Ngân hàng câu hỏi ôn tập cuối học phần cho sinh viên tham khảo - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen

TAP CHÍTAM Lt HOC
VIEN HÀN LÃM KHOAHOC XÃ HOI VIÊT NAM JOURNAL OF PSYCHOLOGY
VIETNAM ACADEMY OF SOCIAL SCIENCES TÂM L? H ISSN: 1859-0098 SO 1 1 - 2019 Tóa soan:
37 KIM MÃ THIIONG, CÕNG V!.BA DiNH, HÀ NOI
OIÊN THOAI: 024.38328595 - 024.38325177 - 024.38325174 Fax: 84-24-38328893 Email: tapchitlh@ gmail.com TAM Lź H@C P S Y C H 0 L 0 G Y MHC LRIC Trang
• NGUYÊN TH!,HOA: Tình càm dói või hoat dong dánh bät xa bò cíia chú 3
tàu ven bien miên Trung nuóc ta
TRÃN THJ TÚ ANH - NGUYÊN PHLfÓC CÁT TUÓNG - DINH ! 9
HÓNG VĂN: Thích nghi hóa thang do Găy bïÎng hiÎn l6i trên nhóm tuoi vi thänh niên
• NGUYÊN THI MINH HÃNG - NGUYËN VIÉT HUNG: Dinh hu6ng tÔn 32
giáo vfi ãnh huòng cúa nó 6en múc do buông xã ò tin do Phat giáo
°NGUYÈN THI. NHÂN ÁI - PHĄM! DIEU THÚY: Thyc tryg hành vi 5 gây hon cúa thanh niên thieu
Viet Nam trong ii cành hpc duõng
°HOÀNG THÉ HÀl - HÓ! THÜY HÀNG: Moi quan he giûa cách irng
phó v6i múc do stress cùa giáo viên mdnon trên dja bän thành pho 63 Ofi Nàng
• NGUYÊN VĂN TUÓNG: Mgt sò mó hinh dp báo sq thay doi úng phó
suy right tiêu cfc khi bi by lyc h9c duòng cùa hoc sinh trung hgc cø sò
• TÖNG MDC LÇC TAP THI TÂM LY HOC NĂM 2018 TÓM TÁT BÀI 91 • (TIËNG ANH) 98 Giå: 35.000 dong @ TÂA Lź H@C CONTENTS Page
NGUYEN THI HOA: Emotions of Central Region shipowners towards o8shore activities
TRANTHI TU ANH - NGUYEN PHUOC CAT TUONG - DINH THI HONG 19
VAN: The Vietnamese adaptation of verbal aggressiveness scale for adolescent population
NGUYEN THI MINH HANG - NGUYEN VfET HUNG: Religious orientation32
and its influences on Buddhist practitioners' non-attachment
NGUYEN THI NHAN AI - PHAM THt DIEU THUY: Adolescents' aggressive5o behavior in school settings
HOANG THE HAI - HO THI THUY HANۓ: Stress coping strategies and
perceived stress ievei or prescnooi ieacners in ma rang 63
NGUYEN VAN TUONG: Models predicting changes in school violence
coping strategies by negative thinking of lower secondary school students
GENERAL TABLE OF CONTENTS OF JOURNAL OF PSYCHOLOGY 2018 91 ABSTRACT (ENGLISH) 98 Price: 35.000 VND
MOT SÖ MÕ HÎNH DLI BÁO SLf THAY OÖI
ÚNG PHÓ BANG SUY NGHÏ TIÊU CLfC KHI B! BAO LLfC HOC OLfÒNG
CÚA H‹DC SINH TPUNG H‹DC CCL SÔ Nguyèn Vän Taõng
Ti uăng Opt Int Khou hpt- Xã hõi x'à Nhăn x+än. Opt lion Quo: dia tlićiiih phă“Hó Chi Minh ț} TÓM TÁT
Kháo sót bäng bóng hói vào thăng 5/2018 tren hpc 417 sinh trung hpc co só
cho they, có 6 yen to ành hućm'g dën :ng phó bang suy nghi“ tiêu cfc cûa hqc sinh
khi căc em bi bgo lyc hgc du-àng. Dó là nhan thú:c ve hành vi bgo ldc hgc duăng,
tinh cách cûa căe em, thăi dğ sóng, môi quan hê vói bgn bè, Juan ùê Eng x : giûa
hqc sinh vói gióo viën, mii quan hę giù,a cäc em vói cha me. Nghiên cïi'u cñng tim
ra 5 mô hinh dy băo có the giúp hqn chê, làm giám căc Eng phó suy right“ tiëu cțrc
Chi hgc sinh trung hgc ca să bi bgo lyc, trong dó, căch ń'ng :rù giíia php hiiynh và
hgc sinh là bien st có tăc ding mgnb nhál
den nhü‘rig thay dÖi này, Căc kel quá nghiên cpu có the là nhñng ggi ÿ ve m@I bien phóp
nhom giâm thieu ú•ng phó sys
right‘ łiéy cye, täng cvàng suy nghi tícń cfc trong trvàng harp cóc em bi I go lyc hgc dvàng.
