Nguồn lao động tri thức, cách nâng cao chất lượng lao động | Kinh tế vi mô | Trường đại học Thương mại

2.2. Sinh viên là nguồn cung cấp sức lao động cho quốc nhằm kế thừa và thúc
đẩy sự phát triển quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay.
Trong bất cứ giai đoạn lịch sử nào, thanh niên, sinh viên cũng là lực lượng xã hội
quan trọng, một trong những nhân tố quyết định tương lai, xây dựng và bảo vệ tổ
quốc. Kế thừa những giá trị của Chủ nghĩa Mác – Lênin, trong quá trình tìm đường
cứu nước và lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh luôn đề cao vị trí, vai trò của thanh
niên trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc. Người biểu lộ niềm tin
vững chắc vào thế hệ trẻ, là lớp người “xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế
và văn hóa, trong sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa Xã hội” và khẳng định, thanh niên
trong đó có sinh viên là lực lượng cách mạng hùng hậu, bộ phận quan trọng của dân
tộc, là lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng của cha anh.
2.2.1. Sự phát huy nguồn lực sức lao động vào các lĩnh vực cụ thể của quốc gia.
C. Mác cho rằng: “con người là yếu tố số một của lực lượng sản xuất”. Nhà tương
lai học người Mỹ, Alvin Toffler cũng đề cao vai trò của nguồn lực lao động: “Tiền bạc
tiêu mãi cũng hết, quyền lực rồi sẽ mất; Chỉ có trí tuệ của con người khi sử dụng
không những không mất đi mà còn lớn lên”. Trình độ phát triển của nguồn nhân lực là
thước đo chủ yếu cho sự phát triển của mỗi quốc gia. Vì vậy, các quốc gia trên thế
giới đều rất coi trọng phát triển nguồn lao động.
Đại hội XII của Đảng tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của nguồn nhân lực c,
thông qua phương hướng, nhiệm vụ phát triển nguồn nhân lực trong thời gian tới, đòi
hỏi cần phải: “Xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực cho đất nước, cho từng
ngành, từng lĩnh vực, với những giải pháp đồng bộ, trong đó tập trung cho giải pháp
đào tạo, đào tạo lại nguồn nhân lực trong nhà trường cũng như trong quá trình sản
xuất, kinh doanh, chú trọng nâng cao tính chuyên nghiệp và kỹ năng thực hành”.
Sinh viên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết
định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm
nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Với sự nỗ lực
và tài năng của sinh viên, Việt Nam có thể phát triển mạnh mẽ hơn trong các lĩnh vực
quan trọng của quốc gia.
Trong nông nghiệp, sinh viên có thể tham gia vào các hoạt động khuyến nông,
giúp nông dân áp dụng các kỹ thuật mới và hiện đại vào sản xuất giúp tăng năng suất
và chất lượng sản phẩm nông nghiệp, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân
và đóng góp vào sự phát triển của ngành nông nghiệp nước ta. Ngoài ra, họ cũng có
thể tham gia vào các dự án nghiên cứu, phát triển các giống cây trồng, vật nuôi mới,
giúp nâng cao năng suất và chống lại các tác động tiêu cực từ thời tiết và dịch bệnh.
Sinh viên còn có thể khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, áp dụng công nghệ cao
vào sản xuất và chế biến các sản phẩm nông nghiệp, tạo ra những sản phẩm có giá trị
cao và cạnh tranh trên thị trường, làm tăng tính cạnh tranh của các sản phẩm công
nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Về dịch vụ, sinh viên có thể tham gia vào các ngành như du lịch, tài chính, ngân
hàng, giáo dục, y tế… Với sự năng động, sáng tạo, sinh viên mang đến luồng gió mới
cho ngành dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng. Sinh viên
được đào tạo bài bản về kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm như giao tiếp, ứng xử,
ngoại ngữ,...,nhờ vậy, sinh viên góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, mang đến trải
nghiệm tốt hơn cho khách hàng. Sinh viên có thể đóng góp vào sự phát triển của các
ngành dịch vụ bằng cách áp dụng kiến thức và kỹ năng đã học trong quá trình đào tạo.
Ngành dịch vụ đóng góp quan trọng vào GDP của Việt Nam, do đó những đóng góp
mà sinh viên có ảnh hưởng không hề nhỏ đến ngành dịch vụ, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển.
Trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, sinh viên là nguồn cung cấp tri thức dồi
dào cho các ngành khoa học, kỹ thuật, công nghệ. Đối với nguồn nhân lực hiện có,
cần tăng cường công tác bồi dưỡng nhằm đáp ứng trình độ, tiêu chuẩn mà thực tiễn
yêu cầu, tạo cơ hội để người lao động tiếp cận khoa học kỹ thuật, công nghệ và đặc
biệt là cần có những chính sách khuyến khích giữ chân lao động chất lượng cao, thị
trường lao động trong nước, hạn chế tình trạng chảy máu chất xám. Đối với sinh viên
cần phải nỗ lực học hỏi, nghiên cứu, đặc biệt là nâng cao kiến thức chuyên môn, kiến
thức về công nghệ để kịp thời đáp ứng điều kiện của cuộc cách mạng công nghiệp
hóa, hiện đại hóa hiện nay. Tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, sáng tạo và ứng
dụng khoa học kỹ thuật vào thực tiễn, sinh viên không chỉ tích lũy thêm kiến thức mà
còn đóng góp ý tưởng mới và giải pháp sáng tạo cho các vấn đề hiện tại của xã hội.
Với vai trò là những người trẻ đầy triển vọng, sinh viên cũng góp phần quan trọng vào
việc nâng cao trình độ khoa học và công nghệ của đất nước, đưa Việt Nam trở thành
một trong những nền khoa học và công nghệ phát triển hàng đầu trong khu vực và trên thế giới.
Một số hình thức việc làm hiện đại 4.0 mới xuất hiện đã bổ sung cho các hình
thức sáng tạo nội dung truyền thống, có thể kể ra một số cơ hội việc làm của giới trẻ
trong nền kinh tế số là:
Video blog: Đây là một trong những cơ hội phổ biến nhất, tận dụng sự phổ cập
của internet, toàn cầu hóa cũng các nền tảng số toàn cầu như Youtube, Instagram,
Facebook, giới trẻ với kiến thức về công nghệ và kỹ năng sáng tạo có thể thông qua
đó xây dựng hình ảnh, thương hiệu và nội dung để tiếp cận một số lượng lớn khán giả,
khách hàng và đối tác. Các nội dung có thể đa dạng từ lối sống (du lịch, ẩm thực, gia
đình) đến sức khỏe, làm đẹp, hay mang tính đặc thù hơn như hướng dẫn đầu tư, chơi
game…Thông qua việc tiếp cận hàng nghìn và thậm chí là hàng triệu khán giả và
người theo dõi, thế hệ trẻ đã và đang thông qua các nền tảng toàn cầu này thực hiện
việc quảng cáo cho một bên thứ ba, hoặc hợp tác với các công ty để tạo ra các nội
dung đặc thù, từ đó tạo ra giá trị và thu nhập cho xã hội.
Viết blog: Hình thức này đã phổ biến với giới trẻ từ lâu thông qua các nền tảng
toàn cầu như Tumblr, tuy nhiên gần đây nó có sự thay đổi để phù hợp với xu hướng
công nghệ khi thường đi kèm với cả hệ sinh thái truyền thông bao gồm Youtube,
Instangram, Facebook. Chủ đề thông dụng thường là thời trang,ẩm thực, du lịch, khi
những người viết cố gắng tạo ra một lượng người đọc có chung một sở thích hẹp với
họ, qua đó dẫn dắt xu hướng, mở rộng sự kết nối với lượng người đọc này. Giới trẻ có
thể kiếm tiền thông qua quảng cáo, hoặc tiền tài trợ từ các thương hiệu muốn hợp tác
với những người dẫn dắt xu hướng này.
Nhiếp ảnh, nghệ thuật, thiết kế: Các nền tảng số toàn cầu đã tạo điều kiện cho giới
trẻ đam mê và khao khát nghệ thuật có thể đóng góp cho việc sáng tạo các nội dung
nghệ thuật trên các nền tảng này. Họ có thể đăng các ảnh chụp, thiết kế, phản ánh các
đam mê và sự sáng tạo của mình lên mạng xã hội, thông qua đó xây dựng một lượng
khán giả và những người theo dõi. Các đối tác kinh doanh như doanh nghiệp hay
người dùng cũng có thể thông qua các nền tảng này để cùng hợp tác để tạo ra giá trị.
