Nguyên nhân cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, nội dung và ý nghĩa đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Đảng (1946-1954)- Đề cương ôn tập môn lịch sử Đảng –Trường Đại học bách khoa Hà Nội

NHÓM 9
Câu 5: Nguyên nhân cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, nội dung và ý nghĩa
đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Đảng (1946-1954)? Cách làm:
Lý do bùng nổ cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp xâm lược(1946-
1954)( làm dài 1/5 trang giấy thi ):
Nội dung đường lối:
Quá trình hình thành và cơ sở lý luận và thực tiễn của đường lối :
Nêu đủ 4 nội dung của đường lối:
Phân tích 4 phương châm Toàn dân, Toàn diện, Lâu dài, Dựa vào sức mình là chính:
Ý nghĩa, tác dụng của đường lối: Bài làm:
Lý do bùng nổ cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp xâm lược(1946-
1954)( làm dài 1/5 trang giấy thi ):
Với dã tâm xâm lược nước ta một lần nữa, sau khi ta và Pháp kí Hiệp định sơ
bộ (06/03/1946), Tạm ước (14/09/1946), dù ta đã cố gắng thực hiện tốt những gì đã
kí kết, Pháp đã bội ước.
Sau khi được đưa quân ra miền Bắc, Pháp đã có những hành động trắng trợn như
đánh chiếm Hải Phòng, Lạng Sơn, tước vũ khí của bộ đội ta ở thủ đô Hà Nội, gửi
tối hậu thư bắt buộc chúng ta phải đầu hàng.
Mặc dù chúng ta đã nhân nhượng với Pháp nhưng chúng ta càng nhân nhượng
Pháp càng lấn tới, đến lúc chúng ta không thể tiếp tục nhân nhượng được nữa, toàn
Đảng toàn dân ta quyết tâm kháng chiến để bảo vệ dân tộc của mình.
 Do đó đêm 19/12/1946, Bác vận động toàn quốc kháng chiến.
Nội dung đường lối:
Quá trình hình thành và cơ sở lý luận và thực tiễn của đường lối:
Quá trình hình thành:
25/11/1945 Chỉ thị Kháng chiến – Kiến quốc xác định kẻ thù chính (vẫn là thực dân Pháp)
19/10/1946 Hội nghị Quân sự toàn quốc đề ra chủ trương, biện pháp về tư tưởng và
tổ chức.5/11/1946 Chỉ thị “Công việc khẩn cấp bấy giờ” chỉ ra những công việc
gấp rút cần chuẩn bị.
Nêu đủ 4 nội dung của đường lối:
Mục đích kháng chiến: đánh phản động thực dân Pháp, giành độc lập và thống nhất
Tính chất kháng chiến: Kế tục sự nghiệp Cách mạng tháng Tám, cuộc kháng
chiến có tính chất giải phóng dân tộc và dân chủ mới.
Phương châm kháng chiến: Toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính
Triển vọng kháng chiến: Lâu dài, gian khổ, khó khăn song nhất định sẽ thắng lợi.
Phân tích 4 phương châm Toàn dân, Toàn diện, Lâu dài, Dựa vào sức mình là chính: Toàn dân:
Lý do: Pháp là kẻ thù mạnh => đoàn kết toàn dân đánh giặc với tinh thần mỗi
người dân là một chiến sĩ, mỗi đường phố là một mặt trận, mỗi làng xã là một pháo đài đánh giặc. Nội dung:
+ Phương châm đường lối kháng chiến "Toàn dân" là đem toàn bộ sức dân, tài dân,
lực dân; động viên toàn dân tham gia cuộc kháng chiến.
+ Thể hiện rõ trong Lời kêu gọi "Toàn quốc kháng chiến" của Hồ Chủ tịch": "Bất
kỳ người đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia đảng phái, tôn
giáo, dân tộc. Hễ là người Việt Nam phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc”.
Tác dụng: đoàn kết được mọi lực lượng, huy động sức mạnh của cả dân tộc, của toàn dân cho Cách mạng. Toàn diện:
Lý do: Pháp đánh ta trên mọi lĩnh vực (chuyên chế về chính trị, kìm hãm về kinh
tế, nô dịch về văn hóa), vì vậy, muốn kháng chiến thắng lợi phải thực hiện kháng
chiến toàn diện, đánh địch trên mọi lĩnh vực từ chính trị, kinh tế đến văn hóa – tư
tưởng, quân sự và ngoại giao.Nội dung: là đánh địch trên mọi lĩnh vực, mọi mặt
trận không chỉ bằng quân sự mà cả về chính trị, kinh tế, văn hóa - tư tưởng, ngoại
giao trong đó mặt trận quân sự, đấu tranh vũ trang giữ vai trò tiên phong mang tính quyết định.
+ Chính trị: thực hiện đoàn kết toàn dân, đoàn kết với nhân dân yêu chuộng tự do
hòa bình trên thế giới.
+ Kinh tế: thực hiện xây dựng kinh tế tự cung tự cấp, tập trung phát triển
nôngnghiệp, thủ công nghiệp, thương mại,công nghiệp quốc phòng.
+ Văn hóa – tư tưởng: xóa bỏ văn hóa thực dân phong kiến, xây dựng nền văn hóa
dân chủ mới theo 3 nguyên tắc: dân tộc, khoa học và đại chúng.
+ Ngoại giao: thực hiện thêm bạn bớt thù, biểu dương thực lực, sẵn sàng đàm phán
nếu Pháp công nhận Việt Nam độc lập.
+ Quân sự: thực hiện vũ trang toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân,
tiêu diệt địch, giải phóng nhân dân và đất đai. Thực hiện du kích chiến, tiến lên vận
động chiến, đánh chính quy.