Ter khóa: hành vi bąo Inc hąc
duäng,- hoc sinh b¡ bgo Inc hoc duány,- Sub
nghi‘ trên cțrc,’ Cóc yen th!ánh hvõnB den :ng cûa phó hoc sinh.
Ngày nhan bài: 4/9/2018; Ngày duyęt dărig bài.- 25/12/2018. 1. Ó$t va n de
Nhieu nhä nghiên cúu trên the giói dã dna ra quan diem cúa mình ve
hành vi bao Ițrc hgc duòng. Batsche và Knoff(1994) cho rang, hành vi bșo ldc
hgc diròng dogc hieu theo nghía rong là toàn bo các dieu kien ho3c hành dong
có the tąo ra bâu không khí truòng hgc, trong dó hgc sinh và gifio viên càm
thay sq hãi hoac có nguy cø tró thành nan nhân cúa sq cuóp giat, xâm pham
thân the hay tinh thân (dan theo Nguyên Th| Thanh Bình, Nguyên Th| Mai
Lan, 2013, tr. 73). Quan diêm này nhan manh den hau quà cüa hành vi bąo ldc
hgc duõng, gây ành huòng dên bau không khi truòng hgc và änh huòng den
sic khóe tinh than, thê chât và gié trot vat chat cúa giäo viên và hgc sinh.
Furlong và Morrion (2000); Peters (2004) cho rãng, hänh vi bąo lțic hgc duòng
TAP CHf TAM LY HOC, Só 1 (238), 1 — 2019 75
la mot cau trúc da chieu và không có sp tuyên bo chac chan nào ve các chieu
h«óng cu the cúa nó. Bao lic hçc duõng bao gom các hành vi bãt nat, chông doi xã hei, pham toi và nhüng hành vi vi pham kj' luat trutmg hgc (dan theo
N§uyên Thi Thanh Binh, Nguyen
Thi Mai Lan, 2013, tr. 71 - 72). Theo quan diêm này, hành vi bao l;rc hoc duõng bao gorn
tat cà hành vi lech chuan xuat hien trong truõng hoc, vi pham noi quy nhà truóng và ành hirõng tiêu circ den
hoat dong giào dvc cüa nhà truõng. Cíing theo
quan diem này, hành vi bao lhe hoc dirõng có
the liên quan den hgc sinh, gióo viên, cán bo công nhân viên
trong nhà truõng, tham chí là nhiing nguói bên ngoài triiõng hgc nhung có
nhiing hành vi gây ãnh huóng dên kJ cuong truõng hgc. Theo dinh nghia cria
Trung tâm Kiem soát và Phóng ngúa d!Ch benh Floa Ky: Hãnh vi bao lic hgc
duõng là rnôt dang bao lhe cúa thanh thiêu niên, là viec sú dqng có m uc dích vii lic hay quyen lic de chong
la i và có xu huóng gây ton thiipng ve the chat
hoac tâm 1y cho mot hay mot nhóm nguói trong cong dong (dan theo Nguyen Th! Thanh Binh, Nguyen Thi Mai
Lan, 2013, tr. 73). Quan diem này cho rang,
doi tugng liên quan deu hành vi bao lic hgc dirõng chú yeu là thanh thieu niên,
thông qua viec sú dung súc manh thê chât hoãc quyên luc cá nhân de gây tón thitong cho ngaõi khác.
