Lấy chồng công an cần những điều kiện gì? Xét lý lịch ra sao?

Hôn nhân là quyền thiêng liêng và cơ bản của mọi công dân được Hiến pháp bảo đảm, tuy nhiên
đối với những người phục vụ trong lực lượng Công an nhân dân, việc kết hôn không chỉ tuân thủ
các quy định chung của pháp luật mà còn phải đáp ứng những điều kiện đặc thù nghiêm ngặt của ngành.
Ngành công an là một ngành đặc thù, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an ninh quốc gia
và trật tự xã hội. Do tính chất công việc nhạy cảm và yêu cầu về sự tuyệt đối trung thành, trong
sạch về chính trị, các cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân (CAND) phải tuân thủ nhiều quy định
nghiêm ngặt, trong đó có cả các quy định liên quan đến hôn nhân.
Việc có các quy định riêng khi kết hôn với công an nhằm:
 Bảo vệ an ninh quốc gia: Ngăn chặn các đối tượng xấu lợi dụng hôn nhân để thâm nhập,
phá hoại nội bộ ngành.
 Đảm bảo sự trong sạch của lực lượng: Giúp sàng lọc, loại bỏ những trường hợp có thể
ảnh hưởng đến uy tín, đạo đức của cán bộ, chiến sĩ.
 Nâng cao ý thức trách nhiệm: Nhắc nhở người thân của cán bộ, chiến sĩ công an về vai
trò và trách nhiệm của họ trong việc giữ gìn bí mật nhà nước, bảo vệ an ninh trật tự.
Do đó, việc tuân thủ quy định kết hôn với công an không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là
thể hiện sự tôn trọng đối với ngành nghề đặc thù này.
Với kinh nghiệm hơn 12 năm đồng hành cùng Quý khách hàng trong lĩnh vực tư vấn pháp luật
hôn nhân gia đình, tôi - Luật sư Lê Minh Trường, thấy rằng đây là một trong những vấn đề phức
tạp nhất mà các cặp đôi thường gặp phải. Do vậy, tôi xin chia sẻ những kiến thức pháp lý thiết
yếu để Quý độc giả có thể chuẩn bị tốt nhất cho hành trình này.
1. Điều kiện kết hôn chung theo Luật Hôn nhân và Gia đình
Theo quy định tại Điều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, mọi công dân muốn kết hôn đều
phải đáp ứng các điều kiện cơ bản sau:
Về độ tuổi: Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên. Đây là điều kiện bắt buộc nhằm
đảm bảo sự trưởng thành về thể chất và tinh thần của các bên.
Về tự nguyện: Việc kết hôn phải do nam và nữ tự nguyện quyết định, không bị ép buộc hay lừa
dối. Điều này thể hiện nguyên tắc tự do trong hôn nhân.
Về năng lực hành vi: Không bị mất năng lực hành vi dân sự, đảm bảo các bên có đủ khả năng
nhận thức và điều khiển hành vi của mình.
Về các trường hợp cấm kết hôn: Theo quy định tại Điều 5 Luật Hôn nhân và Gia đình năm
2014, việc kết hôn không được thuộc các trường hợp như kết hôn giả tạo, tảo hôn, cưỡng ép kết
hôn, kết hôn với người đang có vợ/chồng, kết hôn giữa những người có quan hệ máu mủ trong phạm vi ba đời.
Tuy nhiên, đối với các chiến sĩ Công an nhân dân, bên cạnh những điều kiện đăng ký kết
hôn chung theo Luật Hôn nhân và Gia đình, còn phải tuân thủ các quy định đặc thù của ngành.
Điều kiện đặc thù khi kết hôn với người trong ngành Công an
Do tính chất nhạy cảm của công việc và yêu cầu bảo vệ an ninh quốc gia, việc kết hôn với cán
bộ, chiến sĩ Công an nhân dân phải trải qua quá trình thẩm tra lý lịch cực kỳ nghiêm ngặt. Qua
quá trình tư vấn cho nhiều gia đình, tôi nhận thấy rằng việc hiểu rõ quy trình này từ đầu sẽ giúp
các bên tiết kiệm thời gian và tránh được những lo lắng không đáng có.
