Lý thuyết môn kinh tế chính trị Mác - Lênin về tính chất của sự phát triển | Trường Đại học sư phạm kỹ thuật TP Hồ Chí Minh

Tính khách quan: biểu hiện trong nguồn gốc của sự vận động và phát triển. Đó là quá trình bắt nguồn từ bản thân sự vật, hiện tượng chứ không phải do tác động từ bên ngoài và đặc biệt không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

Tính chất của sự phát triển
Các quá trình phát triển đều tính khách quan, tính phổ biến tính đa dạng, phong
phú.
Tính khách quan: biểu hiện trong nguồn gốc của sự vận động phát triển. Đó quá
trình bắt nguồn từ bản thân sự vật, hiện tượng chứ không phải do tác động từ bên ngoài đặc
biệt không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người.
Ví dụ: Nhiều loại táoánh sáng, nước, chất dinh dưỡng và môi trường tự nhiên không
cần đến con người, nó vẫn tự phát triển từ hạt
Tính phổ biến: thể hiện ở các quá trình phát triển diễn ra trong mọi lĩnh vực từ tự nhiên,
hội đến tư duy, từ hiện thực khách quan đến những khái niệm. Trong mỗi quá trình biến đổi
đã có thể bao hàm khả năng dẫn đến sự ra đời của cái mới, phù hợp với quy luật khách quan.
+Trong tự nhiên: tăng cường khả năng thích nghi của cơ thể trước sự biến đổi môi trường
Ví dụ: Cá bình thường sẽ sống trong nước nhưng khi ở sa mạc khắc nghiệt, chúng vẫn
thể sống sót và bơi trong vũng nước nhỏ
+Trong hội: nâng cao năng lực chinh phục tự nhiên, cải tạo hội, tiến tới mức độ
ngày càng cao trong sự nghiệp giải phóng con người
Ví dụ: Nhu cầu cuộc sống của con người luôn nâng cao hơn thời trước
+Trong duy: Khả năng nhận thức ngày càng sâu sắc, đầy đủ, đúng đắn hơn với tự
nhiên và xã hội
Ví dụ: Trí thông minh, năng lực nhận thức của con người ngày càng phát triển hơn trước
Tính đa dạng, phong phú:
Phát triển là khuynh hướng chung của mọi sự vật nhưng mỗi sự vật, hiện tượng, lĩnh vực
hiện thực đều có quá trình phát triển không hoàn toàn giống nhau. Tồn tại ở những không gian và
thời gian khác nhau thì sự vật, hiện tượng sẽ phát triển khác nhau.
Phụ thuộc chủ yếu vào không gian và thời gian, vào các yếu tố, điều kiện tác động lên sự
vật đó. Điều đó có thể làm thay đổi chiều hướng phát triển của sự vật, hiện tượng, thậm chí
thể làm cho sự vật, hiện tượng thụt lùi tạm thời, thể dẫn tới sự phát triển về mặt này và thoái
hóa ở mặt khác...
Ví dụ: Cùng một giảng viên nhưng cách suy nghĩ, cách giảng bài khác nhau. Do đó, sinh
viên sẽ có cách hiểu khác nhau về bài giảng đó.
Ý nghĩa phương pháp luận
1) Khi xem xét các sự vật, hiện tượng, ta phải đặt nó trong sự vận động và phát triển
Ta cần phải nắm bắt sự vật không chỉ như là cái nó đang có, đang hiện hữu trước mắt mà
còn phải nắm bắt được khuynh hướng phát triển, khả năng chuyển hóa của nó. Bằng tư duy khoa
học, ta phải làm sáng tỏ được xu hướng chủ đạo của tất cả những biến đổi khác nhau đó.
Quan điểm phát triển hoàn toàn đối lập với quan điểm bảo thủ, trì trệ, định kiến. Tuyệt
đối hóa một nhận thức nhất định về sự vậtđược trong một hoàn cảnh lịch sử nhất định, xem
đó nhận thức đúng đắn duy nhất về toàn bộ sự vật trong quá trình phát triển tiếp theo sẽ đưa
chúng ta đến sai lầm nghiêm trọng.
2) Không dao động trước những quanh co, phức tạp của sự phát triển trong thực
tiễn.