Mot so hoc già Trung Quoc khi dna ra quan diêm ve hành vi bao luc hoc diióng dã d?ac biet chú y dên giói han vê
pham vi, doi titpng liên quan và
nhiing hau quà tiêu cyc cüa hành
vi này. Cç the nhir: Zhang Wang (2002) cho
rãng, hành vi bao lyc hgc dirõng là nhirng hành vi xày ra ó trong và ngoài nhà
truõng có liên quan den nhiing nguói trong nhà truong (bao gom giáo viên và
hgc sinh), mang 1ai nhirng ành huóng cà vê thê chât lân tinh thân cho cà hai
bên. Nghiên cúu cüa Yang Hongfei và Ye Yinghua (2005) phát hien ra rang:
da so nhiing giáo viên và hgc sinh tieu hgc và trung hoc cho rang nhPng hành
vi tan công ve thê xác và quay rôi tinh dqc tuong doi nghiêm trgng là hành vi
bao luc hqc duõng, mà không ai cho rãng nhíing só dà k ích vê lói nói ciing là
hành vi bgo lic h9c duõng. So vói hgc sinh, da phan giáo viên cho rang, tan cõng ve thê xác chính
là hành vi bgo lirc hgc diióng. So vói giáo viên thi hqc sinh lai cho
rãng nhíing dà kích vê lõi nói, phá hoai ve tài sàn và nhíing hinh phat chính là hành vi bao luc hoc duõng. Quan diem
này cho thây, giáo viên và
hgc sinh có nhüng nhan dinh khác nhau vê hành vi bao Inc hgc diróng. Yao
Jianlong (2008) cho ràng, doi vói nhiing quan diem ve pham vi cua hành vi
bao lic hgc duóng, ve da i thê, có thê
chia ra hai loai, mgt là lay mô hinh giói
han trong “nhà triróng” lfim trung tâm, hai là lây mô hinh giói han là giiia “gióo
viên và hgc sinh” lfim trung tâm. Theo dó, hành vi bao lyc hgc duóng ám chi
nhiing hành vi xày ra trong nhfi truõng tii mâm non den pho thông trung hgc và
trong pham vi truõng hoc, do hpc sinh, giáo viên và nhiing nguõi bên ngoà i
truõng hgc cô tinh xâm hai deu giáo viên hoãc hgc sinh trong nhà truõng, cíing 76
UP GHÍ TAM Li’ HOC, S8 1 (238), 1 - 2019
nha nhifng tài sàn cúa gilo viên và li9c sinh -trong nhà truõng, làm ành
httdng den t lt M quàn ly giáo dçc cúa tniõng h9c.
Ó Viet Nam, ciing có nhieu quan diem khéc nhau ve hãnh vi boo lpc
hgc daón$. Nguyên Vãn Ltr9t (2009) và Búi Thi Hàng (2010) cúng quan
diem khi cho rãng hành vi bao lqc hçc duóng lã nhitng hành vi ljch chuan
c6 liên quan den hgc sinh. Trong dó, tác gi$ Búi Thj Hóng nha matt, hqc
sinh có the chú ddng mole bj dog khi gãy ra hành vi boo lic hgc duõng,
bao gom pôr lost hành vi boo lqc gina gião vién vói hpc sinh và nguqc fiii, gitfa hgc sinh v6i nhau, gãy ton thuong
trgng dan tính ming, danh du và nhân pham nguói b'i hgi. Tàc già
cita Luu (2010), Lê Vãn Anh (2013) vã Tmn Nguyén Bá
Det (2013) cúng quan tàm dan các hinh thúc cua hành vi beo lçc h9c diióng
và hfiu quá cúa nó khi cho ring: Hành vi boo lqc h9c dii6ng là nhttng hành
vi có sit dçng vii Iqc hoje quyen lqc cúa hgc sinh hoje giéo viên doi vói
nhiing h9c sinh, giáo viên hoje nhííng ngutri khác và ngnqc 19i. Dó có the
là nhitng hành vi bgo I\re ve thÉ xác, ÜÊ tinh thân, ve tinh dyc, v8 ngôn ngú,
nhdng óp bu c vÊ tài chtnh home nhúng hành vi khàc có the gfiy ra nhttng
tón thiinng ve mot tinh the, the cftat home vot chÀt cúa ngudi bi hai và nó có
the xày ra bèn trong hoiic ben ngoài ph vi khòng gian cúa
nhà trtr6ng. Nhóm tàc già Nguyén Thj Thanh Binh và Nguyén Tht Mai
Lan (2013) cho râng: Hành vi bgo luc h9c dudng là nhitng hành vi gáy h§u
quà nghiêm trpng dan súc khóe the chlt và súc khóe tinh the cúa ngnòi kh$c và xày ra trong ph vi nhl truóng. Cm
trúc tàm U cúa hành vi b9o laic hpc dirtmg bao góm nh@ thúc, th$i d và
hành dgng. Tlc già Nguyén Thj Hoa (2014), Huynh Vhn Son và egng sp
(2014) cíing giói han hành vi b9o lyc h9c duóng xèy ra gitfa h9c sinh vói
h9c sinh vè nhân mgnh hành vi boo lpc h9c dutmg là nhifng hành vi có y
thúc làm hei nguõi khlc (ve các rnôt nhvr: the chat, tinh thorn, kinh tê hoje
và von dê tlnli dçc) cúa m9t h9c sinh hoac cúa mgt nhóm hgc sinh htróng
den mçt h9c sinh hoãc mjt nhóm hpc sinh khác dien ra trong mõi tnióng h9c duóng.