Về lý lịch cá nhân của người không phục vụ trong ngành:
Người có ý định kết hôn với chiến sĩ Công an không được thuộc các trường hợp sau: có tiền án
hoặc đang chấp hành án phạt tù; theo các tôn giáo nhất định; thuộc dân tộc Hoa; là người nước
ngoài (kể cả đã nhập tịch Việt Nam).
Về lý lịch gia đình ba đời:
Cơ quan có thẩm quyền sẽ thẩm tra lý lịch ba đời của người có ý định kết hôn, bao gồm:
 Đời thứ nhất: Ông, bà (nội, ngoại)
 Đời thứ hai: Cha mẹ, cô, dì, chú, bác ruột
 Đời thứ ba: Bản thân và anh, chị, em ruột
Gia đình không được có ai từng tham gia Ngụy quân, Ngụy quyền; có tiền án; theo tôn giáo; là
người nước ngoài; thuộc dân tộc Hoa.
Lưu ý: Nếu trong gia đình bạn có 01 hoặc nhiều đảng viên, thì việc thẩm tra thường là 2 đời, việc
này tuỳ thuộc vào người đi thẩm tra.
2. Trình tự xét lý lịch, thẩm tra để kết hôn với công an
Việc kết hôn với cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân phải trải qua một quy trình thẩm tra nghiêm
ngặt gồm năm giai đoạn chính, mỗi giai đoạn có những yêu cầu và thời gian thực hiện cụ thể.
Giai đoạn 1: Đăng ký tìm hiểu (3-6 tháng)
Trước khi chính thức có ý định kết hôn, chiến sĩ Công an phải nộp đơn xin phép tìm hiểu lên thủ
trưởng đơn vị. Đơn này cần nêu rõ thông tin cá nhân của người có ý định kết hôn, thời gian bắt
đầu tìm hiểu và lý do xin phép. Thủ trưởng đơn vị sẽ xem xét và quyết định thời gian tìm hiểu từ
3 đến 6 tháng tùy thuộc vào mức độ hiểu biết và tình cảm giữa hai bên.
Trong thời gian này, chiến sĩ được phép công khai mối quan hệ tình cảm nhưng chưa được tiến
hành các thủ tục chính thức.
Giai đoạn 2: Nộp hồ sơ xin kết hôn (1-2 tuần)
Sau khi hoàn thành giai đoạn tìm hiểu, chiến sĩ Công an phải chuẩn bị và nộp hồ sơ đầy đủ gồm
hai bộ đơn xin kết hôn. Đơn thứ nhất gửi trực tiếp lên thủ trưởng đơn vị nơi công tác, đơn thứ hai
gửi đến Phòng Tổ chức cán bộ của cơ quan Công an cấp trên.
Đồng thời, người có ý định kết hôn với chiến sĩ Công an phải hoàn thành việc kê khai lý lịch cá
nhân và lý lịch gia đình ba đời trên các mẫu biểu do cơ quan Công an quy định. Tài liệu này phải
được ký xác nhận của chính quyền địa phương nơi cư trú và phải kèm theo các giấy tờ chứng
minh như căn cước công dân, sổ hộ khẩu, giấy chứng nhận độc thân.
Giai đoạn 3: Thẩm tra/Xét lý lịch ba đời (2-4 tháng)
Thẩm tra lý lịch ba đời (Xét lý lịch 3 đời) là giai đoạn quan trọng và phức tạp nhất trong toàn bộ
quy trình. Phòng Tổ chức cán bộ sẽ tiến hành thẩm tra toàn diện lý lịch của người có ý định kết
hôn và gia đình họ. Công việc thẩm tra bao gồm xác minh thông tin tại nơi sinh sống hiện tại, nơi
sinh sống trước đây, nơi làm việc và nơi học tập của bản thân cũng như các thành viên trong gia
đình ba đời. Phạm vi ba đời được xác định cụ thể theo quy định tại khoản 18 và khoản 19 Điều 3
Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 gồm:
 Đời thứ nhất: Ông, bà nội và ông, bà ngoại
 Đời thứ hai: Cha, mẹ (bao gồm cha mẹ nuôi), cô, dì, chú, bác ruột
 Đời thứ ba: Bản thân người dự định kết hôn, anh chị em ruột (kể cả cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha)
Tuy nhiên, trong thực tiễn thẩm tra của cơ quan công an, phạm vi này được mở rộng để bao gồm
cả người bạn đời là cán bộ công an và anh chị em ruột của cả hai bên.
