Lý thuyết ôn tập - Tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại Học Duy Tân

Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc
1.1. Nguồn gốc và hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là một tư tưởng sáng tạo, phản ánh đúng tình hình
lịch sử và nhu cầu thiết yếu của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống đế quốc, thực
dân và phát xít. Tư tưởng này ra đời và được bắt nguồn từ những yếu tố sau:
+ Truyền thống cần cù lao động, anh dũng chiến đấu trong quá trình xây dựng đất nước và giữ
nước, trong truyền thống đoàn kết, sống có tình, có nghĩa, nhân ái của toàn bộ người dân Việt
Nam. Đây là những giá trị văn hóa, lịch sử và tinh thần của dân tộc Việt Nam, là nguồn cảm
hứng và động lực cho Hồ Chí Minh hình thành và phát triển tư tưởng giải phóng dân tộc.
+ Tình hình quốc tế và quốc nội vào cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Đây là thời kỳ chủ nghĩa đế
quốc phát triển mạnh mẽ, chiếm đóng và bóc lột các nước thuộc địa, trong đó có Việt Nam.
Nhân dân Việt Nam bị mất độc lập, tự do, bị áp bức, bóc lột, bị tước hết những giá trị văn hoá,
tinh thần, quyền lợi kinh tế và địa vị xã hội. Đây là những điều kiện khách quan khiến Hồ Chí
Minh nhận thức được sự cần thiết và khẩn cấp của việc giải phóng dân tộc, là mục tiêu trước hết
và cao nhất của cách mạng Việt Nam.
+ Sự tiếp thu và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Hồ Chí Minh đã nghiên cứu và thấm nhuần những thành tựu của tư tưởng Mác - Lênin, đặc biệt
là những quan điểm của Lênin về chủ nghĩa đế quốc, cách mạng vô sản, cách mạng giải phóng
dân tộc, chủ nghĩa quốc tế. Hồ Chí Minh đã kết hợp những quan điểm này với truyền thống văn
hóa, lịch sử và tình hình thực tiễn của Việt Nam, để tạo ra một tư tưởng giải phóng dân tộc mới,
mang tính độc đáo và toàn diện.
1.2. Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc
- Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc bao gồm những quan điểm sau:
+ Giải phóng dân tộc là mục tiêu trước hết và cao nhất của cách mạng Việt Nam, là điều kiện
tiên quyết để xây dựng xã hội mới, tiến tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Hồ Chí Minh
khẳng định: “Chúng ta phải giành được độc lập dân tộc, phải giải phóng dân tộc trước, mới có
thể tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa” “Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa . cộng sản mới
giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ” .
+ Giải phóng dân tộc là sự kết hợp giữa cách mạng dân tộc và cách mạng xã hội chủ nghĩa, là
con đường duy nhất để giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Hồ Chí Minh nhận thức
được mối quan hệ mật thiết giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản
ở chính quốc, tác động qua lại lẫn nhau trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế
quốc. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng
xã hội chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hoàn toàn” .
+ Giải phóng dân tộc là sự đoàn kết toàn dân tộc, toàn dân lao động, toàn thế giới dân chủ, toàn
thế giới xã hội chủ nghĩa vào một mặt trận đấu tranh chung. Hồ Chí Minh đã xây dựng và phát
triển Đảng Cộng sản Việt Nam thành lực lượng lãnh đạo cách mạng, đại diện cho lợi ích của
toàn dân tộc và toàn thể nhân dân lao động. Hồ Chí Minh đã tập hợp và đoàn kết toàn dân tộc,
toàn dân lao động, toàn thế giới dân chủ, toàn thế giới xã hội chủ nghĩa vào một mặt trận đấu
tranh chung. Hồ Chí Minh đã thể hiện tinh thần quốc tế của dân tộc Việt Nam, đã góp phần vào
sự phát triển của nhân loại.
-Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là một tư tưởng có giá trị lý luận và thực tiễn cao,
là một tư tưởng phong phú hóa học thuyết Mác - Lênin, là một tư tưởng soi đường thắng lợi cho
cách mạng Việt Nam và các nước thuộc địa khác. Tư tưởng này còn có ý nghĩa toàn cầu, góp
phần vào sự phát triển của nhân loại, là một tư tưởng đáng tự hào của dân tộc Việt Nam.
1.2.1. Giải phóng dân tộc là mục tiêu trước hết và cao nhất của cách mạng Việt Nam
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, giải phóng dân tộc là mục tiêu trước hết và cao nhất của cách mạng
Việt Nam. Đây là một quan điểm toàn diện và sâu sắc về tính chất, nhiệm vụ và mục tiêu của
công cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, bám sát thực tiễn xã hội thuộc địa, vận dụng sáng tạo
và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta.
