9 trang 9 lượt tải

Nghiên cứu về đô thị Phương Tây thế kỷ 17-18 và sự phát triển của đô thị Việt Nam | Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng

Trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia, đô thị luôn là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội. Đô thị là sáng tạo vĩ đại của con người, là nơi diễn ra quá trình tiến hóa của nền văn minh nhân loại. Nghiên cứu về đô thị Phương Tây thế kỷ 17-18 và sự phát triển của đô thị Việt Nam | Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng. Tài liệu được sưu tầm gồm 9 trang, giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao!

Môn: Cử nhân văn học (CVH) 11 tài liệu

Trường: Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng 45 tài liệu

Tác giả:

Linh bÙI

3 tuần trước

Danh sách Quiz

lOMoARcPSD| 59062190

1. Đô thị phương tây cận hiện đại

Trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia, đô thị luôn là động lực thúc đẩy tăng trưởng

kinh tế, phát triển xã hội. Đô thị là sáng tạo vĩ đại của con người, là nơi diễn ra quá trình

tiến hóa của nền văn minh nhân loại. Từ xưa đến nay, đô thị là nơi tập trung cao các loại

hoạt động của đời sống con người, được hình thành và phát triển gắn liền với quá trình phát

triển của xã hội. Nó là bức tranh phản ánh trình độ phát triển kinh tế, xã hội, văn hoá và

nghệ thuật của mỗi dân tộc, quốc gia và khu vực trên thế giới. Sự ra đời của đô thị ở cả

phương Tây nhìn chung đều có những đóng góp tích cực đối với nền kinh tế, tình hình

chính trị, giá trị văn hoá đối với sự phát triển xã hội phương Tây thời cận hiện đại. Và

những đóng góp đó cũng chính là tiền đề, nền tảng cho sự phát triển phồn hoa, hưng thịnh

cho đô thị trên thế giới cho đến đến thời điểm hiện nay.

Trải qua nhiều thời kỳ, đô thị không ngừng biến đổi với nhiều hình thái và chức năng khác

nhau. Có nhiều cách gọi khác nhau về đô thị tùy theo đặc điểm hình thành hoặc tính chất,

quy mô của nó. Thành thị hay thành phố là cách gọi chung nhất, trong đó yếu tố thành

mang tính chất khép kín, cho thấy con người bảo vệ, phòng thủ hoặc tín ngưỡng, xuất hiện

ở các thời kỳ đầu tiên, bên cạnh yếu tố thị (chợ) hoặc phố (mua bán các mặt hàng thủ công

nghiệp) có tính chất mở, để lộ căn nguyên ban đầu hoặc không thể thiếu của thành thị là

chức năng thương mại nơi tụ họp để trao đổi, mua bán hàng hóa. Đô thị hay đô thành với

yếu tố đó xác lập chức năng hành chính, lãnh thổ, thuế khóa. Thành thị có thể coi là trung

tâm đa chức năng, nơi tổ chức và vận hành các hoạt động trên các lĩnh vực chính trị, quân

sự, tôn giáo, hành chính, kinh tế, tài chính, thương mại, văn hóa, giáo dục và giải trí cho

các thành phần cư dân khác nhau. So với văn hóa nông thôn chủ yếu gắn với đất đai nông

nghiệp, phụ thuộc tự nhiên, mang tập tính cộng đồng và tương đối khép kín; thì văn hóa

đô thị gắn với các công trình trang bị nhân tạo, mang tập tính xã hội gồm nhiều nhóm cộng

đồng, thỏa mãn từng mặt các nhu cầu đời sống vật chất và tinh thần của cư dân.

Những biến động về kinh tế, chính trị, xã hội diễn ra trong các thế kỉ 17-18 có những thuận

lợi nhất định đối với sự phát triển đô thị - sự xuất hiện và lớn mạnh của tư bản châu Âu.

