lOMoAR cPSD| 45764710 B.Nội dung 琀椀 ểu luận I Cơ sở lý luận
111.1/ Khái niệm về văn hoá theo tư tưởng Hồ Chí Minh 1.1.1) Khái niệm
❖Thực trạng nền văn hoá truyền thông VN
trước Cách mạng Tháng Tám:
Thực trạng nền văn hoá truyền thống Việt
Nam trước Cách mạng Tháng Tám 1945 có những biển hiện sau:
- Đó là nền văn hoá theo chủ nghĩa dân
tộc chật hẹp.Nền văn hoá truyền thống đã
đạt được những giá trị yêu nước to lớn,
song nó phát triển cạnh chủ nghĩa bành
trướng Đại Hán nên cũng trở thành một chủ
nghĩa Đại việt hẹp hòi
- Đó là một nền văn hoá thiếu hụt một
truyền thống khoa học, đặc biệt là khoa học lOMoAR cPSD| 45764710
tự nhiên. kết cấu giai cấp trong xã hội cổ
truyền không những không có giai cấp đại
biểu cho công nghiệp mà còn vắng bóng cả
tầng lớp trí thức đại biểu cho khoa học kẻ sĩ
trong xã hội truyền thống làm quan (văn,
võ) thảo binh thư, quốc pháp, lúc bãi triều
thường làm thầy đồ, thầy thuốc và thầy địa
lý để dạy chữ, bốc thuốc chữa bệnh và trấn
an tâm linh cho cộng đồng dân cư. Tư duy lý
luận các khái niệm khoa học phương pháp
khoa học chưa được coi trọng trong nền văn hoá truyền thống
- nền văn hoá truyền thống của người
Việt có hai dòng văn hoá rõ rệt .Dòng văn
hoá dân gian, văn hoá đại chúng thường
phản ánh các kinh nghiệm sản xuất, 琀 nh
cảm yêu thiên nhiên, 琀 nh cảm trai gái,
trữ 琀 nh. Nó không phải là những quan
hệ, khuynh hướng văn hoá chính thống và
ưu 琀椀 ên của xã hội, còn nền văn hoá bác
học thường chịu ảnh hưởng nhiều của văn lOMoAR cPSD| 45764710
hoá Trung Quốc.- Văn hoá Trung Hoa và
các tư tưởng của hệ tư tương Nho-Phật-Lão
ảnh hưởng rất mạnh trong văn hoá truyền
thống Việt Nam. Các tư tưởng này chi phối
thiết chế văn hoá lao động, văn hoá giao 琀
椀 ếp và các quan hệ khác, vừa ảnh hưởng
lớn đến nhân cách làm người đặc biệt là
nhân cách kẻ sĩ. ❖Khái niệm văn hoá:
Theo Hồ Chí Minh văn hoá có khái niệm: Vì
lẽ sinh tồn cũng như vì mục đích của cuộc
sống loài người mới sáng tạo và phát minh
ra ngôn ngữ, ngữ viết, đạo đức, pháp luật,
khoa học, tôn giáo, văn hoá nghệ thuật,
những công cụ hàng ngày về ăn, mặc, ở và
phương thức sử dụng toàn bộ những sáng
tạo và phát minh đó là văn hoá. Văn hoá
là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh
hoạt cùng với những biểu hiện của nó mà
loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng
những nhu cầu đời sống và đòi hỏi sự sinh
tồn.Nền văn hoá mới theo quan điểm của Hồ lOMoAR cPSD| 45764710
Chí Minh chứa đựng nhiều nội dung phong
phú, sâu sắc, liên quan tới các vấn đề như ý
thức độc lập tự chủ, tự lực tự cường ,nền
văn hoá mới đó nhân dân phát huy quyền
làm chủ của mình, được sống tự do ,bình đẳng, hạnh phúc …
1.1.2)Quan điểm về xây dựng một nền văn hoá mới:
1.Xây dựng tâm lý : 琀椀 nh thần độc lập tự cường
2. Xây dựng luân lý: biết hy sinh , làm lợi choquần chúng
3. Xây dựng xã hội : mọi sự nghiệp có liên
quan đến phúc lợi của nhân dân trong xã hội
4. Xây dựng chính trị: dân quyền 5. Xây dựng kinh tế
-Từ rất sớm, Bác đã quan tâm đến văn hoá.
