Khám phá 3 công thức cho một cuộc sống hạnh phúc - Xã hội học | Đại học Văn Lang
Khám phá 3 công thức cho một cuộc sống hạnh phúc - Xã hội học | Đại học Văn Lang giúp sinh viên tham khảo, ôn luyện và phục vụ nhu cầu học tập của mình cụ thể là có định hướng, ôn tập, nắm vững kiến thức môn học và làm bài tốt trong những bài kiểm tra, bài tiểu luận, bài tập kết thúc học phần, từ đó học tập tốt và có kết quả cao cũng như có thể vận dụng tốt những kiến thức mình đã học
Preview text:
3 CÔNG THỨC CHO MỘT CUỘC SỐNG HẠNH PHÚC
Công thức 1: An lạc tự thân = Gen di truyền + Hoàn cảnh + Thói quen
Tại sao là an lạc tự thân mà không phải là hạnh phúc? Nhiều nhà khoa học
cho rằng hạnh phúc là một từ quá chủ quan và hàm chứa nhiều sắc thái
nghĩa khác nhau. Trong ngôn ngữ thường ngày, hạnh phúc được dùng để ám
chỉ nhiều vấn đề, từ đơn thuần cho đến sâu sắc. Trái ngược, an lạc tự thân lại
là câu trả lời cho kiểu câu hỏi “Ngẫm lại mọi thứ, bạn cảm thấy như thế nào
trong mấy ngày nay – bạn sẽ nói rằng mình rất hạnh phúc, khá hạnh phúc
hay không quá hạnh phúc?” như thường thấy trong các bảng khảo sát.
Công thức 1 tóm gọn một khối lượng kiến thức hàn lâm đồ sộ về an lạc tự
thân, bắt đầu bằng tính di truyền của hạnh phúc. Nghiên cứu cho thấy di
truyền là một yếu tố lớn để xác định “điểm quyết định” của an lạc tự thân,
cũng chính là vạch nền tảng mà bạn sẽ quay lại sau khi các biến cố trong
cuộc sống thay đổi tâm trạng của bạn. Hai nhà tâm lý học David Lykken và
Auke Tellegen từng tiến hành phân tích trên một cặp song sinh được nuôi dạy
riêng từ nhỏ và kiểm tra về trạng thái an lạc tự thân khi họ trưởng thành. Kết
quả cho thấy yếu tố di truyền ảnh hưởng đến an lạc tự thân chiếm khoảng
44-52%, nghĩa là khoảng một nửa.
Hai yếu tố còn lại là hoàn cảnh và thói quen. Hoàn cảnh — bao gồm cả thuận
lợi lẫn bất lợi và xuất hiện vào bất cứ giai đoạn nào trong cuộc đời — chiếm
tới ít nhất 10% và nhiều nhất 40%. Nhiều học giả cho rằng, tuy hoàn cảnh
đóng vai trò lớn nhưng không quá quan trọng, bởi vì ảnh hưởng của hoàn
cảnh không kéo dài quá lâu.
Chúng ta thường nghĩ rằng được thăng chức sẽ khiến ta hạnh phúc mãi mãi,
hay bị người yêu “đá” sẽ khiến ta đau khổ trọn đời, nhưng sự thật không phải
vậy. Một trong những đặc tính sinh tồn của con người là cân bằng nội môi,
hay khả năng nhanh chóng thích nghi với hoàn cảnh. Đây cũng là lý do chính
tại sao tiền không thể mua được hạnh phúc, vì chúng ta sẽ quen với những
thứ có thể mua được và lại quay trở về điểm quyết định của an lạc tự thân.
Yếu tố còn lại ảnh hưởng đến hạnh phúc lâu dài và nằm trong tầm kiểm soát
của chúng ta chính là thói quen. Để hiểu hơn về thói quen, chúng ta cần Công thức 2.
Công thức 2: Thói quen = Niềm tin + Gia đình + Bạn bè + Công việc
Qua hàng trăm nghiên cứu học thuật của mình, giáo sư Arthur C. Brooks đã đi
đến kết luận, hạnh phúc lâu dài đến từ những mối quan hệ, công việc năng
suất và các yếu tố siêu việt khác của cuộc sống.
Trước hết, niềm tin ở đây không phải là một đức tin nào cụ thể, mà là bạn có
thể tin vào bất cứ điều gì. Theo nhiều nghiên cứu, những niềm tin và triết lý
sống tuy khác nhau nhưng đều mang lại hạnh phúc. Bí quyết là tìm ra một
nền móng tư tưởng mà qua đó bạn có thể nghiền ngẫm sâu hơn về những bài
toán của cuộc sống và gạt những tư lợi hẹp hòi qua một bên để cống hiến cho các giá trị chung.
