1 | T r a n g LÍ DO CH ỌN ĐỀ TÀI Từ xưa đến nay, cụm t
ừ "5 châu, 4 bể" đã được ông cha ta truyền từ đời này sang đời khác.
Không những thế, "5 châu, 4 bể" còn được sử dụng trong các vần thơ, trong những câu hát,... Với s phát ự
triển của khoa học ngày nay, giới hạn của con người ngày càng được phá vỡ, vì
thế, Trái Đất của chúng ta đã chính thức xuất hiện thêm bể thứ 5: Nam Đại Dương. Nước là
nguồn tài nguyên chiếm tỉ lệ nhiều nhất trên Trái Đất, vì thế, biển và các đại dương là chủ
đề mà các nhà khoa học luôn tìm cách để nghiên cứu hết về nó. Nam Đại Dương có vai trò
rất lớn đối với khí hậu của Trái Đất và cũng là đại dương rất khác biệt so với 4 anh em còn lại c a
ủ nó. Thay vì 4 bể kia được xác định bởi vị trí địa lý và các mảng kiến tạo thì Nam Đại
Dương lại được giới địa lý học xác định bới các dòng chảy hải p
lưu ở hía nam... Vùng biển
này có một vẻ đep đặc biệt của riêng nó, khác với những vùng biển khác, nơi đây có dòng
sông băng với màu xanh t ẫm h
màu hơn, những ngọn núi b c
ắng đượ sắp xếp một cách nguy
hiểm nhưng độc lạ và nguồn gió thổi ở nơi đây thì lạnh hơn. Ngoài ra, nơi đây còn có một
hệ sinh thái vô cùng phong phú và độc lạ ảnh hưởng ch , nó
ung đến các vùng sinh thải ở lân cận. S
ự khác biệt và mới mẻ này chính là nguồn cảm hứng khiến em có thêm động lực để
tìm hiểu về Nam Đại Dương. Sự xuất hiện c a
ủ một đại dương mới đã kích thích sự tò mò
của bản thân em và khơi dậy niềm đam mê khám phá thế giới xung quanh.
(1) Núi băng tại Nam Đại Dương 2 | T r a n g
1. Lịch sử của đại dương
Không còn vô danh trên bản đồ
(2) Bản đồ thám hiểm vùng cực Nam năm 1911
Từ cuối những năm 1970, Hiệp hội Địa lý Quốc gia Mỹ đã tổ chức một cuộc nghiên cứu với
mục đích giám sát những thay đổi và chỉnh sửa đối với mọi bản đồ được xuất bản. Nhà địa
lý học Alex Tait thuộc Hiệp hội Địa lý Quốc gia Mỹ đã bắt đầu làm việc này từ năm 2016.
National Geographic Society cũng đã nỗ lực làm việc với Tổ chức Thủy văn Quốc tế (IHO)
về tên gọi của các vùng biển.Qua đó, IHO đã công nhận sự hiện diện của Nam Đại Dương
trong hướng dẫn vào năm 1937 nhưng lại bị bãi bỏ chỉ định đó vào năm 1953, với lý do gây ra rất nhiều tranh cãi.
Tuy vậy, Nam Đại Dương không hề đơn độc o
Năm 1999, Ủy ban Tên địa lý Mỹ đã sử dụng tên Nam Đại Dương. o
Tháng 2/2021, NOAA chính thức công nhận Nam Đại Dương là khác biệt,
và không phải chỉ là vùng nước vô danh. o
3/6/2021, Từ điển Cambridge Dictionary đã chính thức thêm cụm từ "the
Southern Ocean" (also the Antarctic Ocean) - nghĩa là Nam Đại Dương - và
định nghĩa nó là: Vùng biển bao quanh lục địa Nam Cực. o
Bắt đầu từ ngày 8/6/2021 - Ngày Đại dương Thế giới - Hiệp hội Địa lý Quốc
gia công nhận Nam Đại Dương là đại dương thứ năm trên thế giới. Và sẽ vẽ
lại bản đồ thế giới để thêm tên của đại dương này.
"Vùng biển cực Nam Trái Đất đã được các nhà khoa học công nhận từ lâu, nhưng vì chưa
bao giờ có thỏa thuận quốc tế nên chúng tôi chưa chính thức công nhận và đặt tên cho đại
dương này trên bản đồ thế giới". – Alex Tait của Hiệp hội Địa lý Quốc gia Mỹ 3 | T r a n g
Các nhà địa lý thế giới cũng đã tranh luận về vấn đề n ày rất nhiều, rằng các vùng nước xung
quanh Nam Cực có đủ điểm độc đáo để xứng đáng với tên riêng của nó hay không, hay
chúng chỉ đơn giản là phần mở rộng về phía nam của Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương.