Nhu vgy, có the rút ra m8t só ket luz nhtr sau: Ve dang co, h$nh vi
bato Iqc h9c dn6ng Ià nhiing hành vi có y thúc làm hit nguõi khác. Ve cm
trúc tâm lJ, hânh vi này dnqc the hijn qua céc miít nhan thúc, thái dj vã
hành dang. Ve hinh thúc, hành vi bao lqc h9c duóng bao góm bao ltrc tinh
the, the chet, v$t chet và tinh dçc, trong dó daqc nhãc dEn nhieu nhat là
bao luc tinh thln, the chat và vfit chat. Ve dvi tcpng tham gia, hành vi b9o
luc h9c duõng có liên quan den các thành viên trong nhã truóng, nhng
thtróng xày ra nhiiu nhat là girls hgc sinh vdi hgc sinh. Vê pham vi, hành vi
này có the diên ra ó trong hogc ngoài không gian truóng hpc. Ve h3u quà,
hành vi bao fire h9c duõng gây ành htiõng tiéu este den súc khõe tinh than,
the chât vi giá trj vjt chat cúa nguói bi hai, ngudi gây ra hành vi bao luc, dxc
biêt cón ành huõng tiêu core den ket quà
TCP CHI TAM Lt HOC, S6 t (238), t - 20t9 77
hoc tap cria hoc sinh, chat lupng giáo dqc cúa nhà truõng và ành hirõng den cà gia dinh và xã hOi.
Nghiên cúu ve hành vi bao luc hgc diióng cúa hgc sinh se có y nghia
hon khi 8ín lien vói viec tim hiêu ve các cách úng phó cúa hoc sinh khi các em
bi hành vi bao lic hgc duóng. 2. Mot so khái niem công cç
Trong nghiên cúu này, chúng tôi
giói han chi tim hieu 3 hinh t húc cúa
hành vi bao lpc hgc diióng lfi bao lic
tinh thân, bao lic the chat và bao ltic vat
chat và chi tiin hiêu hành vi bao ltrc hpc doõng xãy ra giira hpc sinh vôi hpc sinh.
Tii nhiing phân tích ó trên, chúng tôi cho ràng: Hành vi bgo lyc hgc
dvàng cúa hoc sinh trung, hoc co sõ là nhíing hành vi có j thúi'c làm hgi ngvõi
khâc (ve cóc mât: thê châi, tinh than, val chet) xáy ra irong hoac ngoài phgm
vi trxõng hgo, du:gc ihirc hiên bõi mQt hoac rnôt nhóm hpc sinh hvõng dên rnôt
hoc sinh khóc. Tir khái niem hãnh vi bao luc hgc duõng, hpc sinh, là nan nhân
ctia bgo lyy hoc duóng, du'pc hien là nhííng hoc sinh bf làm hit vê cóc rnôt tinh
ihan, the choi, vàt chât do mot hoac mot nhóm hpc sinh khÓC gây ra Õ tFofl
hoac ngoài phgm vi trxàng hoc. Túy vào tan suat và múc do nguy hiêm cüa
hành vi bao like, hgc sinh se bi ành huõng dên súc khóe the chat, tinh thân và
giá tri vat chat vói cfic múc do nghiêm trong khác nhau. Tú dó, dói hói hoc
sinh phài úng phó vói hành vi bao ltrc ây theo cách cúa minh.