Tương tự, không có công thức kỳ diệu nào để định hình gia đình và tình bạn.
Mấu chốt là luôn vun vén, duy trì những mối quan hệ yêu thương và chân
thành. Có một nghiên cứu đã theo chân những sinh viên tốt nghiệp Harvard
suốt 75 năm cho đến năm họ hơn 90 tuổi, xem xét tất cả các khía cạnh về
sức khỏe và chất lượng sống của họ, nhà tâm lý học George Vaillant đã tóm
gọn kết quả bằng một câu: “Hạnh phúc chính là tình yêu. Chấm hết.” Những
người có mối quan hệ tốt đẹp với gia đình và bạn bè sẽ phát triển và vươn xa,
song điều tương tự sẽ khó xảy đến với những ai không sở hữu các giá trị đó.
Cuối cùng là công việc. Một trong những những phát hiện thiết thực nhất về
hạnh phúc cho rằng: nỗ lực làm việc của con người là để tạo ra những ý thức
về mục đích sống. Loại công việc nào mới được? Lao động trí óc hay lao động
chân tay? Làm nội trợ hay một công việc lương cao? Tất cả đều sai. Điều
khiến công việc có ý nghĩa không phải loại công việc bạn làm, mà là khi làm
việc, bạn có thể cảm nhận rằng mình đang gặt hái thành công và phục vụ cho lợi ích chung.
Có câu “Tiền không mua được hạnh phúc”, nhưng với giáo sư Arthur Brooks,
đúng hơn là “tiền không mua được sự thỏa mãn”. Đây là một trạng thái đã
được tâm lý học chứng minh với tên gọi “vòng xoáy khoái lạc” (hedonic
treadmill). Nhiều người cảm thấy dù có bao nhiêu tiền cũng không đủ, bởi vì
họ thích nghi với hoàn cảnh (có nhiều tiền) rất nhanh và cần nhiều tiền hơn
nữa để tìm lại cảm giác hạnh phúc đó.
Để có một ví dụ trực quan, hãy thử nhớ lại lần gần đây nhất bạn được tăng
lương. Lúc bạn cảm thấy thỏa mãn nhất là khi nào, có phải là vào ngày sếp
thông báo tăng lương cho bạn? Hay là ngày mức lương mới được chuyển vào
tài khoản? Sáu tháng sau, cảm giác thỏa mãn đó có còn không?
Đến đây, có lẽ bạn sẽ đi đến kết luận rằng sự thỏa mãn là một điều ngoài tầm
với. Tuy nhiên, Công thức 3 sẽ cho bạn một góc nhìn mới về khái niệm này
Công thức 3: Sự thoả mãn = Điều bạn có ÷ Điều bạn muốn
Nhiều nhà lãnh đạo tâm linh cũng đồng tình với điểm này. Trong cuốn “Nghệ
thuật tạo Hạnh Phúc” (tên tiếng Anh là “The Art of Happiness“), Đức Đạt Lai
Lạt Ma nói rằng: “Chúng ta cần học cách muốn những gì chúng ta có, chứ
không phải có những gì chúng ta muốn, vậy mới có được hạnh phúc bền vững và dài lâu.”
Đây không phải là một liều thuốc tiên cho tinh thần mà là một công thức sống
vô cùng thiết thực. Rất nhiều người trong chúng ta suốt đời mải miết tìm cách
tăng tử số của Công thức 3: tăng mức độ mãn nguyện của bản thân bằng
cách tăng những gì đang có. Họ mải miết làm việc, tiêu xài, rồi lại làm việc để
được tiêu xài. Song, vòng quay này rồi cũng trở nên vô nghĩa, sự thoả mãn sẽ
luôn vuột mất khỏi tầm với của ta.
Bí quyết của sự thỏa mãn là tập trung vào mẫu số của Công thức 3. Đừng ám
ảnh với những gì bạn có, bao gồm tiền tài, quyền lực, bạn đời, danh tiếng, mà
hãy kiểm soát những gì bạn muốn. Đừng tìm cách có thêm của cải vật chất
mà hãy cố gắng giảm bớt những thứ mình muốn và bỏ đi những thứ không
cần thiết. Những khao khát khiến tâm can day dứt càng ít thì sự bình yên và
mãn nguyện với những gì mình có càng nhiều.