Mối quan hệ giữa vương quyền và thần quyền lúc bấy giờ vẫn chiếm ưu thế trong xã hội,

lOMoARcPSD| 59062190

kết hợp với sức mạnh tài chính của giai cấp tư sản đang phát triển => xóa bỏ vai trò độc

tôn của các lãnh chúa phong kiến và tạo nên sức mạnh quyền lực, tài chính. Ở thời kì này,

đối tượng phục vụ của đô thị được thiết kế là cộng đồng xã hội, con người bắt đầu được đề

cao, với những nhu cầu đa dạng của cuộc sống cộng đồng xã hội đô thị - đô thị mang tính

xã hội.

Về đặc điểm của đô thị phương Tây thời cận đại, trước hết là về kinh tế, đây là giai đoạn

quan trọng khi Châu Âu chuyển từ mặt bằng kinh tế khá ổn định của thời Trung Cổ sang

phát triển kinh tế theo hướng tư bản chủ nghĩa. Sự ra đời của các công nghệ mới, như năng

lượng hơi nước và cơ giới hóa, đã dẫn đến sự phát triển của các nhà máy và ngành công

nghiệp sản xuất. Sự thay đổi trọng tâm kinh tế này đã mang lại sự đột biến trong sản xuất

và thương mại. Công nghiệp là trụ cột của nền kinh tế phương Tây, thường sử dụng tự động

hóa và công nghệ thông tin để tối ưu hóa quy trình sản xuất. Nền kinh tế của những đô thị

thời kì này được thúc đẩy bởi các ngành công nghiệp như sản xuất, thương mại và dịch vụ.

Bên cạnh đó sự phát triển của các đế quốc thuộc địa đóng một vai trò quan trọng trong việc

định hình bối cảnh kinh tế của các khu vực đô thị phương Tây. Những thuộc địa này đóng

vai trò là nguồn nguyên liệu thô cho các sản phẩm của các ngành công nghiệp phương Tây

và là thị trường cho hàng hóa thành phẩm của họ. Chợ, cửa hàng và các hoạt động kinh

doanh đã phát triển mạnh mẽ ở những thành phố này, phục vụ nhu cầu và mong muốn của

dân số đô thị ngày càng tăng. Các cơ sở thương mại này cung cấp nhiều loại hàng hóa, từ

những mặt hàng thiết yếu hàng ngày đến những mặt hàng xa xỉ. Ngoài ra, các thành phố

lớn ở phương Tây còn là trung tâm tài chính, ngân hàng. Các ngân hàng và tổ chức tài

chính xuất hiện để hỗ trợ các hoạt động kinh tế ngày càng tăng của các thành phố. Họ cung

cấp các dịch vụ thiết yếu như cho vay, tín dụng và cơ hội đầu tư, từ đó thúc đẩy tăng trưởng

kinh tế và thịnh vượng. Do tính chất đa dạng và thường là sự kết hợp của các hoạt động

kinh tế khác nhau nên nhiều dạng đô thị được xem là trung tâm kinh tế và được phân loại

thành các chức năng kinh tế như: đô thị cảng, đô thị công nghiệp,... Ví dụ các đô thị cảng

Brest (Pháp), Londonderry (Anh),...

Về chính trị, giai đoạn này chứng kiến nhiều sự phát triển và thay đổi trong cơ cấu và hoạt

động của các cơ quan chính phủ phương Tây. Từ thế kỷ XVI, Các trung tâm hành chính

lOMoARcPSD| 59062190

được tổ chức theo nguyên tắc lãnh thổ và quản lý tập trung. Chính quyền địa phương

thường được Nhà nước trao quyền và được kiểm soát bởi các quan chức địa phương. Thế

kỷ XIX đánh dấu sự gia tăng của quyền lực của chính phủ trung ương và sự phát triển của

các hệ thống quản lý công quốc gia. Sự ra đời của chính quyền các bang đều dựa trên nền

tảng độc lập dân tộc và chủ nghĩa dân tộc. Trong suốt thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI, các

nước phương Tây tiếp tục điều chỉnh cơ cấu chính phủ và chính quyền địa phương để phản

ánh những thay đổi kinh tế và xã hội. Sự phát triển về cơ cấu pháp lý, hành chính và kiểm

soát đã định hình chung hình thức và chức năng của chính phủ trong nền văn minh phương

Tây.