Khi tim hieu các quan diem khác nhau ve úng phó, chúng tôi ian nh thay
các hoc già trên thê giói rat chú
y den só no 1ic cá nhân và xein dây là thuoc
tính co bàn khi cá nhân úng phó vói nhiing tinh huông khó khãn trong cu c song. Theo Lazarus
và Folkman (1984), úng phó Ià nhiing, nô lic không ngúng
thay doi ve nhan thúc và hành vi cüa cá nhân de giài quyêt các yêu câu cu thê,
ton tai bên trong cá nhân và trong môi treóng mà cá nhân nhan d|nh chúng có
tính de dga, thách thúc hoãc vugt quá nguôn lirc cúa hg. Corsini (1999) cho
rãng, úng phó là các nô l;rc vê mat
nhan thúc và hành vi thay dôi thiiõng xuyên
de giài quyet các dói hói cap bách tii bên ngoài ho3c bên trong hoiac là cà hai.
Snyder và Dinoff (1999) dã tong hgp nhGng quan diêm truóc dó và cho rang
úng phó là mot phàn úng nhãm giàm bót gánh
nang ve the chat, tinh cám và
tâiu ly có liên quan deu các só kien cuoc song
cãng thãng và phúc tap hàng
ngày (dan theo Tran Vãn Công và cong str, 2015, tr. 13). Delongis và cong sy
(2011) trong nghiên cúu ve úng phó vói stress, dã
d|nh nghia úng phó 1à set no
lic nhan thúc và thqc hien các hành vi
de giài quyet vân dê (dân theo Trân Vãn
Công và cong sp, 2015, tr. 13).
Ó Viet Nam, các nhà nghiên cúu cilng dna ra nhíing quan diem khác
nhan ve úng phó, tuy nhiên deu thong nhat ve dieu kien kích hoat cá nhan úng 78
TAP GHÍ TAM LY HOG, Só 1 (238), 1 — 2019
phó 1$ khi cá nhân g p ph$i nhimg tính huong khó khãn, nguy hiêm trong
eua song; úng phó mang màu síc cá nhân và phú h9p Yói
¥c dtch, vói dãc diem tãm sinh Iy cúa
môi nga6i; cá nhàn írng phó thông qua vijc diEu chính suy ri ,
cãm xúc và hành dong. Phan Th\ Mai Huong và công sq (2007), Dinh Th|
Hông Vãn (2014) deu cho ràng írng phó là nhiing ph$n úng riéng cúa môi
cá nhàn nhâm giài quyêt các yéu cau tón tp bên trong cá nhán và/ho9c mói
truóng mà cà nhân nha dinh chúng có tinh de d9a, thúch thúc hoje vupt quá
nguõn 1qc cúa h9. Nguyen Th| Hue (2012) xác dinh nghia tqic üep cúa
úng phó là sq duong dàu, dói mfit vói nhiing tính huông vã hoân cành bãt
thn6ng, khó khan. Theo nghia rgng, únÇ phó bao gôm Dt cà các dig
tiionÇ tác cúa chú the vói nhitng
yóu cáu cúa thé giói bên ngoài và noi ta'm - nám bãç làm chú là suy
]àm quen hoac lãng trãnh khói nhimg yêu can cúa hoàn cánh giàm de. có Lê Vãn
Hào (2014), sau khi xein xét tóng hpp càc công trlnh nghiên cúu ve úng phó
thl thly c6 3 chieu cyih mang tính chat bao quàt và rã ràng dã duqc các nhà
tàm ly h9c xàc dinh, dó Ià úng phó djnh hir6ng vân dê, írng phó dinh hudng
càm xúc và úng phó dlnh hiróng tránh ne. Huóng thú nhfit là no lqc thue
hijn mót só hogt d6ng nha giài quyet vê dÉ hay thay doi viu de. Htróng
thú hai lã các nõ 1qc dieu chinh càm xúc khó chju liên quan den mdi de
d9a/nguy cm. Huóng thú ba là các no lqc dich chuyen ve mãt vjt ly hay tâm
ly ra khói tlnh huong cãng thing.
Nha vgy, khái niem úng phó dã duqc nhieu tác gil trong và ngoài
nuóc de cap tói, m6i tác già lai có mjt cãch tiep con ritng. Nhin chung,
dirng tú góc dô *hoa hpc tâm ly, úng phó có rnôt s dãc diem sau: 1/ t/ng
ph6 là nh0ng ph$n írng có y thúc phü h vói mçc dich và dgc ãiém tàm
sinh lj cúa m6i cá nhân; 2/ Éfng phó dirgc the hien thông qua nhàn thúc,
cãm xúc và hành dóng cúa chú the; 3/ íÍng phó the hijn sq chú dóng cúa
chú the truóc nhitng thay doi theo huóng bat lpi cúa hoàn c$nh sóng; 4/
I/ng phó nhan myh sq no lqc muon c$i thign hoàn cành song theo hitóng
có lpi cho bàn thàn cita ehü thé.
