Lý thuyết lịch sử đảng/ Trường đại học Nguyễn Tất Thành

lOMoAR cPSD| 46351761
Quá trình đấu tranh giành chính quyền (1930 – 1945)
Ngày 3/2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, từ đó các tổ chức Đảng trong cả nước
dần được thành lập và phát triển, cả về số lượng và chất lượng, nhân dân ta dưới sự lãnh đạo
của Đảng đã tiến hành nhiều phong trào đấu tranh cách mạng. Ngày 29/7/1930, Đảng bộ Thanh
Hóa được thành lập, từ đó phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược giành được nhiều thắng lợi.
Đầu thế kỷ XX, hội Duy Tân trong nước được thành lập và tổ chức phong trào Đông Du
với cuộc vận động cách mạng giải phóng dân tộc theo đường lối dân chủ tư sản. Thanh Hóa
cũng chịu sự tác động và ảnh hưởng của phong trào Duy Tân, tổ chức hoạt động thông qua hình
thức thơ, văn chủ yếu của hai nhà trí sĩ yêu nước Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh. Khi Phan
Bội Châu bị bắt và bị kết án tử hình, phong trào đấu tranh đòi thả cụ Phan Bội Châu được dấy
lên mạnh mẽ ở thị xã. Khi cụ Phan Châu Trinh mất, bùng lên cuộc vận động làm lễ truy điệu cụ
trong các công sở và ngay tại trường Pháp - Việt trên địa bàn tổng Thọ Hạc lúc bấy giờ.
Ngày 27/3/1927, hơn 200 học sinh đang học trong các trường ở thị xã, trong đó có các
con em trong tổng Thọ Hạc tổ chức đòi bãi khóa, đòi phá bỏ các luật lệ hà khắc trong nhà trường
và những yêu sách khác giành thắng lợi.
Với truyền thống yêu nước của ông cha, người dân Đông Thọ luôn giữ gìn và phát huy ý
chí đánh đuổi quân xâm lược, được thể hiện rất rõ nét ở thanh niên, học sinh, đang học ở các
trường. Thông qua học tập, qua các phong trào đấu tranh, tư tưởng yêu nước tiến bộ được bộc
lộ rõ và chịu sự ảnh hưởng trực tiếp tư tưởng của Nguyễn Ái Quốc. Từ đó lan tỏa sâu rộng đến
gia đình, các tầng lớp nhân dân.
Có nhiều con em người Đông Thọ đã hoạt động trong các nhà máy như: Nhà máy diêm
Hàm Rồng, bệnh viện, là đường dây liên lạc rất hiệu quả cho các phong trào hoạt động đấu
tranh chính trị, che dấu cán bộ.
Tiếp theo các phong trào đòi dân sinh, dân chủ trong các nhà trường, công xưởng. Vào
những năm 1940-1941, sau khi phát xít Nhật xâm lược nước ta, thì các phong trào đấu tranh
phát triển mạnh mẽ và các cuộc khởi nghĩa đã bùng ra, như khởi nghĩa Bắc Sơn, khởi nghĩa
Nam Kỳ, khởi nghĩa Đô Lương (Nghệ An). Thông qua các cuộc khởi nghĩa đó là cuộc tập dượt
chuẩn bị cho các cuộc khởi nghĩa vũ trang sau này.
Trong những năm 1943-1944, một số thanh niên, học sinh yêu nước của địa phương đã tổ
chức thành lập các hội như: Hội văn nghệ, hội võ sĩ, hội rèn, hội thể thao... thông qua các hội
đó để tuyên truyền, thu hút lực lượng, luyện tập võ nghệ, rèn giáo mác, dao, mã tấu... làm vũ
khí chuẩn bị cho đấu tranh khởi nghĩa.
Trong xã có ông Cao Nguyên Bình đã tự thành lập Liên đoàn võ sĩ Thanh Hóa do ông
làm Chủ tịch, tổ chức tập luyện để đánh lại bọn quốc dân Đảng.
Ngày 15 tháng 8 năm 1945, Nhật đầu hàng Đồng Minh điều kiện. Quân đội Nhật tại Đông
Dương tan rã, chờ ngày quân Đồng Minh vào tước khí giới để về nước.
Sáng ngày 17 tháng 8 năm 1945, đồng chí Phạm Văn Sáu thay mặt Ban cán sự Việt Minh
thành phố chuyển thư của Ban lãnh đạo khởi nghĩa cho quân đội Nhật yêu cầu không can thiệp
vào công việc nội bộ của người Việt Nam. Hứa đảm bảo cung cấp lương thực, thực phẩm, bảo
đảm an toàn tính mạng cho rút quân về nước. Kết quả là quân đội Nhật nhận rút quân về đóng
ở nhà Dòng. Họ yêu cầu tự vệ Việt Minh và quân đội Nhật phải ở cách xa nhau khoảng 500 mét.
Sáng ngày 18 tháng 8 năm 1945, truyền đơn kêu gọi khởi nghĩa được dán khắp nơi trong
thành phố. Tối ngày 18 tháng 8 năm 1945, tại nhà ông Lê Liên Giao (Lò Chum), Ban cán sự
Việt Minh thành phố mở hội nghị bàn kế hoạch khởi nghĩa. Tại Đông Thọ, lực lượng do cán bộ
Việt Minh huyện Đông Sơn về chỉ đạo.
