trình, từ kế
hoạch đề tài, công tác cộng tác viên, biên tập, phát hành, truyền thông cho sách văn học.
Các công trình nghiên cứu về hoạt động xuất bản sách văn học là không nhiều.
Các công trình đã xác định được những nội dung về lý luận cơ sở như khái niệm, vai trò,
vị trí, lịch sử xuất bản sách văn học Việt Nam cũng như thực trạng một vài vấn đề trong
quy trình hoạt động xuất bản sách văn học ở các đơn vị xuất bản cụ thể hoặc của toàn
ngành. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu, hệ thống các vấn đề
mà xuất bản sách văn học Việt Nam hiện nay đang đối mặt cũng như đưa ra các giải pháp
để khắc phục tình trạng đó. Về nghiệp vụ xuất bản sách văn học Việt Nam các tác giả chủ
yếu tập trung ở mảng đánh giá bản thảo, thực thi bản quyền sách văn học Việt Nam, biên
tập bản thảo sách chứ chưa cụ thể vào từng khâu của xuất bản sách văn học Việt Nam
trong quy trình hoạt động như tổ chức bản thảo sách văn học Việt nam, truyền thông cho sách văn học Việt Nam.
Hầu như không có công trình khoa học nghiên cứu hoạt động xuất bản sách văn
học ở Nhà xuất bản Văn học trong khi thực tiễn hoạt động xuất bản sách văn học đang
diễn ra hết sức sôi nổi. Bên cạnh đó cũng chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu,
hệ thống các vấn đề mà xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học hiện nay đang
đối mặt cũng như đưa ra các giải pháp để khắc phục tình trạng đó.
3. Mục đích, mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu phân tích và đánh giá hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất
bản Văn học tại Việt Nam hiện nay, đưa ra các thành tựu và những vấn đề tồn tại. Từ đó
làm cơ sở đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển, nâng cao chất lượng của
hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học.
3.2. Mục tiêu nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý thuyết về hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học.
- Khảo sát, đánh giá về hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học hiện nay.
- Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hoạ
t động xuất bản sách văn học của Nhà
xuất bản Văn học trong thời gian tới.
3.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Trên cơ sở mục đích và mục tiêu trên, đặt ra những nhiệm vụ cụ thể để thực hiện mục tiêu :
- Mục tiêu 1: Xây dựng cơ sở lý thuyết về hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học.
+ Giải thích, nêu định nghĩa cho các khái niệm liên quan
+ Nêu đặc điểm, vai trò của sách văn học
+ Nghiên cứu, mô tả về quy trình tổ chức hoạt động xuất bản sách văn học
+ Nghiên cứu tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất bản sách
văn học của Nhà xuất bản Văn học
- Mục tiêu 2: Khảo sát, đánh giá về hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học hiện nay.
+ Nêu những thông tin khái quát về Nhà xuất bản Văn học
+ Nghiên cứu, phân tích công tác biên tập sách tại nhà xuất bản Văn học
+ Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động xuất bản sách tại Nhà xuất bản Văn học
- Mục tiêu 3: Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hoạt động xuất bản sách văn
học của Nhà xuất bản Văn học trong thời gian tới.
+ Phán đoán, dự báo xu thế phát triển xuất bản sách văn học trong bối cảnh toàn cầu hóa
+ Đưa ra giải pháp cho vấn đề xuất bản sách văn học ở NXB Văn học Việt Nam hiện nay
+ Đề xuất những giải pháp tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực
cho xuất bản sách văn học
+ Đề ra giải pháp khắc phục tình trạng sách lậu, vi phạm bản quyền trong
lĩnh vực xuất bản sách văn học
4. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học hiện nay.
- Đối tượng khảo sát: Sách văn học của Nhà xuất bản Văn học.
- Khách thể nghiên cứu: Nhà xuất bản Văn học
- Phạm vi nghiên cứu:
+) Phạm vi không gian: Tại Nhà xuất bản Văn học thông qua nghiên cứu trên các
nội dung về tổ chức bản thảo gồm kế hoạch đề tài và công tác cộng tác viên, biên tập -
xuất bản, truyền thông và phát hành sách văn học.
+) Phạm vi thời gian: Từ năm 2020 đến 2023.
5. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu
5.1. Câu hỏi nghiên cứu
- Vì sao cần quan tâm đến sách văn học của Nhà xuất bản Văn học? Liệu hệ thống
sách này còn tồn tại những vấn đề dưới sự tác động của các yếu tố khách quan và chủ
quan? - Làm thế nào để góp phần giải quyết vấn đề về hoạt động xuất bản sách văn học
của Nhà xuất bản Văn học hiện nay?
5.2. Giả thuyết nghiên cứu
Khi tiến hành thực hiện đề tài, chúng tôi đặt ra các giả thuyết sau:
Giả thuyết thứ nhất: Hoạt động xuất bản sách văn học Nhà xuất bản Văn học vẫn
còn tồn tại những hạn chế. Sự phát triển mạnh mẽ của xuất bản Việt Nam trong bối cảnh
toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với xuất bản Văn học.
Giả thuyết thứ hai: Trước tình hình xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn
học còn tồn tại những vấn đề nhất định cần phải xây dựng và tổ chức thực hiện các giải
pháp nhằm giải quyết những vấn đề đó, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành xuất bản tại
Việt Nam xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, gắn với thực tiễn.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp luận
Phương pháp luận chung nhất là phương pháp biện chứng mác xít. Triết học Mác
Lênin bao gồm những quan điểm có tính nguyên tắc về thế giới quan và phương pháp
luận cho hoạt động nhận thức và thực tiễn của con người. Có thể kể đến những nguyên
tắc căn bản như nguyên tắc khách quan, quan điểm toàn diện, quan điểm lịch sử - cụ thể…
Phương pháp luận chung là những quan điểm, nguyên tắc xác định các phương
pháp nhằm giải quyết các vấn đề của nhóm các ngành khoa học có những điểm chung nhất định nào đó.
Phương pháp luận riêng (phương pháp luận bộ môn) là những luận điểm, lý
thuyết cơ bản và góc tiếp cận đặc thù của mỗi ngành khoa học, mỗi đề tài khoa học cụ thể.
6.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chung: Để nghiên cứu đề tài, cần phải sử dụng các
phương pháp nghiên cứu như: phân tích - tổng hợp, từ cụ thể đến trừu tượng và từ trừu
tượng đến cụ thể, quy nạp - diễn dịch, lịch sử - logic.
Phương pháp nghiên cứu cụ thể
- Phương pháp thu thập và phân loại tài liệu: Được tiến hành với các công trình
nghiên cứu khoa học, sách, giáo trình, tài liệu chuyên ngành thuộc lĩnh vực xuất bản ở trong nước, nước ngoài.
- Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu: Thông qua việc phân tích hình thức
tài liệu, xác định nguồn tài liệu, tác giả, nơi công bố, hình thức công bố tài liệu. Sau khi
phân tích các dấu hiệu hình thức, tiến hành phân tích một số tiêu chí cơ bản về nội dung
tài liệu. Tổng hợp tài liệu xác định tính tương thích của tài liệu so với mục tiêu, nhiệm vụ
nghiên cứu đặt ra, lựa chọn tư liệu cần và đủ, sắp xếp chúng theo tiến trình thời gian hay quan hệ nhân quả.
- Phương pháp thống kê: Thống kê thông tin về xuất bản sách văn học của nhà
xuất bản Văn học từ năm 2020 đến nay. Nội dung được thống kê bao gồm: tên sách, tên
tác giả, tên người dịch, quốc gia, NXB và đơn vị liên kết, năm xuất bản, lần tái bản (nếu
có), số trang, kích thước, giá thành, số lượng bản in, tên sách gốc.
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Sử dụng bảng hỏi để có số liệu sơ cấp thu
thập ý kiến đánh giá thực trạng xuất bản sách văn học hiện nay của độc giả. Sử dụng
phần mềm xử lý thông tin định lượng SPSS để tổng hợp kết quả từ phiếu khảo sát.
- Phương pháp khảo sát thực tiễn: Trong quy trình khảo sát thực tiễn, trước hết
xác định rõ mục tiêu chính của cuộc khảo sát, các mục tiêu cụ thể và mức độ đạt được.
Trên cơ sở đó, xác định rõ địa bàn khảo sát. Kết quả của quá trình khảo sát thực tiễn là
thông tin ban đầu. Nới dạng thông tin ban đầu ấy sẽ trải qua việc phân tích, xử lý, chọn
lọc…để xây dựng giả thuyết khoa học, sử dụng làm luận cứ cho công trình nghiên cứu.