Về kiến trúc, Với sự phát minh của khoa học kỹ thuật và sự ra đời của cuộc cách mạng

công nghiệp, các loại vật liệu chất lượng cao với những đặc tính tối ưu đã ra đời. Vật liệu

truyền thống dần được thay thế bằng đá, gạch, bê tông., sắt, thép, thủy tinh, ...và nhu cầu

xây dựng tăng vọt. Từ đó ra đời của một thời kỳ kiến trúc mới, với những công trình có

quy mô lớn hơn, tiến tiến và hiện đại hơn. Các công trình được thiết kế hoành tráng và ấn

tượng, với mặt tiền lớn và cá chi tiết phức tạp. Phong cách này nhằm truyền tải cảm giác

quyền lực, uy quyền, đồng thời phản ánh các giá trị và khát vọng văn hóa của thời đại.

Phong cách kiến trúc tiêu biểu thời kì này là phong cách kiến trúc đô thị Barocco, tập trung

khai thác các đường cong cùng những biến thể đa dạng của nó, dựa trên nguyên tắc bố cục

đối xứng đa trục, sử dụng nhiều thức cột, nhiều màu sắc, nhiều chi tiết trang trí kiến trúc

phức tạp. Sáng tạo về thẩm mỹ không gian kiến trúc đô thị thời Barocco đã khẳng định vẻ

đẹp tổng thể kiến trúc đô thị và coi nó là thành phần đặc trưng tạo nên vẻ đẹp của đô thị

lúc bấy giờ.

Về cơ sở hạ tầng, khi quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa tiến triển, các thành phố phát

triển và cơ sở hạ tầng xã hội được mở rộng. Điều này bao gồm việc tạo ra nhiều cơ sở công

cộng khác nhau như trường học, bệnh viện, thư viện và công viên nhằm cải thiện chất

lượng cuộc sống của người dân thành phố. Tổ chức đô thị trong thời kỳ này dựa trên khái

niệm phân vùng. Phân vùng là việc phân chia một thành phố thành các khu vực khác nhau,

mỗi khu vực có mục đích và chức năng riêng.

lOMoARcPSD| 59062190

Về văn hóa - xã hội, sự trỗi dậy của chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa thế tục trong cư dân

thành phố trong thời kỳ này, việc nhấn mạnh vào tự do cá nhân và thể hiện bản thân ngày

càng trở nên phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác nhau của đời sống đô thị. Từ

thế kỷ XVI đến thế kỷ XX, quá trình toàn cầu hóa thông qua các đế chế thực dân châu Âu

liên tiếp đã truyền bá lối sống châu Âu và các phương pháp giáo dục châu Âu ra khắp thế

giới. Một khía cạnh quan trọng khác của văn hóa đô thị phương Tây trong thời kỳ này là

sự phát triển của nghiên cứu khoa học và trí tò mò trí tuệ. Những tiến bộ trong khoa học,

chẳng hạn như những khám phá của Isaac Newton và sự phát triển của phương pháp khoa

học, đã định hình cách con người hiểu về thế giới xung quanh. Sự nhấn mạnh vào lý trí và

bằng chứng thực nghiệm này đã ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm triết

học, chính trị và giáo dục. Về mặt xã hội, các đô thị phương Tây đã trải qua những thay

đổi trong cơ cấu quyền lực truyền thống của họ. Sự trỗi dậy của các lý tưởng dân chủ đã

dẫn đến sự gia tăng sự tham gia chính trị và vận động cho các quyền cá nhân.