Về nội dung khai báo, người dự định kết hôn với cán bộ công an phải kê khai đầy đủ các thông
tin sau đây về từng thành viên trong ba đời:
 Thông tin cá nhân cơ bản: Họ tên, năm sinh, nghề nghiệp, nơi cư trú, mức sống và tài sản hiện có.
 Quá trình hoạt động: Lý lịch học tập, công tác, tham gia các đoàn thể chính trị - xã hội qua từng thời kỳ.
 Thái độ chính trị: Quan điểm, hoạt động trong các giai đoạn lịch sử quan trọng (trước
Cách mạng tháng Tám 1945, thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và giai đoạn hòa bình hiện tại).
 Quan hệ quốc tế: Trường hợp có thành viên định cư, lao động hoặc du học ở nước ngoài,
cần khai báo rõ lý do xuất cảnh, nghề nghiệp, địa chỉ cư trú và thái độ chính trị. Ngoài ra,
nếu có quan hệ thân thiết với công dân nước ngoài, phải nêu rõ bản chất, thời gian và
mục đích của mối quan hệ này.
Tiếp theo, cán bộ được phân công sẽ làm việc trực tiếp với chính quyền địa phương, cơ quan,
đơn vị nơi các thành viên gia đình từng sinh sống, học tập và làm việc để thu thập thông tin về
tiền sử, quan hệ xã hội, hoạt động chính trị, tôn giáo, và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.
Trong quá trình thẩm tra, cơ quan chức năng sẽ đối chiếu thông tin từ nhiều nguồn khác nhau
bao gồm hồ sơ tại cơ quan Công an, sổ sách của chính quyền địa phương, hồ sơ tại nơi làm việc
và thu thập ý kiến của hàng xóm, đồng nghiệp.
Tuy nhiên, việc thẩm tra diễn ra phải đảm bảo bí mật, không được tiết lộ mục đích thực sự để
tránh ảnh hưởng đến danh tiếng và cuộc sống của các gia đình liên quan. Thời gian thẩm tra có
thể kéo dài từ 2 đến 4 tháng tùy thuộc vào độ phức tạp của lý lịch và điều kiện địa lý nơi cần xác minh.
Về lỗi từ chối ở bước này, mặc dù không được quy định rõ ràng trong văn bản pháp luật công
khai, theo kinh nghiệm thực tiễn, các trường hợp thường bị từ chối bao gồm:
 Về tiền án tiền sự: Bản thân hoặc thành viên gia đình có tiền án chưa được xóa, đang
trong thời gian chấp hành án hoặc có hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng.
 Về lý lịch chính trị: Có thành viên từng tham gia lực lượng Ngụy quân, Ngụy quyền
hoặc các tổ chức có hoạt động chống phá nhà nước.
 Về tôn giáo và dân tộc: Theo một số tôn giáo nhất định hoặc thuộc dân tộc có yếu tố nhạy cảm về an ninh.
 Về quốc tịch: Công dân nước ngoài hoặc người đã nhập tịch Việt Nam nhưng có gốc quốc tịch nước ngoài.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những tiêu chuẩn này xuất phát từ quy định nội bộ của ngành công an,
có thể thay đổi theo từng thời kỳ và địa phương cụ thể.
Giai đoạn 4: Đánh giá và ra quyết định (15-30 ngày)
Sau khi hoàn tất việc thẩm tra, Phòng Tổ chức cán bộ sẽ tổng hợp toàn bộ thông tin thu thập
được để đánh giá tổng thể. Quá trình đánh giá này được thực hiện bởi hội đồng gồm nhiều cán
bộ có kinh nghiệm, xem xét kỹ lưỡng từng khía cạnh của lý lịch đã được thẩm tra. Hội đồng sẽ
cân nhắc các yếu tố tích cực và tiêu cực, đồng thời đối chiếu với các tiêu chuẩn quy định để đưa
ra quyết định cuối cùng.