Điều này chứng minh vì sao sau khi độc lập,
Bác đã bắt tay vào xây dựng một nền văn hoá mới cho Việt Nam lOMoAR cPSD| 45764710
.1.1.3) Sự sáng tạo của Hồ Chí Minh trong
xây dựng văn hoá mới: Năm 1943 với Đề
cương về văn hoá Việt Nam của mình, Đảng
Cộng sản ra tuyên ngôn cơ cấu lại nền văn
hoá truyền thống theo tư tưởng mác xít.
Nhấn mạnh các tư tưởng của Đảng Cộng sản
thể hiện trong Đề cương về văn hoá Việt
Nam 1943, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ
phương thức cơ cấu lại nền văn hoá truyền
thống trong giai đoạn lịch sử mới của dân
tộc.Như đã trình bày trong Báo cáo chính
trị đọc tại toàn quốc lần thứ II, ngày 11-
21951, Hồ Chí Minh viết rằng: “Xúc 琀椀 ến
công tác văn hoá để đào tạo con người mới
và cán bộ cho công cuộc kháng chiến kiến
quốc. Phải triết để tẩy trừ mọi di 琀 ch
thuộc địa và ảnh hưởng của văn hoá đế
quốc.Đồng thời, phát triển những truyền
thống tốt đẹp của văn hoá dân tộc và hấp
thụ những cái mới của văn hoá xây dựng một
nền văn hoá Việt Nam có 琀 nh chất dân lOMoAR cPSD| 45764710
tộc, khoa học và đại chúng “ -Xây dựng nền
văn hoá mới việt Nam, Hồ Chí Minh đã xuất
phát từ một nguyên lý tư tưởng mới, trước
hết là nguyên lý tư tưởng về truyền thống và
hiện đại.Nền văn hoá mới phải kế tục những
giá trị nội dinh của nền văn hoá truyền thống,
nó đồng thời phát triển những giá trị truyền
thống và hấp thụ những cái mới của văn hoá
琀椀 ến bộ.Đó là nguyên lý tư tưởng quan
trọng bậc nhất của các nước phát triển xây dựng nền văn hoá mới
Như đã trình bày, chủ nghĩa yêu nước truyền
thống trong tư tưởng Hồ Chí Minh là một
giá trị quan trọng. Nó đã tạo nên khí phách
kiên cường và chủ nghĩa anh hùng Việt
Nam. Nó thử thách cái đẹp, cái xấu, cái
cao cả, cái thấp hèn, cái chính nghĩa, cái phi
nghĩa. Tuy nhiên chủ nghĩa yêu nước truyền
thống coi vấn đề dân tộc theo một thế giới
quan “vị chủng”. Xây dựng nền văn hoá mới,
tư tưởng biến nền văn hoá dân tộc thành lOMoAR cPSD| 45764710
“một bộ phận 琀椀 nh thần quốc tế”,một
mặt, mỗi dân tộc phải chăm lo tới sự phát
triển toàn diện của mình, mặt khác nó phải
xác lập được nguyên lý giao 琀椀 ếp văn hoá
bình đẳng trên nền tảng giá trị.Văn hoá Việt
Nam vừa kết 琀椀 nh bản sắc dân tộc, vừa
gắn với các giá trị văn hoá loài người. Dưới
ánh sáng tư tưởng văn hoá Hồ Chí Minh,
mấy chục năm qua văn hoá Việt Nam đã
được cơ cấu lại theo định chuẩn dân tộc mới.
Các thành tựu của nó to lớn và đáng tự hào.