Ta phải xác định các sự vật, hiện tượng phát triển theo một quá trình biện chứng đầy mâu
thuẫn. Do đó ta phải công nhận tính quanh co, phức tạp của quá trình phát triển như một hiện
tượng phổ biến, đương nhiên.
Quan điểm phát triển đòi hỏi phải có sự nhìn nhận, đánh giá khách quan đối với mỗi bước
thụt lùi tương đối của sự vật, hiện tượng. Bi quan về sự thụt lùi tương đối sẽ khiến chúng ta gặp
phải những sai lầm.
3) Phải chủ động tìm ra phương pháp thúc đẩy sự phát triển của sự vật, hiện tượng
- Ta phải tích cực, chủ động nghiên cứu, tìm ra những mâu thuẫn trong từng sự vật, hiện
tượng. Từ đó, xác định các biện pháp thích hợp để giải quyết xung đột nhằm thúc đẩy sự phát
triển của sự vật, hiện tượng.
Việc xác định biện pháp cũng cần căn cứ vào từng giai đoạn, hoàn cảnh cụ thể của sự vật,
hiện tượng. Bởi sự phát triển diễn ra theo nhiều giai đoạn, từ thấp đến cao, từ kém hoàn hảo
đến hoàn hảo hơn.
- Vì trong sự phát triển có sự kế thừa, ta phải chủ động phát hiện những cái mới phù hợp,
tìm cách thúc đẩy để cái mới đó chiếm vai trò chủ đạo.
Ta cũng phải tìm cách kế thừa những bộ phận, thuộc tính…, đồng thời kiên quyết loại bỏ
những thứ lạc hậu, cản trở sự phát triển.
4) Phải biết kế thừa các yếu tố tích cực từ đối tượng cũ và phát triển sáng tạo chúng
trong điều kiện mới
Tuyệt đối tránh bảo thủ, trì trệ trong suy nghĩ và hành động.
Sự phát triển được thực hiện bằng cách tích lũy số lượng để tạo ra sự thay đổi về chất. Vì
vậy, chúng ta phải luôn nỗ lực, chăm chỉ lao động để làm cho sự vật, hiện tượng tích lũy đủ về
lượng rồi dẫn đến sự thay đổi về chất.
| 1/3

Preview text:


Tính chất của sự phát triển
Các quá trình phát triển đều có tính khách quan, tính phổ biến và tính đa dạng, phong phú.
Tính khách quan: biểu hiện trong nguồn gốc của sự vận động và phát triển. Đó là quá
trình bắt nguồn từ bản thân sự vật, hiện tượng chứ không phải do tác động từ bên ngoài và đặc
biệt không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người.
Ví dụ: Nhiều loại táo có ánh sáng, nước, chất dinh dưỡng và môi trường tự nhiên không
cần đến con người, nó vẫn tự phát triển từ hạt
Tính phổ biến: thể hiện ở các quá trình phát triển diễn ra trong mọi lĩnh vực từ tự nhiên,
xã hội đến tư duy, từ hiện thực khách quan đến những khái niệm. Trong mỗi quá trình biến đổi
đã có thể bao hàm khả năng dẫn đến sự ra đời của cái mới, phù hợp với quy luật khách quan.
+Trong tự nhiên: tăng cường khả năng thích nghi của cơ thể trước sự biến đổi môi trường
Ví dụ: Cá bình thường sẽ sống trong nước nhưng khi ở sa mạc khắc nghiệt, chúng vẫn có
thể sống sót và bơi trong vũng nước nhỏ
+Trong xã hội: nâng cao năng lực chinh phục tự nhiên, cải tạo xã hội, tiến tới mức độ
ngày càng cao trong sự nghiệp giải phóng con người
Ví dụ: Nhu cầu cuộc sống của con người luôn nâng cao hơn thời trước
+Trong tư duy: Khả năng nhận thức ngày càng sâu sắc, đầy đủ, đúng đắn hơn với tự nhiên và xã hội
Ví dụ: Trí thông minh, năng lực nhận thức của con người ngày càng phát triển hơn trước
Tính đa dạng, phong phú:
Phát triển là khuynh hướng chung của mọi sự vật nhưng mỗi sự vật, hiện tượng, lĩnh vực
hiện thực đều có quá trình phát triển không hoàn toàn giống nhau. Tồn tại ở những không gian và
thời gian khác nhau thì sự vật, hiện tượng sẽ phát triển khác nhau.
