Nghiên cứu quy định sử dụng AI trong học tập | Khoa học máy tính | Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội

1. Nghiên cứu các quy định và hướng dẫn của ít nhất 3 trường đại học về việc sử dụng AI
trong học tập và nghiên cứu
- University of Social Sciences and Humanities, Vietnam National University Ho Chi
Minh City (USSH – Việt Nam)
- Trường ban hành quy định về liêm chính học thuật khi sử dụng AI, có hiệu lực từ 15
/1 /2025. vietnam.vn+2Ocivvlhqiwtxvnycqnia+2
- Yêu cầu sinh viên, giảng viên và nghiên cứu viên: “Phải minh bạch về việc sử dụng AI
trong bài tập, giảng dạy, bài báo và nghiên cứu; kê khai tỷ lệ nội dung hỗ trợ bởi AI; chỉ
sử dụng AI như công cụ hỗ trợ ý tưởng chính, không thay thế tư duy/viết chính.” vietnam.vn+1
- Yêu cầu trích dẫn nguồn, chịu trách nhiệm về nội dung được AI hỗ trợ. vietnam.vn - VinUniversity (Việt Nam)
- Trường có “Guidelines on Student Use of Generative Artificial Intelligence” (Hướng
dẫn sử dụng AI sinh tạo) – trong đó có khái niệm “AI Assessment Scale (AIAS)” để chỉ rõ
mức độ được phép sử dụng AI trong mỗi bài tập hoặc môn học. VinUni Policy
- Yêu cầu: Khi được phép, việc sử dụng AI phải được thừa nhận rõ ràng trong bài nộp;
nếu sử dụng mà không thừa nhận hoặc dùng như là bài chính mình thì bị xem là vi phạm. VinUni Policy
- RMIT University Vietnam (Việt Nam – chi nhánh của trường quốc tế)
- Trên trang “Academic integrity” của RMIT có phần về công cụ AI: cho biết sinh viên
được phép sử dụng các công cụ AI hỗ trợ học tập (ví dụ ChatGPT, Copilot, Adobe Firefly)
nếu được hướng dẫn; nhưng không được dùng AI để thay thế viết bài hoặc nộp phần mà
không kiểm tra lại. RMIT University
- Cảnh báo rõ: Nếu dùng AI cho việc làm bài tập hoặc đánh giá mà chưa được phép, hoặc
không trích dẫn, có thể vi phạm nguyên tắc liêm chính học thuật. RMIT University
- Swansea University (Vương quốc Anh)
- Trường có “Policy on the Use of Artificial Intelligence (AI) in Student Assessment” –
trong đó nêu rõ các nguyên tắc: tính minh bạch, độ chính xác, công bằng và tránh thiên
lệch khi sử dụng AI; không được trình nộp bài mà AI làm toàn bộ mà không ghi nhận. HWB Swansea
2. Bảng so sánh các chính sách Trường đại Có cho phép Các điều Yêu cầu minh Điểm đặc biệt học kiện sử dụng sử dụng AI bạch/trích dẫn không?
USSH – VNU Cho phép hỗ
AI chỉ là công Bắt buộc kê khai Gắn với khung HCM cụ năng trợ hỗ trợ; lực AI cho AI nhưng tỷ lệ sử dụng AI, người dùng sinh viên (AI có quy định phải chịu nêu rõ vai trò AI Competency chặt chẽ trách nhiệm trong bài viết Framework) Đại và đảm bảo học KHXH&NV - dữ liệu đúng ĐHQGHN VinUniversit Có khung “AI Giáo viên Yêu cầu thừa Có hệ thống đánh y Assessment quy định nhận rõ ràng khi giá mức độ sử Scale” để xác phép hay dụng AI (AIAS) định mức độ không phép, dùng AI; nếu arXiv+1 sử dụng AI mức độ dùng không, xem là vi AI trong từng phạm bài RMIT Cho phép dưới Sinh viên Có hướng dẫn Nhấn mạnh việc Vietnam được dùng AI sinh viên nên giữ dạng công cụ trích dẫn nội để hỗ trợ bản nháp, quá hỗ trợ học tập học, nhưng dung AI; nếu trình phát triển bài không dùng dùng bất hợp lệ để chứng minh thay thế toàn có thể vi phạm tính nguyên bản bộ bài tập; liêm chính học phải kiểm tra lại thuật RMIT University Swansea
Có quy định rõ AI sử dụng Yêu cầu hiểu rõ Tập trung vào đạo University ràng về sử phải minh cách AI hoạt đức, bảo vệ sự
dụng AI trong bạch; không động, hạn chế công bằng và đánh giá được dùng thiên lệch, đảm chống phân biệt để nộp bài bảo công bằng mà không HWB Swansea ghi nhận
Phân tích điểm giống và khác nhau
- Giống nhau: Tất cả đều không cấm hoàn toàn AI nhưng đặt điều kiện sử dụng; tất cả
yêu cầu minh bạch và trích dẫn khi dùng AI; tất cả nhấn mạnh rằng người dùng vẫn phải
chịu trách nhiệm về nội dung cuối cùng. - Khác nhau:
+ Về mức độ cho phép: có trường cho phép hỗ trợ mạnh hơn (như RMIT) hoặc có khung
đánh giá mức độ sử dụng (VinUniversity) trong khi có trường đặt nhiều giới hạn hơn (Swansea).