Tü nhimg phfin tích ó trên, chúng t8i cho ring: Eng phô là nhiing
phán Brig có j thúc. phu hap vói muc dích và difc diem fõm sinh lj eúa mdi
cá nhân, dxc biêu hien gua suy nghi, cám xúc vb hành dâng khi eó nhân
gáp phái mõt tinh huông nguy hiêm nào dó. Dura trén quan diem này,
chúng tôi xéc dinh: t/ng phô vói hành vi bgo luc hqc dvâng cúa hpc sinh
trung hQo ca sá là nhíirig phân ú'ng có j thúc, phii hpp vói myc dích yà
8pc diêm tâm sinh lj cia mdi hqc sinh, dxc bieu hien thông qua suy nghi,
oâm yúc và hành deng khi hge sinh là ngn nhân cua rnôt hbnh vi bgo litc hpc ditóng nào dó.
Tio quan diém ve úng phó vói hành vi bgo lqc hgc ditóng cúa hgc
sinh trung h9c ca só và tham khão y kién cúa m8t só chuyên gia tâm lj h9c
truóng hgc, mçt so giáo viên chú nhiçm và giâo viên M vi tâm ly ô truõng
trung hgc co só, dgc biet là y kien cúa h9c sinh trung hgc ca só tgi thành phó Hô Chí Minh
TAP CH[TÁM LY HOG, Sd 1 t238), 1 - 2019 79
và tlnh Binh Thuian, chúng tói dã xác dinh dirqc 11 cách úng phó khá pho bien
cúa hgc sinh trung h9c co só khi là nan nhân cúa hành vi bao lçc hgc duõng
dtrpc bieu hien thông qua suy nghi, và càm xúc hành dong, cç the nhu sau:,
Sa dâ 1• Cóc cóch Brig phó vói hành vi bgo lyc hgc duóng
cio hgc sinh frung hqc ca sá bi bgo lyc hgc dvàng
Dqa trên 2 tiêu chí (l- Các cach úng có phó
ánh huóng tót dén súe khóe
tâm than cúa hgc sinh không?; 2- Các c$ch úng phó có huóng deu giãi quyêt
viên de mà h9c sinh g5p phài không?), chúng tói chia cãc cãch úng phó thành
hai nhõm: tích cqc và tiéu circ. Theo dó, Eng phó bâng suy nghi“ liên cqc cúa
hgc sinh trung hgc ca só.Chi bi bgo lyr hpc diràng là nhíi'ng phán Eng trong
nghi“ cúa hqc sinh nhir cam chin vói yin de minh gpp phái hoac suy dien
vân de theo hvõng tiêu c¿c. Cách úng phó này có thê giúp hgc sinh có diipc
“cho dqa” têm thõi khi ggp phài boo Iqc hqc duóng, nhung ve lâu dài không
giúp các em gi$i quyêt dupc vân dê, mà cón làrn cho vân dê thêm phúc tiip và
ành hudng tiêu cqc den site khóe tâm thàn cúa các em. Cam chju vói viên de minh gãp phãi là nhiing suy
nghi the hijn y t húc chú quan eua h9e sinh khi cho
r8ng tinh huóng bao lqc nhu mot dieu hien nhiên, ai cüng gfip phài, rei vào ai thi nguói dó phài chiu,
không ai có the giúp duqc các em; suy diên van de là
nhiing suy nghi the hien sq dãnh giá chiia chính xãc, chua day dü cúa hpc sinh ve bàn thân và
tinh huong bao luc nhu: dô loi hoàn
toàn cho nguói khác, dó loi
hoàn toàn cho bàn thân hoiac dánh giá thâp bàn thân... Phan Th'i Mai Hunng (2005, 2007) dà tong h9p nhitng nghièn cúu trèn
the giói ve cfic yeu to ành hudng den úng phó cúa tré v| thành nièn khi g3p
hoàn cành khó kh4n và chi ra mdt s8
yèu to co bàn nhu: 1/ Nhúng dxc diem
nhàn càch (bao góm yèu tó di truyèn; tp dính già; lòngy trgng; marc dg lo 80
TCP CHÍTAM L'f HOC, Só 1 (238), I - 2019