Nếu phát hiện các vấn đề chưa rõ ràng, hội đồng có thể yêu cầu thẩm tra bổ sung hoặc làm rõ
thêm một số vấn đề cụ thể. Kết quả đánh giá sẽ được thể hiện trong văn bản chính thức với hai
nội dung chính là đồng ý hoặc không đồng ý cho phép kết hôn.
Giai đoạn 5: Thông báo kết quả và hoàn tất thủ tục (7-15 ngày)
Quyết định cuối cùng sẽ được gửi về đơn vị nơi chiến sĩ Công an đang công tác thông qua văn bản chính thức.
Trong trường hợp đồng ý, văn bản sẽ nêu rõ việc cho phép chiến sĩ tiến hành đăng ký kết hôn và
các lưu ý cần thiết. Thủ trưởng đơn vị sẽ thông báo kết quả cho chiến sĩ và hướng dẫn các bước tiếp theo.
Chiến sĩ sau đó có thể chuẩn bị hồ sơ đăng ký kết hôn theo quy định chung của pháp luật, bao
gồm đơn đăng ký kết hôn, giấy tờ tuy thân, giấy chứng nhận tình trạng hôn nhân và nộp lên Ủy
ban nhân dân cấp xã nơi một trong hai bên cư trú.
Trong trường hợp không đồng ý, văn bản sẽ nêu rõ lý do để chiến sĩ hiểu và có thể khiếu nại nếu
cho rằng có sai sót trong quá trình thẩm tra.
3. Thẩm tra lý lịch có xét cả họ hàng xa không?
Theo quy định của pháp luật, chỉ thẩm tra họ hàng ruột thịt trong ba đời trực hệ. Tuy nhiên, tôi
khuyên nên khai báo cả những mối quan hệ họ hàng xa nếu có liên quan đến các yếu tố nhạy cảm.
3.1 Gia đình có người từng theo đạo nhưng hiện tại không còn thì có được kết hôn không?
Việc từng theo đạo vẫn được ghi nhận trong lý lịch và thường ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả
thẩm tra. Tuy nhiên, tôi khuyên Quý khách nên chuẩn bị hồ sơ minh chứng việc không còn tham
gia tôn giáo để trình bày rõ ràng.
Gia đình không tham gia tôn giáo nào thì có chắc chắn được phê duyệt không?
Việc không tham gia tôn giáo chỉ là một lợi thế, không phải đảm bảo thành công. Kết quả cuối
cùng phụ thuộc vào tổng thể lý lịch ba đời, bao gồm cả tiền án, quốc tịch và dân tộc.
3.2 Thế nào được coi là tham gia Ngụy quân, Ngụy quyền?
Khái niệm này được hiểu khá rộng. Bao gồm những người từng phục vụ trong quân đội Việt
Nam Cộng hòa (trước 1975), làm việc trong chính quyền Sài Gòn, hoặc tham gia các tổ chức do
Mỹ và chính quyền miền Nam thành lập như lực lượng địa phương quân, dân vệ đoàn.
Ông nội từng là lính trong quân đội Việt Nam Cộng hòa thì có bị cấm kết hôn không?
Ngay cả cấp bậc thấp nhất trong Ngụy quân cũng được coi là yếu tố bất lợi nghiêm trọng. Tôi đã
tư vấn nhiều trường hợp như vậy và hầu hết đều bị từ chối, bất kể thời gian đã trải qua hay hoàn cảnh lịch sử.
Cha mẹ từng làm việc cho chính quyền địa phương miền Nam trước 1975 thì sao?
Việc làm cho chính quyền địa phương của Việt Nam Cộng hòa, dù chỉ là công chức cấp thấp như
thư ký xã, công an xã, cũng được xem là tham gia Ngụy quyền. Tôi thường phải giải thích thẳng
thắn với khách hàng về độ khó vượt qua rào cản này.
Làm tay sai cho chế độ phong kiến được hiểu như thế nào?