Sự tham gia của Hồ Chí Minh vào việc làm
trong sáng 琀椀 ếng việt ngày càng làm hoàn
thiện và nâng cao những giá trị văn hoá
mới.Nền văn hoá mới có giao lưu quốc tế mở
rộng.Hiệu ứng lịch sử có một quy luật rất
nghiêm ngặt.Đó là quy luật phát triển tự
nhiên nội sinh của các quá trình văn hoá. Nếu
tuyền thống không phát triển kịp các giá trị
mới thì sự hấp thụ văn hoá sẽ gặp nhiều khó
khăn và xuất hiện hai khuynh hướng lai lOMoAR cPSD| 45764710
căng.Hồ Chí Minh đã nhìn thấy trước và cảnh
báo “phải tránh nguy cơ trở thành kẻ bắt
chước”. 1.2/Những quan điểm chung của Hồ Chí Minh về văn hoá
1.2.1) Quan niệm về vị trí, vai trò của văn
hoá Từ sau Cách mạng Tháng Tám 1945 văn
hoá được Hồ Chí Minh xác định là đời sống
琀椀 nh thần của xã hội, là thuộc kiến trúc
thượng tầng.Văn hoá có mối quan hệ mật
thiết với kinh tế, chính trị, xã hội. Chính trị
xã hội được giải phóng thì văn hoá mới
được giải phóng. Chính trị giải phóng mở
đường cho văn hoá phát triển.Hồ Chí Minh
đã vạch ra đường lối“Phải 琀椀 ến hành
cách mạng chính trị trước, cụ thể là cách
mạng giải phóng dân tộc để giành chính
quyền, từ đó giải phóng văn hoá, mở đường
cho văn hoá phát triển”.Người còn nhấn
mạnh “Xã hội thế nào thì văn hoá thế ấy.Văn
nghệ của ta rất phong phú, nhưng dưới chế lOMoAR cPSD| 45764710
độ thực dân và phong kiến nhân dân ta bị
nộ lệ, thì văn nghệ cũng bị nô lệ, bị tồi tàn,
không thể phát triển được”.Văn hoá là một
kiến trúc thượng tầng nhưng không đứng
ngoài mà phải ở trong kinh tế và chính
trị.Văn hoá phải phục vụ nhiệm vụ chính trị,
thúc đẩy xây dựng và phát triển kinh tế. Tuy
kinh tế có kiến thiết rồi, văn hoá mới kiến
thiết được nhưng văn hoá phát triển
không thụ động mà phải có 琀 nh 琀 ch
cực chủ động. Nó đóng vai trò to lớn thúc
đẩy kinh tế và chính trị phát triển như một
động lực.“Văn hoá ở trong kinh tế”tức là
văn hoá phải phục vụ, thúc đẩy xây dựng và
phát triển kinh tế.Văn hoá ở trong kinh tế và
chính trị cũng có nghĩa là chính trị và kinh tế phải có 琀 nh văn hoá
1.2.2) Quan điểm về chức năng của văn hoá
Theo quan niệm của Hồ Chí Minh, văn hoá
có ba chức năng chủ yếu là: lOMoAR cPSD| 45764710
Một là bồi dưỡng tư tưởng đạo đức đúng
đắn và 琀 nh cảm cao đẹp cho con
người.Văn hoá thuộc đời sống 琀椀 nh thần
của xã hội.Người thường xuyên quan tâm
đến việc bồi dưỡng lý tưởng cho cán bộ,
Đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Đó là
chức năng cao quý của văn hoá. Văn hoá còn
góp phần xây đắp niềm 琀椀 n con người,
niềm 琀椀 n khoa học, cách mạng, 琀椀 n
vào nhân dân, 琀椀 n vào 琀椀 ền đồ tươi
sáng của Cách mạng.Hồ Chí Minh nói phải
làm cho văn hoá soi đường cho quốc dân đi,
sâu vào tâm lý quốc dân, để xây dựng 琀 nh cảm lớn Cho con người
Hai là, nâng cao dân trí. Người đã răn
dạy“một dân tộc dốt là dân tộc yếu”.Chính
vì thế“ mọi người phải hiểu biết quyền lợi
của mình … phải có kiến thức mới có thể
tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà,
và trước hết là phải biết đọc, biết viết chữ lOMoAR cPSD| 45764710
Quốc ngữ. Tiếp đến là các hiểu biết các lĩnh
vực khác nhau vè chính trị, kinh tế, văn hoá.
Tuỳ từng giai đoạn cách mạng mà mục đích
của nâng cao dân trí có điểm chung và riêng.