lãng; tinh lae quan; su tin tuóng; tính chú dông; múc do dÔng càm vã có trãch nhiem v6i ngn6i khác; có
trách nhiem vói bàn thàn); 2/ Các yeu to xã hoi (bao gom rnúc dg thành
công trong hgc tap, trong cuoc song; múc do thích nghi v6i
công thúg hàng ngày; trãi nghiem cá
nhân; cho dra xã hôi; sp kien cume
dõi,...). Trong nghiên cúu cúa mlnh, Dinh Thi Hong Vãn (2014) dã chi ra các you to tác den dong
cách úng phó vói nhífng càm xúc fim tính trong quan he xã h9i cüa trê vt thành
niên bao gom: các yeu t o cá nhân (dánh giá cita cá nhãn ve
sq kien gây ra càm xúc âm tính, tính 1ac quan cúa cá nhân, th dánh giá ve giá tr| bàn thân, chat, tính cuõng do cúa cãc càm xúc âm tính) và cdc tÓ you x5 hoi
(cho dqa xã hoi, ành hirõng eua các tác nhân gây ra cãm xúc âm tính).
Trong nghiên cúu này, chúng tôi xác dinh úng phó vói hành vi bao lpc
hgc dtróng cúa hgc sinh trung hgc ca só là mot
quá trinh tâm ly ch,iu sir chi
phoi cúa nhiéu yêu tô khíc nhau, có the chia thành hai nhóm yêu tô ca bàn:
t/ Nhóm các yeu to liên quan dên cá nhân hgc sinh: Nhan thúc cüa hgc sinh ve
các bieu hien, nguyên nhân, hau quã cria hành vi bao lqc hgc dtróng; Tính cách cúa hgc sinh (hgc sinh là
ngirdi htr,ong noi hay hoóng ngoai); Thái do sÓng
cúa hgc sinh (hçc sinh cj là nguõi biêt yêu thuong bàn thàn và yêu thuong mgi
nguói, có thãi dô song tích c;rc, lac quan hay
không). 2/ Nhóm cãc yen to liên
quan dên môi truóng xã h9i mà hgc sinh sinh sông: Quan he bin bê cúa hpc
sinh thgc sinh và ban cita minh có lãng nghe, chia sé, dong viên, giúp dõ Ian
nhau không); tÍng xii giiia hgc sinh
và thây cô giáo trong nhà truõng (thây cô
và hgc sinh úng xú vói nhau có
thân thien, cói mó không); Ung xú gina hgc
sinh và phç huynh (phq huynh và hgc sinh có chíi dong liíng nghe, chia sé và ho trg Ian nhau không).
Ket quà nghiên cúu trong bóo cão này sõ tr$ lõi mot so câu hói sau: 1/
Thyc trang úng phó big suy nghi tiêu c;tc cúa hgc sinh trung h9c ca só khi b!
bao lyc hgc duóng?; 2/ Hgc sinh dánh giá nhu thê nào vê các yêu tô nhit:
Nhan thúc cúa các em bi hành vi bao lirc hgc duõng, tính cách, thái do sông
cüa hgc sinh, quan he bin bê cúa hgc sinh, úng xíí giita hgc sinh và thay cõ giáo
trong nhà truõng và úng xú, giíia hgc sinh và phq huynh?; S/ Các yeu to nêu
trên có moi liên quan nhu thê nào
vói biêu hijn úng phó bàng suy nghi tiêu ctrc cita hgc sinh?; 4/ Có nhifng
mô hinh dp báo nào cho só thay doi úng phó
bing suy nghi tiêu c;rc cúa hgc sinh
truóc sy tác dong cüa nhiing yeu tÓ nêu trên?
3. Mau và phirnng phúp nghiên círu 3. I. Chin mês Mau cúa nghiên cúu này Ià
mau ngau nhiên thuan tijn, bao gom 417 hgc sinh truóng trung
hoc co só ttr lóp 6 den lóp 9 t ai thành pho Ho Chí Minh
và Binh Thuân. Khách thé nghiên cúu deu là nan nhãn cüa hành vi bao luc hgc
TAP CHí TÂM LY HOC, Sd I (238), 1 - 2019 81