Âm nhạc: Lĩnh vực sáng tạo này đã chứng kiến nhiều nghệ sĩ trẻ giới thiệu âm
nhạc của mình đến công chúng nhanh chóng và thành công thông qua các nền tảng
toàn cầu như Youtube hay SoundCloud. Thế hệ trẻ còn có thể thông qua nền kinh tế
số và các công cụ số để tìm kiếm các cơ hội trong việc phân phối, trình diễn các sản
phẩm của mình, thậm chí họ còn có thể kêu gọi đầu tư và tài trợ để sản xuất các sản phẩm âm nhạc.
Trò chơi điện tử: Một bộ phận thế hệ trẻ với đầy đủ sự đào tạo và giáo dục về
công nghệ và kỹ năng còn có thể tham gia vào nền kinh tế số thông qua các trò chơi
điện tử. Các nền tảng trò chơi trực tuyến cho số đông (MMOGs) như Roblox đã và
đang cung cấp những thế giới ảo cho rất nhiều người chơi trực tuyến công cụ và địa
điểm để họ tự thiết kế, tạo ra nội dung và thương mại hóa các trò chơi của mình. Cơ
hội còn đến từ việc thay đổi cấu trúc trò chơi (modding), phát triển và sáng tạo các trò
chơi thương mại hiện tại để bán cho người tiêu dùng, từ đó xây dựng kỹ năng và
thương hiệu của bản thân để trở thành các nhà thiết kế trò chơi chuyên nghiệp, khi đó
học có thể hợp tác với các công ty chuyên nghiệp trong lĩnh vực trò chơi điện tử.
Với tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nước, sinh viên cũng góp phần xây dựng và
phát triển đất nước, nâng cao vị thế quốc gia trong lĩnh vực khoa học và công nghệ
trên thế giới. Họ là những người trẻ đầy triển vọng, là hy vọng của đất nước và là
những người tiên phong trong sự nghiệp xây dựng đất nước. Sinh viên là những người
trẻ tuổi, là tương lai của đất nước, do đó, việc đầu tư và tạo điều kiện cho sinh viên
phát triển là một trong những yếu tố quan trọng để đưa Việt Nam sánh vai cùng các cường quốc năm châu.
https://dangcongsan.vn/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua-dang/vai-tro-cua-the-he-tre-
thuc-hien-chu-truong-phat-trien-kinh-te-so-tren-nen-tang-khoa-hoc-va-cong-nghe-doi- moi-sang-tao-589558.html
2.2.2. Phương thức để sinh viên thực hiện trau dồi và nâng cao chất lượng
sức lao động.
Hiện tại, Việt Nam đang sở hữu một nguồn nhân lực khá dồi dào về số lượng
nhưng lại rất hạn chế về mặt chất lượng. Cả nước có khoảng 14.000 tiến sĩ và tiến sĩ
khoa học; 1.432 giáo sư; 7.750 phó giáo sư; 16.000 thạc sĩ; 30.000 cán bộ hoạt động
khoa học và công nghệ; 52.129 giảng viên đại học, cao đẳng, trong số đó 49% giảng
viên đại học có trình độ thạc sĩ trở lên. Cả nước hiện có 14.000 giáo viên trung cấp
chuyên nghiệp; 11.200 giáo viên dạy nghề và 925.000 giáo viên hệ phổ thông. Trong
số 9.000 tiến sĩ được điều tra thì có 70% giữ chức vụ quản lý, chỉ có 30% thực sự làm
công tác chuyên môn. Theo kết quả điều tra gần đây, hiện tại ở nước ta 63% số sinh
viên tốt nghiệp đại học chưa có việc làm, nhiều cơ quan, doanh nghiệp nhận sinh viên
vào làm việc phải mất từ 1 đến 2 năm đào tạo lại. Trong số 37% sinh viên ra trường có
việc làm thì về cơ bản cũng chưa đáp ứng được yêu cầu công việc... Rõ ràng là chất
lượng nguồn nhân lực của nước ta chưa cao, có sự mâu thuẫn giữa lượng và chất của
nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá, chất lượng nguồn
nhân lực Việt Nam hiện nay đạt mức 3,39/10 điểm và năng lực cạnh tranh của nền
kinh tế Việt Nam xếp thứ 73/133 quốc gia được xếp hạng.
https://www.tapchicongsan.org.vn/nghien-cu/-/2018/30648/giao-duc-dao-tao-voi-
phat-trien-nguon-nhan-luc-chat-luong-cao-o-nuoc-ta-hien-nay.aspx
Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về
“Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kì công nghiệp
hóa, hiện đại hóa” đã khẳng định: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân
tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một
trong những nhân tố quyết định sự thành bại của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí
trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người.