Nhưng xuyên suốt là vì mục 琀椀 êu độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội
Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp,
những phong cách, lối sống lành mạnh,
luôn hướng con người vươn tới chân-
thiệnmỹ để không ngừng hoàn thiện bản
thân mình. Những phẩm chất tốt đẹp làm
nên giá trị của con người. Mỗi người phải
biến tư tưởng và 琀 nh cảm lớn thành phẩm
chất cao đẹp.Đó có thể là phẩm chất chính
trị, phẩm chất đạo Đức, phẩm chất chuyên
môn nghiệp vụ.Hồ chí Minh đặc biệt nhấn
mạnh phẩm chất đạo đức, chính trị của cán
bộ Đảng viên.Nếu không có những phẩm
chất đó thì không thể biến lý tưởng thành
hiện thực.Văn hoá giúp con người phân biệt lOMoAR cPSD| 45764710
cái tốt - xấu, cái lạc hậu – 琀椀 ến bộ...Từ đó văn
hoá hướng con người vươn tới chân - thiện- mỹ
1.2.3) Quan điểm về 琀 nh chất của nền văn
hoá mới Nền văn hoá mới là nền văn hoá
dân chủ mới, đồng thời là nền văn hoá
kháng chiến.Nền văn hoá đó có ba 琀 nh
chất: 琀 nh dân tộc – khoa học – đại chúng.-
Tính dân tộc, đặc 琀 nh dân tộc hay cốt
cách dân tộc là cái 琀椀 nh túy đặc trưng
riêng của văn hoá dân tộc.Cốt cách văn hoá
dân tộc không phải“nhất thành bất biến”, mà
có thể phát triển và bổ sung nét mới.Biết giữ
gìn, kế thừa và phát huy những truyền thống
văn hoá tốt đẹp của dân tộc
-Tính khoa học:để phát triển được các giá trị
truyền thống, hấp thụ các cái mới, cơ cấu lại
nền văn hoá Việt Nam, Đảng Cộng sản và Hồ
Chí Minh coi việc xây dựng một hệ thống
các giá trị khoa học trong đời sống xã hội có lOMoAR cPSD| 45764710
một ý nghĩa đặc biệt quan trọng.Nền văn
hoá truyền thống trong toàn cơ cấu của nó
chưa được xây dựng trên nền tảng khoa
học.Nền sản xuất nhỏ, tự duy kinh nghiệm
chiếm vị trí ưu trội trong nền văn hoá ấy.Hồ
Chí Minh đã khẳng định tư tưởng khoa học
hoá có một ý nghĩa rất quan trọng.Chỉ có
khoa học mới bắt kịp được nền văn minh
thế giới.Một nền văn hoá dựa trên cơ sở
khoa học là dựa vào chiếc kiềng ba chân
của cái đúng, cái chân lý, đó là: + Quy luật khách quan
+ Cơ cấu công nghiệp +Hành
lang pháp luật Những người
làm văn hoá phải có trí
tuệ, hiểu biết khoa hoc 琀
椀 ên 琀椀 ến, phải có
chiến lược xây dựng văn
hoá mang tầm thời đại. -
Tính đại chúng: phục vụ lOMoAR cPSD| 45764710
nhân dân, phù hợp nguyện
vọng của nhân dân, đậm đà
琀 nh nhân văn.Nguyên tắc
đại chúng hoá mà Đề cương văn hoá năm 1943 đã nêu được
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định tại Đại hội
Đảng lần thứ II năm 1951 xuất phát từ một
quan điểm lớn của lịch sử .Đó là nguyên tắc
giải phóng năng lượng sáng tạo to lớn trong
lịch sử văn hoá Việt Nam. Ánh sáng của nó
mở đường, rọi chiếu xuống lòng sâu xã hội,
làm bật dậy các khả năng sáng tạo và
khêu gợi trong tận cùng tâm khảm những
khát vọng sáng tạo của hàng triệu quần
chúng đã từng bị lịch sử dồn nén và bỏ
quên. Trên ý tưởng này, Hồ Chí Minh đã nói
rằng:sản xuất văn hoá nghệ thuật cốt để phục vụ nhân dân lOMoAR cPSD| 45764710
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, khái niệm
nhân dân, đại chúng vừa có 琀 nh phổ cập
vừa có 琀 nh nâng cao. Tính phổ cập ở
chỗ dễ hiểu ,nhiều người cùng biết, nhiều
người cùng thực hiện; thực hiện một lần rồi
lại thực hiện nhiều lần.Như Hồ Chí Minh
thường nói về lợi ích của văn hoá nghệ thuật
đối với nhân dân, làm sao cho mọi người
thích xem, khi xem thì hiểu, xem một lần rồi
muốn xem thêm. Tính nâng cao ở chỗ nó
kết 琀椀 nh 琀椀 nh hoa của cộng động
rộng lớn, thể hiện cái khát lên của những
lực lượng cách mạng và có thể cách mạng
tới cùng. Nó làm nền tảng của mọi sự phát
triển lành mạnh của xã hội.Hồ Chí Minh đã
nói về phẩm chất của nhân dân như sau:
“Đằng sau sự phục tùng 琀椀 êu cực giấu
một cái gì đang sôi sục, đang gào thét và sẽ
bùng nổ một cách ghê gớm”
Hồ Chí Minh quan tâm đến 琀 nh đại
chúng của văn hoá trên nền tảng giá trị và lOMoAR cPSD| 45764710
琀 nh liên tục lịch sử. Các giá trị văn hoá do
quần chúng sáng tạo, phục vụ quần chúng,
đánh thức những nhà văn hoá trong biển
cả quần chúng từ thế hệ này sang thế hệ
khác tạo ra những vòng khâu chất lượng
vô tận của chủ thể và đối tượng văn hoá
trong các nhu cầu ngày càng cao của lịch sử.