Hồ Chí Minh nhận thấy rằng, ở các nước thuộc địa phương Đông, mâu thuẫn chủ yếu là mâu
thuẫn giữa dân tộc bị áp bức với chủ nghĩa thực dân và tay sai của chúng. Đây là mâu thuẫn cơ
bản và quyết định tính chất và nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng ở các nước thuộc địa. Do vậy,
cách mạng ở thuộc địa trước hết lại phải tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc, đối tượng của
cách mạng không phải là giai cấp tư sản bản xứ, càng không phải là giai cấp địa chủ nói chung,
mà là chủ nghĩa thực dân và tay sai phản động.
Giải phóng dân tộc là mục tiêu trước hết và cao nhất của cách mạng Việt Nam, vì nó là điều kiện
tiên quyết để thực hiện các mục tiêu khác của cách mạng, như giải phóng giai cấp, giải phóng
con người, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ độc lập dân tộc. Hồ Chí Minh khẳng định: "Độc
lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả các dân tộc". Chỉ khi có độc lập, tự
do, dân tộc mới có thể phát huy sức mạnh, khai thác tài nguyên, phát triển kinh tế, văn hóa, xã
hội, nâng cao đời sống nhân dân, tham gia vào cuộc đấu tranh chung của nhân loại vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ.
Hồ Chí Minh cũng nhận thấy rằng, giải phóng dân tộc không phải là mục tiêu cuối cùng của cách
mạng, mà là một bước tiến quan trọng để đến với mục tiêu cao hơn là xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Hồ Chí Minh nói: "Giải phóng dân tộc là một bước đệm để đến với chủ nghĩa xã hội". Để
đạt được mục tiêu này, cách mạng giải phóng dân tộc phải đi theo con đường cách mạng vô sản,
do Đảng Cộng sản lãnh đạo, kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, độc lập dân tộc với chủ
nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế.
1.2.2. Giải phóng dân tộc là quyền tự nhiên và bất khả xâm phạm của mỗi quốc gia
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, giải phóng dân tộc là quyền tự nhiên và bất khả xâm phạm của mỗi
quốc gia. Đây là một quan điểm nhân đạo và vĩ đại, phản ánh tinh thần yêu nước, yêu nhân loại
và tôn trọng chủ quyền của các dân tộc trên thế giới.
Hồ Chí Minh khẳng định: "Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả các
dân tộc". Đây là một tuyên ngôn lịch sử, thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về giá trị cao nhất
của dân tộc, là độc lập, tự do. Đây cũng là khát vọng lớn nhất của các dân tộc thuộc địa, bị áp
bức, bóc lột bởi chủ nghĩa đế quốc. Hồ Chí Minh cho rằng, độc lập, tự do là quyền tự nhiên của
mỗi quốc gia, không ai có quyền cướp đoạt, xâm phạm. Đó là quyền mà các dân tộc phải đấu
tranh để giành lấy, bảo vệ và phát huy.
Hồ Chí Minh cũng nói: "Giải phóng dân tộc là quyền tự nhiên và bất khả xâm phạm của mỗi
quốc gia". Đây là một quan điểm nhất quán và kiên định, phản ánh tư tưởng Hồ Chí Minh về tính
chất, nhiệm vụ và mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc. Hồ Chí Minh cho rằng, giải phóng
dân tộc là một nhiệm vụ trước hết và cao nhất của cách mạng ở các nước thuộc địa, là một bước
đệm để đến với chủ nghĩa xã hội. Giải phóng dân tộc là một quyền bất khả xâm phạm của mỗi
quốc gia, không ai có quyền can thiệp, ngăn cản. Đó là quyền mà các dân tộc phải đấu tranh để
thực hiện, không chịu sự quyết định của bất kỳ một quốc gia hay tổ chức nào khác.
1.2.3. Giải phóng dân tộc là sự đoàn kết toàn dân và toàn thế giới
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, giải phóng dân tộc là sự đoàn kết toàn dân và toàn thế giới. Đây là
một quan điểm chiến lược và thực tiễn, phản ánh tư tưởng Hồ Chí Minh về lực lượng, đồng minh
và đối tượng của cách mạng giải phóng dân tộc.
Hồ Chí Minh nhận thấy rằng, để giải phóng dân tộc, cần phải đoàn kết toàn dân tộc, từ giai cấp
vô sản đến các giai cấp khác có lợi ích với cách mạng, từ các tầng lớp trí thức, công nhân, nông
dân đến các tầng lớp khác trong xã hội, từ các dân tộc anh em trong nước đến các dân tộc bạn bè
trên thế giới. Hồ Chí Minh nói: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, thành công, thành công, đại
thành công". Đây là một khẩu hiệu lớn, thể hiện tầm nhìn và sự sáng tạo của Hồ Chí Minh trong
việc xây dựng lực lượng cách mạng, tạo ra sức mạnh đồng lòng, đồng ý, đồng tâm, đồng hành,
đồng chiến đấu cho cách mạng giải phóng dân tộc.
Hồ Chí Minh cũng nhận thấy rằng, để giải phóng dân tộc, cần phải đoàn kết toàn thế giới, từ các
dân tộc thuộc địa đang đấu tranh giành độc lập, tự do đến các dân tộc tiến bộ, yêu chuộng hòa
bình, công lý, dân chủ trên thế giới, từ các nước xã hội chủ nghĩa đến các nước tư bản chủ nghĩa,
từ các tổ chức quốc tế đến các tổ chức phi chính phủ, từ các nhà lãnh đạo đến các nhà hoạt động,
từ các nhà báo đến các nhà văn, nghệ sĩ, v.v. Hồ Chí Minh nói: "Đoàn kết với những người bạn
trên thế giới là một trong những điều kiện quan trọng để đảm bảo thắng lợi cho cách mạng của
chúng ta". Đây là một chiến lược lớn, thể hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò và tầm quan
trọng của đồng minh quốc tế, tạo ra sức mạnh đoàn kết, hỗ trợ, ủng hộ, đồng cảm, đồng tình,
đồng lòng cho cách mạng giải phóng dân tộc.
1.2.4. Giải phóng dân tộc là sự kết hợp giữa cách mạng dân tộc và cách mạng xã hội chủ nghĩa
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là sự kết hợp giữa cách mạng dân tộc và cách
mạng xã hội chủ nghĩa là một tư tưởng sáng tạo, phản ánh đúng tình hình lịch sử và nhu cầu thiết
yếu của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống đế quốc, thực dân và phát xít. Theo Hồ
Chí Minh, giải phóng dân tộc không chỉ là một mục tiêu trước hết và cao nhất của cách mạng
Việt Nam, mà còn là một bước đệm để tiến tới cách mạng xã hội chủ nghĩa, là con đường duy
nhất để giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Ông khẳng định: “Muốn cứu nước và giải
phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản” . “Chỉ có chủ nghĩa
xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động
trên thế giới khỏi ách nô lệ” .
- Theo Hồ Chí Minh, giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở
chính quốc có mối quan hệ mật thiết với nhau, tác động qua lại lẫn nhau trong cuộc đấu tranh
chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc. Cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa là một phần
của cách mạng vô sản quốc tế, là một đòn phá của nhân dân thuộc địa vào hậu phương của chủ
nghĩa đế quốc, góp phần yếu hóa và đánh đổ nó. Ngược lại, cách mạng vô sản ở chính quốc cũng
là một nguồn động lực mạnh mẽ cho cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa, là một nguồn
ủng hộ và giúp đỡ về chính trị, kinh tế, quân sự và văn hóa. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Cách
mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng xã hội chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hoàn toàn” .
- Để kết hợp giữa cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng xã hội chủ nghĩa, Hồ Chí Minh đã
vận dụng sáng tạo những thành tựu của tư tưởng Mác - Lênin, kết hợp với truyền thống văn hóa,
lịch sử và tình hình thực tiễn của Việt Nam, để tạo ra một tư tưởng giải phóng dân tộc mới, mang
tính độc đáo và toàn diện. Ông đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam thực hiện những chiến lược và
phương pháp đấu tranh linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với từng giai đoạn, từng hoàn cảnh cụ thể.
Ông đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa dân tộc và giai cấp, giữa độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế. Ông đã xây dựng và phát triển Đảng Cộng sản
Việt Nam thành lực lượng lãnh đạo cách mạng, đại diện cho lợi ích của toàn dân tộc và toàn thể
nhân dân lao động. Ông đã tập hợp và đoàn kết toàn dân tộc, toàn dân lao động, toàn thế giới dân
chủ, toàn thế giới xã hội chủ nghĩa vào một mặt trận đấu tranh chung. Ông đã tiến hành cách
mạng giải phóng dân tộc bằng cách mạng bạo lực, nhưng không bạo lực vô lý, mà là bạo lực có
nguyên tắc, có kỷ luật, có nhân đạo. Ông đã tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc một cách
chủ động, sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là sự kết hợp giữa cách mạng dân tộc và cách
mạng xã hội chủ nghĩa là một tư tưởng có giá trị lý luận và thực tiễn cao, là một tư tưởng phong
phú hóa học thuyết Mác - Lênin, là một tư tưởng soi đường thắng lợi cho cách mạng Việt Nam
và các nước thuộc địa khác. Tư tưởng này còn có ý nghĩa toàn cầu, góp phần vào sự phát triển
của nhân loại, là một tư tưởng đáng tự hào của dân tộc Việt Nam.
1.3. Giá trị và ý nghĩa của tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc
-Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là một tư tưởng có giá trị lý luận và thực tiễn cao,
không chỉ đối với cách mạng Việt Nam mà còn đối với các nước thuộc địa khác và nhân loại.
Giá trị và ý nghĩa của tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc có thể được nêu ra như sau:
+ Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là một tư tưởng sáng tạo, phản ánh đúng tình
hình lịch sử và nhu cầu thiết yếu của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống đế quốc,
thực dân và phát xít. Tư tưởng này là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa
Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, kết hợp với truyền thống văn hóa, lịch sử và
tình hình thực tiễn của Việt Nam, để tạo ra một tư tưởng giải phóng dân tộc mới, mang tính độc
đáo và toàn diện. Tư tưởng này đã định hướng và soi sáng con đường cách mạng của dân tộc
Việt Nam, từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa, từ độc lập
dân tộc đến chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
+ Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là một tư tưởng có giá trị thực tiễn, đã được
kiểm chứng bằng những thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam trong các giai đoạn lịch sử
khác nhau. Tư tưởng này đã giúp nhân dân Việt Nam đánh đổ chế độ thực dân Pháp, đế quốc
Nhật, đế quốc Mỹ, giành lại độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng xã hội mới vì tự
do, hạnh phúc của nhân dân. Tư tưởng này cũng đã giúp nhân dân Việt Nam đổi mới sáng
tạo, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, bảo vệ
chủ quyền và an ninh quốc gia, hội nhập quốc tế, góp phần vào sự phát triển của nhân loại.
+ Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là một tư tưởng có giá trị toàn cầu, đã góp
phần vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và
tiến bộ xã hội. Tư tưởng này đã khơi dậy tinh thần đấu tranh giải phóng của các dân tộc thuộc
địa, đặc biệt là các dân tộc ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh, đã tạo ra sức mạnh đồng
minh cho cách mạng Việt Nam, đã thể hiện tinh thần quốc tế của dân tộc Việt Nam, đã đóng
góp vào sự phong phú hóa học thuyết Mác - Lênin, đã làm giàu tư tưởng nhân văn của thế giới.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về giải phóng dân tộc là một tư tưởng có giá trị lý luận và thực tiễn cao,
là một tư tưởng đáng tự hào của dân tộc Việt Nam, là một tư tưởng cần được học tập, nghiên cứu
và vận dụng sáng tạo trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nguồn tham khảo:
1.Hồ Chí Minh, Tổng tập, tập 4, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr. 382.
2. Hồ Chí Minh, Tổng tập, tập 5, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr. 14.
3.Hồ Chí Minh, Tổng tập, tập 6, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr. 131.
4. https://www.studocu.com/vn/document/truong-dai-hoc-luat-ha-noi/tu-tuong-hcm/tu-tuong-ho-
chi-minh-ve-giai-phong-dan-toc/73927486
5.https://lytuong.net/tu-tuong-ho-chi-minh-ve-van-de-dan-toc-va-cach-mang-giai-phong-dan-toc/
6. https://www.studocu.com/vn/document/truong-dai-hoc-luat-ha-noi/tu-tuong-hcm/tu-tuong-ho-
chi-minh-ve-giai-phong-dan-toc/73927486
7. https://www.elib.vn/huong-dan/bai-2-tu-tuong-ho-chi-minh-ve-cach-mang-giai-phong-dan- toc-24251.html
8. https://www.elib.vn/huong-dan/bai-2-tu-tuong-ho-chi-minh-ve-cach-mang-giai-phong-dan- toc-24251.html
9. https://www.studocu.com/vn/document/dai-hoc-ton-duc-thang/tu-tuong-ho-chi-minh/tu-tuong-
ho-chi-minh-ve-van-de-dan-toc-va-cach-mang-giai-phong-dan-toc/38732208
10. https://dangcongsan.vn/tu-tuong-van-hoa/ho-chi-minh-ve-cach-mang-giai-phong-dan-toc-va-
y-nghia-hien-thuc-voi-cong-cuoc-doi-moi-dat-nuoc-hien-nay-73758.html
11. https://bqllang.gov.vn/chu-tich-ho-chi-minh/nghien-cuu-hoc-tap-tu-tuong-ho-chi-minh/
12569-chan-ly-khong-co-gi-quy-hon-doc-lap-tu-do-trong-tu-tuong-ho-chi-minh-gia-tri-ly-luan-
va-dinh-huong-thuc-tien-xay-dung-dat-nuoc-hung-cuong-phon-vinh-hanh-phuc.html