2. Vị trí địa lý
(3) Bản đồ về Nam Đại Dương
Nam Đại Dương, còn được gọi là Nam Cực, vùng nước mặn bao phủ khoảng một phần mười
sáu tổng diện tích đại dương của Trái đất. Nam Đại Dương được tạo thành từ các phần của
đại dương thế giới ở phía nam Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương. Dòng
hải lưu Nam cực (ACC) chảy từ tây sang đông xung quanh Nam Cực, trong một dải dao
động rộng tập trung xung quanh vĩ
độ 60 độ về phía nam đườ
ng mà ngày nay được xác định
là ranh giới phía bắc của Nam Đại Dương. Nó không bị chia cắt bởi bất kỳ phần đất lục địa
nào khác. Điểm thắt hẹp nhất của nó là Drake Passage, rộng 600 dặm (khoảng 1.000 km),
giữa Nam Mỹ và mũi của Bán đảo Nam Cực. Về diện tích, chỉ có Bắc Băng Dương là nhỏ hơn.
Nam Đại Dương có diện tích 21.960.000 km vuông, và nó chứa 71.800.000 km khối nước.
Nó có độ sâu trung bình là 3.270 mét và độ sâu tối đa là 7.432 mét trong rãnh South Sandwich,
phía đông nam của đảo Nam Georgia.
Cấu trúc của đáy đại dương bao gồm thềm lục địa thường rộng dưới 160 dặm (khoảng 260
km) và đạt chiều rộng tối đa hơn 2.600 km trong vùng lân cận của biển Weddell và Ross.
Có những lưu vực đại dương xa hơn về phía bắc sâu tới 4.500 mét, được xác định bởi các
đợt dâng của đại dương và thường được đánh dấu bằng các dãy đồi vực thẳm. Ngoài ra còn
có các rãnh đại dương hẹp với độ nổi cao, chẳng hạn như rãnh South Sandwich ở phía đông
của quần đảo South Sandwich. Các đặc điểm nổi khác bao gồm các cao nguyên đại dương
nhô lên từ lòng chảo đại dương đến độ sâu dưới 2.000 mét dưới mực nước biển và tạo thành
các vùng khá bằng phẳng, thường được bao phủ bởi trầm tích tương đối dày. 4 | T r a n g
3. Hệ sinh thái (4)
Các dòng chảy ở Nam Đại Dương rất phức tạp.
Nước được làm mát bởi không khí lạnh, bức xạ đi ra
và gió katabatic ngoài lục địa Nam Cực chìm xuống
và chảy về phía bắc dọc theo đáy đại dương và được
thay thế trên bề mặt bằng một lượng nước ấm hơn
chảy về phía nam từ Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương
và Đại Tây Dương. Điểm gặp gỡ của cả hai là Hội tụ
Nam Cực, nơi có điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thực vật phù du, bao gồm tảo cát
và các loài thực vật đơn bào khác.
(5) Khoảng cách ánh sáng mặt trời so với đại dương
Sinh vật quan trọng nhất của đại dương
trong chuỗi thức ăn bậc cao là loài
nhuyễn thể nhỏ giống tôm. Động vật dưới
đáy biển của khu vực gần bờ bao gồm lớp
thủy tức, san hô, bọt biển và động vật
hình rêu, cũng như nhện biển và động vật
thân mềm kiếm ăn, giun nhiều tơ,
echinoids (lớp cầu gai), sao biển, và
nhiều loại động vật giáp xác và nhuyễn
(6) Một số loài sinh vật tại
thể. Dưới đáy biển còn có cá chình, ốc Nam Đại Dương 5 | T r a n g
biển, cá đuôi chuột, cá tuyết. Các loại cá không có xương quý hiếm bao gồm hagfish và cá
trượt băng. Nhiều loài cá biển sâu được biết đến ở phía nam của Hội tụ Nam Cực, nhưng
chỉ có ba loài, một loài cá nhồng và hai loài cá lồng đèn, dường như chỉ giới hạn ở khu vực này. 4. Khí hậu
Nhiệt độ nước biển thay đổi từ khoảng 10 độ C đến -2 độ C; các cơn bão xoáy thuận di
chuyển về phía đông quanh lục địa và thường có cường độ mạnh do sự tương phản nhiệt độ
giữa băng và đại dương; khu vực đại dương từ khoảng vĩ độ 40 về phía nam đến Vòng Nam
Cực có sức gió trung bình mạnh nhất được tìm thấy ở bất kỳ nơi nào trên Trái đất; vào mùa
đông, đại dương bị đóng băng ở phía ngoài đến 65 độ vĩ nam trong khu vực Thái Bình Dương
và 55 độ vĩ nam trong khu vực Đại Tây Dương, hạ nhiệt độ bề mặt xuống dưới 0 độ C; tại
một số điểm ven biển, gió thoát nước dai dẳng dữ dội từ bên trong giữ cho bờ biển không có
băng trong suốt mùa đông.
5. Nguồn tài nguyên tự nhiên
Các mỏ dầu khí lớn có thể xảy ra ở rìa lục địa; các nốt mangan, trầm tích sa khoáng có thể
có, cát và sỏi, nước ngọt dạng núi băng trôi. (7) Nốt mangan
(8) Nước ngọt dạng núi băng trôi 6 | T r a n g
6. Hải Dương học
(9) Hải lưu Nam Cực (ACC) nối liền với Thái Bính Dương, Ấn Độ Dương và
Đại Tây Dương là hệ thống hải lưu mạnh nhất thế giới
Trong khi Nam Đại Dương là đại dương nhỏ thứ hai, nó chứa Dòng hải lưu Nam Cực độc
nhất, có năng lượng cao di chuyển liên tục về phía đông và tạo thành một dòng lập kín dài
21.000 km - nó có dòng hải lưu dài nhất thế giới, vận chuyển 130 triệu mét khối trên giây
(4,6 × 109 cu ft / s) nước - gấp 100 lần lưu lượng của tất cả các con sông trên thế giới.
(10) Vị trí các hoàn lưu tại Nam Đại Dương 7 | T r a n g
Nguồn tham khảo:
Trang Ly (2021, June 6). Nam Đại Dương - đại dương thứ 5 của Trái Đất: Từ vô danh trên
bản đồ thế giới đến kỳ quan 'quyết định vận mệnh hành tinh'. Nam Đại Dương - đại dương
thứ 5 của Trái Đất: Từ vô danh trên bản đồ thế giới đến kỳ quan 'quyết định vận mệnh hành tinh' (soha.vn)
Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2021, July 8). Southern Ocean. Encyclopedia
Britannica. https://www.britannica.com/place/Southern-Ocean "Introduction S
– outhern Ocean". CIA Factbook. Retrieved 16 July 2012. ...As such, the
Southern Ocean is now the fourth largest of the world's five oceans (after the Pacific
Ocean, Atlantic Ocean, and Indian Ocean, but larger than the Arctic Ocean).
Fraser, Ceridwen; Christina, Hulbe; Stevens, Craig; Griffiths, Huw (6 December
2020). "An Ocean Like No Other: the Southern Ocean's ecological richness and
significance for global climate". The Conversation. Retrieved 30 July 2021.
Koelle (2004, January 1). Manganese nodule collected in 1982 from the Pacific.
File:Manganknolle.jpg - Wikimedia Commons
NASA (2008, February 8). Antarctic Circumpolar Current image from Grace Mission. NASA - Images from Grace Mission
Hannes Grobe, Alfred Wegener Institute (2007, June 20). Oceanographic frontal systems
in the Southern Ocean. File:Antarctic frontal-system hg.png - Wikimedia Commons
Encyclopedia Britannica (2006, December 27). Polar Regions southern exploration map.
Polar Regions exploration 1911 - File:Polar Regions exploration 1911.png - Wikimedia Commons
Magazine, S. (2012, October 17). 14 Fun Facts About Hagfish. Smithsonian Magazine.
https://www.smithsonianmag.com/science-nature/14-fun-facts-about-hagfish-
77165589/?fbclid=IwAR3QSOTnVW5U0xeYivVlUNlzssOJBlR1Q- _3s_qjzXtaPG02CNgGhZMRM58
Imster, E. (2019, June 6). Sea sponges collect DNA from fish, penguins, seals | Earth |
EarthSky. EarthSky | Updates on Your Cosmos and World. https://earthsky.org/earth/sea-
sponges-collect-dna/?fbclid=IwAR30v92aX9u7kpR37PjlUPG5-dXpDIN- MSGQeG_Y9WYGhkOL6FTWf-ST3xg
Claudia Arango (2019, May 15). Anoplodactylus evansi sea spider.
https://l.facebook.com/l.php?u=https%3A%2F%2Fpbs.twimg.com%2Fmedia%2FDy9SX
NaXcAIVHO_%3Fformat%3Djpg%26name%3Dsmall&h=AT1c4Ikmp7QxR5XF8tkimtsj
9-JlsgzEST_WEeHXuC8pfTQvbMkfGvta3GMyr0IOe0fE9LUyrw0-H- APgzWgaYu7wrYoxzFaTFW9-
Ogub1gPY1LEY_WAZu6LSiQRCtdkci8EHn2c5X6paBIlR5LtQA
Marco Busdraghi (2010, December 21). The Echinus melo or water melon sea urchin at
Capo Caccia Alghero Sardinia. File:Riccio Melone a Capo Caccia adventurediving.it.jpg - Wikimedia Commons
Hydrozoans - Hydrozoa. (n.d.). The Marine Flora & Fauna of Norway.
http://www.seawater.no/fauna/cnidaria/Hydrozoa.html 8 | T r a n g