Thuật ngữ này chủ yếu áp dụng cho những người từng phục vụ trong triều đình phong kiến cuối
thời kỳ thực dân Pháp, làm việc cho chính quyền bù nhìn hoặc tham gia vào hệ thống cai trị của
thực dân. Tuy nhiên, trong thực tế hiện tại, điều này ít khi xảy ra do yếu tố thời gian.
Nếu ông bà từng bị ép buộc tham gia lực lượng địa phương quân thì có được xem xét đặc biệt không?
Cơ quan thẩm tra ít khi phân biệt giữa tự nguyện hay bị ép buộc. Việc từng tham gia vào bất kỳ
lực lượng nào thuộc hệ thống Ngụy quân đều được ghi nhận là yếu tố tiêu cực. Tôi đã gặp trường
hợp người thân chỉ tham gia vài tháng vì hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn bị đánh giá nghiêm khắc.
Có trường hợp nào người có lý lịch liên quan Ngụy quân, Ngụy quyền vẫn được phê duyệt không?
Trường hợp này cực kỳ hiếm, gần như không có. Ngay cả khi có những đóng góp to lớn sau năm
1975, việc từng liên quan đến Ngụy quân, Ngụy quyền vẫn được coi là "vết đen" không thể xóa
nhòa trong lý lịch gia đình.
3.3 Nếu ông bà 1 trong 2 bên là người dân tộc Hoa thì có bị cấm kết hôn không?
Quy định này được áp dụng khá nghiêm ngặt. Ngay cả khi chỉ có một người trong ba đời là dân
tộc Hoa, khả năng được phê duyệt rất thấp. Tôi thường phải tư vấn thẳng thắn về điều này để
khách hàng có tâm lý chuẩn bị.
Tôi là người Kinh nhưng có họ của dân tộc Hoa thì có vấn đề gì không?
Việc mang họ Hoa nhưng có thể chứng minh là người Kinh qua nhiều đời vẫn có thể được xem
xét. Tôi khuyên nên chuẩn bị đầy đủ giấy tờ phả hệ và khai sinh của nhiều đời để chứng minh nguồn gốc.
Nhận nuôi con của người dân tộc Hoa thì có ảnh hưởng không?
Mối quan hệ nuôi dưỡng với người dân tộc Hoa cũng được coi là yếu tố bất lợi. Cơ quan thẩm
tra thường xem xét cả mối quan hệ pháp lý và thực tế trong gia đình.
3.4 Anh trai đang chấp hành án tù vì tội trộm cắp thì có ảnh hưởng như thế nào?
Việc có người thân trực hệ đang ngồi tù là yếu tố bất lợi cực kỳ nghiêm trọng. Tôi đã gặp trường
hợp tương tự và kết quả thường là từ chối ngay từ vòng đầu, bất kể tội danh là gì hay thời gian án phạt ra sao.
Chú ruột từng bị xử phạt hành chính về đánh bạc có được coi là tiền sự không?
Cơ quan thẩm tra phân biệt rõ giữa tiền sự (vi phạm hành chính) và tiền án (tội phạm hình sự).
Tuy nhiên, các vi phạm nghiêm trọng như đánh bạc, mại dâm, tệ nạn xã hội vẫn được ghi nhận
và có thể ảnh hưởng tiêu cực.
Cha từng bị tạm giam nhưng sau đó được thả vì không đủ căn cứ xử lý thì sao?
Việc từng bị tạm giam dù không bị kết án vẫn để lại "dấu vết" trong hồ sơ lý lịch. Cơ quan thẩm
tra thường quan tâm đến lý do tạm giam và quá trình giải quyết. Tôi khuyên nên chuẩn bị đầy đủ
giấy tờ chứng minh việc được thả không điều kiện.
Em gái có án treo về tội lừa đảo nhưng đã chấp hành xong thì có khác gì không?
Hình thức án treo hay thụ án thực tế không làm thay đổi bản chất là có tiền án. Việc đã chấp hành
xong chỉ được coi là yếu tố tích cực nhỏ, nhưng tiền án về tội kinh tế như lừa đảo vẫn là rào cản lớn.
Ông ngoại từng bị kết án 20 năm trước về tội vi phạm an toàn giao thông làm chết người thì sao?