Sáng 19/8/1945, toàn bộ lực lượng được tập trung tại đình Thọ Hạc thuộc tổng Thọ Hạc,
trong đó có đông đảo nhân dân, thanh niên trai tráng vác cờ đỏ sao vàng về đình Hạc tập trung lOMoAR cPSD| 46351761
để nghe đồng chí Lê Chí Thành (cán bộ Việt Minh huyện Đông Sơn) phổ biến kế hoạch khởi
nghĩa và phát động tổng khởi nghĩa. Dưới sự lãnh đạo của Việt Minh, nhân dân các làng Thọ
Hạc, Đông Tác đã giành chính quyền một cách hòa bình, buộc lý trưởng các làng ra đình giao
nộp đồng triện, giấy tờ sổ sách.
Trước khí thế mạnh mẽ của cuộc khởi nghĩa, chính quyền tay sai cùng bọn nha lại phủ
Đông Sơn hoang mang lo sợ, nhân cơ hội này nhóm “Thanh niên Phan Anh” đã vận động quần
chúng nhân dân mang theo cờ đỏ sao vàng, xông vào phủ chiếm trại lính, buộc tri phủ Lê Hoàng
Hà phải giao nộp triện đồng, sổ sách, cho cách mạng.
Trước tình hình đó, ngày 27/8/1945, UBND lâm thời và tỉnh bộ Việt Minh tỉnh Thanh
Hóa đã cử đồng chí Ngô Đức và Nguyễn Đình Thực về Đông Sơn tổ chức và chủ trì hội nghị
giữa đại diện Việt Minh huyện và đại diện Ủy ban nhân dân lâm thời đi đến thống nhất thành
lập UBND lâm thời huyện Đông Sơn gồm 5 thành viên do ông Doãn Hữu Vịnh làm Chủ tịch,
ông Lê Đình Dưỡng làm Phó Chủ tịch.
Tại thành phố, tối ngày 19/8 sau khi giành được chính quyền, Ủy ban khởi nghĩa họp mở
rộng thành lập Ủy ban nhân dân lâm thời do đồng chí Phạm Văn Sáu làm Chủ tịch. Ông Nguyễn
Văn Yêm làm Phó Chủ tịch, các ủy viên là những đại biểu cho các giới thanh niên, phụ nữ,
công chức, công nhân, công thương.
Sáng ngày 20/8, những công sở quan trọng được giao cho một số đồng chí phụ trách:
Công an tự vệ cục (Sở Cẩm cũ) do đồng chí Nguyễn Khắc Thiệu; Trinh Sát Viện (Sở Liêm
Phóng cũ) do ông Vũ Đình Chung; nhà Giây thép (Bưu điện) do đồng chí Nguyễn Xuân Lênh;
nhà Thông tin (nhà Bác Cổ cũ) do đồng chí Võ Đức Suyện (tức Hồ Lịch) phụ trách.
Chiều ngày 20/8/1945, tại vườn hoa Độc lập, Ủy ban nhân dân lâm thời thành phố ra mắt
nhân dân. Những ngày tiếp theo là sửa lại đường xá, vận chuyển vũ khí nộp cho Cứu quốc
quân... chuẩn bị đón Ủy ban nhân dân lâm thời tỉnh và Cứu quốc quân về ra mắt và dự lễ mít
tinh chào mừng thắng lợi Cách mạng tháng Tám.
10 giờ sáng ngày 23/ 8/ 1945, thành phố Thanh Hóa rợp trời cờ đỏ sao vàng và dòng người
từ các huyện Hoằng Hóa, Hậu Lộc kéo vào, từ Sầm Sơn kéo lên, từ Quảng Xương, Nông Cống
kéo ra, từ Thọ Xuân, Thiệu Hóa, Đông Sơn đổ về thành phố Thanh Hóa (bến xe ô tô - nay là
khu vực UBND tỉnh) tổ chức mít tinh chào mừng thắng lợi Cách mạng tháng Tám. Chủ tịch Ủy
ban nhân dân lâm thời tỉnh tuyên bố xóa bỏ chính quyền cũ và ra mắt Ủy ban nhân dân lâm thời
tỉnh do đồng chí Lê Tất Đắc (quê ở Hoằng Hóa) làm Chủ tịch.
Cuộc khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 thành công, nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Đông Dương đã giành chính quyền từ tay phát xít Nhật, thiết lập chính
quyền dân chủ nhân dân đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc
Kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với CNXH; nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người
làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình, được sống cuộc đời tự do trong một đất nước
độc lập. Nhân dân phường Đông Thọ đều hồ hởi tham gia gánh vác công việc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Cán bộ, nhân dân xã Đông Thọ tự hào vì đã góp phần vào việc đặt những viên gạch đầu
tiên xây dựng chính quyền cách mạng của quê hương. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là
niềm tin, nền tảng để nhân dân cả nước nói chung, nhân dân xã Đông Thọ nói riêng, tin tưởng
vào sự lãnh đạo của Đảng, vào độc lập - tự do để xây dựng cuộc sống mới.