Chăm lo, phát huy thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn
định và phát triển vững bền của đất nước”. Vì vậy có thể khẳng định sinh viên đóng
vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và nâng cao chất lượng lao động thông qua việc
rèn luyện và cải thiện kỹ năng trong nền kinh tế số.
Đầu tiên, sinh viên cần được định hướng trong lựa chọn nghề nghiệp, học tập phù
hợp với năng lực và sở trường để tránh tình trạng làm việc không đúng chuyên môn
được đào tạo, gây lãng phí về thời gian và nguồn lực của xã hội. Về kiến thức chuyên
môn, sinh viên cần học tập nghiêm túc và chủ động tham gia vào các tiết học. Họ cũng
nên tích cực thảo luận, đặt câu hỏi và giải đáp thắc mắc để có thể hiểu rõ hơn về nội
dung môn học. Ngoài ra, để trở thành những người có kiến thức sâu rộng, sinh viên
cần tự tìm hiểu và nghiên cứu thêm thông tin, tài liệu liên quan đến chuyên ngành của
mình. Tham gia các khóa học bổ trợ và nâng cao cũng là một cách để cập nhật kiến
thức mới nhất và nâng cao kỹ năng chuyên môn.
Thanh niên có đam mê và yêu thích các lĩnh vực công nghệ của cuộc Cách mạng
công nghiệp 4.0 được nhà nước ưu tiên phát triển như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn,
điện toán đám mây, internet vạn vật, thực tế ảo/thực tế tăng cường, chuỗi khối, in ba
chiều hay các lĩnh vực về khoa học-công nghệ-kỹ thuật-toán học, kinh doanh, doanh
nghiệp (STEAM) cần nghiêm túc tìm hiểu, xác định ngành nghề và kiên trì theo đuổi
để đóng góp cho sự phát triển của nước nhà. Ngoài ra cần mạnh dạn kiến nghị, đề xuất
với Đảng và Nhà nước quan tâm đầu tư để giải phóng năng lực tuổi trẻ, cống hiến, vì
sự hưng thịnh của quốc gia, dân tộc nhờ vào phát triển kinh tế số và khoa học công
nghệ đổi mới sáng tạo.
Ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên cũng cần phát triển các kỹ năng mềm, biết
trau dồi các kỹ năng hội nhập trong thời kỳ mới. Kỹ năng giao tiếp là một trong những
kỹ năng mềm quan trọng nhất đối với sinh viên, giúp sinh viên trình bày ý tưởng,
thuyết trình và làm việc nhóm hiệu quả. Một người có kỹ năng giao tiếp tốt sẽ biết
cách truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, súc tích và dễ hiểu, đồng thời biết cách
lắng nghe và tiếp thu ý kiến của người khác. Kỹ năng tư duy phản biện cũng là một kỹ
năng mềm rất cần thiết cho sinh viên giúp họ phân tích vấn đề một cách logic, đánh
giá thông tin một cách khách quan và đưa ra quyết định đúng đắn. Sinh viên cần rèn
luyện kỹ năng tư duy phản biện để có thể tự mình giải quyết các vấn đề trong học tập,
công việc và trong cuộc sống. Ngoài ra, các kỹ năng mềm khác như kỹ năng giải
quyết vấn đề, kỹ năng làm việc nhóm và kỹ năng quản lý thời gian cũng đóng vai trò
quan trọng trong việc phát triển toàn diện năng lực sinh viên.
Tinh thần ham học hỏi cũng là một yếu tố quan trọng giúp sinh viên tiếp thu kiến
thức mới và phát triển bản thân. Sinh viên cần luôn tìm tòi, khám phá và học hỏi
những điều mới để không bao giờ ngừng tiến bộ. Tinh thần cống hiến cũng là một
phẩm chất quan trọng giúp sinh viên sẵn sàng đóng góp sức mình cho cộng đồng và
đất nước. Bằng việc tham gia các hoạt động xã hội và tình nguyện, tham gia các hoạt
động ngoại khóa như câu lạc bộ, hội nhóm, tham gia các khóa học do trường đại học
hoặc các tổ chức khác tổ chức., sinh viên có thể rèn luyện kỹ năng mềm và mở rộng
mối quan hệ, từ đó phát triển bản thân và góp phần vào sự phát triển của xã hội.