Các tội liên quan đến tính mạng con người, dù là vô ý, đều được đánh giá rất nghiêm khắc. Thời
gian dài đã qua và tính chất vô ý của tội danh có thể là yếu tố được cân nhắc, nhưng tôi thường
phải tư vấn thẳng thắn về độ khó vượt qua.
3.5 Có thể rút ngắn thời gian thẩm tra được không?
Hầu như không có trường hợp nào được rút ngắn thời gian thẩm tra. Quý khách nên chuẩn bị tâm
lý chờ đợi từ 2-4 tháng để đảm bảo quá trình được thực hiện đầy đủ.
Có trường hợp nào thẩm tra kéo dài hơn 4 tháng không?
Thực tế tôi đã gặp nhiều trường hợp thẩm tra kéo dài 6-8 tháng, đặc biệt khi lý lịch có điểm bất
thường hoặc cần xác minh thêm. Tôi khuyên các bên nên kiên nhẫn và chuẩn bị tâm lý sẵn sàng.
3.6 Nếu bị từ chối kết hôn thì có được khiếu nại không?
Hoàn toàn có quyền khiếu nại trong 30 ngày. Tuy nhiên, qua kinh nghiệm của tôi, tỷ lệ thành
công của khiếu nại khá thấp vì quyết định thường dựa trên căn cứ rõ ràng.
Nếu được chấp thuận kết hôn rồi thì có thể bị thu hồi quyết định không?
Tôi chỉ gặp một vài trường hợp hiếm hoi như vậy, thường do phát hiện gian lận thông tin nghiêm
trọng. Do vậy, tôi luôn khuyên khách hàng phải trung thực hoàn toàn trong việc khai báo.
Chi phí thẩm tra lý lịch do ai chịu?
Chi phí thẩm tra do cơ quan Công an chi trả, nhưng bạn phải tự bỏ chi phí làm giấy tờ, xác nhận.
Tôi ước tính khoảng 2-3 triệu đồng cho toàn bộ thủ tục.
Có thể kết hôn trước khi có kết quả thẩm tra không?
Tuyệt đối không được, đây là vi phạm nghiêm trọng. Tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp chiến
sĩ bị kỷ luật vì vi phạm quy định này, thậm chí có thể bị buộc thôi việc.
Nếu đang trong quá trình thẩm tra mà phát hiện thông tin mới thì xử lý như thế nào?
Mọi thông tin mới đều được xác minh kỹ lưỡng, dẫn đến việc gia hạn thẩm tra. Tôi khuyên nên
cung cấp đầy đủ thông tin ngay từ đầu để tránh phát sinh.
3.7 Chiến sĩ Công an có nghĩa vụ thông báo với cấp trên về việc hẹn hò không?
Nên thông báo sớm với cấp trên khi mối quan hệ nghiêm túc, mặc dù chưa bắt buộc. Điều này
thể hiện sự minh bạch và có thể được đánh giá tích cực trong quá trình thẩm tra.
Nếu che giấu mối quan hệ tình cảm với cấp trên thì có bị xử lý kỷ luật không?
Việc che giấu thường dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, từ khiển trách đến buộc thôi việc. Tôi luôn
khuyên khách hàng nên minh bạch để bảo vệ sự nghiệp. 4. Kết luận
Việc kết hôn với người trong ngành Công an nhân dân là quyền hợp pháp nhưng đòi hỏi sự
chuẩn bị kỹ lưỡng và kiên nhẫn từ phía các cặp đôi. Qua nhiều năm đồng hành cùng Quý khách
hàng, tôi thấy rằng những cặp đôi thành công thường là những người hiểu rõ quy định, chuẩn bị
hồ sơ minh bạch và có tâm lý vững vàng trước những thử thách.
Từ kinh nghiệm thực tiễn, tôi khuyên các bên nên bắt đầu tìm hiểu và chuẩn bị từ sớm, đặc biệt
là việc rà soát kỹ lưỡng lý lịch gia đình ba đời để phát hiện sớm những vấn đề có thể gây cản trở.
Đồng thời, việc duy trì sự minh bạch, trung thực trong suốt quá trình là yếu tố then chốt quyết định thành công.