Trong tư tưởng văn hoá Hồ Chí Minh, 琀 nh
đại chúng vừa mang 琀 nh chính trị vừa
mang 琀 nh phổ cập và nâng cao của văn
hoá. Văn hoá khơi dậy khả năng sáng tạo
của đại chúng, chúng tạo nên các chủ thể
văn hoá có chất lượng cao trong lịch sử.Đó
chính là nội dung cơ bản chủ của yếu tố văn hoá
trong sự phát triển của xã hội II.- NỘI DUNG CHỦ YẾU
2.1) Trước khi Bác mất.(trước 1969)
2.1.1) Xây dựng nền kinh tế
Nước ta là một nước nông nghiệp lạc hậu,
nông dân là lực lượng đông đảo nhất trong lOMoAR cPSD| 45764710
xã hội, bị đế quốc, phong kiến bóc lột nặng nề
Nền kinh tế của nước ta bị lệ thuộc vào đế
quốc và thực dân phong kiến. Bác chủ
yếu vận động bà con nhân dân phát triển
kinh là phục vụ cho chiến đấu giải phóng dân tộc
2.12) Bác trong công tác giáo dục:
Hồ Chí Minh phê phán nền giáo dục phong
kiến (kinh viện, xa thực tế, coi sách của
thánh hiền là đỉnh cao của tri thức...) và
nền giáo dục thực dân ( ngu dân, đồi bại,
xảo trá, nguy hiểm hơn cả sự dốt nát).Người
quan tâm xây dựng nền giáo dục mới của
nước việt nam độc lập.Nền giáo dục này
được hình thành từ những năm hai mươi,
thực sự ra đời từ cách mạng tháng tám
thánh công và phát triển cùng sự nghiệp
cách mạng của dân tộc.Hồ chí minh xác
định, xây dựng nền giáo dục mới là một
nhiệm vụ cấp bách, có ý nghĩa chiến lược , lOMoAR cPSD| 45764710
vì nó góp phần làm cho dân tộc ta xứng đáng
với nước việt nam độc lập.Văn hóa giáo dục
là một mặt trận quan trọng trong công cuộc
xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất nước nhà
• Quan điểm Hồ Chí Minh về văn hóa giáo
dục:-Mục 琀椀 êu của văn hóa giáo dục là
thực hiện cả 3 chức năng của văn hóa giáo
dục:dạy và học để bồi dưỡng lý tưởng đúng
đắn và 琀 nh cảm cao đẹp; mở mang dân trí;
bồi dưỡng những phẩm chất và phong cách
tốt đẹp cho con người.Giáo dục để đào tạo
con người có ích cho xã hội.Học để làm
việc, làm người, làm cán bộ. Giáo dục nhằm
giáo dục con người có đức, có tài, kế tục sự
nghiệp cách mạng, làm cho nước ta sánh vai
cùng các cường quốc năm châu. -Cải cách
giáo dục bao gồm xây dựng chương trình, nội
dung dạy và học hợp lý, phù hợp với các giai
đoạn cách mạng.Nội dung giáo dục phải toàn
diện:văn hóa, chính trị, chuyên môn nghiệp lOMoAR cPSD| 45764710
vụ, lao động... Các nội dung đó có mối quan
hệ mật thiết với nhau. Học chính trị khoa
Mác - Lê - Nin, đường lối, chính sách của
đảng và nhà nước.Cải cách khoa học phải
sáng tạo, không giáo điều.Học để nắm các
quan điểm có 琀 nh nguyên tắc, phương
pháp luận.Học khoa học kĩ thuật để đáp ứng
đòi hỏi của thời đại mới, thời đại mới, thời
đại của cánh mạng khoa học- công nghệ
đang phát triển như vũ bão
•Phương châm giáo dục:Phương châm bao
gồm:học đi đôi với hành, lý luận liên hệ với
thực tế; học tập kết hợp với lao động; phối
hợp nhà trường - gia đình - xã hội; thực hiện.