7. Điểm mới của đề tài
- Thứ nhất, đây là đề tài nghiên cứu có tính hệ thống cả về lý luận và thực tiễn về
xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học, những tư liệu được lựa chọn, tham
khảo, tập hợp, đưa ra những nghiên cứu mới, phân tích sâu hơn về thực trạng và đề xuất
giải pháp cụ thể cho các vấn đề.
- Thứ hai, hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học được khảo
sát và nghiên cứu một cách hệ thống và kỹ lưỡng. Đề tài nghiên cứu này sẽ góp phần làm
sáng tỏ các vấn đề trong hoạt động xuất bản sách văn học từ trước đến nay vẫn còn tồn
tại của Nhà xuất bản Văn học, từ đó có những nhận định để đề xuất phương hướng giải quyết.
- Thứ ba, đề tài nghiên cứu này đề ra các giải pháp khoa học đúng với thực tiễn
nhằm góp phần giải quyết các vấn đề xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học,
hướng vào giải quyết các nhiệm vụ cụ thể trong điều kiện thực tiễn Việt Nam hiện nay.
8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
8.1. Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu của đề tài có ý nghĩa thiết thực đối với lý luận xuất bản và
xuất bản sách văn học, góp phần nâng cao chất lượng xuất bản sách văn học của nhà xuất
bản Văn học, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của đất nước trong giai đoạn hiện nay. Đề tài
nghiên cứu sẽ góp phần quan trọng trong việc xây dựng khung lý thuyết về xuất bản sách văn học ở Việt Nam.
8.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Đề tài sẽ từ việc khảo sát, nghiên cứu các vấn đề còn tồn tại của hoạt động xuất
bản sách văn học của nhà xuất bản Văn học Việt Nam hiện nay để đưa ra các giải pháp
nhằm góp phần giải quyết các vấn đề của hoạt động này trên các phương diện cụ thể.
- Kết quả của đề tài có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ công tác
nghiên cứu, giảng dạy ngành xuất bản học tại các cơ sở đào tạo và nghiên cứu về xuất bản.
- Bên cạnh đó, đề tài còn là tài liệu tham khảo cho những người quan tâm tới xuất
bản sách văn học Việt Nam nói chung và xuất bản sách văn học của nhà xuất bản Văn học nói riêng.
9. Kết cấu của đề tài
Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà
xuất bản Văn học hiện nay
1.1. Các khái niệm liên quan 1.1.1. Xuất bản 1.1.2. Xuất bản phẩm 1.1.3. Sách 1.1.4. Sách văn học
1.1.5. Hoạt động xuất bản sách văn học
1.2. Đặc điểm, vai trò của sách văn học. 1.2.1. Đặc điểm
1.2.1.1. Đặc điểm về sáng tạo tác phẩm văn học
1.2.1.2. Đặc điểm về hình thức của tác phẩm văn học
1.2.1.3. Đặc điểm về tiếp nhận tác phẩm văn học
1.2.1.4. Đặc điểm về ngôn ngữ tác phẩm văn học 1.2.2. Vai trò 1.2.2.1. Cung cấp tri thức
1.2.1.2. Bồi dưỡng, xây dựng nhân cách con người 1.2.1.3. Giải trí
1.3. Yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất bản Văn học
1.3.1. Yếu tố bên ngoài
1.3.1.1. Thị trường sách văn học và khả năng chiếm giữ thị phần, cạnh tranh của Nhà xuất bản Văn học
1.3.1.2. Ảnh hưởng từ thị hiếu và nhu cầu của độc giả
1.3.2. Yếu tố bên trong
1.3.2.1. Chất lượng của đội ngũ sản xuất, biên tập viên, cộng tác viên.
1.3.2.2. Cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ bảo đảm để đáp ứng nhu cầu hoạt động
Chương 2: Thực trạng hoạt động xuất bản sách văn học của Nhà xuất
bản Văn học hiện nay
2.1. Khái quát về Nhà xuất bản Văn học
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ
2.1.3. Định hướng của nhà xuất bản trong tương lai
2.2. Quy trình tổ chức hoạt động xuất bản sách văn học tại Nhà xuất bản Văn học
2.2.1. Công tác kế hoạch đề tài
2.2.2. Công tác tổ chức cộng tác viên
2.2.3. Công tác biên tập bản thảo
2.2.4. Công tác in, phát hành 2.2.4.1. Công tác in
2.2.4.2. Công tác phát hành
2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động xuất bản sách văn học tại Nhà xuất bản Văn học hiện nay
2.3.1. Những kết quả đạt được
2.3.2. Một số ưu điểm và tồn tại cần khắc phục 2.3.2.1. Ưu điểm
2.3.2.2. Tồn tại cần khắc phục
2.3.3. Những nguyên nhân tác động đến thực trạng 2.3.3.1. Thuận lợi 2.3.2.2. Khó khăn
Chương 3: Xu thế phát triển và giải pháp cho vấn đề xuất bản sách văn học ở Việt Nam hiện nay
3.1. Xu thế phát triển xuất bản sách văn học trong bối cảnh toàn cầu hóa
3.1.1. Các xu thế phát triển của xuất bản sách văn học Việt Nam hiện nay
3.1.2. Xu thế toàn cầu hóa đối với hoạt động xuất bản sách văn học
3.1.3. Xu thế phát triển sách văn học của NXB Văn học
3.2. Giải pháp cho vấn đề xuất bản sách văn học ở NXB Văn học Việt Nam hiện nay
3.2.1. Giải pháp về chủ thể, nội dung, phương thức xuất bản sách văn học
3.2.1.1. Cơ chế riêng cho xuất bản sách văn học
3.2.1.2. Tích cực đưa sách Việt Nam ra thế giới
3.2.1.3. Đổi mới hình thức và nội dung công tác xuất bản sách văn học trong điều kiện hiện nay
3.2.2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho xuất bản sách văn học 3.2.2.1.
Đào tạo, bồi dưỡng biên tập viên sách văn học
3.2.2.2. Nâng cao năng lực của biên tập viên sách văn học
3.2.3 Khắc phục tình trạng sách lậu, vi phạm bản quyền trong lĩnh vực xuất bản sách văn học
3.3. Kiến nghị đối với cơ quan Nhà nước
3.3.1. Nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước
3.3.2. Mở rộng chính sách đầu tư và phát triển PHẦN KẾT LUẬN
Trong bối cảnh hội nhập, quốc tế hóa kinh tế hiện nay, ngành Xuất bản Việt Nam
đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức không dễ vượt qua do vị trí còn thấp so với khu vực và thế giới.
Nâng cao hiệu quả hoạt động xuất bản sách văn học ở Nhà xuất bản Văn học là
một yêu cầu cấp thiết hiện nay. Đề tài “Hoạt động xuất bản sách văn học ở Nhà xuất bản
Văn học hiện nay” đã đặt mục tiêu là đưa ra được các giải pháp cần thiết, khả thi để nâng
cao hiệu quả hoạt động xuất bản mảng sách này trong thời gian tới, giữ vững và củng cố
vị thế trên thị trường.
Đề tài nghiên cứu đã đáp ứng những yêu cầu về lý luận một cách rất rõ rệt. Cụ thể:
Hệ thống hóa các cơ sở lý luận về xuất bản nói chung, xuất bản sách văn học nói
riêng từ khái niệm, đặc điểm, vai trò của sách văn học.
Chỉ ra thực trạng hoạt động xuất bản sách văn học ở Nhà xuất bản Văn học trong
từng bước của quy trình xuất bản sách từ: công tác kế hoạch đề tài, công tác cộng tác
viên; công tác biên tập đến công tác chế bản, in ấn và phát hành sách trong tình hình hiện nay.
Đưa ra các giải pháp, kiến nghị trong công tác khai thác đề tài, phát hành cùng
những ý kiến về cải tiến quy trình xuất bản và đội ngũ biên tập viên; về cơ chế chính sách
đối với phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên... nhằm khắc phục hạn chế, phát huy thế
mạnh của Nhà xuất bản Văn học. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Huỳnh Thị Chuyên, 2009. Đề cương bài giảng Biên tập sách văn học. Học viện
Báo chí và Tuyên truyền. Hà Nội.
2. Phan Thanh Hải, 2020. Giáo trình Phương pháp nghiên cứu Khoa học xã hội và
Nhân văn. Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Hà Nội.
3. Trang Web Nhà xuất bản Văn học: www.nxbvanhoc.com.vn PHỤ LỤC