Ngoài ra, sinh viên cũng cần tích cực rèn luyện đạo đức, tác phong; lối sống trong
sáng, lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội; biết đấu tranh chống các biểu hiện của lối
sống lai căng, thực dụng, xa rời các giá trị văn hoá - đạo đức truyền thống của dân tộc.
Luôn nâng cao nhận thức chính trị, học tập chủ nghĩa Mác – Lênin, học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tránh nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị.
2.2.3. Kết quả đạt được trong quá trình tôi rèn tri thức và phát huy hiệu quả lao động.
Sinh viên là thế hệ trẻ, là lực lượng kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của
dân tộc. Sinh viên đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp sức lao động cho quốc
gia, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay khi Việt Nam đang tiến hành quá trình công
nghiệp hóa và hiện đại hóa. Với những kiến thức và kỹ năng được trang bị trong quá
trình học tập, sinh viên có thể trở thành những người lao động có năng lực và đóng
góp tích cực vào sự phát triển của đất nước.
Trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 và phát triển nền kinh tế số, nguồn nhân lực,
nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là lực lượng then chốt cho mọi sự phát triển nói
chung, quyết định tốc độ phát triển kinh tế, xã hội, định hướng phát triển của một quốc gia.
Nguồn nhân lực chất lượng cao, mà nòng cốt là đội ngũ trí thức (sinh viên) đóng
vai trò tiên phong trong ứng dụng các công nghệ tiên tiến, cả công nghệ kỹ thuật và
công nghệ quản lý. Điều này sẽ đưa lại năng suất lao động cao. Năng suất lao động
chính là yếu tố then chốt quyết định khả năng cạnh tranh và sự tồn tại lâu dài của một
doanh nghiệp, là cơ sở để nâng cao thu nhập, tạo môi trường và điều kiện làm việc tốt
cho người lao động. Ở cấp độ quốc gia, trong điều kiện hội nhập quốc tế và cạnh tranh
gay gắt hiện nay, năng suất lao động xã hội là yếu tố có ảnh hưởng quyết định đến
năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, của cả nền kinh tế.
Đội ngũ trí thức chính là lực lượng sản xuất trực tiếp trên các lĩnh vực nghiên cứu,
ứng dụng, triển khai công nghệ tiên tiến, các dịch vụ khoa học, công nghệ khác. Đồng
thời, họ qua nghiên cứu, lao động sáng tạo đã tìm tòi, phát minh ra nhiều công trình
khoa học góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống của người
dân và phúc lợi xã hội nói chung.
Để trở thành một nguồn cung cấp sức lao động chất lượng, sinh viên cần phải nỗ
lực và rèn luyện bản thân. Từ những cố gắng trau dồi và nâng cao chất lượng sức lao động,
Điều quan trọng đầu tiên là nâng cao kiến thức chuyên môn. Sinh viên cần phải
chăm chỉ học tập và nghiên cứu chuyên ngành của mình để có thể áp dụng những kiến
thức đó vào thực tiễn công việc sau này. Ngoài ra, việc tham gia các khóa học nâng
cao nghiệp vụ cũng giúp sinh viên cập nhật những kiến thức mới nhất và nâng cao
trình độ chuyên môn của mình.
Để có thể duy trì sức lao động chất lượng, sinh viên cũng cần phải chú ý đến sức
khỏe của mình. Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và ăn uống hợp lý là những
điều cần thiết để duy trì sức khỏe tốt. Ngoài ra, việc có lối sống lành mạnh cũng giúp
sinh viên có thể duy trì được năng lượng và tinh thần tốt trong quá trình học tập và làm việc.
Tổng kết lại, sinh viên là nguồn cung cấp sức lao động quan trọng cho quốc gia,
và để trở thành một nguồn lực chất lượng, sinh viên cần phải nỗ lực và rèn luyện bản
thân. Nâng cao kiến thức chuyên môn, rèn luyện kỹ năng mềm và chú ý đến sức khỏe
là những phương thức quan trọng giúp sinh viên trở thành những người lao động có
năng lực và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước.