HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
VIỆN BÁO CHÍ – TRUYỀN THÔNG
BÀI TẬP NGHIÊN CỨU 1 – NHIỆM VỤ 2
Đề bài: Nêu các quy tắc ứng xử trên MXH. Phân tích vấn đề quy tắc
ứng xử trên mạng xã hội hiện nay và đưa ra ví dụ. Nhóm : 3 Lớp : Báo Truyền hình K40 Môn
: Truyền thông xã hội và mạng xã hội Giảng viên : ThS Nguyễn Thị Thu Trà Hà Nội, tháng 01/2024 STT Họ và tên MSV Nhiệm vụ Đánh giá 1 Bùi Lê Vân Anh 2056050001
- Tìm hiểu về vấn đề quấy rối Hoàn
trực tuyến trên mạng xã hội và nêu ví thành tốt dụ nhiệm vụ 2 Lê Văn Tuấn 2056050003
- Nội dung Bộ Quy tắc ứng xử Hoàn Anh
dành cho cán bộ, công chức, viên thành tốt
chức và người lao động trong cơ nhiệm vụ
quan nhà nước, các cơ quan nhà
nước, các nhà cung cấp dịch vụ MXH 3 Trần Thị Mai 2056050006
- Nội dung Quy tắc ứng xử dành Hoàn Anh cho người làm báo thành tốt
- Tìm ví dụ cho vấn đề quấy rối nhiệm vụ
trực tuyến trên mạng xã hội - Thuyết trình 4 Võ Trần Thảo 2056050007
- Tìm hiểu về vấn đề tin giả tràn Hoàn Anh lan và nêu ví dụ thành tốt nhiệm vụ 5 Đoàn Vũ Ngọc 2056050019
- Tìm hiểu về vấn đề tin giả tràn Hoàn Hoa lan và nêu ví dụ thành tốt nhiệm vụ 6 Cầm Phạm Thị 2056050025
- Tìm hiểu về vấn đề bảo mật Hoàn Hồng
thông tin và dữ liệu cá nhân, nêu ví thành tốt dụ nhiệm vụ - Thuyết trình 7 Trần Thị Thùy 2056050034
- Nhóm trường phân công Hoàn Linh
nhiệm vụ, tổng hợp và làm thành tốt 2 powerpoint nhiệm vụ 8 Đặng Thanh Mai 2056050036
- Tìm hiểu về vấn đề ứng xử Hoàn
thiếu văn hóa trên mạng xã hội và thành tốt nêu ví dụ nhiệm vụ 9 Dương Ngọc Nhi 2056050041 -
Tìm hiểu về vấn đề bảo mật Hoàn
thông tin và dữ liệu cá nhân, nêu ví thành tốt dụ nhiệm vụ 10 Lê Thị Thanh Tú 2056050057
- Tìm hiểu chung về bộ quy tắc Hoàn ứng xử thành tốt
- Nội dung của Bộ Quy tắc ứng nhiệm vụ
xử chung và Quy tắc ứng xử cho tổ chức, cá nhân - Thuyết trình 11 Hoàng Thảo 2056050058
- Tìm hiểu về vấn đề không Hoàn Uyên
gian mạng thiếu an toàn cho trẻ em, thành tốt nêu ví dụ nhiệm vụ 3 I.
BỘ QUY TẮC ỨNG XỬ TRÊN MẠNG XÃ HỘI HIỆN NAY 1 Tìm hiểu chung 1.1 Thời gian ban hành
Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội được ban hành kèm theo Quyết định số
874/QĐ-BTTTT ngày 17/6/2021 của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông. 1.2 Mục đích
Tạo điều kiện phát triển lành mạnh mạng xã hội tại Việt Nam, đảm bảo
quyền tự do cá nhân, quyền tự do kinh doanh, không phân biệt đối xử nhà cung cấp
dịch vụ trong và ngoài nước, phù hợp với chuẩn mực, thông lệ và các điều ước
quốc tế mà Việt Nam tham gia.
Xây dựng chuẩn mực đạo đức về hành vi, ứng xử trên mạng xã hội, giáo dục
ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng trên mạng
xã hội, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh tại Việt Nam.
1.3 Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng
Đối tượng áp dụng: 3 nhóm đối tượng chính
Cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong
cơ quan nhà nước sử dụng mạng xã hội
Tổ chức cá nhân khác sử dụng mạng xã hội
Nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội tại Việt Nam
Phạm vi áp dụng: các hành vi của cá nhân, tổ chức trên mạng xã hội.
2 Nội dung của Bộ Quy tắc Ứng xử
2.1. Quy tắc ứng xử chung
Quy tắc ứng xử chung là những quy tắc áp dụng cho tất cả các nhóm đối tượng: 4
1. Quy tắc Tôn trọng, tuân thủ pháp luật: Tuân thủ pháp luật Việt Nam, tôn
trọng quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
2. Quy tắc Lành mạnh: Hành vi, ứng xử trên mạng xã hội phù hợp với các giá
trị đạo đức, văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
3. Quy tắc An toàn, bảo mật thông tin: Tuân thủ các quy định và hướng dẫn về
bảo vệ an toàn và bảo mật thông tin.
4. Quy tắc Trách nhiệm: Chịu trách nhiệm về các hành vi, ứng xử trên mạng xã
hội; phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý hành vi, nội dung thông tin vi phạm pháp luật.
2.2. Quy tắc ứng xử cho tổ chức, cá nhân
1. Tìm hiểu và tuân thủ các điều khoản hướng dẫn sử dụng của nhà cung cấp
dịch vụ mạng xã hội trước khi đăng ký, tham gia mạng xã hội.
2. Nên sử dụng họ, tên thật cá nhân, tên hiệu thật của tổ chức, cơ quan và đăng
ký với nhà cung cấp dịch vụ để xác thực tên hiệu, địa chỉ trang mạng, đầu mối liên
lạc khi tham gia, sử dụng mạng xã hội.
3. Thực hiện biện pháp tự quản lý, bảo mật tài khoản mạng xã hội và nhanh
chóng thông báo tới các cơ quan chức năng, nhà cung cấp dịch vụ khi tài khoản tổ
chức, cá nhân bị mất quyền kiểm soát, bị giả mạo, lợi dụng và sử dụng vào mục
đích không lành mạnh, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội,
ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
4. Chia sẻ những thông tin có nguồn chính thống, đáng tin cậy.
5. Có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền
thống của dân tộc Việt Nam; không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực,
phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo.
6. Không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm
danh dự, nhân phẩm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá
nhân khác; sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mĩ tục; tung tin giả, 5
tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép... gây bức xúc trong dư
luận xã hội, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.
7. Khuyến khích sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền, quảng bá về đất nước -
con người, văn hóa tốt đẹp của Việt Nam, chia sẻ thông tin tích cực, những tấm
gương người tốt, việc tốt.
8. Vận động người thân trong gia đình, bạn bè, những người xung quanh tham
gia giáo dục, bảo vệ trẻ em, trẻ vị thành niên sử dụng mạng xã hội một cách an toàn, lành mạnh.
2.3. Quy tắc ứng xử cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan nhà nước
1. Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan nhà nước
thực hiện nội dung quy định tới Điều 4 của Bộ Quy tắc này.
2. Thực hiện nội quy của cơ quan, tổ chức về việc cung cấp thông tin lên mạng xã hội.
3. Thông báo tới cơ quan chủ quản để kịp thời có hướng xử lý, trả lời, giải
quyết khi có những ý kiến, thông tin trái chiều, thông tin vi phạm pháp luật có liên
quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, lĩnh vực quản lý của cán bộ, công chức,
viên chức và người lao động.
2.4. Quy tắc ứng xử cho các cơ quan nhà nước
1. Thực hiện nội dung quy định cho cơ quan, tổ chức nêu tại Điều 4 của Bộ Quy tắc này.
2. Có trách nhiệm quản lý, bảo mật tài khoản mạng xã hội và nhanh chóng
thông báo tới nhà cung cấp dịch vụ khi tài khoản của cơ quan, tổ chức bị mất
quyền kiểm soát hoặc bị giả mạo.
3. Cung cấp thông tin trên mạng xã hội đồng bộ, thống nhất với thông tin đã
được cung cấp trên các phương tiện truyền thông chính thống khác. 6
4. Nên có phản hồi những ý kiến trên mạng xã hội về vấn đề liên quan đến chức
năng, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan, tổ chức mình.
2.5. Quy tắc ứng xử cho các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội
1. Công bố rõ ràng các điều khoản sử dụng dịch vụ, bao gồm tất cả các quyền
và nghĩa vụ của nhà cung cấp dịch vụ và người sử dụng.
2. Ban hành và công khai các biện pháp phát hiện, thông báo và phối hợp với
các cơ quan chức năng để xử lý, ngăn chặn và loại bỏ các nội dung thông tin vi
phạm bản quyền, vi phạm pháp luật.
3. Khi nhận được thông báo yêu cầu loại bỏ các thông tin vi phạm bản quyền, vi
phạm pháp luật từ cơ quan chức năng có thẩm quyền, nhà cung cấp dịch vụ mạng
xã hội phối hợp với tổ chức, cá nhân sử dụng mạng xã hội để xử lý theo các quy
định của pháp luật Việt Nam.
4. Hướng dẫn người sử dụng mạng xã hội, hỗ trợ và bảo vệ quyền, lợi ích hợp
pháp của "người yếu thế" trong xã hội (người nghèo, người dân tộc thiểu số, trẻ
em, trẻ vị thành niên, người khuyết tật…) sử dụng mạng xã hội an toàn, lành mạnh
nhằm tránh bị khai thác, lạm dụng, bạo lực về tinh thần trên mạng xã hội; có biện
pháp để bảo đảm sự an toàn và phát triển lành mạnh của trẻ em, trẻ vị thành niên
trên mạng xã hội theo quy định của pháp luật Việt Nam.
5. Tôn trọng quyền được bảo vệ thông tin của người sử dụng, không thu thập
thông tin cá nhân và cung cấp thông tin của người sử dụng dịch vụ cho bên thứ ba
khi chưa được sự cho phép của chủ thể thông tin.
2.6. Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo
Ngày 24/12/2018, Hội Nhà báo Việt Nam đã ban hành Quyết định số
1131/QĐ-HNBVN về việc Ban hành Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm
báo Việt Nam dựa trên cơ sở các quy định của Luật Báo chí năm 2016 và 10 điều
Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam. 7
2.6.1. Những việc/điều người làm báo Việt Nam cần làm khi tham gia mạng xã hội
1. Sử dụng tài khoản mạng xã hội của cá nhân mình để tương tác, chia sẻ, đăng
tải, cung cấp, định hướng thông tin có ích cho xã hội và đất nước.
2. Đăng tải bình luận, ý kiến nhận xét đúng mực, có văn hóa, có trách nhiê y m về
những vấn đề mà dư luận xã hội quan tâm.
3. Thông báo cho cơ quan có thẩm quyền những thông tin sai sự thật bị phát tán
trên mạng xã hội có ảnh hưởng xấu, gây tổn hại đến lợi ích của cộng đồng, đất
nước, uy tín của tổ chức, cá nhân.
4. Phát hiện, khai thác có kiểm chứng, có chọn lọc thông tin về những vấn đề
mới của xã hội để phục vụ tác nghiệp báo chí.
2.6.2. Những việc/điều người làm báo Việt Nam không được làm khi m tham gia mạng xã hội
1. Vi phạm các quy định về quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên mạng; các
quy định về bảo mật dữ liệu, tài liệu; quy định về bảo vệ bí mật thông tin riêng,
thông tin cá nhân của công dân và các quy định khác của pháp luật.
2. Đăng tải, gỡ bài viết, hình ảnh, âm thanh trên mạng xã hội vì mục đích tống
tiền hoặc các mục đích không trong sáng khác.
3. Đăng tải các tin, bài, hình ảnh, âm thanh trên mạng xã hội, đưa ra các bình
luận, chia sẻ quan điểm cá nhân hoặc trích đăng lại các bài phát biểu, ý kiến trái
với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; trái với nội dung,
quan điểm của tác phẩm báo chí mà bản thân người làm báo đó đã viết và đăng tải,
trái với quan điểm của cơ quan báo chí nơi mình công tác.
4. Bình luận, nhận xét, chia sẻ các thông tin có mục đích kích động, lôi kéo
người khác phản ứng tiêu cực về các vấn đề chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an
ninh, quốc phòng, đối ngoại… có yếu tố phức tạp, nhạy cảm đang cần tạo cách nhìn, thái đô y
tích cực mang tính xây dựng của cô y
ng đồng và sự đồng thuận xã hội. 8
5. Sao chép, chia sẻ, phát tán tin, bài, tác phẩm, âm thanh, hình ảnh có được
bằng những cách thức không hợp pháp, vi phạm bản quyền.
6. Thông tin vụ việc chưa được kiểm chứng, gây hoang mang trong nhân dân,
gây thiệt hại cho các hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ
quan Nhà nước hoặc người thi hành công vụ; gây tổn hại về thể chất, danh dự,
nhân phẩm của công dân; tuyên truyền, kích động bạo lực, cổ súy lối sống đồi trụy,
hủ tục mê tín dị đoan, các hành vi tiêu cực, phân biệt đối xử về giới, vùng miền, dân tô y c, chủng tộc.
7. Miêu tả thô thiển, phản cảm những hành động dâm ô, tội ác, thông tin không
phù hợp với thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa của dân tộc và đạo đức xã hội.
8. Sử dụng logo, hình ảnh, thông tin dữ liệu của tổ chức Hội Nhà báo Việt Nam;
sử dụng danh nghĩa Hội Nhà báo Việt Nam khi tham gia các diễn đàn, trang mạng
xã hội khi chưa được phép. II.
VẤN ĐỀ QUY TẮC ỨNG XỬ TRÊN MXH HIỆN NAY 1. Quấy rối trực tuyến
Quấy rối trực tuyến là những bình luận, tin nhắn, hình ảnh được gửi qua
email, game và mạng xã hội. Hành động này có thể được thực hiện bởi bất cứ ai,
vào bất cứ khi nào và ở bất kỳ đâu. Thậm chí, quấy rối trực tuyến có thể gây tổn
thương về tinh thần nghiêm trọng hơn nhiều so với bắt nạt trực diện.
Các hành vi quấy rối phải kể đến: Gửi thông điệp hoặc tin nhắn có nội dung
xấu tới email hoặc điện thoại di động của ai đó; phát tán những tin đồn nhảm, có
tính chất xúc phạm hoặc đe dọa qua mạng; giả danh ai đó trên mạng để làm tổn
thương người khác; nhắn tin gợi dục (mà chưa có sự đồng thuận) hoặc lưu hành
những hình ảnh, tin nhắn gợi ý tình dục về một ai đó. 9
Theo nghiên cứu của Chương trình nghiên cứu Internet và Xã hội (VPIS),
Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn (ĐH KHXH & NV) và Cục Phát
thanh Truyền hình & Thông tin Điện tử, Bộ Thông tin & Truyền thông được công
bố tại hội thảo với chủ đề “Phát ngôn gây thù ghét và các giải pháp hướng tới một
môi trường mạng xã hội an toàn và phát triển bền vững” năm 2017, cho thấy, 78%
người dùng mạng tại Việt Nam khẳng định từng là nạn nhân hoặc biết những
trường hợp phát ngôn gây thù ghét trên mạng xã hội; 61,7% từng chứng kiến hoặc
trở thành nạn nhân của trò nói xấu, phỉ báng, bôi nhọ danh dự và 46,6% từng bị
vu khống, bịa đặt thông tin. Việt Nam xếp thứ 28 trong 30 nền kinh tế được khảo
sát về an toàn trực tuyến cho trẻ em, với điểm số 12.7/100, thấp hơn mức trung bình toàn cầu là 42.
Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Thái Thanh Trúc, chủ nhiệm đề tài nghiên cứu của
Trường Ðại học Y Dược TP Hồ Chí Minh: “Học sinh thường bị bắt nạt qua trang
mạng xã hội chiếm tỷ lệ cao nhất, với 23,3%. Hình thức học sinh thường dùng để
bắt nạt trực tuyến người khác là nhóm chat, với 3,8%. Hành vi học sinh thường bị
bắt nạt trực tuyến nhiều nhất là nói những điều không tốt (ví dụ như đặt biệt danh
hoặc đem ra làm trò đùa) bằng tin nhắn điện thoại/qua mạng, chiếm 22,1%”. Ví dụ:
Vụ bạo lực mạng Hoa hậu Ý Nhi do những phát ngôn “kém duyên” của cô nàng: 10 + Sau đăng quang, Ý Nhi
có một số phát ngôn về bản
thân được cho là kém tinh
tế khiến dư luận không hài
lòng. Mặc dù đã công khai xin lỗi trong một buổi livestream nhưng Ý Nhi
vẫn không nhận được sự cảm thông từ phía cộng
đồng. Nhóm anti hoa hậu được lập ra có số lượng thành viên tăng nhanh hiện lên tới hơn 900.000.
+ Ðáng chú ý trên diễn đàn này nhiều người đã sử dụng ngôn ngữ mang tính
miệt thị, xúc phạm khi bình luận về các phát ngôn của hoa hậu, cũng như ngang
nhiên xâm phạm đời tư của cô. Không dừng lại ở đó, một số người hâm mộ quá
khích còn tràn vào trang fanpage của Huỳnh Trần Ý Nhi và để lại những bình
luận chê bai, thậm chí đòi Ban tổ chức cuộc thi tước danh hiệu hoa hậu của cô.
Sự việc lập tức thu hút sự chú ý của khán giả quốc tế. Nhiều người bày tỏ sự
thất vọng về cách hành xử của người hâm mộ Việt Nam.
+ "Ðây là fanpage của Hoa hậu Thế giới, hãy cư xử văn minh và lịch sự. Người
hâm mộ quốc tế không thích điều đó"- một tài khoản đáp trả lại bình luận của
người hâm mộ Việt. Từ đây cho thấy những bình luận cực đoan, hành xử theo
tâm lý đám đông của cộng đồng mạng đã vô tình làm mất đi thiện cảm của bạn
bè thế giới đối với Việt Nam.
Vụ bạo lực mạng ca sĩ nhí Bảo An:
Đầu năm 2023, ca sĩ Bảo An chia sẻ bị một tài khoản lạ không biết là ai, không
biết từ đâu nhưng lại tung những thông tin vu khống về An. Bất cứ ai có tương
tác ở facebook An, tài khoản đó đều gửi tin nhắn chửi rủa, nói xấu Bảo An đủ 11
kiểu. Cú sốc này khiến Bảo An bị ảnh hưởng tâm lý nặng nề, suy sụp và ảnh
hưởng tới kết quả học tập.
2. Ứng xử thiếu văn hóa
Nhiều người dùng bắt đầu quên mất những quy tắc ứng xử trên mạng, chạy
theo tiếng tăm, lợi nhuận, số view... Một bộ phận đông đảo cư dân mạng thản
nhiên làm ngược lại hoàn toàn với những quy định được đưa ra tại Bộ quy tắc.
Nhiều người dùng mạng xã hội lạm dụng quyền tự do trên mạng, ảo tưởng sức
mạnh của bản thân, đã thực hiện những hành vi ngông cuồng, trái đạo đức, vi phạm
thuần phong mỹ tục. Họ sẵn sàng cổ súy cho hành vi giang hồ trên mạng, nói năng
xấc xược, xúc phạm người lao động nghèo, người lớn tuổi, hoặc cởi quần áo, khoe
thân nơi công cộng, dùng cách nói xấu, chửi bới người khác trên mạng, vi phạm
các quy định nơi công cộng... chỉ để thu hút người xem, được nổi tiếng, nhận về lợi ích tiền bạc.
Theo nghiên cứu thường niên về Chỉ số văn minh trực tuyến của Microsoft
(DCI) vào năm 2020, Việt Nam là quốc gia thuộc top 5 nước có chỉ số mức độ văn
minh trên mạng thấp nhất thế giới. Top 5 chủ đề người Việt Nam thường có những
hành xử không đúng mực đó là: các mối quan hệ tình cảm (48%), giới tính (48%),
ngoại hình (35%), chủng tộc (23%) và quan điểm chính trị (23%). 12 Ví dụ:
- Bất chấp chiêu trò “câu view”, “câu like” 13
+ Tràn lan trên mạng xã hội các video clip ăn mặc “mát mẻ”, thiếu vải
của những cô gái trẻ để thu hút lượt xem, lượt thích. Các tiktoker, người nổi tiếng
bất chấp chiêu trò, phát ngôn lệch chuẩn chỉ vì vài cái like, cái view. Những “Nờ ô
nô”, những Trang Khàn đang làm kém đi sự văn minh trên không gian mạng.
- Phân biệt vùng miền gây mất đoàn kết
+ Trên mạng xã hội Tiktok tràn lan các bình luận “Bắc kỳ”, “Nam
kỳ” hay cách nói lái “parky”, “namkiki”,… để gây tranh cãi, phân biệt Nam – Bắc. 14
Người nổi tiếng “ngáo quyền lực”
+ Đến cả những người nổi tiếng với hàng trăm nghìn, hàng triệu người
hâm mộ từ nhiều độ tuổi cũng tự cho mình cái quyền được “ngông”.
+ Bà Nguyễn Phương Hằng với
hàng chục buổi livestream buổi livestream
để nói về nhiều nội dung chưa được kiểm
chứng và phát ngôn về chuyện bí mật đời
tư, cuộc sống riêng của nhiều cá nhân, làm
ảnh hưởng đến uy tín cá nhân, xúc phạm
nghiêm trọng đến uy tín, danh dự cá nhân các nghệ sĩ.
+ Hay như mới đây, nữ ca sĩ Lệ Quyên
liên tục có những phát ngôn “kém duyên” thậm
chí chửi bới, gọi antifan là “vong” trên những bài đăng trên facebook. 15 3. Tin giả tràn lan
Tin giả trên mạng xã hội đã và đang là vấn đề nhức nhối của xã hội trước
những tác hại khôn lường mà nó gây ra. Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, tin
giả trên không gian mạng là những thông tin sai sự thật được cố ý đăng tải, lan
truyền nhằm mục đích không chính đáng, gây hiểu lầm cho người đọc, người xem
hoặc những thông tin có một phần sự thật nhưng không hoàn toàn chính xác do
không được kiểm chứng, xác minh hoặc bị phóng đại, suy diễn, làm thay đổi bản
chất của sự việc, thường xuất hiện dưới dạng tin tức và lan truyền chủ yếu trên mạng xã hội.
Có nhiều dấu hiệu để nhận biết tin giả, như tiêu đề giật gân, thu hút, nội
dung thông tin mới lạ, thường đề cập đến một vấn đề nóng đang được nhiều người
quan tâm; thông tin không ghi nguồn hoặc nguồn không rõ ràng. Tin giả cũng có
thể xuất phát từ những website, tài khoản, kênh nội dung trên mạng xã hội thường
xuyên tung tin giả, hoặc từ những trang, tài khoản, kênh không thuộc cơ quan báo
chí chính thống hoặc cơ quan nhà nước.
Việt Nam là một trong số những nước có tốc độ phát triển nhanh về các nền
tảng mạng xã hội. Vào tháng 1 năm 2023, Việt Nam có tổng cộng 77,93 triệu
người dùng Internet, đạt tỷ lệ sử dụng Internet là 79,1% trên tổng dân số. Với tính
chất đặc thù như dễ xóa dấu vết, khó xác định danh tính của người sử dụng trên
mạng xã hội dẫn tới tình trạng phát tán tin giả trên mạng xã hội với con số đáng
báo động và đang diễn biến phức tạp theo chiều hướng gia tăng. Trong đó “các nền
tảng mạng xã hội có lượng người sử dụng lớn như Facebook, Youtube, TikTok,
Zalo... đang là môi trường phát tán tin giả, thông tin xấu, độc phổ biến nhất.
Tin giả là một loại thông tin không có thật, nhưng hệ quả và tác hại của nó
thì có thật; ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, nhất là an ninh 16
chính trị, trật tự, an toàn xã hội, quốc phòng, an ninh. Ví dụ, trong thời kỳ COVID-
19, tình trạng phát tán tin giả, sai sự thật về tình hình dịch bệnh và công tác phòng,
chống dịch COVID-19 gây bất lợi cho cơ quan chức năng và gây tâm lý hoang mang trong dư luận.
Ví dụ: Trường hợp người phụ nữ ở Hải Dương tung tin sai sự thật rằng chặt
cây đa khiến nhiều người đàn ông chết trẻ. Ngày 30.10, Công an xã Hồng Dụ
(H.Ninh Giang) phát hiện tài khoản mạng xã hội Facebook "Phạm Nhung" đăng tải
bài viết có nội dung: "Xã Hồng Dụ làm đường, chặt cây đa chỗ chợ Đụn, thôn Bùi,
bây giờ toàn chết đàn ông trẻ khiếp thật,
làm đường thì làm, cây đa lâu năm không
nên chặt phá". Sau khi làm việc với cơ quan
chức năng, Chị N. thừa nhận bản thân đã
có hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin bịa
đặt, gây hoang mang cho người dân và nhận
mức phạt hành chính là 7,5 triệu đồng.
Theo Trung tâm xử lý tin giả Việt Nam, khi tiếp nhận thông tin cần
kiểm chứng nguồn tin, xem thông tin đó đến từ nguồn nào, nếu đến từ một người
lạ, thông tin không rõ ràng cần cảnh giác. Các bước để nhận biết, phòng tránh và
đối phó tin giả được hướng dẫn như sau: 17
Khi phát hiện tin giả cần thông báo về Trung tâm xử lý tin giả Việt Nam bằng các cách sau: Website: http://tingia.gov.vn Email: online.abei@mic.gov.vn Điện thoại: 18008108
Quy trình tiếp nhận và xử lý tin giả do Trung tâm xử lý tin giả Việt Nam công bố bao gồm: 18
Mức xử phạt đối với hành vi tung tin giả trên mạng xã hội:
- Căn cứ theo quy định tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, được sửa
đổi bởi khoản 37 Điều 1 Nghị định 14/2022/NĐ-CP quy định về việc vi
phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội; trang thông
tin điện tử được thiết lập thông qua mạng xã hội như sau:
- Vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội; trang
thông tin điện tử được thiết lập thông qua mạng xã hội
1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi
dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:
a) Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc,
vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân;
b) Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô,
đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc;
c) Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn; 19
d) Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân,
kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc;
đ) Cung cấp, chia sẻ các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản
phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc chưa được
phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu;
e) Quảng cáo, tuyên truyền, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ bị cấm;
g) Cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện
hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia;
h) Cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm.
2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi tiết
lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật
khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
+ Buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi
phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này.
+ Theo đó, người tung tin sai sự thật trên mạng xã hội Facebook sẽ bị xử
phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
+ Nếu người tung tin sai sự thật về những thông tin thuộc danh mục bí
mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu
trách nhiệm hình sự thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
+ Đồng thời người vi phạm còn bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc
gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm. 20