Tác dụng: Kháng chiến toàn diện tạo sức mạnh trên tất cả các mặt trận trong cuộc
kháng chiến của nhân dân VN. Lâu dài:
Lý do: Trên tương quan so sánh lực lượng giữa ta và Pháp, có thể thấy ban đầu
giữa Việt Nam và thực dân Pháp quá chênh lệch. Trong khi Pháp mạnh về vật
chất, phương tiện chiến tranh hiện đại, nhưng yếu về tính phi nghĩa của việc đem
quân đi xâm lược, khoảng cách địa lý xa và càng đánh lâu, tinh thần càng rêu rã;
Việt Nam ta mạnh về tính chất chính nghĩa của cuộc chiến, nắm rõ địa bàn đất nước,
tinh thần, ý chí chiến đấu, tinh thần đoàn kết đặc biệt là có Đường lối đúng đắn, có
một Đảng lãnh đạo nhưng yếu về vật chất, phương tiện chiến tranh (lực lượng
mỏng, trang thiết bị thô sơ). Dựa trên sự so sánh đó, Đảng đã chỉ định phương châm kháng chiến lâu dài.
Nội dung: Là tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Đảng trong bối cảnh tương quan lực
lượng ban đầu giữa Việt Nam và thực dân Pháp quá chênh lệch. Pháp muốn đánh
nhanh thắng nhanh, tránh sa lầy ... nên VN đánh lâu dài để có thời gian xây dựng,
tạo dần sự chuyển hóa tương quan về lực lượng, đồng thời phá thế chiến lược đánh
nhanh thắng nhanh của Pháp. Đánh lâu dài tức là giành thắng lợi từng bước và khi
thực lực mạnh, VN sẽ đẩy mạnh các cuộc tấn công quy mô lớn đẩy Pháp vào thế
thua, buộc Pháp phải ngồi vào bàn đàm phán kết thúc chiến tranh lập lại hòa
bình.Tác dụng: Kháng chiến lâu dài để có thêm thời gian làm chuyển hóa tương
quan lực lượng giữa ta và Pháp, ta càng đánh càng mạnh, Pháp càng đánh càng
yếu. Kháng chiến lâu dài để có thời gian làm cho chỗ yếu cơ bản của địch ngày
càng bộc lộ, chỗ mạnh của địch ngày một hạn chế; chỗ mạnh của ta ngày một phát
huy, tiến tới áp đảo Pháp, kết thúc cuộc kháng chiến
Dựa vào sức mình là chính: Lý do:
+ Cuộc kháng chiến của nhân dân ta nổ ra trong điều kiện quốc tế bất lợi, vô cùng
khó khăn đối với Việt Nam đặc biệt là mâu thuẫn giữa Liên Xô và Trung quốc, phe
đế quốc chủ nghĩa hung hăng hiếu chiến.
+ Việt Nam nằm trong vòng vây của chủ nghĩa đế quốc, chưa có nước nào giúp đỡ
ta vì vậy ta phải dựa vào sức mình là chính. Nội dung:
+ “Đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. Tự dựa vào sức mình là chính:
Chính trị: Có Đảng lãnh đạo với đường lối đúng đắn.
Kinh tế: tăng gia sản xuất, tiến hành tiết kiệm, nhường cơm sẻ áo, lá lành đùm lá rách
Quân sự: động viên toàn dân tham gia kháng chiến: “Ai có súng dùng súng, ai có
gươm dùng gươm, không có súng có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy, gộc. Ai cũng
phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước” …
+ Tự lực cánh sinh về mọi mặt, tuy nhiên không phủ nhận sự giúp đỡ của quốc tế,
tranh thủ sự giúp đỡ của quốc tế về vật chất và tinh thần. Tác dụng:
+ Tự lực, độc lập về đường lối kháng chiến là yếu tố quan trọng hàng đầu; phát
huy tinh thần bất khuất, lòng yêu nước thiết tha, ý thức dân tộc tự cường, tự quyết,
tự chủ của nhân dân Việt Nam là nhân tố quyết định.
+ Đảng ta luôn tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, sẵn sàng đặt quan hệ ngoại giao
với bất cứ nước nào tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.
Ý nghĩa, tác dụng của đường lối:Ý nghĩa:
Đường lối kháng chiến chống Pháp của Đảng không chỉ là sự vận dụng sáng tạo
chủ nghĩa Mác - Lênin về chiến tranh cách mạng vào hoàn toàn thực tiễn Việt
Nam mà còn là sự vận dụng những truyền thống, kinh nghiệm đánh giặc giữ
nước của dân tộc trong việc đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược, giành lại độc
lập cho dân tộc và tự do cho nhân dân.
Đường lối kháng chiến của Đảng được hình thành trong những năm đầu của
cuộc chiến tranh chống Pháp là hoàn toàn đúng đắn, trở thành ngọn cờ dẫn
đường và nguồn cổ vũ nhân dân Việt Nam tiến hành kháng chiến thắng lợi vẻ vang.
Đường lối kháng chiến chống Pháp là một nhân tố quan trọng hàng đầu quyết
định thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
b. Tác dụng:Đường lối kháng chiến chống Pháp đã trở thành ngọn cờ dẫn đường
và nguồn cổ vũ nhân dân Việt Nam tiến hành kháng chiến thắng lợi vẻ vang.
Đường lối đã huy động và phát huy cao nhất mọi nguồn lực, mọi nguồn sức
mạnh của toàn dân tộc để đánh thắng kẻ thù xâm lược, tranh thủ và phát huy
cao độ hiệu quả sự giúp đỡ quốc tế đối với cuộc kháng chiến.