+ Về minh bạch: USSH yêu cầu kê khai tỷ lệ AI sử dụng – khá chi tiết; trong khi các
trường khác chỉ yêu cầu “thừa nhận” hoặc “trích dẫn” nhưng không yêu cầu kê khai tỷ lệ cụ thể.
+ Về hỗ trợ và đào tạo: USSH có khung năng lực AI cho sinh viên; RMIT có module tự
học; một số trường quốc tế chú trọng đạo đức và công bằng hơn.
+ Về áp dụng vào đánh giá: Một số trường (Swansea) đặt AI sử dụng trong bài đánh giá là
phải được phép rõ ràng; các trường khác cho phép trong học tập thông thường hơn
nhưng hạn chế trong đánh giá.
4. Xây dựng bộ nguyên tắc cá nhân về cách sử dụng AI có trách nhiệm trong học tập và nghiên cứu
Dưới đây là 7 nguyên tắc tôi đề xuất:
- Chỉ sử dụng AI như công cụ hỗ trợ – dùng để tìm ý tưởng, kiểm tra ngôn ngữ, tham
khảo tài liệu chứ không để thay thế tư duy hoặc viết toàn bộ bài.
- Luôn minh bạch khi sử dụng AI – nếu có phần nội dung được sinh ra với sự trợ giúp
của AI, cần ghi rõ và trích dẫn theo quy định của trường.
- Luôn kiểm chứng và chỉnh sửa đầu ra của AI – không chấp nhận ngồi nộp nguyên bản
kết quả AI mà không hiểu hoặc kiểm tra vì AI có thể sai lệch, thiếu ngữ cảnh hoặc thiên lệch.
- Bảo vệ nguyên bản và phát triển kỹ năng của bản thân – dành thời gian để tự làm phần
lớn tác vụ, dùng AI chỉ ở phần hỗ trợ, để đảm bảo bạn thực sự học và phát triển.
- Tôn trọng liêm chính học thuật và đạo đức nghiên cứu – không dùng AI để gian lận,
viết bài hộ, khảo sát hộ hoặc nộp như của mình khi có sự tham gia đáng kể của AI mà không ghi rõ.
- Tuân thủ quy định của trường/môn học – trước khi sử dụng AI, kiểm tra syllabus,
hướng dẫn môn học, hỏi giảng viên xem mức độ cho phép và cách ghi nhận.
- Ghi lại quá trình làm việc và phát triển bài – lưu lại bản nháp, tiến trình từ ý tưởng đến
hoàn thiện, để có thể chứng minh sự tham gia của bạn, đồng thời học được từ phản hồi
và quá trình sử dụng AI.
5. Đề xuất cách các trường đại học Việt Nam nên điều chỉnh chính sách để phù hợp với thời đại AI
Dưới đây là một số đề xuất:
- Trường nên xây dựng hoặc cập nhật chính sách sử dụng AI rõ ràng, trong đó xác định
cụ thể các mức độ cho phép sử dụng AI cho từng loại học phần (ví dụ bài tập nhỏ, bài
lớn, kiểm tra, đồ án) như mô hình “AI Assessment Scale (AIAS)”.
- Chính sách nên yêu cầu minh bạch và trích dẫn việc sử dụng AI – sinh viên và giảng
viên phải ghi rõ phần nào là nội dung tự làm, phần nào là hỗ trợ bởi AI.
- Trường cần cung cấp hướng dẫn đào tạo cho sinh viên và giảng viên về sử dụng AI một
cách hiệu quả và có trách nhiệm – bao gồm hiểu hạn chế, rủi ro (như thiên lệch, sai dữ
liệu, bản quyền) và kỹ năng kiểm chứng.
- Đánh giá và thiết kế lại phương pháp đánh giá – giảm việc
依赖 bài viết thuần túy có
thể bị thay bằng AI, tăng cường các hình thức đánh giá mà AI khó thay thế như thuyết
trình, phỏng vấn, thực hành, làm việc nhóm, kiểm tra trong lớp.
- Tăng cường hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật và đạo đức số – đảm bảo rằng sinh viên có quyền
truy cập công cụ AI hợp pháp và biết cách sử dụng, đồng thời xây dựng khung năng lực
AI cho sinh viên như đã làm tại USSH. en.vnu.edu.vn
- Thiết lập hệ thống giám sát và hỗ trợ – không chỉ cấm đoán, mà thiết kế cách quản lý,
hỗ trợ và phản hồi về sử dụng AI; ví dụ như cho phép sử dụng AI trong giai đoạn ý tưởng
nhưng yêu cầu sinh viên nộp logic phát triển, bản nháp, ghi chú quá trình.
- Khuyến khích văn hóa sử dụng AI có trách nhiệm và sáng tạo – thay vì xem AI như
công cụ gian lận, trường nên nhấn mạnh giá trị học tập, tư duy phản biện, sáng tạo và
chuẩn bị cho sinh viên làm việc trong thế giới có AI.