lOMoARcPSD|50730876
QUẢN LÝ VÀ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ GẮN VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG Ths. Lê Thị Thanh Tuyền
Khoa Quản lý xã hội, Học viện Hành chính quốc gia Tóm tắt
Đô thị bền vững là một đô thị được phát triển dựa trên cơ sở bền vững của các
yếu tố chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường và kinh tế. Dân cư hiện tại và những thế
hệ tương lai đều được tận hưởng bản sắc văn hóa dân tộc, lịch sử, tôn giáo, tín
ngưỡng, có quyền chăm lo, bảo vệ cảnh quan và môi trường. Du lịch ngày nay phát
triển mạnh mẽ, khẳng định vị thế ngành kinh tế mũi nhọn trong sự phát triển của đất
nước. Trong đó, đô thị đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của hệ thống du
lịch. Vì thế yêu cầu đặt ra là cần phải phát triển du lịch gắn với sự bền vững của đô thị. 1.
Nội dung quản lý và phát triển đô thị bền vững
Đô thị là một khu vực có mật độ gia tăng các công trình kiến trúc do con người
xây dựng so với các khu vực xung quanh nó. Đô thị là một trung tâm dân cư đông
đúc, có thể là thành phố, thị xã hay thị trấn. Trong một đô thị, có ba loại hình môi
trường khác nhau cùng tồn tại: môi trường vật chất (tự nhiên và xây dựng), môi
trường kinh tế và môi trường xã hội.
Các ảnh hưởng xấu sinh ra từ các hoạt động kinh tế trong đô thị lên môi trường
vật chất rất rõ ràng, có thể xác định là thảm họa về môi trường sinh ra từ đô thị, sự
giảm sút của tài nguyên thiên nhiên, tiếng ồn, ô nhiễm nguồn nước và không khí, sự
thu hẹp của các không gian xanh, tắc nghẽn giao thông và việc sử dụng quá mức lOMoARcPSD|50730876
năng lượng. Sự tác động giữa môi trường kinh tế và xã hội làm tăng lên các hiệu quả
kể cả thuận lợi và bất lợi. Hiệu quả thuận lợi xuất phát từ các dịch vụ xã hội như giáo
dục, sức khỏe, tiện nghi xã hội và những nghề nghiệp có chất lượng. Ngược lại, các
yếu tố bất lợi về kinh tế có thể gây ra các hậu quả xấu về môi trường xã hội. Sự tác
động thứ ba nêu lên những thuận lợi và khó khăn xuất phát từ các môi trường vật
chất và xã hội. Các khu cây xanh cho sinh hoạt công cộng là nguồn môi trường tốt
cho phúc lợi xã hội. Mặt khác, sự xuống cấp của các công trình lịch sử, sự mất mát
của những công trình văn hóa hoặc các vấn đề về sức khỏe đô thị là những ví dụ về
hậu quả của môi trường vật chất lên môi trường xã hội.
Quản lý và phát triển đô thị bền vững là một mục tiêu quan trọng trong quá
trình phát triển đô thị hiện đại. Điều này đòi hỏi sự kết hợp giữa quy hoạch đô thị,
quản lý tài nguyên, và việc thúc đẩy sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ
môi trường. Nội dung cơ bản của quản lý và phát triển đô thị bền vững:
Quy hoạch đô thị bền vững: Điều này bao gồm việc thiết kế và quản lý không
gian đô thị để tối ưu hóa sử dụng đất, giao thông, cơ sở hạ tầng và dịch vụ công cộng.
Quy hoạch đô thị cần xem xét các khía cạnh như sự phát triển kinh tế, bảo vệ môi
trường, an sinh xã hội và mục tiêu phát triển bền vững.
Quản lý tài nguyên: Điều này bao gồm việc bảo vệ và quản lý tài nguyên tự
nhiên, như nước, đất, và không khí. Cần áp dụng các biện pháp để giảm thiểu tác
động của hoạt động đô thị đối với môi trường.
Cơ sở hạ tầng và dịch vụ công cộng: Phát triển cơ sở hạ tầng bền vững, như
hệ thống vận chuyển công cộng, điện lưới, cấp nước và xử lý nước thải, để đảm bảo
cung cấp dịch vụ hiệu quả và bền vững cho cư dân.
Xây dựng những khu vực xanh: Khuyến khích việc xây dựng và duy trì khu
vực xanh, công viên và vườn hoa trong đô thị để cải thiện chất lượng không gian
sống và làm việc của người dân. lOMoARcPSD|50730876
Phát triển kinh tế bền vững: Khuyến khích sự đầu tư trong các ngành kinh tế
bền vững như năng lượng tái tạo, công nghệ xanh, và công nghiệp sáng tạo để tạo ra
việc làm và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Tham gia cộng đồng và tạo cơ hội cho đô thị công bằng: Phát triển các chương
trình xã hội và giáo dục để tạo cơ hội cho mọi người, không kể đối tượng dân cư,
tham gia vào quá trình quản lý và phát triển đô thị.
Tích hợp công nghệ thông minh: Sử dụng công nghệ thông minh và dữ liệu để
quản lý và cải thiện hiệu suất của các dịch vụ đô thị, như quản lý giao thông, tiết
kiệm năng lượng và quản lý rác thải.
Xây dựng kiến thức và nhận thức: Giáo dục và tạo nhận thức cho cư dân về
quyền lợi và trách nhiệm của họ trong việc tham gia vào việc quản lý và phát triển đô thị bền vững.
Quản lý và phát triển đô thị bền vững là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự
hợp tác của nhiều bên, bao gồm chính quyền địa phương, doanh nghiệp và cộng
đồng. Nó là một phần quan trọng của việc đảm bảo rằng đô thị của chúng ta phát
triển một cách bền vững và cung cấp một môi trường sống tốt cho tất cả cư dân. 2.
Mối quan hệ giữa đô thị và du lịch
Đô thị có vai trò quan trọng đối với ngành du lịch và có thể tác động đến nhiều
khía cạnh của ngành này. Và ngược lại, du lịch phát triển tác động mạnh mẽ tới đô thị. Cụ thể như sau:
Đô thị là điểm đến du lịch: Đô thị thường là điểm đến quan trọng cho du khách.
Thành phố lớn, thủ đô, và các khu vực đô thị khác thường có nhiều điểm tham quan,
văn hóa và giải trí để thu hút du khách. Các đô thị cũng thường là nơi tập trung các
dịch vụ và tiện ích du lịch, như khách sạn, nhà hàng, cửa hàng quà lưu niệm và công viên giải trí. lOMoARcPSD|50730876
Du lịch tạo việc làm và cơ hội kinh doanh: Ngành du lịch thường tạo ra việc
làm và cơ hội kinh doanh cho cư dân địa phương. Nhân viên trong ngành như hướng
dẫn viên du lịch, nhân viên khách sạn, và người bán hàng thường là người địa
phương. Các doanh nghiệp địa phương cũng có cơ hội tận dụng nhu cầu của du khách để kinh doanh.
Thu thuế và tài trợ đô thị: Ngành du lịch thường tạo ra thuế và thu nhập cho
đô thị. Những khoản thu này có thể được sử dụng để tài trợ các dự án và dịch vụ
công cộng, bao gồm việc cải thiện hạ tầng đô thị và bảo vệ môi trường.
Thúc đẩy phát triển kinh tế: Du lịch có thể thúc đẩy phát triển kinh tế của đô
thị bằng cách tạo ra nhiều nguồn thu nhập và cơ hội kinh doanh. Điều này có thể
giúp tăng cường năng suất và sự phát triển của đô thị.
Quảng cáo và quảng bá: Đô thị thường cần quảng cáo và quảng bá để thu hút
du khách. Các chương trình quảng cáo và sự quảng bá có thể giúp đô thị tạo thương
hiệu và nâng cao danh tiếng của mình là một điểm đến du lịch hấp dẫn.
Phát triển văn hóa và nghệ thuật: Du lịch có thể thúc đẩy phát triển văn hóa
và nghệ thuật trong đô thị bằng cách thúc đẩy các sự kiện văn hóa, triển lãm, diễn ra
chương trình nghệ thuật, và khuyến khích nghệ sĩ và nghệ nhân địa phương.
Xây dựng hệ thống giao thông và cơ sở hạ tầng: Đô thị thường cần cải thiện
hệ thống giao thông và cơ sở hạ tầng để phục vụ du khách. Điều này có thể cải thiện
cả môi trường sống và kinh tế đô thị.
Tuy nhiên, việc quản lý du lịch trong đô thị cũng đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng
để đảm bảo rằng tác động của ngành này là tích cực và bền vững. Quản lý thông
minh và bền vững của du lịch có thể giúp bảo vệ môi trường, đảm bảo sự cân bằng
giữa cộng đồng địa phương và du khách, và bảo vệ những giá trị văn hóa và lịch sử của đô thị. lOMoARcPSD|50730876 3.
Xây dựng Đô thị bền vững thúc đẩy phát triển du lịch
Phát triển du lịch trong một đô thị bền vững đòi hỏi cân nhắc kỹ lưỡng và quản
lý thông minh để đảm bảo rằng ngành du lịch góp phần vào sự phát triển bền vững
của đô thị, không gây tác động tiêu cực lên môi trường và cộng đồng. Dưới đây là
một số cách để đạt được sự kết hợp giữa phát triển du lịch và bền vững đô thị:
Quản lý tài nguyên du lịch: Đảm bảo sự sử dụng bền vững của tài nguyên du
lịch, như bãi biển, công viên tự nhiên, và di sản văn hóa. Hạn chế quá tải và ô nhiễm
môi trường bằng cách áp dụng các biện pháp bảo vệ tài nguyên.
Phát triển hệ thống giao thông công cộng: Tạo ra hệ thống giao thông công
cộng hiệu quả và thân thiện với môi trường để giảm thiểu tác động của lưu lượng du
khách đối với giao thông và không khí.
Xây dựng những khu vực xanh: Bảo vệ và phát triển không gian xanh trong đô
thị để tạo ra những khu vực thư giãn cho cả cư dân và du khách, cũng như để cải
thiện chất lượng không gian sống.
Khuyến khích du lịch bền vững: Thúc đẩy các hoạt động du lịch bền vững như
du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, và du lịch thể thao để đảm bảo rằng ngành du lịch
không gây tác động tiêu cực đối với môi trường và văn hóa địa phương.
Tích hợp cộng đồng địa phương: Khuyến khích cộng đồng địa phương tham
gia và hưởng lợi từ ngành du lịch. Điều này có thể bao gồm cơ hội việc làm và hỗ
trợ cho các doanh nghiệp địa phương.
Quản lý quy hoạch đô thị: Quản lý quy hoạch đô thị để xác định vị trí phù hợp
cho các hoạt động du lịch và kiểm soát sự phát triển dự án du lịch.
Giám sát và đánh giá: Thiết lập hệ thống giám sát và đánh giá để theo dõi tác
động của du lịch đối với đô thị và môi trường, và điều chỉnh chiến lược phát triển dựa trên kết quả này. lOMoARcPSD|50730876
Giáo dục và tạo nhận thức: Hướng dẫn du khách và cộng đồng địa phương về
cách tham gia vào du lịch bền vững và giữ gìn môi trường.
Phát triển du lịch trong một đô thị bền vững đòi hỏi sự hợp tác giữa chính
quyền địa phương, ngành du lịch, cộng đồng và doanh nghiệp. Mục tiêu chính là
đảm bảo rằng du lịch là một nguồn thu nhập và phát triển cho đô thị mà không gây
tác động tiêu cực đối với môi trường và cộng đồng địa phương. Kết luận
Đô thị thực hiện chức năng quan trọng trong phạm vi hoạt động của hệ thống
du lịch bao gồm: là “cửa ngõ” quan trọng đối với khách du lịch quốc tế và nội địa;
là các đầu mối quan trọng trong hệ thống vận chuyển, là các điểm trung chuyển cho
các chuyến đi đa mục đích. Song, mức độ quan trọng của các chức năng trên được
nhìn nhận theo nhiều góc độ khác nhau và, như một hệ quả, các yêu cầu về phát triển
một ngành du lịch có khả năng sinh lợi cao mang tính bền vững ở khu vực đô thị,
thành phố cũng không được hiểu một cách thống nhất và đầy đủ. Phát triển du lịch
có thể mang đến cho đô thị, thành phố nhiều điều tích cực (Lợi ích kinh tế, việc làm).
Mặt khác, các yếu tố tiêu cực phát sinh do sự có mặt của khách du lịch, đặc biệt với
số lượng lớn cũng có thể có những ảnh hưởng bất lợi đến chất lượng cuộc sống ở địa phương.
Tài liệu tham khảo 1.
Nguyễn Văn Đính, Trần Thị Minh Hòa (2006), Kinh tế Du lịch, Nhà
xuất bản Lao động và Xã hội, Hà Nội. 2.
Phạm Trương Hoàng, Trần Huy Đức và Ngô Đức Anh (2020), Tác
động của đại dịch Covid 19 đối với ngành Du lịch Việt Nam và các giải pháp ứng
phó. Tạp chí Kinh tế và Phát triển, Số 274, 43-53. lOMoARcPSD|50730876 3.
Bạch Hồng Việt (2020), Tác động của đại dịch Covid-19 đến tăng
trưởng kinh tế và phát triển bền vững ở Việt Nam. Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Covid 4.
Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24/01/2019 về xây dựng và phát triển
thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045/Bộ Chính trị (khóa XII). 5.
Quyết định số 950/QĐ-TTg, ngày 01/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 -
2025 và định hướng đến năm 2030. 6.
Nghiên cứu Điều chỉnh định hướng Quy hoạch tổng thể phát triển hệ
thống đô thị Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050 (VIUP). 7.
Điều chỉnh định hướng Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống đô thị
Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050/QĐ số 445/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. 8.
Đề tài “Nghiên cứu đổi mới toàn diện công tác lập Quy hoạch đô thị ở
Việt Nam”. Mã số 24/15-ĐTĐL.CN-CNN/Viện Quy hoạch Đô thị Nông thôn Quốc gia (VIUP). 9.
Thực tiễn lý luận phê bình và quy hoạch đô thị, nông thôn ở Việt
Nam/TS Trương Văn Quảng (VUPDA). 10.
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 - 2020 và tầm
nhìn đến 2050/ QĐ số 1393/QĐ-TTg.