Phụ thuộc chủ yếu vào không gian và thời gian, vào các yếu tố, điều kiện tác động lên sự
vật đó. Điều đó có thể làm thay đổi chiều hướng phát triển của sự vật, hiện tượng, thậm chí có
thể làm cho sự vật, hiện tượng thụt lùi tạm thời, có thể dẫn tới sự phát triển về mặt này và thoái hóa ở mặt khác...
Ví dụ: Cùng một giảng viên nhưng cách suy nghĩ, cách giảng bài khác nhau. Do đó, sinh
viên sẽ có cách hiểu khác nhau về bài giảng đó. 
Ý nghĩa phương pháp luận
1) Khi xem xét các sự vật, hiện tượng, ta phải đặt nó trong sự vận động và phát triển
Ta cần phải nắm bắt sự vật không chỉ như là cái nó đang có, đang hiện hữu trước mắt mà
còn phải nắm bắt được khuynh hướng phát triển, khả năng chuyển hóa của nó. Bằng tư duy khoa
học, ta phải làm sáng tỏ được xu hướng chủ đạo của tất cả những biến đổi khác nhau đó.
Quan điểm phát triển hoàn toàn đối lập với quan điểm bảo thủ, trì trệ, định kiến. Tuyệt
đối hóa một nhận thức nhất định về sự vật có được trong một hoàn cảnh lịch sử nhất định, xem
đó là nhận thức đúng đắn duy nhất về toàn bộ sự vật trong quá trình phát triển tiếp theo sẽ đưa
chúng ta đến sai lầm nghiêm trọng.
2) Không dao động trước những quanh co, phức tạp của sự phát triển trong thực tiễn.
Ta phải xác định các sự vật, hiện tượng phát triển theo một quá trình biện chứng đầy mâu
thuẫn. Do đó ta phải công nhận tính quanh co, phức tạp của quá trình phát triển như một hiện
tượng phổ biến, đương nhiên.
Quan điểm phát triển đòi hỏi phải có sự nhìn nhận, đánh giá khách quan đối với mỗi bước
thụt lùi tương đối của sự vật, hiện tượng. Bi quan về sự thụt lùi tương đối sẽ khiến chúng ta gặp phải những sai lầm.
3) Phải chủ động tìm ra phương pháp thúc đẩy sự phát triển của sự vật, hiện tượng
- Ta phải tích cực, chủ động nghiên cứu, tìm ra những mâu thuẫn trong từng sự vật, hiện
tượng. Từ đó, xác định các biện pháp thích hợp để giải quyết xung đột nhằm thúc đẩy sự phát
triển của sự vật, hiện tượng.
Việc xác định biện pháp cũng cần căn cứ vào từng giai đoạn, hoàn cảnh cụ thể của sự vật,
hiện tượng. Bởi vì sự phát triển diễn ra theo nhiều giai đoạn, từ thấp đến cao, từ kém hoàn hảo đến hoàn hảo hơn.
- Vì trong sự phát triển có sự kế thừa, ta phải chủ động phát hiện những cái mới phù hợp,
tìm cách thúc đẩy để cái mới đó chiếm vai trò chủ đạo.
Ta cũng phải tìm cách kế thừa những bộ phận, thuộc tính…, đồng thời kiên quyết loại bỏ
những thứ lạc hậu, cản trở sự phát triển.
4) Phải biết kế thừa các yếu tố tích cực từ đối tượng cũ và phát triển sáng tạo chúng
trong điều kiện mới
Tuyệt đối tránh bảo thủ, trì trệ trong suy nghĩ và hành động.
Sự phát triển được thực hiện bằng cách tích lũy số lượng để tạo ra sự thay đổi về chất. Vì
vậy, chúng ta phải luôn nỗ lực, chăm chỉ lao động để làm cho sự vật, hiện tượng tích lũy đủ về
lượng rồi dẫn đến sự thay đổi về chất.