Các khu đô thị của phương Tây tiền hiện đại thể hiện sự khác biệt so với các thời kỳ

trước đó. Các thành phố phương Tây trong thời kỳ này được đặc trưng bởi các cấu trúc đô

thị được quy hoạch và tổ chức. Các nhà quản lý và nghiên cứu đô thị đề xuất tổ chức không

gian đô thị bằng cách sử dụng các công cụ thiết kế và quy hoạch đô thị kết hợp với tiến bộ

công nghệ từ ngành xây dựng, môi trường và nền kinh tế, không gian công cộng trong

thành phố. Tập trung vào thẩm mỹ đô thị, cải thiện hình ảnh thành phố, cải thiện hệ thống

giao thông, cung cấp không gian xanh và dịch vụ giải trí, thúc đẩy phát triển thương mại

thành phố và nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động. Một đặc điểm đáng chú

ý khác của các thành phố phương Tây trong thời kỳ này là sự xuất hiện của công nghiệp

hóa. Với sự gia tăng của các nhà máy và ngành công nghiệp sản xuất, cảnh quan đô thị đã

thay đổi đáng kể. Các tòa nhà cao tầng và các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn trở nên nổi

bật, phản ánh sự tăng trưởng nhanh chóng và thịnh vượng kinh tế của các thành phố này.

Về mặt xã hội, dòng người nhập cư từ nông thôn tìm kiếm việc

lOMoARcPSD| 59062190

làm trong các ngành này đã làm tăng đáng kể mật độ dân số. Các thành phố phương Tây

cũng trải qua sự thay đổi xã hội. Hệ thống phân cấp xã hội truyền thống bắt đầu sụp đổ và

một xã hội bình đẳng hơn xuất hiện. Tầng lớp trung lưu nổi lên như một thế lực hùn

g mạnh,

sự giàu có và ảnh hưởng của họ đã định hình bối cảnh văn hóa và chính trị của những thành

phố này. Ngoài ra, những tiến bộ trong công nghệ và truyền thông đã tăng

cường kết nối và truyền bá những ý tưởng và hệ tư tưởng mới.

Thời kỳ cận hiện đại đô thị phương Tây đã trải qua một quá trình hình thành và phát triển

đáng kể. Từ sự phát triển của thương mại, sự gia tăng của dân số và thay đổi xã hội, đô thị

phương Tây đã trở thành trung tâm văn hóa, kinh tế và chính trị của thế gi

Tây thời Cận hiện đại đã trải qua một quá trình hình thành và phát triển mạnh mẽ. Từ sự

thay đổi xã hội cho đến những đổi mới văn hóa và kinh tế, đô thị đã trở thành trung tâm

của cuộc sống và hoạt động nhân loại. Sự phát triển này đã tạo

cho sự phát triển đô thị phương Tây hiện đại và tiếp tục ảnh hưởng rất lớn đến

những thành phố ngày nay.

2. Đô thị việt nam cận hiện đại

Đô thị là một trong những thành tố quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã

hội của mỗi quốc gia. Nó đóng vai trò như một trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa

học kỹ thuật và là nơi tập trung đông dân cư. Lịch sử hình thành và phát triển đô thị Việt

Nam trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, gắn liền với những biến động lịch sử của đất

nước. Giai đoạn cận hiện đại là một giai đoạn đặc biệt quan trọng, đánh dấu sự chuyển biến

mạnh mẽ trong quá trình phát triển đô thị Việt Nam đặc biệt là Hà Nội, Hải Phòng và Đà

Nẵng.

Trải qua nhiều thời kỳ, đô thị không ngừng biến đổi với nhiều hình thái và chức năng khác

nhau. Có nhiều cách gọi khác nhau về đô thị tùy theo đặc điểm hình thành hoặc tính chất,

quy mô của nó. Thành thị hay thành phố là cách gọi chung nhất, trong đó yếu tố thành

mang tính chất khép kín, cho thấy con người bảo vệ, phòng thủ hoặc tín ngưỡng, xuất hiện

ở các thời kỳ đầu tiên, bên cạnh yếu tố thị (chợ) hoặc phố (mua bán các mặt hàng thủ công